Marktwerking in het openbaar vervoer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Marktwerking in het openbaar vervoer"

Transcriptie

1 Marktwerking in het openbaar vervoer Raadsstuk CDJA Najaar 2014 Sjoerd Wijnsma Samantha Jansma Lisanne Spanbroek Gert de Kok Allard Amelink Matthijs Hulleman

2 Inhoud Inleiding op marktwerking in het Openbaar Vervoer Internationaal Openbaar Vervoer... 5 Case 1: Fyra terug, NS krijgt geld Nationaal Openbaar Vervoer... 7 Case 2: Mansveld waarschuwt NS voor concurrentie op het spoor Aanbestedingen in het OV... 9 Casus 3: Connexxion weer in beroep tegen OV-concessie Aanbesteden specifiek Openbaar Vervoer Casus 4: Veerbotenoorlog Aanbesteden Regionaal Openbaar Vervoer Casus 5: Bezuinigingen in de regio

3 Inleiding op marktwerking in het openbaar vervoer Toegankelijke, moderne infrastructuur is belangrijk om de Nederlandse economie gezond en concurrerend te houden. Goederen en personen moeten zich snel en makkelijk kunnen verplaatsen tussen en binnen Nederlandse steden en dorpen en van en naar andere landen. Alleen dan kan Nederland blijven concurreren met de landen om ons heen en de opkomende economieën. Naast goede wegen, havens en vliegvelden is openbaar vervoer een belangrijk onderdeel van de Nederlandse infrastructuur. Het CDJA ziet openbaar vervoer niet alleen als vervanger van auto- of fietsverkeer, maar als onderdeel van de totale infrastructuur van Nederland. Marktwerking De afgelopen 20 jaar is er veel veranderd in de openbaar vervoer sector. Marktwerking is op verschillende manieren geïntroduceerd. In de meeste gevallen worden concessies verleend in openbare aanbestedingsprocedures. Een concessie is een vergunning voor een vervoerder om het openbaar vervoer in een bepaalde regio onder vooraf afgesproken afspraken te regelen. Deze vervoerder heeft dan het alleenrecht in deze regio, concurrenten zijn niet toegestaan. In veel gevallen worden deze concessies voor een bepaalde periode verdeeld via een openbare aanbesteding. Elke vervoerder mag dan aangeven op welke manier en tegen welke prijs het openbaar vervoer in een gebied wil invullen. De overheid (Rijk, provincie of gemeente) die de concessie verleent kiest de vervoerder die het beste aan de voorwaarden voldoet. Dat kan dus betekenen dat Arriva het busvervoer verzorgt in Noordoost-Friesland, terwijl Qbuzz het busvervoer in Zuidoost-Friesland verzorgt. In sommige gevallen is er geen sprake van een openbare aanbestedingsprocedure wanneer de concessie verleend wordt. De overheid besluit dan om een onderhandse gunning te verlenen aan een bepaalde vervoerder. Het grootste gedeelte van het Nederlandse spoorvervoer voor passagiers wordt op deze manier aan de NS gegund. Andere vervoerders kunnen zich niet inschrijven voor de concessie. De overheid kan dit doen om rust te bewaren en chaos te voorkomen. Een andere manier van marktwerking in het openbaar vervoer is directe concurrentie. In dat geval mogen verschillende vervoerders diensten aanbieden op een bepaald traject. Dat zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat Arriva en de NS allebei een treindienst aanbieden tussen Rotterdam en Amsterdam. Infrastructuur Op dit moment zijn ProRail en de NS twee onafhankelijke bedrijven. ProRail is infrastructuurbeheerder en eigenaar van het spoor in Nederland. ProRail verzorgt ook de dienstregeling en de verkeersleiding. Omdat meerdere vervoerders (zoals goederenvervoerders) gebruik maken van het spoor is ProRail een onafhankelijke organisatie en staat het los van NS. Naast goederenvervoerders en de NS zijn er nog regionale vervoerders op het spoor. Deze vervoerders, zoals Arriva, Syntus en Connexxion verzorgen het vervoer op de kleinere spoorlijnen in de regio s. De NS verzorgt het vervoer op het Hoofdrailnet. Dit zijn de belangrijkste spoorlijnen die samengevoegd zijn in één concessie die onderhands is gegund aan de NS. Visie In de CDJA visie op marktwerking in het openbaar vervoer staan de vier grondslagen van het CDA en CDJA centraal. Rentmeesterschap, gespreide verantwoordelijkheid, publieke gerechtigheid en solidariteit. Rentmeesterschap staat voor het duurzaam beheren van de aarde. Dat gaat niet alleen over milieuvervuiling of het broeikaseffect maar ook over goed beleid op de langere termijn. 3

4 Marktwerking in het openbaar vervoer kan een middel zijn om de kwaliteit en de betaalbaarheid van het openbaar vervoer voor de toekomst te waarborgen, maar mag niet een doel op zich zijn. Voorop staat dat er voor de lange termijn in Nederland een gezond, modern en toekomstbestendig openbaar vervoersnetwerk bestaat. Gespreide verantwoordelijkheid gaat over het vertrouwen in de maatschappij om dingen zelf op een goede manier te regelen. De overheid hoeft niet altijd met regels te komen omdat burgers en bedrijven zelf prima weten hoe bepaalde zaken geregeld moeten worden. Lokale initiatieven in het openbaar vervoer (zoals de buurtbus) moeten de ruimte krijgen. Daar waar concurrentie tussen verschillende vervoersbedrijven mogelijk is, moet die mogelijkheid geboden worden. Publieke gerechtigheid stelt een betrouwbare overheid centraal die zorgt voor de meest kwetsbaren in de samenleving. Mensen moeten kunnen rekenen op betrouwbaar openbaar vervoer die voor iedereen toegankelijk is. Vervoerders hebben verantwoordelijkheden tegenover de maatschappij. Het CDJA verwacht van vervoerders dat zij niet alleen winst op de korte termijn centraal stellen in de bedrijfsvoering maar ook hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Dat betekent dat vervoerders de belangen en wensen van reizigers, zoals goede aansluitingen of toiletten in Sprinters, centraal stellen in hun bedrijfsvoering. Samen leven en werken staat bij het begrip solidariteit centraal. Onderlinge verbondenheid tussen mensen zorgt ervoor dat we op elkaar letten en de meest zwakken van de samenleving de kans geven volop mee te doen. Het openbaar vervoer moet daarom betaalbaar zijn en toegankelijk voor mensen met een beperking. Uitspraak 1: Het CDJA staat niet afwijzend tegen marktwerking in het Openbaar Vervoer, zolang kwaliteit en toegankelijkheid worden gewaarborgd. 4

5 1 Internationaal Openbaar Vervoer Case 1: Fyra terug, NS krijgt geld De Nederlandse Spoorwegen hebben met AnsaldoBreda en moedermaatschappij Finmeccanica een akkoord bereikt over de Fyra. Daarmee lijkt een punt gezet achter het drama met de Italiaanse hogesnelheidstrein. De deal houdt onder meer in dat alle hogesnelheidstreinen van het type V250 terug gaan naar AnsaldoBreda en dat de NS een bedrag van 125 miljoen euro terugkrijgt. De oplossing moet voorkomen dat beide bedrijven nog jaren energie en geld in de kwestie moeten steken. Ondanks de overeenkomst legt de NS flink toe op het project. De spoorwegen becijferen het verlies in de Fyra-zaak nu op 88 miljoen euro. Dat is veel minder dan eerder geschat. Doorverkopen Door het akkoord kan AnsaldoBreda de V250-treinen doorverkopen aan andere klanten. De NS krijgt voor iedere verkochte Fyra een extra betaling, met een maximum van 21 miljoen euro. Volgens de NS ging het conflict fundamenteel "niet over de robuustheid van het ontwerp van de trein, maar vooral over aanvaardbare deadlines voor reparatie en inzetbaarheid die niet voldeden aan de NS-behoeften en over de financiële consequenties". De partijen hebben afgesproken dat ze afzien van verdere financiële claims. NOS, 17 maart 2014 Het Fyra-drama is een goed voorbeeld hoe aanbestedingsprocedures in het openbaar vervoer fout kunnen gaan. De High Speed Alliance (HSA) (90 procent van de NS en 10 procent van de KLM) heeft sinds de voltooiing van de Hogesnelheidslijn (HSL) in 2009 de concessie om de lijn tussen Brussel en Amsterdam te verzorgen. Om deze concessie uit te voeren bestelde de HSA 19 hogesnelheidstreinen bij de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda samen met de Belgische spoorwegen NMBS. AnsaldoBreda had geen ervaring met het bouwen van hogesnelheidstreinen. Uiteindelijk bleek in 2013 dat de treinen veel gebreken hadden en trokken de NS en de Belgische spoorwegen (NMBS) de stekker uit het project. Niet alleen leverde dit een miljoenenverlies op voor de NS, er rijdt nog steeds geen snelle trein tussen Brussel en Amsterdam. Ondanks dit fiasco besloot staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu de NS nog een kans te geven op de Hogesnelheidslijn (HSL). Andere vervoerders, zoals de Arriva, hebben aangegeven dat ze graag met alternatieven komen. Uitspraak 2: De Hogesnelheidslijn (HSL) tussen Amsterdam en Brussel moet opnieuw worden aanbesteed om alle vervoerders een kans te geven om met een beter alternatief te komen, aangezien de NS incapabel is gebleken. Gemeenschappelijk Europees transportbeleid De casus hierboven is een voorbeeld van de problemen die kunnen ontstaan op een internationale spoorlijn. Het openbaar vervoer is niet gebonden aan grenzen. Vooral sinds de opening van de grenzen binnen de Europese Unie reizen veel meer mensen dagelijks met openbaar vervoer over de grenzen. De Europese Commissie spreekt al sinds de jaren 80 over het opstellen van een gemeenschappelijk transportbeleid. Eind jaren 80 kwam de Commissie met vijf beginselen om de integratie van de vervoermarkt te bevorderen: 1) vrijheid voor de vervoerondernemers om op de marktbehoeften in te spelen; 2) verduidelijking en vereenvoudiging van de rol van de overheid in het vervoer; 3) vrijheid van vestiging en vrijheid van dienstverlening in de hele Europese Gemeenschap; 5

