Deel 1: De RVA Van waaruit is de RVA gegroeid? Wat is de RVA vandaag? Wat zijn de taken van de RVA?...

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...1 Woord vooraf...5 Verklarende woordenlijst...6 Inleiding...7 Deel 1: De RVA Van waaruit is de RVA gegroeid? Wat is de RVA vandaag? Wat zijn de taken van de RVA?...13 Deel 2 : Het PWA Ontstaansgeschiedenis en doelstelling van het PWA Structuur van het PWA Inleiding De vzw PWA Wie kan er in het PWA werken? De ambtshalve ingeschreven werklozen De werklozen die niet actief zijn in het PWA De vrijwillig ingeschreven werklozen De vrijwilligers vanuit een andere gemeente De werklozen die leefloon genieten Wie kan er niet in het PWA werken? Enkele cijfergegevens Hoe gebeurt de inschrijving van de PWA er?...26

2 2.5 De gebruikers en de activiteiten De toegelaten activiteiten Enkele cijfergegevens Het aantal activiteitsuren en de verloning De uurvergoeding die de gebruiker betaalt PWA- cheques op naam Hoe bestellen? Geldigheidsduur van de cheques Fiscaal voordeel voor de gebruiker Naamloze PWA- cheques Hoe bestellen? Geldigheidsduur van de cheques Fiscaal voordeel voor de gebruiker Procedure gebruiker De aanvraag als gebruiker De activiteit De uitbetaling Voordelen voor de werkloze Statuut van de werkloze Financieel voordeel Fiscale regeling Het volgen van opleidingen Vrijstelling van de stempelcontrole De hervorming van het PWA Waarom wordt het PWA hervormd? Welke veranderingen worden ingevoerd en vanaf wanneer? Hoe kan je de PWA- werknemers stimuleren om over te stappen naar een volwaardige job? Erkenning van de vzw PWA als dienstenonderneming 45

3 Deel 3: Dienstencheques Wat is een dienstencheques? Wat zijn de toegelaten activiteiten? Welke werknemers komen in aanmerking Welke werkgevers komen in aanmerking? Wie kan gebruik maken van de activiteiten? Procedure gebruiker Enkele cijfergegevens? De grootste verschilpunten tussen PWA- en dienstencheques?...52 Deel 4: Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde vanuit overstap van het PWA? Voorstelling stageplaats Is er een meerwaarde voor de regering? Is er een meerwaarde voor de gebruiker? Is er een meerwaarde voor het PWA- kantoor? Is er een meerwaarde voor de werkloze? Doorstroming? De negatieve aspecten van het PWA betreffende de doorstroming? De positieve aspecten van het PWA betreffende de doorstroming? Is het dienstensysteem een volwaardige vervanger voor het PWA? Op financieel vlak 69

4 Negatieve aspecten van het financiële statuut in het PWA Positieve aspecten van het financiële statuut in het PWA Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde? Op sociaal vlak Negatieve aspecten van het sociaal statuut in het PWA Positieve aspecten van het sociaal statuut in het PWA Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde?...74 Algemeen besluit 77 Literatuurlijst.79 Lijst van tabellen en figuren..84 Bijlagen...85

5 Woord vooraf Dit eindwerk zou niet tot stand gekomen zijn zonder steun en hulp van anderen. Graag zou ik hiervan gebruik maken om al die mensen eens te bedanken. Eerst en vooral wil ik mijn ouders bedanken, zij hebben het mogelijk gemaakt dat ik kon verder studeren en ze hebben me steeds gesteund. Ook als het even wat minder ging, waren zij daar om mij te motiveren. Ook verdient mijn vriend een dankwoordje; hij heeft mij gedurende mijn studies gesteund en geholpen. Ik dank de directeur van het werkloosheidsbureau die mij de kans gaf om mijn stage te lopen in de RVA. Vervolgens bedank ik mijn stagebegeleiders: Bart Vandenbulcke en Carina Dyck voor het geven van veel informatie en het lezen van mijn eindwerk. Ik wil ook de PWAbeambten van de kantoren Roeselare en Staden bedanken voor de goede samenwerking en begeleiding. Verder wil ik De heer Van Ovenberghe Gunther en De heer Braem Rik bedanken. Van Ovenberghe heeft ons enkele lessen gegeven over de scriptie waarbij hij ons de grote lijnen van een scriptie maken verduidelijkte. Braem was mijn scriptiebegeleider. Hij liet mij zelfstandig werken, maar stond toch altijd klaar met raad als ik die nodig had. Ten slotte bedank ik mijn collega s, omdat zij samen met mij probeerden het beste van te maken.

