Energie transitie onafwendbaar voor gemeentelijke en Rijks monumenten.

Transcriptie

1 1 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. Energie transitie onafwendbaar voor gemeentelijke en Rijks monumenten. 1. Landelijke en gemeentelijke doelstellingen. De gemeente Enschede heeft inmiddels haar actieplan duurzaamheid opgesteld en tot leidraad verklaart voor toekomstig beleid. De Rijksoverheid (en de EU) wil de uitstoot aan CO2 in 2050 met 80 tot 95 procent verminderen ten opzichte van de uitstoot in Om die uitstoot te beperken kunnen, naast de opwekking van duurzame energie, ook andere instrumenten worden ingezet, zoals energiebesparing en de afvang en opslag van CO2. Om deze reden gaat ECN er vanuit dat het voor het bereiken van deze nationale doelstelling voldoende is als 60 procent van het Nederlandse energieverbruik in 2050 uit hernieuwbare energie bestaat. Omdat de gemeente Enschede in relatie tot het aantal inwoners minder geschikt grondoppervlak tot zijn beschikking heeft dan gemiddeld voor Nederland leidt dat tot een aandeel hernieuwbaar in Enschede van 27% in Dit is 45% van de eerder genoemde 60%. Deze 45% van het nationale aandeel hernieuwbaar dat voor Enschede wordt gehanteerd is gebaseerd op de oppervlakte van bebouwd en agrarisch terrein in Enschede dat bruikbaar is voor zon PV vergeleken met de oppervlakte van deze terreinen in Nederland als geheel (0,4%) en met het aantal inwoners in Enschede t.o.v. Nederland (0,9%). Windturbines en zonneweiden zullen naar de toekomst een belangrijke bijdrage moeten leveren aan de energietransitie in de gemeente Enschede. De inbedding van zon en windenergie is voor Enschede een ingewikkeld vraagstuk en de burgers van Enschede zijn nauw betrokken geweest omtrent de keuzes die hiervoor moeten worden gemaakt. 2. Wat betekent de energie transitie voor monumenten. Een belangrijke vraag die monumenteigenaars vooraf moeten beantwoorden is welke keuze[s] gemaakt gaan worden. Wil men alleen besparen op de energiekosten? -gevel en dakisolatie. -technische, innovatieve maatregelen. Is zelfstandige energieopwekking de doelstelling? -zonnepanelen.

2 2 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. -warmtepomp. Moet het monument energie neutraal worden? -geen aardgas voor cv en koken. -alleen levering van groene elektra. Om die vragen te kunnen beantwoorden is onderzoek noodzakelijk. In de praktijk blijkt vaak dat besparing van energiekosten een primaire doelstelling blijkt. Aangezien wij in Nederland een grote mate van leveringszekerheid hebben voor wat betreft gas en elektra is self support c.q. eigen energieopwekking voor eigen gebruik geen doel op zich tenzij hier een aanzienlijk financieel rendement te behalen valt. Bovendien zal er voor eigen energieopwekking een financiële investering noodzakelijk zijn. Het energieneutraal maken van een rijks of gemeentelijk monument is de hoogste ambitie die een eigenaar zichzelf kan stellen dat echter aanzienlijke investeringskosten met zich meebrengt en een zorgvuldige afweging vraagt van de historische waarden in relatie tot de energiewinst. 3. Onderzoek en maak een plan. Onderzoek naar energiebesparing is niet alleen maatwerk maar wordt sterk bepaald door de technische en bouwkundige eigenschappen van een monument. Wij adviseren daarvoor een energiescan te laten opstellen door een gecertificeerde DuMo [duurzame monumenten] adviseur. Een DuMo adviseur beoordeelt de bouwfysische- en installatietechnische aspecten en berekent of de maatregelen het juiste rendement opleveren en of met de bestaande installaties meer rendement te behalen valt. Belangrijk is dat energie besparen en opwekken ook voor het in stand houden van een monument belangrijk is of er zelfs economisch aan kan bijdragen. De uiteindelijke rapportage kan een vertrekpunt zijn voor het laten opstellen van offertes en vervolgonderzoek naar subsidiemogelijkheden. De rapportage kan tevens onderdeel uitmaken van een eventuele vergunningsaanvraag. 4. Zonnepanelen op het dak van een gemeentelijk of Rijksmonument? Ons standpunt daarover is klip en klaar: Rijks en gemeentelijke monumenten dienen ten principale gevrijwaard worden van zonnepanelen op het dak of bijgebouwen van een monument. Zonnepanelen verstoren in belangrijke mate het historisch beeld van een monument. In bijna alle gevallen zijn er namelijk goede alternatieven om duurzaam elektriciteit te produceren c.q. in te kopen. De Enschedese monumentencommissie heeft ons inziens dan ook in 2017 ten onrechte ingestemd met zonnepanelen op de daken van de voormalige fabrieksschool aan de Noorderhagen [een Rijksmonument] Er zijn immers voldoende alternatieven voor duurzame en goedkope energieopwekking en levering. Een goed voorbeeld van alternatieve duurzame energieopwekking is de energie Coöperatie Buitengebied Enschede. De Energie Coöperatie Buitengebied Enschede heeft als doel een bijdrage te leveren aan de energietransitie en de daarbij behorende maatschappelijke ontwikkeling. In praktische zin ziet er dat als volgt uit; productie van duurzame energie in het buitengebied, stimuleren van afname van lokale productie,

