Welkom in de wereld van de Legionella kweek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Welkom in de wereld van de Legionella kweek"

Transcriptie

1 Welkom in de wereld van de Legionella kweek Simon in t Veld Teammanager Microbiologie Vitens Laboratorium

2 Inhoud Historie Invloed toepassing diverse technieken Legionella in praktijk Ontwikkelingen ISO norm Legionella

3 Legionella 1976 Philidelphia 1977 Legionella geïsoleerd 1978 Legionella gekweekt 1979 Genus Legionella > 50 Legionella species 21 pathogeen 70% Legionella pneumophila SG1 20%-30% Legionella pneumophila SG %-10% Legionella non pneumophila

4 Legionella in Nederland 1977 eerste patient Leiden patienten AMC 1991 Bonte Wever Slagharen

5

6 Legionella in Nederland 1977 eerste patient Leiden patienten AMC 1991 Bonte Wever Slagharen 1999 Bovenkarspel Westfriese Flora 2006 Koeltoren Amsterdam

7 Wetgeving 2001 Tijdelijke regeling legionellapreventie 2004 AI-32 Legionellapreventie voor industriële watersystemen 2004 Waterleidingbesluit 2007 Registratie van koeltorens 2011 Regeling Legionella preventie

8 Meldingen Legionella pneumonie Bron: RIVM Jaarrapportage Surveillance Respiratoire Infectieziekten 2013

9 Invloed toepassing diverse technieken

10 Ontwikkeling diverse media 1978 Mueller Hinton Agar + toevoegingen 1978 FG medium (L-cysteine en ijzerpyrofosfaat) 1979 CYE medium (actieve kool en gistextract) 1979 CYE+antibiotica (Polymixine en Vancomycine) 1980 BCYE (ACES buffer) 1981 WY (CYE+antibiotica + glycine) 1981 BMPα (CYE + mix antibiotica+ α-ketoglutaraat) 1982 MWY (WY+AB+kleurstoffen+α-ketoglutaraat) 1984 GVPC (WY + antibiotica + α-ketoglutaraat) 1984? BCYE+ab

11 Ontwikkeling diverse media 1978 Mueller Hinton Agar + toevoegingen 1978 FG medium (L-cysteine en ijzerpyrofosfaat) 1979 CYE medium (actieve kool en gistextract) 1979 CYE+antibiotica (Polymixine en Vancomycine) 1980 BCYE (ACES buffer) 1981 WY (CYE+antibiotica + glycine) 1981 BMPα (CYE + mix antibiotica+ α-ketoglutaraat) 1982 MWY (WY+AB+kleurstoffen+α-ketoglutaraat) 1984 GVPC (WY + antibiotica + α-ketoglutaraat) 1984? BCYE+ab

12 Normen wereldwijd ISO 11731: 1998 ISO : 2008 T90-431:2003 (Frankrijk) AZ/NZS 3896: 2008 (Australie/Nieuw Zeeland) Standard Methods (USA) NEN 6265:2007

13 Score ringonderzoek (1) Koloniegetal 22 C

14 Score ringonderzoek (2) Koloniegetal 37 C

15 Score ringonderzoek (3) Coliformen

16 Score ringonderzoek (4) Enterococcen

17 Score ringonderzoek (5) Clostridium perfringens

18 Score ringonderzoek (6) Legionella pneumophila

19 Recovery Legionella spp diverse media (1) Legionella pneumophila BCYE BCYE BMPα GVPC MWY non-selective +selective (Oxoid SR111) (Oxoid SR152 (Oxoid SR118) (=NEN) kve/l % % % % L. pneumophila 100 ± ± 6 75 ± 3 79 ± ± 5 serogroup ± ± ± 8 95 ± 4 80 ± 12 L. pneumophila 100 ± ± ± ± 8 86 ± 18 serogroup ± ± ± ± ± 18 L. pneumophila 100 ± ± 4 92 ± ± ± 3 serogroup ± ± ± ± ± 23

20 Recovery Legionella spp diverse media (2) Legionella non-pneumophila L. dumoffii BCYE BCYE BMPα GVPC MWY non-selective +selective (Oxoid SR111) (Oxoid SR152 (Oxoid SR118) (=NEN) kve/l % % % % 100 ± 9 90 ± ± 7 52 ± ± ± 9 92 ± ± 9 47 ± 8 45 ± 8 L. longbeachae 100 ± 8 88 ± 6 71 ± 6 52 ± 6 70 ± 5 serogroup ± ± 5 88 ± ± 2 91 ± 11 L. longbeachae 100 ± ± ± 9 94 ± 7 95 ± 11 serogroup ± ± ± ± ± 20 L. anisa L. gormanii L. jordanis L. micdadei 100 ± 5 91 ± ± 9 78 ± 9 79 ± ± ± ± 6 71 ± 6 90 ± ± ± ± 7 35 ± 9 54 ± ± ± ± 3 40 ± 8 49 ± ± 16 7 ± ± 7 94 ± ± 3 66 ± ± ± ± ± ± ± ± 2 95 ± ± 11 L. bozemanii 100 ± 8 99 ± ± 7 88 ± 14 serogroup ± ± ± ± 5 L. bozemanii 100 ± ± ± ± 10 serogroup ± ± ± ± 9

