De Engelse Cocker Spaniel

Transcriptie

1 Dit werkstuk over de Engelse Cocker Spaniel werd gemaakt door Kristine Goossens in het kader van de opleiding Bachelor Agro- en Biotechnologie afstudeerrichting Dierenzorg op KATHO met oa. foto s van Secret of Love Cockers. Meer informatie (geschiedenis, karakter, rasstandaard, kleuren, verzorging, gezondheid en activiteiten) en foto s van de Engelse Cocker zijn terug te vinden via de volgende link : Dit werkstuk mag niet gebruikt of overgenomen worden door derden of voor publicatie zonder schriftelijke toestemming van Kristine Goossens. Campus Roeselare 1 ste Bachelor in de Agro- en Biotechnologie Afstudeerrichting Dierenzorg AO Toegepaste dierkunde - Rassenleer & etnografie Opdracht : bespreking van een hondenras De Engelse Cocker Spaniel Door : Kristine Goossens Docent : Mevr. Sofie Tryhou Academiejaar

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. Inleiding 3 2. Geschiedenis en benaming 4 3. Gebruik vroeger en nu 6 4. Karakter, opvoeding en beweging 6 5. Uiterlijke kenmerken Rasstandaard Uiterlijk Kleuren Verzorging Vachtverzorging Verdere verzorging Rasspecifieke ziektes PRA FN Andere ziektes Fokkers 16 Besluit 16 Bibliografie 17 Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - 2

3 Voorwoord Als grote hondenliefhebber heb ik deze taak over de beschrijving van een hondenras met veel plezier gemaakt. Zelf heb ik heel wat ervaring met Havanezers en Maltezers, gezelschapshondjes die behoren tot de Bichonfamilie, omdat ik dagelijks door deze honden omringd word. De Engelse Cocker Spaniel 1 is echter een ras dat me ook altijd geboeid heeft. Ik hoop in de nabije toekomst een Engelse Cocker pup te mogen verwelkomen. Voor het maken van deze taak heb ik heel wat bronnen geraadpleegd zoals boeken, artikels en internetsites (vooral van rasverenigingen) en ben ik opnieuw een bezoek gaan brengen aan een bevriende fokster van Engelse Cockers namelijk Inge Van Fleteren van Of Primrose Garden uit Heusden-Destelbergen. Zij is tevens hondentrimster en hondeninstructeur. Mijn dank aan Inge voor het ter beschikking stellen van foto s van haar mooie Cockers. In deze taak over de Engelse Cocker Spaniel bespreek ik de geschiedenis en het doel of gebruik van het ras zowel in het verleden als nu, het karakter en de opvoeding, de (specifieke) uiterlijke kenmerken, de verzorging en de rasgebonden ziektes. 1. Inleiding Bij het raadplegen van verscheidene bronnen 2 komen steevast de volgende kenmerken over de Engelse Cocker Spaniel terug : het is een vrolijke, zachtaardige en levendige jachthond met een altijd kwispelende staart. De Cocker is een geliefd ras omwille van zijn uiterlijk, karakter en formaat. Het is een middelgroot ras. Hoewel hij van nature uit een jachthond is, kan de Engelse Cocker ook prima fungeren als ideale gezelschapshond. Hij is een allemansvriend, maar ook heel erg gehecht aan zijn baas. Typerend voor de Cocker is zijn melting expression zoals de Engelsman zegt (Honders : 52) ; zijn blik doet harten smelten. De English Cocker Spaniel of in het Nederlands Engelse Cocker Spaniel behoort in de FCI 3 classificatie tot rasgroep 8 bestaande uit jachthonden (retrievers, spaniels en waterhonden) en meer bepaald tot sectie 2 namelijk de flushing dogs of opstoothonden van wild of kortweg spaniels afkomstig uit Engeland net zoals de Clumber Spaniel, de Field Spaniel, de Sussex Spaniel, de English Springer Spaniel en de Welsh Springer Spaniel. De Engelse Cocker Spaniel is de kleinste van deze spanielrassen. Tot sectie 2 behoren ook de Deutscher Wachtelhund uit Duitsland, het Kooikerhondje uit Nederland en de American Cocker Spaniel uit de Verenigde Staten. 1 In deze taak zal ik spreken van Engelse Cocker Spaniel, maar ook kortweg van Engelse Cocker en Cocker. In de literatuur wordt Spaniel ook vaak als Spaniël geschreven. 2 Voor de betekenis van de afkortingen tussen haakjes die in dit werkje gebruikt worden, zie Bibliografie. 3 FCI of Fédération Cynologique Internationale is de Wereld Honden Organisatie die 84 leden telt die elk hun stambomen uitschrijft en keurmeesters opleidt. Meer info : [ ] Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - 3