6 4) invoering van efficiënte maatregelen ter bescherming van gebruikers en werknemers; 5) aandacht voor het milieu 1. Er zijn verschillende redenen waarom de Europese Commissie van mening is dat er Europees beleid nodig is voor het spoor. De belangrijkste en politiek meest gevoelige verschillen in beleid zijn de eisen aan materieel (zoals locomotieven), de verschillen in de mate van marktwerking op de passagiersmarkt en de verschillen tussen Europese landen in de splitsing van infrastructuurbeheer en vervoer. Oneerlijke markttoegang, weinig concurrentiedruk en hoge administratieve lasten belemmeren de potentiële groei van het spoorvervoer. Daarnaast spelen de spoorwegen een belangrijke rol in de klimaatdoelstellingen van de Commissie. Het marktaandeel van passagiers- en goederenvervoer per spoor moet groeien ten opzichte van het weg- en vliegverkeer. Sinds 2001 zijn er vier spoorwegpakketten gepresenteerd die het passagiers- en goederenvervoer op het spoor moeten verbeteren, het laatste pakket werd begin 2013 gepresenteerd en er wordt nog steeds over gediscussieerd. De voorstellen zijn vooral gericht op de bevordering van concurrentie op het spoor. Meer concurrentie is in de ogen van de Commissie de beste manier om innovatie in de Europese spoorwegsector aan te moedigen. De markt voor private vervoerders (het regionale vervoer) is open voor concurrentie (via aanbesteding), terwijl het hoofdrailnet waarop NS rijdt gesloten blijft voor concurrentie. Doordat EU-lidstaten niet allemaal evenveel concurrentie toelaten kan de NS wel actief zijn op de Britse, Duitse en Tsjechische spoorwegen (met dochteronderneming Abellio) terwijl buitenlandse vervoerders geen grip kunnen krijgen op het hoofdrailnet in Nederland. Uitspraak 3: Het CDJA roept op tot meer Europese marktwerking met gelijke kansen voor alle vervoerders, ook als dit ten koste gaat van het monopolie van de NS. 1 Sociaal Economische Raad; advies gemeenschappelijk spoorwegbeleid: 9 november

7 2 Nationaal Openbaar Vervoer De meeste kilometers spoor in Nederland behoren tot het hoofdrailnet. Onder deze lijnen vallen alle intercity- en langeafstandsverbindingen en een aantal Randstedelijke lijnen waarop alleen stoptreindiensten plaatsvinden. Op dit moment zijn dat bijna alle trajecten waar de NS rijdt. Het hoofdrailnet wordt beschouwd als relatief rendabel, dat wil zeggen met weinig subsidie uitgevoerd. NS exploiteert zowel sneltreinen (onder de naam Intercity) als stoptreinen (onder de naam Sprinter). De intercity heeft in het netwerk de functie van het langeafstandsvervoer, terwijl de stoptrein zowel een forensentrein is als een voor- en natransport voor het langeafstandsverkeer. NS heeft momenteel van overheidswege de opdracht om elk station minimaal eens per uur te bedienen. De doelstelling is om binnen enkele jaren de bediening te verhogen naar twee keer per uur. Regionale vervoerders hebben deze eis niet opgelegd gekregen, losstaand van de reizigersvraag naar een bepaald aantal verbindingen per uur. Het rendement van het hoofdrailnet wordt mede bepaald door het aanvoeren van reizigers in stoptreinen. Op veel verbindingen komt de stoptrein van hetzelfde traject net voor de intercity binnen, zodat reizigers kunnen overstappen op de snelle verbinding. Daarnaast worden met de langeafstandsverbindingen meer reizigerskilometers gemaakt, ook doordat de reiziger er vaak een langere afstand mee aflegt. Momenteel hanteert de NS een vast tarief. De reiziger betaalt per kilometer en kan voor een vast bedrag korting krijgen. De gemiddelde bezettingsgraad is echter teleurstellend. De overheid streeft ernaar de treinen gemiddeld voor 30 procent vol te krijgen. Een mogelijkheid daartoe is het (financieel) aantrekkelijker maken om buiten de spits te reizen. Daarnaast kan met gedifferentieerde tarieven, zoals een toeslag voor extra snelle of comfortabele treinen, de reiziger beter worden bediend. Uitspraak 4: Vervoerders mogen met gedifferentieerde wisselende tarieven werken indien hiermee buitengewoon reizigerscomfort kan worden gefinancierd. Case 2: Mansveld waarschuwt NS voor concurrentie op het spoor Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) zal niet aarzelen andere vervoerders op het hoofdrailnet toe te laten als de Nederlandse Spoorwegen prestatieafspraken niet nakomt. 'De wet staat dat toe', zei Mansveld vandaag tijdens een Kamerdebat over de Lange Termijn Spoor Agenda. De concessie voor personenvervoer op het hoofdrailnet is de NS vanaf 2015 weer voor tien jaar verleend. Mansveld wil halverwege die periode een grondige evaluatie maken van de prestaties van het vervoersbedrijf. Mochten die ernstig tekort schieten dan overweegt ze het hoofdrailnet 'op te knippen'. Met dat dreigement komt de staatssecretaris eerder de VVD tegemoet dan haar eigen partij, de PvdA. Die laatste partij voelt er weinig voor dat de macht van de NS wordt beperkt en wil niet dat andere vervoerders als Arriva en Syntus verantwoordelijk worden voor het personenvervoer op de belangrijkste spoorlijnen. De Volkskrant: Mansveldwaarschuwt-NS-voor-concurrentie-op-spoor.dhtml, 15 april

8 De concessie voor het hoofdrailnet is in 2005 voor het eerst aanbesteed en werd direct onderhands gegund aan NS, voor een periode van tien jaar. Dit wil zeggen dat andere vervoerders zich niet op deze concessie konden inschrijven. Deze periode is in 2011 verlengd 2. Regionale vervoerders als Arriva en Veolia hebben dit besluit in hetzelfde jaar bekritiseerd. 3 Een regionaal vervoerder kan momenteel niet een dienst op het hoofdrailnet overnemen, zelfs als de dienst voor NS onrendabel is en een concurrent er wel brood in ziet. NS is nog steeds monopolist op het hoofdrailnet. Concurrentie binnen een concessie kan leiden tot een oneerlijke markt. Als vervoerder A. de intercitydienst van Amsterdam naar Rotterdam krijgt toegewezen, terwijl vervoerder B. de stoptreinen moet laten rijden op de nevenlijnen, zou vervoerder A. onevenredige winst maken over de rug van B., omdat stoptreinen veel minder rendabel zijn door het lagere aantal reizigerskilometers en de hoge kosten op een korte afstand. Figuur 1. Het aantal in- en uitstappende reizigers per dag per station in Men houde hierbij in gedachten dat een stoptrein honderd zitplaatsen biedt op een minder bezette nevenlijn. Het hoofdrailnet wordt nu in één enkele concessie onderhands gegund aan de NS. Door het als één geheel aan te bieden moet de kwaliteit gewaarborgd blijven en hoeven reizigers minder vaak over te stappen. Meer marktwerking zou kunnen worden bereikt door het hoofdrailnet op te splitsen en in verschillende delen openbaar aan te besteden. Uitspraak 5: Het hoofdrailnet moet worden opgeknipt in kleinere gebieden die openbaar aanbesteed worden. Om te zorgen voor eerlijke concurrentie voor alle gebruikers van het spoor, waaronder goederenvervoerders, is het noodzakelijk dat er een onafhankelijke infrastructuurbeheerder bestaat. ProRail moet daarom wel samenwerken met de vervoerders, maar mag geen onderdeel worden van de NS of een andere vervoerder. Uitspraak 6: NS en ProRail mogen niet samengevoegd worden tot één bedrijf. 2 Kamerbrief, 18 november De NRC: 14 februari