21 Nederland vs Duitsland Vitens Jan2006 Dec % Legionella positief 20% Legionella pneumophila 80% Legionella species NLGA Jan2006-July % Legionella positief 89 % Legionella pneumophila 11 % Legionella species

22 Oorzaak verschillen opbrengst (1) Onbehandeld Hitte (30 min 50 C) Zuur (5 min ph2) MWY MWY MWY

23 Oorzaak verschillen opbrengst (2) Onbehandeld Hitte (30 min 50 C) Zuur (5 min ph2) Filter zuur (5 min ph2) MWY MWY MWY MWY

24 Oorzaak verschillen opbrengst (3) Onbehandeld Hitte (30 min 50 C) Zuur (5 min ph2) Filter zuur (5 min ph2) Filter onbehandeld MWY MWY MWY MWY MWY

25 Cellulose Nitrate membraan filters, 0,45µm L. pneumophila L. anisa L. bozemanii L. longbeachae Lab Lab Lab

26 Tuffryn membraan filters, 0,45µm L. pneumophila L. anisa L. bozemanii L. longbeachae Lab 1 NB Lab Lab

27 Legionella in de praktijk

28 % Positieve monsters Vitens lab Drinkwater 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,

29 % Positieve monsters Vitens lab Proceswater 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,

30 % monsters Niet Te Bepalen 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 drinkwater proceswater 1,5 1,0 0,5 0,

31 Verdeling Legionella spp drinkwater 5,8 2,1 1,5 0,3 0,1 NON_PN 4,0 SG2_14 SG1 NON_SG_1 NON_SG2_14 86,2 SG1_SG2_14 NONPN_SG1_SG2_14

32 Verdeling Legionella spp proceswater NON_PN SG2_14 SG1 NON_SG_1 NON_SG2_14 SG1_SG2_14 NONPN_SG1_SG2_14 18

33 Soorten Legionella species Legionella anisa Legionella gormanii Legionella feeleii Legionella dumoffi Legionella erythra Legionella micdadei Legionella maceachernii Legionella rubrilucens Legionella faurnensis Legionella jamestowniensis

34 Ontwikkelingen

35 Ontwikkeling ISO standaard Integreren beide normen Onderzoek QC voor membraanfilters Centrifugatietechniek; moeilijk filtreerbare monsters Hitte/zuurbehandeling combineren Introductie BCYE+ab en MWY Keuze in werkwijze

36 Ontwikkeling ISO standaard Schoon water Monster direct opbrengen Directe membraanfiltratie Membraanfiltratie aftrillen concentraat opbrengen Vervuild water Membraanfiltratie aftrillen concentraat opbrengen Verdunnen

37

38

Diversiteit en eigenschappen van Legionella-bacteriën

Diversiteit en eigenschappen van Legionella-bacteriën Diversiteit en eigenschappen van Legionella-bacteriën Dick van der Kooij ISSO Congres, Nijkerk, 27 november 2014 Inhoud Inleiding Ontdekking van Legionella Incidentie van Legionnaires Disease (LD)/veteranenziekte

Nadere informatie

Legionella. De overdracht. Jacob P. Bruin Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Kennemerland Haarlem

Legionella. De overdracht. Jacob P. Bruin Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Kennemerland Haarlem Legionella De overdracht Jacob P. Bruin Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Kennemerland Haarlem Legionella Inhoud: Legionella bacterie Infectieroute Diagnostiek Kweek Urine antigeentesten Serologie

Nadere informatie

Legionella stand van zaken vanuit wetenschappelijk perspectief

Legionella stand van zaken vanuit wetenschappelijk perspectief 1 Legionella stand van zaken vanuit wetenschappelijk perspectief Frank Oesterholt KWR Watercycle Research Institute 2 Legionella algemeen Toename aantal legionellosegevallen Aantal geregistreerde gevallen

Nadere informatie

Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen

Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen Ideale methode Specifiek (geen vals -) Reproduceerbaar Simpel Selectief (geen vals +) 100% recovery Snel Gevoelig Levend/Infectieus Goedkoop

Nadere informatie

Eisen aan microbiologisch veilig drinkwater 2. Gertjan Medema Cursus Drinkwatermicrobiologie

Eisen aan microbiologisch veilig drinkwater 2. Gertjan Medema Cursus Drinkwatermicrobiologie Eisen aan microbiologisch veilig drinkwater 2 Gertjan Medema Cursus Drinkwatermicrobiologie Microbiologisch onberispelijk drinkwater? EU Drinking Water Directive en Waterleidingbesluit NL Algemene eis:

Nadere informatie

van Biobeheer Laboratorium Afdeling Laboratorium en Technische Dienst (KvK-nummer: )

van Biobeheer Laboratorium Afdeling Laboratorium en Technische Dienst (KvK-nummer: ) egistratienummer: L 281 (s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Folkert Elsingastraat 42 3067 NW otterdam Nederland Afkorting Folkert Elsingastraat 42 3067 NW otterdam Nederland

Nadere informatie

Bepaling van Legionella species en Legionella pneumophila

Bepaling van Legionella species en Legionella pneumophila Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van species en pneumophila Versie oktober 2012 WAC/V/A/005 INHOUD Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3 3 OPMERKINGEN 4 4 APPARATUUR

Nadere informatie

Legionella pneumophila : Inleidende begrippen. Een verhaal met of zonder einde?

