Economische (kern-) gegevens Deventer September 2014

Transcriptie

1 Economische (kern-) gegevens Deventer September 2014

2 Uitgave : Team Kennis en Verkenning Naam : John Stam Telefoonnummer : (0570) Mail : gj.stam@deventer.nl 2

3 INHOUD Inleiding 4 1 Enkele algemene kerngegevens 5 2 Ambities DEVisie Bedrijven en instellingen 10 4 Werkzame personen 11 5 Beroepsbevolking en arbeidsparticipatie 12 6 Bedrijventerreinen 15 7 Haven 18 8 Kantoren 19 9 Detailhandel Overige verkooppunten Horeca Landbouw Passantentellingen Toerisme Evenementen 42 3

4 Inleiding Team Kennis en Verkenning (KV) van de gemeente Deventer heeft als missie om op basis van eigen onderzoek, beschikbare gegevens en externe data zo breed mogelijk in te spelen op trends en ontwikkelingen in de maatschappij. Hiermee voorzien we de beleidsvoorbereiding en besluitvorming van ons gemeentebestuur en externe opdrachtgevers optimaal van informatie voor het maken van strategische keuzes. In onze werkwijze hanteren wij de kernwaarden van de gemeente Deventer: verantwoordelijk, open, zorgzaam en met lef. Team Ruimte en Economie (RE) wil voor haar werkzaamheden beschikken over een brede set van economische kerngegevens. In 2011 heeft hiertoe bij team RE een eerste, oriënterende aanzet plaatsgevonden. Om ervoor te zorgen dat het team structureel over de meest actuele cijfers op tal van economische deelterreinen kan beschikken, heeft team RE ons gevraagd om het verzamelen, bewerken en publiceren van economische kerngegevens als een basisproduct in ons werkplan op te nemen. Deze rapportage is daarvan het resultaat. Het is inmiddels de tweede versie en de bedoeling is om deze rapportage jaarlijks te actualiseren. 4

5 1 Enkele algemene kerngegevens In dit eerste onderdeel worden voor Deventer enkele algemene kerngegevens gepresenteerd. Het gaat daarbij om het aantal inwoners, het aantal woonruimten, het gemiddeld besteedbaar inkomen en de aantallen uitkeringsgerechtigden en werkzoekenden. Deze gegevens worden gepresenteerd voor heel Deventer, de vijftien wijken en de hierbinnen te onderscheiden buurten. Peildatum van vier van de vijf kerngegevens is 1 januari Het gemiddeld besteedbaar inkomen kent als peiljaar Enkele algemene kerngegevens Deventer, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Deventer Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Totaal Deventer Wijk Binnenstad Wijk De Hoven Wijk Zandweerd Wijk Voorstad Wijk Borgele en Platvoet Wijk Keizerslanden Wijk Rivierenwijk en Bergweide Wijk Colmschate-Noord Wijk Colmschate-Vijfhoek Wijk Colmschate-Zuid Wijk Diepenveen Wijk Schalkhaar Wijk Okkenbroek Wijk Lettele Wijk Bathmen Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Binnenstad, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Centrum Bergkwartier Noordenbergkwartier Noordenbergsingel Singels Raambuurt Knutteldorp Totaal Binnenstad Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens De Hoven, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Totaal De Hoven Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) 5

6 Enkele algemene kerngegevens Zandweerd, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Noorderplein Zwolseweg Lange Zandstraat Zandweerd-Zuid Zandweerd-Noord Schrijversbuurt Totaal Zandweerd Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Voorstad, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Rode Dorp Oudegoedstraat Burgemeestersbuurt Oosterstraat Rielerweg-West Rielerweg-Oost/Brinkgreven Totaal Voorstad Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Borgele en Platvoet, peildatum 1 januari 2014 (inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Borgele Platvoet Totaal Borgele en Platvoet Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Keizerslanden, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Ludgeruskwartier Tuindorp Rollecatekwartier Oranjekwartier Landsherenkwartier Totaal Keizerslanden Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) 6

7 Enkele algemene kerngegevens Rivierenwijk / Bergweide, peildatum 1 januari 2014 (inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Rivierenbuurt Deltabuurt Hoornwerk Industrieterrein/Kloosterlanden Epse-Noord Totaal Rivierenwijk en Bergweide Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Colmschate-Noord, peildatum 1 januari 2014 (inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Het Oostrik Groot Douwel Blauwenoord Totaal Colmschate-Noord Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Colmschate-Vijfhoek, peildatum 1 januari 2014 (inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Op den Haar Steinvoorde Graveland Het Jeurlink Het Fetlaer en Spijkvoorder Enk Spikvoorde overig Colmschate-Noord Totaal Colmschate-Vijfhoek Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Colmschate-Zuid, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Snippeling Dorp Colmschate Colmschaterenk Roessink t Bramelt Essenerveld Swormink overig Colmschate-Zuid Colmschate-Zuid Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) 7

