Voeding bij het jonge kind

Transcriptie

1 Voeding bij jonge zuigelingen (consensustekst borstvoeding en kunstvoeding VVK K&G VPD 2012) - borstvoeding () is dé aanbevolen voeding voor jonge kind - als om een of andere reden niet kan, is een geadapteerde kunstvoeding aangewezen tussen 0 en 6 m: startvoeding = zuigelingenvoeding Voeding bij het jonge kind Dr. Nadine De Ronne, pediater Medische Beleidscel vanaf 6 m: opvolgvoeding = samen met gevarieerde bijvoeding eventueel vanaf 8 12 m: derde leeftijd tot de leeftijd van 3 jaar is groeimelk aan te bevelen om aan de noden van Ca, vit D, Fe te kunnen voldoen en eiwitten te beperken Concept groeimelk Samenstelling kunstvoedingen (startvoedingen) groei kcal eiwit smaakstoffen /- - Gebaseerd op wetenschappelijke basis - Standpunten op nationaal (HGR) en Europees (ESPGHAN) niveau in wetteksten vastgelegd - Energiedensiteit kcal /100cc - Eiwitgehalte 1,8 2,0 g /100 kcal, fractie bij voorkeur lactalbumine - Vetten 4,4 6,0 g /100 kcal, LC-PUFA s, evenwicht ω6 ω3 - Koolhydraten voornamelijk lactose - Toevoegingen probiotica (Lactobacillus ea.) en/of prebiotica (FOS, GOS) - Suppletie vitamines, ijzer Zijn dierlijke melken alternatief voor moedermelk? KJ lactose eiwit cas/lact vet C 18:2 (g) (g) (g) (g) Moedermelk / Volle KM / Halfvolle KM / Magere KM / Geitenmelk / Tijdstip introductie vaste voeding - Introductie vaste voeding vóór vier maanden = hoger risico op ontwikkelen voedselallergie (Prescott et al. Pediatr Allergy Imunol 2008) - Aanwijzingen dat laattijdige introductie na 6-7 maanden = hoger risico op ontwikkelen voedselallergie (Prescott et al. Pediatr Allergy Imunol 2008) - Risico op coeliakie hoger wanneer gluten < 4 mnd of > 7 mnd. Minst risico bij geleidelijke introductie tijdens periode met borstvoeding (ESPGHAN 2008) - Ontwikkeling van smaakdifferentiatie - Aanleren andere eettechnieken (afhappen): tussen 4 en 6 mnd - Signalen/ontwikkeling van het kind zelf => Niet voor 4 mnd en niet later dan 7 mnd 1

2 Opvolging voedingsproblemen Verzadigingsproblemen - Gepaste aandacht voor elke gemeld probleem - Grondig klinisch onderzoek - Volg groeiparameters - Volg neuromotore ontwikkeling - Nauwkeurige (voedings-)anamnese - Observatie zuigtechniek - Bereiding voeding - Volg groeiparameters en ontwikkeling op - Respecteer voedingsritme van het kind (aantal + volume) - Zuigbehoefte > < honger - Bouw aantal voedingen niet te snel af - Nachtvoeding moet/mag eerste maanden - Geen argumenten om eiwitfracties te wijzigen Regurgitatie en reflux Prevalentie regurgitatie Gastro-oesofagale reflux >< regurgitatie = fysiologisch Gastro-oesofagale refluxpathologie = abnormaal Differentieeldiagnose < anamnese + klinisch onderzoek + opvolging groei en ontwikkeling 0,8 0,7 0,6 0,5 50% 67% 61% Bij vermoeden van GER pathologie geen uitspraken over voeding, therapie, houding verwijzing behandelende arts GE regurgitatie: AR (anti-regurgitatie) kan helpen 0,4 0,3 0,2 0,1 0 21% 5% Age (months) Anti-regurgitatievoedingen Koemelkeiwitallergie - standaardvoeding + indikkingsmiddelen -> verhogen vd osmolariteit -> symptomen nemen toe - industriële ingedikte kunstvoeding = normale osmolariteit + meel (bv. rijst, aardappel, mais,..) + niet nutritieve indikkingsmiddelen (johannesbroodpitmeel) AR-voedingen: verminderen de frequentie + volume regurgitaties - borstvoeding = steeds voorkeur!!! - preventief: positieve anamnese bij eerste graadsverwanten - partiële (- extensieve) hydrolysaten - preventie tot 6 mnd weinig klinische studies van sommige phf!! - therapeutisch: - extensieve hydrolysaten - semi-elementair: - lactose, MCT - soja: eventueel, maar dan enkel na 6 mnd + als geen enteropathie 2

