Actiegrenzen voor microbiologische contaminanten in levensmiddelen

Transcriptie

1 Federaal Agentschap vr de Veiligheid van de Vedselketen Actiegrenzen vr micrbilgische cntaminanten in levensmiddelen Pagina 1/15

2 Overzicht van de revisies Revisie Juni 2010 Reden en mvang van de revisie Er werden enkele kleine aanpassingen gemaakt ter verduidelijking van het dcument. De te nemen maatregelen in geval van een nn-cnfrm resultaat in de distributiesectr werd gewijzigd. Een pmerking in verband met challenge testen vr Listeria mncytgenes werd tegevegd in het deel vr de distributiesectr. Bijlage: enkele aanpassingen werden gemaakt aan de criteria en richtwaarden. Pagina 2/15

3 Inhudstafel 1. Inleiding Definities Vrwrd Het nemen van de mnsters Inleiding Ndzakelijk materiaal Algemene regels Bemnstering en het tijdstip van mnstername Heveelheid van bemnstering en manier van werken Mnster vr tegenanalyse Verver en bewaring van de mnsters Te nemen acties Prcedures vr de Distributiesectr Algemene prcedure Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm resultaat vr vedselveiligheidscriteria f vedselveiligheidsrichtwaarden Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm resultaat vr distributierichtwaarden Prcedures vr de sectr Transfrmatie Algemene prcedure Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm analyseresultaat vr vedselveiligheidscriteria f vedselveiligheidsrichtwaarden Te vlgen prcedure wanneer een nn-cnfrm resultaat van de sectr Distributie wrdt vergemaakt aan de sectr Transfrmatie vr vedselveiligheidscriteria f vedselveiligheidsrichtwaarden Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm resultaat vr prceshygiënecriteria f prceshygiënerichtwaarden Prcedures vr de grensinspectiepsten (GIP) Algemene prcedure Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm resultaat vr vedselveiligheidscriteria, vedselveiligheidsrichtwaarden f distributierichtwaarden Lijst met fficiële dcumenten die reglementaire criteria bevatten Bijlage Pagina 3/15

4 1. Inleiding De delstelling van dit dcument is een harmnisatie, p niveau van de PCE s (prvinciale cntrle-eenheden), van de te nemen maatregelen bij verschrijding van de micrbilgische criteria. De richtlijnen vervat in dit dcument zijn algemene richtlijnen die in de meeste situaties van tepassing zijn. Elke situatie dient uiteraard afznderlijk berdeeld te wrden. In bepaalde situaties kan het ndzakelijk zijn m af te wijken van de algemene richtlijnen. 2. Definities Micrbilgisch criterium: reglementair criterium ter bepaling van de aanvaardbaarheid van een prduct, een partij levensmiddelen f een prces, dat berust p de af- f aanwezigheid van micr-rganismen f het aantal daarvan, en/f de heveelheid txinen/metablieten ervan, per eenheid van massa, vlume f ppervlakte dan wel per partij. Vedselveiligheidscriterium: reglementair criterium ter bepaling van de aanvaardbaarheid van een prduct f een partij levensmiddelen, dat tepasbaar is p in de handel gebrachte prducten. Prceshygiënecriterium: reglementair criterium m aan te geven dat een prductieprces aanvaardbaar verlpt. Een dergelijk criterium geldt niet vr in de handel gebrachte prducten. Het geeft een mate van besmetting aan bij verschrijding waarvan crrigerende maatregelen meten wrden genmen m ervr te zrgen dat de prceshygiëne in vereenstemming met de levensmiddelenwetgeving blijft. Kant-en-klare levensmiddelen (RTE : ready-t-eat): levensmiddelen die dr de prducent f de fabrikant bedeld zijn m rechtstreeks dr de mens te wrden gecnsumeerd, znder dat verhitting f een andere bewerking ndig is m relevante micr-rganismen te elimineren f tt een aanvaardbaar niveau terug te brengen. Indien het etiket van het prduct een duidelijke gebruiksaanwijzing bevat met een behandeling p basis waarvan de relevante micrrganismen afgedd f vldende gereduceerd wrden, is het prduct meestal niet kant-enklaar. Deze gebruiksaanwijzing kan een vermelding zijn (bijv. ged verhitten tt in de kern vr cnsumptie) f cncrete richtlijnen (bijv. x minuten p y watt in de micrglfven). In praktijk dient in geval van twijfel ver een specifiek prduct de fabrikant van dit prduct geraadpleegd te wrden, die met weten f dit prduct al dan niet als kant-en-klaar met beschuwd wrden. NRTE: nn ready-t-eat, Engelse term vr niet kant-en-klaar Wanneer geen criterium werd pgesteld p reglementair niveau vr een parameter en een gegeven matrix, werd een richtwaarde pgesteld dr het FAVV. Actiegrens: reglementair criterium f dr DG Cntrlebeleid vrgestelde (en indien ndig dr het Wetenschappelijk Cmité gevalideerde) richtwaarde indien geen reglementair criterium beschikbaar is. Indien de actiegrens verschreden wrdt, meten de gepaste maatregelen genmen wrden m de hygiëne te verbeteren f m de gezndheid van de cnsument te beschermen (Artikel 14 van de Verrdening (EG) Nr. 178/2002; Kninklijk Besluit van 3 januari 1975 betreffende vedingswaren en stffen die gelden als schadelijk verklaard). Vedselveiligheidsrichtwaarde: dr DG Cntrlebeleid vrgestelde actiegrens, waarbij bij verschrijding de gepaste maatregelen meten wrden genmen m de gezndheid van de cnsument te beschermen (Artikel 14 van de Verrdening (EG) Nr. 178/2002; K.B. van 3 januari 1975 betreffende vedingswaren en stffen die gelden als schadelijk verklaard). Pagina 4/15