3 3 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. collectieve inkoop van alles dat daarmee te maken heeft, bevorderen van energiebesparing, het bevorderen van de samenwerking op dit gebied tussen gemeenschappen in het buitengebied. De coöperatie doet dit voor; a) leden die energie produceren, anders dan alleen voor eigen gebruik of, b) leden die door hun lidmaatschap willen uitdragen dat ze de coöperatie en haar werk steunen en gebruik willen maken van haar faciliteiten. 5. Het CO2 neutraal monument in de energiebewuste wijk. Het is belangrijk om u op tijdig op de hoogte te stellen van energiebesparingsactiviteiten bij u in de wijk c.q. de buurt. Soms is het mogelijk om systemen te koppelen of gezamenlijk te investeren in energiebesparende maatregelen. In een wijk of buurt met een gemengd karakter [wonen, werken, winkels, kantoren en horeca] zijn vaak mogelijkheden om energienetten te koppelen waardoor synergie ontstaat. De gemeente Enschede kan u daarbij behulpzaam zijn voor wat betreft informatie op dit gebied. 6. Subsidie energiebesparende maatregelen. Het verwachtingspatroon voor een subsidie voor energie besparende maatregelen is veelal te hoog. Bij subsidies dient vaak onderscheid te worden gemaakt in ondernemingen en particulieren. Een gemeentelijk of Rijksmonument kan worden aangemerkt als een onderneming wanneer er sprake is van economisch handelsverkeer In 2017 hebben er verschillende appartementen gebouwen in Enschede de status gemeentelijk monument gekregen. Voor verenigingen van eigenaars bestaat de mogelijkheid tot een aanzienlijke subsidiering van energiebesparing. [zie 6.2] Ondernemingen; 6.1. Energiefonds Overijssel. Energiefonds Overijssel levert een financiële bijdrage aan ondernemingen en projecten die energie besparen of energie opwekken uit hernieuwbare bronnen. Zo draagt het fonds bij aan werkgelegenheid, ondernemerschap, innovatie en aan de ambitie van Overijssel: 20% nieuwe energie in U wilt met uw onderneming werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire lening. Energiefonds Overijssel helpt u uw plannen te realiseren.

4 4 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. Dit revolverende fonds investeert 200 miljoen in: projecten van ondernemingen en organisaties die nieuwe energie opwekken of energie besparen. hoogwaardige technologische innovatie op het gebied van de opwekking van nieuwe energie en besparing van energie. Energiefonds Overijssel verstrekt geen subsidies, maar neemt actief deel aan uw project of onderneming. Afhankelijk van uw plannen en de omvang en aard van uw onderneming verschaft het fonds een lening of garantie, of neemt een participatie Subsidie energiebesparing eigen huis. Gaat u in uw huis of appartement maatregelen nemen voor energiebesparing? Vraag dan de Subsidie energiebesparing eigen huis aan. De subsidie stimuleert energiebesparing in bestaande woningen in de particuliere koopsector. U kunt als eigenaar-bewoner een subsidieaanvraag doen als u twee energiebesparende maatregelen wilt gaan nemen voor uw woning. U komt in aanmerking voor deze subsidie als de woning uw eigendom en hoofdverblijf is, of uw hoofdverblijf wordt na renovatie. Check eerst de voorwaarden voor de subsidie - waar u als eigenaar en de woning aan moet voldoen. Als u voldoet aan de voorwaarden dan kunt u diverse energiebesparende maatregelen treffen. Bekijk welke maatregelen u kunt kiezen uit het standaard energiebesparende maatregelen pakket. Daarnaast kunt u overwegen voor eventuele aanvullende maatregelen en/of een zeer energiezuinig pakket. En met een Energieprestatiegarantie (EPG) krijgt u zekerheid dat uw gekozen maatregelen goed zijn uitgevoerd en leiden tot de beloofde energiebesparing. Weet u niet welke maatregelen en keuzes de beste zijn voor uw woning? Vraag dan een maatwerkadvies. Het maatwerkadvies laat u uitvoeren voordat u de subsidieaanvraag doet. Als u weet dat u voldoet aan de voorwaarden, u weet welke maatregelen u gaat nemen kunt u een aanvraag indienen. Zorg ervoor dat u goed voorbereid een aanvraag indient. Alleen volledige en juiste aanvragen worden in behandeling genomen Subsidie energiebesparing eigen huis. *Het btw-tarief op arbeidsloon bij isolatie is verlaagd naar 6 procent (regeling btwverlaging). *Gemeentes en provincies hebben soms lokale subsidiepotjes. Kijk op welke subsidies er in jouw gemeente en provincie zijn. *Met de Subsidie energiebesparing eigen huis kun je met de VvE 20 procent van de kosten terugkrijgen voor het isoleren van dak, vloer, gevel, spouw of glas. Voorwaarde is wel dat 2 of meer maatregelen worden gecombineerd.

