Kijk eens wat eronder zit!

Transcriptie

1 Kijk eens wat eronder zit! Onderhoudsplicht en Alimentatie Onderhoudsplicht ouders en partners Ouders gaan voor partners 1

2 Wetsartikelen onderhoudsplicht Kinderen Art. 1:392 BW minderjarige kinderen Art. 1:400 BW jongmeerderjarigen (18 21 jaar) Art. 1:404 BW stiefkinderen Art BW 21 jaar en ouder Partners Art 1:157 BW Relatievorm en onderhoudsplicht Gehuwd voortvloeiende uit het familie recht Geregistreerd partner volgens art. 1:203 BW Erkenning: Erkenning vindt plaats door een akte van erkenning door een ambtenaar van de burgerlijke stand (in register ingeschreven) of notariële akte (alleen met toestemming moeder) Samenwoners idem Gelijk geslacht door adoptie 2

3 Programma Behoefte van de kinderen Draagkracht van de ouders Bij geen Family Life Zorgkorting en Co-ouderschap Samengestelde gezinnen Partneralimentatie Pensioenverevening Erven en schenken Onderhoudsplicht versus Alimentatie Alimentatie is; Toekenning BEDRAG (SOM) voor levensonderhoud Aan: (Erkende) kinderen Aan: Man of vrouw Rechtstreeks voortvloeiende uit het familierecht 3

4 Juridisch onderhoudsplicht ouders (kinderalimentatie) Art BW: De kosten van de verzorging en opvoeding Tot zij meerderjarig zijn (18 jaar) Art b verlengd tot 21 jaar: Tenzij kind in eigen levensonderhoud kan voorzien Leeftijd groepen KaLi Jonger dan 18 jaar: Altijd behoeftig 18 tot 21 jaar: Jong meerderjarig, er kan sprake zijn van behoefte en behoeftigheid 21 jaar en ouder: Voortzetting onderhoudsplicht bij behoeftigheid 4

5 Behoefte tot 18 jaar Uitgangspunt is dat de kinderen niet financieel de dupe mogen worden van de scheiding Behoefte ontstaat daar waar de kinderen worden opgevoed en worden onderhouden met het netto gezinsinkomen in de relatie TREMA normen Behoeftigheid vanaf 18 jaar Onderhoud verplichting tot 21 jaar Bij het bereiken van de meerderjarige leeftijd wordt geacht iedereen in zijn eigen levensonderhoud te voorzien. Mits studerende (voltijd studie) Wet studiefinanciering Eigen te verwerven/verkrijgen inkomen komt in mindering op de werkelijke behoefte 5

6 Trema normen Voor 1 maart 2009 draagkracht percentage van 60% naar 70% Voor 1 april 2013 kindgebondenbudget in draagkracht, vast bedrag per dag 5,00 voor elke zorgdag en kom vergoeding van 0,125 en geen vaste forfait van 30% voor de woonlast Na 1 april 2013 vaste forfaitaire bedragen en percentages Zorgkorting afhankelijk van het aantal zorgdagen in de week Onderhoudsplicht methode tot 18 jaar Kinderen gaan voor; de stappen zijn: Behoefte kinderen; Zorgkorting Draagkracht ouders; Wie van de ouders betaalt wat, pro rata naar (draagkracht) inkomen; Wat resteert aan draagkracht is beschikbaar voor partneralimentatie. 6

7 Minderjarige kinderen Behoefte kinderen De gezamenlijke netto inkomsten van de ouders in de relatie De leeftijden van de kinderen jonger dan 18 jaar Het aantal kinderen Berekenmethode na 1 april 2013 Bepalen van kinderalimentatie Uitgangspunt is: Dat de levensstandaard van het kind niet daalt na de scheiding; Wat was de behoefte van het kind voor de echtscheiding in de gezinssituatie? Vaste tabellen. Van TOTAAL bruto naar netto inkomsten per jaar, gedeeld door 12 (maand) van voor de echtscheiding. Incl kindgebondenbudget in de relatie Minus al betaalde netto kosten aan kinder- en partneralimentatie 7

8 Opdracht kostenkinderen Maak een overzicht van de kosten van kinderen En Geef vervolgens een indicatie van een bedrag bij deze kosten CBS kosten kinderen Netto gezinsinkomen in de relatie Gemiddelde kosten per kind + kinderbijslag Één kind: 17% Twee kinderen: 26% Drie kinderen: 33% Vier kinderen: 40% Bij meer dan 4 kinderen altijd de 4 oudste kinderen (tot 18 jaar) laten meetellen 8

9 Kinderbijdrage/alimentatie Leeftijd kinderen; Aantal kinderen; Kinderbijslag punten; Totaal aantal punten; Punten in vergelijking met het totale netto inkomen; Verdeling pro rata naar netto inkomen; Toetsen aan draagkracht van betalende ouder. Nb bij de tabellen wordt al rekening gehouden met de te ontvangen kinderbijslag Uitzonderlijke kosten Kosten kinderopvang Premie ziektekosten verzekering Ziektekosten niet vergoed door verzekeraar Kinderen met een handicap Hogere kosten met bijzondere hobby of topsport Bijzondere schoolkosten of reiskosten. 9

10 Kinder-al versus partner-al Onderhoudsplicht kinderen gaat altijd voor onderhoudsplicht partners Onderhoudsplicht kinderen is dwingend Indexering is verplicht Er bestaat geen rangorde voor de onderhoudsplicht kinderen. Alle kinderen zijn gelijk Draagkracht percentage kinderalimentatie is 70% na 1 April 2013 Behoefte kind Kindgebonden budget Zorgkorting 10

