Geschreven door Max Havelaar donderdag 06 maart :53 - Laatst aangepast vrijdag 12 september :16
|
|
- Bruno Smits
- 2 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 In dit artikel wordt ingegaan op de achtergronden van de koffieteelt en de problemen die de kleine koffieboeren arm houden. Initiatieven om deze boeren een eerlijker prijs te betalen, zoals het Max Havelaar en het Utz Kapeh keurmerk, worden tegen elkaar afgezet. De rol die Douwe Egberts speelt komt uitgebreid aan bod. (red.) Zo n 25 miljoen producenten vinden wereldwijd hun bestaan in de koffieteelt. Van de totale wereldproductie is 70% afkomstig van kleine koffieboeren. Deze kleine boeren bezitten minder dan 10 hectare grond; meestal zelfs niet meer dan 2 hectare. De kleine boeren komen veelal uit families die al jarenlang koffie verbouwen. Het ambacht wordt van generatie op generatie doorgegeven. Ze wonen vaak in afgelegen, bergachtige gebieden. Optimaal voor de productie van kwaliteitskoffie maar ver van de marktcentra. Doorbreken macht Voor het transport van hun koffie, voor de levering van landbouwbenodigdheden en voor geldleningen zijn de boeren afhankelijk van lokale opkopers. Die hebben vaak een monopoliepositie en niet zelden maken ze misbruik van deze positie. Ze stellen eenzijdig de prijs vast, vaak ver onder de feitelijke marktwaarde van de koffie. Mede hierdoor worden boeren soms gedwongen hun koffie met verlies te verkopen. Om de macht van de lokale opkopers te doorbreken, hebben veel kleine boeren zich verenigd in cooperaties. Daardoor krijgen de boeren een betere onderhandelingspositie en kunnen de kosten worden gedrukt. Bovendien kunnen de cooperaties ondersteuning bieden in het waarbogen van kwaliteit, trainingen verzorgen of hulp bieden door ontwikkelings- en steunfondsen.max Havelaar ondersteunt het streven van de boeren om mechanismen te doorbreken die hen afhankelijk en arm houden. Door de organisatievorming is een goede aanpak van sociaal-economische problemen mogelijk. Koffie met het Keurmerk van Max Havelaar komt uitsluitend van organisaties van kleine koffieboeren. Markttoegang Vervolgens moeten de organisaties kansen worden geboden die ze in de reguliere handel niet krijgen. Rechtstreeks toegang tot de markt onder betere handelsvoorwaarden vormt de basis voor boeren om zich uit hun achterstand omhoog te werken. Verkopen onder de handelsvoorwaarden van Max Havelaar is voor de boeren daarom uiterst belangrijk. Max Havelaar biedt hen toegang tot de markt en rechtstreekse contacten met importeurs en koffiebranders. Daardoor wordt marktkennis en handelservaring opgebouwd, wat belangrijk is om zelfstandig te kunnen opereren.een fatsoenlijke prijs leidt tot economische verbetering. Een sterkere economische positie is de basis voor sociale ontwikkeling, alsmede voor een betere 1 / 5
2 milieuzorg. Max Havelaar: een half miljoen boeren In 2004 zijn er ongeveer 200 organisaties van koffieboeren ingeschreven die mogen leveren onder het Max Havelaar Keurmerk. Zij vertegenwoordigen ruim een half miljoen boeren. Het verschil is duidelijk Het verschil is duidelijk. Bij de Max Havelaar-koffie komt niet een schamele 10 procent, maar 26 procent komt bij de boer terecht. Dat is nodig, want met dit geld kan de boer zijn productiekosten dekken en kan er ook duurzaam geproduceerd worden. De zorgelijke toestand in de koffieteelt heeft veel maatschappelijke kritiek losgemaakt. In Nederland ontstond in 1999 de Koffiecoalitie, een samenwerkingsverband van ontwikkelingsorganisaties en vakbeweging. De Koffiecoalitie zet zich in voor de arbeidsrechten van koffieplukkers. Oxfam International, waar Novib deel van uitmaakt, startte de campagne Make Trade Fair. Het bedrijfsleven kwam met reacties. Utz Kapeh Utz Kapeh is in het leven geroepen door Ahold Coffee Company, maar opereert inmiddels als onafhankelijk keurmerk. Ahold wilde dat al zijn koffie ging voldoen aan de eisen uit het EurepGap-systeem (Euro Retail Produce Working Good Agricultural Practice), een norm voor voedselveiligheid, duurzaamheid en kwaliteit. Het concern hanteert deze norm ook voor de versproducten. De omgang met bestrijdingsmiddelen staat centraal bij deze kwaliteitseisen. Maar EurepGap bevat ook enkele sociale punten die de consument belangrijk vindt. Geen kinderarbeid op de plantages bijvoorbeeld. Later werden aan Utz Kapeh andere belangrijke arbeidsnormen van de ILO, de International Labour Organisation van de Verenigde Naties, toegevoegd. Dat maakte het tot de brede duurzaamheidscode die het nu is. Producenten kunnen zich op basis van een externe audit voor de Utz Kapeh-code laten