W 8. O

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1. 2. 3. 4. 5. 8 6. 7. W 8. O"

Transcriptie

1

2 Table of Contents Inhoud Colofon 1. Waarom is ons geld niet (meer) van ons? 2. Waarom is het belangrijk dat O ns geld niet van ons is? 3. Waarom ontkennen banken dat zij geld maken? 4. Hoe is het de banken gelukt eeuwenlang geld te mogen scheppen? 5. Waarom betaalt de overheid jaarlijks 8 miljard rente aan banken? 6. Hoe groot is de aanslag van de rente op onze portemonnee? 7. Wie heeft de werkelijke macht in handen? 8. O p welke manier bepaalt de bank de woonlasten 9. Zorgt De Nederlandsche Bank voor veilig betalingsverkeer? 10. Tot slot Verklarende woordenlijst

3 Inhoud 1. Waarom is Ons geld niet van ons? 2. Waarom is het zo belangrijk dat Ons geld niet van ons is? 3. Waarom ontkennen particuliere banken dat zij geld maken? 4. Hoe is het banken gelukt om eeuwenlang geld te mogen scheppen? 5. Waarom betaalt de overheid jaarlijks 8 miljard rente aan banken? 6. Hoe groot is de aanslag van de rente op onze portemonnee? 7. Wie heeft de werkelijke macht in handen? 8. Op welke manier bepaalt de bank de woonlasten? 9. Zorgt De Nederlandsche Bank voor een veilig betalingsverkeer? 10.Tot slot Verklarende woordenlijst

4 Colofon Dit is een gratis uitgave van De Lange Mars 1e uitgave, oktober 2015 copyright 2015 Rob Vellekoop Uit deze uitgave mag uitsluitend ALLES verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, opnamen of welke andere wijze ook, hetzij chemisch, elektronisch of mechanisch, onder vermelding van de bron Rob Vellekoop/De Lange Mars.

5 1. Waarom is O ns geld niet (meer) van ons? Dat is de kern van de zaak. Ons geld is nooit van ons geweest. Bijna iedere euro die ter beschikking staat is uitgegeven als een schuldbekentenis aan de bank. Dit geld is met een boekhoudkundige handeling gemaakt door een bank op het moment dat de bank geld uitleent. Naast dit digitale geld is er chartaal geld: bankbiljetten en munten die samen ongeveer 5% vormen van de geldomloop. Deze 5% is door De Nederlandsche Bank uitgegeven. De overige 95% is door de bank als schuld uitgeleend en op die manier in omloop gebracht. Geld sparen op een spaarrekening betekent dat er per saldo minder geld in omloop komt om de schuld aan de bank af te lossen! Sparen doet de beschikbare geldhoeveelheid in de economie van een land afnemen, dat banken (kunnen) opvangen door meer geld uit te lenen. Doen zij dit echter niet dan ontstaat een tekort aan geld dat in omloop is. Zij lenen natuurlijk meer uit als de rente hoog is dan in de huidige situatie met een lage rente. Steunmaatregelen van centrale banken door zoveel mogelijk geld in de economie te pompen stranden zonder medewerking van de banken, doordat ze het vanwege de lage rente niet winstgevend genoeg vinden. Met andere woorden de miljarden die de Europese Centrale Bank (ECB) in omloop brengt zullen door particuliere banken aan investeerders moeten worden uitgeleend. Indien dit niet gebeurt blijft de maandelijkse actie van de ECB zonder gevolgen voor de hoeveelheid geld die in omloop is. En last but zeker not least ons geld dat op onze spaarrekeningen staat is door de overheid gegarandeerd tot euro per bankinstelling. Met andere woorden geld eenmaal overgedragen aan een bank is niet meer van de rekeninghouder. De bank slaat het niet op, maar gebruikt het als bedrijfsmiddel waardoor het onderdeel wordt van de boedel bij faillisement! In het geval van een faillissement van de bank kunnen gedupeerde rekeninghouders een beroep doen op de overheid (binnen het zogenaamde Depositogarantiestelsel) tot het hiervoor genoemde maximum. De belastingbetaler moet dan gedupeerden uit deze benarde financiele situatie bevrijden. Dit is wel het meest harde bewijs dat geld dat door de rekeninghouder aan de bank is overgedragen niet meer zijn eigendom blijkt te zijn.

6 2. Waarom is het belangrijk dat O ns geld niet van ons is? De derde Amerikaanse president Jefferson zei het al: Ik ben er van overtuigd dat banken een grotere bedreiging zijn voor onze vrijheid dan vijandige troepen. Het uitgeven van geld zou moeten worden afgepakt van de banken en teruggegeven aan hen die dit toebehoort. Deze kwestie met de banken speelt al enkele eeuwen en tot nu toe hebben zij vrij spel. Zij hebben ooit het privilege van geldschepping gekregen en zij hebben dit tot op de dag van vandaag nog steeds in handen. Blijkbaar beschikken zij over een enorme macht om het monopolyspel van de geldschepping zolang ongehinderd vol te kunnen uitvoeren. Wat Jefferson zegt is dat de partij die de geldschepping in handen heeft de werkelijke macht heeft. Dat is de reden dat in een democratie zoveel mis loopt. De burgers zijn niet aan de macht, via hun volksvertegenwoordigers, maar de eigenaren van de banken die de geldschepping beheren. Burgers kiezen in feite marionetten die binnen een zekere marge mogen acteren, maar wezenlijk niets aan het financiële systeem kunnen veranderen, omdat de vertegenwoordigers van deze eigenaren, de banken aan de geldkraan zitten. Tot nu lijkt slechts een land zich enigszins aan de wurggreep van banken te ontworstelen. Het is IJsland dat een aantal bankdirecteuren tot celstraffen voor hun aandeel in de financiële crisis van 2008 heeft veroordeeld. Terwijl landen in de rest van de wereld dit niet aandurfden, beducht als ze zijn voor de bancaire macht.

7 3. Waarom ontkennen particuliere banken dat zij geld maken? Als een klant bij een bank aanklopt om geld te lenen, creëert de bank dit geld door met een boeking geld op de rekening van de klant te plaatsen. Zo eenvoudig gebeurt dit. Met andere woorden tegenover iedere euro die een bank op deze manier uitgeeft staat een schuld van de klant. Het geld dat een bank schept krijgt waarde door het vertrouwen dat de burger hier aan geeft, ondanks het feit dat bij faillissement van een bank een particuliere rekeninghouder indien hij meer dan euro op zijn rekening heeft het meerdere kwijt is. Toch heeft de burger 100% vertrouwen in de euro! Sta heel even stil bij deze 'geldcreatie'. De bank is degene die de geldpers bedient en niet de overheid! Er worden miljarden euros in omloop gebracht door banken omdat de overheid de economie wil stimuleren en toch kunnen ondernemingen niet genoeg geld lenen bij banken. Banken beheersen dus de geldhoeveelheid en bepalen hoeveel er terecht komt bij het bedrijfsleven voor investeringen. Banken (als vertegenwoordigers van hun eigenaren) bepalen daardoor grotendeels het economische beleid van een land. De Nederlandse overheid was er als de kippen bij om een aantal banken van het faillissement te redden met kapitaalinjecties en daardoor het vertrouwen te geven. Ze waren bang dat wanneer de klanten hun vertrouwen in de banken zouden verliezen zij massaal hun tegoeden zouden opeisen (bank run) en de banken failliet zouden gaan. Geen enkele andere multinational lukt het van de overheid miljardensteun te krijgen op het moment dat zij failliet dreigen te gaan. Dat toont aan dat de macht en invloed van het bankwezen op de overheid enorm is. Ook oorlogen en andere gewapende conflicten worden door banken gefinancierd met geld dat door hen gecreëerd wordt. Hierdoor levert iedere oorlog schatten op aan rente over leningen aan oorlogvoerende overheden. Wat is een bank nu eigenlijk? Of anders gezegd welke ondernemingen krijgen met de titel 'bank' het privilege om geld te mogen scheppen en kredieten te mogen verlenen. De Nederlandsche Bank geeft hiervoor een vergunning af onder een aantal stricte voorwaarden die in de Wet financieel toezicht zijn geregeld. Om een bank in ons land te mogen starten is een vergunning nodig van De Nederlandsche Bank. Op dit moment is aan meer dan 800 ondernemingen een vergunning afgegeven.

