Stichting HoPe, Lespakket onderbouw

Transcriptie

1 Stichting HoPe, Lespakket onderbouw

2 Inhoudsopgave Lesschema lessen onderbouw pagina 3 Les 1: Op bezoek bij Andrès in Peru pagina 4 Les 2: Een schilderij vol met lama s pagina 6 Les 3: Hoe klinkt Peruaanse muziek? pagina 8 Les 4: Een kero maken pagina 10 Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 2

3 Lesschema: onderbouw, groep 1 t/m 4: Les 1: Op bezoek bij Andrès in Peru Tijdsduur: ± 40 min. Lesschema: 15 min. Introductie: Verhaal voorlezen 10 min. Kern: Kringgesprek naar aanleiding van het verhaal. 15 min. Afsluiting: 'In welk land? Les 2: Een schilderij vol met lama s Tijdsduur: ± 60 min. Lesschema: 10 min. Introductie: koppeling lama's + Peruaanse patronen. 40 min. Kern: lama knutselen. 10 min. Afsluiting: opruimen en resultaten lama's bekijken. Les 3: Hoe klinkt Peruaanse muziek? Tijdsduur: ± 55 min. Lesschema: 15 min. Introductie: 'Welke instrumenten hoor je?' 20 min. Kern: 'Bewegen op muziek' 20 min. Afsluiting: 'Memory' Les 4: Een kero maken (een Peruaanse drinkbeker) Tijdsduur: ± 60 min. Lesschema: 10 min. Introductie: een gesprek over bekers en Peruaanse patronen. 30 à 40 min. Kern: zelf een Peruaanse beker van klei maken. 5 à 10 min. Afsluiting: opruimen en resultaten bekers bekijken. Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 3

4 Les 1: Op bezoek bij Andrès in Peru Korte lesinhoud: Tijdens deze les maken we kennis met Andrès, een jongen die opgroeit op het platteland in de bergen van Peru bij de hoogland indianen. De levensomstandigheden zijn voor onze maatstaven primitief, maar voor Andrès heel gewoon. Hij moet dagelijks een uur lopen om bij zijn basisschool te komen, neemt voor de lunch aardappels mee, helpt s middags zijn ouders op het land, wast zich in de beek en woont in een klein hutje waarin het hele gezin leeft, kookt, eet en slaapt. In deze les leest u een verhaal voor waarin een dag uit het dagelijks leven van Andrès wordt beschreven. In eerste instantie zijn we geneigd om naar de verschillen tussen Andrès en het leven van kinderen in Nederland te kijken, maar zijn er ook overeenkomsten? Materialen: Het prentenboek over Andrès (zie downloads) of het verhaal van Andrès (bijlage 1) Eventueel een wereldbol om op te zoeken waar Peru ligt. Werkblad: In welk land? (bijlage 2) Scharen en plaksel Kleurpotloden Introductie: Verhaal voorlezen (± 15 minuten) U gaat de leerlingen een verhaal voorlezen over een gezin dat leeft bij de hoogland indianen in Peru. Het gaat over het dagelijks leven van Andrès. Vraag de leerlingen goed op te letten en te luisteren of zij overeenkomsten en verschillen herkennen. Er zijn veel dingen anders maar probeer ook de gelijkenissen te benoemen, zoals: ook Andrès gaat naar school, maar moet waarschijnlijk veel langer lopen en gaat niet op de fiets of met de auto. Andrès luncht ook op school, hij krijgt pap op school en van zijn moeder aardappels en maïs. U kunt bij dit introductiegesprek een wereldbol gebruiken om samen op te zoeken waar Peru ligt en waar Andrès woont. Zien de leerlingen hoe ver Peru van Nederland ligt? Welke taal spreken ze in Peru? (De officiële voertaal is Spaans, maar in het gebied waar Andrès woont wordt voornamelijk Quechua gesproken) Kern: Kringgesprek (± 10 minuten) Punten die u kunt bespreken n.a.v. dit verhaal (tijdens of na het lezen van het verhaal): Kinderen krijgen aardappels en maïs mee naar school, wat men vaak zelf verbouwt. De school van Andrès sluit elke dag om uur, omdat kinderen vaak nog lang moeten lopen en thuis mee moeten werken op het land. Andrès moet één uur lopen naar school, sommige van zijn vriendjes wel twee uur. Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 4