Legionella pneumophila : Inleidende begrippen. Een verhaal met of zonder einde? Legionella pneumophila : Inleidende begrippen. Een verhaal met of zonder einde? Rudy Calders Verantw. Labo microbiologie, zwembadhygiëne, grootkeukenhygiëne 1 Fysische karakteristieken: Type: Grootte:

Nadere informatie

LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers. Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water

LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers. Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water Onderwerpen Wat weten we van Legionella Meldingen Legionellose Bronopsporing patiënten Besmettingen leidingwater Praktijk 18 jaar

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: 08-05-2012 tot 01-01-2016 Vervangt bijlage d.d.: 21-12-2011

Deze bijlage is geldig van: 08-05-2012 tot 01-01-2016 Vervangt bijlage d.d.: 21-12-2011 Met vestigingen te: Monstername a Water Monstername ten behoeve Legionella onderzoek LOGI003W conform NEN 6265 b Water Monstername ten behoeve microbiologische analyses LOGI003W conform ISO 19458 c Zwembadwater

Nadere informatie

KWEEK WATER AANVRAAGFORMULIER

KWEEK WATER AANVRAAGFORMULIER Page 1 of 5 1. Document eigenschappen Titel Toepassingsgebied Uitvoerenden en Verantwoordelijkheden Auteur(s) Reviewer(s) Inhoud verantwoordelijke Document manager Kweek Water - Aanvraagformulier MMB Analisten

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: 25-02-2011 tot 01-02-2012 Vervangt bijlage d.d.: 16-11-2010

Deze bijlage is geldig van: 25-02-2011 tot 01-02-2012 Vervangt bijlage d.d.: 16-11-2010 Deze bijlage is geldig : 25-02-2011 tot 01-02-2012 Vergt bijlage d.d.: 16-11-2010 Met vestigingen te: Monstername a Water Monstername ten behoeve Legionella onderzoek LOGI003W conform NEN 6265 b Water

Nadere informatie

Legionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD

Legionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila, established in 1976 Legionella is een aerobe, gram negatieve bacterie Familie Legionellaceae heeft 50 species, met ruim 70 serogroups.

Nadere informatie

Legionella verschil tussen theorie en praktijk

Legionella verschil tussen theorie en praktijk Legionella verschil tussen theorie en praktijk NVvA-Congres 2016 Kurhaus - Scheveningen Mascha van Hofweegen Praktijk -1 Wij hebben ons Legionella-beheersplan extern laten controleren. Zij hebben dit goedgekeurd

Nadere informatie

Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater

Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater Wat gaat goed, wat kan beter Frits.hollebekkers@rhdhv.com 27 juni 2018 Bron: www.nsctpl.com Royal HaskoningDHV Aviation Buildings Energy Industry

Nadere informatie

Bepaling van Legionella species en Legionella pneumophila

Bepaling van Legionella species en Legionella pneumophila Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van species en pneumophila Versie november 2015 WAC/V/A/005 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 4 2 PRINCIPE 4 3 OPMERKINGEN 5 4 APPARATUUR

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: 12-12-2012 tot 01-01-2016 Vervangt bijlage d.d.: 12-11-2012

Deze bijlage is geldig van: 12-12-2012 tot 01-01-2016 Vervangt bijlage d.d.: 12-11-2012 Deze bijlage is geldig : 12-12-2012 tot 01-01-2016 Vergt bijlage d.d.: 12-11-2012 Met vestigingen te: Monstername a Water Monstername ten behoeve Legionella onderzoek conform NEN 6265 b Monstername ten

Nadere informatie

Bepaling van Legionella species en Legionella pneumophila in drinkwater; bepaling van Legionella spp. in koeltorenwater

Bepaling van Legionella species en Legionella pneumophila in drinkwater; bepaling van Legionella spp. in koeltorenwater Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van species en pneumophila in drinkwater; bepaling van spp. in koeltorenwater Versie oktober 2017 WAC/V/A/005 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Deze bijlage is geldig : 27 04 2010 tot 01 06 2014 Vergt bijlage d.d.: 01 04 2009 Monsterneming a Water Het nemen monsters voor microbiologisch, chemisch en sensorisch onderzoek SOP BC 346 b Het nemen

Nadere informatie

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für: Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditatierungszertifikat 207-TEST NBN EN ISO/IEC 17025:2005 Versie/Version/Fassung

Nadere informatie

Bepaling van Legionella species (nonpneumophila) en Legionella pneumophila in drinkwater en bepaling van Legionella spp.