8 Enkele algemene kerngegevens Diepenveen, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Dorp Diepenveen Rande Tjoene Totaal Diepenveen Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Schalkhaar, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Dorp Schalkhaar Averlo en Frieswijk Totaal Schalkhaar Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Okkenbroek, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Totaal Okkenbroek Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Lettele, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Dorp Lettele Oude Molen landelijk gebied Lettele en Okkenbroek Totaal Lettele Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) Enkele algemene kerngegevens Bathmen, peildatum 1 januari 2014 (besteedbaar inkomen: 2011) Besteedbaar Uitkerings- Werk- Buurt Inwoners Woningen inkomen per hh gerechtigden zoekenden Dorp Bathmen Loo Dortherhoek Zuidloo Totaal Bathmen Bron: gemeente (inwoners, woningen en uitkeringsgerechtigden), CBS (besteedbaar inkomen) en UWV (werkzoekenden) 8

9 2 Ambities DEVisie 2020 Met de Deventer Economische Visie 2020, kortweg DEVisie 2020, zet de Economische kopgroep de lijnen uit voor de economische ontwikkeling van Deventer tot Deventer focust zich op 3 economische profielen, de economische dragers van de toekomst: de Boeiende be-leefstad, de Duurzame maakstad en de Open Informatiestad. Gerichte acties versterken het imago van Deventer, zorgen voor een beroepsbevolking die aansluit op de vraag vanuit het bedrijfsleven, versterken het innovatief vermogen, verduurzamen Deventer en realiseren een omgeving waar bedrijven optimaal in kunnen gedijen. De ambities zullen moeten neerslaan in meetbare en aantoonbare resultaten. De belangrijkste ambities staan beschreven in de volgende tabel. Het in de tabel gepresenteerde is de inhoud van het brondocument DEVisie 2020 economische visie, agenda en uitvoeringsstrategie. De geboekte voortgang tussen het moment van de nulsituatie (2011) en de gestelde ambities (2020) wordt met behulp van deze rapportage gevolgd. Bij een volgende actualisatie van deze rapportage worden er twee kolommen aan de tabel toegevoegd: stand van zaken en afwijking ten opzichte van de ambitie. Ambities DEVisie 2020 Boeiende be-leefstad nulsituatie ambitie % verschil aantal bezoeken/jaar (in miljoenen) 1, aantal overnachtingen/jaar bestedingen per bezoeker/dag omzet uit bezoekers (in miljoenen) 77, werkgelegenheid vrijetijdseconomie werkgelegenheid in % aantal arbeidsplaatsen Boeiende be-leefstad Duurzame maakstad nulsituatie ambitie % verschil aantal bedrijfsvestigingen sector industrie aantal mbo studenten techniek aantal innovatieve bedrijfsclusters energieverbruik bedrijfsleven (index: 2012=100) werkgelegenheid topsector HTSM werkgelegenheid in % aantal arbeidsplaatsen Duurzame maakstad Open informatiestad nulsituatie ambitie % verschil aantal bedrijfsvestigingen sector informatie/communicatie aantal locaties met (semi-)openbare flexplekken aandeel opleidingsniveau HBO-universitair werkgelegenheid topsector creatieve industrie werkgelegenheid topsector breedband/ict werkgelegenheid Open informatiestad in % aantal arbeidsplaatsen Open informatiestad Algemeen nulsituatie ambitie % verschil Ranking in Atlas voor Gemeenten n.v.t. aandeel BBP Nederland 0,71 0,76 7 score benchmark dienstverlening bedrijven 6,7 7,5 12 aantalle succesvolle starters/jaar x 2x 100 aandeel werkgelegenheid economische profielen in % bruto arbeidsparticipatie in % aantal arbeidsplaatsen Bron: Economische Verkenning 2011 (m.u.v. locaties (semi)openbare flexplekken: onderzoek Achter de Wolken, Universiteit van Twente, 2012) Voortaan wordt de geboekte voortgang gepresenteerd in de Economische voortgangsrapportage Deventer. Deze verschijnt ieder voorjaar. 9

