... en verder... Effe tuinen Lierse achternamen Nogmaals: de galg van Monsterambacht Historisch Archief Westland Van de werkgroepen Cursus

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "... en verder... Effe tuinen Lierse achternamen Nogmaals: de galg van Monsterambacht Historisch Archief Westland Van de werkgroepen Cursus"

Transcriptie

1

2 MUSEA IN HET WESTLAND IN DIT NUMMER WESTIANDS MUSEUI,I VOOR STREEK. EN IUINBOUWHISIORIE Mlddel Broekweg t54, 2675 KL Honselersdijk tel o174-6zro84. faxott4-6424t4 , nl rnternet: wrivw westlandsmuseum nl Het gehele jaar geopend van dinsdag t/m zaterdag van r4.oo - 17 oo uur MUSEUM DE KORENSCHUUR re TOOSDUINEN Margaretha van Hennebergweg za telefoon 07 o-?;g73342; ; loosduinen@pianet n1 internet: ni Geopend elke zaterdag van 13 oo - 17 oo uur en elke eerste zondag van de maand van r3 oo - 17 oo uur MUSEUIvI DE SCHIIPEN re viaasland 's-heerenstraat 24, tel oro-59r394/ Geopend iedere zaterdag van ro oo - 17 oo uur MUSEUM IRAMSTATION re SCHIPLUIDEN Otto van Zevenderstraat z, tel ot5-38o8863 Geopend elke woensdag en zaterdag van r4 oo - t6.oo uur (Van r november tot eind april alleen op zaterdag) MUSEUM DE TIMMERWERF te DE UER Hoofdstraat 63, tel oy 4-5t577 9 Geopend elke zaterdag van 10 oo - t6 oo uur, ERK. EN STUDIEGROEPEN geïnteresseerd is in de historie van het Westland kan zich wenden tot het Westlands Museum of de werk- of studiegroepen: Algemeen Historisch Spreekuur Iedere zaterdag van 14 oo tot r7 oo uur in het Westlands Museum, Middel Broekwegr54,2675 KL Honselersdijk (ot74) 6zro84 (tussen Honselersdijk en Kwintsheul) Studiegroepen Archeologie, (0174) Geneaiogie, (0L74) Kastelen, (0174) 6283e3 Kerkarchieven, (0L74) Plaatselijke Historische werkgroepen Oud-'s-Gravenzande, Oud-Honselersdijk, Oud-De Lier, Oud-Loosduinen, Oud-Maasland, Oud-Monster, Oud-Naaldwijk, Oud-Schipluiden, (0r74) (0L74) (0174)5tM72 {070) ín1 n1 qo1?qqq (0174) (0174) (015) Oud-Wateringen & Kwintsheul, (0174) sorteren was een van de allereerste werkzaamdie echt geautomatiseerd werden. Er waren in het begin allerhande varianten en als kind was ik flink onder de indruk van dat grote houten stampende en bonkende appaïaat in de schuur. Je mocht er als kind niet te dicht bij komen, want 50 jaar terug waíen de Arbo- en veilígheidseisen een stuk minder dan nu: eí waren heel wat draaiende delen waar je met je kinderhandjes tussen zou kunnen komen. Ik snapte maar niet hoe die tomaten píecies wisten in welk gaatje ze moesten vallen... De opkomst van machines en veel andere historische zaken komen aan bod in de 'Canon van de kassen': een aaníader voor iedereen díe geinteresseeíd is in de geschiedenis van de glastuinbouw en alles wat daaromheen zit.... en verder... Effe tuinen Lierse achternamen Nogmaals: de galg van Monsterambacht Historisch Archief Westland Van de werkgroepen Cursus 'OraI History' 'Canon van de kassen', De geschiedenis van de Nederlandse glastuinbouw in 5o verhalen Het schitderij van de loosduinse veiling Tentoonstelli.ngen, boeken en cuísussen en Iezingen De vilersle inleverdalum voor kopy voor het volgende nummers 2ó iunuui 2008 Á o 6 o Middel Broekwegry4,z675 KL Honselersdijk (0174) info@westlandsmuseum nl Westlands StreekHistorie wordt gratis toegezonden aan donateurs van de St. Streek- en TuinbouwhÍstorie Westland In het Westlands Museum zijn beperkt losse nummers te koop Redactie Westlands StreekHistorie. Mevr M,M, Dahmeijer-Fousert \ L J M, van den Ende tol7a\ )4,4?1\. JA de Brabander (0r74) Vormgeving/zetwerk, druk, afwerking en distributie Drukkerii Riezebos. De Lier (0L74) 527Ls2 ISSN 138o-o108 o St Streek- en Tuinbouwhistorre Vr'estland Overnemen van afrikelen uit dit blad is toegestaan, mits de bron duideltlk wordt vermeld De redactie ontvangt graag een bewijs-exemplaar Techniek voor wonen, werken & Naaldwijk Jaargang 16, nummer 4. 4e kwartaal 2007

3 Voor onze koude tuin is het een prima zomer geweest. De maand april was droog met temperaturen tot 3o graden. Dat was wel heel bijzonder. Voor werkende mensen was het geen pretje. Voor een goede en stevige groei is r8 tot zo graden wel voldoende. Onder glas is het met wat zon dan ai snel z5 tot 3o graden en dat is voor de tomaten en komkommers waím zat. Plantenkwekerij Grootscholten heeft de planten weer gratís geleverd. Hoge productie en veel bakjes tomaten uit de R R. (roe). De in de volle grond geteelde producten hadden bij de verkoopkraam weer veel afnemers. Bladgroenten zoals sla, ijssla, bindsla en romanasla vonden ook gemakkelijk hun weg naar de afnemers Wout en Cees hebben vele kilo's bonen geplukt die samen met de andere groenten in ons verkoopstalletje zijn verkocht. Ook allerlei soorten sierfruit vonden hun afzet hier. De kanten zijn door hem gemaaid, dat is een zwaar werk. Jammer genoeg ziet de buitenwereld hier weinig van maar hierbij hulde aan deze vrijwilliger! De tijd van snoeien Ís begonnen, perziken- en pruimenbomen zíjn als eerste aan de beurt, de nu nog aanwezige sapstroom moet voor een natuurlijke dichting (wondgenezing) zorgen. Grote wonden worden met dikke verf afgesmeerd om loodglans te voorkomen, dat is een niet te bestrijden ziekte. Vorst en sneeuw kunnen er voor zorgen dat het spitwerk op het open land stil komt te iiggen. Het voorjaar zal na de winter weer leven op de tuin brengen. In de winter is er misschien minder op de tuin te zien, maar kom toch nog es effe tuínen om het verloop op het land te zien. P van der Hout. In september en oktober zijn de appels en peïen geplukt, soms is er overproductie. De kweeappels en de mispels worden voorai bij de jamproductie gebruikt. Er zijn door een paar vrijwilligers vele honderden potten jam gemaakt van de vele soorten vruchten díe er op de tuin groeien: aardbeienjam, bessen-, moerbij-, pruimen- en mispeljam. Overal is jam van gemaakt. Op de open zonàagvan september is gedemonstreerd hoe er van tonneboerpruimen op eenvoudige wijze met wat toevoegingen lekkere jam is te maken. Johan de Roo, de man die de bijenkasten op de tuin zet voor de bestuiving van de fruitbomen, verkocht flink wat potten honing, nadat hij had laten zien welke bewerking hiervoor nodig is. Op het zogenaamde dijkje langs de tuin liggen heel veel eikels en hazelnoten, die zijn allemaal al van de bomen afgevallen, net als de okkernoten (walnoten). Dit zou een teken kunnen zijn van een strenge winter, alleen welk jaar dat blijft afwachten! De andíjvie en de bloemkool worden gepoot in het onverwarmde warenhuis. Eerst is daar de grond na de tomatenteelt flink doorgespoeld met het schone water van de plensbuíen die in september gevallen zijn. Tijdens de open zondag in oktober werden er bij de verkoop van druiven via de klok in het vernieuwde veilinglokaal, bij de eerste ronden goede prijzen gemaakt. De minimum prijs werd ruim overschreden tijdens de vier veilingblokken. Er zijn die dag ongeveer z6o bezoekers in het Museum geweest zodat er niet voor niets is gewerkt door de vrijwilligers. De kippen zijn, net als de bomen, behoorlijk in de rui en ze zijn ook van de ieg. Wel eten maar geen eieren leggen. Weldra krijgen de kippen weer hun nieuwe verentooi en met wat kunstlicht zal de eierproductie dan wel weer op ncil lrnmcn Onings bollenhandel heeft enkele duizenden bollen gesponsord die inmiddels al gepoot zijn. Dat is een goede zaak om de kosten voor het Museum te drukken. Rond r november houdt het Hoogheemraadschap Delf- Iand slotenschouw. Ard, één van de vríjwilligers, heeft ervoor gezorgd dat de sloot schoon blijft van begroeiing. NB Is er iemand die met dit apparaat gewerkt heeft? Mogelijk is het om een zeisblad op de snee dun te maken. Normaal doet men dit met een hamertje en een aambeeldpen Is dit een apparaat om te haren (scherp te maken)? Harteliik dank als u ons kunt vertellen hoe dit werkte. Jaargang 15, nummer 4. 4e kwartaal 2007