certificeren. Prijskaartje Utz Kapeh bemoeit zich niet met de prijzen die branders voor gecertificeerde koffie betalen. De filosofie van Utz Kapeh is dat een betere koffie ook een betere prijs waard is. Die prijs moet in de vrije onderhandeling tussen koper en verkoper tot stand komen. Het probleem is echter dat de koper zich laat leiden door concurrentieoverwegingen. De prijs voor gewone koffie voor de mainstream moet niet te veel uit de pas lopen. Dus heeft de koffieboer meestal niet echt veel te willen, hij mag al blij zijn met klandizie. Dat kan voor scheve verhoudingen zorgen. Om voor levering in aanmerking te komen moeten producenten zich aan bepaalde eisen houden. De benodigde maatregelen verbeteren hun manier van werken, maar ze hebben ook een prijskaartje. Het is natuurlijk duurder om volwassenen tegen het minimumloon te laten oogsten 2 / 5
3 dan om kinderen in dienst te nemen. Het wordt aan hun eigen discretie overgelaten welke verantwoordelijkheid branders nemen voor dat prijskaartje. Hoe dat uitpakt weet de consument niet. Utz Kapeh-deelnemer Douwe Egberts weigert in elk geval om meer dan de marktprijs te betalen, daar heeft het bedrijf nooit doekjes om gewonden. Common Code for the Coffee Community In Duitsland begonnen een paar jaar geleden de onderhandelingen over een Common Code for the Coffee Community, kortweg de 4C s. De handelaren en branders die deelnemen zijn samen goed voor naar schatting zo n 80 procent van de import wereldwijd. Kraft, Sara Lee/DE, Nestlé, Volcafé en Neumann doen bijvoorbeeld mee.samen met producentenvertegenwoordigers, de internationale vakbeweging en niet-gouvernementele organisaties (NGO s) als Oxfam International presenteerden zij in september 2004 de eerste versie van een gedragscode. Het is de bedoeling dat in de toekomst alle ingekochte koffie aan die code gaat voldoen.de inhoud van de code bevat op zichzelf weinig nieuws. Koffieproducenten moeten geleidelijk aan gaan voldoen aan internationale sociale en ecologische normen. Tot dusver liggen alleen de eisen aan producenten vast. Er is nog geen overeenstemming over wat van de kopers op hun beurt mag worden geëist. Het bijzondere van de 4C s zit in de brede deelname vanuit de koffie-industrie. Dat geeft het initiatief veel potentieel in sociaal, ecologisch èn economisch opzicht. Een marktvraag die wereldwijd verschuift naar koffie die de toets van de 4C s kan doorstaan, zou een geweldige impuls zijn voor verduurzaming van de koffiesector. Zo n verschuiving kan bovendien de prijzen structureel omhoog trekken. Want als de behoefte aan duurzame koffie hard groeit, wordt de onderhandelingspositie van verantwoord boerende koffietelers aanzienlijk sterker. Hoe serieus is de koffie-industrie? Maar zover is het nog lang niet. Voorlopig moet het hele systeem nog worden opgezet. De hamvraag is uiteindelijk: hoe serieus is de koffie-industrie? Om de 4C s te laten slagen moeten branders hun totale inkoop in fasen overschakelen naar duurzame koffie. En niet slechts een klein deeltje. De marktleiders in Europa doen allen mee, dat maakt het commercieel gezien veel eenvoudiger. Maar tekenen de grote branders daar echt voor? Gaat het hen echt om een duurzame koffie-economie? Of is de opzet eerder om met een klein, maar opzichtig gebaar de maatschappelijke kritiek te sussen en fairtrade de wind uit de zeilen te nemen? Recente berichten uit Engeland zijn niet bemoedigend. Daar hebben Kraft en Nestlé in onderlinge wedijver beide aangekondigd in 2005 met een ethisch gelabelde koffie te komen. Kraft zegt de boeren 20 procent boven de wereldmarkt te zullen betalen. Dat is veel minder dan de fairtrade-prijs. Op deze manier is het voor de consument moeilijk te beoordelen of een koffie echt fair is. De plannen zijn dan ook neergesabeld. Niet alleen door de NGO-wereld, maar eveneens in de Britse pers, die kennelijk ook niet zit te slapen. Het commentaar van Oxfam UK: al draagt een aap een gouden ring, het blijft een lelijk ding... 3 / 5