9 3 Aanbestedingen in het OV Begin 2001 is in Nederland marktwerking in het regionale openbaar spoor-, stads- en streekvervoer geïntroduceerd. Door marktwerking zouden vervoersbedrijven gaan innoveren, hun kennis van de markt vergroten en hun creativiteit beter inzetten. Dit zou moeten leiden tot een hogere efficiency en grotere aantrekkelijkheid van het OV. De Wet Personenvervoer 2000 (Wp2000) regelt de marktwerking in het OV en benoemt drie hoofddoelstellingen: 1) Toename van het aantal reizigers, selectief en regionaal gedifferentieerd, om de bereikbaarheid en vitaliteit van, met name, stedelijke gebieden te verbeteren 2) Verhoging van de efficiëntie, en daarmee de van de kostendekkingsgraad 3) Waarborging van de sociale functie Verbetering voorzieningenniveau Verhoging van de subjectieve kwaliteitsbeleving van de reiziger Verhoging van de gerichtheid op de klant Versterking van het innovatief vermogen van het vervoersbedrijf Naast de invoering van marktwerking is het OV gedecentraliseerd. Door decentralisatie ligt de verantwoordelijkheid voor het openbaar vervoer in een bepaalde regio bij de lokale vervoersautoriteit: een provincie of stadsregio. Deze partij verleent voor het gebied dat onder zijn verantwoordelijkheid valt de eerder vermelde concessie aan een vervoerder voor een looptijd van meerdere jaren. De vervoersautoriteit stelt een bestek op, waarin zij beschrijft wat ze verwacht van de vervoerder die de concessie krijgt. Vervolgens brengen de vervoerders een offerte uit op basis van het bestek. In het bestek zijn de criteria vastgelegd op prijs en kwaliteit op basis waarvan de vervoersautoriteit bepaalt wie het beste aanbod heeft gedaan en de concessie wint. Casus 3: Connexxion weer in beroep tegen OV-concessie Nadat begin oktober dit jaar bekend werd dat QBuzz door het Bestuur Regio Utrecht (BRU) is verkozen tot nieuwe vervoerder in de stadsregio Utrecht is vervoersbedrijf Connexxion opnieuw in beroep gegaan tegen de gunning. Dat heeft Connexxion bevestigd aan RTV Utrecht. Volgens een woordvoerder van Connexxion is vorige week beroep aangetekend, maar een toelichting op de inhoud van het bezwaar wil de vervoerder niet geven. Volgens het BRU kwam QBuzz ten opzichte van Connexxion met een betere prijs-kwaliteit verhouding voor de regio én de reiziger. Daarbij krijgt de stadsregio Utrecht met de nieuwe vervoerder de beschikking over het schoonste wagenpark van Nederland volgens het BRU. Tot december 2013 is Connexxion nog verantwoordelijk voor het tram- en busvervoer in de regio. Eerder gunde het BRU het openbaar vervoer ook al aan Qbuzz, maar eindeloze rechtszaken zorgden ervoor dat de hele procedure opnieuw moest. Connexxion is al meer dan 100 jaar actief in de regio. Met de komst van Qbuzz zullen bijvoorbeeld ook de bekende GVU-stadsbussen uit het Utrechtse straatbeeld verdwijnen. De aanbesteding van het openbaar vervoer verloopt volgens wettelijk vastgestelde procedures en de bepalingen in het bestek. De wet voorziet in beroepsmogelijkheden; vanaf de bekendmaking van QBuzz als nieuwe vervoerder kon zes weken bezwaar worden gemaakt tegen het gunningsbesluit. Het genomen gunningsbesluit wordt pas onherroepelijk als binnen de bezwaarperiode geen bezwaar zou worden ingediend of na afronding van die eventuele procedures. Connexxion heeft nog geen officiële bekendmaking gedaan van het aangetekende beroep en ook vanuit het BRU is nog niet officieel gereageerd op de kwestie. De Utrechtse Internet Courant: 12 november

10 Bovenstaande casus is bij aanbestedingsprocedures in het OV geen uitzondering. Juridisch getouwtrek doet zich in veel gevallen voor. Vervoerders grijpen elke strohalm aan die ze kunnen vinden om de gunning te beïnvloeden, wat niet onbegrijpelijk is in het licht van de financiële belangen die spelen. Tegelijk is het een uiting van iets wat onder de oppervlakte speelt: een scheve rolverdeling tussen vervoerders en de vervoersautoriteit. Die gaat ten koste van flexibiliteit, innovatie en uiteindelijk de klantgerichtheid. De Wp2000 is ingericht vanuit de gedachte dat de vervoerder bedenkt hoe het OV binnen een regio het beste kan worden vormgegeven. Het idee is dat de vervoerder de meeste kennis heeft over hoe je openbaar vervoer effectief en klantgericht inricht. De concessieverlener formuleert de doelstellingen bijvoorbeeld een groei van het marktaandeel van het OV en stelt de kaders op waarbinnen deze doelstelling behaald moeten worden bijvoorbeeld bereikbaarheidsnormen, een minimaal voorzieningenniveau en een maximaal tarief. Dit wordt vastgelegd in het bestek en op basis daarvan doen de vervoerders een voorstel voor hoe zij denken dat binnen de kaders het openbaar vervoer in de regio het beste kan worden ingericht. Om dit goed te laten functioneren is het van belang dat de concessieverlener voldoende ruimte laat voor de kennis en kunde van de vervoerders. De kaders moeten niet zo gedetailleerd zijn dat de vervoerder geen keuzevrijheid meer heeft. In veel aanbestedingen gaat dit mis. In bestekken wordt vastgelegd welke buslijnen gereden moeten worden, via welke haltes, met welke frequentie en met welk type voertuig. Het enige waarop de vervoerder in zijn offerte ten opzichte van andere vervoerders nog het verschil kan maken, is op hoe laag hij de kosten kan houden. Dit maakt dat de aandacht volledig uitgaat naar het uitkleden van het aanbod tot op het niveau dat het nog net aan de eisen van het bestek voldoet. Daarbij letten vervoerders nauwgezet op wat veel en wat weinig punten oplevert voor de gunning. Wanneer bijvoorbeeld voor het rijden met duurzamere bussen weinig punten toegekend worden, zullen weinig vervoerders geneigd zijn dit in hun aanbod toe te zeggen. Als gevolg hiervan moet de aanbestedende overheid opletten dat het zijn bestek zo inricht dat zij in de biedingen wel krijgt wat ze wil. Voorkomen moet worden dat er gaten in het bestek zitten, waardoor vervoerders zich kunnen onttrekken aan bepaalde eisen en toch een aanbesteding kunnen winnen. Zodoende worden de bestekken gedetailleerder en uitgebreider, waardoor het wantrouwen tussen de partijen alleen maar verder toeneemt. Vervolgens is het contract dat gesloten wordt in steen gebeiteld, wat maakt dat gedurende de concessieperiode enige bijsturing van het contract niet mogelijk is. Wanneer de vraag naar openbaar vervoer sterk verandert of bijvoorbeeld een nieuwe woonwijk wordt geopend, is het lastig om hierop te anticiperen. Deze spiraal moet doorbroken worden door als concessieverlener het wat centraal te stellen en niet het hoe. De vervoersautoriteit moet zich afvragen: wat wil de reiziger in de regio? Daarbij moet niet te veel gedacht worden vanuit de bestaande situatie. Het behoud van een bepaalde lijn is nooit een doel in zichzelf, het gaat erom dat woon- en werkgebieden met elkaar verbonden worden of bepaalde doelgroepen gebruik kunnen maken van het OV. De concessieverlener moet zich richten op welke verwachtingen (bijv. goede aansluiting op de rest van de OV-keten) en ambities zij heeft (bijv. groei van het marktaandeel van het OV). Daarbij moet de aanbestedende overheid tijdig reizigersorganisaties én de vervoerders betrekken. Zij kunnen dan hun input leveren op wat zij denken dat het OV in een regio nodig heeft. Hóé deze doelen en ambities vervolgens het beste bereikt kunnen worden moet overgelaten worden aan de vervoerders. Door het aanbestedingsproces in te richten vanuit wederzijds vertrouwen en als overheid je grenzen te kennen, gaat de energie in het aanbestedingsproces uit naar waar het echt naar uit moet gaan: het realiseren van een zo goed mogelijk openbaar vervoer. Uitspraak 6: De regionale overheden moeten veel ruimte laten voor de kennis en kunde van de vervoerders. Zij moeten zich zo min mogelijk bemoeien met de inrichting van het openbaar vervoer in hun regio en enkel op hoofdlijnen kaders stellen. 10

11 4 Aanbesteden specifiek Openbaar Vervoer Casus 4: Veerbotenoorlog In 2011 verleende minister Schultz van Haegen twee concessies voor de waddenveren. Deze concessies gingen naar rederij Doeksen/TSM voor de waddeneilanden Terschelling en Vlieland en naar rederij Wagenborg voor Ameland en Schiermonnikoog. Deze concessies zijn onderhands gegund. Tegen de eerste concessie is bezwaar aangetekend door de rederij Eigen Veerdienst Terschelling(EVT). Rederij EVT ging in 2011 de concurrentie aan op de veerdienst tussen Harlingen en Terschelling met rederij Doeksen uit onvrede om het monopolie en de hoge prijzen van Doeksen. Doeksen vaarde destijds nog op basis van een openbaredienstcontract en dit contract bood ruimte voor medegebruik van de aanlegvoorzieningen door derden. Rederij EVT heeft hier gebruik van gemaakt en is, voor de goedkope prijs van 5 euro voor een enkeltje, gaan varen. Zo heeft rederij EVT veel passagiers over kunnen nemen op de rendabele tochten in de zomer tot grote ergernis van Doeksen die de contractverplichting had om ook de onrendabele diensten te varen. De hoge prijzen van het waddenveer tussen Harlingen en Terschelling was de reden dat de eilandbewoners een lokaal initiatief begonnen in de vorm van de rederij Eigen Veerdienst Terschelling(EVT). Zoals eerder genoemd, streeft het CDJA naar ruimte voor dergelijke initiatieven in het kader van gespreide verantwoordelijkheid. Hierbij zetten wij wel de kanttekening dat die ruimte er moet zijn. Concurrentie op de veerdienst tussen Harlingen en Terschelling is fysiek lastig en creëert een oneerlijke markt. Er was namelijk weinig ruimte voor medegebruik van de havens en daarnaast kon Doeksen niet concurreren met de stuntprijzen van de EVT, want Doeksen had op basis van het openbaredienstcontract de verplichting om ook de onrendabele diensten te varen. Doeksen dreigde daarom op een gegeven moment met versobering van de dienstregeling en zo kreeg de vrije markt op de veerroute nadelige gevolgen voor de bewoners. Ruimte op het water was er dus niet. Staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur en Milieu) vreesde dat een vrije markt de bereikbaarheid van het eiland in het geding zou brengen en trof daarom een regeling met de EVT 4, inclusief een afkoopsom van 9 miljoen euro. EVT trok zich terug en Doeksen is weer monopolist op de route tussen Harlingen en Terschelling. De stimulans van de vrije markt om goedkoop te gaan varen is weg en Doeksen hanteert weer de hoge prijzen. Het CDJA kan zich aansluiten bij de wens om de belangen van de bewoners omtrent bereikbaarheid te waarborgen, de bewoners dienen namelijk de mogelijkheid te hebben om te participeren in de maatschappij. Er kunnen echter wel vraagtekens gezet worden bij de oplossing van de staatssecretaris. Een andere oplossing was namelijk geweest om de vrije markt op het water te verplaatsen naar de vaste wal, namelijk vrije markt creëren in de aanbestedingsprocedure. Als er gekozen wordt voor een openbare aanbesteding is er ruimte voor lokale initiatieven en worden de rederijen gestimuleerd om de dienst zo goedkoop mogelijk, doch kwalitatief, aan te bieden. Op dit moment ontbreekt bij de rederijen de stimulans om het betaalbaar te houden, want zij hebben zicht op een lang contract met de overheid. Uitspraak 7: De door staatssecretaris Mansveld verleende afkoopsom van negen miljoen euro voor de rederij EVT is een onnodige overtreding van Europese staatssteunregels en een buitensporige 4 De Volkskrant: Mogelijk-illegale-staatssteun-ingezet-bij-schadeloosstelling-reder-Terschelling.dhtml, 16 april