11 Kinderalimentatie in 5 stappen Oefening plenair met tabellen Vader netto inkomen van: 3000,00 Moeder netto inkomen van: 2400,00 2 kinderen in de leeftijd van: 4 en 7 jaar 3 kinderen in de leeftijd van: 4, 6 en 8 jaar Bereken de behoefte van de kinderen Bereken de draagkracht Wat betaald vader en wat betaald moeder? 11

12 Uitwerking voorbeeld 1 Vader netto inkomen van: 3000,00 Moeder netto inkomen van: 2400,00 Totaal netto inkomen van: 5400,00 2 kinderen in de leeftijd van: 4 en 7 jaar Dit geeft 6 punten Uitwerking behoefte kinderen Totaal inkomen van 5400,00, met 6 punten Behoefte van de kinderen = Bedrag bij 5000,00 = 1190,00 Bedrag bij 5500,00 = 1320,00 Verschil = 1320, ,00 = 130,00 ( 5400, ,00) / ( 5500, ,00) x 130,00 = 104,00 Behoefte is dan: 1190, ,00 = 1294,00 12

13 Bij voldoende draagkracht Netto inkomen vader = 3000,00 Draagkracht vader = 70% van x (3000,00 (0,3 x 3000, ) = 836,50 Netto inkomen moeder = 2400,00 Draagkracht moeder = 70% van (2400,00 (0,3 x 2400, ) = 542,50 Behoefte is = 1294,00 Totale draagkracht = 836, ,50 = 1379,00 Vader draagt: (836,50 / 1.379) x 1294 = 784,93 Moeder draagt: (542,50 / 1.379) x 1294 = 509 Uitwerking voorbeeld 2 Vader netto inkomen van: 3000,00 Moeder netto inkomen van: 2400,00 Totaal netto inkomen van: 5400,00 3 kinderen in de leeftijd van: 4, 6 en 8 jaar Dit geeft 8 punten 13

14 Uitwerking behoefte kinderen Totaal inkomen van 5400,00, met 8 punten Behoefte van de kinderen = Bedrag bij 5000,00 = 1500,00 Bedrag bij 5500,00 = 1665,00 Verschil = 1665, ,00 = 165,00 ( 5400, ,00) / ( 5500, ,00) x 165,00 = 132,00 Behoefte is dan: 1500, ,00 = 1632,00 Bij onvoldoende draagkracht Netto inkomen vader = 3000,00 Draagkracht vader = 70% van x (3000,00 (0,3 x 3000, ) = 836,50 Netto inkomen moeder = 2400,00 Draagkracht moeder = 70% van (2400,00 (0,3 x 2400, ) = 542,50 Behoefte is = 1632,00 Totale draagkracht = 836, ,50 = 1379,00 (is dus te weinig) Vader draagt: 836,50 Moeder draagt: 542,50 14

15 Wel biologisch ouderschap, nooit Family Life Netto inkomen vader Punten kind Behoefte kind voor vader Netto inkomen moeder Punten kind Behoefte kind voor moeder Beide behoeften optellen en delen door 2 geeft de behoefte van het kind Bepalen behoefte waar geen sprake is geweest van Family life Vader 3.000,00 Moeder 2,400,00 1 kind 0 jaar 4 punten Behoefte bepalen Vader tabel 4 p en 3000 = 450,00 Moeder tabel 4p en 2400 = 350,00 Totaal 800,00 / 2 = 400,00 aan behoefte 15

16 Stap 1: Netto besteedbaar inkomen Netto besteedbaar gezinsinkomen minus eventuele al betaalde netto alimentatie Stap 2: Behoefte Behoefte vlg norm = aandeel ouders Netto besteedbaar gezinsinkomen 4 KINDEREN 40% 3 KINDEREN 33% 2 KINDEREN 26% 1 KIND 17% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 16

17 Stap 3: Draagkracht (na scheiding) Netto inkomen man Draagkracht man Netto inkomen vrouw Draagkracht vrouw NBI tot 1.300,- NBI van 1.325,- Minimumbijdragen 100 % [NBI (0,3 x NBI +855)] NBI van 1.375,- 90 % [NBI (0,3 x NBI + 855)] NBI van 1.425,- 80 % [NBI (0,3 x NBI + 855)] NBI van 1.475,- 70 % [NBI (0,3 x NBI + 855)] NBI van 1.525,- 70 % [NBI (0,3 x NBI + 880)] NBI van 1.575,- 70 % [NBI (0,3 x NBI + 905)] Stap 4 (1): Koppeling behoefte en draagkracht Draagkracht man Draagkracht vrouw Behoefte Als de gezamenlijke draagkracht minder is dan de behoefte, dan moeten beide ouders tot de grens van hun draagkracht 17

18 Stap 4 (2): Koppeling behoefte en draagkracht Draagkracht man Draagkracht vrouw Behoefte Draagkracht man Eigen draagkracht Draagkracht vrouw Behoefte Stap 4 (3): Koppeling behoefte en draagkracht Draagkracht man Draagkracht vrouw Behoefte Als de gezamenlijke draagkracht groter is dan de behoefte, dan houden we rekening met de zorgkorting: 15, 25 of 35 % 18

19 Stap 4 (4): Zorgkorting Eigen draagkracht Draagkracht man Draagkracht vrouw Behoefte Aandeel man 15 % Bijdrage man Stap 5: Aanvaardbaarheidstoets bedoelt voor al.plichtige Als de, volgens het stappenplan berekende, bijdrage (veel) te hoog is vanwege andere lasten. Beroep door alimentatie plichtige dient voldoende onderbouwd te worden. 19