Bepaling van Legionella species (nonpneumophila) en Legionella pneumophila in drinkwater en bepaling van Legionella spp. Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van species (nonpneumophila) en pneumophila in drinkwater en bepaling van spp. in koeltorenwater Versie november 2018 WAC/V/A/005

Nadere informatie

Detectiemethoden voor legionella in water

Detectiemethoden voor legionella in water Detectiemethoden voor legionella in water Rapport 703719063/2010 J.A.C. Schalk A.M. de Roda Husman Dit is een uitgave van: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl

Nadere informatie

Bepaling van Legionella pneumophila en Legionella species

Bepaling van Legionella pneumophila en Legionella species Compendium voor analyse van water Bepaling van Legionella pneumophila en Legionella species september 2010 Pagina 1 van 15 WAC/V/A/005 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 4

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Europaplein 4 4587 CH loosterzande Nederland Locatie Afkorting Europaplein 4 4587 CH loosterzande Nederland Monsterneming

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Minervum 7002 4817 ZL da Nederland Locatie Afkorting Hoofdlocatie Minervum 7002 4817 ZL da Nederland Amperestraat 35 8013

Nadere informatie

Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied...4

Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied...4 Nederlandse Ontwerp norm NEN 6265 Water - Onderzoek naar de aanwezigheid en het aantal kolonievormende eenheden (KVE) van Legionella-bacteriën Water - Examination on the presence and the number of colony

Nadere informatie

Geldig van: 01-07-2006 tot 27-05-2010 Vervangt bijlage d.d.: 25-05-2006

Geldig van: 01-07-2006 tot 27-05-2010 Vervangt bijlage d.d.: 25-05-2006 Monsterneming a Water Het nemen monsters voor microbiologisch, chemisch en sensorisch onderzoek SOP BC 346 b Het nemen monsters voor Legionella onderzoek SOP BC 492 conform NEN 6265 Anorganische analyses

Nadere informatie

Ministeriële regeling. Legionellapreventie

Ministeriële regeling. Legionellapreventie Ministeriële regeling Legionellapreventie Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu van 27 juni 2011, nr. BJZ2011046957, houdende nadere regels met betrekking tot enige onderwerpen

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: 21-12-2011 tot 01-01-2016 Vervangt bijlage d.d.: 25-02-2011

Deze bijlage is geldig van: 21-12-2011 tot 01-01-2016 Vervangt bijlage d.d.: 25-02-2011 Deze bijlage is geldig : 21-12-2011 tot 01-01-2016 Vergt bijlage d.d.: 25-02-2011 Met vestigingen te: Monstername a Water Monstername ten behoeve Legionella onderzoek LOGI003W conform NEN 6265 b Water

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Minervum 7002 4817 ZL da Nederland Locatie Afkorting Hoofdlocatie Minervum 7002 4817 ZL da Nederland Amperestraat 35 8013

Nadere informatie

VIO Bacteriologische parameters in drinkwater

VIO Bacteriologische parameters in drinkwater VIO 14-41 Bacteriologische parameters in drinkwater 2014 VIO 14-41 Bacteriologische parameters in drinkwater 2014 2014 KWR Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen

Nadere informatie

De epidemiologie van Legionellose

De epidemiologie van Legionellose De epidemiologie van Legionellose Het nut van Osiris voor surveillance en onderzoek Petra Brandsema Centrum Epidemiologie en Surveillance, CIB, RIVM. De epidemiologie van Legionellose 12 mei 2014 2 Aantal

Nadere informatie

Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016

Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016 Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016 Erik Wilms Claudia Wever Augustus 2016 Evaluatie Lab Dag 2015 wens voor microbiologie toepassing steriliteitstesten, kiemgetal bepalingen, plaatjes, wat doen, hoe

Nadere informatie

Locatie waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd

Locatie waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Pascalstraat 25 6716 AZ Ede Nederland Locatie waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Monsterneming a. Drinkwater en proceswater b. Drinkwater, proceswater en koelwater Het

Nadere informatie

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für: Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditierungszertifikat 207-TEST EN ISO/IEC 17025:2005 Versie/Version/Fassung

Nadere informatie

Bepaling van Legionella pneumophila en Legionella species

Bepaling van Legionella pneumophila en Legionella species Compendium voor analyse van water Bepaling van Legionella pneumophila en Legionella species september 2008 1/14 WAC/V/A/005 INHOUD 1. TOEPASSINGSGEBIED... 3 2. PRINCIPE... 3 3. OPMERKINGEN... 4 4. APPARATUUR

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview NEN Bacteriologisch onderzoek van water NEDERLANDSE NORM

Voorbeeld. Preview NEN Bacteriologisch onderzoek van water NEDERLANDSE NORM UDC 628.1+.3:543.39:579.841 Bacteriologisch onderzoek van water Onderzoek naar de aanwezigheid en het aantal kolonievormende eenheden (KVE) van /_eg/one//a-bacteriën Bacteriological examination of water

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Industrieweg 16 8131 V ijhe (s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd oofdkantoor Afkorting oofdlocatie Industrieweg 16 8131 V ijhe Boseind 10 5281 RM Boxtel Roggedijk 4 5704 R elmond

Nadere informatie

G.04 Legionella beheersplan.