6

7 Verklarende woordenlijst KB s: koninklijke besluiten MB s: ministeriële besluiten B.S.: Belgisch Staatsblad RVA: Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening VDAB: Vlaamse Dienst voor Beroepsopleiding PWA: Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen WIGW s: weduwen invaliden gepensioneerden wezen IGU: inkomstengarantie- uitkering DCS: dienstencheques Wn er: werknemer WB: werkloosheidsbureau UI: uitbetalingsinstelling OCMW: Openbaar Centrum voor Openbaar Welzijn

8

9 7 Inleiding In wat volgt bespreek ik de doorstroming van de PWA- actieven naar de dienstenonderneming. De vraag die centraal staat in mijn eindwerk, is of de tewerkstelling in de dienstenonderneming een meerwaarde biedt tegenover 4 partijen: 1 Voor de regering: hoeveel jobs zijn er al gecreëerd dankzij het systeem van de dienstencheques? 2 Voor de PWA- kantoren: hoeveel zijn er al erkend als dienstenonderneming en hoeveel PWA ers zijn er al doorgestroomd naar de dienstenonderneming? 3 Voor de gebruiker: biedt de tewerkstelling in een dienstenonderneming ook voor hen een meerwaarde? 4 Voor de werklozen: wat zijn nu de voordelen voor de PWA- werknemers die doorstromen naar de dienstenonderneming? Op deze vragen ga ik proberen een antwoord te vinden. In het derde jaar sociaal werk moeten de studenten 16 weken verplichte stage lopen. Iedereen krijg de keuze om zijn stageplaats zelf te kiezen. Ik koos voor de RVA in Roeselare omdat ik geïnteresseerd ben in de werkloosheidsreglementering en benieuwd was naar de verschillende tewerkstellingsmaatregelen waarin zij een rol spelen. Ik zou dan ook mijn eindwerk maken over de activering van de werklozen. De eerste drie weken van mijn stage maakte ik kennis met de verschillende diensten van de RVA. Elke dag leerde ik een andere dienst kennen, zoals de dienst toelaatbaarheid, betwiste zaken, verificatie, Ik kreeg ook enkele dagen uitleg van de PWA- coördinator van het WB over het PWA, over de dienstencheques en de werkwinkel. Omdat ik van plan was mijn eindwerk te maken over de activeringsmaatregelen, vond mijn stagebegeleider het een goed idee om een paar weken stage te lopen in het PWA- kantoor van