5 5 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. *In september 2016 startte de populaire subsidieregeling energiebesparing eigen huis. De pot is bijna op behalve voor VvE's. Op de site van RVO kun je de actuele stand van zaken bekijken Subsidie op zonneboilers, warmtepompen en pellet kachels Tot eind 2020 is er een subsidie voor de aanschaf van zonneboilers, warmtepompen en pellet kachels. Meer informatie vind je bij Subsidie zonneboilers, Subsidie warmtepompen en Subsidie pellet kachel of biomassaketel Lager btw-tarief op arbeidsloon woningisolatie. Milieu Centraal heeft berekend dat het lagere btw-tarief op arbeidsloon het isoleren van een eengezinswoning met vloer-, dak-, spouwmuur- en glasisolatie 1300 euro goedkoper maakt (prijspeil 2014/2015). Voor isolatieglas, vloer-, bodem-, dak- en gevelisolatie is de btw op arbeidsloon verlaagd van 21 procent naar 6 procent. Voorwaarden: Het lagere btw-tarief geldt alleen voor het aanbrengen van de isolatie, niet voor werkzaamheden daaromheen (bijvoorbeeld sloopwerk). Ook voor de materialen geldt het normale btw-tarief van 21 procent. De woning is ouder dan 2 jaar, of het pand wordt al meer dan 2 jaar als woning gebruikt. De btw-verlaging geldt niet voor het plaatsen van kozijnen. Bespreek de btw-verlaging met het bedrijf dat de werkzaamheden uitvoert. Het bedrijf zal het lagere btw-tarief op de factuur zetten, zodat je minder betaalt. Voor meer informatie kan het bedrijf terecht bij de Belastingdienst, kijk voor de voorwaarden op de site van de Belastingdienst Terugvragen btw op zonnepanelen. Particulieren die zonnepanelen kopen, kunnen de btw (21 procent!) op de aanschaf en installatie terugvragen van de Belastingdienst. Lees meer op BTW op zonnepanelen terugvragen.

6 6 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. 7. Wonen zonder aardgas? Het gemiddelde gasverbruik van huishoudens is 1.500m3 per jaar. Hiervan gaat ongeveer 80 procent naar verwarming en 20 procent naar warm water, vooral voor douchen. Een klein percentage wordt maar gebruikt om mee te koken. Sommige huishoudens gebruiken meer of minder gas dan 1.500m3 per jaar. Dit is afhankelijk van het soort huis en het gasverbruik, het bouwjaar, isolatie, het gebruik van verwarming en het gebruik van warm water. De komende jaren zullen de eerste bestaande wijken van het aardgas af gaan. Gemeenten en bewoners gaan samen op zoek naar de beste oplossingen. Omdat elke wijk en elke woning anders is, zullen we de komende jaren veel leren over hoe dit proces het beste kan verlopen. Sommige alternatieven, zoals warmtenetten, zijn collectieve oplossingen. Dat betekent dat je niet in je eentje kan beslissen om op zo'n systeem aangesloten te worden. Het gaat altijd om meerdere huizen en vaak hele buurten. Gemeenten, woningcorporaties, netbeheerders, buurtinitiatieven en andere partijen zullen dit soort projecten samen met bewoners moeten oppakken. Als je huiseigenaar bent kun je er zelf voor kiezen om aardgasvrij te worden door je woning all-electric te maken. Dat is wel een flinke investering, want je moet dan niet alleen heel goed isoleren, maar ook grote apparaten als een warmtepomp aanschaffen. Informeer ook bij uw energieleverancier welke kosten er verbonden zijn aan het afsluiten c.q. het verwijderen van de gasmeter. Voor je zulke stappen neemt, is het verstandig om eerst uit te zoeken of er niet al plannen zijn voor jouw buurt.

