Inleiding. omen in de stedelijke omgeving

Transcriptie

1

2 Inleiding B omen in de stedelijke omgeving hebben het zwaar te verduren. Door dichte verharding en de daarmee samenhangende verdichting van de ondergrond, kan zuurstof en hemelwater nauwelijks in de bodem doordringen. Met als gevolg: bomen met een slechte conditie, waarvan vele vroegtijdig sterven. Een voorbeeld hiervan is de tuin van ons eigen kantoor, hier is 10 jaar geleden een verharding aangelegd die direct het regenwater in de ondergrond infiltreert, waarmee het direct beschikbaar is voor de prachtige Metasequoia s. Zie foto op de pagina hiernaast.

3 Deze problematiek heeft binnen BSI Bomenservice de afgelopen 20 jaar een centrale rol gespeeld bij de ontwikkeling van nieuwe inzichten en werkmethoden. Bovendien is er een breed scala aan producten voor het verbeteren van de groeiplaatsomstandigheden van nieuwe en bestaande stadsbomen ontstaan. Metasequoia s bij het kantoor van BSI te Baarn Hoeveel doorwortelbare ruimte heeft een boom per jaar nodig? Bomen van de 1 e grootte 1 m³ per jaar. Bomen van de 2 e grootte ¾ m³ per jaar. Bomen van de 3 e grootte ½ m³ per jaar.

4 Onze inspiratie Meer dan 75% van de bomen op de wereld groeit in steenachtige bodems, zoals deze 200 jarige beuk in Zuid-Engeland.

5 1 Bomen- granulaat BSI BSI bomengranulaat is ontwikkeld om zwaar belastbare groeiplaatsen te kunnen maken. Deze groeiplaatsen zijn opgebouwd uit twee componenten: 1: BSI Bomengranulaat is een natuurvriendelijk mengsel van breuksteen fractie mm, gemengd met vier andere componenten waaronder klei en is speciaal ontwikkeld voor groeiplaatsen onder zwaar belaste verhardingen (wegcode D t/m G), zoals parkeerplaatsen en rijbanen. Het BSI Bomengranulaat heeft na verdichting een poriënvolume van ca. 30%. 2: Het meer dan 40% geperforeerde beluchtingssysteem (en toch zwaar belastbaar!) zorgt ervoor dat wortelopdruk tot het minimum beperkt blijft. Onderin de groeiplaats is meer zuurstof aanwezig dan bovenin en wortels zoeken die zuurstofrijke zone op. In de afgelopen 10 jaar is er op onze proefvelden onderzoek gedaan welke boomsoorten geschikt zijn om te groeien in het BSI Bomengranulaat. Hieruit is gebleken dat alle gangbare straatbomen zich prima ontwikkelen in BSI Bomengranulaat. Proefveld te Baarn 1998.

6 Nucleaire metingen in uitvoering. Met deze techniek wordt de gerealiseerde verdichting vastgesteld. Voordelen van BSI Bomengranulaat Groentechnisch: Wegenbouwkundig: goede verankering groot poriënvolume, 30% na verdichting zuurstof percentage (gemeten onder asfalt, in het groeiseizoen) 17-19% zéér goede groei ook voor groeiplaatsverbetering van bestaande bomen breuksteen met lage verbrijzelingsgraad gebruik onder (zwaar belaste) rijbanen (wegcode D t/m G) een droge dichtheid van 1760 kg, bij een gemiddelde verdichting van 95% CBR waarde van 45% Proctordichtheid % (nucleair) Op verzoek zijn uitgebreide wegenbouwkundige rapportages beschikbaar. Uitleg duurzaamheid BSI Bomengranulaat: zie hoofdstuk 8. Voor de verdichting wordt een trilplaat gebruikt met een slagkracht van 6 ton. Valgewicht deflectiemeting: 10 projecten zijn met deze techniek doorgemeten 1 tot 3 jaar na aanleg

