Deze lesstof is in de teken- en handvaardigheid lessen in het afgelopen schooljaar behandeld.

Transcriptie

1 Syllabus 3 e klassen Havo Vwo toets beeldend Beste leerlingen, In dit boekje vind je de les- en leerstof en de gebruikte beeldende begrippen, die je moet beheersen om de eindtoets Beeldend naar behoren te kunnen maken. Deze lesstof is in de teken- en handvaardigheid lessen in het afgelopen schooljaar behandeld. Vragen, die je vreemd voorkomen in de toets, stof die in onze lessen dus niet behandeld is, probeer je zo goed mogelijk te maken. Denk logisch na, kijk goed naar de afbeeldingen en probeer de vraag te beantwoorden. De begrippen hoef je niet persé uit je hoofd te leren, maar je moet ze kunnen herkennen, of kunnen toepassen in de vragen en/of opdrachten in de toets. In dit boekje heb ik alle belangrijke stof en beeldende begrippen nog eens voor je op een rijtje gezet. Aan het einde van dit boekje vind je extra beeldende begrippen en/of uitleg over die delen van de stof, die wel getoetst wordt, maar niet in onze lessen behandeld is. Ik adviseer je op tijd te beginnen met het bestuderen en leren van de informatie in dit boekje en wens je hierbij veel succes Bij het maken van de toets heb je je etui met inhoud (potlood, pen, gum, puntenslijper, geo driehoek etc. ) nodig, vergeet deze dus niet Tips bij het maken van de toets; Bekijk de afbeelding(en) bij de vraag aandachtig voordat je de vraag leest. Lees steeds goed de hele vraag. Let op: Als bij een open vraag bijvoorbeeld wordt gevraagd noem twee voorbeelden, worden alleen de twee eerstgenoemde antwoorden beoordeeld (dus niet de derde etc.). Veel succes bij het maken van de toets

2

3 Inhoud 3hv toetsonderwerpen centrale eindtoets Kenmerken kunststromingen: Impressionisme, Expressionisme, Kubisme, Jugendstil en De Stijl Portret: posen Schematische tekening figuurstuk: zie hieronder Vormen: organisch en geometrisch Tonen van ruimtelijkheid, plasticiteit dmv arceren Schematekening mens(verhoudingen) (Extra) UITLEG Kunststromingen en begrippen: Impressionisme Impressionisten zijn niet geïnteresseerd in wát ze afbeelden, maar juist in de manier waarop. Door de industriële revolutie in Europa (rond 1800) werden er veel uitvindingen gedaan en daarbij nieuwe producten gemaakt. Zo kregen de schilders de gelegenheid om voortaan hun verf ook in tubes aan te schaffen. Ze hoefden niet meer in hun atelier te blijven om daar met allerlei stoffen, olie, pigment op een schoteltje, hun doeken vol te schilderen.

4 De kunstenaars kregen veel meer bewegingsvrijheid. Zo schilderden zij ook buiten, in de open lucht. Dit noemen we plein air. Ze werden geïnspireerd door Japanse prenten en de uitvinding van de fotografie, want hierdoor beseften ze dat de schilderkunst van dat moment eigenlijk heel bedacht was. Dit wilden ze kwijtraken, door af te beelden wat er werkelijk was. Het licht en de kleuren speelden hierbij een erg grote rol. De kunstenaars waren geboeid door de veranderende kleuren op de verschillende momenten van de dag

5 Kenmerken: - Weergeven van licht en sfeer - De kleur die verandert onder invloed van het licht - De indruk van een momentopname - Korte, kleurige kwaststreken - Zwart, bruin en grijs komen zelden voor - Onderwerpen zijn meestal buiten gekozen - Onderwerpen zijn zonder bijbedoelingen, geen boodschap of probleem - Van ca tot ca Voorbeeld van twee schilderijen van Claude Monet: zelfde onderwerp, ander moment van de dag, andere lichtval. Expressionisme Bij het expressionisme gaat het vooral om het weergeven van emoties. Er wordt nauwelijks aandacht besteed aan wat er in de werkelijkheid wordt gezien. Het draait om het uiten van je gevoel op een zo direct en spontaan mogelijke manier. Een manier waarbij geen rekening wordt gehouden met alle tot dan toe geldende wetten en regels in de kunst. Omdat deze alleen maar beperkingen op het uiten van gevoelens veroorzaken. Hierdoor wordt het onrealistisch. Kenmerken: - De persoonlijke uitdrukking van gevoelens staat voorop - De bewerkingen zijn grof en beweeglijk - De toets (verftoets), de penseelstreken zijn vaak nog zichtbaar