10 8 Roeselare, dat gelegen is in een werkwinkel. Daar kwam ik in contact met de PWAreglementering en ik leerde hoe het in praktijk verliep. Tijdens mijn stage in het PWAkantoor begon ik me af te vragen waarom die mensen nu niet doorstroomden naar het regulaire circuit. Dat was toch één van de doelstellingen van het PWA systeem? Ik besloot mijn eindwerk te richten naar het PWA en de conflicten van dat systeem te bespreken. In samenspraak met mijn stagebegeleider beslisten we, dat ik best de dienstenonderneming erbij betrok en een onderzoek deed of de dienstenonderneming nu een meerwaarde biedt voor de mensen die doorstromen vanuit het PWA. Daarna besloten de directeur en de PWA-coördinator dat ik best een paar weken stage ging lopen in een PWA kantoor dat niet gevestigd is in een werkwinkel. Ik werd dan verwezen naar het PWA- kantoor van Staden waar ik 8 weken stage heb gelopen. Hier heb ik vooral het beheer van de dienstenonderneming leren kennen. In deel I beschrijf ik kort de historiek, de definitie en de taken van de RVA. Vanuit de inschakelingsopdracht van de RVA kom ik bij de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen. In deel II komen de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen uitgebreid aan bod: Wat is het PWA? Wat is het doel van het PWA? Wie komt er in aanmerking om te werken in het PWA en wie kan er gebruik van maken? Hier bespreek ik ook de omvorming van de PWA s en kom ik bij de dienstencheques. In deel III beschrijf ik de dienstencheques gedetailleerd. Wat is dat? Welke werknemers komen in aanmerking? Welke gebruikers? Ik maak ook een vergelijking tussen het PWA en de dienstencheques en wijs op de grootste verschilpunten. In deel IV geef ik een antwoord op mijn centrale vraag en onderzoeken waarom ze het PWAsysteem aan het afbouwen zijn. Waarom stromen PWA ers nu niet door naar het regulaire circuit? Het PWA- werk is nochtans geen volwaardige job en biedt zeker niet de sociale voordelen van een gewone werksituatie. Wat zijn de knelpunten van het systeem en biedt de dienstenonderneming een oplossing voor deze knelpunten? Is er een meerwaarde verbonden voor de 4 partijen die ik al eerder vermeld heb? De moeilijkheden die ik ondervonden heb bij het maken van dit werk is dat ik enkel cijfers heb kunnen bemachtigen van de regio Roeselare. Dat laat mij niet toe een vergelijking te maken tussen de verschillende regio s. Ik behandel ook niet de eigenlijke werkloosheid. De datum van afsluiting voor opzoeking voor mijn eindwerk is 12 mei 2005.

11 9 Deel 1: De RVA In dit deel geef ik een korte schets met uitleg over de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. Ik bespreek hoe de RVA is ontstaan, wat de RVA op vandaag is en wat haar opdrachten zijn. Die informatie heb ik gehaald uit een onthaalbrochure van de RVA en hun site. 1.1 Waaruit is de RVA gegroeid? 1 Het facet werkloosheid bevindt zich binnen de grote, complexe noemer: SOCIALE ZEKERHEID. Onder die noemer bevinden zich onder andere ook nog de pensioenen, de ziekte- en invaliditeitsverzekering, kinderbijslag, arbeidsongevallen en verzekering, beroepsziekten en jaarlijkse vakantie. De sociale zekerheid dient enerzijds om aan bepaalde personen een vervangingsinkomen te kunnen geven en anderzijds om extra kosten te vergoeden. Zoals u kunt denken, is er daarmee een omvangrijke som geld gemoeid. Daarom steunt het ganse stelsel op 2 pijlers: de verzekering en de solidariteit. Het idee van de sociale zekerheid is gegroeid uit de sociale toestanden van de 19 de eeuw. Het is de tijd van de overgang van de landarbeid en de ambachtelijke nijverheid op het platteland naar de fabrieksarbeid in de stad. Er zijn de lange werkdagen in de ongezonde en gevaarlijke omstandigheden, de lage lonen, de grote gezinnen en kinderarbeid, de onhygiënische woningen en de ondervoeding, In geval van ziekte, ongeval of werkloosheid vallen de arbeiders zonder inkomen. Voor medische verzorging of opvoeding van de kinderen is er geen geld. In het midden van de 19 de eeuw beginnen de arbeiders zich te verenigen en richten hun eigen solidariteitskassen op, die aan hen een inkomen moeten verzekeren in geval van ziekte of 1 RVA, Onthaalbrochure. Brussel, RVA, 1998, 1-7 blz. ( niet-gepubliceerd)