4 : LIERSE ACHTERNAMEN (1) Door Krijn van Dijk ] pe volksmond wil dat Napoleon omstreeks r8oo het Van den Bos. Tussen de Burgerdijkseweg enerzijds en de dragen van achternamen heeft ingevoerd. Niets is Hoofdstraat en de Lierweg anderzijds, ligt een gebied dat echter minder waar. In onze streken had bijna iedereen werd aangeduid als de Bos' of 'den Busch'. De nog r5o jaar eerder al een achternaam. En ook wonderlijk bestaande boerderij aan de Kralingerweg staat aan de klinkende namen zijn niet in de Franse Tijd ontstaan rand, maar zijn landerijen lagen Ín het gebied. AIs er in de uit grapjes omdat de verplichting tot registratie niet archíeven sprake is van zijn bewoners, wordt vaak de seriàus werd genomen. De naam Naaktgeboren kwam toevoeging 'op den Bosch' gebruikt, bijv. omstreeks al omstreeks 165o in 's-gravendeel voor en in De Lier 16oo wordt Boon Dircksz 'op den Bosch' genoemd. Zijn treffen we de naam Zondervan ook al in 165o aan. In de kinderen en kleinkinderen zijn zich Van den Bosch gaan periode tussen 16oo en 165o zijn voor zover bekend een noemen, en we treffen in Naaldwijk nog nakomelingen elftal specifiek Lierse achternamen ontstaan, d.w.z. vanboondírckszaan. Inr58gverhuisdezijnweduwenaar 'Het namen die zijn afgeleid van in De Lier gelegen kastelen, Leyen Huys' - nu De Timmerwerf. boerderijen, wegen, buurtschappen etc. Burgersdijk. Burgersdijk is een van de oudste namen die Blijvenburg. Toen de Delflandse kaartentekenaar we kennen in De lier. Vroeger werd er het gebied mee Kruikius ín qn zijn beroemde kaart van Delfland ver- bedoeld, dat was gelegen tussen de Hoofdstraat en het vaardigde, spelde hij de naam van de Lierse boerderij riviertje de Schee in de Kralingerpolder en dat tot het Blijvenburg foutief als Bleyenburg. Misschien zag een van ambacht Maasland behoorde. In r887 werd het gedeeltezíjn assistenten of de graveuï die de koperplaten etste, de lijk bij de gemeente De Lier gevoegd. 'v-' 'y', aan voor een met het gevolg dàt we nu een Vanaf. t6tz wordt een Pieter Vrancken Burlersdijk bejaardenflat, een straat en een brug met de foutieve genoemd, die op de boerderij 'het Kraaiennest'woonde. naam Bleyenburg hebben. Toch stond tot rgoo op de Hij was een toonaangevende rederijker in De Lier. Zijn hekpalen en ook daarna nog in de koopcontracten de zoon werd professor aan de nog jonge Leidse universiteit. naam Blijvenburg juist gespeld. Het is niet bekend of alle huidige dragers van de naam Burgersdijk van hem afstammen Een later meer gebruikelijke naam voor de boerderij was 'de 'Roopoort'. Rode Poort' of Van 156o tot r58o was Arien Diepenburg. Diepenburg is de oude middeleeuwse naam of Adriaan Cornelisz de bewoner. Zíjn zoon Goris of Joris voor een kasteeltje, dat tijdens de Hoekse en Kabeljauwse Adriaansz wilde in 1593 predikant in De lier worden, twisten in r35r moet zijn verwoest. Een gedeelte van de maar de classis vond het geen goed idee dat hij in zijn ringgracht is nog altijd zichtbaar. Het stond aan het einde geboortedorp predikant zou worden. HÍj werd daarna van de Laan van Zeestraten en was in 16z8 al bekend beroepen als predikant te Zwartewaal en Overschie en onder de naam Het Kraaiennest, hetgeen ook de huidige noemde zich Blijvenburg. Ook zljnzoon, schoolmeester te Overschie, gebruikte die achternaam. Er zijn nu geen dragers van die naam meeí bekend in Nederland. Boekestijn. langs de Burgerdijkseweg stond in de midde]- eeuwen een mottekasteeltje genaamd Boekesteyn, dat mogelijk al omstreeks r35o werd verwoest tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. De naam duikt in de archieven echter pas rond r45o op als naam van een perceel land. Op de oudste tekening uit de r7e eeuw blijkt het om een boomgaard te gaan met een soort terpje, waarop de toren kan hebben gestaan. In 165z ging de lierse metselaar Pieter Pietersz Verhoeck zich Boekesteyn noemen. In juli 165z stond hij nog onder de naam Verhoeck te boek, maar in juni t653 treffen we hem aan met de naam Boekesteyni. In precies datzelfde jaar vermeldt de rekening van de diakenen tussen tt en r4 augustus 165z: 'ontvangen uit handen van Pieter Pietersz Boekesteyn van een bespreek over de koping van den boogaert f z-to'. Tezamen met het gegeven dat zijn kinderen in 168z de boedel verdeelden van hun overleden moeder, waarbij zij een boomgaard aan de Burgerdijkseweg verkochten, maakt het zeer waarschijnlijk dat met de boomgaard Boekesteyn wordt bedoeld, aangezien er maar één grote boomgaard langs de Burgerdijkseweg lag. Hun ouders zijn dus eigenaar geweest van de boomgaard en zeer waarschijnlijk heeft Pieter Pietersz zijn nieuwe achternaam daarvan afgeleid. naam is. In 1638 kwam Leendert Jorisz op de boerderij wonen. Na zíjn overlijden werd hij opgevolgd door zijn twee zoons, die zich omstreeks 168o Diepenburg gingen noemen. Na twee generaties stierf deze naam in manne- Iijke lijn uit. Heimond. Varianten: Heymont etc Het gebied tussen Westerlee, de Monnikenlaan en het Sint Jorispad dat oudtijds Heimond werd genoemd, behoorde tot r8r7 bij het ambacht De lier. Aan het korte einde van het Sint lorispad stond een boerderij waarvan de bewoner Floris Florisz in 16or de naam Heimond aannam Zijn opvolger JorÍs Pietersz en diens zoon Claes Jorisz tooien zich van 1636 tot 1685 met de naam Heimond. Na 1685 komt de naam nret meer voor. Hoogweg. Met varianten als Hoge(r)wecht, Hoogwegh etc. In de zeventiende eeuw bewoonde een familie generaties lang de nog bestaande boerderij aan de Hoogweg: Jan Arendsz, Arend Jansz etc. Langzamerhand werden de leden van deze familie met de achternaam Hoogweg aangeduid, welke naam we voor het eerst vonden Ín Een eeuw lang, tot 1743, blijft de naam van deze kapitaalkrachtige, rooms-katholieke familie voorkomen, maar de Ieden ervan wonen dan niet meer in De Lier Of de thans levende dragers van de naam Hogeweg van deze familíe afstammen, is niet bekend. Jaargang 16, nummer 4. 4e kwartaal 2007

5 r,:.rl.:l::ru:.oogterlee. Het huis 'Oosterlee' in de Oostbuurt, dat enke tl..;..',..:,.r:j êí,:g.teden is afgebroken, is omstreeks r59o geboul r,irrlri:::r:ilr'r':rdot}llr,r,rpieter Fransz Overschie, een Delftse,rit:rr::r,:r:r:iberitteÍ, die in De Lier veel land bezat. A1 gauw kwam in het bezit van cle ambachtsheren en -vrouwen van De Lier, die er een buitenplaats van maakten, waar ze 's zomeís verbleven Kort na 166o verschijnt er een Cornelis Jorisz Oosterlee. Mogelijk huurde hij land bij of van het huis Oosterlee, maar hij woonde er niet. Van der Lee. Anderen noemden zich Van der Lee, zoals Jan Claesz (1739), Jacob Hendriksz (t652) en Jacob leendertsz, korenmolenaar b6+il. Verschillende nog bestaande famiiies Van der Lee zijn van Westerlee afkomstig. Noorderweg. Aan de Noord Lierweg, vïoeger ook Noordweg genoemd, stonden een drietal boerderijen. Op de boerderij waaíop Jan Keyzer als laatste heeft gewoond en die nu is afgebroken, woonde vanaf circa 16zo Jan Pieters Hoochschoe. Langzamerhand verdween deze achternaam en gingen hij en zijn kinderen zich'noorderweg'noemen. Honderd jaar later was de familie in De Lier nog steeds onder die naam bekend, maar de naam is nu niet meer bekend in Nederland. Westerlee. De naam (Van) Westerlee is erg vruchtbaar geweest. Bij Westerlee woonde omstreeks 16zo schepen lan Claesz van Westerlee en niet ver daar vandaan woonde niet ver van het Sint Jorispad in Zandambacht Abraham Pietersz, wiens zoon Pieter Abrahamsz zich vanaf t6z7 Yan Westerlee noemde. Een volgende familie is die van Cornelis Gerritsz Westerlee, in $49'wonende op de Lee' en in 1656 tooide een zekere Criin Jorísz zich met de achternaam Westerlee. Van Zweth. In 163o koopt een zoon van Jan Arendsz Touw die op Zwethburg woonde, de boerderij van Gerrit Wiilemsz in de Kaeck in de Oude Lierpolder. Op een latere versie van deze boerderij woont nu Adriaan Buitelaar, Noord Lierweg 32. Beide boerderijen staan op korte afstand van het water de Zweth. De naam Van (der) Zweth of Zwet bestaat nog steeds, maar níet bekend is of de dragers van die naam van bovengenoemde Arend Jansz afstammen. Er zijn Ín Delfland nog twee riviertjes die Zweth heten en ook daar kunnen mensen zich Van Zweth zijn gaan noemen. ZWAHTS ffituïwffiëdhuf - t'{në.uïfim$[jïftt " vhmffisllw " SF{trERHSIJD ïë tmr hgrmnt*u 's-6 ndseweg 133. ffif 1 J$"{: lt; R.al*$i}k Y (Stï4! ÊË 4 $Ê. Ë {rïïr4i SÊ *S :il. I ffi*.ri**r{s,nt MONSTERAMBACHT In het vorige nummer van Westlands StreekHistorie is helaas het artikel over de de barones van Ockenburgh en de galg van Monsterambacht niet volledig afgedrukt. Het Iaatste gedeelte, waarin de nieuwe locatie van het galgenveld wordt toegelicht, ontbreekt. Ook de naam van de auteur, Kees Meijer, is niet vermeld. Met excuses aan de auteur volgt hieronder, met enige overlap in verband met de leesbaarheid, het slot van het artikel: Terug naar het archíefstuk uitr75z. De eigenaresse van Ockenburgh en Zandfort, verneemt dat de baljuw, zijn naam wordt niet genoemd, van plan is de,,de bewijzen der voorschreven crimineele justitieplaats bestaande in galgh en radt ter plaatse, alwaar deselve van ouds hebben gestaan, te doen opregten". Ook de barones geeft toe dat zlj uit de kohieren van verpondingen en andere bescheiden op de hoogte is van het bijzondere gebrulk van het duin, en kan daar op zich geen bezwaar tegen maken. Maar we schreven het al aan het begin van het artikel: het is wel een afschuwelijk gezicht. Zij biedt de baljuw en welgeboren mannen een ander stuk geestland of duinkroft aan met het verzoek dit ais galgenveld in gebruik te nemen. Het stukje land is bij gissing ruim r morgen groot en lígt aan de Zandweg of Heerenweg naar Monster en grenst Ín het westen aan de landerijen van Solleveld. Het baljuwschap gaat akkoord met haar voorstel en zo worden op 3o juni t75z de afspraken door de secretaris op papier gezet. De onkosten die het beheer van het geestland en de houtgewassen met zich meebrengt zijn voor rekening van de barones en het hout dat aan de oost-, west- en zuidzijde staat mag alleen gekapt worden na toestemming van de baljuw en zijn mannen. De laatsten verklaren afstand te doen van het recht om het Swarte Duijn te mogen gebruiken als gerechtsplaats. Of de galg en het rad ook zijn geplaatst en daadwerkelijk gebruikt is niet bekend. Rest nog de vraag welk stukje land uiteíndelijk als het galgenveld kan zijn ingericht. Op een kaart uit 1746, getekend door landmeter Looten, is het betreffende perceel in de linker onderhoek afgebeeld (zie de afbeelding in het vorige nummer van Streek- Historie, red.). Het is ongeveer 3o bij 3o roeden groot en is wat ligging en grootte betreft het enige perceel dat ervoor in aanmerking komt. Als deze veronderstelling juist is dan is het oude galgenveld in onze tijd terug te vinden aan de Monsterseweg in Loosduinen tussen de ingang van Ockenrode en die van de voormalige kliniek Ockenburgh, het latere Dorestad van Parnassia. Geraadpleegde literatuur: O van den Arend, Zeven lokale baljuwschappen in Holland, Hilversum, Verloren, r9 93. A.P. van Vliet, 'Het bestuur van de heerlijkheid Monster ten tijde van de Republiekl Nederlandse Historièn r9lr hs8s). Werkgroep Oud-Monster, 'Een rechtzaak uit Westlands StreekHistorie 5/5 (r996). 1743', Jaargang 16, nummer 4. 4e kwartaal 2007