5 Prceshygiënerichtwaarde: dr DG Cntrlebeleid vrgestelde actiegrens, waarbij bij verschrijding de gepaste maatregelen meten wrden genmen m de prceshygiëne te verbeteren. Deze richtwaarde is van tepassing in de transfrmatie (f in smmige gevallen wanneer levensmiddelen vervaardigd wrden, bijvrbeeld in de hreca). Distributierichtwaarde: dr DG Cntrlebeleid vrgestelde actiegrens, waarbij verschrijding aangeeft dat het prduct van minder gede micrbilgische kwaliteit is dan verwacht, en dit m verschillende redenen. Bij verschrijding wrdt infrmatie met betrekking tt eventueel te nemen maatregelen vergemaakt aan de belanghebbende. Deze richtwaarde is van tepassing in de distributie. Partij: een grep f reeks identificeerbare prducten die nder nageneg identieke mstandigheden via een bepaald prces zijn verkregen en binnen een bepaalde prductieperide p een bepaalde plaats zijn geprduceerd. Uiterste cnsumptiedatum: hudbaarheidsdatum gebruikt vr vedingsmiddelen die meer gevelig zijn vr bederf en bijgevlg k minder lang hudbaar zijn (bv. kant-en-klare maaltijden, verse zuivelprducten, vlees, vis en salades). Deze prducten meten meestal gekeld wrden bewaard zals aangegeven bij de bewaarvrschriften p de verpakking. De uiterste cnsumptiedatum wrdt aangeduid met te gebruiken tt:. (K.B. van 13 september 1999 betreffende de etikettering van vrverpakte vedingsmiddelen). 3. Vrwrd Het begrip criterium Een micrbilgisch criterium vr levensmiddelen mvat de vlgende elementen: 1) een beschrijving van het levensmiddel waarp het criterium van tepassing is; 2) een beschrijving van het micr-rganisme f zijn txinen, en de redenen waarm deze micr-rganismen/txinen van belang zijn; 3) de analysemethden die tegepast wrden vr de pspring en de kwantificering; 4) een plan tt bepaling van het aantal te nemen deelmnsters (n), alsk de grtte van de analyse-eenheid (25g, 10g, 1g f een andere heveelheid); 5) limieten betreffende de micr-rganismen f txinen die als adequaat zijn bevnden vr het levensmiddel uitgedrukt p het vlak van kwaliteit (aanwezigheid/afwezigheid) f kwantiteit (bijvrbeeld 1000 kve/g prduct) (= m en M); 6) het maximum aantal deelmnsters dat mag vereenstemmen met deze limieten (c); 7) het punt in de vedselketen waarp het criterium van tepassing is; 8) de maatregelen die meten genmen wrden wanneer het criterium niet gerespecteerd wrdt, en die afhankelijk zijn van het type criterium. Legende n : aantal geanalyseerde deelmnsters (één mnster bestaat uit n deelmnsters) c : maximum aantal deelmnsters die waarden kunnen hebben tussen m en M in geval van een drie klassen plan f hger dan M in geval van een twee klassen plan m : tereikend mnster indien het resultaat gelijk f lager is dan deze waarde M : bvengrens van aanvaardbaarheid Pagina 5/15