12 oplossing voor het waarborgen van de bereikbaarheid van het eiland, daar waar de oplossing ook gezocht kon worden in het houden van een openbare aanbesteding i.p.v. onderhandse gunning Betaalbaarheid is belangrijk in het kader van publieke gerechtigheid. Het openbaar vervoer is een dienst van algemeen economisch belang, deze Europese definitie creëert voor de overheid de zorgplicht om deze dienst toegankelijk te houden en hieronder valt ook betaalbaarheid. Daarnaast dient er bij de Waddenveren ook te worden gekeken naar de functie van de veerdienst. Waar het openbaar vervoer in het algemeen een vervanger is van de auto of fiets, is de veerdienst de enige optie om de oversteek te maken. Eilandbewoners gaan met de veerdienst om naar school of werk te gaan, een ziekenhuis te bezoeken of op verjaardagsvisite te gaan. De veerdienst maakt het voor eilandbewoners mogelijk om te participeren in de samenleving. Wanneer de oversteek te duur wordt, verklein je ook de kansen van de bewoners om mee te draaien aan de vaste wal. De bewoners raken geïsoleerd. Een vergelijkbare situatie is gaande op het platteland, waar bushaltes worden verwijderd en bussen minder frequent komen. Mensen die zijn aangewezen op het openbaar vervoer, bijv. ouderen die niet kunnen fietsen of autorijden, kunnen dan alleen nog kiezen voor de duurdere taxicentrales. Alleen wat als je dat niet kunt betalen? Uitspraak 8: In het kader van publieke gerechtigheid dient betrouwbaarheid en betaalbaarheid van het openbaar vervoer tussen de Nederlandse eilanden, waaronder het Waddengebied en het Caribisch gebied, en de vaste wal gegarandeerd te worden om de eilandbewoners kans te bieden om volledig te kunnen participeren in de samenleving 12

13 5 Aanbesteden Regionaal Openbaar Vervoer In de praktijk De introductie van marktwerking en de decentralisatie in het OV hebben tot goede resultaten geleid, zowel op het platteland als in de stad. Een voorbeeld uit het noorden is Arriva die nu spoor- en busvervoer met elkaar kan combineren. En drukte tijdens de spits wordt opgevangen met de Collegeliner, een busdienst voor scholieren. Daarnaast is efficiëntie is verbeterd door openbare aanbestedingen en onderhandse gunningen, de behaalde winst hiervan wordt meestal gebruikt om het bestaande regionale vervoer uit te breiden. Het staat de aanbieder echter vrij om keuzes te maken in de besteding hiervan. Zo kan de winst ingezet worden om de sociale functie te vergroten door onrendabele lijnen, tijden en frequentie in stand te houden of om een gunstig bod te kunnen doen bij de aanbestedingen. Voor aanbieders biedt marktwerking de kans zichzelf te onderscheiden door middel van kwaliteit van de dienstverlening, multinzetbaarheid personeel, materieel, kortere en snellere ritten. Zowel de sector als de aanbestedingsprocedure brengt hindernissen met zich mee. Te denken valt aan financiële risico's en investeringen waardoor kleinere aanbieders zich minder vaak inschrijven en het aantal partijen beperkt blijft. Hierbij zijn twee voorbeelden in te denken. Allereerst, de vraag vanuit de regio naar lagevloerbussen is groot en de investeringen risicovol ten opzichte van het aantal passagiers. Alternatieven zijn onder andere tweedehands busmaterieel of lease. Ten tweede, op het spoor is de NS de feitelijke leverancier van gebruikt spoormaterieel dat voldoet aan de Nederlandse toelatingseisen. De provincie Gelderland heeft een alternatief gevonden en met goedkeuring van het ministerie van Verkeer en Waterstaat besloten de treindiensten voor een langere periode te gunnen. Hierbij zijn dwingende afspraken, met boetemogelijkheden, om het vervoersbedrijf scherp te houden afgesloten. De verplichte personeelsovername is een belangrijk punt in de aanbestedingsprocedure. Door natuurlijk verloop kan een efficiëntieslag toch gemaakt worden, bijvoorbeeld door het inzetten van taxibusjes ter vervanging van bussen. Hiermee verdwijnt de onregelmatigheidstoeslag en kunnen goedkope krachten ingezet worden in verband met de verlaagde kwalificatie-eisen. Overname van conducteurs is niet meer vanzelfsprekend want regionale vervoersbedrijven kiezen er steeds vaker voor om geen conducteurs mee te laten reizen. De belangrijkste winst bij de afstemming van regionale OV-bedrijven zijn kortere ritten en efficiënte overstapmogelijkheden. Lokale overheden kijken anders naar de kosten die behoren tot de instandhouding van aansluitingen met het spoor. Inzetten op verbeterde busverbindingen kan opwegen tegen de kosten van de regionale spoorvoorziening. Een campagne ter promotie van het lokale openbare vervoer kan bijdragen aan de verduurzaming en ontlasting van het reguliere vervoer in de regio. Uitspraak 9: Marktwerking en decentralisatie hebben zich bewezen. Het CDJA roept op dit beleid van marktwerking en decentralisatie door te zetten en de toegankelijkheid en bereikbaarheid te waarborgen. 13

14 Casus 5: Bezuinigingen in de regio 10 December 2013 De Provinciale Staten Overijssel gaan bezuinigen op het openbaar vervoer. De kosten worden steeds hoger, de inkomsten vanuit het Rijk minder. Het tekort is nu +/- 8 miljoen euro en dreigt komende jaren op te lopen tot 14 miljoen, doel is een jaarlijkse bezuiniging van 7 miljoen. De bezuinigingen hebben grote gevolgen, bussen en treinen rijden minder vaak en buslijnen die parralen aan het spoor lopen worden soms opgeheven. Er zijn diverse acties; een online petitie, offline steunverklaringen door busreizigers, acties door busschauffeurs en FNV Bondgenoten laat weten dat de bezuinigingen onnodig zijn.diverse fracties presenteren creatieve ideeën om de bezuinigingen minder pijnlijk te laten verlopen, de ondernemingsraad van Synthus Midden Overijssel dient een alternatief plan in. 26 maart 2014 De meeste politieke partijen stemmen in, mits de treinvoorzieningen verbeterd worden; extra stations in Staphorst, Bathmen, Bergentheim en Zwolle-Zuid. Verder wordt een lobby richting het Rijk opgestart om te proberen toch meer geld los te krijgen om het OV te financieren. Op initiatief van het CDA word toch extra geld beschikbaar gesteld. Dat kan worden ingezet op het moment dat als de bezuinigingen in de praktijk toch te pijnlijk blijken te zijn, zoals voor cliënten in de zorg die erg afhankelijk zijn van goed openbaar vervoer. Bovendien wil het CDA dat er voldoende budget wordt gereserveerd voor toekomstvaste alternatieven zoals flexlijnen in toeristische gebieden en (een goed alternatief voor) buurtbussen ingezet door samenwerking van gemeenten. De sociale functie Aandacht voor de sociale functie heeft de afgelopen jaren in de marktwerking de boventoon gevoerd in plaats van de kostendekkendheid en of een toename van reizigers. Oorzaak hiervan wordt toegewezen aan de politieke en/of beleidsmatige motieven van de lokale bestuurders. Het behouden of verbeteren van onrendabele lijnen, om de sociale functie, mag verbetering van drukke lijnen niet tegenhouden. Deze ambtelijke visie staat tegenover de veranderende realiteit op het platteland en de stedelijke gebieden. Globaal gezegd kun je stellen dat de steden groeien en de plattelandsgemeenten aan de rand van ons land krimpen. De bevolking in de steden is jonger dan op het platteland. Deze ontwikkelingen zorgen voor focus bij de overheid op goede ontsluiting van grote steden en omliggende gemeenten om, bijvoorbeeld, de economie draaiend te houden. Plattelandsgemeenten zijn minder aantrekkelijk voor de overheid, omdat 1) er minder mensen te vervoeren zijn en 2) de economische belangen kleiner zijn. Maar zoals al eerder in dit stuk geschreven is, kunnen dat niet de enige criteria voor openbaar vervoer zijn. In dit gedeelte willen we het hebben over de bereikbaarheid van het platteland en de stad. De stad en omliggende regio s hebben de aandacht, dus dat komt wel goed, om het wat populair te zeggen. Maar hoe zit dat met de gemeenten die net buiten het centrum, ook wel periferie genoemd, zitten? Er worden bezuinigingen doorgevoerd en de privatisering van het openbaar vervoer maakt de winstgevendheid van de buslijnen e.d. belangrijker. Dit is nu al realiteit in de provinciale politiek, want de Provinciale Staten Drenthe hebben de landelijke overheid opgeroepen om de inflatiecorrectie voor bijdrage aan het OV niet te schrappen, omdat de bereikbaarheid in de provincie dan in gevaar komt. De link die de Staten dan leggen, is die met de vitaliteit. Als het platteland niet meer bereikbaar is komt de vitaliteit in gevaar: ouderen en anderen zonder auto worden daardoor minder mobiel. En deze verminderde mobiliteit staat naast de verminderde voorzieningen in de dorpen. Uitspraak 10: Het CDJA roept het kabinet op om meer geld beschikbaar te stellen voor toekomstgerichte regionale bereikbaarheid 14