3 Hydrolysaten Sojavoeding - hydrolyse van de eiwitten (lactalbumine, caseine, soja, varkenscollageen) => mengsel van oligopeptiden => antigeniciteit daalt - sterk doorgedreven hydrolysaten (ehf) => therapie KMEA = curatieve sector!!! - sterk doorgedreven + partiële hydr. (phf) => preventie KMEA, bij kinderen met eerste graads verwanten met klinisch bewezen atopische tekenen Indicaties: - medische indicatie - galactosemie - ev. KMEA: vanaf 6 maand - vegetarische levensstijl Nadelen: eiwitgehalte hoger fytaten > biodisponibiliteit mineralen en oligo elementen lager fyto oestrogenen in ongewijzigde sojaproducten hoger Al gehalte (binnen wettelijke normen): botontkalking? sojadranken zeker ongeschikt tot 2 jaar!!! Stoelgangproblemen Diarree Na de geboorte anale sfincter = nauw -> gebruik van buikspieren en diafragma bij defaecatie -> kind wordt rood in gezichtje, huilt soms Consistentie en frequentie = weinig belang Kleur = onbelangrijk behalve bij: ontkleuring (afwezig galpigment) bloedbijmenging Frequentie = erg wisselend : tijdens + na elke voeding tot 1 maal per week KV: 3 maal per dag tot 1 maal per 3 dagen = symptoom, geen diagnose Meest voorkomende oorzaken: - acute gastroenteritis - foute bereiding voeding - foute samenstelling voeding Aanpak afhankelijk van hydratatietoestand Acuut bij zuigeling = cave dehydratie Evaluatie hydratatietoestand Acute gastroenteritis Deshydratatie geen matig (-3 tot 5% LG) ernstig (-9%) Algemene toestand goed, alert rusteloos, geagiteerd lethargisch, slap, suf Fontanel nl ingezonken ingezonken Ogen nl diepliggend droog en diepliggend Tranen aanwezig aanwezig afwezig Mond en tong vochtig droog zeer droog Dorst drinkt nl dorstig, drinkt gulzig niet in staat te drinken Huidplooi verdwijnt vlug verdwijnt traag blijft staan Geen dehydratie: verder voeding (zelfde als voordien, gevarieerd en met bijvoeding) orale rehydratieoplossing (ORO) extra geen verdunde en opklimmende voeding Matige dehydratie: controle urineproductie rehydratie met ORO + start vdg na 3 uren blijven aanbieden + ORO Ernstige dehydratie: dringend doorverwijzen voor rehydratie Nut probiotica?? 3

4 Constipatie Oorzaken constipatie vertraagde, harde en pijnlijke defaecatie - frequentie normaal of laag - eetlust verminderd - pijn, kolieken, huilen - bloed in stoelgang (fissuren) - kind houdt stoelgang op - fecal soiling, incontinentie - plasproblemen - Voedingsfouten: bereiding, onvoldoende vochtinname, dehydratie, onvoldoende calorieëninname, voedseleiwitintolerantie, vezelarme voeding - Perianale laesies: fissuren, irritatie, fistula - Hirschprung, mucoviscidose, hypothyreoidie - Mechanische obstructie, atresie - Neurologische afwijkingen - Medicatie Voedingen bij digestieve ongemakken Peuterdiarree - Samenstelling: partiële hydrolyse eiwitten, verlaagde lactose, toegevoegde pro- of prebiotica - Indicaties: divers - Evidentie: zeer laag Meest voorkomende vorm van chronische stoelgangprobleem tussen 1 en 4 jaar Kinderen in goede algemene toestand, normale groei en ontwikkeling 4 10 keer daags dunne stoelgang met onverteerde voedingsresten Oorzaak = langdurig onevenwichtig voedingspatroon: - weinig vet - weinig vezels - veel koolhydraten - veel vocht (helder vruchtensap) Aanpak = herstellen evenwichtige voeding (V V V) Resultaat < 2 weken Voeding op jonge leeftijd - groei - Inname calorieën - Inname vetten: - vetbeperking niet aanbevolen eerste 3 levensjaren - beperking verzadigde vetzuren - verhouding ω6/ω3 -> differentiatie vetweefsel - Inname eiwitten: early protein hypothesis - CHOP study: eiwitconcentratie eerste levensjaar ~ BMI 2j (en 7j) - eiwit via bijvoeding ~ overgewicht op 7j - Inname koolhydraten: - toename enkelvoudige KH ~ hormonale veranderingen 4

