Protocol overgang PO naar VO Almere

Transcriptie

1 Protocol overgang PO naar VO Almere Almere, november 2017

2 INLEIDING Deze brochure informeert over de procedure om tot een passend schooladvies voor het VO te komen. Om dit te bewerkstelligen zijn een goede samenwerking tussen scholen, regionale afspraken en een zorgvuldige informatieoverdracht van groot belang. Een warme overdracht, een passende vervolgopleiding en een doorlopende leer- en ontwikkelingslijn blijven voorop staan. Adviseren is en blijft mensenwerk. Een zoveel mogelijk gelijke werkwijze om tot het schooladvies te komen vormt de ruggengraat. Een zorgvuldige uitvoering levert een consistent eindresultaat op. Gezamenlijke inzet Elke leerling op het juiste niveau in laten stromen in het voortgezet onderwijs is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van PO en VO. Het schooladvies is een professionele inschatting door de betrokken medewerkers van het basisonderwijs. Het kunnen bieden van de juiste ondersteuning ligt vervolgens in handen van het VO. Het uiteindelijke doel is dat de leerling op het VO onderwijs volgt op het niveau dat het beste aansluit bij zijn of haar mogelijkheden en ambities èn waarmee hij of zij de beste kansen krijgt voor een volwaardige en eigen plek in de maatschappij. Inzicht voor de ouders De procedure biedt handvatten om de ouders 1 meer helderheid en inzicht te geven in de overwegingen en werkwijzen die horen bij het schooladvies en bij de mogelijke inschatting van de extra ondersteuning in het VO. Als de basisscholen hun ouders al bij het begin van het adviesproces betrekken geeft dat openheid en helderheid. Hierdoor kunnen school en ouders de inzichten en verwachtingen goed op elkaar afstemmen, met als resultaat voor elke leerling een passend schooladvies. Namens BOVOC, november Met 'ouders' wordt ook een alleenstaande ouder of voogd van een leerling bedoeld. 1

3 Inhoudsopgave Protocol overgang PO naar VO Almere.... INLEIDING... 1 Inhoudsopgave DE PROFESSIONALS: ROLLEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN HOE HET SCHOOLADVIES TOT STAND KOMT DE STAPPEN IN HET ADVIESPROCES STAPPENPLAN LEERLING MET EXTRA ONDERSTEUNINGSBEHOEFTE DE ROL VAN DE OUDERS DE JAARLIJKSE TERUGKOPPELING HET VOLGEN EN BESPREKEN VAN TRENDS TOT SLOT Bijlagen Format 1: Gespreksverslag voorlopig schooladvies VO Format 2: Voorbeeldbrief voorlopig schooladvies VO Checklist voor leerlingen kenmerken voorlopig schooladvies VO Format 3: Formulier voorlopig schooladvies VO Overgang van PO naar VO Almere

4 1. DE PROFESSIONALS: ROLLEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN Inleiding De overgang van de leerling van primair naar voortgezet onderwijs is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de betrokken professionals en de ouders. Het is belangrijk dat PO en VO dit proces samen vormgeven, vastleggen, uitvoeren en evalueren. Leerkracht(en) groep 6 en 7 De adviesprocedure begint in groep 6. Door vanaf groep 6 het gesprek aan te gaan over de wederzijdse verwachtingen, neemt voor ouders de duidelijkheid over het schooladvies van hun kind toe. Aan het einde van het schooljaar groep 6 en groep 7 geeft de basisschool een voorlopig schooladvies. In dit schooladvies staat welk type voortgezet onderwijs het beste bij de leerling past. Het is gebaseerd op onder andere: - de aanleg en de talenten van de leerling; - de leerprestaties; - de ontwikkeling tijdens de hele basisschoolperiode; - de concentratie, de motivatie en het doorzettingsvermogen van de leerling. De leerkracht maakt voor een leerling met een extra ondersteuningsbehoefte de inschatting van de noodzakelijke extra ondersteuning in het VO. Leerkrachten voeren dan het gesprek met ouders aan de hand van het opgestelde ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) of bespreken met behulp van het groepsplan de extra ondersteuning die de leerling krijgt. Ook is het gesprek met de ouders bedoeld om onderling over de verdere ontwikkeling af te stemmen en een realistisch perspectief voor hun kind te schetsen. Aan het einde van groep 7 is er meer duidelijkheid over het schooladvies van de leerling en of extra ondersteuning in het VO wenselijk is. Ook aan het einde van groep 7 geeft de school een voorlopig schooladvies (eventueel aangevuld met een inschatting van de extra ondersteuningsbehoefte) en bespreekt dit met de ouders en leerling. Het voorlopig schooladvies aan het einde van groep 6 en 7 kan middels een brief 2 (eventueel door ouders ondertekend voor gezien) aan ouders meegegeven worden. De leerkracht van groep 7 draagt zorg voor de aanmelding van de leerlingen in DigiDoor. Het voorlopig schooladvies en ook de keuze van de inschatting voor extra ondersteuning worden vanaf vier weken voor aanvang van de zomervakantie in DigiDoor vastgelegd. Leerkracht(en) groep 8 De leerkracht bespreekt het voorlopig schooladvies en de aandachtspunten aan het begin van het schooljaar met ouders en leerling. Wanneer extra ondersteuning wenselijk is maakt de PO school een inschatting van de noodzakelijke extra ondersteuning in het VO. Vier weken na de start van het schooljaar heeft de leerkracht het overdrachtsformulier in DigiDoor ingevuld. Het overdrachtsformulier is de kern van het leerlingdossier (het onderwijskundig rapport). De leerkracht voorziet de ouders van een inlogcode voor DigiDoor en waarmee zij mee kunnen lezen in het dossier van hun kind en daarin tevens hun zienswijze kunnen aangeven. Ouders geven, als dat mogelijk is, de naam/namen van de VO school door waar zij hun kind gaan aanmelden. Voor 1 maart van het schooljaar waarin de leerling de basisschool verlaat, bespreekt de leerkracht met ouders en leerling het definitief schooladvies voortgezet onderwijs. Dit wordt vastgelegd in een document als bijlage bij het onderwijskundig rapport. 2 Zie bijlage Format 3: Formulier voorlopig schooladvies VO 3