6 Naargelang de geanalyseerde micr-rganismen en hun belang, zal in de praktijk een plan met twee f drie klassen wrden gebruikt : Een 2 klassen plan is gedefinieerd aan de hand van twee interpretatieniveaus. Het is gebaseerd p de definitie van één enkele referentiegrenswaarde, die tereikend en ntereikend van elkaar nderscheidt. In het merendeel van de gevallen, verschrijdt geen enkele van de geanalyseerde eenheden de aangegeven limiet (n=5, c=0). Dit plan wrdt gebruikt vr pathgene micr-rganismen (Listeria mncytgenes, Salmnella, ). Wanneer een resultaat afwezig in, wrdt bekmen, zal dit als tereikend wrden beschuwd. Wanneer een resultaat aanwezig in, wrdt bekmen, zal dit als ntereikend wrden beschuwd. Een 3 klassen plan is gedefinieerd aan de hand van drie interpretatieniveaus: - De kwaliteit van het bemnsterde lt is tereikend indien alle resultaten lager f gelijk zijn aan m. - De kwaliteit van het bemnsterde lt is acceptabel indien alle resultaten lager f gelijk zijn aan M en indien het aantal resultaten tussen m en M is dan c/n (bijv. bij n=5 en c=2 is de kwaliteit van het levensmiddel acceptabel wanneer ten hgste 2 p 5 resultaten (2/5) gelegen zijn tussen m en M). - De kwaliteit van het bemnsterde lt is ntereikend indien een resultaat hger is dan M f indien het aantal resultaten tussen m en M hger is dan c/n (bijv. bij n=5 en c=2 is de kwaliteit van het levensmiddel ntereikend wanneer meer dan 2 p 5 resultaten (2/5) gelegen zijn tussen m en M). 4. Het nemen van de mnsters 4.1. Inleiding De waarde van de resultaten van de micrbilgische analyse is afhankelijk van twee belangrijke factren. Eerst met de bemnstering wrden uitgeverd vlgens statistisch geldige bemnsteringscriteria: de analyse uitgeverd p een mnster met het mgelijk maken m de kwaliteit van een lt te evalueren. Het mnster dat dient vr de analyse mag geen micrbilgische wijziging ndergaan in verhuding tt het levensmiddel waarvan de kwaliteit met wrden weergeven. Dit hudt in dat de handelingen die de analyse zelf vrafgaan, zwel p kwantitatief gebied als p kwalitatief gebied, geen invled mgen hebben p de micrflra Ndzakelijk materiaal Het vlgende materiaal met in vldende mate beschikbaar zijn en met gebruikt wrden dr alle inspecteurs en cntrleurs in het kader van de bemnstering met het g p micrbilgische analyse: - steriel mnstername materiaal zals lepels en spatels, indien mgelijk vr eenmalig gebruik - vldende materiaal m te ntsmetten - kelbx met vldende kelelementen m de levensmiddelen te kelen, f beter, een kelbx die kan aangeslten wrden p de sigarettenaansteker - thermmeter, het gebruik van een temperatuurlgger is aanbevlen 4.3. Algemene regels Vraleer een bemnstering in z steriele mgelijke mstandigheden uit te veren, meten de handen (geen sieraden) en nderarmen gewassen wrden. Daarna wrden deze ntsmet met alchl f met ntsmettende dekjes, en kunnen er eventueel steriele handschenen Pagina 6/15

7 wrden gedragen. Indien een andere persn meehelpt bij de bemnstering, met deze dezelfde vrzrgen nemen. In gevallen waar het gebruik van bemnsteringsmateriaal ndzakelijk is, met er z steriel mgelijk wrden gewerkt. Dit dr bij vrkeur eenmalig te gebruiken materiaal en recipiënten te gebruiken, f, indien dit niet mgelijk is, dr het materiaal met een reinigingsmiddel systematisch te reinigen en daarna te steriliseren vr elke bemnstering. In de ideale situatie wrdt het levensmiddel (in geval van vrverpakte levensmiddelen) bemnsterd in de riginele, hermetisch geslten verpakking Bemnstering en het tijdstip van mnstername Het is belangrijk dat het labratrium een representatief mnster van het prduct ntvangt dat niet is beschadigd f gewijzigd tijdens het verver en de pslag. Het mnster met wrden beschermd tegen externe verntreinigingen als gevlg van de mgevingslucht, recipiënten vr mnsters, bemnsteringsvrzieningen en een slechte behandeling. De recipiënten vr mnsters wrden maximum vr ¾ gevuld m te vrkmen dat ze verlpen en een crrecte menging van de mnsters in het labratrium mgelijk te maken. Het vermelden van de temperatuur p het mment van de mnstername (m.b.t. de plaats van mnstername (bijv. keltnbank)), tijdens het traject (in geval van temperatuurlgging) en bij ntvangst in het labratrium is vaak heel nuttig vr de interpretatie van de resultaten. Het wrdt aanbevlen m het mnster verpakt in het riginele, geslten recipiënt te nderwerpen aan analyse. Indien het een vlumineus mnsters is f indien het mnster in een veel te grt recipiënt is geplaatst m dit vr te leggen aan het labratrium, met een deel van het mnster in een steriel recipiënt wrden vergebracht. Het vlstaat m het steriel mnsterrecipiënt vldende te penen, een deel van het mnster erin te brengen en dit dan nmiddellijk terug te sluiten Heveelheid van bemnstering en manier van werken Wanneer de levensmiddelen zijn vrverpakt en ng niet zijn gepend, wrdt een mnster genmen van de verkpseenheden in rsprnkelijke verpakking. Het is ndzakelijk dat de prducten in hun rsprnkelijke verpakking wrden gelaten tt in het labratrium. Er met wel wrden p tegezien dat de verpakking niet is beschadigd waardr later een eventuele besmetting mgelijk zu zijn. Vr de levensmiddelen die samengesteld zijn uit meerdere ingrediënten (bijvrbeeld cmplete maaltijden), met het mnster alle ingrediënten bevatten in min f meer gelijke verhuding als in het vlledige prduct. Bij het penen en sluiten van de steriele recipiënten let men erp m de sluiting en de brd niet met de handen f m het even welk vrwerp aan te raken, en dit m eventuele besmetting te vrkmen. Dit is eveneens van tepassing p het bemnsteringsmateriaal Mnster vr tegenanalyse De wetgeving vrziet dat de belanghebbende recht heeft p een tegenanalyse. Verrdening (EG) Nr.882/2004 betreffende de fficiële cntrles (art. 11 punt 6) vermeldt: De bevegde verheden zrgen er in het bijznder vr dat de explitanten van dierveder- en levensmiddelenbedrijven te dien einde vldende aantallen mnsters vr een aanvullende expertise kunnen verkrijgen, tenzij dit in het geval van zeer bederfbare prducten f een zeer kleine heveelheid beschikbaar materiaal nmgelijk is. Pagina 7/15