7 7 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. 8. Energie Bespaartips Behalve energie vergelijken kunt u nog meer doen om uw energiekosten te verlagen. Met deze 10 handige bespaartips kunt u gemakkelijk en snel het verbruik van energie verminderen waardoor u uiteindelijke weer een lagere energierekening zult krijgen. 1. Verwarming omlaag Heeft u het in huis vaak te koud? En zet u dan de verwarming gelijk omhoog? Het kan ook anders. Trek bijvoorbeeld een dikke trui aan in plaats van de verwarming omhoog te zetten. Door de verwarming slechts één graad lager te zetten, bespaart u tot wel 7% op het verbruik en dus 7% op de CO2 uitstoot. Huishoudens kunnen op die manier tot wel 250 kilo CO2 besparen. Dat is evenveel CO2 als een auto die naar Parijs rijdt en weer terug!u bespaart niet alleen het milieu, maar ook uw portemonnee. Wanneer u de verwarming één graad lager zet, bespaart u al snel tot 50,00 per jaar. Zet u de verwarming 2 graden lager, dan bespaart u al 500 kilo CO2. Met twee graden lager bespaart u dus meer dan 100 per jaar. 2. Duurzame energie Een zonneboiler verwarmt kraanwater met behulp van zonlicht. Met de Nederlandse weersomstandigheden leveren de zonnecollectoren op uw dak al voldoende energie om 50% te besparen op de kosten voor het verwarmen van water. Zonnepanelen zetten zonlicht om in energie. Een standaard installatie van 4 zonnepanelen levert jaarlijks gemiddeld 400 kwh elektriciteit. Dat is 15% van wat een gemiddeld huishouden per jaar aan energie verbruikt. Neemt u 15 zonnepanelen, dan wekt u meer dan 100% van het verbruik zelf op. Het overige verbruik kunt u terugleveren (salderen). U bent dan in feite uw eigen energie leverancier geworden. Het overtollige energie kunt u op uw beurt weer terug verkopen aan een andere energieleverancier. Een hoogrendementsketel (HR-ketel) verwarmt uw woning op een energiezuinige manier. Steeds meer huishoudens maken gebruik van een HR-ketel. Dit is beter voor het milieu en u kunt u er veel geld mee besparen op uw gaskosten. 3. Gebruik de zon Groene energie is opgewekt door middel van zon, wind, biomassa of waterkracht. Tegenwoordig is de prijs van groene stroom (bijna) gelijk aan die van grijze stroom. Bij sommige energieleveranciers zoals Greenchoice, Budgetenergie en de Nederlandse energie maatschappij is groene energie zelfs goedkoper dan gewone grijze energie bij de traditionele energieaanbieders zoals Essent, Eneco en Nuon. 4. Isoleer uw huis Goede isolatie van uw woning kan u een kostenbesparing opleveren van wel 30%. Dat bespaart energie én geld. Omdat het gebruik van een HR-ketel milieuvriendelijk is helpt u het milieu. Daarbij komt ook nog eens dat uw woning hierdoor energiezuiniger is wat weer goed is voor de eventuele verkoop van het huis.