G.04 Legionella beheersplan. G.04 Legionella beheersplan. Protocol als bedoeld in artikel 9 lid 2 van het Huishoudelijk Reglement van de Tielse Watersportvereniging De Waal. Risicoanalyse & beheersplan legionella In de Drinkwater

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: 21-03-2016 tot 01-02-2020 Vervangt bijlage d.d.: 16-02-2016

Deze bijlage is geldig van: 21-03-2016 tot 01-02-2020 Vervangt bijlage d.d.: 16-02-2016 van Eurofins K.B.B.L. B.V. Locaties waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Locatie Afkorting Industrieweg 16 8131 V ijhe Boseind 10 5281 RM Boxtel Roggedijk 4 5704 R elmond Den Sliem 8

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: van Mérieux NutriSciences Pascalstraat 25 6716 AZ Ede Nederland Locatie waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Monsterneming a. Drinkwater en proceswater b. Drinkwater, proceswater

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2016 214 Besluit van 1 juni 2016, houdende regels met betrekking tot de productie en distributie van elektriciteit en drinkwater op Bonaire, Sint-Eustatius

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Industrieweg 16 8131 V ijhe Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd oofdkantoor Locatie Afkorting oofdlocatie Industrieweg 16 8131 V ijhe Boseind 10 5281 RM Boxtel Roggedijk 4

Nadere informatie

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO 55.3. Oscar Nuijten Edu4Install. Namens, ISSO. Gastheer: Lomans Groep

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO 55.3. Oscar Nuijten Edu4Install. Namens, ISSO. Gastheer: Lomans Groep Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Edu4Install Namens, ISSO Gastheer: Lomans Groep Wat doet ISSO? Inhoud Wetgeving legionella proceswater + koeltorenkaart

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: (s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd oofdkantoor Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK eerenveen Nederland Afkorting Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK eerenveen Nederland carus 12 8448 CJ

Nadere informatie

LEGIONELLA IN KOELWATER, PREVENTIE EN DETECTIEMETHODEN. Erik Smet

LEGIONELLA IN KOELWATER, PREVENTIE EN DETECTIEMETHODEN. Erik Smet LEGIONELLA IN KOELWATER, PREVENTIE EN DETECTIEMETHODEN Cursus proceswater KVIV Genootschap Milieutechnologie Berchem 18 november 2008 Erik Smet TREVI nv Dulle-Grietlaan 17/1 B-9050 Gentbrugge Tel. +32

Nadere informatie

Algemene gegevens Analyseresultaat Legionella onderzoek Analyseresultaat Meetprogramma tabel IIIc (prog. 2A)

Algemene gegevens Analyseresultaat Legionella onderzoek Analyseresultaat Meetprogramma tabel IIIc (prog. 2A) VERTROUWELIJK Mens & Water BV dhr. J.H.H. Solberg Hofkamp 30 6161 DC Geleen Object : Rijk van Margraten Golfbaan Bemelerweg 99 6267 AL Cadier en Keer Limburg ONDERZOEKSRAPPORT WATERMONSTERS Inhoud Algemene

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: (s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd oofdkantoor Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK eerenveen Nederland Afkorting Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK eerenveen Nederland carus 12 8448 CJ

Nadere informatie

Een nieuwe methode voor screening van koelwater en proceswater op Legionella pneumophila

Een nieuwe methode voor screening van koelwater en proceswater op Legionella pneumophila Een nieuwe methode voor screening van koelwater en proceswater op Legionella pneumophila KWR 09.004 (Ned;P) Mei 2009 Een nieuwe methode voor screening van koelwater en proceswater op Legionella pneumophila

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: (s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd oofdkantoor Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK eerenveen Nederland Afkorting Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK eerenveen Nederland carus 12 8448 CJ

Nadere informatie

Aard van de laatste wijziging: herziening van de inhoud van het voorschrift revisie 1 uit 1998 en aanvulling arbo beleidsregel sept. 2003.

Aard van de laatste wijziging: herziening van de inhoud van het voorschrift revisie 1 uit 1998 en aanvulling arbo beleidsregel sept. 2003. Gezien en akkoord bevonden door: Arbeidshygiënist / E. Schuurmans Bedrijfsarts / M. Meijer Sectiechef S920 / J. van Driel Aard van de laatste wijziging: herziening van de inhoud van het voorschrift revisie

Nadere informatie

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG Datum 23 oktober 2014 Onderwerp Regeldruk bij legionellabeheersing Uw kenmerk

Nadere informatie

Resultaten en nieuwe inzichten van bronopsporing:

Resultaten en nieuwe inzichten van bronopsporing: Resultaten en nieuwe inzichten van bronopsporing: Bronopsporings Eenheid Legionella-pneumonie (BEL) 12 mei 2014 Sjoerd M. Euser, PhD Stichting Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Kennemerland Haarlem

Nadere informatie

Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3

Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3 Inhoud Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Wat is ISSO? Wetgeving legionellapreventie proceswater ISSO 55.3 Risicoanalyse en beheersmaatregelen

Nadere informatie

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für: Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditierungszertifikat 332-TEST EN ISO/IEC 17025:2017 Versie/Version/Fassung

Nadere informatie

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG Datum 22 oktober 2014 Onderwerp Regeldruk bij legionellabeheersing Uw kenmerk

