Maryleen Sorée. Dag van de kraamzorg 2014 Mama-Fit!

Transcriptie

1 Maryleen Sorée Dag van de kraamzorg 2014

2 Quizz: 1. Sinds wanneer eten we beschuit met muisjes? a. 17 e eeuw b. 19 e eeuw c. 20 e eeuw

3 Quizz: 2. Beschuit met muisjes staat symbool voor? a. Gezonde toekomst b. Het zoete kind c. vruchtbaarheid A

4 Quizz: 3. Vroeger heette een kraamverzorgende een Baker Dat betekent: a. Een vrouw die voor de veiligheid de kraamvrouw zorgt. b. Een vrouw die voor de veiligheid van het kind zorg c. Een vrouw die de bakemat in het huis onderhoudt.

5 Quizz: 4. Een pas bevallen vrouw a. Is dol gelukkig met haar baby b. Weet precies hoe het moet c. Staat aan het begin van iets onbekends

6 Een cruciale verandering Je hebt negen maanden om je voor te bereiden op iets waarvan je geen idee hebt, Net zo iets als een Eskimo die zich voorbereidt op het bouwen van een boomhut in het oerwoud

7 Pas bevallen vrouwen zijn oersterk en extra kwetsbaar tegelijkertijd. In deze fase kunnen psychische problemen zich ontwikkelen of zich weer openbaren

8 Waarom vroeg-signaleren Vroegtijdige signalering, ondersteuning en behandeling van de psychische problematiek in het kraambed is belangrijk voor: De psychische gezondheid van de moeder een gezonde ontwikkeling van het kind voor de partner of ander naasten De hechting tussen moeder en kind

9 Zwangerschap en psychische Depressie stoornissen Psychose en de bipolaire stoornis Angst en paniekstoornis Eetstoornissen Persoonlijkheidstoornis 9

10 Cijfers tijdens de zwangerschap 1 9% van de psychische stoornissen ontstaat voor het eerst in de zwangerschap 10 tot 13% van de zwangere vrouwen is angstig en/of depressief tijdens de zwangerschap. De helft daarvan wordt niet herkend.

11 Cijfers tijdens de zwangerschap 2 Vrouwen met een angststoornis in de zwangerschap lopen 3x zoveel risico op het ontwikkelen van ernstige depressieve symptomen in de postpartum periode Angststoornissen komen vaak voor in combinatie met andere stoornissen. Vooral angst en depressie komen vaak samen voor

12 Cijfers na de bevalling 12 tot 16% van de vrouwen krijgt een depressie in de postpartum periode De eerste ontregeling van een een bipolaire stoornis ontstaat vaak in de perinatale periode. Kans op herhaling is 30 tot 50% Recidief van een kraambedpsychose is 75 90% minstens 10% van de vrouwen krijgt na de bevalling een schildklierstoornis

13 Als roze wolken geen roze wolken blijken te zijn 13

14 babyblues of ppd Duur van de symptomen Ernst van de symptomen

15 Baby blues en ppd 15

16 Baby-blues Gevoelens die bij de babyblues horen: Huilerigheid Stress, irriatie Kwetsbaarheid Treurigheid, teleurstelling Gepieker Gebrek aan concentratie 2014, M.Sorée

17 Wanneer: Binnen een week na de bevalling, met een piek tussen de 3 e en 5 e dag na de bevalling. Soms duurt het 2 tot 3 weken, maar verdwijnt meestal eind 2 e week Let ook op een euforische (hypere) stemming 2014, M.Sorée

18 Wat is een postpartum depressie? Begint in de 1e vier maanden na de bevalling Verschijnselen zoals bij gewone depressie: moeheid, prikkelbaarheid, huil- en woedeuitbarstingen slaapproblemen, spanning, wijziging eetlust vrouwen noemen: extreem vermoeid, veel huilbuien, sterke schuldgevoelens, prikkelbaar, zichzelf niet meer zijn 18

19 Wat is merkbaar aan een pas bevallen vrouw? 1 Vermoeidheid, energieniveau lager dan verwacht Onvermogen om plezier te ervaren Eetlust neemt af Zelfbeeld is negatief Schuldgevoel t.o.v. Baby en/of omgeving

20 Wat is merkbaar aan een pas bevallen vrouw?2 Een gevoel van hopeloosheid, waardeloosheid Voortdurend piekeren, angstig, besluiteloosheid Slaapproblemen Suïcide gedachten

21 Mogelijke oorzaken Lichamelijke factoren Psychische factoren Sociale factoren Life events

22 Factoren van invloed Hormoonveranderingen Schildklierafwijking Slaapstoornissen: oververmoeidheid

23 Welke vrouwen lopen er (meer) Perfectionistische vrouwen Faalangstige vrouwen Controlebehoeftige vrouwen Aanwezigheid van risicofactoren risico? 23

24 "Ik voelde me niet okay, ik snapte er niets van. Dit was mijn grootste wens, een kind, en nu dit? Diep van binnen hoopte ik dat iemand zou vragen hoe het ECHT met mij ging. Tegelijkertijd was ik ook bang voor die vraag: 24

25 psychische factoren Anders dan verwacht want: Baby eist alle aandacht op Verantwoordelijkheidsgevoel voelt (te) groot Geen liefde op het eerste gezicht Ik ben niet de moeder die ik dacht te zijn Mijn partner is niet de vader die ik verwachtte Relatie met partner als partner verandert Problematische relatie met eigen moeder Problematische bevalling Vervelende ervaring behandeling ziekenhuis

26 Sociale factoren Geen ervaring met kleine kinderen Geen baan Huisvestingsproblemen Isolement Strikte rolverdeling binnen relatie