5 Het definitief schooladvies wordt voor 1 maart in DigiDoor vastgelegd. Ouders krijgen het document mee waarmee ze hun kind kunnen aanmelden bij het VO. Dit document wordt ook toegevoegd bij de aanmelding bij de VO school van voorkeur. De basisschool meldt het definitief schooladvies uiterlijk 1 maart in BRON. 3 De uitslag van de Eindtoets PO wordt gemeld in DigiDoor en BRON. Bij een hogere uitslag dan in het definitief schooladvies gegeven, moet (binnen twee weken na binnenkomst van de uitslag) een heroverweging van het klasplaatsingsvoorstel plaatsvinden. Deze heroverweging kán leiden tot een bijstelling van het oorspronkelijk vastgestelde klasplaatsingsvoorstel en definitief schooladvies. De intern begeleider De intern begeleider bewaakt de adviesprocedure op tijdigheid, transparantie en consistentie. Met tijdigheid wordt bedoeld dat scholen en leerkrachten alle aspecten van de procedure op het juiste moment zorgvuldig uitvoeren. Dat houdt in dat de school de afgesproken gegevens gebruikt en dat deze op een juiste manier geïnterpreteerd worden. Met transparantie wordt bedoeld dat de werkwijze om tot het uiteindelijke schooladvies e komen voor alle betrokken partijen inzichtelijk is. Met consistentie wordt bedoeld dat het proces nauwlettend gevolgd wordt, opdat de uitspraken die leerkrachten doen samenhangend zijn, gebaseerd op betrouwbare gegevens uit het leerlingdossier. De intern begeleider is bij uitstek de professional die de inhoudelijke juistheid kan toetsen en de consistentie van uitspraken van leerkrachten over de jaren heen kan beoordelen. De directeur van de basisschool De directeur is eindverantwoordelijk voor het opstellen van het schooladvies en bewaakt in die zin actief de werkwijze in de school om zorgvuldig tot dit advies te komen. Bij het bewaken van die werkwijze hoort ook het planmatig evalueren van de gevolgde werkwijze, het op peil houden van de expertise over de inrichting van het vervolgonderwijs en het beoordelen van de afgegeven adviezen over langere termijn. Deskundigen Op de basisscholen zijn de eerste deskundigen en/of begeleider onderwijs van Passend Onderwijs Almere (POA) betrokken bij de voorbereiding van de adviezen. Elke VO-school heeft de beschikking over een orthopedagoog/psycholoog die eveneens betrokken is bij de advisering. De deskundige Toeleiding van het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Almere kan betrokken worden bij de advisering, indien de basisschool en eerste deskundige VO inschatten dat PrO of VSO het beste aansluit bij de onderwijsbehoefte van het kind. Na de voltooiing van het dossier in DigiDoor door de basisschool leest de deskundige VO het leerlingdossier door en neemt vervolgens contact op met de PO school voor toelichting en overleg indien sprake is van een EOB-dossier (extra ondersteuningsbehoefte). De deskundige VO geeft een voorlopig passend advies bij het niveau en de ondersteuningsbehoefte waarbij het voorlopig schooladvies van de PO school meegenomen wordt. Als de VO school van aanmelding bekend is gaat het leerlingdossier rechtstreeks naar de deskundige VO van de school van aanmelding. Bij vragen over het dossier en over het best passende aanbod VO, overlegt de deskundige VO met de ouders en/of de PO school en/of met collega s van andere VO scholen. Wanneer de deskundige VO aanvullend onderzoek wil laten uitvoeren, wordt die vraag bij de basisschool van de leerling neergelegd. De basisschool blijft in regie. 3 BRON staat voor Basisregister Onderwijs. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) beheert BRON. 4

6 2. HOE HET SCHOOLADVIES TOT STAND KOMT 1. Berekend advies Het (enkelvoudige) berekend advies is gebaseerd op de resultaten van de Cito LOVS-toetsen van groep 6, 7 en 8. Dit advies wordt in DigiDoor (automatisch) berekend op basis van de resultaten van de toetsen van spelling (16%), rekenen (42%) en begrijpend lezen (42%). Het berekend advies geeft een feitelijke onderbouwing van het uiteindelijke schooladvies. Het kan geïnterpreteerd worden als het minimale schoolniveau dat een leerling, op basis van enkel en alleen de resultaten van de Cito LOVS toetsen, aan zou moeten kunnen Klasplaatsingsvoorstel Het (enkelvoudige) klasplaatsingsvoorstel is een aanvulling op het berekend advies en kan gezien worden als de professionele inschatting van de basisschool zelf. Het kan afwijken van het berekende schooladvies. Om tot een goed onderbouwd klasplaatsingsvoorstel te komen kan de leerkracht gebruik maken van de resultaten van de methode-gebonden toetsen en observaties gericht op inzet, motivatie, werkhouding, sociaal emotionele ontwikkeling en huiswerkgedrag. = 3. Schooladvies* Het definitief schooladvies is gebaseerd op: 1. het berekend advies ; 2. het klasplaatsingsvoorstel Indien het klasplaatsingsvoorstel afwijkt van het berekend advies ontstaat er automatisch een gecombineerd schooladvies. In Almere is afgesproken dat de leerling wordt geplaatst op het niveau dat overeenkomt met het (enkelvoudige) klasplaatsingsvoorstel en dat de VO-school onderwijs aanbiedt op tenminste het niveau van dit klasplaatsingsvoorstel. De Eindtoets PO wordt gebruikt als objectivering van het schooladvies. Indien de score hoger uitvalt dan het gegeven schooladvies advies moet de basisschool dit advies heroverwegen en dit samen met de ouders en de leerling opnieuw bespreken. Dit kan leiden tot een aanpassing van het klasplaatsingsvoorstel en het schooladvies. *Dit schooladvies wordt uitgewisseld met BRON. 5