Nadere informatie

Het gevaar verbonden aan de aanwezigheid van Legionella in water

Het gevaar verbonden aan de aanwezigheid van Legionella in water Het gevaar verbonden aan de aanwezigheid van Legionella in water Studiedag Bart Bleys - Dinne Karla 25.10.06 Master title - 10/03/2015 - Page 1 Het gevaar verbonden aan de aanwezigheid van Legionella in

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview. Ontwerp praktijkrichtlijn NPR Water Toelichting bij de telling van Legionella volgens NEN EN ISO 11731

Voorbeeld. Preview. Ontwerp praktijkrichtlijn NPR Water Toelichting bij de telling van Legionella volgens NEN EN ISO 11731 Nederlandse Ontwerp praktijkrichtlijn NPR 6278 Water Toelichting bij de telling van Legionella volgens NEN EN ISO 11731 Publicatie uitsluitend voor commentaar Water Explanatory comments on the enumeration

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 10828 29 juni 2011 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu van 27 juni 2011, nr. BJZ2011046957,

Nadere informatie

Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig

Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig Versteegh, A. ; Brandsema, P. ; Aa, M. van der ; Dik, H. H2O : tijdschrift voor watervoorziening en afvalwaterbehandeling 40(2007)17 p 10-12 Dekker

Nadere informatie

Veilig water, uw en onze zorg

Veilig water, uw en onze zorg Veilig water, uw en onze zorg Risicobeheersing en consumentveiligheid, niet alleen een kwestie van vertrouwen Waarde van WLN: Hygiene en veiligheid 5-6- 2014 16-6-2014 veilig water 1 Veilig drinkwater

Nadere informatie

Klinische diagnostiek van legionellapneumonie in Nederland

Klinische diagnostiek van legionellapneumonie in Nederland Rapport: 703719040/2009 J.A.C. Schalk et al. Klinische diagnostiek van legionellapneumonie in Nederland RIVM-rapport 703719040/2009 Klinische diagnostiek van legionellapneumonie in Nederland J.A.C. Schalk

Nadere informatie

AquaScope. snelle en autonome microbiologische detectie

AquaScope. snelle en autonome microbiologische detectie AquaScope snelle en autonome microbiologische detectie Inhoud Introductie AquaScope Voordelen Toepassingen Werking Prestaties Slot opmerkingen Bedrijfsprofiel BioTrack BV Afsplitsing van AquaExplorer,

Nadere informatie

Bepaling van Clostridium perfringens

Bepaling van Clostridium perfringens Compendium voor analyse van water september 2010 Pagina 1 van 9 WAC/V/A/007 INHOUD 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 TERMINOLOGIE EN PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 4 4 WERKWIJZE... 5 4.1 REAGENTIA EN

Nadere informatie

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO Bart-Jan Kordes Kordes Advies. Inhoud. Waarom nieuwe uitgave 55.3?

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO Bart-Jan Kordes Kordes Advies. Inhoud. Waarom nieuwe uitgave 55.3? Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Bart-Jan Kordes Kordes Advies Namens, ISSO Gastheer 13-03-2017: Wat doet ISSO? Inhoud Wetgeving legionella proceswater Koeltorenkaart

Nadere informatie

Verkennend onderzoek naar Legionella in Nederlands regenwater

Verkennend onderzoek naar Legionella in Nederlands regenwater Briefrapport 703719035/2009 W.J. Lodder M. Mooij J.A.C. Schalk N.G.F.M. van der. Aa Verkennend onderzoek naar Legionella in Nederlands regenwater Detectie met behulp van moleculaire technieken Briefrapport

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: (s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd oofdkantoor Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK eerenveen Nederland Afkorting Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK eerenveen Nederland Monsterneming a.

Nadere informatie

Praktijkervaringen bij Dow Terneuzen. Themamiddag Ervaringen met legionella in koel- en proceswater 27 juni 2018

Praktijkervaringen bij Dow Terneuzen. Themamiddag Ervaringen met legionella in koel- en proceswater 27 juni 2018 Praktijkervaringen bij Dow Terneuzen Themamiddag Ervaringen met legionella in koel- en proceswater 27 juni 2018 Inhoud Dow Terneuzen Water op de Dow-site Watersystemen met Legionella monitoring Interne

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Minervum 7002 4817 ZL da Nederland Locatie Afkorting Hoofdlocatie Minervum 7002 4817 ZL da Nederland Amperestraat 35 8013

Nadere informatie

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für: Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditatierungszertifikat 179-TEST NBN EN ISO/IEC 17025:2005 Versie/Version/Fassung

Nadere informatie

Legionella in water Ontwikkeling van een amoebe-kweek-pcr methode voor detectie van legionella

Legionella in water Ontwikkeling van een amoebe-kweek-pcr methode voor detectie van legionella RIVM Rapport 703719039/2010 Legionella in water Ontwikkeling van een amoebe-kweek-pcr methode voor detectie van legionella J.A.C. Schalk W.J. Lodder S.A. Rutjes F.M. Schets A.M. de Roda Husman Contact:

Nadere informatie

Laboratorium-analyses LMB 2009. Achtergronden, beschrijving van de uitvoering en prestatiekenmerken