6 N DE WERKGROEPEN De werkgroep Oud-Monster heeft het plan opgevat om op systematische wijze de geschiedenis in kaart te gaan brengen van alle boerderijen díe gestaan hebben in Monster en Ter Heijde. Van verschillende boerderijen zijn fragmentarisch gegevens bekend. Zo heeft in het laatste nummer van het Jaarboek van het Genootschap een beknopt artikel gestaan over boerderij Geesterwijk. Deze was gesitueerd in de buurt van het parkeerterrein en de camping bij het Molenslag. Ook van boerderij Polanen en van enkele andere boerderijen is het een en ander bekend. Maar naar de geschiedenis van de meeste 'bouwmanswoningen'is voor zover bekend nog nauwelijks onderzoek gedaan. De werkgroep komt graag in contact met lezers die zelf al met onderzoek bezig zljn of die over gegevens beschikken, zoals vindplaatsen in de archieven van eigendomsoverdrachten, e.d. U kunt bellen met Leo van den Ende, tel. ol ,5. Klikt u voor meer informatie op het schoolfotootje op de startpagina van de website. Het archief gaat in samenwerking met VJG Videoproducties 's-gravenzande werk maken van het digitaliseren van oud filmmateriaal. Bedoeling is dat een uitputtende iijst van beschikbaar materiaal (en misschien korte fragmentjes uit de films) op termijn via de website beschikbaar komt. Het archi.ef beschikt al over een bescheiden verzameling films, maar er moet veel meer z1jn. Op meni.ge Westlandse zolder Iiggen nog 8mm- of r6mmfilms of oude vídeo-banden met ongetwijfeld prachtig oud materiaal over het Westland. Denkt u aan materíaal over de oorlog, de bevrijding, bezoek van de koningin, feesten, corso's etc. Het archief wil dit materiaal graag in haar collectíe opnemen en zou er dan ook graag digitale kopieën van maken. Iedereen die dat wil, krijgt haar/ztjn oríginele materiaal dus weer terug Sterker nog, iedereen die waardevol materiaal ínlevert ontvangt als dank een digitale versie van het materiaal op DVD mee naar huís De cursus oud schrift door Krijn van Dijk is in oktober gestart in het museum. Een groep van tien is enthousiast bezig om onder Krijn's deskundige leiding de oude geschriften te leren 'vertalen' Met deze kennis hopen we het Westlandse verleden nog verder te ontsluiten De landelijke archievendag op r3 oktober in het gemeentehuis in Naaldwijk, waar ook onze vereniging vertegen- l 'stamboom-spreekuur' hadden zich twaarr w"'#"d*; CURSUS 'ORAL H STO.RYt:'.i,ll opgegeven. Twee van onze leden hebben ruim zes ki :llilil:liiiiil:l:l.l:lf een half uuí samen met de aanvíager een stuk stani!1i il$!het cursusaanbod van het Erfgoedhuis Zuid:Holland boomonderzoek verricht. En wat waren die mensen 'i"'2it de cursus Oral History. Deze cursus is bedoeld voor enthousiast. Ook de extra presentatie over oude leden val historische verenigingen, medewerkers van molenaars in het Westland kreeg veel aandacht. archieven, cultuurhistorische instellíngen en anderen die fhri< Retici rrnnrziílor (irrrlipornon in verband met hun onderzoek regelmatig interviews afnemen. In overleg met het Erfgoedhuis is het mogelijk gebleken om deze cursus - bij voldoende deelname - begin zoo8 te organiseren in het Westlands Museum. Het gaat om een eendaagse cursus te houden op een zaterdag. De kosten van deze cursus bedragen ongeveer 55,- Op 13 oktober j.l. is de website van het Historisch Archief U leert wat er komt kijken bij het verantwoord opzetten, Westland 'in de lucht' gegaan. U vindt hem op wwwhis- doorlopen en afronden van een oral history project torischarchiefwestland.nl. Binnen de muren van het Na een korte inleidinp over deze onderzoeksmethode, archief wordt inmiddels hard gewerkt aan het voor- krijgt de cuísist een aantal vaardigheden aangereikt. bereiden van (delen van) de collectie voor publicatie op De specifieke interviewmethode wordt van alle kanten internet. Op de website treft u voorlopig dan ook vooral belicht, u krijgt handige tips en wordt gewezen op algemene informatie en nieuwtjes over het archief. valkuilen. Ook wordt ingegaan op het toegankelíjk maken In het kader van de landelijke archievendag hield het en de verwerking van interviews. De onderwerpen die archief op r3 oktober open dag. Dat gebeurde samen met aan bod komen worden rijk geïllustreerd met behulp van het Westlands Museum, het Genootschap Oud-Westland, audiovisueel en geschreven materiaal. de Studiegroep Genealogie Westland en enkele histori- De cursus wordt gegeven door een docente díe sociale sche verenigingen uit de regio. De open dag, die door. zo'n pedagogiek aan de UniversiteÍt van Amsterdam heeft 6oo mensen is bezocht, was een succes. Op de startpagina gestudeerd. Zij schrijft o.a. hístorische artikelen gebaseerd van de website vindt u een kort verslag van de dag op interviews en is ook gastdocente documentaire maken Het Historisch Archief wil een zo compleet mogelijke ver- voor het middelbaar en hoger beroepsonderwijs en de zameling van Westlandse schoolfoto's opbouwen en deze universiteit. op termijn aanbieden op haar website. Met dat doel roept Deze cursus kan worden georganiseerd bij tenminste het archief de Westlanders op hun oude schoolfoto's af te r5 deelnemers. De cursusdatum wordt bepaald in overleg staan aan het archief of ze tijdelijk aan het archief ter met de docent. Als u belangstelling voor deze cursus heeft beschikking te stellen. kunt u zich opgeven bij Jan Dahmeijer, tel. ot74-4t3o73. i'ii'.'...llii..,,i..i...,i'rii.i. H ISTORISCH ARCH I E F ],l,l,,]l.i.r,i,',]lrr,],],].l WESTLAND Jaargang 16, nummer 4. 4e kwartaal 2007

7 In het Westland kom je nog een paaí betonnen bouwbergplaats. Bij de Zwaansheulbrug aan de Middel werkjes tegen die betrekking hebben op de waterhuishouding, maar niet altijd meer compleet zijn. Zo is ten noordwesten van het torentje van de Oranjesluis een Broekweg in Honselersdijk is naast de bergplaats ook de kering nog intact. Zelf dacht ik dat het inundatiekeringen van voor r94o waren, maar dit bleek niet zo te zijn. Na wat uitzoekwerk in het archief van Delfland bleken het schotbalkbergplaatsen te zijn die bij een noodboezemafsluiting hoorden uit de tijd van de Koude Oorlog. Loosduinen, Lange laak, Westgaag nr. 85 en nr. r8o, extra afsluiting i.v.m. militaír navigatiestation De Lier. Gaag te Schipluiden, Gaag te Den Hoorn, Het look Later bleek dat deze keringen ook nuttig zouden kunnen zljn bíj andere calamiteiten, zoals kadebreuk of milieu- Íampen. Om deze redenen werden het beheer en onderhoud in 1975 overgedíagen van provincie Zuid-Holland aan het waterschap Delfland. Sinds r99z is de Wet BWO komen te vervalien. De meeste kerinpen raakten ook in verval. Delfland heeft in de Najaarsnota van 2oo5 opgenomen dat er geld gereserveerd moet worden voor onderhoud aan deze waterwerken Dít omdat het noodzakelijk is om bi.j calamiteiten de boezemvaart af te kunnen sluiten. Sommige keringen met schotbalken zijn incompleet en verkeren in niet al te beste conditie. De keringen met hefdeurconstructie verkeren in een betere staat Zo is het interessant te kunnen vaststellen dat' bouwwerken tegen oorlogsdreiging met het verstrijken van de tijd een belangrijke aanvulling worden voor het beheren van de waterhuishouding Ín tijden van vrede. Met dank aan archief van Delfland waaíuit alle gegevens afkomstig zijn, o a: Dossier nr 2893/2, 3 december 1955 Bestek nr r8 van 1955, Het maken van 7 boezemafsluitingen ca in Delfland Inventarisnummer Waar het allemaai mee begon: In r95z werd de Wet bescherming waterstaatswerken Ín oorlogstijd (BWO) van kracht. In artikel r staat:,,gedeputeerde Staten nemen de maatregeien, welke zij in hun provincie nodig oordelen ter voorkoming, beperking en bestrijding van de gevolgen, voortvloeiende uit de beschadiging van waterstaatswerken en belemmeringen in het gebruik van deze werken, voor zover deze beschadigingen en belemmerringen door oorlogsomstandigheden kunnen worden veroorzaakt". In het kader van die wet zíjn binnen de provincie onder meer nood-boezemwaterkeringen aangelegd. Dit om bij calamiteiten de boezemwateren te compartimenteren. De provincie was opdrachtgever voor de bouw en was verantwoordelíjk voor het beheer en onderhoud. Er zijn drie type boezemkeringen hier in de regio: schotbalkkeringen, puntdeurconstructies en hefdeurconstructies. De Wet bescherming waterstaatswerken in oorlogstijd had ook tot gevolg dat gemalen noodstroom voorzieningen hadden met extra brandstofopslag. Ook kregen diverse watermolens voor onderhoud tot 9o procent subsidie van de overheid Ín het kader van deze wet Met deze boezemafsluitingen kon het gebied Delfland in acht delen worden afgesloten: Den Haag, Westland zonder De Lier., De LÍer en't Woudt., Midden Delfland plus Maassluis en Vlaardingen, Poldervaart (Schiedam), De Schie t/m Delfshaven, Pijnacker, Nootdorp en Berkel, Rijswijk en Delft. In het Westland zij de volgende keringen aangebracht: Oranjesluis, eerst schottenbalken later hefdeurconstructie, Zwaansheulbrug, Iangewatering, Rijnewatering, Decemhermdund csdeaumssnd De delc'mbermgland ls weer ín aanlochl. Wilt u iels origineels geven, denk dan eens adn de cadeaubon die in hei museum verkriigbaar is. Deze geel, één persoon gralis toegang en de loyer sjaal een víiíine mei noslalgische voorwerpen opgesleld die Ie koop ziin. Verder ís er ook een gíoot aantal yerc(hillende boeken Ie koop oyeí de ges.hiedenis van hei Westland. En voor de lekkere lrek is er zellgemaakle honing en iam veíkriigholan Jaargang 15, nummer 4 e 4e kwartaal 2007