7 Toelichting: Het PO telt een veelheid aan instrumenten om de ontwikkeling van de leerling te volgen. Om te komen tot een evenwichtig advies is het noodzakelijk afspraken te maken over het type gegevens dat scholen gebruiken. Deze gegevens komen uit de volgende vijf bronnen: 1. Het leerling- en onderwijsvolgsysteem (LOVS) Het LOVS levert via methodeonafhankelijke toetsen, in termen van het beheersingsniveau, objectieve informatie over de leerprestaties van leerlingen. In verband met de onderbouwing van het advies gebruiken scholen de gegevens op het gebied van rekenen, technisch- en begrijpend lezen en taal/spellen. Via individuele groeicurven volgen scholen de prestaties van leerlingen. Door bandbreedtes te gebruiken kan inzicht verkregen worden in de bereikbaarheid van hogere niveaus. Dit kan het gesprek met ouders over het uitstroomniveau VO illustreren en de onderbouwing ervan kracht bijzetten. 2. Methode-gebonden toetsen Methode-gebonden toetsen geven informatie over de mate van beheersing van een bepaald deel van een aangeboden en verwerkt leerstofgebied. Ook geeft het de leerkracht informatie over het tempo waarin de leerling leert, de mate van beheersing van het leerstofonderdeel en eventueel specifieke fouten. Anders dan de LOVS-toetsen, geven deze toetsen dus vooral informatie die bruikbaar is voor het inrichten van het vervolg van het leerproces. 3. Observaties door de leerkracht Tijdens het werken met de leerling doet de leerkracht al of niet gesystematiseerde indrukken van de leerling op. In dit verband is vooral de informatie over de motivatie voor leren en de werkhouding van de leerling van belang. In de praktijk van alledag is het niet mogelijk hierover objectieve gegevens te verzamelen. Het beeld van elke leerling wordt in een reeks van jaren en door ervaringen van verschillende leerkrachten opgebouwd. Aansluitend op de observaties door de leerkracht, gebruikt de school informatie over de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Scholen die instrumenten gebruiken om dit systematisch in kaart te brengen, zullen goed in staat zijn bevorderende / stimulerende en belemmerende factoren met betrekking tot het leren in kaart te brengen. Deze kunnen gebruikt worden bij het opstellen van het schooladvies VO met een klasplaatsingsvoorstel. 4. Achtergrondgegevens Gegevens over de thuissituatie van de leerling kunnen van belang zijn bij de onderbouwing van het voorlopig schooladvies. Dat geldt zowel voor de belemmerende als de bevorderende / stimulerende factoren. Ook andere factoren die een positieve dan wel negatieve invloed kunnen hebben op het succes in het voortgezet onderwijs worden benoemd. 5. Entreetoets/IEP Advieswijzer Een aantal PO scholen neemt, behalve de Cito LOVS-toetsen, ook de Entreetoets van Cito of de IEP Advieswijzer van ICE af. De uitslag van deze toets kan ter aanvulling meegenomen worden in het bepalen van het klasplaatsingsvoorstel. Daarnaast geeft de uitslag indicaties voor de inzet van interventies voor de rest van het schooljaar in groep 8. Bovenstaande bronnen vormen de kwantitatieve en kwalitatieve input voor het opstellen van het klasplaatsingsvoorstel. De feitelijke onderbouwing van het klasplaatsingsvoorstel berust dus op de redenering dat scholen en leerkrachten deze bronnen gebruiken. Deze redenering dient zo sluitend mogelijk (valide) en van goede argumenten voorzien te zijn. De kwaliteitstoets voor deze onderbouwing is de begrijpelijkheid ervan voor ouders. 6

8 3. DE STAPPEN IN HET ADVIESPROCES Op basis van de beschrijving in de voorgaande hoofdstukken ontstaat de onderstaande activiteitenkalender. Groep 6 Juni Groep 7 Juni Gesprek leerkracht met ouders over resultaten / leerstofniveau leerling. Het voorlopig schooladvies wordt afgegeven. Gesprek leerkracht met ouders over resultaten / leerstofniveau leerling. Het voorlopig schooladvies wordt afgegeven. Daarnaast wordt een eventuele inschatting voor extra ondersteuning in het VO al met de ouders en de leerling besproken. De basisschool maakt voor de leerling met een extra ondersteuningsbehoefte een inschatting van de noodzakelijke extra ondersteuning en kiest daarbij uit: - LEO (Leerling met Extra Ondersteuningsbehoefte), - VMBO met LWA (LeerWeg Arrangement), - VMBO met lesplaats OPDC (Ortho Pedagogisch Didactisch Centrum), - PrO (Praktijkonderwijs), - VSO (Voortgezet Speciaal Onderwijs). Groep 8 Vanaf september Vanaf oktober Voor de start van de zomervakantie in DigiDoor vastleggen of de leerling regulier doorstroomt of dat de leerling aangemeld wordt voor extra ondersteuning. Bij keuze extra ondersteuning VO kan de deskundige PO betrokken worden en start de basisschool met het samenstellen van het leerlingdossier. Bespreking voorlopig schooladvies VO met ouders en leerling. Voor leerlingen die naar verwachting extra ondersteuning nodig hebben wordt uiterlijk vier weken na start van het schooljaar het overdrachtsformulier / leerlingdossier in DigiDoor ingevuld. De deskundige VO leest het dossier, neemt contact op met PO voor toelichting en overleg en eventueel de vraag voor aanvullend onderzoek. De deskundige VO geeft een voorlopig passend advies bij de ondersteuningsbehoefte van de leerling. De VO deskundige van de school van aanmelding formuleert het definitief advies extra ondersteuning in het VO. Februari Eventueel aanvullend onderzoek door Passend Onderwijs Almere. Voor 1 maart wordt het definitief schooladvies afgegeven en met ouders en leerling besproken en zorgt de PO school voor een compleet dossier in DigiDoor. Het formulier met definitief schooladvies wordt ingevuld en door ouders en school ondertekend. Dit formulier leveren ouders in bij de VO school waar de leerling aangemeld wordt. Maart De PO school meldt het definitief schooladvies uiterlijk 1 maart in BRON. Mei De uitslag van de Eindtoets PO wordt gemeld in DigiDoor en BRON. In het geval de score hoger is, moet de basisschool het schooladvies heroverwegen en de uitkomst hiervan met de ouders en de leerling bespreken. Dit kán leiden tot een aanpassing van het klasplaatsingsvoorstel, in dat geval verandert ook het definitief schooladvies. 7