7 Rotterdam, Afrikaanderplein projecten Hier is een doorlopende sleuf van BSI Bomengranulaat aangebracht. Bijzonderheden: - De grondwaterstand bevindt zich op 70 cm onder maaiveld; - De groeiplaatsen zijn afgedekt met een asfalt verharding; - Het plein wordt intensief gebruikt voor markten. Voor de zuurstofvoorziening van de bomen, is ruim twee kilometer beluchtingsbuis in de groeiplaatsconstructie verwerkt. Metingen in samenwerking met de gemeente Rotterdam, hebben aangetoond dat deze voorzieningen voor een zuurstofpercentage zorgen van 17 tot 19%. Deze metingen vonden plaats tijdens het groeiseizoen onder het asfalt. Plaatsen beluchtingssysteem Aanleg groeiplaatsen 2006 Goede groeiresultaten onder- en bovengronds, binnen 1 groeiseizoen Afrikaanderplein 2008

8 Winterswijk, Willinkstraat, jaar van aanplant 2004 Winterswijk, Willinkstraat 2007 Winterswijk, Willinkstraat 2009 Kastanjes in 25 m³ BSI Bomengranulaat per boom. Na 4 groeiseizoenen hebben de kastanjes een scheutlengte van meer dan 60 cm. De stamomtrek is in deze periode verdubbeld. Detail scheutlengte Zéér fijne beworteling Volledig doorworteld

9 Arnhem, resultaat 2006 BSI Bomengranulaat Arnhem, Stationsgebied 2004 Groeiplaatsverbetering van een monumentale plataan van 140 jaar in het centrum van Arnhem. Onder de busbaan is ca. 50 m³ BSI Bomengranulaat aangebracht in combinatie met een hemelwater infiltratiesysteem. Er rijden dagelijks ruim 200 bussen over deze groeiplaatsconstructie. Woerden, Prins Hendrikkade 2005 Een groeiplaats per plataan van ca. 30 m³ BSI Bomengranulaat. Woerden, BSI Bomengranulaat onder de rijbaan. Resultaat 3 jaar na aanplant.

10 2 Bomen- BSIzand 500 BSI Bomenzand 500 is 20 jaar geleden ontwikkeld door BSI Bomenservice en wordt gebruikt onder licht belaste verharding zoals: - voetgangersgebieden - licht belaste parkeerplaatsen - fietspaden Uitvergroting ééntoppig zand Waarom BSI Bomenzand om doorwortelbare ruimte te creëren onder licht belaste verhardingen - in combinatie met een beluchtingssysteem voorkomt het opdruk van verharding door wortelgroei - voor een duurzame groei van de stadsbomen BSI Bomenzand 500 samenstelling: - M50 cijfer: minimaal 500 m, en ééntoppig - Organische stof: 3,5-5,0% (overjarige hout compost) - Afslibbaar gehalte: max. 3% - Afslibbaar + organische stof: max. 8% - Zoutgehalte: max. 150 mg. Cl-/kg. droge grond - Ph-H2O: U- getal: Zuurstofgehalte 2 maanden na verwerking: min. 19% Overdekt depot Hoofddorp. Ook in Rotterdam en Nijmegen hebben we depots waar onze groeimedia worden geproduceerd. Uitleg duurzaamheid BSI Bomengranulaat: zie hoofdstuk 8.

11 Zeef Korrelverdelingsdiagram Gemeentewerken Rotterdam Laboratorium Wegenbouw 0,090 0,180 0,350 1,000 2,000 C4 C8 C16 Massa 0 projecten Zeef 0,063 0,125 0,250 0,500 0,710 1,400 2,800 C5,6 C11,3 Winschoten, Renselkade Per boom 50m3 groeiplaats. Foto project 14 jaar na uitvoering.