8 Alle banken met een vergunning zijn opgenomen in het Register van de Wet financieel toezicht (Wft). Onder deze gepriviligeerde bedrijven bevinden zich enkele verrassende ondernemingen, zoals Stichting Leger des Heils, Holland Casino, Stichting Kwintes. DNB geeft alleen vergunningen af aan bedrijven die over voldoende financiële middelen beschikken en worden geleid door betrouwbare en deskundige bestuurders. DNB controleert banken blijvend op basis van te rapporteren cijfers en andere gegevens. We nemen een aantal eisen onder de loep. Naast de eisen van geschiktheid en betrouwbaarheid stelt de wet dat er een integere bedrijfsvoering moet zijn. Voor deze integere bedrijfsvoering moet belangenverstrengeling worden tegen gegaan, de onderneming of de werknemers mogen geen strafbare feiten begaan die het vertrouwen in de financiële markten schaden. Ook zal de onderneming over voldoende liquiditeit, solvabiliteit en eigen vermogen (5 miljoen euro) moeten beschikken. Met andere woorden een bank richt je niet even op, er is een aanzienlijk kapitaal nodig. Regelmatig komen incidenten naar buiten die aangeven hoe deze eisen in de praktijk worden uitgelegd door banken. Denk bijvoorbeeld aan het incident van de plaatselijke Rabobank in Westland waar tuinders werden gedupeerd doordat de bank de kredietkraan dichtdraaide waardoor kwekers hun miljoenenbedrijven moesten sluiten. Aangezien DNB hier niet tegen is opgetreden kunnen we er van uitgaan dat deze actie niet wordt beschouwd als strijdig met de betrouwbaarheid en integriteit van de bank. Ook wat betreft solvabiliteit en liquiditeit is de soep niet zo heet als deze wordt opgediend. De miljardensteunoperaties aan ABN-AMRO, SNS Bank, Aegon en ING tonen aan dat de overheid bijna altijd bijspringt als deze in de problemen komen. De overheid moest deze steunoperaties uitvoeren omdat collega-banken weigerden extra liquide middelen ter beschikking te stellen van de in nood verkerende banken. Door dit overheidsingrijpen werd het vertrouwen in de banken hersteld waardoor ze konden blijven voortbestaan. Banken nemen binnen de ondernemingswereld wat dat betreft een uitzonderingspositie in. Ondernemingen die in financiële problemen komen worden niet met miljardensteun uit zwaar weer gehaald en gaan failliet. Voor Nederlandse banken geldt dit niet. Een uitzondering op deze regel is DSB ofwel Dirk Scheringa Bank. Aan deze bank kwam een einde met een zogenaamde bank run doordat een aantal invloedrijke personen samen met mededelingen in de media er voor zorgden dat het vertrouwen in deze bank verdween waardoor veel klanten hun tegoeden gingen opvragen. De werkzaamheden van deze bank verschilden echter niet van de andere waar eveneens woekerpolissen en

9 koppelverkopen aan de orde van de dag waren.

10 4. Hoe is het de banken gelukt eeuwenlang geld te mogen scheppen? Er zijn een paar factoren. In de eerste plaats vormen zij een machtsfactor waar je niet omheen kunt. Daarnaast zijn er een aantal mythen in het leven geroepen die door banken in stand gehouden worden. En tenslotte wordt bankieren 'ingewikkeld' voorgesteld alsof het een vorm van hogere wiskunde is. De mythe van het spaarvarken. Hele generaties is geleerd dat je geld moet sparen. Ik herinner me vroeger iedere maandagmorgen klassicaal naar de Nutsbank te wandelen waar wij in ons spaardoosje een kwartje konden sparen (of meer) want dan werden je spaarcentjes op je rekening gezet en kreeg je deze vermeerderd met rente na een aantal jaar uitgekeerd. Jongeren wordt geleerd spaarzaam te zijn en het geld bij de bank te brengen. Veilig en betrouwbaar. Tegenwoordig wordt er zelfs een week van het geld georganiseerd om kinderen te leren omgaan met geld. Veel activiteiten vinden plaats in de klas. Financiële professionals, medewerkers van banken, verzekeraars en gemeentelijke kredietbanken, verzorgen gratis lessen. Kinderen worden op deze manier geïndoctrineerd met een kijk op geld zoals banken dit graag willen. Het sprookje van de bank als intermediair. Banken lenen geld van mensen die het als spaargeld bij de bank hebben gebracht. Zij verdienen hun geld dankzij een gering renteverschil tussen het geleende en uitgeleende geld. Dit is een keurig imago. De bank is een dienstverlener, een intermediair tussen de spaarder en de geldlener. Dit is tevens een hele slimme mythe. Sparen is niet alleen goed voor de spaarder, maar ook voor de samenleving want daardoor kunnen bedrijven geld lenen en groeit de economie van het land. Het sprookje van de geldvermenigvuldiger. Dit sprookje is algemeen ingevoerd in het onderwijs tot aan universiteiten toe. Dankzij deze mythe worden hele generaties zand in de ogen gestrooid dat ze er niet uit weg vegen, tenzij ze heel kritisch naar het functioneren van banken gaan kijken. Er wordt gesuggereerd dat banken uit ervaring weten dat van het geld dat bij hen is ondergebracht slechts per dag mondjesmaat wordt opgenomen. Hierdoor hoeven zij slechts 10% in reserve te houden. Dit verschaft de bank de mogelijkheid van de 1000 euro 900 uit te lenen. De lener koopt hier van een auto bij de autohandelaar en hij brengt de 900 euro bij en

11 andere bank. Ook deze bank past hetzelfde principe toe waardoor 810 euro wordt uitgeleend. Op deze manier zou de bank de economie aanjagen. De suggestie die van deze mythe uitgaat is dat cash de basis is van elke lening. Dus zonder de inbreng van een klant kan er niets worden uitgeleend! Daarnaast houdt het de suggestie in leven dat de centrale bank de in omloop gebrachte geldhoeveelheid onder controle heeft, doordat de hoeveelheid cash geld gestuurd kan worden en daarmee de uitgeleende geldhoeveelheid. Deze mythes houden tot op de dag van vandaag de massa in bedwang. De geleerde elite gelooft het verhaal dat ze geleerd hebben op school en de rest gelooft in het sprookje van het spaarvarken.

12 5. Waarom betaalt de overheid jaarlijks 8 miljard rente aan banken? De Nederlandse staat betaalt ieder jaar meer dan 8 miljard euro aan rente. Dit geld heeft de overheid afgesproken te betalen voor het geld dat de staat heeft geleend. Maar waarom zou de overheid geld lenen terwijl zij het zelf kunnen scheppen zoals banken dat doen? En waarom zouden zij hierover nog rente betalen ook? De staatsschuld is op dit moment gegroeid tot 458 miljard euro. (Meer info) Zoals we hiervoor gezien hebben is iedere euro die in omloop gebracht wordt (op 5% na) schuld. Met andere woorden ook de overheid is schuldenaar van de banken. Dit is wel het sterkste bewijs dat banken geld creëren. Het krankzinnige is dat de overheid aan de ene kant aan banken het geldscheppingsprivilege heeft geschonken en daar bovenop over dat gecreëerde geld ook nog bereid is rente te betalen. Met andere woorden de overheid leent geld tegen hetzelfde principe als een willekeurige klant van de bank. Er wordt geld gecreëerd op het moment dat er geld uitgeleend wordt. De overheid moet dus en het gecreëerde geld plus de jaar op jaar daarover berekende rente betalen. Als verzachtende omstandigheid voor deze misstand zou je kunnen aanvoeren dat banken veel werkgelegenheid scheppen. Helaas is ook dat een fabeltje. Het gaat uitstekend met de banken, de drie grote banken ING, ABN AMRO en RABO maken samen 6,7 miljard winst over 2014 en ontslaan de komende tijd meer dan werknemers. De banken geven aan dat dit moet door de digitalisering en om het hoofd boven water te houden. Het is onbegrijpelijk dat de overheid als een bezetene bezuinigt op allerlei sociale zaken als uitkeringen, zorg en onderwijs en aan de andere kant doodleuk geld over de balk gooit door het te lenen en hierover rente te betalen.