9 4. STAPPENPLAN LEERLING MET EXTRA ONDERSTEUNINGSBEHOEFTE De PO school maakt een inschatting over de extra ondersteuning die de leerling nodig heeft om succesvol te zijn na de overstap in het voortgezet onderwijs. De PO school houdt naast de kind- (en gezins)factoren ook rekening met: het grote verschil in de inrichting van het onderwijsaanbod in de PO school en die van de VO school. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: van één docent naar veel docenten, verschillend in hun pedagogische en didactische aanpak; van een kleine school naar een grote school; van een uitermate gestructureerde omgeving naar een meer vrije omgeving. het extra ondersteuningsaanbod verschilt per VO school, hun aanbod is beschreven in het schoolondersteuningsprofiel van de scholen. Iedere leerling in het reguliere basisonderwijs die extra ondersteuning krijgt, behoort na de invoering van passend onderwijs een ontwikkelingsperspectief (OPP) te hebben. Daarin wordt duidelijk: wat de uitstroombestemming van de leerling is naar het voortgezet onderwijs, welke ondersteuning hij/zij ontvangt, indien van toepassing: de afwijkingen van het reguliere onderwijsprogramma. Binnen het OPP bestaan de volgende mogelijke uitstroombestemmingen: één van de schoolsoorten van het reguliere voortgezet onderwijs, het praktijkonderwijs, de verschillende uitstroomprofielen binnen het VSO (diplomagericht, arbeidsmarkt en dagbesteding). Voor alle leerlingen wordt de extra ondersteuning ook beschreven in het overdrachtsformulier in DigiDoor. Het uitgangspunt van het gesprek met ouders over een extra aanbod in het VO is de ondersteuningsvraag van de leerling/ouders en wat de effecten zijn van de reeds ingezette aanpassingen in de schoolomgeving. Een deskundige PO of VO, een orthopedagoog of psycholoog, kan door de PO school betrokken worden bij de inschatting van het extra ondersteuningsaanbod. Als er een verschil is tussen de visie van de PO school en ouders is een gesprek noodzakelijk, waarbij een deskundige PO / VO / Toeleiding kan aansluiten. Een extra aanbod kan bijvoorbeeld nodig zijn voor leerlingen met een lichamelijk of verstandelijke beperking, een chronische ziekte, gedragsproblemen of een leerstoornis. Met de invoering van passend onderwijs is het onderwijs voor kinderen met een visuele, auditieve of communicatieve beperking georganiseerd in een aantal instellingen. Vanwege de schaalgrootte en de specialistische expertise maken zij geen onderdeel uit van de regionale samenwerkingsverbanden, maar hebben zij een landelijke systematiek. De instellingen verzorgen onderwijs, doen onderzoek naar de toelaatbaarheid en bieden ondersteuning in het reguliere onderwijs. Ouders zijn verplicht om in het aanmeldformulier voor de VO school aan te geven dat hun kind extra ondersteuning nodig heeft, dit gebeurt n.a.v. de gesprekken die vanaf groep 6 gevoerd zijn in de PO school. De school voor voortgezet (speciaal) onderwijs heeft alleen zorgplicht voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte vanaf het moment dat de leerling schriftelijk is aangemeld en niet eerder dan 1 maart van het schooljaar voorafgaand aan het schooljaar waarin de leerling op de VO-school start. Na aanmelding heeft de school 6 weken de tijd om te beslissen over de toelating van de leerling. Deze periode kan eenmaal met 4 weken worden verlengd. De school onderzoekt eerst of ze de leerling zelf de extra onderwijsondersteuning kan bieden, eventueel met een arrangement in de school of met extra ondersteuning vanuit het OPDC of (voortgezet) speciaal onderwijs. 8

10 Heeft de school onvoldoende informatie voor een goede beoordeling, dan kan de school extra informatie vragen aan de ouders en de PO school. Wil de school dat een psycholoog of een orthopedagoog van het samenwerkingsverband aanvullend onderzoek doet, dan is hiervoor toestemming van ouders nodig, dat geldt ook als de school informatie over de leerling bij andere instanties wil opvragen. Wanneer deze aanvullende informatie niet beschikbaar is of komt, moet de school werken met de informatie die er wel is. Ook als de ouders aangeven dat ze geen informatie willen leveren, moet de school het onderzoek uitvoeren met de informatie die wel beschikbaar is. Kan de school zelf geen passende ondersteuning bieden, dan moeten zij in overleg met ouders een passende plek zoals binnen het samenwerkingsverband de extra ondersteuning georganiseerd is op een andere reguliere of speciale VO school regelen. Dat gebeurt in overleg met de ouders, de PO school wordt hierover geïnformeerd. Het is mogelijk dat er geen overeenstemming bereikt wordt met ouders dan moet de afdeling Toeleiding worden betrokken. 9