8 Het mnster vr tegenanalyse dient bewaard te wrden bij 18 C (behalve wanneer het prduct mag wrden bewaard bij mgevingstemperatuur). Omwille van deze bewaartemperatuur is het k mgelijk m in geval van spedig bederfbare levensmiddelen een mnster vr tegenanalyse te nemen Verver en bewaring van de mnsters De methde vr het ververen van de mnsters naar het labratrium met garanderen dat de mnsters bewaard wrden in mstandigheden waarbij de kans p wijzigingen in het aantal aanwezige micr-rganismen miniem is. De mnsters meten snel aan het labratrium afgeleverd wrden, in mstandigheden die z dicht mgelijk aanleunen bij de riginele pslag. Het is aangewezen m het mnster te verpakken m beschadiging, uitlp f temperatuurswijziging te vrkmen. Het etiket van het prduct meten aangeven f bewaring bij gekelde f diepvriestemperatuur ndzakelijk is. De mnsters die niet gekeld f ingevrren bewaard meten wrden, mgen in een adequate kartnnen ds wrden geplaatst m beschadiging te vrkmen. De mnsters meten ververd wrden in een isthermbx met eutectische plaatjes f een kelbx met stukken smeltend ijs f kelelementen. De mnsters niet laten aanvriezen en niet in cntact laten kmen met eventueel gebruikt ijs. Tijdens het verver wrden de vlgende temperaturen aanbevlen : - stabiele prducten : mgevingstemperatuur (< 40 C) - diepgevrren prducten : -15 C - andere niet-stabiele prducten bij mgevingstemperatuur : 1 tt 8 C De mnsters meten na ntvangst z vlug mgelijk geanalyseerd wrden, bij vrkeur binnen de 24 uur. 5. Te nemen acties Levensmiddelen mgen geen micr-rganismen f hun txinen f metablieten bevatten in heveelheden die een naanvaardbaar risic inhuden vr de vlksgezndheid. Verrdening (EG) Nr. 178/2002 stelt algemene vrschriften vast betreffende de veiligheid van levensmiddelen zdat geen levensmiddelen die een gevaar inhuden vr de vlksgezndheid p de markt wrden gebracht. De explitanten van de levensmiddelensectr zijn verplicht m levensmiddelen die een gevaar inhuden vr de vlksgezndheid uit de handel te halen. Bepaalde criteria die van tepassing zijn p levensmiddelen wrden hernmen in Verrdening (EG) Nr. 2073/2005 inzake micrbilgische criteria vr levensmiddelen. Deze beschrijft : vedselveiligheidscriteria ter bepaling van de aanvaardbaarheid van een prduct f een partij levensmiddelen, die tepasbaar zijn p in de handel gebrachte prducten (p het vlak van de distributie en de imprt). prceshygiënecriteria die aangeven f een prductieprces aanvaardbaar verlpt. Een dergelijk criterium geldt niet vr in de handel gebrachte prducten. Het geeft een mate van besmetting aan bij verschrijding waarvan crrigerende maatregelen meten wrden genmen m ervr te zrgen dat de prceshygiëne in vereenstemming met de levensmiddelenwetgeving blijft. Deze criteria zijn van tepassing p de sectr transfrmatie. Daarnaast heeft het FAVV k een aantal vedselveiligheidsrichtwaarden, prceshygiënerichtwaarden en distributierichtwaarden pgesteld. Een verschrijding van een vedselveiligheidscriterium f een vedselveiligheidsrichtwaarde heeft het uit de handel nemen f terughalen van een prduct tt gevlg vereenkmstig artikel 19 van Verrdening (EG) Nr. 178/2002. Echter, prducten die zich ng niet in de Pagina 8/15