4 2. Geschiedenis en benaming Vogelhonden De Engelse Cocker Spaniel kent een lange voorgeschiedenis. De Spaniels behoren tot één van de oudst beschreven groepen honden (CSCN). De Spaniel was een hond bedoeld voor de jacht op vliegend wild. Met deze vogelhonden werd op twee manieren gejaagd : enerzijds met netten waarbij de hond voor het wild moest gaan liggen of zitten zodat de jager een net over de vogels kon werpen en anderzijds met valken waarbij de hond het wild moesten opstoten zodat de valken deze konden vangen. Uit het eerste type zijn de staande jachthonden ontstaan. Uit het tweede type zijn de drijvers of spaniels ontstaan. De valken werden later vervangen door geweren. (WOEF, BECC, ECSCN) Eerste attesteringen Een van de oudste afbeeldingen van de Spaniel zou dateren uit de 4 e eeuw v.c. Het gaat om een munt van de vader van Alexander de Grote. Daarnaast zijn er ook nog verschillende gravures, ertsen en schilderijen (BECC). Ook in de late Middeleeuwen, tijdens de Renaissance en in de 17 e, 18 e en 19 e eeuw vinden we de Spaniel terug op verschillende schilderwerken (WOEF). Het is pas in de 10 e eeuw dat deze honden voor het eerst beschreven werden in zowel Engelse als Franse literatuur (ECSCN). In de 13 e eeuw werd in een Latijns leerboek reeds gesproken over de jacht met de valk. Het hoogtepunt van deze jacht lag echter in de 16 e eeuw namelijk in de Renaissance (BECC). In diezelfde eeuw kwamen vooral de bonte Spaniels terug, de eenkleurige honden waren eerder zeldzaam (ECSCN). De Spaniels werden door Chaucer en Shakespeare beschreven als vleiers, bedelaars en flodderaars (WOEF). Verdere ontwikkeling in Engeland De Cocker Spaniel komt van oorsprong uit Engeland. De Spaniel werd oorspronkelijk onderscheiden in de water- en landspaniel. In de 14 e eeuw maakte men het onderscheid tussen creeping, setting en springing spaniels (BECC). Elke groep werd ingezet voor een specifieke jachtvorm (NSC). In de 17 e eeuw werden vele spanielrassen met elkaar gekruist in Engeland. De verschillen werden ook steeds groter (ECSCN). In de 19e eeuw was het verschil tussen de Field Spaniel en de Cocker Spaniel zeer klein. De honden met een gewicht boven de 25 Engelse ponden werden Field Spaniels genoemd en de honden met een gewicht daaronder Cocker Spaniels (WOEF, ECSCN, BECC). In 1893 erkende de Engelse Kennel Club de Cocker Spaniel. In 1902 werd de Cocker Spaniel Club opgericht die tevens de rasstandaard vastgelegd heeft (ECSCN, BECC). Het gewicht vormde niet langer het criterium om een Field en Cocker Spaniel van elkaar te onderscheiden. Deze werden voortaan volgens type gescheiden. De Cockers waren kleiner dan de huidige, met 30 cm schofthoogte, terwijl dat nu rond de 40 cm ligt (WOEF). De honden van Mr. James Farrow hebben als voorbeeld gediend bij het opstellen van de eerste rasstandaard van de Cocker Spaniel. Deze zijn eerder vierkant (kortere rug en langere benen) en compact. Mr. James Farrows zwarte reu Obo wordt aanzien als de stamvader van alle Cockers (WOEF, ECSCN, BECC). De Engelse Cocker Spaniel onderscheidt zich ook van de Amerikaanse Cocker Spaniel die zijn verdere ontwikkeling kent in de Verenigde Staten. Deze laatste heeft een kleiner en verfijnder hoofd. In 1946 werden beide Cocker Spaniels als afzonderlijke rassen erkend door de American Kennel Club. Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - 4

