Het Kwaliteitsinstituut: een Nederlands sprookje?

Transcriptie

1 1

2 Het Kwaliteitsinstituut: een Nederlands sprookje? 22 september Jeroen Poot

3 Er was eens een klein koninkrijk in het noordwesten van Europa waar een systeem van gereguleerde marktwerking werd ingevoerd in de gezondheidszorg Voortaan mochten: Burgers zelf hun zorgverzekeraar kiezen; Zorgverzekeraars kiezen welke aanbieders zij contracteren; Patiënten kiezen van wie zij zorg willen ontvangen. 3

4 Maar de koningin en haar ministers realiseerden zich dat: Burgers/patiënten informatie nodig hadden over de kwaliteit en kosten van zorgverzekeraars en zorgaanbieders om te kunnen kiezen; Zorgverzekeraars informatie nodig hadden over de kwaliteit en kosten van zorgaanbieders om goede contracten te kunnen afsluiten. 4

5 Gelukkig werkten dokters in het koninkrijk al jaren aan goede richtlijnen voor de kwaliteit van de zorg. Ze hadden er meer dan 1200 ontwikkeld. Helaas bleek dat dokters: Zich niet altijd aan hun eigen richtlijnen hielden; Niet altijd samenwerkten, zodat de richtlijnen niet op elkaar aansloten en ieder zijn eigen regeltjes maakte; De patiënten niet betrokken bij richtlijnontwikkeling. 5

6 Om te zorgen voor betere richtlijnen en goede informatie over kwaliteit, zorgde de minister voor organisaties die dit regelden: Regieraad voor Kwaliteit Coördinatieplatform Zorgstandaarden Zichtbare Zorg Centrum Klantervaring Zorg 6

7 Tussen 2005 en 2010 deden die vijf organisaties enorm hun best om de kwaliteit en transparantie van de zorg te vergroten. Maar: De Regieraad ging over richtlijnen voor artsen; Het Coördinatieplatform over zorgstandaarden die vanuit het perspectief van de patiënt de organisatie van zorg beschreven; Artsen en patiëntenorganisaties ruzieden over de relatie tussen richtlijnen en zorgstandaarden; Niet alle artsenverenigingen werkten mee aan zorgstandaarden. 7

8 Het regelen van de transparantie was de taak van Zichtbare Zorg, het Centrum Klantervaring Zorg en kiesbeter.nl. Maar: De onderlinge afstemming kostte reistijd en moeite, omdat de drie organisaties kantoor hielden in 3 verschillende plaatsen (Den Haag, Utrecht, Bilthoven); kiesbeter.nl moest informatie voor de burger laten zien, maar had weinig invloed op de inhoud van die informatie. 8

9 Het duurde lang voordat relevante kwaliteitsinformatie openbaar gemaakt werd en het ging niet van harte. Patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars en zorgaanbieders moesten daar samen afspraken over maken in landelijke stuurgroepen per sector; De partij die de informatie moest leveren, had er zelf het minste belang bij; Het oplossen van methodologische en registratieproblemen kostte tijd. 9

10 Omdat de richtlijnmakers en de ontwikkelaars van kwaliteitsindicatoren weinig contact met elkaar hadden: Waren er veel richtlijnen zonder kwaliteitsindicatoren; Waren er indicatorsets die niet stoelden op normen in richtlijnen; Kwam er geen PDCA-cyclus tot stand; Werd de uitvraag van openbare kwaliteitsindicatoren door zorgaanbieders gezien als iets dat men uitsluitend voor externe partijen deed, maar waar men zelf niets aan had. 10

11 De minister vond daarom in 2010 dat het tijd werd voor een andere aanpak: Meer samenhang tussen kwaliteitsstandaarden en indicatoren Aansluiten kwaliteitsstandaarden bij zorgvraag Onderling consistente kwaliteitsstandaarden Versnelling indicatorenontwikkeling (sneller doorbreken impasses) Informatie over kwaliteit beschikbaar op één plek Patiënt weet wat hij mag verwachten van de zorg; waar hij goede zorg vindt. 11

12 Sinds 2013 werken alle integratiepartners ten kantore van (toen nog) het College voor Zorgverzekeringen in het sprookjesachtige Diemen. Sinds 1 april 2014 is de fusie bekrachtigd met: de inwerkingtreding van de wettelijke bevoegdheden van het Kwaliteitsinstituut; de naamgeving van de nieuwe organisatie: Zorginstituut Nederland 12

13 Organisatie Zorginstituut Nederland 13

14 Wat willen we bereiken? Patiënt/cliënt weet: wat hij of zij mag verwachten van de zorg, welke zorgaanbieder voor hem of haar de beste keuze is. Informatie over kwaliteit beschikbaar op één plaats; Minder versnippering, Onderlinge consistentie kwaliteitsstandaarden. 14

15 Wat willen we bereiken? Beschrijving wat goede zorg is: kwaliteitsstandaarden; Hoe dat vastgesteld kan worden: meetinstrumenten, Eenduidig en uniform vast leggen welke gegevens bij het verlenen van zorg worden geregistreerd en uitgewisseld worden en op welke manier: informatiestandaarden. 15