Laboratorium-analyses LMB 2009. Achtergronden, beschrijving van de uitvoering en prestatiekenmerken Laboratorium-analyses LMB 2009 en, beschrijving van de uitvoering en prestatiekenmerken Laboratorium-analyses LMB 2009 en, beschrijving van de uitvoering en prestatiekenmerken 2009 KWR Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Commissieplan 2016 Normsubcommissie 390 020 06, Microbiologische parameters

Commissieplan 2016 Normsubcommissie 390 020 06, Microbiologische parameters kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2015-12-29 pagina 1/9 Commissieplan 2016 Normsubcommissie NORMSUBCOMMISSIE NEN Milieu & Maatschappij Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015)

Nadere informatie

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für: Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditatierungszertifikat 132-TEST NBN EN ISO/IEC 17025:2005 Versie/Version/Fassung

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN 6265 (nl) Water - Detectie en telling van Legionella. Water - Detection and enumeration of Legionella

Nederlandse norm. NEN 6265 (nl) Water - Detectie en telling van Legionella. Water - Detection and enumeration of Legionella Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

4. In welke watervoerende systemen komt legionella voor? 6. Legionella en risicobeperking in open recirculerende verdampende koelwatersystemen.

4. In welke watervoerende systemen komt legionella voor? 6. Legionella en risicobeperking in open recirculerende verdampende koelwatersystemen. INHOUDSOPGAVE 1. Wat is legionella? 2. Hoe vindt legionellabesmetting plaats? 3. Welke factoren verhogen het risico? 4. In welke watervoerende systemen komt legionella voor? 5. Regel- en Wetgeving en wie

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Deze bijlage is geldig : 29-02-2016 tot 01-03-2018 Vergt bijlage d.d.: 22-06-2015 Leeuwarderstraatweg 129 8441 PK Heerenveen Nederland Locatie waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor

Nadere informatie

NfN Richtlijn Waterbehandeling 2013

NfN Richtlijn Waterbehandeling 2013 NfN Richtlijn Waterbehandeling 2013 Marjolijn van Buren Namens de Waterkwaliteitscommissie NfN Historie 1996: 1 e Richtlijn Water voor Dialyse (DGN) 2003: Introductie van HDF-online en hoog doorlaatbare

Nadere informatie

BELANGRIJK: DRINGENDE VEILIGHEIDSMELDING Mueller Hinton E Agar (MHE) (Ref , , en ) Geachte biomérieux-klant,

BELANGRIJK: DRINGENDE VEILIGHEIDSMELDING Mueller Hinton E Agar (MHE) (Ref , , en ) Geachte biomérieux-klant, Ter attentie van de laboratoriummanager Ter attentie van de voorzitter van het zorgcentrum Ter attentie van de correspondent voor reagentiavigilantie Brussel, 8 augustus, 2017 Referentie: FSCA 3532 BELANGRIJK:

Nadere informatie

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Inhoud

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Inhoud Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Wat is ISSO? Inhoud Waarom nieuwe uitgave 55.3? Wat zijn de vernieuwingen? Hoe om te gaan

Nadere informatie

UPI-035 Actieplan bestrijding Legionella

UPI-035 Actieplan bestrijding Legionella UPI-035 Actieplan bestrijding Legionella Uniforme Productie Instructie Opmerkingen: 27 okt 2006: Dit is de eerste versie 1 okt 2012: KVE/I getallen aangepast volgens AI-32 versie derde druk. Versiedatum:

Nadere informatie

ISSO Inhoud. Ontwikkeling wetgeving legionellapreventie proceswater. Producten van ISSO. Registratie koeltorens

ISSO Inhoud. Ontwikkeling wetgeving legionellapreventie proceswater. Producten van ISSO. Registratie koeltorens Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers Wat doet ISSO? Inhoud m.b.v. Wetgeving legionella proceswater ISSO 55.3 Koeltorenkaart Waarom nieuwe uitgave 55.3? Oscar Nuijten Edu4Install Namens,

Nadere informatie

Legionella uitbraak in Amsterdam speurtocht naar de koeltoren

Legionella uitbraak in Amsterdam speurtocht naar de koeltoren Legionella uitbraak in Amsterdam speurtocht naar de koeltoren Ed IJzerman, arts-microbioloog Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Haarlem Namens GGD Amsterdam, CIb en LCI van het RIVM en BEL-team

Nadere informatie

Duurzame groei mogelijk door waterhergebruik

Duurzame groei mogelijk door waterhergebruik Duurzame groei mogelijk door waterhergebruik Waterhergebruik bij FrieslandCampina Aalter Door: Gert Snijders Datum: 19 maart 2015 Inhoud Informatie over site FrieslandCampina Aalter Projecten Condensaat

Nadere informatie

Bepaling van Pseudomonas aeruginosa

Bepaling van Pseudomonas aeruginosa Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van Versie februari 2015 WAC/V/A/006 Inhoud INHOUD 1 Toepassingsgebied 3 2 Principe 3 3 Opmerkingen 4 4 Reagentia en Bereidingen 5