13 6. Hoe groot is de aanslag van de rente op onze portemonnee? Niet alleen de rekeninghouders bij een bank die een lening hebben of rood staan betalen rente, maar ook de kopers van goederen omdat rente de kostprijs van goederen verhoogt. Om te beginnen is de maximale rente die door kredietinstellingen op dit moment in rekening mag worden gebracht 14%. Een gigantische beloning voor het creëren van geld uit het niets! Het kan echter nog veel gekker, op dit moment bestuderen banken de mogelijkheid om zelfs rente in rekening te brengen aan rekeninghouders over hun tegoeden. Met andere woorden banken gaan de klant die zijn geld toevertrouwt aan de bank straffen voor zijn spaarzaamheid door hem rente te laten betalen. Dit zou het einde van de mythe van het spaarvarken betekenen. Banken hebben al geen uitgesproken rein imago, op deze manier lijken zij de naam die zij in de volksmond hebben gekregen van 'graaiers' eer te willen aan doen. Dat rente kostprijsverhogend werkt kan met het volgende voorbeeld worden aangetoond. Wanneer de vader van Jezus bij zijn geboorte een euro had geinvesteerd tegen 5% rente dan zou Jezus er bij de bank nu meer dan miljard goudklompen van het gewicht van de aarde voor hebben kunnen kopen. Er is becijferd dat in alle prijzen gemiddeld 35% rente zit. Dit betekent dat een mens eenderde van zijn leven werkt voor rente. Samen met de 21% BTW bovenop de kostprijs plus eventueel accijnzen levert deze 35% een gigantische prijsstijging op. Met andere woorden de burger heeft minder te besteden doordat hij meer belasting moet betalen om de rente over de staatsschuld te kunnen voldoen en hij betaalt meer BTW over de verhoging van de kostprijs van goederen met 35% rente en in iedere bestede euro zit 35 cent rente.

14 7. Wie heeft de werkelijke macht in handen? De burger is door schade en schande wijs er achter gekomen dat hij ondanks zijn stemrecht niet de macht in handen heeft. Ook politici komen hier na enige tijd achter. Zij worden gesteld voor voldongen feiten. Zo worden zij geconfronteerd met het uitgangspunt 'er moet bezuinigd worden'. Zolangzamerhand vraagt na decennia van bezuinigen zich niemand meer af waarom er jaar in jaar uit bezuinigd moet worden. Tegenwoordig moet er bezuinigd worden omdat 'Europa' dit wil. Binnen EU-verband is afgesproken dat het begrotingstekort niet groter mag zijn dan 3 procent van het BBP (Bruto Binnenlands Product). Ieder land dat dus meer geld uitgeeft dan het binnen krijgt, waarbij dit bedrag groter is dan 3% van het BBP, is in overtreding. Niemand weet waarom de grens bij 3% gelegd is. Een Frans econoom schijnt zich ooit over deze kwestie gebogen te hebben en heeft met wat handjeklap het percentage op 3 gesteld. Toch is dit een criterium waaraan onze politici als perfect afgerichte hondjes gehoorzamen. Een deel van de overheidsuitgaven is zoals eerder aangegeven rente. Dat is niet alleen de 8 miljard die Nederland rechtstreeks of indirect aan de banken betaalt, maar daar hoort ook bij de 35% aan prijsverhoging doordat overal rente in zit. Kortom onze lasten zijn door toedoen van rente (die per saldo weer aan de banken betaald moet worden) torenhoog en verkleinen de ruimte van onze totale uitgaven. Bijvoorbeeld de ruimte voor uitgaven aan de zorg, onderwijs, sociale stelsel. Banken bepalen dus een belangrijk deel van de uitgaven van de staatskas. Zij maken uit hoeveel geld er in de economie gepompt wordt via leningen (direct of indirect via de club van banken verenigd in de BIS, waarover later meer). Zij bepalen hoeveel rente de overheid moet afdragen. Zij bepalen de hoogte van de prijzen van eten en drinken, de auto, fiets, woning. Zij bepalen de woonlasten. Dit gebeurt steeds dankzij het machtige middel van de geldcreatie in combinatie met rente. Kortom de eigenaren van banken kunnen de burger (indirect) maken of breken. Particuliere banken scheppen 95% van al het geld dat in omloop is. Zij doen dit zonder enige democratische controle. Zij maken geld wanneer zij geld WILLEN uitlenen, bijvoorbeeld voor hypothecaire leningen en zij vernietigen geld wanneer leningen worden afgelost. Het enige dat voor hen telt is winst. En op het moment dat zij verlies maken en failliet dreigen te gaan moet de belastingbetaler de bank overeind houden uit vrees dat hun val de nationale economie om zeep helpt.

15 Opvallend is daarnaast het ondemocratische gehalte van de centrale banken zoals de Europese Centrale Bank en 'onze' eigen centrale bank De Nederlandsche Bank (DNB). Door de Naastingswet is de eigendom van DNB overgegaan van privé-bezit (onder andere het Koninklijk Huis als aandeelhouder) naar de Nederlandse Staat. De Nederlandsche Bank valt echter niet onder verantwoordelijkheid van de Minister van Financiën, maar is onafhankelijk van de staat en daardoor buiten het bereik van iedere democratische controle. De kiezer heeft geen controle op het beleid van DNB. Daarnaast kan DNB niet worden verplicht tot openheid van zaken, omdat zij het recht op geheimhouding hebben. DNB oefent als onafhankelijke instelling controle uit over de Nederlandse banken en heeft een zetel in de raad van de Europese Centrale Bank (ECB). Als toelichting op deze vreemde constructie zegt DNB op haar website: Van DNB wordt voorts verwacht dat zij gevraagd en ongevraagd advies geeft over het economische beleid, zowel op nationaal als internationaal niveau. Ook daarvoor is onafhankelijkheid essentieel. Met andere woorden centrale banken zoals De Nederlandsche Bank staan boven de wet, zij leggen geen verantwoording af aan de kiezer en dit dient om hun onafhankelijkheid te bewaken. Ondertussen besturen zij wel de (financiële) wereld. De grote vraag is natuurlijk waarom deze banken onafhankelijk zouden moeten zijn. Is dit bedoeld om politiek gericht en daardoor niet neutraal handelen te voorkomen? Wil dat zeggen dat de politiek niet en de banken wel betrouwbaar zijn wanneer het over neutraal financieel handelen gaat? Kortom de ECB vertegenwoordigt een ondemocratische macht die de samenleving beheerst en bestuurt. Regeringen laten zich voor het karretje spannen van de club van machtigen der aarde, die de eigenaren van het bankwezen zijn en daar wringt de schoen.