20 Kinderalimentatie in 5 stappen Wat betekent dit in de praktijk? Hoe kom je tot de uitkomst van de bijdrage van de ouders van de kinderen? Stap1: Netto gezinsinkomen in de relatie + ontvangen KGB in de relatie - minus kosten als netto kinderopvangkosten - minus kosten die het netto gezinsinkomen in de relatie hebben beïnvloed. Zoals de te betalen netto kinder- en of partneralimentatie in de relatie Zoals het afbetalen van (studie)schulden in de relatie 20

21 Vervolg Voor het bepalen van het eigen aandeel van de ouders in de kosten van de kinderen, is de te ontvangen kinderbijslag van het eigen aandeel kosten, afgetrokken. Deze uitgangspunten zorgen voor de basis van de tarieven tarieven en tabellen die jaarlijks worden toegepast. Het eigen aandeel van de kinderen wordt lager naar gelang de kinderen ouder worden. Reden kinderbijslag per kind stijgt naarmate er meer kinderen zijn en naarmate de kinderen ouder worden, terwijl de gemiddelde kosten van het kind dalen naarmate er meer kinderen zijn. ( %) Correcties bijzondere kosten Vaak blijkt dat: De bijzondere kosten samen gaan met een lager uitgave patroon bij andere kosten Het totaal % aan kosten van de kinderen over het algemeen gelijk blijven. Bijzondere kosten kunnen zijn: kosten gehandicapt kind kosten topsport, kosten bijzondere hobby s kosten privé les (extra) hoge schoolkosten (extra) hoge ziektekosten 21

22 Kinderopvangkosten Bij alleenstaande ouder Eerst de (netto) opvangkosten in mindering brengen op het netto gezinsinkomen Vervolgens behoefte bepalen, dan de (netto) kinderopvangkosten optellen bij het in de tabel gevonden bedrag OF De (netto) kinderopvangkosten afzonderlijk verdelen volgens het draagkracht percentage Nibud tabellen Alleen voor kinderen tot 18 jaar 18 Jaar tot 21 jaar Wet studiefinanciering WSF norm: levensonderhoud, premie ZFW, studiekosten, school-/collegegeld aantoonbaar maken van de behoefte op basis van deze posten aantoonbaar maken behoeftigheid 22

23 Welke toeslagen kennen jullie? Toeslagen Zie Kind gebonden budget; Huurtoeslag; Zorgtoeslag; Kinderopvangtoeslag. 23

24 Draagkrachtloos inkomen kinderalimentatie vanaf 1550,00 netto Forfaitaire woonlasten Redelijke kosten van levensonderhoud (jan. 2016) Redelijke woonlast 30% van netto inkomen Een bedrag van 905,00 voor kosten levensonderhoud Opgebouwd als volgt: Bijstandsnorm 988,00 Wooncomponent in bijstandsnorm 229,00 - Ziektekosten premie noem 135,00 Ziektekostencomponent in bijstandsnorm 39,00 - Onvoorzien (vervalt vanaf 1475,000 netto) 50,00 Totaal 905,00 Draagkracht netto besteedbaar inkomen Bij inkomen van 1.575,00 netto is 70% beschikbaar als draagkracht. (dus minus de hiervoor genoemde forfaitaire bedragen draagkracht ruimte) Bij lagere inkomens wordt maximaal 100% van de draagkracht ruimte beschikbaar geacht (de post onvoorzien, wordt dan ook buiten beschouwing gelaten) Is het netto inkomen lager dan 1.325,00 dan wordt uitgegaan van een minimale draagkracht van: 25,00 per kind en bij 2 kinderen of meer is dat 50,00 24

25 Draagkracht bij meerdere onderhoudsgerechtigden Van alle kinderen in een relatie wordt, eerst op basis van de behoefte bepaling in de relatie, de behoefte bepaald Wie zijn de onderhoudsplichtigen In beginsel wordt de aanwezige draagkracht gelijk verdeeld over alle kinderen Tenzij duidelijke aantoonbare verschillen aanwezig zijn in de behoefte Wat resteert van de draagkracht is beschikbaar voor partneralimentatie Fiscale veranderingen 1 januari 2015 Tot 31 december 2014 Het vervallen van één ouderkorting en aanvullende één ouderkorting Het vervallen van forfaitaire aftrek bij betaling Kali kosten kinderen beneden 18 jaar Vanaf 1 januari 2015 KGB is inkomensafhankelijk Ter compensatie ouderkorting, nu ook een aanvullende één ouder KGB kop 25

26 Wanneer is er sprake van Kind Gebonden Budget De aanvrager heeft één of meer kinderen die jonger zijn dan 18 jaar De aanvrager of andere ouder krijgt kinderbijslag De aanvrager of andere ouder heeft een kind van 16 of 17 jaar en krijgt geen kinderbijslag. In dit geval kan alleen het kind gebonden budget worden aangevraagd als het kind in belangrijke mate moet worden onderhouden door de aanvrager of andere ouder. De aanvrager en/of partner heeft een niet te hoog inkomen. De inkomensgrens is afhankelijk van het aantal kinderen. De aanvrager heeft de Nederlandse nationaliteit of een geldige verblijfsvergunning. De aanvrager en/of partner heeft niet te veel vermogen. Kind Gebonden Budget & KGB Kop Hoe rekening te houden met Kind Gebonden Budget? Alleenstaande ouder (geen toeslag partner) Kind van 16 of 17 jaar Inkomen tot ,- en 2 of meer kinderen Minder Kind Gebonden Budget 26