11 Regie: intern begeleider PO Regie: intern begeleider PO Stap 0: Voorlopig schooladvies groep 6 en 7 met inschatting extra ondersteuning De PO school bespreekt met ouders eerst in groep 6 en later in groep 7 bij een leerling met een extra ondersteuningsbehoefte de inschatting van de noodzakelijke extra ondersteuning in het VO, ook wordt het meest passende schoolniveau besproken. Bij leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte is altijd de extra ondersteuning in beeld gebracht en beschreven, bijvoorbeeld in een ontwikkelingsperspectiefplan /groepsplan / HGW document. Tijdens het evaluatiegesprek van de extra ondersteuning met ouders en leerling worden vooral de sterke kanten van de leerling benoemd. Ook gaat het gesprek over het uitstroomperspectief VO. Het is mogelijk dat het uitstroomperspectief wordt bijgesteld. Daar waar nodig wordt de PO en/of VO deskundige betrokken door de IB-er van de school. Stap 1: inschatting extra ondersteuning VO groep 8 De PO school maakt voor de leerling met een extra ondersteuningsbehoefte een inschatting van de noodzakelijke extra ondersteuning in het VO. De school kijkt naar wat ze van de leerling weten na bijna acht jaar basisschool en welke groei en ontwikkeling tijdens die acht jaar zijn doorgemaakt. Ouders en leerling zijn sinds groep 6 hierover geïnformeerd. Het is belangrijk dat ook in groep 8 er nog steeds gesproken wordt over een inschatting, omdat de VO school pas definitief adviseert welk ondersteuningsaanbod het meest passend is. De PO school kan kiezen uit: LEO, leerling met extra ondersteuning: Dit past bij een leerling met een schooladvies vanaf vmbo tot en met vwo, die aangewezen is op een tijdelijke vorm van lichte ondersteuning in het regulier VO. LWA, leerwegarrangement: Dit past bij een leerling met schooladvies VMBO bl, kl, gl of tl, die aangewezen is op een leerweg arrangement voor het behalen van een VMBO diploma. Of bij een leerling die op basis van didactische leerachterstanden en lichte sociaal emotionele ondersteuning aangewezen is op een leerwegarrangement. vmbo met lesplaats OPDC: Dit past bij een leerling met schooladvies VMBO bl, kl, gl of tl, die ingeschreven staat bij een reguliere VO school en die tijdelijk, maximaal 2 jaar meer gespecialiseerde orthopedagogische en/of orthodidactische ondersteuning nodig heeft met een lesplaats OPDC, om na het behalen van de doelen beschreven in het OPP bij het OPDC, bij overstap naar regulier VO het diploma VMBO kan behalen. Praktijkonderwijs: Dit past bij een leerling voor wie vaststaat dat overwegend een aanbod met orthopedagogische en orthodidactische benadering nodig is en het volgen van het onderwijs in één van de leerwegen in het VMBO, al dan niet in combinatie met het volgen van LWA of OPDC, niet zal leiden tot het behalen van een VMBO diploma. voortgezet speciaal onderwijs (cluster 3 en 4): Dit past bij een leerling die vanuit zijn/haar cognitieve en/of psychiatrische beperking aangewezen is op een zwaar en zeer speciaal ondersteuningsaanbod, waarbij ambitieus inzetten op leren een uitgangspunt is. Het onderwijskundig rapport is een wettelijke verplichting om relevante informatie voor een goede start in het VO over te dragen, ouders worden geïnformeerd over de inhoud en hebben recht op inzage. Zij kunnen hun zienswijze toevoegen. 10

12 Regie: deskundige VO Regie: intern begeleider PO Regie: intern begeleider PO. Stap 2: compleet dossier aanleveren De PO school levert uiterlijk in de vierde week na de start van het laatste schooljaar het leerlingdossier aan. Het bevoegd gezag heeft in de applicatie DigiDoor, in overleg met de ouders, een op de desbetreffende leerling betrekking hebbend onderwijskundig rapport ingevuld. Alle relevante informatie, waaronder het OPP, de gegevens uit het LVS en de diagnostische verslagen, wordt door de PO school toegevoegd. Voor alle leerlingen geldt dat de op functioneringsniveau afgenomen leerlingvolgsysteem toetsen, liefst met een analyse, toegevoegd zijn. Ouders wordt gevraagd om hun zienswijze toe te voegen aan het dossier in DigiDoor, deze informatie kan van belang zijn om een completer beeld van de extra ondersteuningsbehoefte van de leerling te krijgen. Een volledig dossier is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de PO school en de ouders..stap 3: aanvullend onderzoek Voor de aanvraag TLV PRO en bij twijfel LWA / OPDC / PRO blijft een intelligentieonderzoek noodzakelijk. Het onderzoek mag niet ouder zijn dan twee jaar op 1 maart van het schooljaar dat de leerling de school verlaat. De PO school bespreekt eind groep 7 met de deskundige PO, de orthopedagoog/ psycholoog die verbonden is aan hun school, bij welke leerlingen een intelligentie bepaling nodig is, zodat het dossier voldoet aan de wettelijke criteria PRO. Het onderzoek wordt afgenomen door een deskundige PO, zij vraagt ouders toestemming, nodigt leerling uit, test de leerling en bespreekt de onderzoeksresultaten met ouders. Het verslag wordt daarna met instemming van ouders ook met de PO school gedeeld. Daarna voegt de PO school het verslag toe aan het leerlingdossier overgang van PO naar VO, hiermee is het dossier compleet. Het blijft in ieder geval tot 2018 verplicht om bij aanvraag TLV PRO gebruik te maken van de vastgestelde screenings- en testinstrumenten, die jaarlijks via een ministeriële regeling worden gepubliceerd. Stap 4: VO geeft definitief advies en dient aanvraag TLV in bij Passend Onderwijs Almere Alle dossiers worden verdeeld over de orthopedagogen of psychologen, de deskundigen VO in Almere. Zij lezen en beoordelen de dossiers op volledigheid, bespreken dit waar nodig met de PO school en geven een voorlopig advies. Op het moment dat ouders hun kind hebben aangemeld bij een V(S)O school wordt eerst beoordeeld of het type onderwijs aangeboden wordt dat aansluit bij het schooladvies van de PO school, waarin het schoolniveau staat. Sluit dat niet aan dan worden ouders verzocht om hun kind bij een andere school met juist niveau aan te melden. Komt het schoolniveau overeen met de mogelijkheden van de V(S)O school dan kan een deskundige V(S)O een passend advies geven bij de ondersteuningsbehoefte van de leerling, waarbij de inschatting van het ondersteuningsaanbod van de PO school meegenomen wordt. 11