Liberalisering spoorvervoer

Liberalisering spoorvervoer Liberalisering van het reizigers vervoer per spoor in Nederland Ton Spaargaren Provincie Gelderland Brussel, 24 april 2008. Voor uw beeldvorming Inwoners Oppervlakte 16,4 miljoen 41.528 km2 Voor uw beeldvorming:

Nadere informatie

Maarten C.W. Janssen. Meer concurrentie op of om het spoor? 19 oktober 2018

Maarten C.W. Janssen. Meer concurrentie op of om het spoor? 19 oktober 2018 Maarten C.W. Janssen Meer concurrentie op of om het spoor? 19 oktober 2018 Marktordening geen doel op zich Spoorvervoer moet kwalitatief hoogwaardig zijn, bijdragen aan een goede bereikbaarheid in Nederland

Nadere informatie

Advies van de consumentenorganisaties in het LOCOV inzake exploitatie van stationsstallingen

Advies van de consumentenorganisaties in het LOCOV inzake exploitatie van stationsstallingen Advies van de consumentenorganisaties in het LOCOV inzake exploitatie van stationsstallingen Landelijk Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer LOCOV-99/18 8 maart 1999 Advies van de consumentenorganisaties

Nadere informatie

Hierbij beantwoord ik de vragen van het lid Van Helvert (CDA) over het station in Eijsden.

Hierbij beantwoord ik de vragen van het lid Van Helvert (CDA) over het station in Eijsden. > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000 F 070-456

Nadere informatie

ROCOV Gelderland. Ben Mouw Voorzitter

ROCOV Gelderland. Ben Mouw Voorzitter ROCOV Gelderland Ben Mouw Voorzitter 20 jaar OV consumentenplatform De stem van de reiziger Toevoeging Stadsregio Arnhem Nijmegen ROCOV Gelderland Start platform WP 2000 Start ROCOV Gelderland Stadsregio

Nadere informatie

Openbaar vervoer concessie

Openbaar vervoer concessie Openbaar vervoer concessie Gemeenteraad Jordy van Slooten, fysiekdomein@regiogv.nl Januari 2019 1 2 3 Opgave en inzet Gooi en Vechtstreek MIRT Bereikbaarheid per weg en spoor staat onder druk. OV is onvoldoende

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. M. Cetin (CDA) (d.d. 11 november 2015) Nummer 3097

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. M. Cetin (CDA) (d.d. 11 november 2015) Nummer 3097 van Gedeputeerde Staten op vragen van M. Cetin (CDA) (d.d. 11 november 2015) Nummer 3097 Onderwerp Bereikbaarheid en toegankelijkheid van het openbaar vervoer in de Provincie Zuid-Holland Aan de leden

Nadere informatie

Vrienden van de Voetveren. Verennieuws 29 mei 2011. Fotowedstrijd Vrienden van de Voetveren. Concessie voor veerdiensten naar Waddeneilanden verstrekt

Vrienden van de Voetveren. Verennieuws 29 mei 2011. Fotowedstrijd Vrienden van de Voetveren. Concessie voor veerdiensten naar Waddeneilanden verstrekt (bladz. 1) Fotowedstrijd Vrienden van de Voetveren Doet u ook mee? Dit jaar schrijft de Vereniging Vrienden van de Voetveren een fotowedstrijd uit. Tot september kunt u foto s insturen van een detail van

Nadere informatie

Pijler 1: Inspelen op veranderende mobiliteitsstromen

Pijler 1: Inspelen op veranderende mobiliteitsstromen Vervoervisie Pijler 1: Inspelen op veranderende mobiliteitsstromen Het aantal huishoudens in de regio Amsterdam neemt tot 2040 met circa 270.000 toe. Hiermee neemt ook de economische bedrijvigheid en de

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Mevrouw drs. S. van Veldhoven Postbus EX 's-gravenhage. Den Haag,

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Mevrouw drs. S. van Veldhoven Postbus EX 's-gravenhage. Den Haag, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Mevrouw drs. S. van Veldhoven Postbus 20901 2500 EX 's-gravenhage Den Haag, Aantal bijlagen : 1 Uw kenmerk : IenW/BSK-2018/106138 Ons kenmerk : ACM/UIT/506013

Nadere informatie

BELEIDSKADER OPENBAAR VERVOER DAV IN VOGELVLUCHT

BELEIDSKADER OPENBAAR VERVOER DAV IN VOGELVLUCHT BELEIDSKADER OPENBAAR VERVOER DAV IN VOGELVLUCHT September 2016 1 Beleidskader openbaar DAV in vogelvlucht Het openbaar vervoer in de regio Drechtsteden / Alblasserwaard- Vijfheerenlanden (DAV) wordt opnieuw

Nadere informatie

Verdieping: Met de kennis van nu het Fyra-debacle

Verdieping: Met de kennis van nu het Fyra-debacle Verdieping: Met de kennis van nu het Fyra-debacle Korte omschrijving werkvorm: Met de kennis van nu snapt ineens niemand meer waarom de Nederlandse overheid de NS de hogesnelheidslijn (hsl) heeft gegund.

Nadere informatie

1

1 Geachte voorzitter, Hierbij zend ik u mijn antwoorden op de vragen van de leden Middendorp en Remco Dijkstra (beiden VVD) over de aanpassing van de dienstregeling van het treinverkeer in het Rivierengebied

Nadere informatie

Werktuigbouwkundige, techniek ook interesse financiën en commercie.

Werktuigbouwkundige, techniek ook interesse financiën en commercie. Liberalisering van het railvervoer 1. Aanleiding: Werk sinds 1992 railomgeving. Werktuigbouwkundige, techniek ook interesse financiën en commercie. NS Materieel en Werkplaatsen: onderhoud en revisie, materieeltechniek

Nadere informatie

OV Visie Holland Rijnland Midden-Holland

OV Visie Holland Rijnland Midden-Holland OV Visie Holland Rijnland Midden-Holland - Voor de OV Visie - Voor de OV-Concessie Zuid-Holland Noord Fred van der Blij 14 februari 2018 OV Visie is gezamenlijk proces Vanuit 19 gemeenten afspraak om OV

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

EEN NIEUWE START VOOR DE HSL ZUID

EEN NIEUWE START VOOR DE HSL ZUID EEN NIEUWE START VOOR DE HSL ZUID Notitie Carla Dik-Faber Tweede Kamerfractie ChristenUnie 19 juni 2013 Een nieuwe start met de HSL-Zuid Met het besluit van NS en NMBS om te stoppen met de Fyra treinen

Nadere informatie

Onderwerp: BEZWAAR Verkeersbesluit Kersenbaan en instellen eenrichtingsverkeer Leusderkwartier en Vermeerkwartier

Onderwerp: BEZWAAR Verkeersbesluit Kersenbaan en instellen eenrichtingsverkeer Leusderkwartier en Vermeerkwartier Utrecht, 27 maart 2014 Gemeente Amersfoort, t.a.v. het College van B & W, Postbus 4000, 3800 EA Amersfoort Onderwerp: BEZWAAR Verkeersbesluit Kersenbaan en instellen eenrichtingsverkeer Leusderkwartier

Nadere informatie

4 e spoorpakket. Masja Stefanski. Directie Openbaar Vervoer en Spoor

4 e spoorpakket. Masja Stefanski. Directie Openbaar Vervoer en Spoor 4 e spoorpakket Masja Stefanski Directie Openbaar Vervoer en Spoor 16 mei 2013 Inhoudsopgave 1. Historie Europese spoorregelgeving 2. Nederlandse spoormarkt en Lange termijn spooragenda 3. Inhoud 4 de

Nadere informatie

Uitkomst besluitvorming Zwolle - Herfte

Uitkomst besluitvorming Zwolle - Herfte De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000 F 070-456 1111 Getypt door / paraaf H.C.

Nadere informatie

De staatssecretaris had dit graag meegemaakt. Maar helaas is haar agenda in haar eerste week overvol met andere belangrijke zaken.