27 Kindgebonden budget Toetskinkomen Inkomen tot ,00 1 kind kinderen kinderen 2150 Vanaf 4 e kind bedrag verhoogd met 284,00 Vermogenstoets ,00 Alleenstaande ouderkop Tot inkomen ,- bedrag 3.050,- = 254,- per maand Boven dit bedrag 6,75% vermindering 27

28 Heffingskortingen Alg heffingskorting 2242 Arbeidskorting 1119 tot 3103 Inkomensafhankelijke combinatiekorting - basis bedrag 1039,00 tot max 2769 Samenvatting: vragen? 28

29 Bijdrage kinderalimentatie Vanaf 18 jaar aan het kind zelf Vrijwillig afstand doen door het kind Schriftelijk overeengekomen met betalende ouder Inkomsten beneden de 17 jaar komen niet in mindering op de kinderalimentatie Elk jaar, per 1 januari geïndexeerd VERPLICHT Incasseren door LBIO Financieel ouders en kinderen Ex-partners met kinderen zijn in principe verplicht hun kinderen financieel te ondersteunen. Zij moeten de kosten van de verzorging en de opvoeding van de kinderen met elkaar delen. De meest verdienende ouder is verplicht alimentatie te betalen wanneer de kinderen niet bij hem of haar wonen. 29

30 Vervolg Het is daarbij mogelijk dat één van de partners niet de ouder van het kind is. (stiefouder) Als partners uit elkaar gaan en een gezamenlijk gezag regeling hebben, betekent dit óók, dat de niet-ouder een onderhoudsplicht heeft. Deze plicht duurt net zo lang als dat het gezamenlijk gezag heeft geduurd. Als de ex-partners het gezamenlijk gezag 5 jaar hebben gedeeld, moet de niet-ouder 5 jaar lang alimentatie betalen. Wanneer houdt kinderalimentatie op? Als het kind 18 jaar is geworden. Als er overeenstemming is bereikt met een meerderjarig kind (van 18, 19 en/of 20 jaar) dat ervoor kiest om in zijn eigen levensonderhoud te voorzien. Dit heet de voortgezette onderhoudsplicht. Let op: onderhoudsplicht tot 21 jaar 30

31 Kosten onderhoudsbijdrage en studie jong-meerderjarige Kinderen vanaf 18 jaar 21 jaar hebben een zelfstandig vorderingsrecht op beide ouders Mits in gezamenlijk overleg anders wordt besloten Kosten onderhoudsbijdrage en studie na 21jaar De juridische onderhoudsverplichting van de ouders om bij te dragen in het levensonderhoud van het kind komt te vervallen op de datum dat het kind 21 jaar wordt (artikel 1:395a BW). De verplichting tot het verstrekken van een bijdrage tot levensonderhoud van ouders aan hun kind dat ouder is dan 21 jaar, bestaat slechts in geval van behoeftigheid van het kind. Ouders zijn alleen verplicht tot het verstrekken van levensonderhoud aan hun meerderjarige kinderen ingeval van behoeftigheid (1:392 BW lid 1 en 2). Het kind heeft wel gesteld dat hij behoefte heeft, maar hij heeft niet aan kunnen tonen niet dat hij ook daadwerkelijk behoeftig is. Rechtbank wijst het verzoek van het kind af. 31

32 Herziening kinderalimentatie op basis van draagkracht De hoogte van het eerder afgesproken of door de rechter vastgestelde alimentatiebedrag, kan niet eenzijdig gewijzigd worden. Samenwonen, trouwen, aangaan van een geregistreerd partnerschap van één van de ex-partners: verlaging van inkomen buiten eigen schuld, bij ontslag of langdurige ziekte; structurele verhoging van het inkomen van één van de ouders (indien de bepaalde behoefte niet volledig kan worden gedragen); wijziging in de woonlasten; (aanvaardbaarheid toets) Co-ouderschap en alimentatie Bij co-ouderschap wordt alimentatie afgesproken in het geval dat: de ene ouder meer inkomen heeft dan de andere ouder. de kinderen procentueel gezien meer verblijven bij de ene ouder dan bij de andere ouder. wanneer de ene ouder - buiten zijn/haar schuld om - gedurende een langere periode te maken heeft met hogere (woon-)lasten ten opzichte van de andere ouder. 32

33 Co-ouderschap Vader en moeder maken, ieder voor zich, hun eigen kostenoverzicht van uitgaven die je niet verrekent Vervolgens berekenen uitgaven voor de kinderen en toerekenen aan vader en moeder Vervolgens een overzicht maken van alle tegemoetkomingen van de kinderen Trema-norm co-ouderschap Bij zorgdagen van 3 of meer per week 35% zorgkorting 33

34 Vervolg 2 Toe te rekenen: Wie ontvangt de kinderbijslag of KGB en de verdeelsleutel? Voorbeeld: Kinderbijslag of KGB gaat naar moeder/vader of op een gezamenlijke rekening Totaal te verdelen kosten ieder 50% of pro rata naar draagkrachtig inkomen!! Bij gezamenlijke kinderrekening Ouders bepalen op welke wijze de kosten van de rekeningen worden betaald Wie het beheer heeft over de rekening (of beiden) en op welke wijze de ene ouder de andere ouder informeert Welke kosten betaald gaan worden van de kinderrekening (opsomming) 34

35 Kinderen uit meerdere relaties Behoefte van de kinderen Draagkracht van de alimentatie plichtige Draagkracht wordt gedeeld door het aantal behoeftige kinderen uit meerdere relaties Voor alle kinderen een zelfde bedrag Draagkracht kan zorgen voor een eventueel lager en gelijk bedrag per kind Voorbeeld: voor meerder kinderen onderhoudsplichtig Gezin A: 2 kinderen behoefte per kind vastgesteld op 200,- Gezin B: 1 kind behoefte kind vastgesteld op 600,- Totale behoefte 1000,- Draagkracht 500,- Kinderen A: 200/1000 x 500 = 100,- per kind Kind B: 600/1000 x 500 = 300,- 35