4 Druk op Douwe Egberts En Douwe Egberts? Douwe Egberts heeft zolang Max Havelaar bestaat geweigerd het Keurmerk te gaan voeren. Wel kwam het bedrijf vlak na de introductie met haar eigen kleine boerenbeleid. 10 procent van DE s koffie wordt rechtstreeks bij boerencoöperaties ingekocht. Maar wel gewoon tegen de marktprijs. Het kernpunt blijft dus onaangeroerd. De maatschappelijke druk op Douwe Egberts (DE) is de laatste twee jaar opgevoerd. De Koffiecoalitie onthulde wantoestanden op plantages in Kenia die leverden aan DE. Sindsdien heeft Douwe Egberts een paar nieuwe stappen gezet. Zo sloot het bedrijf zich aan bij Utz Kapeh. Het voorlopige doel is 2500 ton koffie onder Utz Kapeh-voorwaarden in te kopen. Hoe het daar inmiddels mee staat is niet bekend. Ook is Douwe Egberts met moederbedrijf Sara Lee deelnemer in het 4C-initiatief. Coffee Alliance Dan zijn er nog de projecten. In vijf landen is de DE Foundation betrokken bij projecten die koffieboeren helpen met kwaliteitsverhoging. Op zich een goede zaak. De koffiesector is leeggebloed in de jaren die achter ons liggen en buiten Baron von Munchhausen lukt het weinigen zichzelf aan de haren uit het moeras omhoog te trekken. Boeren moeten worden geholpen om hun agrarische praktijk weer goed op poten te zetten. Financiële impulsen van buitenaf zijn nodig, anders blijft een duurzame koffiesector een illusie.maar van koffiebranders mag meer verlangd worden dan dit soort projecten. Dat ze een prijs betalen die de kosten van duurzame productie kan dekken bijvoorbeeld. Maar daaraan wil DE zich niet verbinden. Wel biedt het bedrijf zijn klanten in het grootverbruik onder de naam Coffee Alliance een koffiemelange aan tegen een wat hogere prijs. Maar ook hier stelt DE teleur. De meerprijs gaat niet naar de boeren. Het extra geld gaat naar de DE Foundation, die er de koffieprojecten mee runt. Zo laat een van de vier machtigste koffiemultinationals ter wereld zelfs dit kleine beetje liefdadigheid door anderen financieren. Overproductie Het eeuwige argument van DE tegen Max Havelaar is dat boven de marktprijs betalen de overproductie zou aanmoedigen. Maar kleine koffieboeren hebben de grond noch het kapitaal voor expansie. Wel hebben ze geld nodig om hun teelt en verwerking af te stemmen op de eisen van de markt. En simpelweg, om te kunnen leven. Sociale leefbaarheid is voor kleine boeren synoniem aan de koffieprijs die zij ontvangen. Je kunt niet in een gedragscode eisen dat boeren hun kinderen op school hebben zonder je af te vragen waar het schoolgeld vandaan moet komen. Dat is de wereld op zijn kop. Keerzijde duurzaamheidscodes Stichting Max Havelaar is een voorstander van gedragscodes in de koffiehandel. Niet voor niets was zij nauw betrokken bij de oprichting van de Koffiecoalitie. Want niet alleen de koffie die gaat naar premium-markten als fairtrade en biologisch moet verantwoord worden geproduceerd. Ook 4 / 5
5 koffie voor de bulk van de markt, de mainstream, moet wat Max Havelaar betreft aan minimumcriteria voldoen. De codes die nu zijn gelanceerd zijn nog jong. Ze moeten zich nog ontwikkelen en bewijzen. Daar moeten ze de tijd voor krijgen. In dat proces verdienen kleine boeren bijzondere aandacht. Grootschalige producenten voldoen namelijk veel gemakkelijker aan de nieuwe codes dan kleinschalige. Reden is niet dat kleine boeren minder milieuvriendelijk produceren, vaak is het tegendeel waar. Maar dat moeten ze wel in audits kunnen aantonen. Een hele opgave voor een coöperatie van verspreid wonende kleine boeren, die weinig of niet geschoold zijn. De interne controlesystemen die nodig zijn kosten geld en veel training. Dit is de keerzijde van de nieuwe duurzaamheidscodes. Ze vergroten de voorsprong van de producenten met schaalvoordelen en een betere toegang tot kennis en moderne technologie. Arme producenten worden versneld de markt uitgedreven. En dat staat haaks op armoedebestrijding. Urgent is daarom dat kleine boeren extra steun krijgen bij het invoeren van de productiecodes, anders vallen ze buiten de boot. Lakmoesproef Wat de nieuwe initiatieven zullen opleveren valt nog niet te zeggen, ze hebben tijd nodig. Maar er is één punt waarop alle codes en deelnemende koffiebranders van meet af aan mogen worden afgerekend. Dat is hun effect op fairtrade. Fairtrade is het enige systeem dat kleine koffieboeren echt geeft wat ze nodig hebben: een koffieprijs waarmee ze vooruit kunnen komen. De opdracht voor nieuwe initiatieven is om de bulk van de koffiemarkt duurzamer te maken. Niet om fairtrade-kopers naar een goedkoper alternatief te trekken, want dan zijn er alleen verliezers. Is het Douwe Egberts echt om duurzaamheid te doen? Ziehier de lakmoesproef. V060503INT / 5
Vergelijking van drie koffie labels:
Vergelijking van drie koffie labels: Fairtrade Rainforest Alliance UTZ Certified Juli 2010 1 Vergelijkende tabel voor koffielabels 1 Beheerder Startpunt/ Concept Fairtrade Rainforest Alliance UTZ CERTIFIED
De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection.
De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection. Uw footprint met MAAS International Duurzame koffie Introductie Het onderwerp duurzaamheid is zo breed dat velen door de bomen het
Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen?
Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen? Oxfam Wereldwinkels en Fairtrade Campagne Kindslavernij lust ik niet! Doelgroepen Partners: hoe elkaar versterken? En nu? Oxfam
De bananenteelt. Kleinschalige boeren. Grote plantages
De bananenteelt Geen product ter wereld wordt meer verhandeld dan bananen. Jaarlijks produceren tropische landen als Colombia, Dominicaanse Republiek en Peru meer dan 100 miljoen ton bananen. Bananen worden
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Met Fairtrade krijgen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een eerlijke
Koffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje
Koffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje Koffiebranderij Peeze Al 135 jaar heeft Peeze haar identiteit weten te behouden. Een puur bedrijf, waar uitsluitend koffie
De Nederlandse supermarkten doorgelicht 1. Zuivere koffie. De Nederlandse supermarkten doorgelicht. milieubehoud. arbeidsrechten 09-11 - 2010 _ 001
De Nederlandse supermarkten doorgelicht 1 Zuivere koffie De Nederlandse supermarkten doorgelicht inkomsten boeren milieubehoud landrechten arbeidsrechten kinderarbeid 09-11 - 2010 _ 001 Inhoud De Nederlandse
Les 1 Van koffieboon tot pakje koffie
Les 1 Van koffieboon tot pakje koffie VAKKEN PAV, Humane Wetenschappen, Aardrijkskunde DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN Gemeenschappelijke stam De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief
Nieuw thee assortiment Fair Trade Original
Nieuw thee assortiment Fair Trade Original Datum: september 2011 Introductie Mede op basis van onderzoek onder Wereldwinkels en consumenten heeft Fair Trade Original haar thee assortiment aangepast tot
FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben
Van plantage tot kop koffie: stappen om verder te verduurzamen. Duurzaamheid
Van plantage tot kop koffie: stappen om verder te verduurzamen Duurzaamheid Vanzelfsprekende duurzaamheid Basis voor groei Duurzaamheid, de basis om koffie en ons bedrijf te laten groeien. De klant wil
De prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl
Yellowpaper De prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl Yellowpaper De prijs van betaalbare bananen Inhoudsopgave Inleiding...3 Bananen in Nederland...3 De bananenteelt...5 Fairtrade bananen...7
Koffie & Bedrijf Eerlijke koffie is een keuze HET KEURMERK VOOR FAIRTRADE
Koffie & Bedrijf Eerlijke koffie is een keuze HET KEURMERK VOOR FAIRTRADE Wist u dat l Max Havelaar geen koffiemerk is maar het Keurmerk voor Fairtrade (eerlijke handel) l Max Havelaar geen koffie verkoopt
Factsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade.
Elke dag π± Factsheet Initiatief fairbezig.nl Fairbezig.nl is een initiatief van Fair Trade Original, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar met steun van de Nationale Postcode
WERKBIJEENKOMST SOLIDARIDAD 1 OKTOBER 2009
WERKBIJEENKOMST SOLIDARIDAD 1 OKTOBER 2009 Presentatie Paul Smeets over Ghana en cacao Het motto van de Solidaridadcampagne is cacao, c est mon espoir (Cacao is mijn hoop). Aanleiding voor deze campagne
Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling. Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur
Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur Agenda 25 jaar Fairtrade: van de boer in het Zuiden tot op ons bord - Evolutie van 1989 tot 2014 - Trade not aid
Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit
DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de
tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people
tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people Inhoud 1. Geschiedenis 2. Visie & Missie 3. Routekaart 4. Tony s & Fairtrade 5. Bean-to-Bar 6. Impact in Ghana 7. Impact in Ivoorkust 8. Chocolonely
Change the world shopping
Change the world shopping V.U./E.R.: Erik Devogelaere, Hoogstraat 35 E, 3360 Bierbeek, België - Belgique Op een plezierige manier de wereld veranderen Kies voor eerlijke kwaliteitsproducten Het hoeft
Duurzaamheidsraport Overwijk Koffiesystemen BV 1 mei 2015 ONS DUURZAAMHEIDSBELEID
Duurzaamheidsraport Overwijk Koffiesystemen BV 1 mei 2015 ONS DUURZAAMHEIDSBELEID Duurzaamheid Café Salento en duurzaamheid zijn al jarenlang nauw met elkaar verbonden. Ook in 2014/2015 hebben wij weer
Fair Trade: hoe zit dat ook alweer?
Fair Trade: hoe zit dat ook alweer? Meer dan 200 gemeenten en 5 provincies maken werk van de campagne FairTradeGemeente. Ze willen op een heel concrete manier bijdragen aan een waardig bestaan voor de
VOOR EEN BETER EN EERLIJKER KLIMAAT
VOOR EEN BETER EN EERLIJKER KLIMAAT EEN BETER EN EERLIJKER KLIMAAT Het klimaatprobleem treft ons allemaal. Maar huishoudens en kleine boeren in ontwikkelingslanden hebben meer last van klimaatverandering
Fair Trade. ontwikkelingsstrategie. Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011
Fair Trade als duurzame economische ontwikkelingsstrategie Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011 SITUERING OXFAM-WERELDWINKELS Oxfam-Wereldwinkels Deel van Oxfam-in-België en Oxfam International Deel van
onderneemt maatschappelijk verantwoord
onderneemt maatschappelijk verantwoord www.coffeefresh.nl Coffee Fresh investeert in MVO Koffie is tegenwoordig meer dan zomaar een kopje koffie. Het is een beleving waarbij wij u nét dat beetje meer bieden.