De staatssecretaris had dit graag meegemaakt. Maar helaas is haar agenda in haar eerste week overvol met andere belangrijke zaken. Speech van Jeroen Fukken, directeur OV en Spoor, bij het Railforum Jaarcongres, Den Haag, 8 november 2012. Dames en heren, Allereerst van harte gefeliciteerd! Railforum bestaat 20 jaar en dat mag gevierd

Nadere informatie

Directie Financieringen Ons kenmerk Uw brief (kenmerk)

Directie Financieringen Ons kenmerk Uw brief (kenmerk) > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Het bieden van (meer) mogelijkheden om fietsen (gratis) mee te nemen in de

Het bieden van (meer) mogelijkheden om fietsen (gratis) mee te nemen in de > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Antwoord 1 Ja. Schiedam Centrum is een van de regionale knooppunten, vergelijkbaar met stations als Rotterdam Blaak en Rotterdam Alexander:

Antwoord 1 Ja. Schiedam Centrum is een van de regionale knooppunten, vergelijkbaar met stations als Rotterdam Blaak en Rotterdam Alexander: > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

OV-chipkaart maakt reizen duurder!

OV-chipkaart maakt reizen duurder! OV-chipkaart maakt reizen duurder! Farshad Bashir, SP Tweede Kamerlid verkeer, vervoer en infrastructuur Jurgen van der Sloot, beleidsmedewerker verkeer, vervoer en infrastructuur november 2013 OV-chipkaart

Nadere informatie

Nederlandsche Spoorwegen

Nederlandsche Spoorwegen Nederlandsche Spoorwegen DOOR: NATHAN FRAANJE Alles over de Nederlandsche Spoorwegen INHOUD 1. De geschiedenis van de Nederlandse Spoorwegen... 2 2. De spoorwegen nu... 2 2.1. De OV-chipkaart... 2 2.2.

Nadere informatie

Aantal HSL-reizigers groeit fors: een succes en een uitdaging

Aantal HSL-reizigers groeit fors: een succes en een uitdaging Aantal HSL-reizigers groeit fors: een succes en een uitdaging Justin Hogenberg Nederlandse Spoorwegen justin.hogenberg@ns.nl Roswitha van de Kamer Nederlandse Spoorwegen roswitha.vandekamer@ns.nl Thijs

Nadere informatie

provinsje fryslân provincie fryslân

provinsje fryslân provincie fryslân Heerenveen provinsje fryslân provincie fryslân Provinciale Staten van Fryslân postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 5125 ;vvsv.fryslan.ni provincie@fryslan.nl

Nadere informatie

Een simpel en robuust spoorsysteem. Naar een koersvaste ontwikkeling op het spoor

Een simpel en robuust spoorsysteem. Naar een koersvaste ontwikkeling op het spoor Een simpel en robuust spoorsysteem Naar een koersvaste ontwikkeling op het spoor Grote groei transport verwacht in de hele Europese Unie Europa staat voor grote uitdagingen op het gebied van transport:

Nadere informatie

De actuele versie van Het Nieuwe Spoorplan heb ik opgenomen in de bijlage bij deze brief.

De actuele versie van Het Nieuwe Spoorplan heb ik opgenomen in de bijlage bij deze brief. > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 22 026 Nederlands deel van een hogesnelheidsspoorverbinding Amsterdam Brussel Parijs en Utrecht Arnhem Duitse grens Nr. 398 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS

Nadere informatie

Overzicht van stemmingen in de Tweede Kamer

Overzicht van stemmingen in de Tweede Kamer Overzicht van stemmingen in de Tweede Kamer afdeling Inhoudelijke Ondersteuning aan De leden van de vaste commissie voor Infrastructuur, Milieu en Ruimtelijke Ordening Datum 15 december 2011 Betreffende

Nadere informatie

Holland Rijnland, PHO Sociale Agenda en Verkeer & Vervoer. 7 maart 2014, Erik van der Kooij

Holland Rijnland, PHO Sociale Agenda en Verkeer & Vervoer. 7 maart 2014, Erik van der Kooij Holland Rijnland, PHO Sociale Agenda en Verkeer & Vervoer 7 maart 2014, Erik van der Kooij Programma vandaag 1. Visie Ruimte en Mobiliteit & Ontwerpprogramma Mobiliteit 2. Proces Hoeksche Waard / Goeree-Overflakkee

Nadere informatie

ov-voor-nopkaart VRIJ REIZEN Vrij reizen in de daluren in het Gelderse openbaar vervoer. Het kan en het is hard nodig! GELDERLAND

ov-voor-nopkaart VRIJ REIZEN Vrij reizen in de daluren in het Gelderse openbaar vervoer. Het kan en het is hard nodig! GELDERLAND VRIJ REIZEN ov-voor-nopkaart Vrij reizen in de daluren in het Gelderse openbaar vervoer. Het kan en het is hard nodig! GELDERLAND INHOUD Inleiding 3 Het probleem: Gelderland verstopt 4 Het voorstel 5 Tenslotte:

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 15 maart 2013 Betreft Kamervragen tariefsysteem spoor

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 15 maart 2013 Betreft Kamervragen tariefsysteem spoor > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Een eenvoudig, robuust en duurzaam spoorsysteem. Jan Koning, 6 november 2013, KIVI NIRIA Jaarcongres, TU Eindhoven

Een eenvoudig, robuust en duurzaam spoorsysteem. Jan Koning, 6 november 2013, KIVI NIRIA Jaarcongres, TU Eindhoven Een eenvoudig, robuust en duurzaam spoorsysteem Jan Koning, 6 november 2013, KIVI NIRIA Jaarcongres, TU Eindhoven Spoor als ruggengraat voor duurzaam transport Mooie groeikansen voor spoor Ondanks crisis

Nadere informatie

Overstappen op hoogwaardig OV. HOV-NET Zuid-Holland Noord

Overstappen op hoogwaardig OV. HOV-NET Zuid-Holland Noord Overstappen op hoogwaardig OV HOV-NET Zuid-Holland Noord Overstappen op hoogwaardig OV 2 Zuid-Holland biedt veel mogelijkheden om te wonen, werken en recreëren. Het is het economisch hart van Nederland

Nadere informatie

Raadsvragen van het raadslid Eric Leltz, ingevolge artikel 37 van het reglement van orde van de gemeenteraad van Ede.

Raadsvragen van het raadslid Eric Leltz, ingevolge artikel 37 van het reglement van orde van de gemeenteraad van Ede. 2010/17 Raadsvragen van het raadslid Eric Leltz, ingevolge artikel 37 van het reglement van orde van de gemeenteraad van Ede. Ingezonden: 29 mei 2010 Onderwerp: Verkeersstromen rond station Ede-Wageningen

Nadere informatie

Besluit van. Hebben goedgevonden en verstaan: ARTIKEL I. Het Besluit personenvervoer 2000 wordt als volgt gewijzigd:

Besluit van. Hebben goedgevonden en verstaan: ARTIKEL I. Het Besluit personenvervoer 2000 wordt als volgt gewijzigd: Besluit van tot wijziging van het Besluit personenvervoer 2000 in verband met de ingangsdata van de aanbestedingsverplichting in het openbaar vervoer en de verlenging van de maximale concessieduur Op de

Nadere informatie

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam

Nadere informatie

Reizen zonder spoorboekje. Programma Hoogfrequent Spoorvervoer

Reizen zonder spoorboekje. Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Reizen zonder spoorboekje Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Reizen zonder spoorboekje Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Reizen zonder spoorboekje Zes intercity s en zes sprinters per uur in de drukste

Nadere informatie

Aan de voorzitter van Provinciale Staten in de provincie Drenthe De heer J. Tichelaar Postbus 122 9400 AC Assen. Datum: 27 juni 2013

Aan de voorzitter van Provinciale Staten in de provincie Drenthe De heer J. Tichelaar Postbus 122 9400 AC Assen. Datum: 27 juni 2013 Aan de voorzitter van Provinciale Staten in de provincie Drenthe De heer J. Tichelaar Postbus 122 9400 AC Assen. Datum: 27 juni 2013 Betreft: schriftelijke vragen ex artikel 41 Reglement van orde voor

Nadere informatie

Het is noodzakelijk om dit proces zorgvuldig te doorlopen en de rapportages en het voorstel voor het alternatief zorgvuldig te beoordelen.

Het is noodzakelijk om dit proces zorgvuldig te doorlopen en de rapportages en het voorstel voor het alternatief zorgvuldig te beoordelen. > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Voorstel aan Stadsregioraad nr

Voorstel aan Stadsregioraad nr Voorstel aan Stadsregioraad nr. 2010.001 datum 1 december 2009 portefeuillehouder(s) J. Walraven beleidsterrein(en) Openbaar vervoer onderwerp Realisatie station Westervoort samenvatting voorstel De ambitie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 29 984 Spoor: vervoer- en beheerplan Nr. 849 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Blijdschap, trots, historisch moment...

Blijdschap, trots, historisch moment... Mei 2006 De business case Treindienst Breukelen-Utrecht had meer procestijd nodig om tot een afronding te komen. Daarom is de bijeenkomst Randstadspoor op 22 maart niet doorgegaan. Ondertussen hebben alle

Nadere informatie

NS Dienstregeling 2007 + 2009: achtergronden

NS Dienstregeling 2007 + 2009: achtergronden NS Dienstregeling 2007 + 2009: achtergronden Inleiding De CDA fractie in de gemeenteraad van Dordrecht heeft in een brief (van 1 mei 2006} verzocht de consequenties en effecten van de nieuwe dienstregeling

Nadere informatie

Mobiliteit & duurzaamheid Leaserijder wordt steeds duurzamer. www.alphabet.com

Mobiliteit & duurzaamheid Leaserijder wordt steeds duurzamer. www.alphabet.com Mobiliteit & duurzaamheid Leaserijder wordt steeds duurzamer www.alphabet.com Duurzame mobiliteit. Onderzoek naar gedrag en keuzes van leaserijders op gebied van duurzaamheid. Leaserijders steeds milieubewuster.