10 3 Bedrijven en instellingen Deventer telde in mei 2013 in totaal bedrijven en instellingen. Hun aantal is sinds 2007 met toegenomen, een relatieve toename van 23%. De grootste bedrijfsklasse wordt gevormd door de grooten detailhandel en reparatie van auto s. Met een aantal van namen zij in 2013 bijna een kwart van alle vestigingen voor hun rekening. Op plaats twee volgde in 2013 de bedrijfsklasse advisering, onderzoek en speciale zakelijke dienstverlening. Deze bedrijfsklasse was goed voor een aantal van vestigingen, ruim 20% van alle vestigingen in Deventer. Op ruime afstand wordt de derde plaats op de lijst ingenomen door de gezondheids- en welzijnszorg: 452 bedrijven, 7,6% van het totaal. Aantal vestigingen in Deventer naar bedrijfsklasse, absoluut Bedrijfsklasse Landbouw Industrie Productie, distributie, handel in electriciteit en aardgas Winning/distributie van water; afval(water)beheer, sanering Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto's Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van handel in onroerend goed Advisering, onderzoek, speciale zakelijke dienstverlening Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dienstverlening Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Totaal Bron: Bedrijven- en Instellingen Register Overijssel (peildatum: mei) Aantal vestigingen in Deventer naar bedrijfsklasse, relatief Bedrijfsklasse Landbouw 7,7% 7,3% 6,5% 5,6% 5,2% 4,9% 4,8% Industrie 4,0% 3,7% 3,5% 3,4% 3,4% 3,3% 3,0% Productie, distributie, handel in electriciteit en aardgas 0,1% 0,1% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Winning/distributie van water; afval(water)beheer, sanering 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,1% Bouwnijverheid 5,9% 6,5% 6,9% 6,8% 6,6% 6,7% 6,7% Groot- en detailhandel; reparatie van auto's 27,7% 26,5% 25,6% 25,1% 24,8% 24,1% 23,5% Vervoer en opslag 1,6% 1,5% 1,5% 1,5% 1,5% 1,4% 1,2% Logies-, maaltijd- en drankverstrekking 4,6% 4,7% 4,5% 4,6% 4,6% 4,8% 4,6% Informatie en communicatie 4,8% 5,5% 5,2% 5,3% 5,5% 5,5% 5,8% Financiële instellingen 2,2% 2,0% 1,9% 1,7% 1,6% 1,6% 1,4% Verhuur van handel in onroerend goed 1,5% 1,5% 1,3% 1,3% 1,3% 1,3% 1,2% Advisering, onderzoek, speciale zakelijke dienstverlening 16,5% 17,0% 18,3% 19,1% 19,7% 20,4% 20,7% Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dienstverlening 4,9% 4,8% 5,0% 4,7% 4,7% 4,6% 4,6% Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen 0,4% 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% Onderwijs 3,0% 3,0% 2,9% 3,0% 2,9% 3,1% 3,3% Gezondheids- en welzijnszorg 5,9% 6,3% 6,6% 7,1% 7,2% 7,3% 7,6% Cultuur, sport en recreatie 3,9% 4,0% 4,4% 5,1% 5,3% 5,5% 5,8% Overige dienstverlening 5,3% 5,2% 5,3% 5,2% 5,2% 4,9% 5,2% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: Bedrijven- en Instellingen Register Overijssel (peildatum: mei) 10

11 4 Werkzame personen De werkgelegenheid in Deventer bedroeg in mei 2013 in totaal De werkgelegenheid is sinds 2007 met 918 toegenomen, een relatieve toename van 2,1%. De laatste 2 jaren is de werkgelegenheid afgenomen. Het aantal vestigingen is in Deventer aanzienlijk sterker gegroeid dan de werkgelegenheid, wat duidt op een sterke toename van het aantal zzp ers (zelfstandige ondernemers zonder personeel). De grootste bedrijfsklasse qua werkgelegenheid is de gezondheids- en welzijnszorg. Met een aantal van werkzame personen nam de zorgsector in ,4% van de totale werkgelegenheid voor haar rekening. Op korte afstand volgde in 2013 op plaats twee de bedrijfsklasse groot- en detailhandel en reparatie van auto s. Deze bedrijfsklasse bood werk aan personen, 17,1% van de werkgelegenheid in Deventer. De derde plaats op de lijst wordt ingenomen door de industrie: personen, 14,1% van het totaal. Aantal werkzame personen in Deventer naar bedrijfsklasse, absoluut Bedrijfsklasse Landbouw Industrie Productie, distributie, handel in electriciteit en aardgas Winning/distributie van water; afval(water)beheer, sanering Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto's Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van handel in onroerend goed Advisering, onderzoek, speciale zakelijke dienstverlening Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dienstverlening Openbaar bestuur, overheids-diensten, sociale verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Totaal Bron: Bedrijven- en Instellingen Register Overijssel (peildatum: mei) Aantal werkzame personen in Deventer naar bedrijfsklasse, relatief Bedrijfsklasse Landbouw 3,3% 2,4% 2,1% 2,2% 3,5% 3,2% 3,2% Industrie 15,5% 15,2% 15,3% 14,2% 13,8% 14,1% 14,1% Productie, distributie, handel in electriciteit en aardgas 0,4% 0,4% 0,4% 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% Winning/distributie van water; afval(water)beheer, sanering 0,3% 0,4% 0,4% 0,4% 0,4% 0,4% 0,2% Bouwnijverheid 5,3% 5,0% 4,9% 4,5% 4,6% 4,5% 4,3% Groot- en detailhandel; reparatie van auto's 17,5% 18,0% 17,9% 17,8% 17,9% 17,6% 17,1% Vervoer en opslag 2,8% 2,8% 2,7% 2,6% 2,3% 2,1% 1,9% Logies-, maaltijd- en drankverstrekking 3,2% 3,3% 3,3% 3,7% 3,7% 3,9% 3,7% Informatie en communicatie 3,4% 4,0% 3,7% 3,7% 3,8% 3,5% 3,5% Financiële instellingen 1,5% 1,6% 1,6% 1,4% 1,6% 1,4% 1,3% Verhuur van handel in onroerend goed 1,1% 1,1% 1,0% 1,2% 1,1% 1,1% 1,0% Advisering, onderzoek, speciale zakelijke dienstverlening 9,9% 10,5% 11,0% 11,2% 10,8% 11,4% 11,2% Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dienstverlening 4,9% 4,4% 4,5% 4,5% 4,2% 3,8% 3,8% Openbaar bestuur, overheids-diensten, sociale verzekeringen 3,7% 3,7% 3,8% 3,9% 3,8% 3,8% 3,4% Onderwijs 7,0% 6,7% 6,8% 7,4% 6,8% 6,8% 6,9% Gezondheids- en welzijnszorg 17,1% 17,3% 17,4% 17,7% 18,1% 18,6% 20,4% Cultuur, sport en recreatie 1,4% 1,5% 1,6% 1,7% 1,7% 1,7% 1,8% Overige dienstverlening 1,7% 1,7% 1,6% 1,7% 1,7% 1,7% 1,8% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: Bedrijven- en Instellingen Register Overijssel (peildatum: mei) 11