36 Of De totale draagkracht gedeeld door het totaal aantal kinderen: Kinderen A en kind B: 500 / 3 = 167,- per kind Nieuwe partner Als ouder hertrouwt of geregistreerd partnerschap aangaat dan: Wordt de stief ouder mede onderhoudsplichtig Alleen bij gehuwd of geregistreerd partnerschap Er moet tevens sprake zijn van Family Life Dus niet bij samenwonen 36

37 Stiefkind Voor stiefkinderen hoeft in principe geen kinderalimentatie betaald te worden na een scheiding Dit kan wel zo zijn indien er sprake is van Family Life. Een stiefouder of niet-ouder die het gezamenlijk gezag heeft met één van de juridische ouders, heeft ook een onderhoudsplicht. Samenvatting stiefouder Een stiefouder is onderhoudsplichtig voor de kinderen van zijn partner: Indien gehuwd of geregistreerd partnerschap Kinderen moeten tot het gezin van de stiefouder behoren; Bijdrage heeft de zelfde rang als de (echte) ouder. 37

38 Wijzigingen alimentatie in de familie mediator praktijk Hoe te benoemen in het ouderschapsplan c.q. convenant? Bij gewijzigde omstandigheden, aanvulling op bestaand vonnis? Vastleggen in een aanvullende vaststellingsovereenkomst? Is een nieuw vonnis vragen nuttig en noodzakelijk? Vastleggen notaris? LBIO? Partneralimentatie 38

39 Partneralimentatie 3 Kernbegrippen: 1. Behoefte: Ontstaan in de relatie 2. Behoeftigheid: In eigen levensonderhoud kunnen voorzien 3. Draagkracht: Wat beschikbaar is na het vaststellen van de kinderalimentatie Alimentatie: menselijk (emotioneel) Weerhoudt het rouwproces Rechtvaardigheid van het proces Is er wel behoefte? Is er wel sprake van behoeftigheid? 39

40 De ervaringen en praktijk van de Familie Mediator Relatie draagkracht kali versus Pali: Stelling: Is wijziging van de partneralimentatie wel wenselijk? Stelling: Is afstand doen van partneralimentatie wel wenselijk? Stelling: hoe gaat de FM om in zijn praktijk met partneralimentatie? Partneralimentatie civielrechtelijk Echtgenoten zijn verplicht elkaar het nodige te verschaffen, deze verplichting eindigt niet bij het beëindigen van het huwelijk Wettelijke basis art.1:157, eerste lid BW Hoogte: behoefte, behoeftigheid en draagkracht Laagste bedrag telt Rechter: Trema-norm 40

41 Wettelijk kader partneralimentatie Zorgplicht gedurende het huwelijk: Art 1:81,84,85 en 80b BW Voorlopige voorzieningen: Art 822 Rv Na het huwelijk onderhoudsplichtig: Art 1:157 t/m 160 BW Bij behoefte wordt uitgegaan van: De inkomsten in de laatste jaren van de relatie; De uitgaven in de laatste jaren van de relatie; De redelijke kosten van levensonderhoud na de relatie; Met de bedoeling dat men na de relatie op het zelfde welstandsniveau kan blijven rondkomen. 41

42 Daarbij kan ook uitgegaan worden van: De meest voorkomende kosten levensonderhoud Het maandelijks sparen; Het zelfstandig regelen van een oude dag voorziening; Het moeten en willen betalen van een overlijdensrisicoverzekering; Het kunnen rijden van een auto. Behoefte - Draagkracht Artikel 1:397 lid 1 BW bepaalt dat bij de vaststelling van alimentatie rekening wordt gehouden met: De behoefte van de onderhoudsgerechtigde De draagkracht van de onderhoudsplichtige 42

43 Behoefte Voor de behoefte aan partneralimentatie geldt: Dat er behoefte moet zijn De omvang daarvan afhangt van de omstandigheden. Het Tremarapport noemt: De welstand waarin partijen tijdens hun huwelijk of geregistreerd partnerschap hebben geleefd Het inkomsten- en uitgavenpatroon tijdens de laatste jaren van het huwelijk. Hof methode De behoefte is gelijk aan 60% van het nettogezinsinkomen: De zogenaamde Hof formule Het bepalen van het netto-gezinsinkomen verminderd met de kosten van de kinderen Er wordt geen rekening gehouden met: De fiscale voordelen als gevolg van hypotheekrente aftrek, premie lijfrente, premie arbeidsongeschiktheidsverzekering en dergelijke. 43

44 Behoefte versus Behoeftigheid Het is van belang dat de onderhoudsgerechtigde zijn of haar behoeftigheid en behoefte onderbouwt Wie stelt dat hij/zij behoeftig is en behoefte heeft aan een bijdrage in de kosten van levensonderhoud: zal dit nader moeten toelichten en zoveel mogelijk met bewijsstukken moeten onderbouwen zeker wanneer de onderhoudsplichtige de behoeftigheid en behoefte gemotiveerd weerspreekt Opdracht in groepen Maak een overzicht van mogelijke behoefte van de alimentatie gerechtigde Vul dit aan met de geschatte kosten 44

45 Behoeftigheid Arbeidsverleden Opleiding Zorg kinderen. Uitgangspunt is dat iedereen in de gelegenheid is in zijn eigen levensonderhoud te voorzien Andere factoren kunnen zijn: De duur van het huwelijk; De leeftijd van de alimentatie gerechtigde; Kinderen en hun leeftijd; De duur dat alimentatie gerechtigde uit het arbeidsproces is; De inzetbaarheid van de alimentatie gerechtigde; De vermogenspositie. 45