Nadere informatie

DORDRECHT. Gemeentebestuur Spuiboulevard GR DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad

DORDRECHT. Gemeentebestuur Spuiboulevard GR DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT Datum Begrotingsprogramma Betreft 18 november 2014 Verkeer en vervoer Gratis openbaar vervoer senioren 2015-2018 Van maart

Nadere informatie

En wat levert dit aan inzichten op om met elkaar te delen?

En wat levert dit aan inzichten op om met elkaar te delen? VEERDIENST VLISSINGEN-BRESKENS IN BESTUURLIJK PERSPECTIEF Gorinchem, 2 april 2015 Ferry Chervet, beleidsspecialist Mobiliteit, Provincie Zeeland doel presentatie Waarom richt de Provincie Zeeland in tijden

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie EUROPESE COMMISSIE Brussel, 24.10.2016 COM(2016) 689 final 2013/0028 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking

Nadere informatie

Concessie Exploitatie Treindiensten Zwolle Enschede en Zwolle - Kampen

Concessie Exploitatie Treindiensten Zwolle Enschede en Zwolle - Kampen Concessie Exploitatie Treindiensten Zwolle Enschede en Zwolle - Kampen Marktconsultatiedocument ZWENZWOKA 2018 Zwolle, 2 mei 2014 Intern documentnummer: EDO 2014/0120754/MC Intern zaaknummer: EDO 2630044

Nadere informatie

Kernboodschap aangepaste dienstregeling op dinsdag 12 maart 2013.

Kernboodschap aangepaste dienstregeling op dinsdag 12 maart 2013. Kernboodschap aangepaste dienstregeling op dinsdag 12 maart 2013. NB de kernboodschap is de inhoudelijke basisboodschap waaruit alle disciplines hun informatie halen die voor hun proces van belang is.

Nadere informatie

Schiedam op weg naar toekomstvast lokaal openbaar vervoer (?)

Schiedam op weg naar toekomstvast lokaal openbaar vervoer (?) Schiedam op weg naar toekomstvast lokaal openbaar vervoer (?) Struikelblokken en valkuilen Lex Boersma, strategisch beleidsadviseur mobiliteit Openbaar vervoer in Schiedam 1990 inzet op hoogwaardig OV

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare budget

Nadere informatie

Bereikbaarheid oplossingsrichtingen

Bereikbaarheid oplossingsrichtingen www.snelwegbus.com Bereikbaarheid oplossingsrichtingen Zevensprong van Verdaas 1. ruimtelijke ordening (afhankelijk van tijdshorizon is 80-90% gegeven) 2. prijsbeleid 3. openbaar vervoer 4. mobiliteitsmanagement

Nadere informatie

Openbaar Vervoer in Limburg Zorgeloos reizen van deur tot deur

Openbaar Vervoer in Limburg Zorgeloos reizen van deur tot deur Openbaar Vervoer in Limburg Zorgeloos reizen van deur tot deur Zorgeloos reizen van deur tot deur Woon je in de stad of in een kleine kern, ga je naar je werk, of reis je in je vrije tijd; het Limburgs

Nadere informatie

Onderzoek Tariefwijziging NS

Onderzoek Tariefwijziging NS Onderzoek Tariefwijziging NS 25 april 2014 Over dit onderzoek Aan het onderzoek deden 16.367 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Hiervan reizen 1077 mensen minstens 1x per week met de trein naar

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare

Nadere informatie

Voorstel De gemeenteraad stemt in met de conceptovereenkomst d.d. 15 juni 2004 inzake het vervoer tussen Schiermonnikoog en Lauwersoog.

Voorstel De gemeenteraad stemt in met de conceptovereenkomst d.d. 15 juni 2004 inzake het vervoer tussen Schiermonnikoog en Lauwersoog. Raadsvergadering van 23 november 2004 Agendapunt 11 Onderwerp: conceptovereenkomst d.d. 15 juni 2004 inzake het vervoer tussen Schiermonnikoog en Lauwersoog (convenant waddenveren) Schiermonnikoog, 11

Nadere informatie

Spoorboekloos reizen in de Randstad - PHS. Vlot bewegen.veilig leven. Verkeer en Waterstaat.

Spoorboekloos reizen in de Randstad - PHS. Vlot bewegen.veilig leven. Verkeer en Waterstaat. Spoorboekloos reizen in de Randstad - PHS Vlot bewegen.veilig leven. Verkeer en Waterstaat. Spoorboekloos reizen in de Randstad Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Spoorboekloos reizen in de Randstad Er

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Beter Benutten. Slim en vlot van deur tot deur

Beter Benutten. Slim en vlot van deur tot deur Beter Benutten Slim en vlot van deur tot deur Slim en vlot van deur tot deur Omdat er, zeker in de stad, nog maar weinig mogelijkheden zijn om de infrastructuur uit te breiden, is juist daar een wereld

Nadere informatie

Tarievenhuis Oost Nederland

Tarievenhuis Oost Nederland Tarievenhuis Oost Nederland Presentatie 3 mei 2017 Technische briefing Besluitvorming Het Tarievenhuis Oost is door GS van Gelderland, Overijssel en Flevoland vastgesteld Invoering 1 juli 2017 De Staten

Nadere informatie

Informatienota over de resultaten van de werkgroep Eigen Veerdienst Ameland

Informatienota over de resultaten van de werkgroep Eigen Veerdienst Ameland Informatienota over de resultaten van de werkgroep Eigen Veerdienst Ameland? Informatienota over de resultaten van de werkgroep Eigen Veerdienst Ameland Inleiding In de raadsvergadering van 21 september

Nadere informatie

Marktmodellen uitbreiding openbare laadinfrastructuur

Marktmodellen uitbreiding openbare laadinfrastructuur MEMO Z/16/000703 & Z/16/000634 Datum: 21 juli 2016 Van: College van B&W Aan: Gemeenteraad Cc: Onderwerp: Marktmodellen voor duurzame uitbreiding openbare laadinfrastructuur Marktmodellen uitbreiding openbare

Nadere informatie

Bovengemeentelijk lokaal openbaar vervoer

Bovengemeentelijk lokaal openbaar vervoer Bovengemeentelijk lokaal openbaar vervoer Platteland en bereikbaarheid OV Bewoners vaak aangewezen op gespecialiseerde zorg/voorzieningen elders: periferie, stad of gecentraliseerd op het platteland Voorzieningen

Nadere informatie

Geen prestige maar prestaties Kies voor regionaal spoor

Geen prestige maar prestaties Kies voor regionaal spoor Geen prestige maar prestaties Kies voor regionaal spoor Farshad Bashir SP-Tweede Kamerlid December 2010 Investeren in het spoor, buitengewoon nuttig De SP kiest voor het regionale spoor. De afgelopen jaren

Nadere informatie

Verslag symposium ROCOV Utrecht OV zonder oogkleppen

Verslag symposium ROCOV Utrecht OV zonder oogkleppen Verslag symposium ROCOV Utrecht OV zonder oogkleppen Derck Buitendijk (Berenschot) Hij houdt een inleiding over vernieuwing in de marktordening van het openbaar vervoer. Het huidige stelsel van openbaar

Nadere informatie

Radenbijeenkomst Alblasserwaard Vijfheerenlanden 18 mei 2016

Radenbijeenkomst Alblasserwaard Vijfheerenlanden 18 mei 2016 Radenbijeenkomst Alblasserwaard Vijfheerenlanden 18 mei 2016 Programma 1 e sessie: 19.30 20.30 Opening wethouder Hans Freije, (regionaal portefeuillehouder Verkeer & Vervoer) Openbaar Vervoer in de Alblasserwaard-

Nadere informatie

Datum 13 april 2015 Betreft Reactie op de aanvullende Kamervragen van het lid de Vries over de aanbesteding in Limburg

Datum 13 april 2015 Betreft Reactie op de aanvullende Kamervragen van het lid de Vries over de aanbesteding in Limburg > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Spoorverbetering Arnhem - Winterswijk Technische briefing 23 mei 2018

Spoorverbetering Arnhem - Winterswijk Technische briefing 23 mei 2018 Spoorverbetering Arnhem - Winterswijk Technische briefing 23 mei 2018 Kees den Otter (Arriva), Marc Bijlsma (ProRail), Cor Hartogs en Martijn Post (Gelderland) Dubbelspoor komt altied weer terug! 1988

Nadere informatie

Conform advies. Collegevoorstel Advies: Openbaar

Conform advies. Collegevoorstel Advies: Openbaar Collegevoorstel Advies: Openbaar Onderwerp Beantwoording schriftelijke vragen SP-fractie over bezuinigingen en marktwerking in het openbaar vervoer in de regio Nijmegen Registratienummer G520/2.68684 Portefeuillehouder

Nadere informatie

provinsje fryslân provincie fryslân

provinsje fryslân provincie fryslân 1 postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25 Fractie Christen Unie t.a.v. mevrouw A. Haga www.fryslan.nl provincie@fryslan.nl -w,twitrer.com/provfrys1

Nadere informatie

Monitoring tevredenheid en gebruik Nulmeting onder bewoners. Zomer 2014

Monitoring tevredenheid en gebruik Nulmeting onder bewoners. Zomer 2014 Monitoring tevredenheid en gebruik Nulmeting onder bewoners Zomer 2014 nulmeting Monitoring tevredenheid en gebruik van het OV onder bewoners Monitoren tevredenheid en gebruik Om na afloop van de pilot

Nadere informatie

OV Visie Holland Rijnland Midden-Holland

OV Visie Holland Rijnland Midden-Holland OV Visie Holland Rijnland Midden-Holland Integratie doelgroepenvervoer en Openbaar Vervoer Fred van der Blij 14 maart 2018 Waarom OV en Doelgroepenvervoer integreren? Demografische en maatschappelijke

Nadere informatie

Aanbesteding OV-concessies Flevoland, Gelderland en Overijssel. Concept Nota van Uitgangspunten

Aanbesteding OV-concessies Flevoland, Gelderland en Overijssel. Concept Nota van Uitgangspunten Aanbesteding OV-concessies Flevoland, Gelderland en Overijssel Concept Nota van Uitgangspunten Doelstellingen nieuwe concessies Op basis van OV-visies volgende doelstellingen voor de nieuwe concessies

Nadere informatie

Debat: Nationalisering of privatisering?