12 Rotterdam, Zijdewindeplein 1998 Integrale ophoging van het plein met 1000 m³ BSI Bomenzand 500 en aanplant van 16 paardekastanjes met een stamomvang van cm (gerealiseerd in 1989). Reconstructie van een zettingsgevoelig gebied. De bomen zijn inmiddels gegroeid tot een stamomvang van cm. Bij wortelonderzoek blijkt de beworteling al tot 4 meter uit de stam te reiken. Vrijgraven van het wortelgestel Eibergen, 2003 Groeiplaatsverbetering bij 40 bestaande moeraseiken met 15 m³ Bomenzand 500 per boom.

13 Project drie jaar na uitvoering. Venlo, Maasboulevard m 3 BSI Bomenzand 500 in een doorlopende sleuf bij dakplatanen.

14 De Koekampkastanje op het Malieveld in Den Haag. Verplant in 1997, waarna de groeiplaats is afgewerkt met meer dan 100 m³ BSI Bomengrond.

15 3 BSI Bomen- grond BSI Bomengrond is bedoeld voor het verbeteren van groeiplaatsen van bomen die in de open grond worden geplant, zoals in parken, plantsoenen en bermen. BSI Bomengrond moet minimaal 20 cm boven het grondwater worden aangebracht. Het pakket BSI Bomengrond mag niet dikker zijn dan 100 cm en kan licht aangedrukt worden met de bak van de graafmachine. Samenstelling: M50 cijfer: m Organische stof: 6-9% ph-h 2 O: 6,0-7,5 Zoutgehalte: max. 350 mg CL/l bomengrond Zuurstofgehalte: 3 maanden na verwerking min. 15% Mineralengehalte: Fosfor mg (per 100 gr Kalium mg droge grond) Magnesium 5 mg 2007 groeiplaatsverbetering bij een mammoetboom in Borculo met 50 m³ BSI Bomengrond.

16 Klapdeksel 90 x 90 mm Rond stalen deksel Verticale beluchtingskoker Horizontale beluchtingskoker inclusief filterkous Rond stalen deksel (PE) T-stuk kliksysteem Verticale beluchtingskoker inclusief filterkous Horizontale beluchtingskoker Klapdeksel 90 x 90 mm Airo-Tec beluchtingssysteem 80/2 HD (PE) 90o bocht kliksysteem Ongeschikt voor beluchting Drainagebuis 3% geperforeerd Beluchtingsbuis 40% geperforeerd Klapdeksel Cortenstaal 90 x 90 mm

17 4 Beluchtings- systemen Airo-Tec Een beluchtingssysteem is samen met een goede groeiplaats de beste maatregel tegen wortelopdruk. Om een optimale zuurstofvoorziening te garanderen adviseren wij om zowel in het BSI Bomenzand 500 als het BSI Bomengranulaat een beluchtingsvoorziening aan te brengen met minimaal 40% geperforeerd oppervlak. BSI adviseert de volgende beluchtingssystemen: (bij gebruik van 15m 3 groeimedium). BSI 80/2 HD Beluchtingsbuis PE 80 mm, 40% geperforeerd, 2 x 2 m met 2 verticale kokers. Toe te passen in zwaar belaste situaties. BSI Beluchting in groeisleuven Voor de dimensionering van deze systemen kunt u het beste contact opnemen met één van onze adviseurs, zie De beluchtingsbuizen zijn omhuld met een nylonkous en worden op maaiveld afgewerkt met een rond stalen deksel. In verhardingen wordt een stalen klapdeksel (90 x 90 mm) geadviseerd. De onderdelen van de Airo-Tec beluchtingssystemen zijn gemaakt van poly-ethyleen. BSI 80/4 HD Beluchtingsbuis PE 80 mm, 40% geperforeerd, 2 x 2 m met 4 verticale kokers. In de groeiplaats zonder AiroTec groeien de meeste wortels bovenin. Intensieve wortelgroei nabij een beluchtingssysteem Wortelgroei om beluchtingsbuis