9 detailhandel bevinden, mgen een nadere behandeling ndergaan waardr het desbetreffende gevaar wrdt weggenmen. Deze behandeling mag alleen wrden uitgeverd dr explitanten van levensmiddelenbedrijven die niet in de detailhandel werkzaam zijn. Een verschrijding van de prceshygiënecriteria f een prceshygiënerichtwaarde leidt bij de belanghebbende tt een verbetering van de hygiënevrwaarden tijdens de prductie en een herziening van het autcntrleprces. Het FAVV stelde een derde categrie van criteria p, namelijk de distributierichtwaarde. Bij verschrijding van een distributierichtwaarde wrdt de belanghebbende p de hgte gebracht van het resultaat en van eventuele te nemen maatregelen. Er werd een tabel pgesteld (zie bijlage) waarbij vr elke parameter in elke matrix een lijst wrdt hernmen met de reglementaire micrbilgische criteria en de richtwaarden, pgesteld dr het FAVV, indien geen reglementaire micrbilgische criteria bestaan. Er wrdt steeds aangegeven f het gaat m een vedselveiligheidscriterium f vedselveiligheidsrichtwaarde, een prceshygiënecriterium f prceshygiënerichtwaarde, f een distributierichtwaarde. De acties die naargelang het geval meten wrden ndernmen, wrden hiernder beschreven. 6. Prcedures vr de Distributiesectr 6.1. Algemene prcedure - Een mnster nemen - Analyse van het mnster - Indien mnster cnfrm: geen verdere acties - Indien mnster niet cnfrm: verdere acties zals beschreven in 6.2 en Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm resultaat vr vedselveiligheidscriteria f vedselveiligheidsrichtwaarden - Terugkeren naar de plaats van bemnstering - De belanghebbende infrmeren ver het (de) nn-cnfrme resulta(a)t(en) - De peratr dient een nderzek uit te veren (hygiënecntrle, verzicht van de temperaturen, autcntrlesysteem en micrbilgisch bemnsteringsplan) m de rzaak van het prbleem te vinden - Bewarend beslag van het lt - Indien de belanghebbende een tegenanalyse vraagt en het lt cnfrm is: pheffing van het bewarend beslag van het lt - Indien de belanghebbende geen tegenanalyse vraagt f de tegenanalyse van het lt is nn-cnfrm: Definitief beslag en vernietiging van het lt (eventueel nadere behandeling f andere bestemming mgelijk zie Verrdening (EG) Nr. 2073/2005, art. 7 punt 2) Recall Persbericht/mededeling, indien er ng prducten in de handel zijn die eventueel een gevaar zijn vr de vlksgezndheid, afhankelijk van het belang en de distributie van het prduct. Het is niet ndig een persbericht p natinaal niveau p te stellen, indien het een prduct betreft dat slechts heel lkaal wrdt verspreid via een ambachtelijke prducent. Affichering p de plaats van verkp kan in dit geval vlstaan. Betreft het een prduct dat in de inrichting werd vervaardigd f behandeld? Ja: Crrigerende acties vr de belanghebbende Verbetering van de hygiëne tijdens de prductie Herziening van het autcntrlesysteem Pagina 9/15

10 Van het de 3 vlgende lten met telkens een mnster wrden genmen en geanalyseerd p de parameter waarvr de verschrijding werd vastgesteld. Hierbij met het bemnsteringsplan uit Verrdening (EG) Nr. 2073/2005 gebruikt wrden. Indien het vedselveiligheidscriterium niet gereglementeerd is, mag het bemnsteringsplan dr de belanghebbende wrden vrgesteld, maar hierbij geldt minstens dat n=1 5, c=0. Het Elk lt mag slechts in de handel wrden gebracht van zdra een cnfrm analyseresultaat bekmen werd. P.V. aan de belanghebbende Nee: Vervaardigd in België: de PCE verwittigen van de plaats waar het prduct is vervaardigd indien het hygiënenderzek telaat te bepalen dat de rsprng van de besmetting afkmstig is van de leverancier (zie prcedure transfrmatie) Niet vervaardigd in België: een RASFF bericht (rapid alert system fr feed and fd) vrbereiden in verleg met het hfdbestuur Waarschuwing vr de belanghebbende - Bijkmende maatregelen in geval van snel bederfbare levensmiddelen, STEC O157, Bacillus cereus, Staphylcccus aureus en Listeria mncytgenes: Snel bederfbare levensmiddelen: Wanneer de analyseresultaten van snel bederfbare levensmiddelen beschikbaar zijn, zijn deze levensmiddelen sms niet meer aanwezig bij de belanghebbende f reeds gecnsumeerd. Hier met dus de algemene prcedure wrden tegepast, znder de inbeslagname van het betrkken lt. Tch met de belanghebbende kunnen aantnen dat de lten die hij blijft vervaardigen en/f in de handel brengen, cnfrm zijn. STEC O157 (Shigatxine prducerende Escherichia cli O157) richtwaarde: Wanneer de aanwezigheid van E. cli O157 wrdt vastgesteld in een RTE levensmiddel met men, in afwachting van de verdere typering van de stam: nmiddellijk terugkeren naar de plaats van bemnstering, de belanghebbende infrmeren, het lt levensmiddelen f, in geval van vlees, het vlees van hetzelfde dier in bewarend beslag nemen, de inrichting die het prduct heeft geleverd identificeren en deze infrmatie vr dringend gevlg vermaken aan de cllega s van de PCE van die inrichting. Indien uit de typering blijkt dat het een txingene stam betreft, met het lt definitief in beslag genmen wrden. Indien het prduct niet is vervaardigd in België, met k een RASFF bericht wrden pgesteld in verleg met het hfdbestuur. Indien uit de typering blijkt dat het niet m een txingene stam gaat, met het bewarend beslag van het lt pgeheven wrden. Bacillus cereus richtwaarde: Wanneer het analyseresultaat 10 5 kve/g (klnievrmende eenheden per gram) (in één f meerdere deelmnsters) verschrijdt, verstuurt het lab de rest van het gekelde mnster naar het WIV vr de pspring van txinen (afwezig in 25g). Indien het emetisch txine cereulide wrdt aangetrffen in een RTE f NRTE prduct, dan wrden verdere maatregelen genmen zals in het geval dat de belanghebbende geen tegenanalyse vraagt. Indien een het diarreetxine dat diaree kan verrzaken wrdt aangetrffen in een RTE prduct, dan wrden verdere maatregelen genmen zals in het geval dat de belanghebbende geen tegenanalyse vraagt. Indien geen txines wrden aangetrffen, met nagegaan wrden f de Bacillus cereus stam(men) in kwestie txinevrmende eigenschappen bezit(ten). Indien ja, met het hfdbestuur gecntacteerd wrden. Het hfdbestuur vert een risic-inschatting uit m p basis daarvan de geschikte maatregelen te bepalen ter bescherming van de vlksgezndheid. Indien de stam(men) in kwestie geen txinevrmende eigenschappen bezit(ten), dient het criterium beschuwd te wrden als Pagina 10/15