16 8. O p welke manier bepaalt de bank de woonlasten? Minister Blok heeft invloed op de woonlasten onder andere door middel van de verhuurdersheffing die huurverhogend werkt, maar dit steekt schril af bij de gevolgen van de acties van de banken op de woningmarkt. In de eerste plaats is daar de hypotheekverstrekking. De hypotheekgever (huiseigenaar) koopt een huis en geeft dit als onderpand aan de bank. In het licht van de geldschepping is het vreemd dat de bank onderpand eist voor geld dat de bank nooit in eigendom heeft gehad en slechts heeft geschapen op het moment dat de huiseigenaar een lening vroeg. Toch wordt het huis geveild wanneer de huiseigenaar niet meer de rente en aflossing over de hoofdsom kan betalen. De bank ontvangt dan minder dan de uitgeleende som en krijgt geen rente meer. Echter na 25 jaar van 4% rente betaling heeft de huiseigenaar aan rente al de oorspronkelijke waarde van de lening betaald aan de bank. Opnieuw over geld dat de bank helemaal nooit in bezit gehad heeft! Voor huurwoningen zijn de rentebetalingen van de investeerder/huiseigenaar ook een huurprijsverhogende factor. Er komt echter nog iets bij. Banken hebben door hun zucht naar meer winst massaal burgers aan hypothecaire leningen geholpen voor de aanschaf van hun woningen. Hierdoor ontstond er een stijgende vraag naar huizen op een woningmarkt die al sinds de tweede wereldoorlog overspannen is door woningnood. Huizen stegen daardoor krankzinnig in prijs. De hypothecaire leningen stegen in hetzelfde waanzinnige tempo mee. Met als gevolg dat tegenwoordig huiseigenaren met enorme schulden zitten op huizen die in waarde zijn gekelderd. Door de stijging van de huizenprijzen werden de huren ook hoger. Tussen 1993 en 2008 zijn de prijzen vier maal zo hoog geworden terwijl de salarissen in dezelfde periode slechts verdubbelden.

17 9. Zorgt De Nederlandsche Bank voor een veilig betalingsverkeermet solide en integere financiële instellingen? Het financiële systeem is op het drijfzand van het vertrouwen gebouwd. Zolang de burger vertrouwen houdt in de waarde van de euro en in de banken zal het systeem blijven functioneren. Echter op het moment dat burgers bang zijn dat de bank hun geld niet goed beheert en massaal hun tegoeden gaan opvragen (bank run), komen de banken in de problemen. Zij hebben namelijk niet zoals de mythes ons willen doen geloven het geld in spaarpotten opgeslagen zodat iedere rekeninghouder het kan opnemen. Zoals gezegd is slechts 5% fysiek geld in de vorm van biljetten en munten, de rest is lucht! En mensen kunnen uitsluitend fysiek geld opnemen. Daar ligt het gigantische probleem van de bankwereld. Het bouwwerk lijkt misschien degelijk vanaf de buitenkant. De bankgebouwen zien er niet voor niets imposant en indrukwekkend uit, kijk bijvoorbeeld naar het 1,6 miljard kostende fort van de Europese Centrale Bank in Frankfurt. Aan de binnenkant van het bankgebouw werken echter steeds minder mensen. En er zijn steeds meer computersystemen die steeds meer geld verdienen aan de luchtkastelen van ondoorzichtige bancaire producten. Wanneer cliënten van een bank besluiten dat zij allemaal hun tegoeden willen opnemen betekent dit binnen de kortste keren het einde van een bank. Denk aan DSB een aantal jaar geleden. Een gerucht over het niet in staat zijn tot betalen van tegoeden was voldoende om de bank failliet te laten gaan. Deze bank werd echter als enige niet met staatssteun overeind gehouden.

18 10. Tot Slot Zoals in dit boekje is uiteengezet rust ons financiële systeem op twee pijlers. Dat is de geldschepping en het heffen van rente als vergoeding voor het uitlenen van geld. Doordat de geldschepping in handen is van commerciële banken vindt dit plaats als bedrijfsactiviteit van de bank. Zij kijken op welke manier zij zo veel mogelijk winst kunnen maken. Terwijl de geldcreatie afgestemd zou moeten zijn op het Bruto Binnenlands Product (BBP). Feitelijk wordt er (inter)nationaal gezien in het wilde weg geld gecreeerd zonder controle van de overheid. De overheid probeert via de centrale banken een beetje bij te sturen. De commerciele banken zijn echter niet verplicht hieraan mee te werken. De burger heeft op dit geldcircus geen enkele democratische controle of invloed. Daar bovenop is er de rente. Voor eigenaren van geld een prachtige bonus. Al het geld is door de commerciële banken gecreëerd (ongeveer 95% van al het geld dat in omloop is) om aan de vraag van mensen die geld nodig hadden te voldoen. Met andere woorden iedere euro is een schuldbekentenis aan de commerciële bank. Over dit uitgeleende geld krijgt de bank rente. Deze rente wordt net zolang betaald totdat de lening is afgelost. Op dat moment vernietigt de bank de schuld en is er minder geld in omloop. Dit geldschepping- en rentespel is het echte monopolyspel. Helaas wordt het anders gepresenteerd. Namelijk als een op het oog ingewikkeld financieel spel dat alleen deskundigen kunnen begrijpen en dat gewone mensen afschrikt zich er in te verdiepen. Hierdoor wordt de meerderheid van de wereldbevolking al eeuwenlang zand in de ogen gestrooid en daarmee willen wij voor eens en voor altijd afrekenen.

19 Verklarende woordenlijst Bank Een financiële dienstverlener die vergunning heeft gekregen van DNB en het privilege van geldschepping mag uitoefenen. Bank run Actie van heel veel rekeninghouders die tegelijkertijd hun tegoeden bij hun bank komen opnemen. Betalingsverkeer Organisatie van betalingsmogelijkheden Bruto Binnenlands Product (BBP) De totale waarde van alle geproduceerde goederen en geleverde diensten meestal in een jaar DNB of De Nederlandsche Bank Toezichthouder van in Nederland werkzame banken, ook centrale bank genoemd en vergunninggever van nieuw op te richten bankondernemingen Eigen vermogen Het verschil tussen de bezittingen en de schulden van een onderneming Geld Een hulpmiddel dat geaccepteerd (vertrouwd) wordt als betaling voor goederen en diensten en als terugbetaling van schulden Geldschepping of geldcreatie Het slaan van munten en het drukken van bankbiljetten door de overheid en het bijboeken door banken van saldi op zowel hun eigen rekening als die van de klant Geld in omloop Dit bevat zowel de uitgegeven munten en bankbiljetten als het geld dat op bankrekeningen staat Liquiditeit De mate waarin de onderneming in staat is om aan haar verplichtingen (schulden) te voldoen

20 Rente Dit is de vergoeding die wordt betaald voor het lenen van geld Solvabiliteit De mate waarin de onderneming in staat is om aan haar verplichtingen (schulden) te voldoen Staatsschuld De schuld van de rijksoverheid, in tegenstelling tot de overheidsschuld waaronder ook de schulden van niet-centrale overheden zoals de provincies vallen.

UIT geld en banken

UIT geld en banken Hoe ontstaat geld in de economie? Geld heb je nodig om spullen mee te kunnen kopen, zonder geld valt er niets te kopen, en als er te weinig geld is zitten mensen te wachten op geld voordat ze het uit kunnen

Nadere informatie

UIT VWO geld en banken

UIT VWO geld en banken Hoe ontstaat geld in de economie? Geld heb je nodig om spullen mee te kunnen kopen, zonder geld valt er niets te kopen, en als er te weinig geld is zitten mensen te wachten op geld voordat ze het uit kunnen

Nadere informatie

In economische termen is geld de voorraad bezittingen die direct voor handen is om transacties te doen. Geld heeft drie functies:

In economische termen is geld de voorraad bezittingen die direct voor handen is om transacties te doen. Geld heeft drie functies: Hoofdstuk 4 Monetair beleid gaat over de nationale munt, valuta en bankieren. Monetair beleid wordt bepaald door de centrale bank. Fiscaal beleid gaat over overheidsuitgaven en belastingheffing. Samen

Nadere informatie

Geld zonder schuld. Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis

Geld zonder schuld. Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis Geld zonder schuld Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis www.onsgeld.nu februari 2015 Intro We leven tijdens de grootste crisis ooit. Het vertrouwen in banken is nog nooit zo laag

Nadere informatie

Naslagwerk Economie van Duitsland. Hoofdstuk 8: Financiële stelsel. 8.1 Overzicht

Naslagwerk Economie van Duitsland. Hoofdstuk 8: Financiële stelsel. 8.1 Overzicht Naslagwerk Economie van Duitsland 8.1 Overzicht Het Duitse bankenstelsel is anders georganiseerd dan in de meeste andere landen. Naast een centrale bank, de Bundesbank, de reguliere zaken en retailbanken

Nadere informatie

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 4 Onderwerpen: 1. De financiële crisis van 2008 2. Geldschepping 3. Hoe staan de landen er economisch voor? 4. De

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Kredietcrisis in Nederland

Praktische opdracht Economie Kredietcrisis in Nederland Praktische opdracht Economie Kredietcrisis in Nederland Praktische-opdracht door een scholier 2625 woorden 16 augustus 2010 5,3 48 keer beoordeeld Vak Economie Wat zijn de gevolgen van de kredietcrisis?