5 Voeding op jonge leeftijd - groei Evaluatie van de groei aandacht voor: - Inadequate respons op honger en verzadiging - Invloed van foute voedingsgewoonten in omgeving -> eetgedrag niet gerelateerd aan hormonaal gereguleerd systeem -> hogere energie-inname -> verhoogde kans op overgewicht - Zoveel mogelijk meetgegevens - Cave foute meting herhalen? - Normale variaties (voeding, eigen groeipad, intercurrente ziekten) - Parallel afbuigen gewicht en lengte - Geassocieerde klinische bevindingen Barker hypothese: voeding op jonge leeftijd -> gevolgen later Thirfty hypothese: voedseltekort + daarna veel voeding -> overgewicht => Nauwkeurige (voedings-)anamnese, klinisch en ontwikkelingsonderzoek, nakijken familiale groeiparameters Casus 1: Leen 9m Mama ongerust Deel 2: casusbespreking, exclusief tot 6 m 6 m: fruitpap 7 m: middagmaal 9 m: 3 4 x, 2 x vaste vdg Zit stevig, trekt zich recht Geen klachten Vader: 164 cm Moeder: 172 cm Leen: 12m Casus 2: Niet elke afbuiging is verontrustend Afwachten en opvolgen, op voorwaarde dat: geen andere problemen parallelle afbuiging gewicht en lengte afbuiging tijdelijk ( eigen curve opzoeken in eerste levensjaar) Was altijd vrolijke baby, geeft af en toe terug, niet ziek geweest 3 m, nadien KV Op 4 m start fruitpap Op 5 m start middagmaal Wat humeurig, geeft iets meer terug, eet minder goed, stoelgang wisselend FV koemelk met gluten 5

6 Casus 2: Casus 3: Doorgestuurd wegens afbuigende curve Actieve baby, vaak ziek (RSV, diarree, oorontsteking, ) Afbuiging start enkele mnd na introductie gluten Eet weinig: begint met zin maar stopt zeer snel, toenemende afname in inname met gluten Bloedafname en dundarmbiopsie bevestigen coeliakie RSV Gastroenteritis Lastig zijn is iets beter Voeding: 2 m startvoeding Op 3.5 m doorgedreven hydrolysaat wegens lastig Start 4m omeprazole wegens niet beter Start middagmaal 4.5 m FV koemelk FV koemelk FV hydrolysaat Casus 3: Herstart normale zuigelingen voeding 2 x middagmaal met extra vet Niet meer ziek geweest Start Casus 4: Gewichtsproblemen sinds stoppen, drinkt fles moeilijk Frequenter teruggeven, lastiger, dunnere stoelgang Frequent ziek (bronchitis) Familiaal: allergie beide ouders FV: Soya KO: dystroof kind G 8.2 kg, L 76cm ingevallen buik FV koemelk FV hydrolysaat FV: koemelk FV: hydrolysaat Casus 4: Bloedonderzoek: normaal bloedbeeld, geen Fe tekort, IgE 514kU/L A gliadine IgA neg, IgG neg, a endomysium neg Rast test: koemelk, soja, aardappel pos. Huidtest: koemelk, soja, aardappel pos Dieetdagboek: ook reactie op kippenei Fluor suppletie (2012) Eerste tanddoorbraak tot de leeftijd van 2 jaar: 2 maal daags poetsen kleine hoeveelheid laaggedoseerde fluoridehoudende tandpasta ( ppm) Vanaf 2 jaar: 2 maal daags poetsen fluoridehoudende tandpasta ( ppm) Vanaf 6 jaar: Fluoridehoudende tandpasta s (1450 ppm) 36 6

7 Fluor Vermijd frequente zuurstoten door: aantal maaltijden en tussendoortjes te spreiden Eerste controle tandarts: vanaf de leeftijd van 2 jaar Vitamine D 400 IU/dag vanaf de geboorte tot en met 6 jaar, onafhankelijk van het soort melkvoeding ( of KV), onafhankelijk van de vitamine D suppletie van de lacterende moeder donker (negroïde) huidtype: 600 IU/d preterme geborenen zonder co-morbiditeiten: zelfde dosis: 400 of 600 IU/d afhankelijk van het huidtype kinderen met chronische nier- en leveraandoeningen, gebruik van bepaalde risico-geneesmiddelen, volledige zonprotectie, malabsorptie, cholestase, obesitas, veganisme, : suppletie door de behandelende arts voorgeschreven 37 = consensus Vitamine K Neonatale toediening voor elke zuigeling Voorkeur neonatale IM toediening 1 mg Tweede keuze: 1 mg oraal neonataal + bij borstvoeding aanvullende profylaxe = wekelijks 1 2 mg tot de leeftijd van 3 maanden (Konakion Paediatric (2 mg/0,2 ml) Dank voor de aandacht! nadine.de.ronne@kindengezin.be 39 7