11 een prceshygiënecriterium en wrden verdere maatregelen genmen cnfrm punt 7.4. Cagulase psitieve Staphylcccus - reglementair criterium f richtwaarde: Wanneer het analyseresultaat 10 5 kve/g (in één f meerdere deelmnsters) verschrijdt, verstuurt het lab de rest van het gekelde mnster naar het WIV vr de pspring van txinen (afwezig in 25g). In afwachting van het resultaat met het lt in bewarend beslag wrden genmen. Indien txines wrden aangetrffen, dan wrden verdere maatregelen genmen zals in het geval dat de belanghebbende geen tegenanalyse vraagt. Indien geen txines wrden aangetrffen, met nagegaan wrden f de Staphylcccus stam(men) in kwestie txinevrmende eigenschappen bezit(ten). Indien ja, met het hfdbestuur gecntacteerd wrden. Het hfdbestuur vert een risic-inschatting uit m p basis daarvan de geschikte maatregelen te bepalen ter bescherming van de vlksgezndheid. Indien de stam(men) in kwestie geen txinevrmende eigenschappen bezit(ten), dient het criterium beschuwd te wrden als een prceshygiënecriterium en wrden verdere maatregelen genmen cnfrm punt 7.4. Listeria mncytgenes: Indien Listeria mncytgenes in een RTE prduct wrdt vastgesteld meten de belanghebbenden, buiten het nemen van de maatregelen van de Verrdening (EG) Nr. 2073/2005 artikel 7, k mnsters nemen van de ppervlakken in verwerkingsruimten en het materiaal dat in cntact kmt met de vedingsmiddelen m aldus de aanwezigheid van Listeria mncytgenes vast te stellen. In geval de bacterie aanwezig is, mgen de prducten slechts terug in de handel wrden gebracht wanneer de bacterie vlledig is uitgereid/vernietigd. Opmerking: zie k - (Draft) Guidance Dcument n Listeria mncytgenes shelf-life studies fr ready-teat fds, under Regulatin (EC) N. 2073/2005 f 15 Nvember 2005 n micrbilgical criteria fr fdstuffs. SANCO/1628/2008 ver. 8 ( ). - (Draft) Technical Guidance Dcument n shelf-life studies fr Listeria mncytgenes in ready-t-eat fds. EU Cmmunity Reference Labratry fr Listeria mncytgenes Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm resultaat vr distributierichtwaarden Een nn-cnfrm resultaat betekent ng niet direct een gevaar vr de gezndheid, maar trekt wel de aandacht mwille van te bepalen redenen (hygiëne bij het vervaardigen, slechte bewaring f andere) p het feit dat de micrbilgische kwaliteit van het prduct lager ligt dan wat de cnsument ervan verwacht. Bij verschrijding van een indicatief criterium met het resultaat wrden vergemaakt aan de belanghebbende. Hij met geïnfrmeerd wrden dat de distributierichtwaarde is verschreden en dat er crrigerende maatregelen meten genmen wrden (verbetering van de algemene hygiëne, kwaliteit van de grndstffen, vrwaarden vr de pslag en distributie en herziening van het HACCP plan). De infrmatie met betrekking tt de verschrijding met bewaard wrden in het dssier van de belanghebbende, zdat de cntrleur hiermee kan rekening huden bij een vlgende inspectie f audit. Indien het prduct niet ter plaatse werd vervaardigd, met de prducent dezelfde infrmatie krijgen. Pagina 11/15