12 5 Beroepsbevolking en arbeidsparticipatie De totale Deventer beroepsbevolking is in omvang groot, bestaande uit mannen en vrouwen. In totaal personen behoren tot de werkzame beroepsbevolking, mannen en vrouwen. De leeftijdscategorieën 35 tot 45 jaar en 45 tot 55 jaar vormen met aandelen van respectievelijk 26,4% en 26,2% het grootste deel van de beroepsbevolking. Daarnaast is 82% autochtoon. Qua onderwijsniveau vormen middelbaar opgeleiden met een aandeel van de grootste groep, direct gevolgd door de hoog opgeleiden. Het tweede deel van dit hoofdstuk gaat in op de begrippen bruto en netto arbeidsparticipatie. Bruto arbeidsparticipatie is het aandeel van de werkzame en werkloze beroepsbevolking in de potentiele beroepsbevolking (personen 15 tot 65 jaar). Netto arbeidsparticipatie behelst alleen het aandeel van de werkzame beroepsbevolking in de potentiele beroepsbevolking. Beide typen arbeidsparticipatie zijn het grootst onder de 25 tot 35 jarigen en 35 tot 45 jarigen, onder mannen, autochonen en onder hoogopgeleiden. Omvang beroepsbevolking Deventer, absoluut / /2013 Totale beroepsbevolking man vrouw Bron: Statline CBS Omvang werkzame beroepsbevolking Deventer, absoluut / /2013 Totale werkzame beroepsbevolking man vrouw Bron: Statline CBS Leeftijdsverdeling werkzame beroepsbevolking Deventer, relatief / / tot 25 jaar 10,0% 10,2% 10,4% 10,4% 9,6% 9,1% 25 tot 35 jaar 28,4% 28,0% 26,5% 26,7% 25,8% 25,5% 35 tot 45 jaar 31,2% 29,1% 29,1% 28,2% 27,8% 26,4% 45 tot 55 jaar 20,7% 21,3% 22,4% 23,9% 25,4% 26,2% 55 tot 65 jaar 9,6% 11,3% 11,5% 10,8% 11,4% 12,9% Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Bron: Statline CBS Herkomst werkzame beroepsbevolking Deventer, relatief / /2013 Autochtonen 78,3% 79,7% 80,2% 81,3% 81,8% 82,0% Allochtonen 21,7% 20,3% 19,8% 18,7% 18,2% 18,0% Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Bron: Statline CBS Onderwijsniveau werkzame beroepsbevolking Deventer, relatief / /2013 Laag 20,1% 20,2% 20,8% 20,8% 18,7% 16,4% Middelbaar 42,8% 41,6% 41,4% 42,3% 42,5% 42,0% Hoog 37,1% 38,2% 37,9% 36,8% 38,8% 41,6% Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Bron: Statline CBS 12

13 Bruto arbeidsparticipatie naar leeftijd / / tot 25 jaar 42,0% 46,5% 47,9% 47,4% 44,2% 42,1% 25 tot 35 jaar 88,9% 91,9% 92,5% 91,4% 88,6% 87,1% 35 tot 45 jaar 84,0% 85,2% 86,1% 87,1% 86,2% 87,2% 45 tot 55 jaar 80,9% 81,4% 83,0% 83,0% 84,6% 83,8% 55 tot 65 jaar 46,7% 51,9% 53,6% 53,3% 55,0% 59,5% Totaal 71,4% 73,8% 74,8% 74,9% 74,3% 74,3% Bron: Statline CBS Bruto arbeidsparticipatie naar geslacht / /2013 Man 80,8% 81,9% 82,7% 82,8% 82,4% 81,8% Vrouw 61,8% 65,7% 66,8% 67,0% 66,1% 66,7% Totaal 71,4% 73,8% 74,8% 74,9% 74,3% 74,3% Bron: Statline CBS Bruto arbeidsparticipatie naar herkomst / /2013 Autochtonen 74,5% 76,4% 77,4% 77,5% 77,1% 77,7% Allochtonen 62,7% 65,4% 66,5% 66,3% 64,5% 62,6% Totaal 71,4% 73,8% 74,8% 74,9% 74,3% 74,3% Bron: Statline CBS Bruto arbeidsparticipatie naar onderwijsniveau / /2013 Laag 48,2% 50,9% 55,7% 56,8% 55,3% 50,2% Middelbaar 76,0% 77,5% 76,4% 76,8% 74,9% 76,2% Hoog 90,1% 92,1% 91,1% 89,8% 88,8% 89,7% Totaal 71,4% 73,8% 74,8% 74,9% 74,3% 74,3% Bron: Statline CBS 13