8 ái{í i,.cànon UAN DE KAsSEN,, hiedenis van 6e N'èdêrlà'ndse $lastuinbouw in 50 verhalen De' 'Càíon vari' de Kassen', geeft een overzicht van 5o betangrijke ontwikkelingen en uitvindingen van de Nederlandse glastuinbouw. Deze canon is uiteraard ontstaan in navolging van de officiële Canon van Nederland die in oktober zoo6 is gepresenteerd. Een canon is een richtsnoer of maatstaf. Met die betekenis kon men een overzicht opstellen van belangrijke personen, gebeurtenissen, kunstwerken en vooíwerpen die samen zouden Iaten zien hoe Nederland zich ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven De Nederiandse canon is ontwikkeld door een commissie die is ingesteld door het ministerie van OnderwÍjs, Cultuur en Wetenschappen. De canon is dan ook in de eerste plaats bedoeld voor het onderwijs, om te dienen als een richtinggevende handreiking voor behandeling op de basisschool en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In de praktijk bleek echter al snel dat de Nederlandse canoll een grotere ro1 de glastuinbouw vinden in deze streek hun oorsprong. Het zwaartepunt van de collectie en presentatie van het Westlands Museum lígt bij de geschiedenis van de tuinbouw. De historische collectie van het museum was daarom een mooi.e bron voor het samenstellen van de Canon van de Kassen. We hebben ons daarbij niet beperkt tot Westlandse onderwerpen, maar geprobeerd het geheel een nationaal aanzien te geven. Zo komen er ook onderwerpen uit Aalsmeer, Venlo, Vleuten en Rijnsburg aan bod De'Canon van de Kassen' is samengesteld en geschreven door tuinbouwonderzoeker/voorlichter Dr Ir, Aad Vijverberg met medewerking van'ion Imlnerzeel, conservator van het Westlands Museum en Ad van Gaalen van uitgeverij lakerveld. ging spelen Vrijwel iedereen voelde zich er rloor aangesproken en had er uiteraard ook wat over te zeggen De Nederlandse canon bestaat uit 5o vensters, die staan voor personen, gebeurtenissen en ontwikkelingen. Niet lang na de eergte presentatie in oktober zoo6 ontstond er direct de nodige kritiek. VeeI mensen kwamen met voorbeelden van personen en gebeurtenissen die volgens hen vergetqn waren en ook een plaats in de canon verdienden. Dè commissie die de Nederlandse canon had samengesteld nam deze kritiek ter harte en heeft inmiddels diverse aanpa singen uitgevoerd. We pretenderen echter niet dat dit de definitleve canon van de glastuinbouw zal ztln Net als bij de Nederiandse canon zal er ook bij de Canon van de Kassen kritiek zijn op de geselecteerde onderwerpen (vensters). Wij zijn ons er van bewust dat er onderwerpen 'vergeten' zijn of dat er ontwikkeliígen geweest zijn die anderen belangrijker Vindên. Dêze 'Canon van de Kassen' is een eerstq',áanzet, die,.,,,open,,qtaat, voor aanpassingen die rno$èlljk.rjn de toekomst àanleiding geeft tot een nieuwe uitgave. De presentatíe van de Nederlandse canon heeft nogal wat mensen op een idee gebracht, want nog voor het einde van:j6ar:'zoo6' verschenen er canons van plaatselijke of regionale geschiedenissen, maaí ook van bepaalde onderwerpen. De website van de Nederlandse canon ( beslaat inmíddels drie biadzijden met allerlei varianten. Ook voor het Westland waíen de historische werkgroepen en het museum aan het nadenken over een canon voor de Westlandse geschiedenis toen medewerkeis van het vakblad Glastuinbouwtechniek blj het Westlands,, Museum langskwamen met het idee om een"canon van de glastuínbouw samen te stellen. Het Weltland is.het belangrijkste glastuinbouwgebied van Nederland en ook op mondiaal gebied speelt het een grote ro1. Veel van de ontwikkelingen en uitvindingen in Jàargang 16, nummer 4. 4e kwartaal 2007

9 HET SCHILDERIJ VAN DE LOOSDUINSE VEILING door Ton Immerzeel Het Westlands Museum heeft onlangs een mooie nieuwe aanwinst verworven, namelijk een zeer groot schilderij met daarop een impressie van de geschiedenis van de Loosduinse veiling. Het schilderij, dat is geschilderd door de Haagse/Loosduinse kunstschilder M. Beek, is in 1949 aangeboden aan de Loosduinse veiling ter gelegenheid van het so-jarig bestaan van de veiling. Aan de bovenzijde van het schilderij zien we twee portretten, het linker portret is van de eerste veilingvoorzitter de heer A.H. Duyvesteijn en het rechter portret is van de eerste secretaris-penningmeester de heer G.J. van Marrewijk. Op het schilderij zien we verder de verschillende veilinggebouwen die in de loop van die vijftig jaar in gebruik zijn geweest. Links het eerste veilinggebouw uit Deze veiling stond aan de Haagweg (nu Oude Haagweg) tegenover de Laan van Eik en Duinen. Daarnaast zien we het tweede veilinggebouw, dat ook in werkelijkheid naast het eerste gebouw heeft gestaan. De tweede veiling werd geopend in r9o4. De zaken gingen goed, want in r9o7 werd alweer een nieuwe veiling gebouwd. Deze derde veiling stond op de hoek Haagweg/leyweg. De vierde en laatste veiling beslaat het grootste deel van het schilderij. Dit gebouw stond aan de Houtweg (nu Kapelaan Meereboerweg). De bouw van dit complex begon in 1925 waarna de veiling werd geope op r7 maart rgzt.deze veiling heeft bestaan tot 1970 de Loosduinse veiling opging in de eerste grote fus veiling Westland-Noord aan de Nieuweweg te Poeldijk. Deze veiling bestaat inmiddels ook niet meer want die is opgegaan in The Greenery. Verder is op het schilderij ook nog de tuinbouw uitgebeeld, met daarbij aan de ene kant een kwekerij uit 1899 met een zogenaamde koude teelt zonder glas waarbij de enige beschutting werd verkregen door afscheidingen' van rechtop geplaatste rietmatten. En daarnaast een afbeelding van een 'moderne' kwekerij uit 1949 met alleen maar glazen opstanden, zoals komkommerkassen, druivenkassen en warenhuizen. De Loosduinse veiling is nog tot r98r in gebruik geweest als bedrijfsverzamelgebouw en opslagruimte voor diverse bedrijven. In r98r werden alle loodsen afgebroken om plaats te maken voor de nieuwbouw van Houtwijk. Tijdens de sloop is het schilderij gered door leden'van de stichting Oud-Loosduinen, waarna het tijdelijk werd ondergebracht in het Haagse gemeente-archief. Het schilderij was echter zo grool dat zlj het niet konden exposeren en er ook geen goede opslagruimte voor hadden. Ook het later opgerichte loosduins Museum was te klein om het schilderij een goede plaats te geven. Het schilderij is toen begonnen aan een lange zwerftocht door Loosduinen, eerst hing het in buurtcentrum de Wiekslag in de wijk Kraaijestein, daarna heeft het gehangen in de tuinbouwschool in Madestein. De schooljeugd zag er echter niet altijd de waarde van in, waardoor het schílderij nogal wat schade opliep. Zo ging er wel eens een schooltas en een leerling door het doek. Voor de veiligheid werd het schilderij toen opgehangen in twee bejaardenhuizen in Loosduinen, eerst in de Willem III straat en later in Houthage. Uit bejaardencentrum Houthage moest het vanwege een verbouwing ook wíjken, waarna het Loosduins Museum besloot het schilderij aan het Westlands Museum te schenken. Daar is het prima op zijn plaats omdat daar de Westlandse tuinbouw- en veilinggeschiedenis uitgebreid aan de orde komt. Na enige herschikking van de collectie is daar een mooie plek voor het schilderij gevonden. monument De Beer' geschreven door IdiBuisrnan: In,dit boek wordt het ontstaan van De Beer beschreven, in het verleden een onderdeel van het grondgebied van 's-gravenzande. Verder de ontwikkeling tot een uniek natuurgebied met een oppervlakte van 13oo hectare, de aanleg van de Nieuwe Waterweg en de problemen in de TWeede Wereldoorlog. De schrijver behandelt niet alleen de schoonheid van het voormalig natuurmonument maar ook de ondergang van het gebied ten behoeve van de Rotterdamse haven en de industrie door de uitvoering van het plan-europoort. Het boek is rijk geïllustreerd met oude kaarten en foto's. U kunt dit boek bestellen bii de boekhandel (ISBN 978-9o ). Jaargang 15, nummer 4.4e kwartaal 2007