13 Regie: POA Regie: ortho/psych VO-school van aanmelding Regie: ortho/psych VO-school van aanmelding Bij vragen over het dossier en over het best passende ondersteuningsaanbod, overlegt de VO deskundige, orthopedagoog/psycholoog, met de ouders en de leerling (daar waar dat mogelijk is), en/of de PO school en/of met collega s van andere VO scholen. Daarnaast kan de VO school het samenwerkingsverband, met toestemming van ouders, vragen om extra aanvullend onderzoek te doen. De deskundige VO van de school van aanmelding stelt het definitief advies extra ondersteuning voortgezet onderwijs op. De deskundige VO kiest uit: LEO LWA lesplaats OPDC PRO VSO (cluster 3 en 4) De VO school van aanmelding bespreekt met ouders het advies aanbod LEO, LWA of lesplaats OPDC. Voor lesplaats OPDC is het bereiken van overeenstemming over het handelingsdeel van het OPP met ouders noodzakelijk. Stap 5: Aanvraag TLV door de V(S)O school en planning TLO Voor PRO en VSO moet het bevoegd gezag van de V(S)O school een aanvraag TLV PRO of TLV VSO indienen bij de afdeling Toeleiding van het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Almere. De aanvraag met de dossierstukken wordt door de afdeling Toeleiding in behandeling genomen. Bij een volledige aanvraag wordt door de deskundige Toeleiding in overleg met deskundige VO een datum voor een toelaatbaarheidsoverleg gepland. De V(S)O school nodigt ouders uit en wellicht ook PO school en/of hulpverleners. Tijdens het overleg wordt samen met de V(S)O school, de ouders en daar waar mogelijk met de leerling en de PO school, gesproken over het meest passende aanbod. De zienswijze van ouders, de aandachtspunten en/of afspraken over de doorgaande lijn worden tijdens dit gesprek geformuleerd. De getekende aanvraag met het verslag van het toelaatbaarheidsoverleg wordt door de VO school van aanmelding per mail aangeleverd bij de afdeling Toeleiding. De V(S)O school stuurt een kopie van de plaatsingsbrief aan de PO school. Voor PRO geldt dat de leerlingen gedurende de hele schoolloopbaan de afgesproken ondersteuning krijgen. Bij het VSO wordt in principe tijdelijk geplaatst, de termijn is afhankelijk van de ondersteuningsbehoefte van de leerling en de tijd die nodig is om de afgesproken leerdoelen te behalen. Stap 6: Het samenwerkingsverband neemt besluit TLV PRO of TLV VSO Het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Almere besluit om de toelaatbaarheidsverklaring PRO of VSO af te geven. Ouders, de PO school en de VO school met passend aanbod worden schriftelijk op de hoogte gesteld van het besluit. Ouders kunnen tegen het besluit een bezwaar indienen. De bezwaarprocedure staat op de website van Passend Onderwijs Almere. 12

14 5. DE ROL VAN DE OUDERS Het behoort tot de verantwoordelijkheid en de professionaliteit van de basisschool om een schooladvies te formuleren dat recht doet aan de kwaliteiten van de leerling en in lijn is met de bereikte resultaten. Met dit advies in de hand melden ouders hun kind aan bij een VO-school. Ouders hebben de mogelijkheid om hun kind bij meerdere VO-scholen aan te melden*. Zij dienen dit tijdig te doen (vóór 1 maart voorafgaand aan het jaar dat hun kind naar het VO gaat). Op basis van het voorlopig schooladvies in groep 6 en 7 hebben de ouders een belangrijke rol in het goed afstemmen van de verwachtingen bij henzelf en hun kind. Zij kunnen hun kind tijdens het leren stimuleren en motiveren. Ouders zijn verplicht om in het aanmeldformulier voor het VO aan te geven dat hun kind extra ondersteuning nodig heeft. Ouders hebben een eigen inlogaccount in DigiDoor. Daarmee hebben ze inzage en de mogelijkheid hun eigen zienswijze toe te voegen. Mocht er naast de reeds in DigiDoor geplaatste gegevens meer informatie gevraagd worden door het VO, dan is hiervoor toestemming van ouders noodzakelijk. Dit geldt ook voor eventueel extra onderzoek. * = ouders dienen bij aanmelding aan te geven of betreffende VO-school eerste voorkeur geniet 6. DE JAARLIJKSE TERUGKOPPELING De basisschool heeft belang bij een terugkoppeling van de resultaten in het voortgezet onderwijs. Dit is in DigiDoor gerealiseerd in de vorm van een jaarlijks overzicht van het niveau waarop de oud-leerlingen zich bevinden, zodat de basisschool kan bekijken of leerlingen nog op het niveau zitten dat zij hebben geadviseerd. Naarmate de leerlingen het voortgezet onderwijs verder doorlopen neemt de invloed van de inbreng van het primair onderwijs af. Daarmee zijn vooral de gegevens na het eerste jaar en in mindere mate na het tweede jaar voortgezet onderwijs van belang. Basisscholen kunnen in hun jaarlijkse planning een moment nemen om terug te kijken aan de hand van de actuele niveaugegevens uit DigiDoor. Het doel is leren van de feedback op het gerealiseerde niveau het eerste, respectievelijk het tweede jaar voortgezet onderwijs. In gesprek met het voortgezet onderwijs komen vooral de afwijkingen aan de orde. Door aan de hand daarvan met elkaar te verkennen wat de oorzaken zijn voor de afwijking, leren beide partijen van elkaar. 7. HET VOLGEN EN BESPREKEN VAN TRENDS Voor schoolbesturen is een meerjarig overzicht van de resultaten van de berekende adviezen en de klasplaatsingsvoorstellen van belang. Hierin kunnen trends gezien worden. Het doel van het meerjarig overzicht is het realiseren van een optimale instroom van de basisschoolleerling in het voortgezet onderwijs. Een dergelijk overzicht op niveau van het primair onderwijs op het niveau van het voortgezet onderwijs en op stadsniveau is samen te stellen met de gegevens uit DigiDoor. 13

15 8. TOT SLOT De VO school kan een eigen toelatingsbeleid hebben op basis van de grondslag van de school en kan aanvullende toelatingseisen stellen voor profielklassen (kunst, dans, sport). De school mag niet toetsen of de leerling geschikt is voor een bepaald onderwijsniveau (dat staat al in het schooladvies ), maar alleen bekijken of de leerling de vaardigheden beheerst die zijn gerelateerd aan het specifieke profiel van de school. Voorwaarde is dat het toelatingsbeleid en het schoolondersteuningsprofiel van de school consistent en transparant beschreven is. Een VO school met een overschot aan aanmeldingen kan een loting uitvoeren onder de aangemelde leerlingen. Pas na de loting mag de school, met het oog op de zorgplicht, naar de inhoud van het leerlingdossier kijken. 14