14 Netto arbeidsparticipatie naar leeftijd / / tot 25 jaar 36,3% 40,0% 40,9% 40,7% 38,5% 37,2% 25 tot 35 jaar 81,1% 85,8% 87,2% 85,1% 82,7% 81,1% 35 tot 45 jaar 80,1% 82,3% 83,2% 83,7% 82,8% 82,4% 45 tot 55 jaar 77,2% 77,4% 79,5% 79,8% 81,4% 78,7% 55 tot 65 jaar 43,3% 48,8% 50,9% 51,2% 52,2% 54,8% Totaal 66,4% 69,3% 70,6% 70,5% 70,1% 69,1% Bron: Statline CBS Netto arbeidsparticipatie naar geslacht / /2013 Man 75,3% 77,1% 78,5% 78,5% 77,9% 76,1% Vrouw 57,3% 61,3% 62,6% 62,5% 62,2% 62,2% Totaal 66,4% 69,3% 70,6% 70,5% 70,1% 69,1% Bron: Statline CBS Netto arbeidsparticipatie naar herkomst / /2013 Autochtonen 71,0% 72,8% 73,9% 74,1% 73,9% 73,3% Allochtonen 53,6% 58,2% 59,9% 58,3% 57,0% 55,0% Totaal 66,4% 69,3% 70,6% 70,5% 70,1% 69,1% Bron: Statline CBS Netto arbeidsparticipatie naar onderwijsniveau / /2013 Laag 41,8% 45,3% 50,3% 51,8% 51,3% 45,9% Middelbaar 71,6% 73,2% 72,6% 71,9% 70,0% 69,3% Hoog 85,8% 88,4% 87,5% 86,4% 85,3% 86,2% Totaal 66,4% 69,3% 70,6% 70,5% 70,1% 69,1% Bron: Statline CBS 14

15 6 Bedrijventerreinen Dit hoofdstuk bevat kerngegevens over de bedrijventerreinen Bergweide, Kloosterlanden, Looweg, Handelspark de Weteringen, Lettele, Smeenkhof en Bedrijvenpark A1. Het samenvattende overzicht hieronder laat zien dat Deventer in totaal over 347,1 ha netto bedrijventerrein beschikt. Het nog niet uitgegeven aantal van netto 15,2 ha komt vooral op het conto van het nog aan te leggen Bedrijvenpark A1. Totalen oppervlakte en uitgifte bedrijventerreinen Bruto oppervlak 427,1 472,1 476,1 476,1 476,5 Netto oppervlak 349,6 341,1 346,7 346,7 347,1 Netto reeds uitgegeven 285,2 285,2 290,2 290,6 296,2 Uitgegeven vorig jaar 3,0 0,0 3,5 0,4 5,6 Uitgeefbaar gemeente eigendom 64,4 37,1 37,7 37,3 50,9 Uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 18,8 18,8 18,8 0,0 Terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 4,4 7,1 7,7 7,3 50,9 Terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 60,0 30,0 30,0 30,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 18,8 18,8 18,8 0,0 Netto niet reeds uitgegeven 64,1 55,9 56,5 15,7 15,2 % netto oppervlak als % van het bruto oppervlak 81,9% 72,3% 72,8% 72,8% 72,8% Bron: Ministerie IenM / DG Ruimte - IBIS Registratie werklocaties Bergweide Bruto oppervlak 184,4 184,4 188,4 188,4 188,4 Netto oppervlak 156,3 156,3 161,9 161,9 161,9 Netto reeds uitgegeven 156,0 155,9 160,8 161,1 161,1 Uitgegeven vorig jaar 0,0 0,0 3,4 0,3 0,0 Uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,4 1,1 0,8 0,8 Uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,4 1,1 0,8 0,8 Terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Netto niet reeds uitgegeven 0,0 0,4 1,1 0,8 0,4 % netto oppervlak als % van het bruto oppervlak 84,8% 84,8% 85,9% 85,9% 85,9% Minimum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Maximum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Bron: Ministerie IenM / DG Ruimte - IBIS Registratie werklocaties Kloosterlanden Bruto oppervlak 130,0 130,0 130,0 130,0 130,0 Netto oppervlak 105,0 107,7 107,7 107,7 107,7 Netto reeds uitgegeven 102,0 102,1 102,1 102,2 105,4 Uitgegeven vorig jaar 3,0 0,0 0,0 0,1 3,2 Uitgeefbaar gemeente eigendom 3,0 5,6 5,6 5,5 2,3 Uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 3,0 5,6 5,6 5,5 2,3 Terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Netto niet reeds uitgegeven 3,0 5,6 5,6 2,0 2,0 % netto oppervlak als % van het bruto oppervlak 80,8% 82,8% 82,8% 82,8% 82,8% Minimum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Maximum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Bron: Ministerie IenM / DG Ruimte - IBIS Registratie werklocaties 15