10 georganiseerd over de 'Canon van de Kassen', waarbij 5o belangrijke ontwikkelingen of uitvindingen uit de Nederlandse tuinbouw gepresenteerd worden. Hierbij moet u onder andere denken aan de ontwikkeling van speciale kasmodellen, zoals de druivenkas of het warenhuis. AIs uitvindingen komen o.a. aan de orde de tomatensorteerder, de pottenpers en de substraatteelt. Verder wordt er ook uitgebreid aandacht besteed aan de ínvoering van het veilingsysteem en het tuinbouwonderwijs. De meeste ontwikkelingen en uitvindingen dateren uit de rgde een zoste eeuw, waarbij we ons niet beperkt hebben tot historische ontwikkelingen, maar ook de meest recente uitvindingen aan bod laten komen. Zo wordt de serie van 50 verhalen besloten met een uiteenzetting over de energie leverende kas. BÍj de tentoonsteiling zal tevens een boek verschijnen getiteld, 'Canon van de kassen', De geschiedenis van de '{n o}tober is de twintigste editie van het l{istoil$êh.laarboek Westland verschenen. Dit nummer bevat weer een scala aan interessante artikelen over uiteenlopende onderwerpen uit de Westlandse geschiedenis. Ook de Archeologische Kroniek en de Bibliografie van het Westland ontbreken niet. Voor het eerst is in dit nummer het jaarverslag over het afgelopen jaar van het i *-$enootschap oud-westland opgenomen, alsmede de ""inhoud van de jaargangen 7L tlm 20. Donateurs van het Genootschap die het boek nog niet Ín hun bezit hebben, kunnen het afhalen bii het Westlands Museum. Daar is het boek ook te koop. Molenrijk Zuid-Holland, zz4 molens in beeld, verscheen begin november, als opvolger van het Zuid-Hollands molenboek uit r98o. Iedere molen van de molenrijkste provincie van ons land heeft Ín dit boek een eigen full-colour pagina met foto's en een korte beschrijving van bijzondere gebeurtenissen in het leven van deze specifieke molen. IF'et z7z pagina's tellende boek kost 3+,So en wordt uitgegeven door Uitgeverij Watêrmerk te lekkerkerk. i Testament. Deze schilderijen zijn onlangs opgedoken bij een particuliere verzamelaar in Noorwegen. Deze was bereid om alle 16o schilderijen (formaat groot A-4) voor deze tentoonstelling af te staan. Het werk van Orla Muff geeft een welhaast fotografische blik op de verhalen die zo bekend zijn. Maar door de verrassende kleurstellingen en het spannende materiaalgebruik is het een feest van herkenning. Deze expositie Ís te zien tot en met tz aprii 2oo8, iedere zaterdag van ro.oo tot 16.oo uur en op afspraak (tel orl +-StSll il. In Museum Het ïramstation te Schipluiden nog tot 8 maart zoos aandacht besteed aan de molens in en om Schipluiden onder de titel'voor de wind gaan. Molens in en om Schipluiden'. Het betreft een tentoonstelling over meer dan twintig water- en industriemolens. In museum De Zwarte TuIp in Lisse, Grachtweg za, is tot en met 30 december een tentoonstelling over Buitens in de Bollenstreek. Het museum is geopend van dínsdag t/m zonàagvan 13.oo - 17.oo uur (tel oz5z-4r79oo) LEZINGEN op rr december zoot organiseert het Genootschap Oud- Westland èen ièzing in de Hóeksteen tè lvlaasdijk wer n-et boek 'Mijn dagboek, oorlogskroniek van Kees Tetteroo' door Gemma van Winden. Aanvang 2o.oo uuï. Op zo februari 2oo8 organiseert het Genootschap in samenwerking met de Historische Vereniging Oud- Honselersdijk-Naaldwijk een lezing over het Hofleven ten tijde van Frederik Hendrik op het huis Honselersdijk. Marijke Spliethoff besteedt onder andere aandacht aan de inboedel, schilderijen en enkele stukken in de collectie van Paleis Het Loo. Deze lezing vangt eveneens aan om 2o.oo uur en wordt gehouden in de Kastanjehof te Kwintsheul. Voor actuele informatie over deze lezingen kunt u ook de regionale kranten raadplegen. Jaargang 15, nummer 4.4e kwartaal 2007 De editie 2oo7 van het blad Wieierexpress zoot is grotendeels gewijd aan de helaas veel te vroeg overleden West- Iandse wielerlegende Leo Duyndam In deze editie komt een tiental mensen aan het woord die hem van zeer nabij hebben meegemaakt, zowel als wíelrenner en als persoon. Ruim 7o pagina's foto's en herinneringen aan deze 'Vedette van weleer', inmiddels ook een stukje Westlandse geschiedenis Het boekje is te bestellen door overmaking van 8,5o (inclusief verzendkosten) op giro 333o8ro t.n.v. Jan Zomer te Zwanenburg. Misschien goed om te checken of het nog leverbaar is: tel. ozo In september is tijdens de Open Monumentendag een boek gepresenteerd over de pas gerestaureerde Monsterse korenmolen. Dit goed verzorgde boek van de hand van de bekende Poeldijkse schrijver J.N.M van Leeuwen, beschrijft de geschiedenis van de inmiddels rz5 jaar oude korenmolen De Vier Winden en geeft een beknopt overzicht van de andere bestaande korenmolens in het Westland Het boek kost r5,- en is onder meer verkrijgbaar in het Westlands Museum. Van de hand van Anton Stig is het boek 'roo jaar op stoom in eígen boezem'. Hoewel het vervoer per schuit al vroeg het onderspit heeft moeten delven tegen de trein en de auto, heeft het Westland veel te danken aan de schippers en hun schuiten. Het heeft overigens heel wat voeten in de aarde gehad voordat het vervoer gemotoriseerd mocht plaatsvinden, omdat Delfland vreesde dat de motorvaart de kaden zou ondetmijnen. Dit met veel foto's verluchtigde boek kost r9,5o en is ondermeer verkrijgbaar in het Westlands Museum. De uíiersie inleverdalum voor kopy vooí hel volgende nummeí3 2ó iunusíi 2008

De Westlandroute ( 35,1 Kilometer )

De Westlandroute ( 35,1 Kilometer ) De Westlandroute ( 35,1 Kilometer ) Het Westlandse landschap leent zich goed voor een mooie natuurrijke route met veel bezienswaardigheden op het gebied van tuinbouw. Bij de ontwikkeling van de tuinbouw

Nadere informatie

de straat van toen Koningstraat Naaldwijk

de straat van toen Koningstraat Naaldwijk de straat van toen Koningstraat Naaldwijk 1 Nummer 1 en 3: bakker Joris Boon. Rond 1885 kwam bakker Leendert Boon vanuit s-gravenzande naar Naaldwijk. Zoon Joris, vooraan op deze foto, nam de zaak over

Nadere informatie

Inleiding. Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland Symbolen in deze tijd

Inleiding. Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland Symbolen in deze tijd Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland 2016 Lesbrief voor de groepen 7 van de basisscholen in Midden-Delfland Deze les is de voorbereiding voor de Kindermonumentendag op

Nadere informatie

6Plekjes met voelbare historie

6Plekjes met voelbare historie 6Plekjes met voelbare historie Waterwegen hebben in heel veel belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis een rol gespeeld. Voor aanval en verdediging tijdens oorlogen, voor het vervoer van goederen

Nadere informatie

Beste Donateurs, Voor u ligt de nieuwsbrief voorjaar 2013 van Stichting Historie Stedum.

Beste Donateurs, Voor u ligt de nieuwsbrief voorjaar 2013 van Stichting Historie Stedum. Beste Donateurs, Voor u ligt de nieuwsbrief voorjaar 2013 van Stichting Historie Stedum. Agenda 27 maart; donateursavond; ontvangst vanaf 19:30. Aanvang 19:45 15 maart onthulling monument armenlap om 15.00

Nadere informatie

Stichting Henk Fortuin. Jaarverslag 2012

Stichting Henk Fortuin. Jaarverslag 2012 Stichting Henk Fortuin Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Voorwoord...2 1. Bestuur...2 2. Doelstelling van de stichting...2 3. Vrijwilligers...3 4. Activiteiten van de stichting...3 4.1 Archiveren, Inventariseren

Nadere informatie

Midden-Delflandroute. Route. 47.1 km

Midden-Delflandroute. Route. 47.1 km Route 6 47.1 km Midden-Delflandroute Midden-Delfland is een mini-groen Hart, dat ingeklemd ligt tussen Den Haag, Rotterdam en Delft. Het is nog steeds verrassend rustig en landelijk in dit mooie polderland.

Nadere informatie

info@pietnowee.nl Pagina 1

info@pietnowee.nl Pagina 1 "Thuis heb ik nog een ansichtkaart" Ik heb er zelfs meer dan één van het dorp waar ik geboren ben. Mijn voorouders waren tuinders en woonden voornamelijk in Den Hoorn en omgeving. Veel is er veranderd

Nadere informatie

INFORMATIEBULLETIN - EN TUINBOUWHISTORIE JAARGANG I. NUMMER 7 SEPTEMBER L992 STICHTING STREEK WESTLAND PORT BETMLD 'S-GRAVEIIZANDE PORT PAYE PAYS-BAS

INFORMATIEBULLETIN - EN TUINBOUWHISTORIE JAARGANG I. NUMMER 7 SEPTEMBER L992 STICHTING STREEK WESTLAND PORT BETMLD 'S-GRAVEIIZANDE PORT PAYE PAYS-BAS INFORMATIEBULLETIN STICHTING STREEK WESTLAND PORT BETMLD 'S-GRAVEIIZANDE PORT PAYE PAYS-BAS - EN TUINBOUWHISTORIE JAARGANG I. NUMMER 7 SEPTEMBER L992 MiddeI Broekweg L54 2675 KL HONSELERSDIJK *-==- T{ESTLÀNDS

Nadere informatie

1992 --- 2012 26 oktober 1992 was een belangrijke datum voor de gemeente Hoogezand Sappemeer :

1992 --- 2012 26 oktober 1992 was een belangrijke datum voor de gemeente Hoogezand Sappemeer : 1992 --- 2012 26 oktober 1992 was een belangrijke datum voor de gemeente Hoogezand Sappemeer : de Historische Vereniging Hoogezand Sappemeer e.o. werd per die datum opgericht! 1992 --- 2012 We lezen in