16 Bijlagen Format 1: Gespreksverslag voorlopig schooladvies VO... Format 2: Voorbeeldbrief voorlopig schooladvies VO..... Checklist voor leerlingen kenmerken voorlopig schooladvies VO..... Format 3: Formulier voorlopig schooladvies VO..... SCHEMA Overgang PO naar VO ALMERE

17 Format 1: Gespreksverslag voorlopig schooladvies VO gegevens aam leerling Groep Aanwezige ouders/voogd Naam leerkracht Datum opmerkingen Beschikbare informatie Te bespreken Reactie ouders/voogd Vervolgafspraak volgens protocol Afronding, afspraken e.d. Ondertekening Naam Handtekening Ouders/voogd Leerkracht/IB-er 16

18 Format 2: Voorbeeldbrief voorlopig schooladvies VO Beste ouder(s)/voogd van leerlingen in groep 6 en 7, Binnenkort heeft u een rapportgesprek met de leerkracht over de ontwikkeling en voortgang van uw kind. Onderdeel van dat gesprek is het voorlopig schooladvies VO (Voortgezet Onderwijs) van uw zoon of dochter. Het voorlopig schooladvies is gebaseerd op de resultaten van de Cito-toetsen. De ontwikkeling van uw kind is een indicatie van het voortgezet onderwijs niveau dat voor uw kind het meest passend is en met kans op succes. Onder deze brief vindt u de vier niveaus in het VO. Om de ontwikkeling van uw kind goed te kunnen volgen, gebruiken de Almeerse basisscholen het Citoleerlingvolgsysteem. Tijdens de komende rapportgesprekken ontvangt u van ons een grafiek uit dit systeem. Ontwikkeling per vakgebied In de grafiek ziet u per vakgebied hoe uw kind zich heeft ontwikkeld. Als het goed is ziet u een stabiele lijn per vak, soms zien we echter ook schommelingen. U kunt daarin zien hoe stabiel de vorderingen van uw kind zijn op de Cito-toetsen. Per vakgebied kan het niveau verschillen. Klasplaatsingsvoorstel Schooladvies is meer dan Cito alleen. In het overzicht dat u van ons krijgt, ziet u alléén de uitkomsten van de Cito-toetsen. Echter, het voorstel van de leerkracht welk voortgezet onderwijs het best bij uw kind past, is niet alleen gebaseerd de Cito-toetsen. De leerhouding en de motivatie van uw kind wegen mee in het advies. En dat geldt ook voor de resultaten behaald met methodegebonden toetsen. Al deze factoren samen zijn straks van belang bij het klasplaatsingsvoorstel dat de leerkracht geeft. Van indicatie naar definitief advies Het schooladvies dat u meekrijgt is een voorlopig advies van de uitstroom naar het voortgezet onderwijs. We blijven de ontwikkeling en voortgang van uw kind volgen. Aan het einde van groep 7 nemen we de Entreetoets af. De resultaten uit de Entreetoets geven ook een richting aan van het voortgezet onderwijs dat het meest bij uw kind zal passen. De resultaten van de Entreetoets zijn ook een onderdeel van het voorlopig schooladvies. Aan het eind van groep 7 (juni/juli) bespreken we het voorlopig schooladvies met klasplaatsingsvoorstel. In groep 8/eindgroep bespreken we het definitief schooladvies. Heeft u vragen, dan kunt u contact opnemen met de leerkracht van uw kind. Met vriendelijke groet, <Naam directeur> <Naam basisschool> De vijf niveaus in het voortgezet onderwijs PrO (Praktijkonderwijs) VMBO, voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, niveau basis- en kaderberoepsgerichte leerweg. VMBO, voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, niveau gemengde/theoretische leerweg. HAVO, hoger algemeen voortgezet onderwijs. VWO, voorbereidend wetenschappelijk onderwijs. Onderwijsaanbod voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte LEO (tijdelijke vorm van lichte ondersteuning in een reguliere VO-setting) LWA (leerwegarrangement VMBO gedurende gehele schooltijd) lesplaats OPDC (lesplaats VMBO gedurende maximaal 2 jaar op Orthopedagogisch Didactisch Centrum) VSO (Voortgezet Speciaal Onderwijs) 17

19 Checklist voor leerlingen kenmerken voorlopig schooladvies VO VMBO basis beroepsgerichte Leerweg VMBO kader beroepsgerichte leerweg Je hebt veel duidelijkheid nodig. Je werkt het best met dingen die je kent. Je wilt veel bewegen. Je houdt van afwisseling in de opdrachten. Je werkt liever niet langer dan 5 minuten aan één stuk. Je houdt van praktisch werk. Je werkt het best na een korte uitleg. Je hoort liever de opdracht dan dat je hem leest. Je werkt soms met een beperkt vakkenpakket. Je houdt niet zo van lezen. Je werkt beter na het zien van voorbeelden. Je kunt minimaal 10 minuten aan één stuk werken. Je werkt beter na het zien van voorbeelden. Je hebt hulp nodig bij het plannen. Je hebt veel aandacht nodig. Je werkt het best wanneer de opdracht leuk is. Je leert het beste bij een leuke docent. Je houdt van overzichtelijke leerstof. Je leert in kleine hapklare brokjes. Je werkt soms met een beperkt vakkenpakket. Je plant niet of bijna niet. Je wilt een MBO-opleiding gaan volgen. Je leert het beste in een gezellige omgeving. Je wilt graag horen of het goed gaat. Je leert vooral door veel herhaling. Je weet wanneer je hulp nodig hebt. Je houdt van afwisseling tijdens de les. Je wilt geholpen worden bij nieuwe opdrachten. VMBO theoretische/gemengde leerweg HAVO/VWO Je kunt vertellen waar de opdracht over gaat. Je kunt je werk zelf gemakkelijk indelen. Je kunt verbanden leggen tussen één en ander. Je kunt eenvoudig schema s maken. Je kunt goed abstract denken. Je kunt vertellen wat je niet begrijpt. Je begrijpt een ingewikkelde instructie. Je kunt een hulpvraag formuleren. Je bent heel erg zelfstandig. Je kunt zelfstandig nakijken en verbeteren. Je kunt probleemoplossend denken. Je kunt minimaal 15 minuten aan één stuk werken. Je gebruikt de leerstoflijn bij het leren. Je kunt een paar dagen vooruit plannen Je werkt het best met een enigszins beperkt vakkenpakket Je wilt havo of mbo gaan volgen. Je kent het verband tussen kennis en resultaat. Je kunt een beetje abstract denken. Je werkt het best in een duidelijke structuur. Je houdt niet van al te grote opdrachten. Je kunt heel lang aan één stuk werken. Je bent gericht op onderzoek. Je vindt leren leuk en je weet hoe je leert. Je planning ken je nagenoeg van buiten. Je kunt zelf je leerproces bijstellen. Je hanteert leerstrategieën. Je kunt de kern van de leerstof benoemen. Je hebt een gefundeerde eigen mening. Je kunt kennis toepassen in een eigen situatie. Je wilt een Hbo of universitaire opleiding gaan volgen. Je kunt én wilt nog veel meer. 18