12 7. Prcedures vr de sectr Transfrmatie 7.1. Algemene prcedure - Een mnster nemen - Analyse van het mnster - Indien mnster cnfrm: geen verdere acties - Indien mnster niet cnfrm: verdere acties zals beschreven in 7.2, 7.3 en Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm analyseresultaat vr vedselveiligheidscriteria f vedselveiligheidsrichtwaarden - Terugkeren naar de plaats van bemnstering - De belanghebbende infrmeren ver het (de) nn-cnfrme resulta(a)t(en) - Een nderzek uitveren (hygiënecntrle, verzicht van de temperaturen, autcntrlesysteem en micrbilgisch bemnsteringsplan) m de rzaak van het prbleem te vinden. - Wanneer een hygiëne-inspectie ter plaatse uitwijst dat de besmetting afkmstig is van de leverancier, met deze infrmatie aan de PCE van de leverancier vergemaakt wrden. - Bewarend beslag van het lt - Indien de belanghebbende een tegenanalyse vraagt en het lt cnfrm is: pheffing van het bewarend beslag van het lt - Indien de belanghebbende geen tegenanalyse vraagt f de tegenanalyse van het lt is nn-cnfrm: Definitief beslag en vernietiging van het lt (eventueel nadere behandeling f andere bestemming mgelijk zie Verrdening (EG) Nr. 2073/2005, art. 7 punt 2) Recall Persbericht/mededeling, indien er ng prducten in de handel zijn die eventueel een gevaar zijn vr de vlksgezndheid en afhankelijk van het belang en de distributie van het prduct. Het is niet ndig een persbericht p natinaal niveau p te stellen, indien het een prduct betreft dat slechts heel lkaal wrdt verspreid via een ambachtelijke prducent. Affichering p de plaats van verkp kan in dit geval vlstaan. RASFF, indien ndig (behalve lkale handel) Crrigerende maatregelen te nemen dr de belanghebbende Verbetering van de prceshygiëne Herziening van het autcntrlesysteem Van de 3 vlgende lten met telkens een mnster wrden genmen en geanalyseerd p de parameter waarvr de verschrijding werd vastgesteld. Hierbij met het bemnsteringsplan uit Verrdening (EG) Nr. 2073/2005 gebruikt wrden. Indien het vedselveiligheidscriterium niet gereglementeerd is, mag het bemnsteringsplan dr de peratr wrden vrgesteld, maar hierbij geldt minstens dan n=5, c=0. Elk lt mag slechts in de handel wrden gebracht van zdra een cnfrm analyseresultaat bekmen werd. P.V. aan de belanghebbende Indien het prduct wrdt uitgeverd, met eveneens een RASFF bericht wrden pgesteld. - Bijkmende maatregelen in geval van snel bederfbare levensmiddelen, STEC O157, Bacillus cereus, Staphylcccus aureus en Listeria mncytgenes: Cfr. de prcedure vr de distributiesectr. Opmerking: zie k - (Draft) Guidance Dcument n Listeria mncytgenes shelf-life studies fr ready-teat fds, under Regulatin (EC) N. 2073/2005 f 15 Nvember 2005 n micrbilgical criteria fr fdstuffs. SANCO/1628/2008 ver. 8 ( ). Pagina 12/15

13 - (Draft) Technical Guidance Dcument n shelf-life studies fr Listeria mncytgenes in ready-t-eat fds. EU Cmmunity Reference Labratry fr Listeria mncytgenes Te vlgen prcedure wanneer een nn-cnfrm resultaat van de sectr Distributie wrdt vergemaakt aan de sectr Transfrmatie vr vedselveiligheidscriteria f vedselveiligheidsrichtwaarden. - Gaan naar de peratr die het prduct heeft vervaardigd - De peratr infrmeren ver het (de) nn-cnfrme resulta(a)t(en) in de sectr Distributie - Vrlpig beslag van het lt waarvr in de sectr Distributie een verschrijding werd vastgesteld - Een mnster nemen. Het mnster dient genmen te wrden van het betrkken lt. Indien dit niet meer aanwezig is, met een lt van hetzelfde prduct bemnsterd wrden. - Een nderzek uitveren (hygiënecntrle, verzicht van de temperaturen, autcntrlesysteem en micrbilgisch bemnsteringsplan) m de rzaak van het prbleem te vinden - Indien mnster cnfrm: geen verdere acties - Indien mnster niet cnfrm: verdere acties zals beschreven in Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm resultaat vr prceshygiënecriteria f prceshygiënerichtwaarden In geval van een reglementair prceshygiënecriterium: - Terugkeren naar de plaats van bemnstering - De peratr infrmeren ver het (de) nn-cnfrme resulta(a)t(en) - Een nderzek uitveren (hygiënecntrle, verzicht van de temperaturen, autcntrlesysteem en micrbilgisch bemnsteringsplan) m de rzaak van het prbleem te vinden - Crrigerende acties vr de peratr Verbetering van de hygiëne tijdens de prductie Herziening van het autcntrlesysteem Verbetering bij de selectie en rsprng van de grndstffen - Waarschuwing vr de peratr - Wanneer de inspectie ter plaatse aantnt dat de besmetting kan afkmstig zijn van de leverancier, met deze infrmatie wrden vergemaakt aan de PCE van de leverancier Wanneer het m een prceshygiënerichtwaarde gaat, met de cntrleur niet meer teruggaan naar de peratr, maar deze wel infrmeren ver de verschrijding en de crrigerende maatregelen die meten genmen wrden. Een nn-cnfrm resultaat betekent ng niet direct een gevaar vr de gezndheid, maar trekt wel de aandacht mwille van te bepalen redenen (hygiëne bij het vervaardigen, slechte bewaring) p het feit dat de micrbilgische kwaliteit van het prduct lager ligt dan wat de cnsument ervan verwacht en dat het prduct een hger ptentieel risic vr de gezndheid inhudt. Afhankelijk van de srt micr-rganisme waarvr een nn-cnfrm resultaat is bekmen, zullen verschillende srten acties meten ndernmen wrden: - Indien de bacteriën wijzen p een besmetting van humane f fecale rsprng: Cagulase psitieve Staphylcccus: indicatief vr besmetting afkmstig van huid en slijmvliezen (indien >10 5 kve/g: zie de vedselveiligheidscriteria vr het bijzndere geval van cagulase psitieve Staphylcccus) Escherichia cli : indicatief vr besmetting van fecale rsprng Pagina 13/15