Aanwezig: 21 leden van de Fairtrade Gemeente campagne (zie DVD) Drie trainers en Melinda Choo
Verslag Fair Trade van Binnen naar buiten Vrijdag 10 januari 2014 Aanwezig: 21 leden van de Fairtrade Gemeente campagne (zie DVD) Drie trainers en Melinda Choo Welkom en kennismaking Na het invullen van
Essent en duurzame energieproductie in Nederland
Essent en duurzame energieproductie in Nederland Een manifest Essents inspanningen voor duurzame energie Essent is een leidend bedrijf bij de inspanningen voor duurzame energie, vooral op het gebied van
Samen investeren. in een wereld zonder armoede. Oxfam Novib in samenwerking met het bedrijfsleven
Samen investeren in een wereld zonder armoede Oxfam Novib in samenwerking met het bedrijfsleven Van lokaal tot globaal tegen de armoede Wereldwijd leven 2 miljard mensen in armoede. Dat is voor Oxfam Novib
Initiatiefvoorstel. de raad der gemeente EDE. Initiatiefvoorstel van de fractie
Initiatiefvoorstel de raad der gemeente EDE Verzameling Raadsstukken registratienummer sector datum: 2011 / 110 685552 Fractie GL/PE oktober 2011 Cie. n.v.t. betreft Raad 15-12-2011 Initiatiefvoorstel
Chocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.
Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam
de kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding 1
De kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding de kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding 1 waarom deze campagne? zit er een luchtje aan uw bedrijfskleding? Met deze campagne willen wij u de werknemers
Koffie en thee. met oog voor duurzaamheid en kwaliteit. Gastvrije zorg food special
Koffie en thee met oog voor duurzaamheid en kwaliteit Kwalitatief hoogwaardige koffie en thee die op een aantrekkelijke manier gepresenteerd worden. Dat is waar zorginstellingen volgens de koffie- en theedeskundigen
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 16 maart 2010 Betreft Intentieverklaring duurzame cacao
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Agroketens en Visserij Cluster Duurzame grondstofketens Prins Clauslaan
HANDVEST VAN FAIR TRADE BEGINSELEN
HANDVEST VAN FAIR TRADE BEGINSELEN Januari 2009 Inhoud Inleiding4 Gemeenschappelijke visie5 Fair Trade definitie5 Kernbeginselen6 De Fair Trade dimensie in arbeidsrechten8 Uitvoering Twee verschillende
Veertig jaar eerlijke koffie: VERLEDEN, HEDEN EN TOEKOMST
Veertig jaar eerlijke koffie: VERLEDEN, HEDEN EN TOEKOMST Fair Trade Original, het Nederlandse merk van eerlijke producten, kocht in 1973 voor het eerst rechtstreeks koffie in van coöperaties van kleine
Verklaring van de symbolen
Verklaring van de symbolen lactosevrij UTZ CERTIFIED gecertificeerde koffieboeren verbouwen hun koffie met zorg en aandacht voor mens en milieu. Inter IKEA Systems B.V. 2009 Producten die geschikt zijn
5.1 Wie wil DE zijn? Toekomst Duurzamer van kop tot teelt Douwe Egberts koffie Expertise en innovatie
5. Douwe Egberts De afgelopen jaren zijn bedrijven bijna net zo gevoelig als politici geworden voor het belang en de voordelen van een goede reputatie. Een reputatie is een meer of minder uitgebreid beeld
> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel
> Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert
Fairsterk je school!
Fairsterk je school! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade School Versie april 2009 Fairtrade Scholen Inleiding In België en Groot-Brittannië is het al een groot succes: Fairtrade Gemeenten.
onze planeet onze mensen ALSICO kleding
onze planeet onze mensen ALSICO kleding Levensvatbaar Ecologisch Economisch * Leefbaar Sociaal Eerlijk *Duurzaam gerecycleerd papier ALSICO & DUURZAAM ONDERNEMEN De ALSICO group is een familiebedrijf opgericht
De kritische consument
De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Onze Referentie Minbuza 2015.710578 Datum
Impact van de economische crisis Duurzaamheidkompas #1 2009. maart 2009
Impact van de economische crisis Duurzaamheidkompas #1 2009 Inleiding Duurzaamheidkompas Duurzaamheid dilemma s - In deze tijd van financiële-, klimaat-, voedsel- en systeemcrises is het bepalen van richting
Werkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Werkboekje Natuur en milieu educatie Naam: Groep 7 Fruit in de mix Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul 1. Teken het klassikale woordenweb die
BIJLAGE 1 3/4. (c)2001 Roemers, Martin
BIJLAGE 1 1/4 BIJLAGE 1 2/4 BIJLAGE 1 3/4 (c)2001 Roemers, Martin BIJLAGE 1 4/4 BIJLAGE 2 4 KOFFIEMERKEN/10 LOGO S 5 De vier grootste koffi ebedrijven in de wereld zijn Sara Lee, Kraft, Nestlé en Procter
HELP HET FiKSEN. FiKS. Fairtrade in Koffie & Schone Lucht
HELP HET EN Elke dag lekkere koffie? Vandaag nog vanzelfsprekend, straks niet meer. Oogstverliezen doen zich nu al voor op een nieuwe, ongekende schaal. Klimaatverandering is voor kleine boeren een donkere
over een krachtdadig Vlaams beleid tegen de ergste vormen van kinderarbeid
stuk ingediend op 667 (2010-2011) Nr. 1 5 oktober 2010 (2010-2011) Verzoekschrift over een krachtdadig Vlaams beleid tegen de ergste vormen van kinderarbeid Advies van het Kinderrechtencommissariaat verzendcode:
HET ZWARTE GOUD. Concentratie in de koffieketen is nefast voor de producent én de consument 2 KOFFIE 3
KOFFIE VERKEERD 1 HET ZWARTE GOUD Ik sta op, nog niet wakker. Ik strompel door het huis als een stakker. Maar ondanks alles vind ik mijn doel, op het gevoel. Ja ik ben een gebruiker, het pure spul, dus
Fairsterk je kerk! Inleiding. Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014
Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014 Inleiding In België, Nederland en Groot-Brittannië is het al een groot succes: FairTradeGemeenten.