20 Format 3: Formulier voorlopig schooladvies VO Naam leerling Naam ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger(s) Naam school: Groep 6 Schooljaar Naam leerkracht: Voorlopig schooladvies groep 6: PrO (Praktijkonderwijs) VMBO BBL/KBL VMBO GL/TL HAVO VWO Inschatting van de extra ondersteuningsbehoefte: LEO ( tijdelijke vorm van lichte ondersteuning) LWA (Leerwegarrangement) OPDC (lesplaats Orthopedagogisch Didactisch Centrum) VSO (Voortgezet Speciaal Onderwijs) Handtekening ouder(s) / wettelijk vertegenwoordiger(s) voor gezien Naam: Naam: Groep 7 Schooljaar Naam leerkracht: Voorlopig schooladvies groep 7: PrO (Praktijkonderwijs) VMBO BBL/KBL VMBO GL/TL HAVO VWO Inschatting van de extra ondersteuningsbehoefte: LEO ( tijdelijke vorm van lichte ondersteuning) LWA (Leerwegarrangement) OPDC (lesplaats Orthopedagogisch Didactisch Centrum) VSO (Voortgezet Speciaal Onderwijs) Handtekening ouder(s) / wettelijk vertegenwoordiger(s) voor gezien Naam: Naam: 19

21 Groep 8 Schooljaar Naam leerkracht: Klasplaatsingsvoorstel groep 8: PrO (Praktijkonderwijs) VMBO BBL (Basis Beroepsgerichte Leerweg) VMBO KBL (Kader Beroepsgerichte Leerweg) VMBO GL/TL (Gemengde en Theoretische Leerweg) HAVO VWO Inschatting van de extra ondersteuningsbehoefte : LEO - tijdelijke vorm van lichte ondersteuning LWA - VMBO met leerwegarrangement OPDC - VMBO met lesplaats Orthopedagogisch Didactisch Centrum (1 of 2 jaar) VSO - Voortgezet Speciaal Onderwijs Handtekening ouder(s) / wettelijk vertegenwoordiger(s) voor gezien Naam: Naam: Dit formulier moet samen met het aanmeldformulier VO school worden ingeleverd 20

22 OUDERS PO VO AFD. TOELEIDING Overgang van PO naar VO ALMERE G R O E P 7 G R O E P 8 MEI JUNI JULI SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DECEMBER JANUARI FEBRUARI MAART APRIL MEI JUNI Stap 1: Inschatting extra ondersteuning Ouders zijn op de hoogte van inhoud leerlingdossier Ouders melden hun kind aan bij VO school met definief schooladvies pro; vmbo bl, vmbo kl, vmbo gl, vmbo tl, havo; vwo; vso Stap 2: leerlingdossier onderwijskundig rapport regulier VO en leerling extra ondersteuning OVERDRACHTSFORMULIER invullen Cito januari PO geeft vóór 15 februari definitief schooladvies V(S)O school stuurt inschrijfbewijs naar ouders PO geeft ook aan welke extra ondersteuning wenselijk is in het in het VO - LEO in regulier VO - LWA in regulier VMBO - lesplaats opdc - pro - vso LLn met extra ondersteuning: -OPP bij opdc, pro en vso -Intelligentie onderzoek niet ouder dan 2 jaar bij pro -verslag leer-en werkgedrag bij opdc -diagnostiek en/of hulpverlening vso -altijd LVS op functioneringsniveau getoetst bij alle dossiers verslagen indien aanwezig: -OPP bij lwa -observatie -overige die van invloed zijn op een succesvol resultaat bij plaatsing stukken als pdf toevoegen D O S S I E R C O M P L E E T Stap 4: VO geeft advies passend aanbod Deskundige VO overlegt met IB en/of leerkracht PO (indien nodig in aanwezigheid van relevante collega VO) met als doel een passend aanbod VO. Ouders zijn aanwezig of zijn op de hoogte van het overleg. Deskundige VO geeft een advies: - plaatsing vmbo + lwa - plaatsing vmbo + lesplaats opdc - aanvraag TLV pro of - aanvraag TLV vso VO school vraagt tlv pro of tlv vso aan bij de afdeling Toeleiding - Inschrijving vmbo met lwa - Inschrijving vmbo lesplaats opdc - Inschrijving pro - Inschrijving vso Stap 3: aanvullend onderzoek Stap 5: SWV Passend Onderwijs Almere PO school vraagt intelligentieonderzoek aan bij POA. Onderzoek wordt uitgevoerd door deskundigen PO in de PO school. Resultaten worden besproken met ouders en met hun instemming met school. Afdeling Toeleiding beoordeelt de aanvraag tlv. Deskundige Toeleiding stemt datum TLO met de VO school af. VO school nodigt ouders en daar waar mogelijk lln uit. PO school sluit alleen aan op verzoek van de VO school. Aanvraag en verslag TLO wordt ingevuld en ondertekend. VO school levert dit aan bij afdeling toeleiding. Stap 6: SWV VO besluit Informeert aanvragende school en ouders TLV pro TLV vso 21