12 werkloosheid. Die fondsen voor onderlinge bijstand worden gefinancierd door bijdragen van de leden. Ze zijn nauw verbonden met het ontstaan van de vakbeweging. 10 Rond 1897 komen de eerste initiatieven van overheidswege: de stad Gent verleent subsidies aan individuele werklozen. De provincie Luik doet hetzelfde, maar subsidieert de organisaties van onderlinge bijstand. Begin 1900 subsidieert de centrale overheid de werkbeurzen, een voorloper van arbeidsbemiddeling. Een eerste bescheiden toelage wordt voorzien op de begroting van het toenmalige Departement van Industrie en Arbeid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vallen de werkloosheidskassen zonder bestaansmiddelen en worden ze vervangen door het Nationaal Hulp- en Voedingscomité. Via Nationaal Crisisfonds, opgericht in 1920, worden uitkeringen toegekend aan werklozen die aangesloten zijn bij werkloosheidskassen. Vooraf wordt wel de staat van behoefte van de werkloze onderzocht. De werkloosheidsvergoeding is gebaseerd op een gemengd stelsel van vrijwillig gesubsidieerde verzekering en bijstand. Dat systeem blijft bestaan tot Ondertussen worden tal van wettelijke maatregelen getroffen om de activiteiten van de vele werkbeurzen te coördineren en te centraliseren. De Nationale Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Werkloosheid (N.D.A.W.) wordt opgericht. Die dienst krijgt twee belangrijke opdrachten: de arbeidsbemiddeling en de vergoeding van de werkloosheidsuitkeringen. Later komt daar de beroepsherscholing bij. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt in het geheim het ontwerpakkoord van sociale solidariteit uitgewerkt door werknemers- en werkgeversorganisaties. Dat ontwerp ligt aan de basis van de Besluitwet van 28 december 1944 waaruit het Belgisch sociale zekerheidsstelsel is ontstaan. In 1945 voert men een voorlopig vergoedingsstelsel voor onvrijwillige werkloosheid in. De uitkering wordt uitbetaald door de erkende vakbonden. De gemeentebesturen organiseren de stempelcontrole.

13 11 Het Voorlopig Steunfonds voor Onvrijwillige Werklozen volgt de NWDA op. Het verdeelt de financiële middelen over de uitbetalingsinstellingen, en organiseert de arbeidsbemiddeling en de beroepsopleiding. In 1951 wordt dat voorlopige stelsel van werkloosheidsverzekering definitief bij de wet van 14 juli Het Voorlopig Steunfonds verandert van naam en wordt Rijksdienst voor Arbeidsbemiddeling en Werkloosheid. 10 jaar later, in 1961 kiest men definitief voor de naam Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. Met het Koninklijk besluit van betreffende arbeidsvoorziening en werkloosheid wordt de homogeniteit tussen een groot aantal wetteksten en reglementeringen hersteld. Intussen is dat K.B. echter vervangen door het K.B. van , dat sinds geldt als de voornaamste wettelijke basis voor de activiteiten van de RVA. Als gevolg van de institutionele hervormingen worden in 1979 de 2 grote opdrachten van de RVA opgesplitst. De arbeidsbemiddeling en de beroepsopleiding gaan naar de gewesten, terwijl de werkloosheid een nationale materie blijft. Op wordt de definitieve herstructurering van de RVA een feit. De opdrachten zijn verdeeld onder aparte instellingen: - de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening blijft als federaal orgaan bevoegd voor de uitvoering van de werkloosheidsreglementering ( vaststellen van het recht op werkloosheidsuitkeringen, uitbetalen van voorschotten aan de uitbetalingsinstellingen, werkloosheidsstatistieken, controle, ) - de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding staat onder de bevoegdheid van de Vlaamse Executieve en regelt de arbeidsbemiddeling en de beroepsopleiding. De arbeidsbemiddeling is een Gewest materie, terwijl de beroepsopleiding een zaak voor de Vlaamse Gemeenschap is. De beroepsopleiding in het Nederlands in Brussel wordt ook door de V.D.A.B. georganiseerd.

14 12 - L Office communautaire et régional de formation et emploi (FOREM) is de Waalse tegenhanger van de VDAB. De tewerkstelling valt onder de bevoegdheid van het Waalse Gewest, de beroepsopleiding onder de bevoegdheid van de Franse en de Duitstalige Gemeenschap. Ook de beroepsopleiding in het Frans in Brussel wordt door de FOREM georganiseerd. - De Brusselse gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling (B.G.D.A.) is dus niet bevoegd voor de beroepsopleiding.