46 Draagkrachtruimte 1 Eerst wordt het netto inkomen berekend; vervolgens wordt het draagkrachtloos inkomen berekend; Het draagkrachtloos inkomen is het inkomen dat minimaal nodig is om te kunnen leven Het draagkrachtloos inkomen bestaat voor het grootste gedeelte uit de woonlasten, de ziektekosten en de bijstandsnorm; Draagkrachtruimte 2 vervolgens wordt er berekend wat het verschil is tussen het netto inkomen en het draagkrachtloos inkomen. Dat verschil is de draagkrachtruimte; Deze draagkrachtruimte wordt vervolgens vermenigvuldigd met een percentage van 60% Het bedrag dat overblijft wordt de draagkracht genoemd. 46

47 Schema draagkracht Netto besteedbaar inkomen: Af: Draagkrachtloos inkomen Bijstandsnorm - Woonlasten (is beperkt, max. ca. 30% van netto inkomen, anders korting onredelijke woonlast) Ziektekosten Overige toegestane kosten Draagkracht ruimte 60 % van draagkracht ruimte Vervolg schema draagkracht Draagkracht: Af: kinderalimentatie Netto beschikbaar voor partneralimentatie Bruteren naar fiscaal voordeel percentage van alimentatieplichtige 47

48 Voorbeeld Netto inkomen Minus draagkrachtloos inkomen Resteert draagkrachtruimte Draagkracht 70% Draagkracht 60% Kinderalimentatie Partneralimentatie Eventueel gebruteerd met 36,25 % 3.000, , , ,- kinderen 960,- partner 825,- 135,- 185,- Draagkracht KALI kan geheel afwijken van PALI Bedrag beschikbaar aan draagkracht voor kinderalimentatie kan geheel afwijkend zijn voor de partneralimentatie Kali 70% en Pali 60% van draagkrachtruimte Bij Kali forfaitaire woonlasten Bij Pali werkelijke woonlasten en mogelijke overige kosten die de draagkrachtruimte beïnvloeden 48

49 Samengevat draagkracht Bruto inkomen: Belasting. Netto besteedbaar inkomen: Draagkrachtloos inkomen; dat wat de alimentatieplichtige zelf nodig heeft Draagkrachtruimte; Draagkrachtpercentage; kinderen 70% en partners 60% Draagkracht; Fiscaal voordeel vanwege betalen partneralimentatie. JUS vergelijking 1 Tenslotte hangt de hoogte van de partneralimentatie af van de zogenaamde jus-vergelijking : Het gaat erom dat de één niet meer te besteden heeft dan de ander Het moet niet zo zijn dat de (ex-)partner die de partneralimentatie ontvangt, vermeerderd met het eigen inkomen, meer overhoudt dan de alimentatieplichtige. 49

50 JUS vergelijking 2 Het gaat om een draagkrachtvergelijking. In dat geval moet berekend worden welk bedrag aan partneralimentatie betaald moet worden, zodat de (ex-)partners na de scheiding in een financieel vergelijkbare situatie komen. Dit zou kunnen betekenen dat de alimentatieplichtige minder partneralimentatie zou moeten betalen dan het bedrag dat volgt uit de behoefte- en draagkrachtberekening. JUS vergelijking 3 Een vergelijking van de bruto draagkrachtruimte (de 'jus') kan leiden tot het bijstellen van het aan alimentatie te betalen bedrag. Door een jus vergelijking wordt als het ware een correctie aangebracht op de maximaal te betalen alimentatie. Volgens het Tremarapport is een zodanige alimentatie dat de draagkracht van de alimentatiegerechtigde groter wordt dan die van de alimentatieplichtige in beginsel niet acceptabel. 50

51 Duur alimentatieplicht Rechtstreeks voortvloeiende uit het familierecht: In geval van een overeenkomst In geval de termijn door de rechter is bepaald (tot 12 jaar) Huwelijk korter dan 5 jaar, geen kinderen, dan duur van het huwelijk In geval één van de ex-partners overlijdt Bij trouwen, geregistreerd partnerschap of samenwonen op hetzelfde adres door de alimentatiegerechtigde is de partneralimentatie, eindig (verzorgingsplicht vervalt) De nieuwe partner en alimentatieplichtige De alimentatieplichtige gaat: Trouwen of gaat een geregistreerd partnerschap aan met iemand die een eigen inkomen heeft; Samenwonen als ware gehuwd. Dan wordt de nieuwe partner geacht de helft van de woonlasten op zich te nemen. Hierdoor wordt de draagkracht van de alimentatieplichtige hoger en zou er in principe meer partneralimentatie betaald kunnen worden. 51

52 Vormen van alimentatie Geld Goederen (natura) voorbeeld is het verstrekken van woongenot?????????? Gaat over wederzijdse onderhoudsplicht en we noemen dit alimentatie. Alimentatie fiscaal Partneralimentatie is aftrekbaar en belast, ook voor samenwoners mits hier een overeenkomst aan ten grondslag ligt, waarvan nakoming door de rechter afdwingbaar is. Kinderalimentatie is altijd netto, bij de ontvanger onbelast 52

53 Geld Fiscaal gezien als persoonsgebonden aftrekpost oftewel uitgaven voor onderhoudsvoorzieningen (art. 6.3 lid 1 Wet IB) Gehuwde partners; Geregistreerde partners; Samenwonende partners KAN, wel een overeenkomst aan ten grondslag liggen, bijvoorbeeld indien dit is opgenomen in de samenlevingsovereenkomst. (natuurlijke verbintenis). Afkoop van alimentatie Contanten; Over-bedeling; Afkoopsom; Alimentatie lijfrente; Toedeling bestaande lijfrenteverzekeringen. 53