Nadere informatie

1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp.

1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. Tekst lezen 1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 2. Er staan een aantal moeilijke woorden in de tekst. Hieronder staat een rijtje.

Nadere informatie

a Wie lenen er allemaal voor de aanschaf van een duurzaam consumptiegoed? b Wie lenen er allemaal wegens een onverwachte tegenslag?

a Wie lenen er allemaal voor de aanschaf van een duurzaam consumptiegoed? b Wie lenen er allemaal wegens een onverwachte tegenslag? Eindtoets hoofdstuk 1 Kopen doe je zo (CONSUMEREN) 1.3 Ik spaar, leen en beleg mijn geld 1 REDENEN OM TE SPAREN Hier staan zes mensen die sparen: Linda zet geld opzij voor haar vakantie Roy belegt in aandelen

Nadere informatie

Inleiding. Sparen. verschillende motieven voor:

Inleiding. Sparen. verschillende motieven voor: I n d i t o n d e r d e e l w o r d t d e l e z e r i n z i c h t v e r s c h a f t i n h e t o n d e r w e r p s p a r e n. De volgende onderwerpen komen hierbij aan de orde: de verschillende spaarmotieven

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER 2016 15.30-17.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie Algemene economie vrijdag 16 december 2016 B / 12 2016 NGO-ENS B / 12 Opgave

Nadere informatie

H2 Te veel geld maakt ongelukkig

H2 Te veel geld maakt ongelukkig Samenvatting door M. 940 woorden 15 november 2012 3.3 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index H2 Te veel geld maakt ongelukkig 2.1 introductie De oorzaak van hyperinflatie is bijna altijd dezelfde:

Nadere informatie

Sectorwerkstuk Economie Economische crisis

Sectorwerkstuk Economie Economische crisis Sectorwerkstuk Economie Economische crisis Sectorwerkstuk door A. 2214 woorden 2 februari 2013 6,6 119 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van de Economische

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 DE Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 DE Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 DE Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Michiel Verbeek, januari 2013

Michiel Verbeek, januari 2013 Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor

Nadere informatie

De Knab Participatie in het kort

De Knab Participatie in het kort De Knab Participatie in het kort De Knab Participatie in het kort Let op! De Knab Participatie in het kort geeft antwoord op vragen die je mogelijk hebt over de participatie. Als je overweegt om de Knab

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Kom je ermee uit?

Hoofdstuk 2: Kom je ermee uit? Hoofdstuk 2: Kom je ermee uit? Een middagje shoppen. a 75 209 x 100% = 35,9%. b 209 : 3,72 = 56,18. Dus zij moet 57 uur werken om de nieuwe jas te kunnen kopen. c Zij had eerst kunnen sparen of zij had

Nadere informatie

Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING.

Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING. Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING. Bij deze data moeten we het 1 en ander uitleggen. Jouw geld dat je hebt ontvangen, maakt

Nadere informatie

Verdieping: Kan een land failliet gaan?

Verdieping: Kan een land failliet gaan? Verdieping: Kan een land failliet gaan? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen lezen fragmenten uit artikelen over wat het betekent als Griekenland failliet gaat en maken daar verwerkingsvragen over.

Nadere informatie

5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld

5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december 2002 5,6 76 keer beoordeeld Vak Economie Iedereen heeft met geld te maken, jong en oud. Jongeren misschien wat minder dan oudere mensen, maar

Nadere informatie

ECONOMIE. Begrippenlijst H1 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn

ECONOMIE. Begrippenlijst H1 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H1 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 1 Geld genoeg? Begrippenlijst H1 Economie

Nadere informatie

http://www.economiepagina.com - Alle nuttige economielinks bij elkaar!

http://www.economiepagina.com - Alle nuttige economielinks bij elkaar! Opgave 1 Gulden (ƒ) wordt euro ( ) Geld is een (1) aanvaard ruilmiddel. De maatschappelijke geldhoeveelheid in Nederland bestaat uit munten, bankbiljetten en (2). De komende jaren worden de functies van

Nadere informatie

2) sparen -> oppotten: chartaal of giraal geld op een betaalrekening. Direct kunnen gebruiken (=liquide). Geen rendement

2) sparen -> oppotten: chartaal of giraal geld op een betaalrekening. Direct kunnen gebruiken (=liquide). Geen rendement Samenvatting door C. 1209 woorden 29 mei 2016 7,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Samenvatting Economie Monetaire Zaken H.1 Geld * Geld -> Chartaal (munten en bankbiljetten) + Giraal (geld

Nadere informatie

Vragen over het depositogarantiestelsel. Depositogarantiestelsel

Vragen over het depositogarantiestelsel. Depositogarantiestelsel Vragen over het depositogarantiestelsel Depositogarantiestelsel Inhoud Inleiding 4 1 Het depositogarantiestelsel 5 2 Valt mijn bank onder het depositogarantiestelsel? 6 3 Kan ik aanspraak maken op een

Nadere informatie

Ruilen over de tijd (havo)

Ruilen over de tijd (havo) 1. Leg uit dat het sparen door gezinnen een voorbeeld is van ruilen in de tijd. 2. Leg uit waarom investeren door bedrijven als ruilen over de tijd beschouwd kan worden. 3. Wat is intertemporele substitutie?

Nadere informatie

Groep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115

Groep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115 Samenvatting door M. 1480 woorden 6 januari 2014 7,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Tijd is geld De ECB leent geld uit aan de banken. Ze rekenen daar reporente voor. Banken

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Zet de geldmachine aan

Hoofdstuk 1 Zet de geldmachine aan Hoofdstuk 1 Zet de geldmachine aan De praktijk Mijn verzekeraar stopte met het uitkeren van geld, terwijl ik helemaal niet in staat was om te werken. Stel dat je partner overlijdt en je daardoor mentaal

Nadere informatie

1. Leg uit dat het sparen door gezinnen een voorbeeld is van ruilen in de tijd. 2. Leg uit waarom investeren door bedrijven als ruilen over de tijd beschouwd kan worden. 3. Wat is intertemporele substitutie?

Nadere informatie

Vragen over het depositogarantiestelsel. Depositogarantiestelsel

Vragen over het depositogarantiestelsel. Depositogarantiestelsel Vragen over het depositogarantiestelsel Depositogarantiestelsel Inhoud Inleiding 4 1 Het depositogarantiestelsel 5 2 Valt mijn bank onder het depositogarantiestelsel? 6 3 Kan ik aanspraak maken op een

Nadere informatie

EURO. Vanaf januari 2002 betalen we in Nederland en in veel andere Europese landen met de euro.

EURO. Vanaf januari 2002 betalen we in Nederland en in veel andere Europese landen met de euro. EURO Vanaf januari 2002 betalen we in Nederland en in veel andere Europese landen met de euro. Muntgeld Bankbiljetten EURO Hadden jullie al gezien dat er 2 briefjes zijn van 5 euro? oud briefje nieuw briefje

Nadere informatie

Boekverslag door M woorden 21 februari keer beoordeeld

Boekverslag door M woorden 21 februari keer beoordeeld Boekverslag door M. 1345 woorden 21 februari 2012 6 34 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Samenvatting economie hoofdstuk 8 en hoofdstuk 9 Paragraaf 1 Verzien in behoeften door goederen en diensten

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder

Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder Praktische-opdracht door 1859 woorden 2 juni 2014 5 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Opdracht 1: D. E. Met de term economische groei wordt

Nadere informatie

Hoe meer, hoe beter 2

Hoe meer, hoe beter 2 Sparen 2 Hoe meer, hoe beter Sparen Statistieken tonen elke keer weer aan dat Nederlanders voorop lopen in de wereld als het gaat om de hoogte van hun spaargeld. En terecht. Want wie wil er nu niet voorbereid

Nadere informatie

Boek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen

Boek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Boek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Valt het mee of tegen? a Als Yara een appartement koopt moet ze een hypotheek afsluiten. Hiervoor betaalt ze iedere maand een bepaald bedrag. Dit zijn haar

Nadere informatie

7,8. Samenvatting door een scholier 868 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Samenvatting economie. 2.