16 Voor wie? 16

17 Hoe doen we dat? Taken Zorgen dat kwaliteitsstandaarden worden ontwikkeld die voldoen aan Toetsingskader: opname in Register Bevoegdheden Kwaliteitsstandaarden prioriteren via Meerjarenagenda en ze desnoods zelf (laten) ontwikkelen Zorgen voor transparantie over kwaliteit Opleggen van aanlever- en publicatieplicht via Register Gericht op het leveren van gepaste zorg= De juiste zorg, voor de juiste patiënt op het juiste moment 17

18 Wat is het Toetsingskader? Set criteria (meetlat) die het Zorginstituut hanteert bij het besluiten over opname van kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten in Register. Toetsingskader Bibliotheek Register 18

19 19

20 20

21 KiesBeter 22 september 2015 Pauline de Heer

22 Basisconcept KiesBeter Doel: KiesBeter is dé gebruiksvriendelijke publiekstoegang tot informatie over kwaliteit van zorg in Nederland Toegang bieden: waar mogelijk verwijzen, anders zelf aanbieden Focus op kwaliteit van zorg: Wat is goede zorg? Waar kan ik die vinden? + Waar kan ik andere nuttige en betrouwbare informatie vinden? 22

23 Route langs de instrumenten van afdeling Kwaliteit 23

24 Vanuit de patiënt bezien 24

25 Patiëntenroute planbare zorg Netwerk van websites met voor patiënten relevante informatie Patiëntenorganisatie Patiëntenorganisatie Wetenschappelijke vereniging artsen 25

26 Beknopte informatie onderwerp Belangrijkste thema s bij ziekte, diagnose en behandeling Heel korte teksten + verwijzingen Verwijzing naar Kwaliteitsstandaard (Register) Verwijzing naar behandelkeuzehulp Verwijzing naar vergelijkingshulp of op KiesBeter zoeken naar zorgaanbieders Feedback Bronnen Nuttige links Pagina delen via social media 26

27 Getrapt informatie aanbieden voor soorten zorgzoekers KiesBeter biedt getrapte informatie: beknopte tekst op KiesBeter link meer informatie op site van bijvoorbeeld patiëntenorganisatie link nog meer verdieping in kennisbank van bijvoorbeeld patiëntenorganisatie Veel samenwerking en afstemming met (patiënten-)organisaties 27

28 Kwaliteitsgegevens van zorgaanbieders Landelijk verplichte indicatorensets Gegevens zijn open data Via zorginzicht.nl te downloaden Via kiesbeter.nl te bekijken Via zorgzoeker op KiesBeter, of Via vergelijkingshulpen op bijv. ZorgkaartNederland 28

29 Minidemo 29

30 En ze leefden nog lang en gelukkig? 30

31 Extra slides 31

32 Soorten zorgzoekers Onderzoek Nivel naar typen kiezende patiënten; 6 typen geïdentificeerd: 1.Niet kiezende patiënten: geen mogelijkheid om keuze te maken (al in zorgproces, maar één zorgaanbieder, acute zorgvraag). 2.Passieve patiënten: keuze voor een ziekenhuis wordt bepaald door doorverwijzing van arts, aanbeveling van een familielid. 3.Loyale patiënten: gaan altijd naar hetzelfde ziekenhuis omdat ze daar een geschiedenis mee hebben. 4.Praktische patiënten: gaan vooral af op praktische factoren zoals de locatie (dichtstbijzijnde). 5.Checkende patiënten: gebruiken kwaliteitsinformatie om de kwaliteit van gekozen zorgaanbieder te controleren. 6.Uit-/onderzoekende patiënten: maken actieve keuze, zijn zich bewust van de kwaliteitsverschillen en gebruiken daarom keuze-informatie. NB: welk type je bent, hangt af van situatie, en kan dus ook veranderen. 32

33 Belangrijke factoren bij kiezen Aantal gedragseconomische/-psychologische factoren om rekening mee te houden: Complexiteit zorgt voor keuzestress Focus op hoe belangrijk het is om te kiezen, of andere stress, zorgt voor default gedrag (bijv. niet kiezen) Zelfvertrouwen om keuzes te kunnen maken is afhankelijk van omstandigheden Constructed preferences: mensen weten niet wat ze belangrijk vinden, dus bedenken iets (maar ook: vragen naar intentie leidt tot het hebben van die intentie) Mensen willen consistent handelen, dus één keer gebruik maken van informatie kan genoeg zijn om dat daarna te blijven doen 33

34 Criteria op hoofdlijnen Betrokken partijen Relevante partijen zijn betrokken bij (of hebben gemotiveerd afgezien van) ontwikkeling en voordracht. Werkbaarheid Adequate beschrijving van inhoud en organisatie van zorg(proces). Afspraken over eenduidige gegevensvastlegging en uitwisseling Werkinstructie Volledigheid Cliëntenversie, samenvatting, beheer/onderhoudsplan, informatiestandaard, meetinstrumenten. 34

35 Criteria op hoofdlijnen Methodologische eigenschappen Alleen bij meetinstrumenten die gebruikt worden voor zorginkoop/keuze. Verbinding Kwaliteitsstandaard is verbonden aan één of meer informatiestandaarden en / of meetinstrumenten. Uniform Voor meetinstrumenten met als doel publieke informatie voegen de betrokken partijen een procesbeschrijving toe over landelijke gegevens verzameling, -bewerking en doorlevering aan Zorginstituut Nederland. 35

36 Meerwaarde Toetsingskader Bieden van een ontwikkelingskader: borgen kwaliteit. Werkt harmoniserend en aanvullend met oog op bestaande kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten. Samenhangende ontwikkeling kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten. 36