16 Looweg Bruto oppervlak 1,8 1,8 1,8 1,8 2,2 Netto oppervlak 1,3 1,3 1,3 1,3 1,7 Netto reeds uitgegeven 1,3 1,3 1,3 1,3 1,3 Uitgegeven vorig jaar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 Uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 Terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Netto niet reeds uitgegeven 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 % netto oppervlak als % van het bruto oppervlak 72,6% 72,6% 72,6% 72,6% 77,6% Minimum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m2 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Maximum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m2 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Bron: Ministerie IenM / DG Ruimte - IBIS Registratie werklocaties Handelspark de Weteringen Bruto oppervlak 25,0 25,0 25, Netto oppervlak 22,7 22,7 22,7 22,7 22,7 Netto reeds uitgegeven 22,3 22,3 22,3 22,3 22,3 Uitgegeven vorig jaar 0,0 0,0 0,0 0 0 Uitgeefbaar gemeente eigendom 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 Uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0 0 Terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 Terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0 0 Niet terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0 0 Niet terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0 0 Netto niet reeds uitgegeven 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 % netto oppervlak als % van het bruto oppervlak 90,8% 90,8% 90,8% 90,8% 90,8% Minimum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Maximum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Bron: Ministerie IenM / DG Ruimte - IBIS Registratie werklocaties Lettele Bruto oppervlak 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 Netto oppervlak 1,4 1,4 1,4 1,4 1,4 Netto reeds uitgegeven 0,7 0,7 0,8 0,8 0,9 Uitgegeven vorig jaar 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1 Uitgeefbaar gemeente eigendom 1,0 0,7 0,6 0,6 0,5 Uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 1,0 0,7 0,6 0,6 0,5 Terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Netto niet reeds uitgegeven 0,7 0,7 0,6 0,5 0,4 % netto oppervlak als % van het bruto oppervlak 73,7% 73,7% 73,7% 73,7% 73,7% Minimum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Maximum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Bron: Ministerie IenM / DG Ruimte - IBIS Registratie werklocaties 16

17 Smeenkhof Bruto oppervlak 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 Netto oppervlak 2,9 2,9 2,9 2,9 2,9 Netto reeds uitgegeven 2,9 2,9 2,9 2,9 2,9 Uitgegeven vorig jaar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Netto niet reeds uitgegeven 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 % netto oppervlak als % van het bruto oppervlak 72,5% 72,5% 72,5% 72,5% 72,5% Minimum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m2 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Maximum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m2 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Bron: Ministerie IenM / DG Ruimte - IBIS Registratie werklocaties Bedrijvenpark A Bruto oppervlak 80,0 125,0 125,0 125,0 125,0 Netto oppervlak 60,0 48,8 48,8 48,8 48,8 Netto reeds uitgegeven 0,0 0,0 0,0 0,0 2,3 Uitgegeven vorig jaar 0,0 0,0 0,0 0,0 2,3 Uitgeefbaar gemeente eigendom 60,0 30,0 30,0 30,0 46,5 Uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 18,8 18,8 18,8 0,0 Terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 46,5 Terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar gemeente eigendom 60,0 30,0 30,0 30,0 0,0 Niet terstond uitgeefbaar particulier eigendom 0,0 18,8 18,8 18,8 0,0 Netto niet reeds uitgegeven 60,0 48,8 48,8 12,0 12,0 % netto oppervlak als % van het bruto oppervlak 75,0% 39,0% 39,0% 39,0% 39,0% Minimum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Maximum verkoopprijs nog uitgeefbaar terrein per m Bron: Ministerie IenM / DG Ruimte - IBIS Registratie werklocaties 17

18 7 Haven In de haven van Deventer hebben in de afgelopen jaren jaarlijks tussen en schepen afgemeerd. Samen waren zij goed voor tot 1 miljoen ton aan aangevoerde ladingen. De top 3 aan overslag in de Deventer haven bestaat uit zand/grind/split, veevoeders en granen. Aanvoer in Deventer per schip in tonnage en aangevoerde ladingen Schepen Tonnage Waarvan: Zand, grind, split Veevoeders Granen Kunstmeststoffen Melasse Cement Chroomzand Overige Gemiddelde tonnage Bron: Gemeente 18