5 Andrès loopt alleen naar school, maar komt onderweg wel vaak klasgenoten tegen. Andrès zingt elke week met de hele school (de leerlingen zijn in nette rijen opgesteld) het volkslied, terwijl de vlag wordt gehesen. Andrès wast zich in het beekje en de moeder van Andrès wast hier ook de kleren in. Het water uit het beekje wordt ook gedronken. Geweven stoffen, zoals poncho's of kleden, wordt geruild tegen voedsel. Er is, in de bergdorpjes, sprake van ruilhandel. In de stad wordt met geld betaald (de Soles). Het huis van Andrès heeft één kamer. Andrès deelt het bed met zijn vader, moeder en zus. De zus van Andrès kookt in de kamer op open vuur. Daarom is alles zwart in het huisje (roet). Verwerking: 'In welk land'? (± 15 minuten) Aan de hand van het werkblad 'In welk land?' gaan de leerlingen overeenkomsten tussen Nederland en Peru herkennen. Print het werkblad uit en kopieer het een aantal keer. Deel de klas in groepjes en verdeel de kopieën. Laat de leerlingen de plaatjes van het werkblad uitknippen. Ze sorteren de plaatjes naar land. De plaatjes worden ingekleurd en vervolgens opgeplakt. Zien ze op de plaatjes dingen uit het verhaal terug? Benadruk dat de handelingen hetzelfde zijn, alleen op een andere manier uitgevoerd worden. Op het werkblad zijn de volgende afbeeldingen te zien: - Koken in Nederland- koken in Peru - Naar school gaan (op de fiets - lopend door de bergen) - Kleding wassen (wasmachine - beek) - Jezelf wassen (douche - beek) - Plaatje schaap in Nederland - plaatje lama in Peru Optioneel: In bijlage 3 is een woordcluster opgenomen die u vooraf aan deze les (tijdens de introductie met de wereldbol) kunt aanbieden. Ook vindt u hierbij een viertaktmodel zoals gebruikt wordt bij de methode 'Met woorden in de weer' (woordenschatonderwijs). Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 5

6 Les 2: Gezamenlijk project Een schilderij vol met lama s Korte lesinhoud: In Peru is de lama een veel voorkomende diersoort. Deze les gaan de leerlingen een lama maken (versieren). Wanneer elk kind een lama versierd heeft worden ze als kudde bij elkaar geplakt op een groot vel karton. Als extra versiering maken de leerlingen samen een rand met Peruaanse patronen als omlijsting van het grote vel. Materiaal: - 1x foto lama (bijlage 4) - scharen - 1x foto Peruaans patroon (bijlage 5) - 1x groot vel papier om de - Mal van lama (bijlage 6) lama s op te plakken - Stof/wol/verf om de lama mee te versieren - 1x omlijsting (die in stukjes - Lijm verdeeld wordt) - Wasco (om de lijst mee te versieren) Introductie (± 10 minuten) Foto lama Als start van de les vraagt u de leerlingen van welk dier Andrès wakker werd (blaffende honden). U vertelt dat er in de bergen waar Andrès woont ook veel lama s leven en u laat hiervan een foto zien. U kunt de leerlingen hierbij de volgende vragen stellen: - Hoe ziet het dier eruit? - Wat valt je op aan zijn lijf? - Hoe zou een lama aanvoelen? - Heb je het dier wel eens eerder gezien? - Wat is er heel speciaal aan dit dier? (spugen) - Waarom is de lama belangrijk voor de mensen in Peru (de wol, melk, maar ook vlees). Foto patronen In het verhaal uit les 1, maakt de zus van Andrès speciaal voor Andrès een poncho met veel mooie kleuren en patronen. Ook hiervan laat u een voorbeeld zien en stelt de leerlingen hierbij bijvoorbeeld de volgende vragen: - Wat denk je dat dit is? - Heb je dit wel eens eerder gezien? - Wat vind je ervan? Wat vind je mooi/lelijk? Kern (± 40 minuten) U legt de bedoeling en werkwijze van de kern van de les aan de leerlingen uit, zodat de leerlingen hierna zelfstandig aan de slag gaan: - Alle leerlingen krijgen een lamamal. Ieder kind knipt een lama uit, verft en/of beplakt deze bijvoorbeeld met stof en wol. - De omlijsting wordt in stukken verdeeld. Ieder kind krijgt dus een eigen stukje voor de lijst. Ieder kind versiert zijn eigen stukje met Peruaanse patronen. - Tip: Bij het zelfstandig werken Peruaanse muziek opzetten. Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 6