Nadere informatie

Nieuwsbrief 2 april 2017

Nieuwsbrief 2 april 2017 Nieuwsbrief 2 april 2017 Nieuwsbrief 2 april 2017 In deze nieuwsbrief zijn de volgende onderwerpen te lezen: 1. Historische canon van Castricum en Bakkum 2. Tentoonstelling Vervaagd agrarisch verleden

Nadere informatie

Koninklijk Zeeuwsch Genootschap Der Wetenschappen (1768- )

Koninklijk Zeeuwsch Genootschap Der Wetenschappen (1768- ) Koninklijk Zeeuwsch Genootschap Der Wetenschappen (1768- ) Oprichting In 1768 werd het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen officieel opgericht. De aanleiding vormde een initiatief uit Vlissingen tot

Nadere informatie

Nieuwsbrief mei 2013. Onderzoek naar resten Kasteel Rietwijk

Nieuwsbrief mei 2013. Onderzoek naar resten Kasteel Rietwijk Onderzoek naar resten Kasteel Rietwijk In de kastelenbuurt van Heemskerk werd in november 2012 vanwege de sloop en nieuwbouwplannen een proefsleuvenonderzoek verricht. Dit werd uitgevoerd door het archeologische

Nadere informatie

Nieuwsbrief 1 december 2016

Nieuwsbrief 1 december 2016 Nieuwsbrief 1 december 2016 Nieuwsbrief 1 december 2016 De werkgroep Oud-Castricum wil graag meer contact met de dona teurs en belangstellenden. Via de uitgifte van een nieuwsbrief, in samenhang met onze

Nadere informatie

Haags Gemeentearchief CURSUSSEN, LEZINGEN EN WORKSHOPS

Haags Gemeentearchief CURSUSSEN, LEZINGEN EN WORKSHOPS 19 Haags Gemeentearchief CURSUSSEN, LEZINGEN EN WORKSHOPS 2015-2016 32015 22 1843 2014 971 1840 Inhoudsopgave Algemene informatie 4 Cursussen Paleografie 5 Lezingen 8 Workshops 10 Inleiding Bent u geïnteresseerd

Nadere informatie

Warenhuis en ketelhuis Schuitenwerf Botman. Koewijzend 4, Blokker

Warenhuis en ketelhuis Schuitenwerf Botman. Koewijzend 4, Blokker Warenhuis en ketelhuis Schuitenwerf Botman Koewijzend 4, Blokker Dit project betreft het warenhuis en het ketelhuis die staan achter de woning aan de Koewijzend 4, op grond van de gemeente Hoorn. Eventuele

Nadere informatie

Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein.

Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein. Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein. Uit: C. Baardman, Leo J. Leeuwis, M.A. Timmermans, Langs Merwede en Giessen (Den Haag 1961) Op de zuidelijke oever van de

Nadere informatie

Lesbrief Op zolder bij oma Aletta

Lesbrief Op zolder bij oma Aletta Lesbrief Op zolder bij oma Aletta Inhoud: Inleiding Algemene informatie Opbouw van de les Voorbereiding en lestips Op zolder bij oma Aletta Iedereen heeft wel eens gehoord van Aletta Jacobs, maar weinig

Nadere informatie

april Mededelingenblad 04 jaargang 46

april Mededelingenblad 04 jaargang 46 april 2019 - Mededelingenblad 04 jaargang 46 heemkundige kring 'De Oude Vrijheid' Sint-Oedenrode Uitnodiging voor: maandag 01 april: heem-natuur dinsdag 16 april: heem Vooruitblik voor: zondag 05 mei:

Nadere informatie

Archiefinstellingen aan het woord: Van Nelle s vormgevingsarchief

Archiefinstellingen aan het woord: Van Nelle s vormgevingsarchief Archiefinstellingen aan het woord: Van Nelle s vormgevingsarchief Jantje Steenhuis, voorzitter BRAIN (Branchevereniging Archiefinstellingen Nederland) en directeur Gemeentearchief Rotterdam Die plaat voor

Nadere informatie

Naam: Werken voor geld

Naam: Werken voor geld Naam: Werken voor geld Dat niet alle Nederlanders koeien melken en kaas maken voor hun werk wist je waarschijnlijk al. Maar wat doen Nederlanders nog meer en wat maakt Nederland zo bijzonder om in te werken?

Nadere informatie

Stichting Verhalen Verbinden Jaarverslag 2018

Stichting Verhalen Verbinden Jaarverslag 2018 Jaarverslag 2018 Inhoudsopgave Over Stichting Verhalen Verbinden... 3 Projecten en Activiteiten... 4 Financiën... 8 Vooruitzichten... 12 Afsluiting... 13 Pagina 2 1 Over Stichting Verhalen Verbinden 1.1

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Conservator Marije van Rijnswou neemt afscheid

Nieuwsbrief. Conservator Marije van Rijnswou neemt afscheid Nieuwsbrief Gemeentemuseum Maassluis, 7 januari 2013 Conservator Marije van Rijnswou neemt afscheid Marije van Rijnswou. Foto: Herwin Jan Steehouwer Met de opening van een spetterende tentoonstelling en

Nadere informatie

Lesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school

Lesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school Lesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene informatie 3. Opbouw van de les 4. Voorbereiding en lestips 1 Door het stof kruipen De gemeente Hoogezand-Sappemeer

Nadere informatie

Rondvaartbedrijf De Gantel

Rondvaartbedrijf De Gantel Rondvaartbedrijf De Gantel Herckenrathstraat 28 2681 DG Monster Telefoonnummer: 0174-28 03 35 email: gantel@solcon.nl website: www.rondvaartbedrijfdegantel.nl Geachte mijnheer/mevrouw, Hierbij ontvangt

Nadere informatie

'Geheime' kunstcollectie Imtech komt in de verkoop

'Geheime' kunstcollectie Imtech komt in de verkoop FD: Economie & Politiek door Siem Eikelenboom 28 augustus 2015 'Geheime' kunstcollectie Imtech komt in de verkoop Karel Appel, 'Bloem met blauwe ogen' (1977) 'Als je de ontvangsthal van Van Rietschoten

Nadere informatie

Lesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8. Behorend bij de tentoonstelling. Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN

Lesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8. Behorend bij de tentoonstelling. Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN Lesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8 Behorend bij de tentoonstelling Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN 23 november 2012-19 mei 2013 Inhoudsopgave 1. Tijdelijke tentoonstelling Anton Heyboer De Haarlemse

Nadere informatie

INFORMATIEBULLETIN FEBRUARI L992 NUMMER 2 JAARGANG 1 STICHTING STREEK. EN TUINBOUWHISTORI WESTLAND. Middelbroekweg 1-54 HONSELERSDIJK.

INFORMATIEBULLETIN FEBRUARI L992 NUMMER 2 JAARGANG 1 STICHTING STREEK. EN TUINBOUWHISTORI WESTLAND. Middelbroekweg 1-54 HONSELERSDIJK. INFORMATIEBULLETIN STICHTING STREEK. EN TUINBOUWHISTORI WESTLAND JAARGANG 1 NUMMER 2 FEBRUARI L992 Middelbroekweg 1-54 KL HONSELERSDIJK z --' '- T{ESTI,ANDS STREEK- EN TUTNBOTJWI.{USEIJU Middel Broekweg

Nadere informatie

De Jeroen Bosch krant

De Jeroen Bosch krant De Jeroen Bosch krant G E M A A K T V O O R E N D O O R L E E R L I N G E N 2 maart 2016 Workshop groep1/2 Circuit in groep 7 Groep 7 van de vlieger ging op 4-3-2016 een circuit houden over Jeroen Bosch.

Nadere informatie

Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011

Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011 Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Datum 2 mei 2011 Colofon Projectnaam Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Auteur Willem de Bruin Datum 2 mei 2011 1. Inleiding 1.1

Nadere informatie

Waar verleden en heden elkaar ontmoeten

Waar verleden en heden elkaar ontmoeten Waar verleden en heden elkaar ontmoeten Introductie Graafs Museum Het Graafs Museum is gevestigd in de Hampoort, de laatste overgebleven stadspoort van de vestingstad Grave. Een locatie die mede het verhaal

Nadere informatie

INFORMATIEBULLETIN STREEK. EN TUINBOUWHISTORIE WESTLAND NOVEMBER L992 STICHTI NG NUMMER 9 JAARGANG I- PORT BETAALD PORT 'S-GRAVEI,IZAHÍ)E

INFORMATIEBULLETIN STREEK. EN TUINBOUWHISTORIE WESTLAND NOVEMBER L992 STICHTI NG NUMMER 9 JAARGANG I- PORT BETAALD PORT 'S-GRAVEI,IZAHÍ)E INFORMATIEBULLETIN STICHTI NG PORT BETAALD PORT 'S-GRAVEI,IZAHÍ)E PAYE PAYS-BAS STREEK. EN TUINBOUWHISTORIE WESTLAND JAARGANG I- NUMMER 9 NOVEMBER L992 Middel Broekweg L54 2675 KL HONSELERSDIJK WESTI,ANDS

Nadere informatie

B1 Hoofddorp pagina 1

B1 Hoofddorp pagina 1 B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.