19 8 Kantoren De totale voorraad aan kantoorruimte in Deventer bedroeg in de afgelopen jaren vierkante meter. Het aanbod in Deventer is in 2012 ten opzichte van een jaar eerder met 1% gedaald. Op 1 januari 2013 bedroeg het totaal aangeboden metrage vierkante meter. Het aanbodniveau is daarmee voor het derde opeenvolgende jaar nagenoeg gelijk. In 2012 is het aanbodcijfer in het deelgebied Hanzepark opnieuw verder toegenomen. Meer dan driekwart van het totale aanbodvolume is in dit deelgebied gesitueerd. Het aanbod betreft met name kantoorgebouwen van de jaren 90. Deventer Centrum heeft traditiegetrouw het laagste aantal vierkante meters in aanbod. In de gegevens van Dynamis valt de Zutphenseweg onder het Hanzepark, de gemeente Deventer beschouwt dit echter als twee aparte kantorenlocaties. Ontwikkeling totale voorraad m2 vvo kantoorruimte (peildatum 1 januari) Totale voorraad kantoorpanden Bron: Dynamis Ontwikkeling totale aanbod >250 m2 vvo kantoorruimte en % nieuwbouw in het aanbod (peildatum 1 januari) Aanbod Deventer centrum vvo Aanbod Hanzepark vvo Aanbod Deventer overig vvo Totale aanbod vvo % nieuwbouw in het aanbod 9% 4% 3% 12% 3% 0% % bestaande bouw in het aanbod 91% 96% 97% 88% 97% 100% Bron: Dynamis 19

20 9 Detailhandel In 2014 had de detailhandel in Deventer in totaal 638 vestigingen in gebruik, samen goed voor een winkeloppervlak van vierkante meter. Daarnaast telde Deventer nog 112 leegstaande vestigingen met een totaaloppervlak van vierkante meter. Winkels in mode en luxe vormen met 198 vestigingen in aantal de grootste branchegroep. De branchegroep In en om huis neemt met een aantal van de meeste vierkante meters voor haar rekening. Kerncijfers detailhandel Deventer Aantal vestigingen (exclusief leegstand) Winkelvloeroppervlakte (excl. leegstand) Aantal leegstaande vestigingen Aantal m 2 leegstand Bron: Locatus Aantal vestigingen per branchegroep Branchegroep Dagelijks Mode en luxe Vrije tijd In en om huis Overige detailhandel Totaal Bron: Locatus Winkelvloeroppervlakte per branchegroep Branchegroep Dagelijks Mode en luxe Vrije tijd In en om huis Overige detailhandel Totaal Bron: Locatus Aantal vestigingen per hoofdbranche Hoofdbranche Levensmiddelen Persoonlijke verzorging Warenhuis Kleding en mode Schoenen en lederwaren Juwelier en optiek Huishoudelijke en luxe artikelen Antiek en kunst Sport en spel Hobby Media Plant en dier Bruin- en witgoed Auto en fiets Doe-het-zelf Wonen Overige detailhandel Totaal Bron: Locatus 20

21 Winkelvloeroppervlakte per hoofdbranche Hoofdbranche Levensmiddelen Persoonlijke verzorging Warenhuis Kleding en mode Schoenen en lederwaren Juwelier en optiek Huishoudelijke en luxe artikelen Antiek en kunst Sport en spel Hobby Media Plant en dier Bruin- en witgoed Auto en fiets Doe-het-zelf Wonen Overige detailhandel Totaal Bron: Locatus Aantal vestigingen (excl. leegstand) per winkelgebied Winkelgebied WC Flora (Colmschate) WC Keizerslanden Deventer Centrum Zamenhofplein e.o Andriessenplein (Vijfhoek) Schalkhaar Bathmen Brinkgreverweg/Rielerweg/Beestenmarkt Diepenveen Zwolseweg/Boxbergerweg Deltaplein Borgele (Dreef) RC De Snipperling overige locaties Totaal Bron: Locatus Winkelvloeroppervlakte (excl. leegstand) per winkelgebied Winkelgebied WC Flora (Colmschate) WC Keizerslanden Deventer Centrum Zamenhofplein e.o Andriessenplein (Vijfhoek) Schalkhaar Bathmen Brinkgreverweg/Rielerweg/Beestenmarkt Diepenveen Zwolseweg/Boxbergerweg Deltaplein Borgele (Dreef) RC De Snipperling overige locaties Totaal Bron: Locatus 21

22 Aantal vestigingen (excl. leegstand) per type winkelgebied Type winkelgebied Buurtcentrum Grootschalige concentratie Hoofdwinkelgebied groot Kernverzorgend centrum klein Supermarktcentrum Verspreide bewinkeling Wijkcentrum groot Wijkcentrum klein Totaal Bron: Locatus Winkelvloeroppervlakte (excl. leegstand) per type winkelgebied Type winkelgebied Buurtcentrum Grootschalige concentratie Hoofdwinkelgebied groot Kernverzorgend centrum klein Supermarktcentrum Verspreide bewinkeling Wijkcentrum groot Wijkcentrum klein Totaal Bron: Locatus Aantal leegstaande vestigingen per winkelgebied Winkelgebied WC Flora (Colmschate) WC Keizerslanden Deventer Centrum Zamenhofplein e.o Andriessenplein (Vijfhoek) Schalkhaar Bathmen Brinkgreverweg/Rielerweg/Beestenmarkt Diepenveen Zwolseweg/Boxbergerweg Deltaplein Borgele (Dreef) RC De Snipperling overige locaties Totaal Bron: Locatus 22