MAAK OOK JOUW KERK FAIRTRADE
MAAK OOK JOUW KERK FAIRTRADE Handleiding Fairtrade Kerken April 2013 Inleiding Fairtrade? Als kerk kun je zorgen voor meer eerlijke handel. Bijvoorbeeld door fairtrade producten te gebruiken. Door dit
Samenwerken aan een gezonde business
Samenwerken aan een gezonde business The Greenery 2 Gezonde ideeën The Greenery is een internationaal groente- en fruitbedrijf. We leveren jaarrond een compleet en dagvers assortiment verse groente en
WE FEED THE WORLD. Achtergronden bij. Een film van Erwin Wagenhofer, Oostenrijk, 2005 www.wefeedtheworld.nl
Achtergronden bij WE FEED THE WORLD Een film van Erwin Wagenhofer, Oostenrijk, 2005 www.wefeedtheworld.nl Meer weten over We feed the world? Zelf bijdragen aan een mens-, dier- en milieuvriendelijke landbouw?
Profish & Duurzaamheid
Profish & Duurzaamheid Genieten van vis ook in de toekomst! Profish Food B.V. Januari 2012 wij werken samen, adviseren en ondersteunen de volgende organisaties: Inleiding Tegenwoordig zijn de meeste consumenten
ik deel daar wordt iedereen beter van eten
daar wordt iedereen beter van eten 1 Achtergrond 2 Onderzoek en Reflectie 3 Acties 4 Activiteiten in het Schooljaar ikdeel.be Een project van Met de steun van De Vlaamse overheid kan niet verantwoordelijk
Total Zero Antwoorden op uw vragen
Wat is Total Zero? DPD Pakketservice heeft toegezegd om vanaf juli 2012 in zijn zes belangrijkste markten volledig CO 2 -neutraal te werken: dit nieuwe initiatief draagt de naam Total Zero. Als eerste
infomap Maak een verschil
Cacao infomap Maak een verschil met Fairtrade cacao Stichting Max Havelaar, 2012 inhoudsopgave 1. Fairtrade pag 3 Fairtrade: de normaalste zaak van de wereld pag 4 Wie doet wat? pag 6 Fairtrade in cijfers
Vegetarisch Smikkelen van Omgevings Producten. 17 april 2014
Vegetarisch Smikkelen van Omgevings Producten 17 april 2014 de Wereldmaaltijd genoeg voor iedereen de berekening van de Wereldmaaltijd is als volgt uitgevoerd de wereldproduktie van tarwe in 2007 was 612530
PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA
PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?
DUURZAAM ONDERNEMERSCHAP EFICO FOUNDATION ONDERSTEUNT DUURZAME MULTI-STAKEHOLDER PROJECTEN IN KOFFIE & CACAO PRODUCERENDE LANDEN PRESENTATIE
DUURZAAM ONDERNEMERSCHAP EFICO FOUNDATION ONDERSTEUNT DUURZAME MULTI-STAKEHOLDER PROJECTEN IN KOFFIE & CACAO PRODUCERENDE LANDEN PRESENTATIE APRIL 2016 Meer dan 50 duurzame projecten in 16 koffie & cacao
In dit boekje komt u alles te weten over
hout 100 0/ 0 duurzaam In dit boekje komt u alles te weten over 4 Voordelen van hout Duurzaam bosbeheer Redenen om duurzaam geproduceerd hout te kopen Het kopen en verkopen van miljard hectare van de
MVO-initiatieven voor de koffie-, kleding- en bloemensector
MVO-initiatieven voor de koffie-, kleding- en bloemensector Frans-Paul van der Putten (EIBE / Nyenrode), Gemma Crijns (EIBE / Nyenrode) & Joris Oldenziel (SOMO) Nyenrode / SOMO In opdracht van HIVOS 2004
Betreft: Aanvullende sociale voorwaarden bij duurzaam inkopen overheden
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu De heer J.J. Atsma Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG Den Haag, 3 juli 2012 Betreft: Aanvullende sociale voorwaarden bij duurzaam inkopen overheden Geachte
Fairtrade Max Havelaar Belgium
Conference 2012, het Internationale Jaar van de Coöperaties. Voor Max Havelaar was dit hét moment om dieper in te gaan op de rol van coöperaties in hun eigen gemeeschappen en in de internationale handel.