8 8 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. 5. Koop energiezuinig Let bij de aanschaf van elektrische apparaten zoals TV, koelkast en wasmachine op het energieverbruik. Kijk altijd naar welk energielabel op het apparaat staat. A is milieuvriendelijk en E juist niet. Hoe dicht het apparaat bij de A staat, hoe zuiniger het apparaat met energie omgaat. 6. Verbruik minder water Een bad kost gemiddeld 120 liter water. Een douche neemt gemiddeld 85 liter water. Doet u er dan ook een waterbesparende douchekop op dan neemt een gemiddelde douchebeurt nog maar 47 liter. Dat scheelt dus meer dan de helft in het verbruik, maar ook in de kosten! Doen dus! 7. Besparen in de wc Een kleine boodschap wordt dan met 3 liter water weggespoeld, een grote boodschap met wel 6 liter water. Er zijn verschillende waterbesparende panelen verkrijgbaar waarmee tussentijds de waterdoorvoer gestopt kan worden. Gemiddeld wordt 35 liter water per dag gebruikt om het toilet door te spoelen. Bijna evenveel dus als een douche beurt. 8. Koop spaar/led lampen Een spaarlamp is 4x zoveel energiezuiniger dan een gewone gloeilamp. Als je 5 lampen voor spaarlampen vervangt kunt u al snel 50 per jaar besparen. Als u meer gloeilampen vervangt zult u natuurlijk nog meer kunnen besparen. 9. Was verstandig en bespaar geld Wassen op 60 graden kost 2x zoveel energie dan wassen op 40 graden. Wassen op 90 graden kost zelfs 4x zoveel stroom. Met andere woorden. Door op 40 graden te wassen bent u fors goedkoper uit en kunt u al snel meer dan 200 euro per jaar besparen. 10. Stand by kost energie Veel apparaten in huis staan 24/7 op stand-by. Een apparaat dat stand-by staat gebruikt de hele dag door energie. Bij elkaar opgeteld zo n 10 tot 15% van het totale energieverbruik. Door een stand-by-killer aan te schaffen worden apparaten die niet gebruikt worden automatisch uitgeschakeld. U kunt natuurlijk ook ieder keer de stekkers uit het stopcontact trekken.

9 9 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. 9. Laatste Nieuws Energierekening stijgt flink door belastingen Geplaatst op 23 nov 2017 Huishoudens krijgen een flink hogere energierekening. Door belastingverhogingen gaat een gemiddeld huishouden de komende jaren 260 meer betalen, blijkt uit cijfers van Vereniging Eigen Huis. Oorzaken zijn de hogere energiebelasting en de stijgende Opslag Duurzame Energie. De energierekening stijgt hiermee veel harder dan het kabinet voorspiegelt; het ministerie van Financiën spreekt van een verhoging van iets meer dan 160. Volgens berekeningen van Vereniging Eigen Huis loopt de verhoging in de periode 2018 tot 2021 op tot 260. Bron: VEH Energienota veel hoger dan voorzien Geplaatst op 13 sep 2017, bijgewerkt 13 sep 2017, 13:00 Huishoudens gaan in 2018 flink meer ODE-belasting betalen. Vooral huishoudens die geen geld hebben om hun huis energiezuiniger te maken, zijn de dupe. Onrechtvaardig, vindt Vereniging Eigen Huis. Wat is de ODE? ODE staat voor Opslag Duurzame Energie. Dit is een heffing die consumenten sinds 1 januari 2013 betalen via de energierekening. Het is een extra belasting naast de energiebelasting. De ODE is ingevoerd om de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) te financieren. Deze subsidieregeling moet investeringen van het bedrijfsleven in duurzame energie stimuleren. Huishoudens en bedrijven dragen ieder voor circa 50 % bij aan de SDE+. Flink meer ODE Minister Kamp gaf eerder aan dat huishoudens volgend jaar flink meer ODE gaan betalen. Volgens berekeningen van Vereniging Eigen Huis komt de stijging nog 16 % hoger uit dan door Kamp is voorgespiegeld. In 2013 maakte Kamp bekend dat hij uitgaat van een jaarlijkse stijging van de ODE tot gemiddeld 214 in Hij is er in zijn berekening echter vanuit gegaan dat het energieverbruik van een gemiddeld gezin elk jaar daalt, omdat zij energiebesparende maatregelen zouden nemen. Huishoudens de dupe Vrijwel iedereen betaalt volgend jaar dus flink meer ODE. En huishoudens die het geld niet hebben om energiebesparende maatregelen te nemen, gaan nog veel meer betalen. Zij zien hun rekening door de verhoogde ODE-tarieven veel meer stijgen dan voor een gemiddeld gezin is aangekondigd door de minister. Wat vindt Vereniging Eigen Huis? Maarten Eeke van der Veen, beleidsadviseur energie van Vereniging Eigen Huis: Wij vinden het onrechtvaardig dat juist de consumenten die niet kunnen besparen zo worden gestraft. Vooral omdat grote groepen financieel helemaal niet in staat zijn om stappen te zetten om hun huis energiezuiniger te maken. Een krachtig financieel stimuleringsbeleid voor consumenten was de afgelopen jaren ver te zoeken. Maar de

10 10 Energie transitie Rijks en gemeentelijke monumenten in Enschede. consumenten die hun verbruik niet kunnen minderen, betalen de komende jaren wel de rekening. Bronnen: -Provincie Overijssel -Milieu Centraal. -Gemeente Enschede. -Energievergelijking.nl -Coöperatie Buitengebied Enschede. -VEH