15 Wat is de RVA vandaag? 1 Sinds 1 januari 2002 heeft de RVA een bestuursovereenkomst afgesloten. Dat is een overeenkomst tussen de Staat en een openbare instelling van sociale zekerheid. Ze bepaalt klaar en duidelijk wat van de instelling verwacht wordt. Een klantgerichte dienstverlening staat hierbij centraal. De instelling krijgt de nodige financiële middelen om de doelstellingen te bereiken. Dat betekent een grote autonomie maar ook een grote verantwoordelijkheid Wat zijn de taken van de RVA? 2 De RVA heeft tal van opdrachten: de preventie-, vergoedings- en inschakelingsopdracht. Die ga ik toelichten: - preventieopdracht: De RVA probeert de contractuele band te behouden tussen de werkgever en werknemer zolang de toestand echter een tijdelijk karakter heeft. Zo wordt vermeden dat volledige werkloosheid zou ontstaan. o In het Belgisch werkloosheidsstelsel wordt bepaald dat een werknemer in sommige gevallen van schorsing van zijn arbeidsovereenkomst ten laste wordt genomen als tijdelijk werkloze. o In het kader van loopbaanonderbreking en tijdskrediet wordt de band tussen de werknemer en werkgever eveneens in stand gehouden. o In geval van herstructurering kan ook het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen die band verlengen door middel van een prefinanciering van het sociale luik. 3 - vergoedingsopdracht: wanneer de contractuele band tussen de werkgever en de werknemer wordt verbroken, wordt de werknemer opgevangen via: o een vergoeding in de gewone werkloosheid ( op basis van loonarbeid of op basis van gevolgd onderwijs); Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, De RVA,. Internet, (htpp:// de RVA/ beheer) Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, Opdrachten RVA. Internet, (htpp:// de RVA/opdrachten) Vandenbulcke, B., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 4 maart 2005

16 14 o een vergoeding binnen het stelsel van het conventioneel brugpensioen; o onder bepaalde voorwaarden kent de RVA uitkeringen toe aan de werknemer die recht heeft op een verbrekingsvergoeding, een ziekteverzekering of een pensioen, maar die niet onmiddellijk die voordelen kan verkrijgen. Het betreft dus voorschotten die de continuïteit van de inkomsten, en dus de bestaanszekerheid van de betrokken werknemers, beogen. 1 - inschakelingsopdracht: als een werknemer volledig werkloos is, werkt de RVA mee aan maatregelen voor de wedertewerkstelling van werklozen. De rol van de RVA varieert naar gelang de maatregel: het gaat van de eenvoudige aflevering van een attest tot een veel actievere rol. o In het systeem van de Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen (PWA s) is het de bedoeling in te spelen op de vraag naar bepaalde activiteiten waaraan niet wordt tegemoetgekomen door het normaal economisch circuit, en op de vraag naar arbeid van langdurig werklozen en mensen met een leefloon. Verder probeert men via dat systeem het zwartwerk weg te werken. Het promoten van verschillende tewerkstellingmaatregelen zoals: o Het activa-plan is een middel om de werkgelegenheidsgraad in het algemeen, en die van de oudere (45-plussers) en jonge werknemers in het bijzonder, te verhogen door de herinschakeling van de werklozen in het normale arbeidscircuit. Dat gebeurt door de toekenning van een gedeeltelijke vrijstelling van de betaling van werkgeversbijdragen voor de RSZ aan de werkgever en door een geactiveerde werkloosheidsuitkering (werkuitkering genaamd) die de werkgever in mindering kan brengen op het te betalen nettoloon. o Het systeem van de dienstencheques is ook een activeringsmaatregel. Het systeem wil extra banen scheppen via buurtdiensten en - banen voor laaggeschoolden, en het wil een deel van het zwartwerk wegwerken. De RVA is op verschillende niveaus bij dat project betrokken: het implementeren van een erkenningssysteem voor ondernemingen, het bevorderen van de mogelijkheden om van het PWA- stelsel door te stromen naar een volwaardig 1 Vandenbulcke, B., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 4 maart 2005