6 - Felle kleuren - Duidelijke grote vormen - Geen details, die de aandacht van de uitdrukking afleiden - Na 1905 schilderij van Wassily Kandinsky Kubisme In het kubisme wordt geen onderscheid gemaakt tussen driedimensionale vormen die naar de kijker toe buigen en vormen die van de kijker af moeten buigen. Kubisten maken vormen vlak en vermenigvuldigen ze dan waardoor platte vlakken met veel patronen in zachte kleuren worden geschilderd gezien vanuit verschillende hoeken. Het woord kubisme stamt af van het Latijnse woord cubus dat dobbelsteen betekent. De dobbelsteen wordt vaak gebruikt bij het maken van de schilderijen. De kubisten deden net alsof de natuur alleen maar bestond uit kubussen, kegels en bollen. Alles werd dus met deze vormen getekend. Het meest kenmerkende van het kubisme is de vereenvoudiging van alles. Kleur was niet zo belangrijk. Men gebruikte geen felle kleuren, alleen maar grijsachtige en bruine tinten. Kleur werd in een later stadium wel weer belangrijk. Er werd een hoofdvorm getekend, maar ook de restvorm was belangrijk (het wit dat op een tekening overblijft, is de restvorm). Belangrijke onderwerpen waren landschappen, mensen en stillevens. Kenmerken: - Alle vormen worden herleid tot basisvormen - Vooral hoekige, kubusachtige vormen - Verschillende standpunten in één beeld - Toepassing van de collagetechniek - De ruimte-suggestie, zoals die van oudsher geldt, wordt steeds minder belangrijk - Van "

7 1919 Juan Gris: Stilleven met bordeauxfles Paul Cézanne: Landschap in de Provence, c.1880 Jugendstil (Slaoliestijl) Jugend is het Duitse woord voor jeugd. Het geeft direct aan om wat voor soort stijl het gaat: jong en vernieuwend Men wilde op geen enkele manier bestaande stijlen imiteren. Aan het eind van de negentiende eeuw waren veel kunstenaars uitgekeken op het steeds opnieuw namaken en gebruiken van motieven en vormen uit vroegere perioden: de neostijlen. Omdat gauw een nieuwe eeuw zou beginnen wilden de kunstenaars ook een totaal nieuwe kunst. De Jugendstil is de stijl die de overgang van de 19e naar de 20e eeuw heeft gemaakt. Men probeerde alle versieringen op elkaar af te stemmen. Dit probeerde men vooral te bereiken door uit te gaan van één grondmotief, dat zich in alle voorwerpen herhaalde. Dit grondmotief was meestal een onregelmatig gebogen lijn. Het lijkt wel of alle voorwerpen en vormen gegroeid zijn. De plantaardige lijnen lijken zich overal vast te hechten. Dit veroorzaakt een zekere beweeglijkheid in het beeld. Wonderlijk genoeg gebeurt dat zonder het evenwicht te verstoren. Jugendstil vinden we terug in diverse kunsttoepassingen (totaalkunst). Jugendstil wordt ook wel slaoliestijl genoemd, deze naam danken we aan de slaolieaffiche van Jan Toorop.

8 Interieur in Jugendstil, Vivtor Horta Kenmerken: - Ook bekend als Art Nouveau en modern Style - Sierlijk gebogen lijnen en vormen geïnspireerd door de natuur - Vooral in de toegepaste kunsten als edelsmeedwerk, meubels, sieraden - Glasbewerking en damesmode - Tegen imitatie van oude stijlen - Op kleine schaal ook in de architectuur - Van /30 Alphonse Mucha, Affiche 'La Dame aux Camelias' met Sarah Bernardt (1896) Jan Toorop, Affice 'Delftsche Slaolie, lithografie1895, 60 x 94,5 cm Het affiche van Toorop is een sprekend voorbeeld voor de Jugendstil of Art Nouveau. Je ziet duidelijk dat Toorop ook een symbolische kunstenaar was. Magie, fantasie, dromen, religie, erotiek, emotie speelden een rol in zijn werk. De golvende lijnen kenmerken zijn werk. Je wordt als het

9 ware meegenomen in een vloeiende baan die de slaolie maakt binnen het beeld waar geen begin en geen einde is te vinden. De lijnen vullen het hele beeldvlak.