Koffie. www.oww.be. Handel, uit respect. foto: Eric De Mildt
Koffie foto: Eric De Mildt > Handel, uit respect. www.oww.be De klacht van Multatuli Bij het begin van het vorige millennium was koffie zeer populair in de Arabische wereld. Hij werd er gedronken als een
Great coffee just enjoy it
Great coffee just enjoy it Ik zoek lekkere koffie, met keuze uit verschillende koffievariaties, die snel en gemakkelijk bereid wordt. Al uw wensen in één koffiemachine. Dat is de kracht van NESCAFÉ Alegria.
Eindexamen economie compex vmbo gl/tl 2004 - I
TELEFOON Bij de beantwoording van de vragen 25 tot en met 30 moet je soms gebruikmaken van informatie 8 in de bijlage. Gebruik de map Telefoon om het vergelijkend warenonderzoek over draadloze telefoons
Wie heeft de macht? DE KOFFIEKETEN DOORGELICHT
Wie heeft de macht? DE KOFFIEKETEN DOORGELICHT 2DE KOFFIEKETEN DOORGELICHT Oxfam-Wereldwinkels 2013 DE KOFFIEKETEN DOORGELICHT Wie heeft de macht? Een ketenanalyse brengt de verdeling van macht en inkomen/
Stichting Max Havelaar Brochure 2011. De wereld van Fair Trade in één onafhankelijk keurmerk
Stichting Max Havelaar Brochure 2011 De wereld van Fair Trade in één onafhankelijk keurmerk INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Pagina 2 Voorwoord Pagina 3 Geschiedenis van Stichting Max Havelaar Pagina 4 Assortiment
LEVEN ZONDER KOFFIE? HELP HET FiKSEN
LEVEN ZONDER KOFFIE? HELP HET FiKSEN KOFFIE IN GEVAAR Elke dag lekkere koffie? Vandaag nog vanzelfsprekend, straks niet meer. Oogstverliezen doen zich nu al voor op een nieuwe, ongekende schaal. Klimaatverandering
Internationaal Cacao-Inkoopbeleid
nternationaal Cacao-nkoopbeleid Stand: juli 2015 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALD Nord (hierna: ALD). Een belangrijke
Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen!
Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen! De samenleving stelt steeds hogere eisen aan de productie van vlees. Smaak en prijs zijn niet meer maatgevend.
Inhoudsopgave. Inhoudsopgave...1. 1 De geschiedenis van de thee...2. 2 Indeling...3. 2.1 Naar het land of de streek van herkomst...
Inhoudsopgave Inhoudsopgave...1 1 De geschiedenis van de thee...2 2 Indeling...3 2.1 Naar het land of de streek van herkomst...3 2.2 Naar de grootte van het blad en de volgorde op de stengel...3 2.2.1
Examen HAVO. Economie 1
Economie 1 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 13.30 16.00 uur 20 00 Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed
Meer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs. December 2011
Meer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs December 2011 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-,
25 jaar FAIRTRADE. Max Havelaar VAN KOFFIE TOT NU. Hoe het begon impact voor koffieboeren waar staan we nu toekomst Fairtrade koffie
25 jaar FAIRTRADE Max Havelaar VAN KOFFIE TOT NU Hoe het begon impact voor koffieboeren waar staan we nu toekomst Fairtrade koffie 25 jaar FAIRTRADE Max Havelaar VAN KOFFIE TOT NU Inleiding Inhoud In november
De voordelen van Fairtrade katoen in hotels Resultaten consumentenonderzoek
De voordelen van Fairtrade katoen in hotels Resultaten consumentenonderzoek Inhoudsopgave 1. Achtergrond Doel Stichting Max Havelaar: meer afzet Fairtrade katoen De hotelbranche overtuigen van het goede
Duurzame overheidsopdracht-fiche: basis
Duurzame overheidsopdracht-fiche: basis 1) Onderwerp 1) Voedsel en dranken uit de organische voedingsproducten en geproduceerd op een milieuvriendelijke wijze EN / OF 2) Voedsel en dranken die een eerlijke
Eindexamen m&o havo 2005-II
Formuleblad Bij dit examen zijn geen formules gegeven. www. - 1 - 1 Resultatenrekeningen van Rigter Sport van 2000 tot en met 2004 Bedragen 1.000 euro Jaar 2004 2003 2002 2001 2000 geschat Omzet 1) 487,0
Meerderheid kent het EKO-keurmerk Onderzoek naar de waarde van het EKO-keurmerk onder Nederlandse boodschappers
Meerderheid kent het EKO-keurmerk Onderzoek naar de waarde van het EKO-keurmerk onder Nederlandse boodschappers Tim de Broekert MSc, Research Consultant Imre van Rooijen MSc, Research Consultant december
Studiebijeenkomst marktgericht fruittelen
Studiebijeenkomst marktgericht fruittelen introductie Guido van Veldhoven Getrouwd 4 kinderen Fruitteler in de vennootschap met ouders Hardfruitteler appels peren Hoofdrassen elstar conference Geen heden
Examenopgaven VMBO-BB 2004
Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 2 dinsdag 22 juni 11.30 13.00 uur ECONOMIE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit
Energie van ons allemaal
VNO-NCW Themabijeenkomst Energietransitie Michael Fraats Trianel Energie B.V. 28 November 2011 1 Energie van ons allemaal 30-11-2011 2 Energie van ons allemaal is de essentie van Trianel Energie: Gericht
Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw
nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn... Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw een visie over de hervormingen in de landbouw Oktober 2013 nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn... Inleiding Landbouwbeleid heeft grote invloed op
MADE-BY. Marlou van der Heijden
MADE-BY Marlou van der Heijden MADE-BY INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE Bestemming MADE-BY 1 MADE-BY Landkaart 2 MADE-BY geschiedenis 4 MENTALE MERKIDENTITEIT 6 Inleiding 7 Visie 8 Missie 9 Ambitie 10 Kernwaarden
V.U. Carl Michiels, Hoogstraat 147, 1000 Brussel - Foto cover : BTC / Tim Dirven FaiR TRaDe in een notendop
Fair trade in een notendop BTC / Dieter Telemans Wat is Fair trade? Fair trade (eerlijke handel) is een handelssysteem dat benadeelde producenten, voornamelijk uit het Zuiden, de kans geeft op duurzame
MVO gedragscode gavilar B.V.