17 werknemersstatuut binnen het systeem van de dienstencheques en het voeren van een promotiecampagne naar werkgevers, werknemers en gebruikers toe een opdracht tot handhaving van het stelsel: het Belgische stelsel van de werkloosheidsverzekering voorziet in bepaalde gevallen in de toekenning van een vergoeding die niet beperkt is in de tijd. Dat stelsel kon en kan behouden blijven dankzij preventie- en controleacties. De RVA wil mede via zijn preventie- en controleactiviteiten bijdragen tot het behoud van die sociale verworvenheid. Die hebben tot doel, door toezicht op de naleving van de sociale wetgeving, en meer in het bijzonder de werkloosheidsreglementering, oneigenlijk gebruik en georganiseerde fraude tegen te gaan. In dat opzicht blijft het Protocol betreffende de samenwerking tussen de diverse sociale inspectiediensten een sterk wapen tegen sociale fraude. Mijn eindwerk gaat over de inschakelingsopdracht van de RVA, namelijk de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen en de dienstencheques. In mijn volgend deel ga ik het systeem van het PWA uitgebreid beschrijven. Aan de hand van praktijkvoorbeelden uit mijn stage in het kantoor van Roeselare en Staden zal ik theorie verduidelijken. 1 Duyck, C., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 5 maart 2005

18 Deel 2: PWA Ontstaansgeschiedenis en doelstelling van het PWA 1 Tewerkstelling is één van de prioritaire doelstellingen van de regering. Daartoe werd in het kader van het Globaal Plan een maximum aan maatregelen ter bevordering van de werkgelegenheid opgenomen. Ook door de gemeenschappen en gewesten worden tewerkstellingsprogramma s ontwikkeld. Ondanks al die maatregelen op regionaal en federaal niveau is het onmogelijk om op korte of middellange termijn een regulaire tewerkstelling te garanderen aan alle werkzoekenden. Daarvoor is de economische heropleving te zwak. Aan de andere kant bestaan er in onze huidige maatschappij reële noden waaraan niet of weinig tegemoetgekomen wordt. Die noden komen voor op het vlak van hulp aan personen, bescherming van het milieu, veiligheid, vrije tijd, enz. Om een antwoord te bieden op die problemen introduceerde Minister Hansenne, toenmalige Minister van Tewerkstelling en Arbeid, in 1987 de Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen of PWA s. Dat was een bijkomende en aanvullende maatregel boven op alle maatregelen, genomen ter bevordering van de regulaire tewerkstelling. De PWA s zoals we ze nu kennen, zijn tot stand gekomen door de fundamentele hervormingen in De toenmalige Minister van Tewerkstelling en Arbeid Miet Smet koos voor het uitbreiden of veralgemenen van het bestaande PWA- stelsel als eerste stap naar de buurtdiensten toe. Dat gebeurde in het kader van het Globaal Plan voor de Werkgelegenheid van de Belgische regering. Volgens artikel 73 van de wet op 30 maart 1994 was elke gemeente verplicht een PWA op te richten. 1 RVA, PWA-syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz.4 (niet- gepubliceerde cursus)

19 17 Men koos voor de formule van PWA s omdat ze aan een groot aantal werkzoekenden de kans bieden om actief te zijn, uit hun isolement te treden, opnieuw contact te nemen met de arbeidswereld, weer een goede arbeidsattitude aan te leren en hun inkomen te verhogen, zelfs al gaat het hier niet om een regulaire job. Het doel van de diensten was vierdelig: - aan werklozen en leefloongenieters de kans bieden om actief te zijn; - het illegale gelegenheidswerk bestrijden door invoering van een wettelijk kader; - het fungeren als opstap voor werklozen naar de regulaire markt; - tegemoetkomen aan persoonlijke en maatschappelijke behoeften die in het regulaire arbeidscircuit niet ingevuld worden. De Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen ( PWA s) en de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening ( RVA) zijn verantwoordelijk voor het optimaal functioneren van dat systeem van activiteiten ( informatie over de werklozen, aanbieden van activiteiten, controle, ) Ambtenaren werden aangeworven om de administratieve opvolging van het systeem te waarborgen. Zij kregen daarvoor een doelgerichte opleiding. Sinds de oprichting van de PWA s zijn de taken van de PWA-beambten uitgebreid met enkele nieuwe maatregelen die functioneren via de PWA s zoals de promotie van activeringsmaatregelen naar zowel werknemers als werkgevers toe ( bijvoorbeeld activa maatregelen, dienstenbanen, ).