18 De BSI Beluchtingspaal is ontwikkeld om een bovengrondse beluchtingsoplossing te bieden op plaatsen waar gewone afdekkingen van beluchtingsystemen bij bomen niet volstaan. Hierbij kan men denken aan dichtslibbende deksels, strooizout, maaischade aan kokers en deksels of vervuiling door straatvuil. Doordat de beluchtingsgaten zich bij de BSI Beluchtingspaal vanaf een hoogte van 50 centimeter boven maaiveld bevinden, zullen deze niet door de bovenstaande oorzaken verstopt of beschadigd raken. U kunt de BSI Beluchtingspaal ook gebruiken worden als een multifunctionele afzetting bij bijvoorbeeld parkeervakken, in- en opritten, voetgangersgebieden, als erfafscheiding, als verankering van bomen enz. De BSI Beluchtingspaal is vervaardigd uit 2 mm dik RVS of verzinkt staal, waardoor deze ongevoelig is voor (lichte) aanrijdingen en vandalisme. De paal is voorzien van een grote voetplaat annex grondanker, waardoor deze stevig in de bodem verankerd staat. Voor een optimale luchtdoorstroming zijn aan beide zijden van de paal beluchtingsgaten uitgestanst. Bij de standaard BSI Beluchtingspaal bestaan deze gaten uit de letters BSI. De BSI Beluchtingspaal kan worden aangepast aan de wensen van de klant. Zo kan als beluchtingsgaten het logo of de naam van de opdrachtgever aangebracht worden (standaard is BSI) en kan de paal in iedere gewenste RAL-kleur worden geleverd. Afmetingen: (LxB) 140 x 12 cm, de voetplaat is 30 x 30 cm, aansluitgat 80 mm ten behoeve van beluchtingsbuis. Beluchtingspalen Ermelo

19 5 Waterbufferende substraten BSI B SI Waterbufferende substraten zijn bedoeld voor die plaatsen waar waterbuffering een must is. De toepassingen voor deze substraten zijn zeer divers, waarvan er hier de twee belangrijkste besproken zullen worden: Boombakken De laatste jaren worden er steeds meer bomen in bakken geplaatst. Het onderhoud hiervan, en dan met name het watergeven, wordt vaak vergeten of te laat uitgevoerd. Het gevolg hiervan is conditieverlies, groeiachterstand en zelfs uitval van bomen. Onze waterbufferende substraten verminderen het aantal watergiften en houden bovendien het water langer vast. De aanplant slaat eerder aan en het risico op vochtstress wordt beperkt. Daktuinen en gevelbegroening Daktuinen en gevelbegroening worden steeds populairder. Een groot voordeel van daktuinen en gevelbegroening is dat zij een bufferende en vertragende werking hebben op het hemelwater voordat dit het rioolstelsel bereikt. Zo wordt de zogenaamde piekbelasting verlaagd. De waterbufferende substraten van BSI Bomenservice verhogen de bufferende werking van de daktuin en gevelbegroening, omdat ze meer regenwater vast houden dan conventionele substraten. Het soortelijk gewicht van de waterbufferende substraten van BSI Bomenservice is laag, zelfs bij de maximale watercapaciteit. Producteigenschappen: Organische stof gehalte: 7 9 % Zuurgraad (ph-h2o): 6,5 7,5 Max. watercapaciteit: % Soortelijk gewicht droog: ca 900 kg/m3 Soortelijk gewicht max. capaciteit: 1500 kg/m3 Zoutbelasting (C-getal gr/l): 0.5 Stikstof mg/l: Fosfor mg/l: Kalium mg/l:

20 E en gezonde boom vormt zelfs in de stad zijn eigen ecosysteem gevoed door zonne-energie. Door de toepassing van groeiplaatsverbeterende maatregelen, verbetert de bodemstructuur en de groeiplaats waardoor er weer een goed klimaat voor schimmels en bacteriën ontstaat. Als er geen goede bodemomstandigheden zijn, kiezen de schimmels hun eigen weg in een poging om te overleven. De positieve schimmels zijn dan niet in staat om de boom te beschermen tegen parasitaire schimmels. BSI heeft diverse groeiplaatsverbeteringsmethoden beschikbaar. Na uitvoering van een groeiplaatsonderzoek wordt de beste methode aan u geadviseerd. Pneumatisch los maken van de bodem en gelijktijdig bemesten Het opwaarderen van de groeiplaatsomstandigheden door de groeiplaatsen pneumatisch los te maken en te bemesten. os te maken en Bij het aanbrengen van voedingspijlers, in een zone waar kabels en leidingen aanwezig zijn, wordt met zuigtechniek gewerkt. Géén kabels, dan wordt geboord.

21 6 Groei- BSI plaatsverbetering bij bestaande bomen Deze methode wordt toegepast in verdichte groeiplaatssituaties. Door het onder een druk van circa 8 bar Ploffen wordt de verdichte structuur doorbroken en kan er meer zuurstof in de bodem toetreden en zal eventueel stagnerend water wegzakken. Gelijktijdig met de luchtinjectie, worden vloeibare meststoffen ingebracht welke op de korte en langere termijn de groei stimuleren. Voedingspijlers aanbrengen Deze techniek wordt vaak toegepast in het geval van uitgeputte groeiplaatsen en gelaagde profielen. De uitgekomen grond wordt gemengd met houtcompost en meststoffen. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd binnen de kroonprojectie van de boom. Met deze techniek blijft wortelschade tot het minimum beperkt. In open situaties en boomspiegels wordt vaak nog een strooisellaag aangebracht. Gronduitwisseling Hiervoor worden de groeimedia toegepast die eerder in dit boekje beschreven zijn. Deze maatregelen worden genomen bij bomen van elke leeftijd. Aanbrengen van strooisellaag Op de groeiplaats wordt een laag uitgerijpte houtcompost aangebracht om het bodemleven te verbeteren. Door de ontwikkeling van het bodemleven ontstaan talloze kleine kanaaltjes waardoor de bodem luchtig zal worden. Hierdoor zal wortelgroei sterk gestimuleerd worden en zal de conditie van de boom verbeteren. De meeste bomen doorwortelen deze strooisellaag binnen 3 maanden. Vruchtlichamen van mycorrhiza s en mycelium. Deze wijzen op een gezond bodemleven.

22 Bomen groen tot het eind van het seizoen, wie droomt er niet van. In de moderne stedelijke omgeving valt dat echter niet mee. De meeste bomen hebben een chronisch tekort aan groeiruimte, zuurstof en verharding dakwatertoevoer water. Het gebied rondom de boom is grotendeels afgedekt met tegels en asfalt en voorzien bestaande kluit groeiplaatsverbetering met BSI bomengranulaat bestaande kluit van een goed verdichte ondergrond, waardoor het regenwater voor het grootste deel wordt af- infiltratie AquaTec waterbuffer infiltratie gevoerd naar het riool, en niet ten goede komt A Bij bestaande bomen aan de boom. BSI Bomenservice heeft een aantal innovatieve oplossingen. Schoon hemelwater wordt niet af gevoerd naar het riool, maar komt beschikbaar voor de stadsboom (zowel nieuwe als bestaande bomen). Aquaflow bergingssysteem Dit schone hemelwater wordt gebufferd op een dakwatertoevoer hemelwatertoevoer diepte van ca. 150 cm in de BSI AquaTec waterbuffer die gemaakt is van epdm-folie en verharding inspectieschacht inspectieschacht doorlatendheid ltr/sec/ha B BSI bomengranulaat kluit schijngrondwaterstand infiltratie BSI AquaTec waterbuffer Nieuwe situatie afvangen zware metalen Aquaflow microben verwerken koolwaterstoffen >140 mm per m 2 berging permavoid aansluitstuk Aquaflow bestrating vlijlaag filterdoek wegfundatie waterdichte folie