54 Over-bedeling zal de fiscus zien als een afkoopsom in contanten Afkoopsom is dan NIET aftrekbaar, koopsom wel belast. Let op, overwaarde woning NOOIT uitruilen tegen alimentatie. Afkoop lijfrente: Direct ingaand, komen toe aan de alimentatiegerechtigde, uitkering eindigt bij overlijden. Nieuw wetsvoorstel in de maak Het wetsvoorstel voorziet in het verkorten van de maximale duur van partneralimentatie tot vijf jaar, tenzij er echt jonge kinderen in het spel zijn. 54

55 Partneralimentatie in convenant Wel partneralimentatie: Partneralimentatie op NIHIL stellen, kan bij gewijzigde omstandigheden weer herleven; (Wederzijds) Afstand doen van partneralimentatie, zal bij herziening NIET herleven; Duur partneralimentatie kan ook gezamenlijk anders zijn overeengekomen dan bijvoorbeeld 12 jaar. Niet-wijzigingsbeding Moet schriftelijk worden overeengekomen; Binnen 3 maanden na aangaan van het beding worden ingediend bij de rechtbank anders vervalt het beding; Gaat meestal samen met een ontsnappingsmogelijkheid, bijvoorbeeld als het inkomen van de alimentatieplichtige meer is gedaald buiten zijn schuld dan 25%. 55

56 Wijziging financiële situatie Bij sterke wijzigingen van de draagkracht of behoefte, mits buiten hun schuld, zoals: Werkloosheid of pensioen; Hertrouwen of samenwonen van de alimentatieplichtige; Hogere inkomsten van zowel alimentatieplichtige als alimentatiegerechtigde; Einde partneralimentatie Bij overlijden alimentatiegerechtigde; Bij overlijden alimentatieplichtige; Bij het verstrijken van de wettelijke termijn; Bij hertrouwen, aangaan van een geregistreerd partnerschap of samenwonen als ware zij gehuwd van de alimentatiegerechtigde; Deze laatste vervalt van rechtswege (art BW). 56

57 Partneralimentatie en bijstand Wet Werk en Bijstand Verhaalsmogelijkheid: Het wettelijk kader; De situatie waarin een gemeente verhaalt; Het vaststellen van het te verhalen bedrag. Art. 62b lid 3 WWB biedt het college van B en W het verschuldigde bij dwangbevel te vorderen. 57

58 Huiswerk blok 4 Maak een vermogensverdeling van de casus Mark en Belinda voor blok 4 Deelnemers map Tap 12 Vermogen Neem een eigen pensioenoverzicht mee Het pensioenoverzicht 58

59 Oefening 2 groepen oefening alimentatie Schenken en erven 59

60 Erven Erfrecht Het geheel aan regels met betrekking tot de vermogensrechtelijke gevolgen van een overlijden van een natuurlijk persoon Boek 4 BW Men mag van bepaalde bepalingen afwijken, door een uiterste wilsbeschikking (testament) 60

61 Erfrecht is een privaatrecht Korte beschrijving: Titel 1: Algemene bepalingen bijv. schulden en rangorde Titel 2: Erfopvolging bij versterf bijv. erfgenamen Titel 3: Het erfrecht bij versterf bijv. scheiding van tafel en bed Titel 4: Uiterste wil bijv. ook over de legitieme portie Vervolg Titel 5: Onderscheiden soorten van uiterste wil bijv. erfstellingen, legaten, lasten, executele, bewind Titel 6: Gevolgen van erfopvolging, bijv. de drie keuzes die je kan maken: Zuiver aanvaarden; Beneficiair aanvaarden; Verwerpen. 61

62 Testament en scheiden Vraag: Wie zijn bij een scheiding jouw erfgenamen? Erfgenamen: volgens de wet 1 Bloedverwant en echtgenoot/echtgenote/ geregistreerd partner Samenwoners erven volgens de wet niet Erfgenaam moet bestaan op het moment van openvallen van de erfenis Erfgenaam mag niet onwaardig zijn 62

63 Erfgenamen: volgens de wet 2 Vier groepen: Groep 1: Partner, kinderen en/of hun afstammelingen Groep 2: Ouders, broers, zussen en hun afstammelingen Groep 3: Grootouders met hun (klein)kinderen: Ooms, tantes, neven en nichten Groep 4: Overgrootouders met hun afstammelingen Plaatsvervulling Erfgenamen: volgens de wet 3 Het wettelijk erfrecht en testamentaire verdeling De uiterste wilsbeschikking gaat voor, voor zover afwijkingen zijn toegestaan De mogelijkheid bestaat dat wettelijk als testamentair erfrecht van toepassing is Gaat over regelend recht 63

64 Hoofdregels erfopvolging 1 Opsomming art. 4:10 lid 1 BW, 4 afdelingen (parentelen) achtereenvolgens: 1. De, niet van tafel en bed gescheiden, echtgenote en diens kinderen 2. De ouders en broers en zussen 3. De grootouders 4. De overgrootouders Hoofdregels erfopvolging 2 Erfgenaamschap uit eigen hoofde En Erfgenaamschap bij plaatsvervulling. Plaatsvervulling alleen voor kind, broer, zuster, grootouders en overgrootouders. 64