14 Een versterkte cntrle uitefenen p de hygiëne van het persneel (sanitaire installaties vrzien vr het persneel, kledij, instructies mtrent dit nderwerp, het wassen van de handen, enz.) Een versterkte cntrle van de rsprng en de selectie van de grndstffen - Indien de bacteriën wijzen p een besmetting tijdens het prductieprces en in het bijznder p een herbesmetting f een fut bij het bewaren na een hittebehandeling: De grep van Enterbacteriaceae en de Entercccen geven een indicatie van de deltreffendheid van een pasteurisatiebehandeling en van de algemene hygiënische kwaliteit. De sulfiet reducerende bacteriën (ASR, ), de sprenvrmende bacteriën: Een versterkte cntrle van het reinigings- en ntsmettingsplan, de reinheid van de werkppervlakken en het materiaal Cntrle van het autcntrleplan en de hittebarema s 8. Prcedures vr de grensinspectiepsten (GIP) 8.1. Algemene prcedure - Een mnster nemen - Analyse van het mnster - Indien mnster cnfrm: geen verdere acties - Indien mnster niet cnfrm: verdere acties zals beschreven in Te vlgen prcedure bij een nn-cnfrm resultaat vr vedselveiligheidscriteria, vedselveiligheidsrichtwaarden f distributierichtwaarden. Situatie 1: Het lt f delen ervan zijn ng aanwezig in de GIP - De belanghebbende en bevegde verheid infrmeren ver het (de) nn-cnfrme resulta(a)t(en) - Indien de tegenanalyse aantnt dat het lt cnfrm is: pheffing van het bewarend beslag van het lt - Indien de tegenanalyse aantnt dat het lt nn-cnfrm is: Terugzending f vernietiging van het lt (eventueel nadere behandeling f andere bestemming mgelijk zie Verrdening (EG) Nr. 2073/2005, art. 7 punt 2) RASFF bericht Situatie 2: Het lt is aanwezig p de Belgische markt - Acties zals beschreven in 6.2 Situatie 3: Het lt is aanwezig p de Eurpese markt, maar niet in België - De belanghebbende en bevegde verheid van bestemming infrmeren ver het (de) nn-cnfrme resulta(a)t(en) - Indien de tegenanalyse aantnt dat het lt cnfrm is: pheffing van het bewarend beslag van het lt - Indien de tegenanalyse aantnt dat het lt nn-cnfrm is: RASFF bericht 9. Lijst met fficiële dcumenten die reglementaire criteria bevatten Verrdening (EG) Nr. 2073/2005 inzake micrbilgische criteria vr levensmiddelen Verrdening (EG) Nr. 853/2004 hudende vaststelling van specifieke hygiënevrschriften vr levensmiddelen van dierlijke rsprng Pagina 14/15

15 Verrdening (EG) Nr. 854/2004 hudende vaststelling van specifieke vrschriften vr de rganisatie van de fficiële cntrles van vr menselijke cnsumptie bestemde prducten van dierlijke rsprng (vr wat parasieten betreft) Verrdening (EG) Nr. 882/2004 inzake fficiële cntrles p de naleving van de wetgeving inzake dierveders en levensmiddelen en de vrschriften inzake diergezndheid en dierenwelzijn. Richtlijn 80/777/CEE betreffende de nderlinge aanpassing van de wetgevingen der Lidstaten inzake de explitatie en het in de handel brengen van natuurlijk mineraalwater K.B. van 26/04/09 betreffende micrbilgische criteria vr vedingsmiddelen K.B. van 14/01/02 betreffende de kwaliteit van vr menselijke cnsumptie bestemd water dat in vedingsmiddeleninrichtingen verpakt wrdt f dat vr de fabricage en/f het in de handel brengen van vedingsmiddelen wrdt gebruikt K.B. van 08/02/99 betreffende natuurlijk mineraal water en brnwater ISO 7218 Nrm Micrbilgie van levensmiddelen Algemene regels vr micrbilgisch nderzek 10. Bijlage Tabel met reglementaire criteria en actielimieten (Excel). Pagina 15/15