PAGINA 1 MVO gedragscode B.V. Documentgegevens Bedrijf Adres Opgesteld Gecontroleerd Akkoord : B.V. : Kamerlingh Onnesweg 63, 3316 GK Dordrecht : R. ten Hove : QHSE-coördinator : P. Klijs : Operations
Datum 3 maart 2014 Betreft Beantwoording vragen van het lid Voordewind over het rapport Working on the Right Shoes
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Directie Internationale Marktordening en Handelspolitiek Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl
Social Trade Organisation: Het Nieuwe Geld
Social Trade Organisation: Het Nieuwe Geld Lezing voor studiestichting Alias, 25 februari 2013 Inhoud Social Trade Organisation Crisis huidig geldsysteem Nieuw Geld: vele vormen Nieuw Geld: praktijk Meer
LEEFBAAR LOON. Loonniveau in internationale handelsketens
LEEFBAAR LOON Loonniveau in internationale handelsketens 2 Werken om van te leven: in de westerse wereld is dat vanzelfsprekend. U wilt dat uw medewerkers genoeg verdienen om van te leven. Die ambitie
Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.
EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving
koffieapparatuur / automaten / 2-uursservice / ingrediënten / hygiëne producten / papierwaren
koffieapparatuur / automaten / 2-uursservice / ingrediënten / hygiëne producten / papierwaren Directeur Henk-Jan Westhoff: Hoe goed de producten ook zijn, de mensen maken het verschil. 2 De mens is hét
Daarom werkt duurzame koffie en thee voor iedereen beter. Ook voor u.
Omdat duurzame codes de koffie- en theeboeren helpen met betere bedrijfsvoering, meer opbrengsten, betere sociale voorzieningen of een premie. Omdat de landbouwmethodes beter zijn voor het milieu. Omdat
PARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN!
PARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN! DOELEN VAN PARTICIPATIEWET ALLEEN TE HALEN ALS RIJK, PROVINCIE, GEMEENTEN, ONDERWIJS EN SOCIALE PARTNERS GEZAMENLIJK AAN DE SLAG GAAN! DE PARTICIPATIEWET IN OOST-GRONINGEN:
Kinderarbeid cacao-industrie Thematisch engagement paper
25 Kinderarbeid cacao-industrie Thematisch engagement paper Engagement Factsheet: The Southern Company 26 Een belangrijke doelstelling van KCM luidt om beleggers bewuster te maken van de materiële impact
Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015
Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt
Flairtje: Campagne ter promotie van Duurzame Horeca in Utrecht
Flairtje: Campagne ter promotie van Duurzame Horeca in Utrecht StoereVrouwen, Lekker Utregs & Fairtrade Gemeente Utrecht In het kort In de zomer van 2014 starten StoereVrouwen, Lekker Utregs en Fairtrade
DUURZAME HANDELSKETENS ONDER DE LOEP
DUURZAME HANDELSKETENS ONDER DE LOEP Achtergronden bij Verduurzaming van internationale handelsketens Achtergrondstudie PBL 2015 Duurzame handelsketens onder de loep. Achtergronden bij Verduurzaming van
ONZE VERANTWOORDELIJKHEID
ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid
Het keurmerk Fairtrade Max Havelaar in. vragen
Het keurmerk Fairtrade Max Havelaar in vragen 1 Wat is eerlijke handel? Meer dan een miljard mensen in de wereld lijden honger. Driekwart van hen zijn boeren en landarbeiders in Latijns- Amerika, Afrika
Waar gaat het volgens u naar toe met de poinsettia afzet de komende jaren en wat zijn de trends?
Europese trends Waar gaat het volgens u naar toe met de poinsettia afzet de komende jaren en wat zijn de trends? Verschillende markten Europa is een diverse markt Verschillende landen werken verschillend