23 7 BSI AquaTec water bufferen voor de bomen kunststof kratten, zie schets B. Hierdoor ontstaat een schijngrondwaterspiegel. Tussen de holle ruimte van de kunststof kratten wordt voldoende hemelwater opgeslagen om de boom in droge perioden van water te voorzien. Het overtollige hemelwater wordt in de ondergrond geïnfiltreerd. De diepte van de te plaatsen waterbuffer varieert per plaats. De adviseurs van BSI Bomenservice maken een advies op maat per situatie. Aanleg BSI Aquatec waterbuffer in Deurne. Dit systeem kan ook worden toegepast bij de verbetering van de groeiplaatsen van bestaande stadsbomen. In dit geval wordt de waterbuffer naast de bestaande wortels aangebracht, zodat nieuwe wortels in de waterbuffer kunnen groeien, zie schets A. Kortom: door een duurzaam waterbeheer, gecombineerd met optimalisering van de groeiplaats, blijven de bomen langer groen en verbetert het stadsklimaat. De sierwaarde van de bomen neemt hierdoor toe, net als de levensduur. Duurzaamheid in optima forma! De BSI AquaTec waterbuffer is een gepatenteerd product van BSI Bomenservice. 5 maanden na aanleg BSI Aquatec waterbuffer in Deurne.

24 Eindresultaat Deurne, 2009 Eindresultaat Geldrop, 2009 Aanleg BSI Aquatec waterbuffer in Geldrop.

25 De bouw van BSI AquaTec in 5 stappen 1 Aanbrengen van beschermings- Stap doek en EPDM-folie op de bodem van de sleuf.

26 Stap2 Eerste laag BSI Bomengranulaat op de waterbuffer.

27 3 Hemelwater aansluitings- Stap Stap4 punten op de waterbuffer. Beluchtingssysteem wordt aangebracht.

28 Stap 5 Tweede laag BSI Bomengranulaat wordt aangebracht.

29 Cradle BSI Bomengranulaat: duurzamer to kan niet! Geplant in bomengranulaat zal de nieuwe boom u spoedig met een uitbundige groei belonen. De echte waarde blijkt in de decennia daarna als de groei duurzaam is en de beheerkosten minimaal: de boom groeit gestaag, gaat zeer lang mee en de verharding hoeft niet te worden hersteld. Als uiteindelijk reconstructie plaatsvindt komt een volledig herbruikbaar product vrij. Omdat het voor BSI Bomengranulaat gebruikte hardsteen verbrijzelt noch verweert kunnen de andere componenten eenvoudig worden bijgevuld. Daarna vervoeren we het BSI Bomengranulaat naar de nieuwe groeiplaats en brengen het aan. Dan begint het tweede leven als primaire bouwstof. Primair wil hier zeggen dat het product dezelfde kwaliteit eindeloos houdt. kunststof panelen geheel; een grote hoeveelheid restafval (hoge stortkosten per ton) zal dan het resultaat zijn. Wanneer ook nog beton en/ of staal in de groeiplaatsconstructie is vewerkt lopen de stortkosten verder op. Daarom: begin with the end in mind anders leidt de kostenbesparing bij aanleg tot hoge meerkosten bij reconstructie. Ook asbest was bij aanleg goedkoop en efficiënt Stoffen als glas, beton, kunststof en lava verliezen bij iedere bewerking 30 tot 80% van hun oorspronkelijke sterkte en worden secundaire bouwstoffen. Deze stoffen eindigen als afval. BSI Bomengranulaat blijft zijn kwaliteit en daarmee zijn waarde behouden. Duurzamer kan niet! Daarmee is het een perfect voorbeeld van de Wanneer groeiplaatsconstructies worden Cradle to Cradle - filosofie. Voor elke nieuwe samengesteld met daarin veel kunststoffen life-cycle is slechts een minimale hoeveelheid zal aan het eind van de life-cycle scheiding en energie nodig. hergebruik zeer moeilijk worden. De wortels Van wieg tot wieg, vele boomlevens lang! doorgroeien in de loop der tijd de gaten in de Cradle Niet van de wieg tot het graf, maar van wieg tot wieg.