7,8. Samenvatting door een scholier 868 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Samenvatting economie. 2. Samenvatting door een scholier 868 woorden 3 maart 2015 7,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context Samenvatting economie 2.1 Sparen en rente Redenen om te sparen: 1. Sparen uit voorzorg

Nadere informatie

Uw uitvaartverzekering van ABN AMRO

Uw uitvaartverzekering van ABN AMRO Uw uitvaartverzekering van ABN AMRO Deze uitvaartverzekering is onderdeel van uw ABN AMRO Pakketverzekering. Waarvoor is deze verzekering? Met deze verzekering betalen we een bedrag als degene die verzekerd

Nadere informatie

Een aflossingsvrije hypotheek? Laat u dan persoonlijk en deskundig informeren

Een aflossingsvrije hypotheek? Laat u dan persoonlijk en deskundig informeren Een aflossingsvrije hypotheek? Laat u dan persoonlijk en deskundig informeren In de media is er op dit moment veel aandacht voor de aflossingsvrije hypotheek. Meer dan 1 miljoen Nederlanders hebben de

Nadere informatie

Antwoorden op de kamervragen van de vaste commissie voor Financiën van 20 december 2005 en 11 januari 2006.

Antwoorden op de kamervragen van de vaste commissie voor Financiën van 20 december 2005 en 11 januari 2006. Bijlage I en op de kamervragen van de vaste commissie voor Financiën van 20 december 2005 en 11 januari 2006. Vragen d.d. 20 december 2005: Vraag 1 Hoe heeft dit kunnen gebeuren in Nederland? Zie hoofdstuk

Nadere informatie

Aan het college van burgemeester en schepenen,

Aan het college van burgemeester en schepenen, Ham, 19 september 2011 Aan het college van burgemeester en schepenen, Betreft: Schriftelijke vraag met schriftelijk antwoord over de Gemeentelijk Holding Geacht college, De Gemeentelijk Holding (verder:

Nadere informatie

Basisbeginselen bedrijfseconomie INKIJKEXEMPLAAR

Basisbeginselen bedrijfseconomie INKIJKEXEMPLAAR Basisbeginselen bedrijfseconomie Basisbeginselen bedrijfseconomie Maarten van Hasselt Concept uitgeefgroep Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij: Concept uitgeefgroep Postbus

Nadere informatie

Fysiek goud is de ultieme veilige haven en zou de basis moeten vormen van ieder vermogen.

Fysiek goud is de ultieme veilige haven en zou de basis moeten vormen van ieder vermogen. Fysiek goud is de ultieme veilige haven en zou de basis moeten vormen van ieder vermogen. Goud is al duizenden jaren simpelweg een betaalmiddel: geld. U hoort de term steeds vaker opduiken in de media.

Nadere informatie

Beginner. Beginner. Beginner

Beginner. Beginner. Beginner Beginner Nummer 1 Beginner Nummer 2 Beginner Antwoordmodel Antwoordmodel Antwoordmodel Nummer 3 2014: uitgave 0/kosten 30 Afschrijving De waardevermindering van de auto (een onderdeel van de vaste activa)

Nadere informatie

Miljoenennota in begrijpelijke taal

Miljoenennota in begrijpelijke taal Samenvatting Miljoenennota in begrijpelijke taal D66 krijgt het voor elkaar 20180920102008_1837.adpro.indd 1 9/20/2018 10:20:25 AM Wat is de Miljoenennota? 2 Elk jaar presenteert de minister van Financiën

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE MAANDAG 5 OKTOBER UUR. SPD Bedrijfsadministratie Algemene economie B / 10

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE MAANDAG 5 OKTOBER UUR. SPD Bedrijfsadministratie Algemene economie B / 10 SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE MAANDAG 5 OKTOBER 2015 11.30-13.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie Algemene economie B / 10 2015 Nederlandse Associatie voor voor Praktijkexamens

Nadere informatie

Congresvoorstel 4e Landelijk Congres 12 december 2015

Congresvoorstel 4e Landelijk Congres 12 december 2015 Congresvoorstel 4e Landelijk Congres 12 december 2015 Het Landelijk Bestuur vraagt het congres om in te stemmen met de onderstaande programmapunten. Het Landelijk Bestuur legt de volgende ontwerpteksten

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 en 2 Inkomen

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 en 2 Inkomen Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 en 2 Inkomen Samenvatting door een scholier 1329 woorden 12 maart 2004 7,8 37 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting economie Inkomen hoofdstuk 1: Inkomen in natura:

Nadere informatie

Coöperatieve Burgerbank

Coöperatieve Burgerbank Coöperatieve Burgerbank Probleem Private banken en de rijkste 1% teveel macht en eigenbelang Structureel veel te hoge rente Structureel teveel (speculatieve) misbruik van het geldsysteem Oplossing Invoeren

Nadere informatie

Kredietcrisis en bankentoezicht

Kredietcrisis en bankentoezicht Factsheet #4 Kredietcrisis en bankentoezicht RIJK IN UITVOERING IN 18 FACTSHEETS Waar gaat het over? De kredietcrisis in de financiële sector leidde in het najaar van 2008 tot een serie interventies van

Nadere informatie

Obligaties 4-4-2014. Algemeen economisch:

Obligaties 4-4-2014. Algemeen economisch: Obligaties 4-4-2014 Algemeen economisch: Over de afgelopen maanden zet de bestaande trend zich door. De rente blijft per saldo onder druk, ondanks een tijdelijke hobbel na de start van het afbouwen van

Nadere informatie

"De financiële sector is het probleem,

De financiële sector is het probleem, 1 van 5 22-2-2019 07:44 sg.uu.nl "De financiële sector is het probleem, niet de oplossing" 6-8 minuten Investeren in een duurzamere wereld? Als het aan de aandeelhouders ligt, liever niet. Onderzoeker

Nadere informatie

De wensen van mensen zijn onbegrensd. Hoe noemen we in de economie deze wensen? BEHOEFTEN. Categorie Vraag & Antwoord

De wensen van mensen zijn onbegrensd. Hoe noemen we in de economie deze wensen? BEHOEFTEN. Categorie Vraag & Antwoord Categorie Vraag & Antwoord De wensen van mensen zijn onbegrensd. Hoe noemen we in de economie deze wensen? BEHOEFTEN Er zijn te weinig middelen om in alle behoeften te kunnen voorzien. Hoe heet dit verschijnsel?

Nadere informatie

6,1. Samenvatting door M. 884 woorden 28 december keer beoordeeld. Economie Hoofdstuk 5

6,1. Samenvatting door M. 884 woorden 28 december keer beoordeeld. Economie Hoofdstuk 5 Samenvatting door M. 884 woorden 28 december 2015 6,1 5 keer beoordeeld Vak Economie Economie Hoofdstuk 5 1 Stroomgrootheden: meten tijden een bepaalde periode sparen, lenen, inkomen etc Voorraadgrootheden:

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7. Opgave 5 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7. Door de dalende woningprijzen groeit het aantal huizen dat onder water staat. Onder water staan betekent dat de waarde van de woning lager is

Nadere informatie

Voorwaarden OHRA Internet Spaarrekening

Voorwaarden OHRA Internet Spaarrekening Voorwaarden OHRA Internet Spaarrekening Inhoudsopgave Pagina 1. Waarvoor zijn deze voorwaarden? 2 2. Hoe opent u de Internet Spaarrekening? 2 3. De Internet Spaarrekening opzeggen binnen veertien dagen

Nadere informatie

Kredietbehoefte in crisistijd

Kredietbehoefte in crisistijd Kredietbehoefte in crisistijd U kunt het verschil maken voor uw klanten. In goede én in slechte tijden. De wereld om ons heen is in de afgelopen vijf jaar in rap tempo veranderd: we zitten midden in een