27 Life events Overlijden van een naaste Promotie partner Verbouwing/verhuizing Overlijden eerder kind; miskraam; abortus Adoptie Scheiding Eerder een kind afgestaan

28 Risicofactoren 1 Eerdere depressies (ook tijdens zwangerschap) Jongere leeftijd Geringe sociale steun Alleenstaand Stoppen met medicatie

29 Risicofactoren 2 Ambivalentie over zwangerschap / moederrol Relatieproblemen Oudere vrouwen met eerste kind Voorgeschiedenis van moeilijk zwanger worden, onvervulde kinderwens Geboorte van premature baby Negatieve perceptie van het temperament van het kind

30 Bij al deze factoren: niet één oorzaak, maar een combinatie van factoren zorgt voor een onbalans tussen draagkracht en draaglast

31 Paniekstoornis Meer dan gewoon angstgevoel Tijdelijke emotie die in golven komt Kenmerken Claustrofobie; duizeligheid; bang om gek te worden; bang om de controle te verliezen of dood te gaan; hyperventilatie; trillen; gevoelloosheid; angst voor nog meer aanvallen

32 Dwangstoornis De drang om: steeds weer te tellen om dingen herhaaldelijk te controleren om voortdurend schoon maken en op te ruimen Om alle dingen steeds weer hetzelfde moeten doen jezelf niet vertrouwen;intense schaamte tav dit soort gedachten en handelingen

33 Posttraumatische stressstoornis Ontstaat vaak rond 6 weken na de geboorte Kenmerken: Intense psychische benauwdheid Angst Extreme gevoeligheid voor prikkels Herbelevingen Terugkerende nachtmerries

34 Bipolaire stoornis Extreme stemmingsschommelingen Groot risico op een nieuwe BPS na een eerdere BPS (20-50% na BPS in verleden; > 50% na een BPS na een vorige bevalling) Kenmerken manie Heel weinig behoefte aan slaap; enorme energieuitbarstingen; uitzonderlijk gelukkig voelen; ongepast gevoel voor humor; obsessief voor bepaalde dingen; heel boos, overactief

35 Psychose Onmiddellijk aandacht nodig! Begin: vlak na de bevalling of binnen 2 weken Bizarre gedachten Verwarring Desoriëntatie Extreme agitatie Slapeloosheid Visuele en auditieve hallucinaties (allerlei dingen zien of horen die er niet zijn) Buitenissig gedrag

36 Als de vrouw het gevoel heeft dat er iets mis is en dat zij zichzelf niet is, neem haar dan serieus! Stop even waar je mee bezig bent en neem de tijd om naar haar te luisteren of gewoon even bij haar te zitten

37 Vergeet de partner niet. Hoe slaapt die? Voelt hij zich machteloos? Of juist niet? Valt het ouderschap ook wat tegen? Waar kan hij zijn ei kwijt? Laat hem ook zijn verhaal doen

38 Tips om het contact aan te gaan met de kraamvrouw Erken en benoem het gevoel Respecteer haar beslissingen Benoem je rol, maak het praktische en vraag waar ze behoefte aan heeft

39 Belangrijk om te onthouden Vooral: Ben betrouwbaar en zorgvuldig, doe niets buiten de kraamvrouw om en benoem je gedachten en overwegingen Toon interesse in haar ideeen over Moederschap, dat geeft veel informatie

40 Daarna kun je een stapje verder: Belangstellende vragen over hoe ze zich nu voelt en hoe ze zich tijdens haar zwangerschap heeft gevoeld Hoe is de bevalling gegaan en vooral hoe heeft ze het ervaren; hoe kijkt ze daar op terug? Hoe is het de eerste dagen na de bevalling gegaan? Hoe omschrijft ze zichzelf? Steun (praktisch en emotioneel)

41 En misschien nog wel een stapje verder Heeft ze eerder in haar leven depressieve of angstklachten gehad? Slapen? Eten? Spanningsklachten? Hoe voel je je (qua (on)zekerheid) Geruststellen; het komt vaak voor Gevoeligheid voor hormoonwisselingen (PMS; pilgebruik)

42 Belangrijk om te onthouden Werk aan: Rust Reinheid Regelmaat Vraag na hoe dat in het gezin van herkomst ging. Zo krijg je een beeld van de normen en waarden

43 Praktisch aan de slag Bespreek steunnetwerk: it takes a village to raise a child Oppas, voor (oudere kinderen) Koken, eten brengen, boodschappen doen Schoonmaken Andere terugkeren taken, wie kan er ingezet worden?

44 Belangrijk om te onthouden 3 Kraamverzorgende = werken in een intieme setting, dichtbij mensen thuis op een heel bijzonder moment in hun leven! Je ben belangrijk, waardevol en onvergetelijk!

45 Opdracht 1: taken Maak een kort lijstje van 3 taken die ze elke dag wil uitvoeren....

46 Opdracht 2: leuke dingen doen Maak een lijst met 20 kleine dingen die je leuk vond om te doen voordat je in een dip raakte. Als je het niet meer weet, vraag het je partner of je vriendinnen....

47 Waar word/werd je blij van? Wat gaf/geeft je energie? Wat gaf/geeft je voldoening?.... doe iedere dag 2 dingen die op het leuke dingen lijstje staat.

48 Opdracht 3: wat ging goed Wat ging er goed vandaag:. Waar ben je trots op wat is gelukt?. Waar ben je dankbaar voor.

49 Verwijzen Verloskundige informeren doe je altijd! Rapporteer zorgvuldig en met respect Vraag of je contact mag hebben met: Huisarts Specialisten om te consulteren zoals

50 Dank voor jullie aandacht! Maryleen Sorée