Nadere informatie

Bepaling van Clostridium perfringens

Bepaling van Clostridium perfringens Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van Versie oktober 2012 WAC/V/A/007 INHOUD Inhoud 1 Doel en toepassingsgebied 3 2 Terminologie en principe 3 3 Opmerkingen 4 4 Werkwijze

Nadere informatie

Biologische bestrijding van micro-organismen

Biologische bestrijding van micro-organismen Biologische bestrijding van micro-organismen (waaronder Legionella) met amoeben Irma Steemers-Rijkse Novochem Water Treatment Houten Overzicht presentatie Chemische waterbehandeling Chemische biociden

Nadere informatie

Bepaling van Clostridium perfringens

Bepaling van Clostridium perfringens Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van Versie februari 2014 WAC/V/A/007 Inhoud INHOUD 1 Toepassingsgebied 3 2 Principe 3 3 Opmerkingen 4 4 Reagentia en oplosmiddelen

Nadere informatie

LCI-richtlijn Legionellose Bijlage 1. Vragenlijst Legionellapneumonie

LCI-richtlijn Legionellose Bijlage 1. Vragenlijst Legionellapneumonie LCI-richtlijn Legionellose Bijlage 1. Vragenlijst Legionellapneumonie Gegevens voor GGD Naam patiënt Geboortedatum Adres en woonplaats / /.. Telefoon/contactgegevens Naam behandelend arts Ziekenhuis/afdeling

Nadere informatie

Bepaling van enterokokken

Bepaling van enterokokken Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van enterokokken Versie september 2013 WAC/V/A/003 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3 3 OPMERKINGEN 4 4 APPARATUUR EN

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Legionella in Martinushof

Praktische opdracht Biologie Legionella in Martinushof Praktische opdracht Biologie Legionella in Mart Praktische-opdracht door een scholier 1659 woorden 22 mei 2001 6,6 22 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Naar aanleiding van het krantenartikel: "Legionella

Nadere informatie

Bepaling van enterokokken

Bepaling van enterokokken Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van enterokokken Versie februari 2014 WAC/V/A/003 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3 3 OPMERKINGEN 4 4 APPARATUUR EN

Nadere informatie

Inhoud. Besluit (onder andere drinkwaterkwaliteit) Blz 1 Regeling (onder andere consumentenbescherming en terugleververgoeding) Blz 16

Inhoud. Besluit (onder andere drinkwaterkwaliteit) Blz 1 Regeling (onder andere consumentenbescherming en terugleververgoeding) Blz 16 Inhoud Besluit (onder andere drinkwaterkwaliteit) Blz 1 Regeling (onder andere consumentenbescherming en terugleververgoeding) Blz 16 Besluit houdende regels met betrekking tot de productie en distributie

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Minervum 7002 4817 ZL da Locatie Afkorting Hoofdlocatie Minervum 7002 4817 ZL da Amperestraat 35 8013 PT lle iel lab Adres

Nadere informatie

LEGIONELLA IN POTGROND EN TUINAARDE. Fact sheet. : Veilig wonen en leven. ND06K100 Legionella in potgrond pagina 1 van 4

LEGIONELLA IN POTGROND EN TUINAARDE. Fact sheet. : Veilig wonen en leven. ND06K100 Legionella in potgrond pagina 1 van 4 LEGIONELLA IN POTGROND EN TUINAARDE Fact sheet (Deel)projectnummer Thema : ND 06K100 : Veilig wonen en leven ND06K100 Legionella in potgrond pagina 1 van 4 1. INLEIDING De GGD Kennemerland heeft de VWA

Nadere informatie

Detectie van legionella met een amoebekweekmethode. RIVM briefrapport /2011 J.A.C. Schalk et al.

Detectie van legionella met een amoebekweekmethode. RIVM briefrapport /2011 J.A.C. Schalk et al. Detectie van legionella met een amoebekweekmethode RIVM briefrapport 703719083/2011 J.A.C. Schalk et al. Detectie van legionella met een amoebekweekmethode RIVM Briefrapport 703719083/2011 J.A.C. Schalk

Nadere informatie

RIVM rapport 703719009/2005

RIVM rapport 703719009/2005 RIVM rapport 703719009/2005 De microbiologische kwaliteit van hemelwater toegepast voor toiletspoeling, schoonmaken en tuinsproeien Inventariserend onderzoek 2005 F.M. Schets 1), H.H.J.L. van den Berg,

Nadere informatie

Bepaling van enterokokken

Bepaling van enterokokken Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van enterokokken Versie juni 2015 WAC/V/A/003 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3 3 OPMERKINGEN 4 4 APPARATUUR EN MATERIAAL

Nadere informatie

Bepaling van Clostridium perfringens

Bepaling van Clostridium perfringens Bepaling van Clostridium perfringens september 2008 1/10 WAC/V/A/007 INHOUD 1 Doel en toepassingsgebied... 3 2 Terminologie en principe... 3 3 Werkwijze... 5 3.1 Reagentia en oplosmiddelen... 5 3.2 Apparatuur

Nadere informatie

HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS

HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS / legionellabeheersplan HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS Wat moet er zeker instaan? Een leidraad* / versie mei 2014 * Dit document heeft als doel een oplijsting te maken van de onderdelen die

Nadere informatie