Nadere informatie

Eindexamen economie pilot havo 2009 - I

Eindexamen economie pilot havo 2009 - I Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 ja Een voorbeeld van een juiste

Nadere informatie

UIT theorie Fisher

UIT theorie Fisher De econoom Fisher. Fisher was een econoom die zijn theorie over de werking van geld lang voor de depressie in de jaren 30 van vorige eeuw publiceerde (the purchasing power of money 1911). Dit was een uitbreiding

Nadere informatie

Geld en krediet. De rol van banken en andere kredietverleners. Teunis Brosens. Tweede Kamer, 14 oktober 2015

Geld en krediet. De rol van banken en andere kredietverleners. Teunis Brosens. Tweede Kamer, 14 oktober 2015 Geld en krediet De rol van banken en andere kredietverleners Teunis Brosens Tweede Kamer, 14 oktober 2015 Het plan van het Burgerinitiatief Ons Geld Ja, kredietcrisis toonde o.a. aan dat kredietverlening

Nadere informatie

Experiment economie HAVO / VWO gooi maar in mijn bed

Experiment economie HAVO / VWO gooi maar in mijn bed Experiment economie HAVO / VWO gooi maar in mijn bed Nr. 15 Achtergrond: Economische verschijnselen hangen met elkaar samen. Daarbij zijn meerdere verbanden mogelijk. Bijvoorbeeld: 1. Chronologische volgorde.

Nadere informatie

Directie Begrotingszaken. De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA s-gravenhage BZ M

Directie Begrotingszaken. De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA s-gravenhage BZ M Directie Begrotingszaken De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA s-gravenhage Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk BZ 2008-00819 M Onderwerp Wijziging begrotingsregels

Nadere informatie

Als we geld lenen noemen we dat vreemd vermogen.

Als we geld lenen noemen we dat vreemd vermogen. www.jooplengkeek.nl Enkelvoudige interest Als we geld lenen noemen we dat vreemd vermogen. Voor een lange periode (lang krediet) of een korte periode (kort krediet), maar het is altijd tijdelijk. We moeten

Nadere informatie

Rendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als %

Rendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als % Inflatie Stijging algemene prijspeil Consumenten Prijs Indexcijfer Gewogen gemiddelde Voordeel: Mensen met schulden Nadeel: Mensen met loon, spaargeld Reële winst bedrijven daalt Rentekosten bedrijven

Nadere informatie

De rente stijgt: welke gevolgen heeft dat voor u?

De rente stijgt: welke gevolgen heeft dat voor u? De rente stijgt: welke gevolgen heeft dat voor u? Onafhankelijke informatie voor consumenten Wat is renterisico? Als u geld nodig heeft, kunt u een lening afsluiten. U moet het geleende geld wel terugbetalen.

Nadere informatie

Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 4, 5 en 6

Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 4, 5 en 6 Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 4, 5 en 6 Samenvatting door een scholier 1083 woorden 18 januari 2006 5,8 10 keer beoordeeld Vak Methode M&O Percent 4 Financieel beleid: interestberekeningen

Nadere informatie

Sparen. Voor de actuele spaarrentes verwijzen wij u naar snsregiobank.nl. Snelsparen

Sparen. Voor de actuele spaarrentes verwijzen wij u naar snsregiobank.nl. Snelsparen Sparen Hoe meer, hoe beter Sparen Statistieken tonen elke keer weer aan dat Nederlanders voorop lopen in de wereld als het gaat om de hoogte van hun spaargeld. En terecht. Want wie wil er nu niet voorbereid

Nadere informatie

Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord

Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen bekijken een filmpje van de NOS, van maandag 29 oktober. Daarna beantwoorden ze vragen over dit

Nadere informatie

Rentetarieven. Sparen. Per 28 februari 2011. Spaarrekeningen met variabele rente. Jeugdrekeningen

Rentetarieven. Sparen. Per 28 februari 2011. Spaarrekeningen met variabele rente. Jeugdrekeningen Rentetarieven Sparen Per 28 februari 2011 Spaarrekeningen met variabele rente Variabele rente Bonus Sparen Basisrente: 1,30%. Bonusrente: 1,00%. De basisrente wordt vergoed over het hele saldo. De bonusrente

Nadere informatie

Beursdagboek 24 Mei 2013.

Beursdagboek 24 Mei 2013. Beursdagboek 24 Mei 2013. Loopt Abenomics nu al op zijn laatste benen! Tijd 10:30 uur. Het was afgelopen nacht in Japan een angstige sessie voor de handelaren. Na eerst een winst van drie procent vlogen

Nadere informatie

Samenvatting Economie Boekhouden: THEORIE

Samenvatting Economie Boekhouden: THEORIE Samenvatting Economie Boekhouden: THEORIE Samenvatting door J. 1589 woorden 4 maart 2013 5,6 18 keer beoordeeld Vak Economie Economie Boekhouden Waar haalt de onderneming het geld vandaan? Financieringsbehoeften

Nadere informatie

PE Plus Basis oefenexamen

PE Plus Basis oefenexamen PE Plus Basis oefenexamen Kennis Vraag 1 Welke wijziging wordt in 2017 doorgevoerd in box 3?. A. De schuld voor de vakantiewoning is niet langer aftrekbaar in box 3. B. De schuldendrempel in box 3 wordt

Nadere informatie

Financiering Motorcross accommodatie Noord-Holland

Financiering Motorcross accommodatie Noord-Holland Financiering Stichting NHGS Phoenix Financiering Motorcross accommodatie Noord-Holland Versie : 1.0 Datum : 18-6-2016 Inhoud 1. Toelichting financiering... 3 2. Uitleg crowdfunding... 4 3. Uitgifte van

Nadere informatie

1. Met andere ogen. Wetenschap en levensbeschouwing. De wereld achter de feiten

1. Met andere ogen. Wetenschap en levensbeschouwing. De wereld achter de feiten 1. Met andere ogen Wetenschap en levensbeschouwing De wereld achter de feiten Dit boek gaat over economie. Dat is de wetenschap die mensen bestudeert in hun streven naar welvaart. Het lijkt wel of economie

Nadere informatie

Ruilen over de tijd. Zie steeds de eenvoud!! Frans Etman

Ruilen over de tijd. Zie steeds de eenvoud!! Frans Etman Ruilen over de tijd Zie steeds de eenvoud!! vwo Frans Etman Bedenk dat bij ruilen er altijd twee dingen gedaan worden. Je geeft wat en je krijgt wat terug. Als je twee keer ruilt - ruilen over de tijd

Nadere informatie

Zorgtaken voor de gemeente

Zorgtaken voor de gemeente De Sociale Databank Nederland presenteert in samenwerking met de gemeente een verbreding van inzicht en kennis over structurele oorzaken van de crisis met het terugeisen van 50,9 miljard aan verdwenen

Nadere informatie

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7.

Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7. Opgave 5 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 en 7. Door de dalende woningprijzen groeit het aantal huizen dat onder water staat. Onder water staan betekent dat de waarde van de woning lager is

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Micronieveau: dat wil zeggen naar de productie van een bedrijf of het inkomen van een huishouden

Micronieveau: dat wil zeggen naar de productie van een bedrijf of het inkomen van een huishouden Samenvatting door een scholier 1037 woorden 19 augustus 2003 5,5 126 keer beoordeeld Vak Economie H1. Micronieveau: dat wil zeggen naar de productie van een bedrijf of het inkomen van een huishouden Macroniveau:

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 en 2

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 138 woorden 17 december 2013 5 3 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent 1.1 Schaarste à de spanning tussen de menselijke behoeften

Nadere informatie

Beste lezers van De Geldfabriek,

Beste lezers van De Geldfabriek, Beste lezers van De Geldfabriek, Ik hoop dat jullie veel plezier hebben gehad met het lezen van dit verhaal. Vonden jullie ook dat Pippa wel erg veel aan mooie spullen dacht? En dat sommige mensen onaardig

Nadere informatie

30 januari 2015. Onderzoek: Griekenland en de EU

30 januari 2015. Onderzoek: Griekenland en de EU 30 januari 2015 Onderzoek: Griekenland en de EU Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

van ondernemers zijn. Om continu oplossingen te vinden, blijf ik op zoek naar nieuwe informatie. Alles wat bruikbaar bleek in de praktijk, bracht ik

van ondernemers zijn. Om continu oplossingen te vinden, blijf ik op zoek naar nieuwe informatie. Alles wat bruikbaar bleek in de praktijk, bracht ik Inleiding Laat ik met de deur in huis vallen: ik geloof dat het midden- en kleinbedrijf een verschil maakt in de wereld. Denk aan bedrijven die nieuwe manieren bedenken om oceanen plasticvrij te maken,

Nadere informatie

Management en Organisatie. Proefles

Management en Organisatie. Proefles Management en Organisatie Proefles I. Geld lenen. Stel: je wordt 18 jaar, je haalt je rijbewijs en je wilt dan direct een auto hebben. Die kost 25.000, maar jij hebt geen cent. Je kijkt naar de TV en je

Nadere informatie

Deze definities dienen ter interpretatie van begrippen in het Informatie Memorandum alsmede de aanvullende stukken.

Deze definities dienen ter interpretatie van begrippen in het Informatie Memorandum alsmede de aanvullende stukken. 9. Begrippenlijst Deze definities dienen ter interpretatie van begrippen in het Informatie Memorandum alsmede de aanvullende stukken. Aanbieder De entiteit die de Obligaties in Old Liquors Invest B.V.

Nadere informatie

Overeenkomst en voorwaarden Zakelijk Sparen

Overeenkomst en voorwaarden Zakelijk Sparen Overeenkomst en voorwaarden Zakelijk Sparen Inhoud JOUW OVEREENKOMST MET ONS... 1 VOORWAARDEN ZAKELIJK SPAREN... 2 1. Wat hoort er bij je zakelijke spaarrekening?... 2 2. Hoe werkt de zakelijke spaarrekening?...

Nadere informatie

Deze definities dienen ter interpretatie van begrippen in het Informatie Memorandum alsmede de aanvullende stukken.

Deze definities dienen ter interpretatie van begrippen in het Informatie Memorandum alsmede de aanvullende stukken. 9. Begrippenlijst Deze definities dienen ter interpretatie van begrippen in het Informatie Memorandum alsmede de aanvullende stukken. Aanbieder De entiteit die de Obligaties in Landgoed Keihoef B.V. aanbiedt

Nadere informatie

Hoofdstuk 12. Vreemd vermogen op lange termijn. Een lening (schuld) met een looptijd van langer dan een jaar. We bespreken 3 verschillende leningen:

Hoofdstuk 12. Vreemd vermogen op lange termijn. Een lening (schuld) met een looptijd van langer dan een jaar. We bespreken 3 verschillende leningen: www.jooplengkeek.nl Vreemd vermogen op lange termijn Een lening (schuld) met een looptijd van langer dan een jaar. We bespreken 3 verschillende leningen: 1. Onderhandse lening. 2. Obligatie lening. 3.

Nadere informatie

ECONOMIE VOOR VMBO BOVENBOUW. 3 vmbo - (k)gt ANTWOORDENBOEK

ECONOMIE VOOR VMBO BOVENBOUW. 3 vmbo - (k)gt ANTWOORDENBOEK ECONOMIE VOOR VMBO BOVENBOUW 3 vmbo - (k)gt ANTWOORDENBOEK Hoofdstuk 2 Het inkomen van consumenten Paragraaf 1 Welke soorten inkomens zijn er? 1 Oppassen. 2 3 Werken in de horeca mag je pas na je zestiende.

Nadere informatie

Wij zijn VDZ. Onze boodschap is helder: niemand regelt je geldzaken. beter dan wij. Dat is niet arrogant bedoeld, maar het uitgangspunt

Wij zijn VDZ. Onze boodschap is helder: niemand regelt je geldzaken. beter dan wij. Dat is niet arrogant bedoeld, maar het uitgangspunt Wij zijn VDZ. Onze boodschap is helder: niemand regelt je geldzaken beter dan wij. Dat is niet arrogant bedoeld, maar het uitgangspunt van onze dienstverlening. Deze tijd vraagt om transparantie. Wij regelen

Nadere informatie

Hoofdstuk 27: Korte termijn financiële planning

Hoofdstuk 27: Korte termijn financiële planning Hoofdstuk 27: Korte termijn financiële planning Om de korte termijn financiële planning te begrijpen, kijken we eerst hoe bedrijven hun cash flows voorspellen om hun korte termijn financiële behoeften

Nadere informatie

Voorwaarden Pensioenaanvulling met vaste rente

Voorwaarden Pensioenaanvulling met vaste rente Voorwaarden Pensioenaanvulling met vaste rente Inhoudsopgave Begrippenlijst Algemene informatie 1. Wat is de Pensioenaanvulling met vaste rente (in het kort)? 2. Voor wie is de Pensioenaanvulling 3. Welke

Nadere informatie

Voorwoord. Nout Wellink President van de Nederlandsche Bank

Voorwoord. Nout Wellink President van de Nederlandsche Bank Voorwoord Sinds begin jaren negentig domineren koopwoningen de Nederlandse woningmarkt. Er worden stelselmatig meer koop- dan huurwoningen opgeleverd en het aantal koopwoningen is inmiddels groter dan

Nadere informatie

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Europa in crisis George Gelauff Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Opzet Baten en kosten van Europa Banken en overheden Muntunie en schulden Conclusie 2 Europa in crisis Europa veruit

Nadere informatie

Het verhaal van Europa

Het verhaal van Europa Het verhaal van Europa 2010 Uitgeverij Manteau / Standaard Uitgeverij en Rob Heirbaut & Hendrik Vos Standaard Uitgeverij nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen www.manteau.be info@manteau.be Deze reeks

Nadere informatie

Banken vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Banken vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 November 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62270 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Werkstuk Economie Kredietcrisis

Werkstuk Economie Kredietcrisis Werkstuk Economie Kredietcrisis Werkstuk door een scholier 3116 woorden 25 juni 2012 6,4 31 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding De kredietcrisis is in het kort gezegd, een economische crisis die in

Nadere informatie

Afbetaling Aflossing Aflossingsvrije lening Beleggingskrediet BKR of Bureau Kredietregistratie Consumptief krediet Creditcard

Afbetaling Aflossing Aflossingsvrije lening Beleggingskrediet BKR of Bureau Kredietregistratie Consumptief krediet Creditcard Begrippenlijst A-Z Afbetaling Als u iets op afbetaling koopt, krijgt u uw aankoop direct mee. Vervolgens betaalt u het aankoopbedrag in termijnen terug. U wordt pas officieel eigenaar van uw aankoop zodra

Nadere informatie

Informatie over toezicht. Toezicht

Informatie over toezicht. Toezicht Informatie over toezicht Toezicht Wilt u geld sparen, pensioen opbouwen of uzelf verzekeren tegen een risico? Dan moet u kunnen vertrouwen op financiële instellingen. Wat banken, verzekeraars en pensioen

Nadere informatie

Veel gestelde vragen. aan DNB

Veel gestelde vragen. aan DNB Veel gestelde vragen aan DNB Ons goud DNB beheert de goudvoorraad van Nederland. Bij elkaar 612.500 kilo. Dit goud is ons nationale appeltje voor de dorst. Het ligt opgeslagen in de kluizen van DNB en

Nadere informatie

MEEST GESTELDE VRAGEN AAN VERBOND VAN VERZEKERAARS

MEEST GESTELDE VRAGEN AAN VERBOND VAN VERZEKERAARS MEEST GESTELDE VRAGEN AAN VERBOND VAN VERZEKERAARS 1. ING en AEGON hebben een kapitaalinjectie van de Nederlandse overheid ontvangen. Waarom is dat gebeurd? De belangrijkste reden voor deze kapitaalinjecties

Nadere informatie