20 2.2 Structuur van het PWA Inleiding 1 Ter verduidelijking ga ik kort nog eens herhalen wat het PWA inhoudt. Een aantal personen (zie punt 2.3) wordt de mogelijkheid geboden om elke maand een aantal uren actief te zijn bij privé- personen, bij land- en tuinbouwers, bij verenigingen of bij de gemeentelijke overheid en onderwijsinstellingen. Het PWA richt zich tot langdurig werklozen. Mensen die langdurig werkloos zijn kunnen in die situatie kansarm worden op twee gebieden: 1 Op de arbeidsmarkt: door de lange werkloosheid is er verlies aan ervaring, vaardigheden en attitudes. 2 Op financieel vlak De VZW PWA 2 Het PWA is een vzw en sinds 1994 moet er in iedere gemeente een PWA opgericht worden. Het bestuur van die vereniging is in handen van de Algemene Vergadering en de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur van die vzw wordt paritair en proportioneel samengesteld en telt ten minste 12 en ten hoogste 24 leden. - De helft van de leden bestaat uit leden aangewezen door de Gemeenteraad volgens de bestaande verhouding tussen meerderheid en minderheid. - De andere helft bestaat uit vertegenwoordigers van de sociale partners van de organisaties die zitting hebben in de Nationale Arbeidsraad. 1 2 RVA, PWA-syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 5 ( niet- gepubliceerd) RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz.5 ( niet- gepubliceerd)

21 19 Zo heeft het PWA van Roeselare een algemene vergadering bestaande uit 12 leden. De vertegenwoordiging wordt als volgt verdeeld: 1 - De ene helft van de leden bestaat uit gemeenteraadsleden - De andere helft bestaat uit leden van werkgevers en werknemersorganisaties De werkgeversorganisaties zijn: De werknemersorganisaties zijn: Unizo ACV Boerenbond ABVV ACLBV Als principe kan gesteld worden dat die Raad van Bestuur een zeer belangrijke verantwoordelijkheid toegewezen krijgt. De raad van bestuur krijgt de taak de algemene vergadering te organiseren, de bestuursmandaten te verdelen, eventuele statutenwijzigingen ter publicatie naar het Belgisch Staatsblad te verzenden en de vereniging te beheren. 2 Tevens beschikt elk lid over een recht van beroep bij de directie van het regionaal werkloosheidsbureau indien hij niet akkoord gaat met een beslissing van de Raad van Bestuur betreffende de toegelaten activiteiten. Aan die Raad van Bestuur kunnen leden zonder stemrecht worden toegevoegd. 1 2 Dirk Williams, Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, 1 maart 2005 RVA, Taken van de Raad van Bestuur. Roeselare, RVA, 1999 ( niet- gepubliceerd)

22 2.3 Wie kan er in het PWA werken? 1 20 Aangezien de werkloosheidsduur een bepalende factor speelt of iemand in aanmerking komt voor te werken in het PWA, wil ik eerst nog even verduidelijken hoe de berekening van de werkloosheidsduur gebeurt. De werkloosheidsduur die een inschrijving in het PWA voorafgaat is: - 2 jaar volledig vergoede werkloosheid: werkloosheidsuitkeringen ( toelaatbaar op basis van arbeidsprestaties) of wachtuitkeringen ( toelaatbaar op grond van studies); - 6 maand vergoede werkloosheid indien de werkloze 45 jaar of ouder is. Voor het bepalen van de vereiste duur worden alle periodes van vergoede volledige werkloosheid in rekening gebracht, zelfs indien de werkloze vrijstelling van inschrijving genoot ( als oudere werkloze of ingevolge beroepsopleiding, sociale en familiale redenen, studies en opleiding, ) behalve als de werkloze een inkomensgarantie- uitkering genoot bij zijn deeltijdse tewerkstelling. Volgende periodes worden gelijkgesteld met vergoede werkloosheid: - periodes van ziekte, ongeval, zwangerschap,internering, (ongeacht de duur), voor zover ze gesitueerd zijn in de vergoede werkloosheidsperiodes; - periodes van deeltijdse of voltijdse arbeid korter dan 3 volledige kalendermaanden; - andere niet vergoede periodes met een duurtijd korter dan 3 maanden ( bv. afzien van uitkeringen); - periodes van tewerkstelling in een erkend doorstromingsprogramma of in een erkende arbeidspost ( dienstenbaan); - de periodes van tewerkstelling in het kader van artikel 60 7 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende het OCMW. 1 RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz.6-7.( niet- gepubliceerd)