65 Erfdeel Uit eigen hoofde; erven ieder voor een gelijk deel. Bij plaatsvervulling: Het erfdeel uit hoofde wordt verdeeld onder zijn plaatsvervullers. Nieuw wettelijk erfrecht De echtgenoot verkrijgt van rechtswege de goederen van de nalatenschap: Art. 4:13 BW De voldoening van de schulden komt voor zijn rekening De kinderen hebben een vordering op de langst levende ouder Pas bij overlijden van de langstlevende ouder verkrijgen de kinderen hun deel in de nalatenschap 65

66 Art. 4:18 BW De echtgenoot kan binnen 3 maanden, vanaf de dag waarop de nalatenschap beschikbaar is, de wettelijke verdeling ongedaan maken: Door een verklaring bij notariële akte; Het gevolg is een onverdeeldheid; Alle erfgenamen krijgen vervolgens een gelijk deel. Testamentair erfrecht Testament = uiterste wil Art. 4:42 BW: Een testament is een eenzijdige rechtshandeling en wordt beschouwd als een ongerichte handeling: Ongerichtheid heeft name gevolgen bij handelingsonbekwaamheid en geestelijke stoornis; Oftewel, is dan vernietigbaar. 66

67 Een wilsbeschikking kan alleen persoonlijk Een uiterste wilsbeschikking kan alleen bij testament worden opgesteld Kan alleen persoonlijk worden opgesteld, dus niet door vertegenwoordiging of volmacht worden opgesteld Kan alleen door de testateur worden herroepen Opstellen testament 1. De erfstelling: Oftewel wie zijn de erfgenamen 2. Toewijzen het gehele of deel van de nalatenschap 3. Legaat: Een verkrijging onder bijzondere titel nl. een vorderingsrecht op een specifiek bepaald goed of goederen 4. Een last: Een erfgenaam of legataris krijgt een verplichting opgelegd om uit te voeren 5. Executeur: Beheert het vermogen van de erflater en kan als enige beheershandelingen doen en het voldoen van de schulden 6. Bewind: Het beheer over de toegedeelde goederen 67

68 Legitieme portie Legitimarissen: Bepaalde personen hebben een dwingend rechtelijke claim op de nalatenschap: Legitimarissen zijn de afstammelingen van de erflater; Zij kunnen dwingendrechtelijk aanspraak maken op een deel van het vermogen van de erflater; Is een vordering op geld; Gedane giften behoren toe aan het vermogen van de erflater. Legitiem deel Een half deel gedeeld door het aantal, in de eerste parentele, door de erflater achtergelaten personen. Oftewel: De helft van het erfdeel 68

69 Centraal testamentenregister Alleen op te vragen door een notaris Binnen 1 dag inzage De erfgenamen hebben drie keuzes: Zuivere aanvaarding: Men volgt de erflater zonder beperkingen op; Beneficiaire aanvaarding: Aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving; Verwerping: Het verwerpen van de nalatenschap. Executeur Minderjarige kinderen kunnen zelf, juridisch gezien, niet het testament afhandelen: Zij zijn handelingsonbekwaam tot ze 18 jaar zijn; Wie wel?: De achterblijvende gezaghebbende ouder van de kinderen; Is dat gewenst? Aanwijzen executeur: Beheert nalatenschap en handelt deze zo nodig af, betaalt alle rekeningen, doet de belastingaangifte en zorgt dat ieder zijn erfdeel ontvangt; Handig kan zijn ook een plaatsvervanger te benoemen. 69

70 Overlijden na scheiding en bewind minderjarige kinderen: Beschermingsbewind: personen die niet in staat zijn om hun financiële belangen te behartigen of problematische schulden hebben verzoek rechtbank (geen advocaat nodig) bewindvoerder benoemd, die (samen met de betrokkene) beslist Overlijden na scheiding en bewind minderjarige kinderen: Bij testament kan ook bepaald worden dat bepaalde erfgenamen onder bewind worden gesteld en wie de bewindvoerder(s) is/zijn Bijvoorbeeld; leeftijd of bepaalde omstandigheid 70

71 Stappenplan Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Stap 7 Stap 8 Wie zijn de erfgenamen? Wie gaat de nalatenschap afhandelen? Wie voedt de kinderen op als de ouder komt te overlijden? Wanner krijgen de kinderen hun erfdeel? Moeten de kinderen voor de toekomstige partner beschermd worden? Kan de erfenis bij de ex-partner terecht komen? Kan de ex-partner aanspraak maken op het rendement van de nalatenschap of erfdeel? Wat als iedereen overlijdt? Antwoorden stappenplan 1. De kinderen, ouders, broers/zussen 2. Executeur 3. Voogdij 4. Geërfd minderjarig, opeisen als men 18 jaar is of bewindstelling bv. maximaal 23 jaar, i.v.m. opeisbare termijn van 5 jaar 5. Uitsluitingsclausule 6. Tweetrapsmaking: 1 e trap jouw erfenis gaat naar jouw kinderen. 2 e Trap overlijden kind, gaat alsnog naar de andere kinderen 7. Ouder met gezag heeft het beheer over het vermogen van het kind en heeft wettelijk het recht van de vruchten van het vermogen van het minderjarig kind 8. Neem in het testament een alternatief stelling op 71

72 Schenkbelasting Voor de schenkbelasting zijn er 3 vrijstellingen: 1. De algemene vrijstelling; 2. De vrijstelling voor een schenking van ouders aan hun kinderen; 3. De eenmalig verhoogde vrijstelling voor een schenking van ouders aan hun kinderen. Schenking voor aflossing hypotheek of aankoopwoning Schenking ,- Valt deze wel of niet in de gemeenschap? Wel of geen uitsluitingsclausule? Normaliteit of beleggingsleer? Wat is vastgelegd in de schenkingsakte? 72