23 Leegstaand winkelvloeroppervlak per winkelgebied Winkelgebied WC Flora (Colmschate) WC Keizerslanden Deventer Centrum Zamenhofplein e.o Andriessenplein (Vijfhoek) Schalkhaar Bathmen Brinkgreverweg/Rielerweg/Beestenmarkt Diepenveen Zwolseweg/Boxbergerweg Deltaplein Borgele (Dreef) RC De Snipperling overige locaties Totaal Bron: Locatus Aantal leegstaande vestigingen per type winkelgebied Type winkelgebied Buurtcentrum Grootschalige concentratie Hoofdwinkelgebied groot Kernverzorgend centrum klein Verspreide bewinkeling Wijkcentrum groot Wijkcentrum klein Totaal Bron: Locatus Leegstaand winkelvloeroppervlak per type winkelgebied Type winkelgebied Buurtcentrum Grootschalige concentratie Hoofdwinkelgebied groot Kernverzorgend centrum klein Verspreide bewinkeling Wijkcentrum groot Wijkcentrum klein Totaal Bron: Locatus 23

24 Detailhandel onderverdeeld in (hoofd)branches: aantal vestigingen (Hoofd)branche Levensmiddelen Diepvriesartikelen 1 Groente/Fruit Bakker Vlaaien Buitenlands overig Toko Chocola Koffie / thee Delicatessen Kaas Minisuper Poelier Reform Slagerij Slijter Wijnwinkel Supermarkt Tabak / lectuur Tabak speciaalzaak Vis Zoetwaren Zuivel Ziekenhuiswinkel Levensmiddelen overig Persoonlijke verzorging Apotheek Drogist Parfumerie Haarproducten Persoonlijke verzorging overig Warenhuis Kleding en mode Beenmode Bruidskleding Damesmode Dames- en herenmode Herenmode Kindermode Leermode Lingerie Modeaccessoires Sportkleding Textielsuper Modewarenhuis Schoenen en lederwaren Lederwaren Schoenen

25 Detailhandel onderverdeeld in (hoofd)branches: aantal vestigingen (Hoofd)branche Juwelier en optiek Juwelier Uurwerken Optiek Huishoudelijke en luxe artikelen Glas / aardewerk Huishoudelijke artikelen Huishoudlinnen Cadeauartikelen Kookwinkel Antiek en kunst Antiek Kunsthandel Sport en spel Buitensport Ruitersport Speelgoed Modelbouw Sportzaak Hengelsport Vliegers Watersport Sport speciaalzaak Hobby Electronica Foto / film Handvaardigheid Wol / handwerk Munten/postzegels Muziekinstrumenten Naaimachines Stoffen Media Boekhandel Stripboeken Beeld / geluid Software/games Kantoorartikelen Poster/kaart Boek / kantoor Inktvullers Plant en dier Bloem / plant Dibevo Tuinartikelen Tuincentrum Tuinmeubelen

26 Detailhandel onderverdeeld in (hoofd)branches: aantal vestigingen (Hoofd)branche Bruin- en witgoed Radio / tv Computers Huishoudelijke onderdelen Telecom Witgoed Electro Auto en fiets Automaterialen Car HiFi Fietsen Scooters / brommers Doe-het-zelf Bouwmarkt Bouwmateriaal Deur / kozijn Breedpakket Hout IJzerwaren / gereedschap Sanitaire materialen Verf / behang Wonen Babywoonwinkel Slaapkamer / bed Keukens Meubelen Woonwarenhuis Keukens / badkamers Badkamers Verlichting Parket / laminaat Tegels Woninginrichting Woningtextextiel Woondecoratie Zonwering

27 Detailhandel onderverdeeld in (hoofd)branches: aantal vestigingen (Hoofd)branche Overige detailhandel Tweedehands diversen Tweedehands kleding Tweedehands boeken Partijgoed Feestartikelen Paramedisch Hoortoestel New Age Smartshop Growshop Erotica Souvenirs Odd-shops Haarden/kachels Natuursteen Non-Food Overig Detailhandel onderverdeeld in (hoofd)branches: winkelvloeroppervlak (Hoofd)branche Levensmiddelen Diepvriesartikelen 200 Groente/Fruit Bakker Vlaaien Buitenlands overig Toko Chocola Koffie / thee Delicatessen Kaas Minisuper Poelier Reform Slagerij Slijter Wijnwinkel Supermarkt Tabak / lectuur Tabak speciaalzaak Vis Zoetwaren Zuivel Ziekenhuiswinkel Levensmiddelen overig Persoonlijke verzorging Apotheek Drogist Parfumerie Haarproducten Persoonlijke verzorging overig