10 " De stijl De Stijl was een Nederlandse kunstbeweging die in 1917 werd opgezet. Deze beweging wilde na de verschrikkingen van de WO I, opnieuw beginnen. Het kon en zou weer beter worden in de wereld. Ze wilden een einde maken aan de stijlen die er waren. In plaats daarvan niet weer een andere stijl, maar De Stijl. Het tijdschrift waarin zij hun ideeën verspreidden had ook deze naam. De leden van De Stijl wilden vormgeven met overal geldende regels. Niet de zichtbare wereld om hun heen zou hun inspiratiebron zijn. Maar wel de beeldaspecten licht, kleur, ruimte en vorm. Alles wat daar gemaakt kon worden moest in evenwicht zijn met elkaar (zoals meubels, huizen, schilderijen). De belangrijkste kenmerken van de stijl zijn het gebruiken van primaire kleuren en rechte lijnen. De kunstenaars streefde naar een zo groot mogelijke eenvoud en abstractie, dit gebeurde zowel in de schilderkunst als in de bouwkunst. (totaalkunst) De kleuren werden hierdoor beperkt naar de primaire kleuren gecombineerd met zwart en wit, dit om zo dicht mogelijk bij de essentie te blijven. De Stoel, Gerrit Rietveld Piet Mondriaan Schröderhuis, Gerrit Rietveld De belangrijkste kunstenaars van de stijl waren; Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Bart van der Leck, Gerrit Rietveld en J.J.P. Oud. Inpakken, kunstenaar Christo

11 Inpakwerk Christo staat vooral bekend om het verpakken van grote bekende objecten. Dit zijn veelal gebouwen, bruggen en eilanden, maar ook bomen, torens en fonteinen. Zijn doel hierbij is de toeschouwer de wereld op een andere manier te laten zien: wanneer een object, hoe bekend ook, is ingepakt, is het niet meer herkenbaar. Omdat de objecten gewoon in gebruik zijn, is het niet mogelijk de objecten op permanente basis in te pakken. De fotografie van de projecten is daarom een belangrijk onderdeel geworden, omdat alleen de foto's kunnen worden geëxposeerd. De bekendste voorbeelden van door Christo ingepakte objecten zijn de Reichstag (1995) en 'Surrounded Islands' in de Biscayne Bay, Florida (1981). Maar Christo heeft ook andere kunstwerken gemaakt, zoals Valley Curtain (1972), The Umbrellas ( ) en The Wall (1998).

12 Begrippen die je moet weten om toe te kunnen passen: Portret Aanzicht Abstraheren Arceren A trois quart En face En profile 2-dimensionaal beeld van een ruimtelijk voorwerp een herkenbaar beeld zo vereenvoudigen dat alleen het belangrijkste overblijft, zonder toevalligheden; soms is het bijna of helemaal onherkenbaar geworden, er is dan een tussenvorm ontstaan. In deze opdracht moeten de letters zo over elkaar of in elkaar geschoven worden, dat de tekst nog net wel herkenbaar is tekenen met lijntjes; hoe meer lijntjes over elkaar (in wisselende richting) hoe donkerder; er ontstaan verschillende kleurtonen (of grijstonen). Met deze techniek kan de ruimtelijkheid van een voorwerp worden aangegeven Aanzicht (pose/stand) van schuin opzij, ¾ van het gezicht is zichtbaar (C) Aanzicht (pose/stand) recht van voren (A) Pose van opzij gezien (B)

13 Algemeen; Organische vormen alsof het gegroeid is; geïnspireerd op de natuur (in het bijzonder planten en dierachtige vormen), vb Geometrische vormen Meetkundige vormen, zoals een rechthoek, cirkel, balk. Ook wanneer een niet-meetkundige vorm sterk vereenvoudigd is en er meetkundige figuren in te herkennen zijn, spreekt men van geometrische vormen, vb Toegepaste kunst uitingen van kunst die niet op zichzelf staan, maar altijd functioneren binnen een groter geheel Totaalkunst Een kunstwerk waarin architectuur, beeldhouwkunst, schilderkunst en andere beeldende en toegepaste kunsten samengaan