7 Afsluiting (± 10 minuten) Wanneer ieder kind zijn lama af heeft, worden enkele lama s bekeken. Mogelijke vragen die u hierbij kunt stellen zijn: - Zou deze lama net zo aanvoelen als een echte lama? Waarom denk je dat? - Welke kleuren zijn er gebruikt? Zijn dit dezelfde kleuren als die van een echte lama? N.B. Na afloop van de les plakt u (of enkele leerlingen uit uw groep) de lama s op het grote vel. Ook maakt u de lijst compleet door elk stukje patroon van een leerling op te plakken. Voorbeelden: Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 7

8 Les 3 Hoe klinkt Peruaanse muziek? Korte lesinhoud: In deze les maken de leerlingen kennis met traditionele Peruaanse muziek en instrumenten. Eerst worden de instrumenten besproken aan de hand van de afbeeldingen. Hoe zouden de instrumenten klinken? Daarna luisteren ze naar de muziek. Herkennen de leerlingen de instrumenten in het muziekfragment? Materiaal: Achtergrond informatie over de muziekinstrumenten (zie bijlage 7) Afbeeldingen van de instrumenten (zie bijlage 8) Traditionele muziek (enkele nummers te downloaden via de website) Voor de afsluiting 'memorie': Werkblad muziekinstrumenten, bijlage 9 (2 x afdrukken) Kleurpotloden Schaar, lijm Dik donker papier Eventueel lamineerpapier en lamineerapparaat Introductie: 'Welke instrumenten hoor je?' ( 15 minuten) De leerkracht laat een stukje traditionele muziek horen. Op het bord, of in de kring liggen allemaal kaartjes van diverse instrumenten, met daaronder de naam van het instrument (zie bijlage 8). Van tevoren worden al deze instrumenten besproken en wordt besproken hoe dit instrument ongeveer zal klinken. Daarna wordt een stukje muziek geluisterd. Hierna bekijken de leerlingen nogmaals de diverse afbeeldingen van instrumenten en wordt besproken welke instrumenten de leerlingen gehoord hebben in het stukje muziek. Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 8

9 Kern: 'Bewegen op muziek' ( 15 minuten) Ruimte: In speellokaal of gymzaal. Diverse mogelijkheden voor het bewegen op deze muziek: - De leerlingen gaan huppelen in de zaal, allen in dezelfde richting. Op een bepaald moment in het liedje (van tevoren even luisteren) spreekt u met de leerlingen af dat ze enkele malen in hun handen klappen en wordt het huppelen weer ingezet. Dit herhalen. - De leerlingen staan in tweetallen bij elkaar. Elke keer huppelen ze een andere kant uit maar op een bepaald moment in het liedje (van tevoren even luisteren) spreekt u met de leerlingen af dat ze weer een duo vormen en dat ze enkele malen tegen elkaars handen aanklappen. Dit herhalen. - Wanneer de muziek begint, stappen alle leerlingen kriskras door elkaar. Wanneer de leerkracht fluit staan de leerlingen stil en bedenken een beweging die ze op de maat van de muziek uitvoeren. Wanneer de leerkracht weer fluit gaan de leerlingen opnieuw lopen. Dit herhalen. (Eventueel uitbreiden met het vormen van tweetallen bij een fluitsignaal en elkaar nadoen). - Voor groep 3 en 4 is het erg leuk om samen een dans in de kring te maken. Bij de kleuters kunnen bewegingen in de kring nagedaan worden. Afsluiting: 'Memorie' ( 20 minuten) De verschillende muziekinstrumenten die gebruikt zijn in het liedje worden twee maal gekopieerd (zie bijlage 9). De leerlingen kleuren deze plaatjes en plakken ze op dikker donker papier, daarna kunnen ze eventueel gelamineerd worden voor de stevigheid. Bij de groepen 1 en 2 zal hier wat meer hulp bij nodig zijn. Andere mogelijkheid is om het werkblad in kleur af te drukken, om memorie meteen te kunnen spelen. Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 9