Debat: Nationalisering of privatisering? Debat: Nationalisering of privatisering? Korte omschrijving werkvorm: Uw leerlingen leren wat een collectieve voorziening is. Doorgaans worden collectieve voorzieningen in Nederland door de overheid gefinancierd,

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2531 AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2531 AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2531 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Extra Sneltrein Groningen Leeuwarden

Extra Sneltrein Groningen Leeuwarden Extra Sneltrein Groningen Twee sneltreinen en twee stoptreinen per uur/per richting verhogen het comfort en de snelheid voor reizigers en verbeteren de bereikbaarheid van het Noorden. Extra sneltrein Groningen

Nadere informatie

Openbaar vervoer en gemeenten

Openbaar vervoer en gemeenten Openbaar vervoer en gemeenten Inhoud Het functioneren van het OV-systeem Rol en verantwoordelijkheid Provincie gemeenten/regio Recente ontwikkelingen in het busvervoer Twee functies OV Sociale functie

Nadere informatie

Vervoer voor iedereen Een beter openbaar vervoer in de provincie Groningen

Vervoer voor iedereen Een beter openbaar vervoer in de provincie Groningen Vervoer voor iedereen Een beter openbaar vervoer in de provincie Groningen Het openbaar vervoer in de provincie Groningen wordt steeds minder dicht vertakt. Daarnaast schort het aan toegankelijkheid en

Nadere informatie

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus AG Hoofddorp

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus AG Hoofddorp gemeente Haarlemmermeer De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250 2130 AG Hoofddorp Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Hoofddorp Telefoon 0900 1852 Telefax 023 563 95 50 Cluster Contactpersoon

Nadere informatie

Het openbaar vervoer in Gelderland

Het openbaar vervoer in Gelderland Het openbaar vervoer in Gelderland Resultaten derde peiling GeldersPanel 3 april 2009 Inleiding Dit jaar wordt het streekvervoer in Gelderland opnieuw aanbesteed door de provincie. Het gaat dan met name

Nadere informatie

Krachten bundelen voor een toekomstvast doelgroepenvervoer en OV

Krachten bundelen voor een toekomstvast doelgroepenvervoer en OV Krachten bundelen voor een toekomstvast doelgroepenvervoer en OV Prof. dr. Henk Meurs MuConsult / Radboud Universiteit Nijmegen 20 juni 2013 - s Hertogenbosch Agenda Ontwikkelingen doelgroepenvervoer 2030

Nadere informatie

NOORDOOST FRYSLÂN ZOEKT VERVOERDERS VOOR

NOORDOOST FRYSLÂN ZOEKT VERVOERDERS VOOR Samenvatting aanbesteding vervoer NOORDOOST FRYSLÂN ZOEKT VERVOERDERS VOOR NIEUW VERVOERSYSTEEM De regio Noordoost Fryslân werkt hard aan een nieuw vervoersysteem. Met dit systeem worden verschillende

Nadere informatie

Iepenbier ferfier yn Fryslân

Iepenbier ferfier yn Fryslân Healsjiersifers Iepenbier ferfier yn Fryslân Sifers earste healjier 2012 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Inleiding 3 Actueel 4 Samenvatting 5 Toelichting cijfers 6 Cijfers 1 e helft 2012 7 gebruik ov 8 punctualiteit

Nadere informatie

PROVINCIE FLEVOLAND. Mededeling. Besluit OV SAAL middellange termijn

PROVINCIE FLEVOLAND. Mededeling. Besluit OV SAAL middellange termijn PROVINCIE FLEVOLAND Mededeling onderwerp Besluit OV SAAL middellange termijn 1527727 Resistratienummer Datum 29 augustus 2013 Doel van deze mededeling: Auteur Provinciale Staten te informeren over het

Nadere informatie

Lange termijn spooragenda

Lange termijn spooragenda BEDRIJFSVERTROUWELIJK CONCEPT Lange termijn spooragenda VHS bijeenkomst 25 februari 2014 1 Aanleiding Masterplan NS en ProRail 03-02-2012 : nieuwe, zware winterdag op het spoor 16-02-2012 : Commissie Kuiken

Nadere informatie

Werkplan Mobiliteitsmanagement Groningen, januari 2006 Provincie Groningen

Werkplan Mobiliteitsmanagement Groningen, januari 2006 Provincie Groningen Werkplan Mobiliteitsmanagement 2006 Groningen, januari 2006 Provincie Groningen Algemeen Mobiliteitsmanagement is een verzamelterm voor allerlei maatregelen die de vraag naar mobiliteit beïnvloeden om

Nadere informatie

Statenmededeling aan Provinciale Staten

Statenmededeling aan Provinciale Staten Statenmededeling aan Provinciale Staten Onderwerp Evaluatie Regiotaxi Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant, Kennisnemen van 1. De evaluaties van het systeem Regiotaxi voor OV-gebruikers en de bijbehorende

Nadere informatie

Op weg naar Concessies April 2016

Op weg naar Concessies April 2016 Op weg naar Concessies 2020 April 2016 Inhoudsopgave Aanleiding: afloop huidige concessies in 2020 Kerntaken provincie in het OV Huidige situatie Trends en ontwikkelingen De opgaven voor het OV Trein Bus

Nadere informatie

: : Mobiliteit : R. T. Reitsma /(058) of

: : Mobiliteit : R. T. Reitsma /(058) of provincie fry-sill' b )ostbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 SI 25 Provinciale Staten van de provincie Fryslan t.a.v. de heer D. Pool Postbus 20120

Nadere informatie

Aan de lezer datum 14 mei telefoon (010) betreft* Brochure Hoekse Lijn, Lightrail langs de Nieuwe Waterweg. Geachte heer, mevrouw,

Aan de lezer datum 14 mei telefoon (010) betreft* Brochure Hoekse Lijn, Lightrail langs de Nieuwe Waterweg. Geachte heer, mevrouw, STADSREGM, ^ ^ "^^" ROTTERDAM Aan de lezer datum 14 mei 2008 ons kenmerk 25673 steller» A - van Kapel telefoon (010) 4172862 uw kenmerk betreft* Brochure Hoekse Lijn, Lightrail langs de Nieuwe Waterweg

Nadere informatie

Nationaal Congres Openbaar Vervoer 14 maart 2013

Nationaal Congres Openbaar Vervoer 14 maart 2013 Nationaal Congres Openbaar Vervoer 14 maart 2013 Maurice Essers en Elisabetta Aarts Lunchbijeenkomst Wat op tafel komt I. Toegang in de spoorvervoerssector - Elisabetta Aarts II. Toegang en toetreding

Nadere informatie

Openbaar vervoer Hoeksche Waard Goeree-Overflakkee Gemeenteraad Korendijk 27 mei Erik van der Kooij & Marcel Scheerders

Openbaar vervoer Hoeksche Waard Goeree-Overflakkee Gemeenteraad Korendijk 27 mei Erik van der Kooij & Marcel Scheerders Openbaar vervoer Hoeksche Waard Goeree-Overflakkee Gemeenteraad Korendijk 27 mei 2014 Erik van der Kooij & Marcel Scheerders Programma 1. Context 2. Beleid OV HWGO 3. Nota van Uitgangspunten OV-concessie

Nadere informatie

Raad d.d. Zl ì11 lots Besluit" LWCL^İÍ^, L U?-t~ yn. Ļ'i)~Pf^ h&ĺ..

Raad d.d. Zl ì11 lots Besluit LWCL^İÍ^, L U?-t~ yn. Ļ'i)~Pf^ h&ĺ.. Raad d.d. Zl ì11 lots Besluit" LWCL^İÍ^, L U?-t~ yn. Ļ'i)~Pf^ h&ĺ.. Raadsvoorstel no. R2014.0120 Agendapunl no. 9 z Onderwerp Uitgeest. 13 januari 2015 Voorstel inzake Hulp bij het huishouden in 2016 Aan

Nadere informatie

Hieronder treft u aan een samenvatting van de onderwerpen op de agenda van de Transportraad van 11 maart 2013.

Hieronder treft u aan een samenvatting van de onderwerpen op de agenda van de Transportraad van 11 maart 2013. GEANNOTEERDE AGENDA EU TRANSPORTRAAD 11 MAART 2013 Hieronder treft u aan een samenvatting van de onderwerpen op de agenda van de Transportraad van 11 maart 2013. Tijdens de Transportraad zal een beleidsdebat

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst BrabantStad NS Groep N.V.

Samenwerkingsovereenkomst BrabantStad NS Groep N.V. Samenwerkingsovereenkomst BrabantStad NS Groep N.V. 7 oktober 2005 Samenwerkingsovereenkomst BrabantStad - NS Groep N.V. De hieronder aangegeven partijen De Provincie Noord-Brabant in haar hoedanigheid

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1998 1999 26 200 XII Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII) voor het jaar 1999

Nadere informatie