5 België en Nederland De Belgische Spaniel Club vertegenwoordigt de negen spaniëlrassen en werd opgericht in Het is de oudste rasvereniging van ons land (BSC). Een jaar later werd de eerste Nederlandse Spaniel Club opgericht. Benaming In de oude geschriften werd de naam als Spaynell geschreven. De huidige schrijfwijze vinden we pas terug bij Shakespeare in de 16 e eeuw. Er zijn verschillende mogelijke verklaringen voor het woord Spaniel. Volgens sommige bronnen komt dit etymologisch van Espanholz, Espagnol gaande tot Espagneul, Spaniel wat zou betekenen de hond uit Spanje (BECC, ECSCN). Andere bronnen leiden de naam af uit Span dat bij de Carthagers konijn betekende. Toen dit volk in het huidige Spanje aankwam, trof men veel konijnen aan. Bijgevolg heetten ze het land Spanje en de honden die achter de konijnen joegen Spaniëls (BECC). Het oud-keltisch woord Spain verwijst ook naar konijn (Quackelbeen). De oorsprong van de naam Cocker of Cocking is meer eenduidig : het is afgeleid van het Engelse woodcock (houtsnip in het Nederlands). Rond 1800 wordt deze term steeds meer gebruikt. In die periode was de valkenjacht met behulp van de kleine Spaniels zeer populair in Engeland (ECSCN). De Cocker was zeer geschikt voor de jacht op de houtsnip, een kleine sluwe vogel. Hij moest namelijk het wild uitdrijven uit de dichte dekkingen zoals bramen en duindoorns (BECC). Hedendaagse Cocker Men onderscheidt twee types Engelse Cocker Spaniel namelijk het show-gefokte type dat lange, laag aangezette oren heeft en een lange beharing en het werk-gefokte type of jachttype dat een veel kortere vacht heeft, hoger aangezette oren en dieper liggende ogen. Dit laatste type wordt vooral ingezet in het jachtveld en op veldwedstrijden (NSC). Voor de jacht is het nodig een werkproef af te leggen. werk-gefokte type ( working Cocker ) show-gefokte type ( show-type Cocker ) Beide types worden volgens ongeveer dezelfde rasstandaard gefokt, toch zijn er heel wat verschillen in uiterlijk en karakter waarneembaar. Daarnaast is er nog de dual-purpose Cocker die voor twee doeleinden show en jacht gefokt wordt (NSC). De bedoeling is de jachteigenschappen te behouden en toch aan de rasstandaard te voldoen. Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - 5

6 3. Gebruik vroeger en nu Jachthond versus showhond De Engelse Cocker Spaniel behoort als type tot de oudste jachthonden (WOEF). Ze moesten in dichte begroeiing en onderhout duiken en alles wat zich daarin verschool opstoten, dit is als het ware voor het geweer brengen. Meestal werd hem gevraagd het geschoten wild aan te brengen. Het doden van wild moest hij echter niet. (WOEF) De Cocker Spaniel werd dus in de eerste plaats gefokt voor de jacht. In de tweede helft van de 19 e eeuw komt daar verandering is. Enkele belangstellenden zullen hem ook gebruiken als huishond en ze verschijnen ook voor het eerst op de hondententoonstelling in Engeland (BECC). In de eerste helft van de 20 e eeuw nam de populariteit van de Engelse Cocker als gezelschapshond toe (WOEF). Tot in 1958 moest de Cocker in Engeland een jachtkwalificatie behalen om zijn kampioenstitel te kunnen dragen (WOEF). Het gebruik voor de jacht is daarna verminderd en sommige bloedlijnen vertonen minder jachtaanleg, toch zijn er ook nog fokkers die met de jachteigenschap rekening houden (BECC). Zo zullen zij proberen jacht- en showlijnen te mengen. Vandaag de dag wordt verwacht van de Engelse Cocker als jachthond dat hij zelfstandig onder het geweer jaagt, het wild flust (opstoot) en na het schot het wild op het land of uit het water apporteert. Hij is in staat alle soorten kleinwild te apporteren zoals haas, konijn, fazant, duif en eend. In tegenstelling tot de grotere spaniëltypes, jaagt de Cocker minder ruim en heel precies. Hij heeft een grote will to please en is goed trainbaar. (NSC) Andere activiteiten Tegenwoordig is de Engelse Cocker vooral een gezelschapshond. Het is een gemakkelijke gezinshond die ook goed kan omgaan met kinderen en die houdt van lange wandelingen (ECSCN). Door zijn middelmatige grootte is hij gemakkelijk onder controle te houden (CSCN). Ze hebben ook een groot snuffelbehoefte (NSC). De Engelse Cocker wil graag werken en kan daarom ook prima ingezet worden om allerlei hondensporten mee te beoefenen. Op deze manier kan hij zijn energie kwijt en wordt zijn intelligentie uitgedaagd. Hij is geschikt voor agility of behendigheid, voor flyball, voor canicross, voor dog dance of canine freestyle, enz. Het is ook mogelijk om de Canine Freestyle Engelse Cocker gehoorzaamheidsoefeningen aan te leren, maar dat vindt hij vaak niet zo leuk (NSC). Cockers vertoeven graag buiten en sommigen onder hen zwemmen graag, anderen zullen liever niet naar buiten gaan als het regent (WOEF, NSC). 4. Karakter, opvoeding en beweging Karakter De Engelse Cocker heeft zijn bijnaam merry cocker niet gestolen (WOEF). Het zijn vrolijke, zachtaardige, uitbundige, intelligente, gevoelige, trouwe, aanhankelijke en levendige honden met eeuwig horizontaal zwiepende staarten en een goed humeur. Ze willen niets liever dan de hele dag achter hun baasje aan lopen. Hun werklust en will to please maakt van hen ook Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - 6