23 21 De werklozen worden ingedeeld in 5 verschillende groepen: 1 Ambtshalve ingeschrevenen bij het PWA; 2 Vrijwillig ingeschrevenen; 3 Werklozen die het leefloon of een sociale hulp genieten; 4 Werklozen die niet actief zijn in het PWA; 5 Werklozen van buiten de gemeente die actief zijn in het PWA De ambtshalve ingeschreven werklozen 1 Maandelijks wordt door de RVA aan het PWA een lijst overgemaakt met alle werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen die wonen in de gemeente van het PWA. Die lijst wordt opgemaakt door het hoofdbestuur RVA Brussel en wordt door de PWA-coördinator van het werkloosheidsbureau aan de kantoren bezorgd. De werkloze moet aan de volgende voorwaarden voldoen: - 2 jaar volledig uitkeringsgerechtigd werkloos zijn, of; - 6 maand volledig uitkeringsgerechtigd werkloos zijn indien men 45 jaar of ouder is. Eerst zal de RVA aan de ambtshalve ingeschreven werklozen een infobrief ( zie bijlage) richten die algemene informatie over de regeling bevat en die: - hen ervan op de hoogte brengt dat hun naam meegedeeld werd aan het PWA; - hen uitnodigt om zich bij het PWA aan te melden na hun oproeping van hun gemeentelijk PWA. De mensen op die lijst worden door de PWA- beambte uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek. Tijdens dat gesprek legt de beambte de werking van het PWA uit en wordt er gepeild naar de interesse van de werkloze om actief te zijn in het PWA. In het begin van het gesprek wordt duidelijk de nadruk gelegd op het feit dat het PWA niet verplicht is maar dat het wel enkele mooie voordelen biedt. De beambte deelt ook info mee over activeringsmaatregelen en de dienstencheques. 1 RVA, PWA- gids. Brussel, RVA, 1995, blz ( niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 6. ( niet- gepubliceerde cursus)

24 22 Het recht op uitkeringen kan worden geschorst indien de werkloze zonder voldoende rechtvaardiging en na herhaling van de vraag niet ingaat op een uitnodiging om zich aan te melden bij het PWA. In praktijk gebeurt dit zeer zelden. Tijdens mijn stage in één van de PWAkantoren werd niemand geschorst om die reden, al waren er wel heel wat mensen die niet ingingen op de eerste uitnodigingen. Als de mensen na een tweede uitnodiging niet naar het gesprek gekomen zijn, dan wordt er een aangetekende brief verstuurd met de verwittiging dat hun werkloosheidsuitkering geschorst wordt. Na die brief komen de meeste af op de uitnodiging omdat ze bang geworden zijn hun uitkering een tijdje te verliezen. De werklozen worden ingeschreven per categorie met een bepaalde code in het PWA- pakket. De geïnteresseerde werklozen worden ingeschreven onder code J. Die mensen willen effectief werken in het PWA De werklozen die niet actief zijn in het PWA 1 De niet geïnteresseerde werklozen worden ingeschreven onder code K. Die mensen willen of kunnen niet actief zijn in het PWA. Bijvoorbeeld omdat ze veel interimarbeid doen of arbeidsongeschikt zijn. Ook mensen die een beroepsopleiding volgen, vallen hieronder De vrijwillig ingeschreven werklozen 2 Vrijwillig ingeschreven werklozen zijn: - De uitkeringsgerechtigde volledig werklozen die voldoen aan de vereiste werkloosheidsduur doch vrijgesteld zijn van inschrijving als werkzoekende. Het betreft voornamelijk oudere werklozen die een vrijstelling hebben. Ook iemand 1 2 Scheldeman, C., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 5 april 2005 RVA, PWA- procedure. Brussel, RVA, 1997, Blz ( niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 10 ( niet- gepubliceerde cursus) 3 De oudere werkloze vanaf 50 jaar is vrijgesteld van aanmelding van de gemeentelijke stempelcontrole en van de inschrijving als werkzoekende. Hij moet niet beschikbaar zijn en blijven voor de arbeidsmarkt.