10 Les 4: Een kero maken Korte lesinhoud: Met name op het platteland worden nog regelmatig restanten uit de Inca-tijd gevonden, bijvoorbeeld keramiek. De Inca's maakten van aardewerk bekers en potten. Deze drinkbekers noemden zij 'kero's'. Tegenwoordig gebruiken ze dit niet meer. Andrès (zie verhaal les 1) drinkt nu bijvoorbeeld zijn pap niet meer uit een beker van keramiek, maar drinkt uit een le of plastic beker. Deze les gaan de leerlingen een echte Inca beker (potje) van klei met Peruaanse patronen maken. Ze maken hun eigen kero. Materiaal: - 1x afbeelding Peruaans beker en patronen (bijlage 9) - klei (het liefst rood/bruinachtig van kleur) - kraspennetje (om in de klei de patronen aan te brengen) - klei/deegroller (voor elke leerling) - spateltje - verf - onderlegger (placemat) Introductie (± 10 minuten) Als start van de les vraagt u of iemand nog weet wat Andrès als ontbijt eet (pap). Wie van de leerlingen uit de groep ontbijt ook met pap of yoghurt? U laat de afbeelding van de Peruaanse drinkbeker zien en vertelt hierbij dat de oude Inca s hier vroeger uit dronken. Uit zo n beker drinkt Andrès nu niet meer. Hij heeft een beker van len of plastic. Mogelijke vragen die u bij deze afbeelding kunt stellen zijn: - Hoe ziet de beker eruit? Waarvan is die gemaakt? - Wat vind je ervan? Wat vind je mooi/lelijk? - Waaruit eten/drinken jullie pap/yoghurt? Lijkt dit op elkaar? U vertelt de leerlingen dat ze deze les zelf zo n drinkbeker gaan maken. Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 10

11 Kern (± 30 à 40 minuten) Als leerkracht kunt u ervoor kiezen om vooraf alle stappen kort met de hele groep door te nemen, zodat de leerlingen ze vervolgens zelfstandig kunnen doorlopen. Of bijvoorbeeld de opdrachten stap-voor-stap klassikaal te begeleiden. Tip: Bij het zelfstandig werken Peruaanse muziek opzetten. Stappenplan: 1) Iedere leerling krijgt een bol klei, een roller, een onderlegger, een mesje of kraspen. 2) Elke leerling maakt de bol klei plat en egaal met behulp van de roller. 3) Met behulp van bijvoorbeeld een glas wordt een ronde vorm uit het platte stuk klei gedrukt. Dit wordt de onderkant van de beker. 4) Hierna wordt met behulp van een spateltje of mesje een rechthoek uit het overige deel van het platte stuk klei gesneden. 5) De rechthoek wordt op de onderkant van de beker geplaatst. Om ervoor te zorgen dat onderkant en romp van de beker goed aan elkaar blijven zitten, kunnen de leerlingen wat water en/of het overige deel van de klei gebruiken. De vorm van de beker is nu klaar. 6) Met behulp van een spatel of mesje maken de leerlingen figuurtjes/ patronen in de beker. Leerlingen kunnen patronen extra zichtbaar maken door ze te kleuren met (zwarte) verf. Afsluiting (± 5 à 10 minuten) Wanneer ieder kind zijn beker af heeft, worden enkele bekers bekeken. Mogelijke vragen die u hierbij kunt stellen zijn: - Zijn er verschillende kleuren gebruikt voor de patronen? - Zal deze beker geschikt zijn om echt pap uit te drinken? - Waarvoor ga jij de beker gebruiken? (bijv. als pennen houder of gewoon voor de sier) Lespakket Stichting HoPe - Onderbouw 11

12 This document was created with Win2PDF available at The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only. This page will not be added after purchasing Win2PDF.