7 ideale werkhonden. Cockers kunnen wel eens koppig zijn en een eigen willetje hebben. Ze kunnen ook mokken als ze hun zin niet krijgen, maar door hun goede karakter leggen ze zich daar uiteindelijk wel bij neer (NSC). Ze kunnen tot op hoge leeftijd behoorlijk eigenwijs en speels zijn. Het zijn zeer enthousiaste honden die graag een beetje met alles overdrijven (NSC). Cockers zijn geen blaffers ze moesten vroeger altijd stil jagen en het zijn ook geen weglopers. Sommige fokkers menen dat de meerkleurige Cockers iets slimmer en temperamentvoller zijn en iets meer een allemansvriend. Ze zouden rustiger en minder dominant zijn en makkelijker in de opvoeding. De eenkleurige Cockers daarentegen zouden wat feller van karakter zijn en niet zo geschikt voor mensen zonder ervaring met honden en die niet consequent genoeg zijn (CSCN). Andere fokkers menen bijna geen verschil waar te nemen. Rode cockersyndroom Enkel decennia geleden was de rode kleur bij de Cocker Spaniel enorm populair. De commercie ging daar gretig op in en fokte alles wat rood was met elkaar waardoor er karakterfouten optraden. Plotseling kreeg men rode Cockers die zonder enige aanleiding razend om zich heen beten om even later opnieuw normaal te doen. (WOEF) Dit noemt men het rode cockersyndroom of rage syndrome. Dit probleem is ondertussen al jaren onder controle bij de gereputeerde fokkers. Een goede fokker let niet alleen op kleuren, maar ook op karakter en gezondheid. Sociale aanleg De Engelse Cocker is een echte gezinshond, maar hij moet wel leren omgaan met jonge kinderen die in de ogen van de Cocker lager in de rangorde staan. Het is daarom belangrijk om jonge kinderen te leren hoe ze een Cocker moeten benaderen en mee omgaan. Tegenover mensen zijn Cockers zeer sociaal aangelegd. (Verhoef-Verhallen : 208) Een enkeling is iets gereserveerder tegenover vreemde mensen. Cockers zijn sociaal en verdraagzaam naar Engelse Cocker met Havanezers vreemde honden toe (NSC). Wie meerdere Cockers in huis heeft zal opmerken dat ze met behulp van non-verbale communicatie zullen samenwerken wanneer ze samen in het bos achter wild aanzitten. Ook met andere dieren zoals katten kunnen ze prima opschieten. Als ze het gewend zijn, accepteren ze ook konijnen of vogels. De Cocker heeft graag gezelschap en wilt het liefst de hele dag bij zijn baasjes zijn. Het is geen hond om vaak en langere tijd alleen te laten (CSCN). Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - 7

8 Opvoeding Het is belangrijk de Cocker met een zachte hand, maar ook consequent op te voeden. Het zijn heel vertederende honden omwille van hun uiterlijk waardoor men soms niet consequent genoeg is en bepaald gedrag door de vingers ziet. Dat zou door de Cocker uitgebuit worden. (NSC) Men moet hem met geduld en begrip behandelen (CSCN). De opvoeding moet altijd gebeuren op een beloningsgerichte manier. Beweging De Cocker Spaniel is een erg geliefde hond en tevens de meest populaire van de spanielrassen en kan zowel in het stad als op het platteland goed aarden (CSCN). Hij heeft een groot aanpassingsvermogen. Binnenshuis kan de Cocker heel kalm zijn, maar hij heeft ook zeer veel energie en heeft daarom heel wat beweging nodig. Ze moeten een paar keer per dag stoom kunnen aflaten (WOEF). Zijn instinct als opstoothond maakt dat hij buiten graag snuffelt. Ook zijn intelligentie moet worden uitgedaagd, anders gaat hij zich vervelen. Buiten ravotten in de tuin of tijdens wandelingen vindt hij geweldig. (WOEF) Apporteerspelletjes vindt hij ook heel leuk. Puzzelen is een andere activiteit waar men de Cocker mee kan bezighouden (CSCN). 5. Uiterlijke kenmerken 5.1 Rasstandaard Hoe de hedendaagse Cocker Spaniel er uit zou moeten zien vinden we terug in de FCIrasstandaard. Deze is terug te vinden op de site van het FCI onder groep 8 sectie 2 English Cocker Spaniel. De standaard heeft als nummer 5 wat aantoont dat het om een reeds lang erkend ras gaat. De laatste wijziging werd doorgevoerd op Aan de hand van deze rasstandaard zal ik de meest typerende uiterlijke kenmerken van de Engelse Cocker Spaniel bespreken onder Uiterlijk De Engelse Cocker Spaniel is een jachthond en meer specifiek een opstoothond. Hij heeft dan ook verschillende eigenschappen die rechtstreeks verband houden met zijn taak om het wild op te sporen en op te stoten. De Engelse Cocker is een stevige jachthond die evenredig en compact gebouwd is. De afstand van de schoudertoppen tot de grond is ongeveer hetzelfde als van de schoudertoppen tot de staartaanzet (zie figuur 1). Figuur 1 Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - 8