Nadere informatie

s-gravenzande & Heenweg Monster Poeldijk & Ter Heijde

s-gravenzande & Heenweg Monster Poeldijk & Ter Heijde Wetenswaardigheden uit de geschiedenis van de Gemeente Westland en haar elf kernen. De Lier s-gravenzande & Heenweg Monster Poeldijk & Ter Heijde Naaldwijk Honnselersdijk & Maasdijk Wateringen & Kwintsheul

Nadere informatie

jaargang 18 nummer 5 oktober 2015 Uitnodiging

jaargang 18 nummer 5 oktober 2015 Uitnodiging Secr. Gerard Thijssen Rozenbloemstraat 34, 4921 KG Made Tel: 0162-683323 Mail: heemkundemadedrimmelen@gmail.com NIEUWSBRIEF jaargang 18 nummer 5 oktober 2015. Uitnodiging Op dinsdag 20 oktober organiseert

Nadere informatie

WATERSTAAT DELFLAND VAN 1133 TOT 1285; KAARTEN

WATERSTAAT DELFLAND VAN 1133 TOT 1285; KAARTEN WATERSTAAT DELFLAND VAN 1133 TOT 1285; KAARTEN KNNV afdeling Delfland Cor Nonhof Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Suriname Voorwoord Ik houd mijn werkstuk over het land Suriname. Ik heb het onderwerp gekozen omdat mijn oom uit Suriname komt en ik het daarom ook een heel interessant land vind waar ik graag meer over

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit. Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl KUNSTHUIS

Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit. Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl KUNSTHUIS Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit Reizen in de Tijd is een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. De activiteiten gaan over de leerlingen en de plek

Nadere informatie

Heemkundekring Willem Snickerieme en Museum Zwaluws Erfgoed

Heemkundekring Willem Snickerieme en Museum Zwaluws Erfgoed Heemkundekring Willem Snickerieme en Museum Zwaluws Erfgoed Vastgesteld door het bestuur van de heemkundekring op 9 maart 2015. Wat is het Museum Zwaluws Erfgoed? Het museum Zwaluws Erfgoed is een etnografisch

Nadere informatie

SOCIAAL JAARVERSLAG 2013 STICHTING NEDERLANDS DRUKKERIJ MUSEUM

SOCIAAL JAARVERSLAG 2013 STICHTING NEDERLANDS DRUKKERIJ MUSEUM SOCIAAL JAARVERSLAG 2013 STICHTING NEDERLANDS DRUKKERIJ MUSEUM ALGEMEEN - Het bestuur bestond op 1 januari 2013 uit: Rien van Heck, voorzitter Cees Jochems, secretaris Jef Lazaroms, penningmeester Wil

Nadere informatie

Kennis over Kinderarbeid

Kennis over Kinderarbeid Kennis over Kinderarbeid Context onderzoek Naam: Daniël Seton Klas: G&I 1D Datum: 13 Maart 2016 Docent: Harald Warmelink Module: Pr.Context: Research Opdracht: Context Onderzoek Inleiding Uit vooronderzoek

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

1. Inleiding 3 2. Waarom heb ik voor deze verzameling gekozen? 3 3. Foto s verzameling 4

1. Inleiding 3 2. Waarom heb ik voor deze verzameling gekozen? 3 3. Foto s verzameling 4 Inhoudsopgave Pagina: 1. Inleiding 3 2. Waarom heb ik voor deze verzameling gekozen? 3 3. Foto s verzameling 4 3.1. 9 september: Huisduinen, Donkere Duinen 4 3.2. 20 september: Donkere Duinen 5 3.3. 27

Nadere informatie

BASISSCHOOL DE ZEVENSPRONG. Beste wensen voor 2015! Dat het maar een prachtig jaar in volle gezondheid mag worden. Team bs de Zevensprong

BASISSCHOOL DE ZEVENSPRONG. Beste wensen voor 2015! Dat het maar een prachtig jaar in volle gezondheid mag worden. Team bs de Zevensprong T KLEPPERTJE BASISSCHOOL DE ZEVENSPRONG Beste wensen voor 2015! Dat het maar een prachtig jaar in volle gezondheid mag worden. Team bs de Zevensprong Nummer 8 jaargang 16 verschijnt iedere twee schoolweken

Nadere informatie

Eindexamen vwo aardrijkskunde 2012 - I

Eindexamen vwo aardrijkskunde 2012 - I Leefomgeving Opgave 7 Proefproject Zandmotor langs de Delflandse kust Bestudeer de bronnen 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen. 1p 25 Hoe wordt het type kustbeheer genoemd waarvan

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Gesprek met Dragana op dinsdag 28 februari in Amersfoort

Gesprek met Dragana op dinsdag 28 februari in Amersfoort Gesprek met Dragana op dinsdag 28 februari in Amersfoort Op dinsdag 28 februari hadden we dan toch een gesprek met Dragana. In haar drukke programma was nog een gaatje gevonden om samen met Jan, Rinus

Nadere informatie

STICHTING VOOR SURINAAMSE GENEALOGIE JAARVERSLAG 2011

STICHTING VOOR SURINAAMSE GENEALOGIE JAARVERSLAG 2011 STICHTING VOOR SURINAAMSE GENEALOGIE JAARVERSLAG 2011 1 Inhoudsopgave Jaarverslag 2011 Bestuurlijke ontwikkelingen... 3 Konmakandra... 3 In 2011 bereikte resultaten... 3 Tienjarig bestaan... 3 Aantal donateurs

Nadere informatie

Beeldverslag van een Haagse wijk

Beeldverslag van een Haagse wijk Beeldverslag van een Haagse wijk In deze opdracht maken de leerlingen een beeldverslag van een Haagse wijk of een deel daaruit over de situatie in de periode van rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Nieuwsbrief 1 maart 2012

Nieuwsbrief 1 maart 2012 Nieuwsbrief 1 maart 2012 De Heemshof Het gebied rond De Heemshof in Heemskerk wordt bedreigd door nieuwbouwplannen van de gemeente. Op verzoek van Lambert Koppers, eigenaar van De Heemshof en deelnemer

Nadere informatie

Eerste overleg, 22 oktober 2014. Welkom

Eerste overleg, 22 oktober 2014. Welkom Eerste overleg, 22 oktober 2014 Welkom Introductie Uit welke personen bestaat het feestweek comité? Hans Wind, Alex Mollema, Esther Ottens, Luit Oomkes, Paul Witkamp Doel van deze avond? Toelichting geven

Nadere informatie

Haags Gemeentearchief CURSUSSEN + WORKSHOPS 2014-2015

Haags Gemeentearchief CURSUSSEN + WORKSHOPS 2014-2015 19 Haags Gemeentearchief CURSUSSEN + WORKSHOPS 2014-2015 32015 22 1843 2014 971 1840 Inhoudsopgave Algemene informatie 4 Lezingen 5 Workshops 6 Cursussen Cursus paleografie voor beginners 8 Inleiding Ook

Nadere informatie

Pagodespreeuw (Sturnus Pagodarum)

Pagodespreeuw (Sturnus Pagodarum) Pagodespreeuw (Sturnus Pagodarum) Na een aantal jaren met zaadeters te hebben gekweekt heb ik toch weer besloten om spreeuwen te gaan houden. Een aantal jaren geleden heb ik ook verschillende koppels gehad

Nadere informatie

West. Nieuwsbrief West oktober In deze nieuwsbrief: - 't Westhoes - Aanleg Park West - Door de wijk - Sociaal Programma

West. Nieuwsbrief West oktober In deze nieuwsbrief: - 't Westhoes - Aanleg Park West - Door de wijk - Sociaal Programma Nieuwsbrief West oktober 2016 West krijgt meer ruimte om te wonen, werken en spelen. Meer ruimte voor plezier en ontspanning. Meer ruimte om je thuis te voelen. In deze nieuwsbrief: - 't Westhoes - Aanleg

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Het leven in een kasteel. Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs

Docentenhandleiding. Het leven in een kasteel. Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs Docentenhandleiding Het leven in een kasteel Het leven in een kasteel Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs Voorwoord este leerkracht, Een kasteel is meestal heel oud en er heeft zich

Nadere informatie

Werkstuk Dordtologie november 2014

Werkstuk Dordtologie november 2014 Werkstuk Dordtologie november 2014 Hilde van Kruiningen VAN BIERBROUWEN. NAAR BLAUWBILGORGEL Omdat ik in dit gebied woon en me dagelijks over de Groenmarkt en het Buddingh plein begeef hebben de geschiedenis

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

IK ZIE, IK ZIE... BENNER

IK ZIE, IK ZIE... BENNER IK ZIE, IK ZIE... BENNER onderwijsprogramma primair onderwijs groep 5 t/m 8 INLEIDING Gerrit Benner vond de gewone wereld lang niet altijd even leuk, dus die schilderde hij ook niet. Maar achter die gewone

Nadere informatie

Programma van activiteiten in Oktober Kennismaand en de Week van de Geschiedenis in Heerlen www.thermenmuseum.nl www.rijkcheyt.nl www.kasteelhoensbroek.nl Historisch Goud is het de erfgoedbedrijf van de

Nadere informatie

Veel leesplezier! Yvonne

Veel leesplezier! Yvonne + Beste lezers, In onze vorige nieuwsbrief was Buitenwereld nog volop bezig met de verbinding tussen speeltuin en kinderboerderij. Twee weides moesten tijdelijk worden gesloten zodat er een mooi pad aangelegd

Nadere informatie

Uitnodiging fototentoonstelling Winterswijk

Uitnodiging fototentoonstelling Winterswijk 1 In deze Nieuwsbrief meer over het project 'het binnenste & buitenste van typsich Winterswijkse boerderijen'. Allereerst wil ik je uitnodigen voor de tentoonstelling van mijn project. Financiele ondersteuning

Nadere informatie

Herfstnieuws van de Haagse Hofdame

Herfstnieuws van de Haagse Hofdame Herfstnieuws van de Haagse Hofdame Kloostertuin Kwekerij Hof te Dieren Herfst in de Kloostertuin Het is herfst maar door het droge voorjaar zijn er nog maar weinig herfstkleuren te zien. Wel bloeien de

Nadere informatie

WAT ANDEREN DOEN Collectie Tweede Wereldoorlog in het Streekarchief

WAT ANDEREN DOEN Collectie Tweede Wereldoorlog in het Streekarchief WAT ANDEREN DOEN Collectie Tweede Wereldoorlog in het Streekarchief Bij het Streekarchief voor het Gooi en de Vechtstreek in Hilversum bevindt zich een collectie die uitsluitend materiaal over de tweede

Nadere informatie

RABO-sponsortocht werd dit jaar voor de 4e maal gehouden en bracht ons weer 250,00.

RABO-sponsortocht werd dit jaar voor de 4e maal gehouden en bracht ons weer 250,00. Jaarverslag 2012 Het bestuur: we zijn 8 maal voor bestuursvergadering bijeen geweest, 1 ledenvergadering. Donderdag 14 juni werden we opgeschrikt door het fatale bericht dat Peter Timmerman, onze penningmeester,

Nadere informatie

Herinneringen aan 'De Nest' Arie Pieters

Herinneringen aan 'De Nest' Arie Pieters Herinneringen aan 'De Nest' Arie Pieters 1 2 Herinneringen aan 'De Nest' De 's-gravendeelse wijk 'De Nest' in vroeger tijden Arie Pieters 3 Schrijver: Arie A. Pieters Omslagontwerp: Arie A. Pieters Foto's:

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

Afsluiting kinderjury 2013

Afsluiting kinderjury 2013 Afsluiting kinderjury 2013 Schrijverbezoek: Gerard van Gemert 1. Kastor en Tim Wanneer bent u begonnen met schrijven? Gerard van Gemert is in 2005 begonnen met schrijven toen hij met zijn dochters een

Nadere informatie

Introductie: Brom en Bram

Introductie: Brom en Bram ! Activiteit 43 Brom, Bram en Brim Ontwikkelingsaspecten De kleuters doen ervaringen op met het onderscheiden van klanken (auditieve discriminatie). Materiaal kopies van de tekeningen van Brom en Bram

Nadere informatie

JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935

JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 1 VIDEO/FILM Maak een video over jouw buren of buurt over de tijd van ongeveer 1930-1935. Enkele ideeën: Interview met buurtbewoner Misschien wonen er nog wel mensen in jouw buurt die je kunt interviewen

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST!

OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! ietsroute Hoogland West OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! 5 4 6 3 2 1 Let op het verkeer en zet je fiets goed aan de kant! Mooi Hoogland-West! 1 Bolle akker locatie 1

Nadere informatie

Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs

Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige

Nadere informatie

Over de Maas. Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen. Harrie Bloemen

Over de Maas. Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen. Harrie Bloemen Voor Fritz - 1 - - 2 - Over de Maas Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen Harrie Bloemen - 3 - - 4 - Harrie bij de resten van een ontplofte nevelwerper raket, lente 1946 in de achtertuin -

Nadere informatie

Spotlight: Joris van Leeuwen

Spotlight: Joris van Leeuwen Om bekende en onbekende schrijvers van Nederlandse bodem die in de genre spanning / fantasy druk bezig zijn en een aantal boeken hebben gepubliceerd, toch wat meer bekendheid te geven, heb ik besloten

Nadere informatie

Nieuwsbrief Kaatsheuvel

Nieuwsbrief Kaatsheuvel Nieuwsbrief Kaatsheuvel Februari 2013 Terugblikken en vooruitblikken Oudercommissie Hier is hij dan, de eerste nieuwsbrief van 2013. We blikken terug op een jaar vol leuke activiteiten zoals bijvoorbeeld

Nadere informatie

Verzamelen. Les 1. Verzamelen. Opdracht. Lesbrief groep 7 en 8. Van: Heb jij een verzameling? JA / NEE

Verzamelen. Les 1. Verzamelen. Opdracht. Lesbrief groep 7 en 8. Van: Heb jij een verzameling? JA / NEE Regionaal Historisch Centrum Eindhoven Postbus 191, 5600 AD Eindhoven www.rhc-eindhoven.nl Lesbrief groep 7 en 8 Verzamelen Van: Les 1 Verzamelen Heel veel mensen sparen iets. Als je iets spaart, dan krijg

Nadere informatie

N e d e r w e e r t d o o r h e t o o g v a n... Jef Kirkels S t i c h t i n g G e s c h i e d s c h r i j v i n g N e d e r w e e r t

N e d e r w e e r t d o o r h e t o o g v a n... Jef Kirkels S t i c h t i n g G e s c h i e d s c h r i j v i n g N e d e r w e e r t N e d e r w e e r t d o o r h e t o o g v a n... Jef Kirkels S t i c h t i n g G e s c h i e d s c h r i j v i n g N e d e r w e e r t Nieuwe uitgave in de serie Nederweerts Verleden van de Stichting Geschiedschrijving

Nadere informatie

'--3: t;m. I!Iz. CC Om ~~ %C .. ~--':'3'"! % Z N ~~~,' ~ ~~ 0 C-I. ",,"'..t,..". C. _"'-\'"... \ m % m% ::am ...,. ~. --:;..

'--3: t;m. I!Iz. CC Om ~~ %C .. ~--':'3'! % Z N ~~~,' ~ ~~ 0 C-I. ,,'..t,... C. _'-\'... \ m % m% ::am ...,. ~. --:;.. N o O "",.- ". ~~.,.~ -"'.., ',,'.". : ::,."...,. ~. --:;.. " ",,"'..t,..". C. _"'-\'"..... \ m % m% ::am t;m l '--3: ~~ %C I!Iz CC Om O~ ~ ~M.. ~--':'3'"! % Z N ~~~,' ~ ~~ 0 C-I Met een aantaluitgekiendedienstenpakkettenverzorgen

Nadere informatie

Aartswoud, index verponding 1733

Aartswoud, index verponding 1733 Aartswoud, index verponding 1733 - gemaakt door Ineke Smit - Oorspronkelijke bron Archiefinstelling: Noord-Hollands Archief, Haarlem Archief: Kopieëncollectie A, Toegangsnummer 151.1 Inventarisnummer:

Nadere informatie

Vormgeving: Brein Boerderei (Eline Mechielsen) Inhoud: HCO (Wessel Stet en Fabienne Peters)

Vormgeving: Brein Boerderei (Eline Mechielsen) Inhoud: HCO (Wessel Stet en Fabienne Peters) 2 Vormgeving: Brein Boerderei (Eline Mechielsen) Inhoud: HCO (Wessel Stet en Fabienne Peters) Wat kom je te weten? JOUW SCHOOL STAAT OP EEN EEUWENOUDE PLEK. WAT SPEELDE ZICH DAAR 800 JAAR GELEDEN AF? FLORIS

Nadere informatie

Het geluk van de sprinkhaan

Het geluk van de sprinkhaan Het geluk van de sprinkhaan Ander werk van Toon Tellegen Theo Thijssenprijs 1997 Hendrik de Vriesprijs 2006 Constantijn Huygensprijs 2007 Misschien wisten zij alles (verzamelde dierenverhalen, 1995, 2007)

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Een nieuw boek van Ter Palen!

Een nieuw boek van Ter Palen! Een nieuw boek van Ter Palen! In bedrijf : Ter Palen beschrijft industrieel verleden Het is al een tijdje geleden, maar we hebben voor u weer een publicatie klaar: In bedrijf. Onze ondervoorzitter dompelde

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2016 Status: concept

JAARVERSLAG 2016 Status: concept Status: concept JAARVERSLAG 2016 Gegevens Stichting Naam : Stichting Urk in Oorlogstijd Opgericht door : Pieter Hoekstra Bestuursleden : Pieter Hoekstra & Robert Hofman Adres : Houtrib 10 Postcode : 8321

Nadere informatie

JAARBOEK DIRK VAN ECK 2013. Portret van Dirk van Eck achter zijn bureau in huize Pomona (Leiden januari 1930) [foto: W. Bleuzé].

JAARBOEK DIRK VAN ECK 2013. Portret van Dirk van Eck achter zijn bureau in huize Pomona (Leiden januari 1930) [foto: W. Bleuzé]. 18 Portret van Dirk van Eck achter zijn bureau in huize Pomona (Leiden januari 1930) [foto: W. Bleuzé]. De Dirk van Eck-Stichting (1987-2012) EEN KWART EEUW GESCHIEDENIS IN BEELD IN dit laatste jaarboek

Nadere informatie

Wandelroute over park Rosendael Lengte: 3 km

Wandelroute over park Rosendael Lengte: 3 km Welkom in Park Rosendael Wandelroute over park Rosendael Lengte: 3 km Park Rosendael is een van de oudste parken van ons land. Vijvers, watervallen en fonteinen zijn in de 17de eeuw in formele stijl aangelegd,

Nadere informatie

Reizende expositie Herstel, Groei en Vernieuwing 1940-1965

Reizende expositie Herstel, Groei en Vernieuwing 1940-1965 Reizende expositie Herstel, Groei en Vernieuwing 1940-1965 De wederopbouw van Nederland in de periode 1940-1965 is een belangrijke ontwikkeling in de Nederlandse geschiedenis. Het was een periode van herstel

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921. Vader en Broeders,

Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921. Vader en Broeders, Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921 Vader en Broeders, Uw brief ontvangen en ik dacht al eerder te schrijven, maar het is er altijd overheen gegaan totdat het nieuwjaar werd en nu volgens oud gebruik

Nadere informatie

Omgevingsonderwijs in Ermelo

Omgevingsonderwijs in Ermelo Omgevingsonderwijs in Ermelo Docentenhandleiding Vakgroep Geschiedenis Juli 2012 Inleiding Voor u ligt een lessenserie en docentenhandleiding die gaan over omgevingsonderwijs in Ermelo. Deze serie is gemaakt

Nadere informatie

Peeters (V2).indd 1 25-03-10 14:31

Peeters (V2).indd 1 25-03-10 14:31 Peeters (V2).indd 1 25-03-10 14:31 Peeters (V2).indd 3 25-03-10 14:31 Peeters (V2).indd 5 25-03-10 14:31 Peeters (V2).indd 7 25-03-10 14:31 Peeters (V2).indd 8 25-03-10 14:31 Peeters (V2).indd 9 25-03-10

Nadere informatie

Jodenwerkkamp Lievelde

Jodenwerkkamp Lievelde Jodenwerkkamp Lievelde Mijn geboortedorp is Lievelde. Ik ben daar geboren op een boerderij, die tot eind 1974 eigendom van onze familie was. Met de bevrijding was ik net drie jaar oud. Op 31 maart 1945,

Nadere informatie

Visual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict

Visual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict Visual Storytelling Analyse van een Infographic Het Frisia-Nederland conflict Student: Yannick van Hierden Id-code : 1609791 E-mail : Yannickvanhierden@student.hu.nl Docent: Gerard Smit Minor: Editorial

Nadere informatie

Nieuwsbrief januari 2013

Nieuwsbrief januari 2013 Nieuwsbrief januari 2013 Algemene Ledenvergadering Het bestuur van de Historische Vereniging Den Dolder nodigt alle leden van onze vereniging uit voor de jaarlijkse Algemene Leden Vergadering die wij zullen

Nadere informatie

Stichting Vrienden van Oud Genemuiden

Stichting Vrienden van Oud Genemuiden Beleidsplan 2014-2016 Stichting Vrienden van Oud Genemuiden 1 januari 2014 pagina 1 van 6 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 2 Beschrijving van de Stichting 2.1 Historie 2.1 De Stichting op

Nadere informatie

Jouw reis door de Bijbel. Uitgeverij Jes! Zoetermeer

Jouw reis door de Bijbel. Uitgeverij Jes! Zoetermeer Nieske Selles-ten Brinke Jouw reis door de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Onder de naam Jes! Junior verschijnen boeken voor kinderen tot twaalf jaar. Jes! Junior is een imprint

Nadere informatie