30 8 Duurzaam inkopen en bouwen Duurzaam inkopen begint aan de bron. Hieronder volgt een voorbeeld voor de afwegingen die u kunt maken bij de inkoop van bomenzand. De basis voor groei met bomenzand is de organische stof in het product. Dit kan compost of veen zijn. - Compost wordt in de eigen regio gemaakt uit houtafval van stadsbomen; - Er wordt geen kunstmest toegevoegd omdat compost alle mineralen bevat die de boom in zijn leven opgenomen heeft; - Wanneer takken van stadsbomen worden verwerkt tot grondstof voor bomenzand blijft de CO2 grotendeels vastgelegd. Wanneer je taksnippers verstookt in een energiecentrale komt de in het hout aanwezige CO2 direct terug in de atmosfeer. - Veen wordt afgegraven uit natuurgebieden en over afstanden van duizenden kilometers naar ons land vervoerd; - Veen mag in West-Europa niet meer gewon nen worden omdat de venen zeer waardevolle ecosystemen zijn en een bron van schaars zoetwater. In ons veengebied de Peel (Noord-Brabant) wordt 300 miljoen euro geïnvesteerd om het tegen uitdroging te behoeden; - Veen is een eindige grondstof. Compost kan geproduceerd worden zolang er bomen groeien en sterven in onze leefomgeving. De oude boom staat dus aan de wieg van de jonge straatboom; dit is een voorbeeld van het Cradle to Cradle -principe. Vanwege de eerder genoemde redenen besloot BSI in 1990 om schimmeldominante houtcompost te gebruiken voor haar BSI Bomenzand 500. Bij een productie van m 3 bomenzand per jaar voorkomt dit: - het afgraven van m 3 natuurgebied; ton CO2 voor winning en transport van veen naar Nederland; - de productie van kg kunstmest en kg kalk (waarbij 180 ton CO2 vrij komt) om op het onvruchtbare veen een boom te laten groeien; - dat ton in hout vastgelegde CO2 vrij komt bij verbranding. Per saldo: een kleine 1,6 miljoen kg CO2, oftewel 8 miljoen autokilometers. Groeiplaatsen van BSI kun je vergelijken met grote fabrieken die geen afval produceren en waar vele medewerkers in goede samenwerking tal van nuttige producten maken. De fabrieken draaien volledig op zonne-energie.

31 Het kantoor van BSI Bomenservice in harmonie met haar omgeving. Tegenwoordig is het een modewoord: duurzaam bouwen. In 1998, een tijd waarin duurzaam bouwen nog geen gemeengoed was, bouwde BSI Bomenservice een duurzaam kantoor, dat onder andere: - 30% minder energie verbruikt dan de norm die vanaf 2010 zal gelden; - Een natuurlijke ventilatie kent; - Neerslag afkoppelt op het parkeerterrein. - Voor 95% met hout is gebouwd; - 18 soorten Europees hout in het interieur heeft verwerkt; Duurzaamheid is ook de basis voor onze producten en diensten.

32 1 BSI Bomengranulaat 2 BSI Bomenzand BSI Bomengrond 4 Airo-Tec Beluchtingsystemen 5 Waterbufferende substraten Index 6 BSI Groeiplaatsverbetering bij bestaande bomen 7 BSI AquaTec waterbuffers 8 Duurzaam inkopen en bouwen

33

34 Telefoon: Fax: Internet: BSI Bomenservice Wildenburglaan MK Baarn algemeen@bsi-bomenservice.nl www. bsi-bomenservice.nl