9 De reuen hebben een schofthoogte tussen 39 en 41 cm, de teven tussen 38 en 39 cm. Het gewicht van de volwassen Engelse Cocker ligt normaal gezien tussen de 12,5 en 14,5 kg. Figuur 2 : de nummers komen terug in de tekst hieronder Hoofd en schedel De voorsnuit is vierkant (1) met een uitgesproken stop (2) die net in het midden tussen de neuspunt en achterhoofdsknobbel (occiput) ligt (zie figuur 3). De Cocker heeft een sterk ontwikkeld reukvermogen. Zijn kaken zijn sterk en zijn wangen zijn afhangend. Hij heeft een compleet schaargebit. De ogen zijn vol maar niet uitpuilend. Ze zijn donkerbruin of bruin van kleur. Bij bruin gepigmenteerde Cockers zijn de ogen donker hazelnootkleurig in harmonie met de vachtkleur. De oren zijn lobvormig en laag aangezet ter hoogte van de ogen (3) (zie figuur 3). De dunne oorlappen reiken tot aan de neuspunt en zijn goed bedekt met lang zijdeachtig haar (zie figuur 3). De lange oren geven de Cocker een schattig en vertederend uiterlijk, maar deze hebben ook een functie bij het jagen : de oren Figuur 3 houden de lucht vast die jachthonden opdoen in het veld (zie figuur 4). Wanneer de Cocker geuren opspoort vallen de oren als het ware om de voorsnuit en langs de neus zodat de geur niet weg kan waaien. (NSC) Figuur 4 Voorhand De lange hals moet goed gespierd zijn om wild te kunnen apporteren. De hals gaat over in schuinliggende schouders (4). De benen van de voorhand zijn recht en redelijk kort maar niet te kort voor geconcentreerde kracht (5). Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - 9

10 Lichaam De Cocker heeft een diepe en goed ontwikkelde borstkas en goed ontwikkelde ribben. De ruglijn is vlak (6) en loopt van het einde van de lendenen tot de staartaanzet iets af (7). Reuen moeten twee waarneembare ingedaalde testikels hebben. Achterhand De benen van de achterhand zijn breed, goed gerond en zeer gespierd en met een korte hak vanaf het hielgewricht (8). Het kniegewricht heeft een goede hoeking zodat de Cocker voldoende kan stuwen (9). Voeten De vier voeten hebben stevige dikke voetzolen en lijken op kattenvoeten (10). Staart De staart is iets onder de ruglijn aangezet en moet bij actie vrolijk zijn (11). Hij wordt recht naar achteren gedragen worden en nooit omhoog. Sinds 1 januari 2006 is het couperen van de staart verboden in België. Vacht en kleuren De vacht is glad en zijdeachtig en nooit stug of gekruld en heeft een goede bevedering aan de oren, de benen, het lichaam en de staart (12). Verschillende kleuren zijn toegestaan zoals één- en meerkleurigen. Bij de eenkleurige is wit enkel toegestaan op de voorborst. Meer daarover in Kleuren De verscheidenheid aan kleuren bij de Engelse Cocker Spaniel is enorm groot. Men maakt het onderscheid tussen de éénkleurige en de meerkleurige Cockers. De één- en meerkleurige Cockers kunnen door elkaar gefokt worden, maar in Nederland is het niet de gewoonte. (ECSCN) Op deze manier wil men vermijden dat de éénkleurige Cockers meer witte vlekken op de borst of op andere delen van het lichaam zoals op de neus zouden krijgen. (CSCUK) De éénkleurige Cocker bestaat uit de kleuren : zwart, black & tan, bruin (ook chocolade of leverkleur genoemd), chocolate & tan, rood, blond, sable en chocolate sable. De meerkleurige Cocker bestaat uit de kleuren : roan of schimmelkleuren namelijk blauwschimmel, lichte blauwschimmel, blauwschimmel met tan, lichte blauwschimmel met tan, bruinschimmel, lichte bruinschimmel, bruinschimmel met tan, lichte bruinschimmel met tan, roodschimmel, lichte roodschimmel, oranjeschimmel, lichte oranjeschimmel, sableschimmel, sableschimmel met tan en de bonte kleuren (hebben geen gekleurde vlekjes op witte vacht) namelijk zwartwit, zwart-wit met tan (tricolor), bruin-wit, bruin-wit met tan, rood-wit. Chocolate Sable pups Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens

11 Enkele voorbeelden : zwart bruin rood rood (bruin pigment) black & tan chocolate & tan sable chocolate sable blauwschimmel blauwschimmel & tan bruinschimmel & tan lichte bruinschimmel & tan rood-wit oranjeschimmel lichte oranjeschimmel rood-wit De opmerkelijke kleurevolutie van de schimmelkleur of roan : Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens

12 6. Verzorging De Engelse Cocker Spaniel heeft een mooie, gladde, zijdeachtige vacht met bevedering aan de oren, borst, voorbenen, buik, achterbenen boven de hakken en staart 4. Deze vraagt heel wat onderhoud en moet goed verzorgd worden. De lange haren ter hoogte van de oren, oksels, liezen en buik gaan gemakkelijk in de klit. Men merkt heel wat verschillen in vachtstructuur op bij de Cocker. De ene is makkelijker te onderhouden dan de andere. 6.1 Vachtverzorging Algemeen Het is van groot belang dat de Cocker op reeds jonge leeftijd gewend wordt aan het borstelen en zeker aan de verzorging van de oren en voeten. De vacht moet zo n driemaal per week grondig gekamd en geborsteld worden en drie- tot viermaal per jaar getrimd of geplukt worden. Op deze manier worden de dode haren op het hoofd, de rug en de benen met de hand (of met een trimmes) verwijderd. Ook het haar aan de staart wordt bijgeknipt en de voeten tot kattenvoetjes. Als de haren aan de voetzooltjes niet regelmatig bijgeknipt worden zal de Cocker foutief gaan lopen door het ongemak. Een Cocker mag echter nooit geschoren worden omdat dit de vacht definitief verpest. (SCSCN, CSCN, WOEF, fokkers) Soms komt men wel eens Cockers tegen met een over zijn hele lijf overgroeiende ondervacht en een dikke bevedering aan de poten. Dit kan problemen geven indien dergelijke vachtstructuur niet voldoende onderhouden wordt. Ook wanneer men te lang wacht met het trimmen van de vacht komt men voor problemen te staan. De jonge pup mag je niet te lang in zijn overvloedige vacht laten en moet ook wennen aan de verzorging van zijn vacht, oren en voeten. (WOEF) Het verzorgingsschema De jonge hond moet regelmatig geborsteld worden op een tafel. Bij wijze van oefening moet de onderkant van zijn pootjes betast worden en ook zijn oortjes en tanden nagekeken worden. Rond de vier maanden moeten de haren tussen de kussens verwijderd worden en de nagels nagekeken. Men kan ook de pluizige vacht voorzichtig uitplukken waar nodig. Rond de zes maanden kan men voorzichtig voelen of de bovenvacht reeds loslaat en kan men de hond 4 De vacht van de Engelse Cocker behoort tot groep 6: Kort tot middellang zijdehaar, gecombineerd met lang zijdehaar aan poten, oren, buik en broek (De Pauw : 179). Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens

13 met de vingers plukken. Ook tussen de tenen moet het haar opnieuw weggehaald worden. Rond de twaalf maanden heeft de jonge hond door de goede verzorging nu een mooie zijdevacht met een lange bevedering die door een correct plukken en effileren (uitdunnen van de vacht op de borst) mooi in model kan gezet worden. Het hangt dan van het type vacht af hoe frequent de hond getoiletteerd moet worden. Een mooie vacht moet in aanleg aanwezig zijn, maar een correcte verzorging kan van een goede een uitmuntende vacht maken. (WOEF) Hoofd voor het trimmen Hoofd na het trimmen Gevolgen van castratie en sterilisatie voor de vacht De castratie van de Cocker reu of sterilisatie van de Cocker teef is nefast voor zijn vacht. Deze verandert dan dramatisch. Omwille van medische redenen kan dergelijke ingreep noodzakelijk zijn, maar als het te vermijden is, is het beter voor de Cocker en zijn vachtonderhoud. De vacht wordt pluizig, gekruld en dof en is vaak niet meer te plukken. Ze groeit ook harder en ongecontroleerd o.a. op plaatsen waar normaal niet veel haar groeit. Ook een ervaren trimmer zal moeite hebben en vaak genoodzaakt zijn de vacht te scheren. 6.2 Verdere verzorging De verzorging van de oren vormt een belangrijk aandachtspunt. Het oor moet laag aangezet lijken en de bevedering moet lang en zijdeachtig zijn. Het is aangeraden een speciale voederbak met een kleine opening aan te schaffen zodat de oren niet in het eten hangen. (WOEF) De Cocker heeft lange oren die weinig lucht toelaten waardoor er gemakkelijk infecties kunnen ontstaan. De binnenkant van de oren moet altijd schoon zijn. De overtollige haren kan je best verwijderen. Je mag niet te diep in de gehoorgang gaan met wattenstokjes want deze kunnen het trommelvlies beschadigen en het vuil dieper naar binnen duwen. De gehoorgang kan gereinigd worden met een oorcleaner die je even laat inwerken. Het zichtbare vuil kan je verwijderen met een tissue. (CSCN) De ogen kan je dagelijks schoonmaken met een vochtige tissue, maar moeten daarna altijd met een tissue gedroogd worden om de traanstreep tegen te gaan. (CSCN) Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens

14 Verder moeten ook de nagels regelmatig geknipt, de vacht gewassen, het gebit gepoetst worden en moeten ook de ogen en neus gecontroleerd worden. Dat geldt voor iedere hond. Deze handelingen kan je best al uitvoeren van pup af aan. Wat de voeding betreft heeft de Engelse Cocker geen speciale noden. Er wordt wel eens gezegd dat hij gulzig is en men past best op met overgewicht. Het is belangrijk een uitgebalanceerde voeding aan de hond te geven. Eukanuba en Royal Canin hebben speciale voeding voor de Cocker Spaniel (zie Bibliografie onder Websites). 7. Rasspecifieke ziektes De Engelse Cocker is in het algemeen een gezonde, sterke hond, vrij van kwalen tot op hoge leeftijd. De levensverwachting ligt ook tamelijk hoog, namelijk tussen de 12 en 15 jaar. Toch zijn er enkele kwalen en (aangeboren of erfelijke) aandoeningen die het ras kunnen treffen. Goede fokkers voeren de nodige tests uit, zoeken naar goede bloedlijnen en houden zich internationaal op de hoogte. Serieuze fokkers laten hun fokdieren vaak testen op de oogaandoeningen PRA en cataract. Via DNAanalyse is het nu mogelijk om de ouderdieren op PRA en FN (een nieraandoening) te laten testen. Ook HD (heupdysplasie) wordt door verscheidene fokkers onderzocht. In verschillende landen worden testresultaten gepubliceerd. In Nederland zijn de DNA testen voor PRA en FN sinds 1 januari 2010 verplicht (NSC). In België is er echter geen test- of publicatieverplichting. De fokker moet ook naar het karakter van de ouderdieren kijken. Op die manier kunnen problemen zoals het rode cockersyndroom beperkt worden. (WOEF) In wat volgt ga ik iets dieper in op PRA en FN en bespreek ik ook nog enkele andere ziektes of aandoeningen die bij de Cocker kunnen voorkomen. 7.1 PRA PRA (Progressive Retinal Atrophy) is een erfelijke oogaandoening. Er zijn verschillende types PRA die ervoor zorgen dat het netvlies van het oog geleidelijkaan degenereert (Antagene). Het zicht wordt belemmerd en leidt uiteindelijk tot blindheid. De meest voorkomende bij Cockers is GPRA (General Progressive Retinal Atrophy) ook bekend als prcd-pra. Het gevolg is nachtblindheid die uiteindelijk leidt tot volledige blindheid. Het is een autosomaal recessieve erfelijke aandoening, d.w.z. dat een kopie van het PRA gen van elk van beide ouders moet overgeërfd worden om tot uiting te komen. Er zijn drie genetische categorieën : de Cocker kan normaal (geen kopieën van het gen), drager (één kopie van het gen) of lijder (twee kopieën van het gen) zijn. (CSCUK) De normale en dragers zijn perfect gezonde honden. De drager kan het PRA gen echter doorgeven aan zijn nakomelingen. De lijder zal PRA ontwikkelen en zal altijd één kopie aan zijn nageslacht doorgeven. Met een klinisch oogonderzoek kan de dierenarts vaststellen of de hond PRA vertoont op het moment van het onderzoek, maar niet of hij het draagt en dus kan doorgeven of lijder is en het later pas Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens

15 zal ontwikkelen. Ondertussen bestaat er een DNA test die prcd-pra kan opsporen. Uit deze test blijkt of de hond normaal, drager of lijder is. Dit is belangrijk om te weten bij het fokken. De Amerikaanse firma Optigen 5 voert deze testen uit. 7.2 FN FN (Familial Nephropathy) is een fatale nieraandoening bij jonge Cockers (Fogle : 309). In de jaren tachtig kwam deze veel voor in Engeland. Men is deze aandoening dan ook grondig gaan onderzoeken. Het gaat om de verschrompeling van de nieren op jonge leeftijd. De hond zal opvallend meer drinken en urineren. Zijn eetlust zal vervolgens dalen en er treedt gewichtsverlies op. De hond wordt lusteloos en moet braken. Het tandvlees wordt bleek. Uiteindelijk zal de hond sterven door het volledig falen van de nieren. (Peelman : 220) De aandoening erft autosomaal recessief over (cf. supra PRA). (WOEF) Het chronisch nierfalen uit zich op een leeftijd tussen 6 maanden en 2 jaar (Antagene). Het is zeer moeilijk om recessieve kwalen te overwinnen omdat een hond drager kan zijn en het ongemerkt kan doorgeven. De aandoening komt nu minder voor. Men schat dat het aantal dragers in Europa 14 % bedraagt (Antagene). Dankzij een DNA test, ontwikkeld in de Verenigde Staten, kan men de dragers van FN opsporen. De Franse firma Antagene 6 voert de FN test uit in Europa. 7.3 Andere ziektes HD HD (Heupdysplasie) is een heupaandoening. Door een afwijking aan het heupgewricht kan er artrose ontstaan wat pijnlijk is voor de hond. Er zijn verschillende gradaties gaande van A tot E heupen. HD komt vooral voor bij grotere rassen, maar het kan ook kleinere honden treffen. (CSCN) HD is een multifactoriële aandoening, d.w.z. dat er meerdere factoren een rol spelen. Dit zijn enerzijds erfelijkheid en anderzijds externe factoren zoals voeding en beweging. Om te bevestigen of een hond HD heeft wordt een röntgenfoto genomen. Hermafrodie Hermafrodie is de aanwezigheid van zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken bij eenzelfde dier (CSCN). Er zijn verschillende vormen van hermafrodie. Bij de Engelse Cocker vinden we XXSry terug, d.i. een recessief verervende afwijking. Teven die XXSrylijders zijn, zijn zichtbaar hermafrodiet. Het zijn teven met mannelijke geslachtskenmerken. Reuen die lijders zijn zien er als gewone vruchtbare reuen uit, maar vererft het wel als lijder. Reuen of teven die drager zijn kunnen de afwijking doorgeven. Er zijn een tiental gevallen van hermafrodisme bekend in Nederland. Er zijn er zeker nog veel meer. (CSCN) Oogaandoeningen Naast de hierboven besproken PRA, kan de Cocker ook de volgende oogaandoeningen vertonen : cataract (staar of vertroebeling van de ooglens), PPM (Persistent Pupillary Membrane), distichiasis (kleine haartjes op de normaal gezien onbehaarde ooglidrand), entropion (het naar binnen krullen van de oogleden), ectropion (het naar buiten krullen van de oogleden), Primary Glaucoma (verhoogde oogboldruk) en CPRA of RPED. (CSCUK, CSCN) 5 Meer info : [ ] 6 Meer info : [ ] Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens

16 Overige Bij sommige Cockers werden ook auto immuun ziektes vastgesteld en tumoren (CSCUK). Cockers hebben grote huidplooien aan de onderlip. Tussen die plooien blijven gemakkelijk voedselresten en speeksel zitten. Daarin kunnen zich bacteriën ontwikkelen die de lipplooien kunnen ontsteken en kunnen doen stinken. (Fogle : 266) Soms wordt deze lipplooiontsteking ook aangeduid met de foutieve benaming lipplooieczeem. Verder is het ook oppassen voor huid- en vachtproblemen en oorontstekingen. Deze kunnen door een goede verzorging vaak vermeden worden. Huidproblemen zoals allergieën zijn veel moeilijker te behandelen. 8. Fokkers Het is zeer belangrijk om een Engelse Cocker pup te kopen bij een erkende fokker. De Engelse Cocker is een populair ras en dat is niet altijd ten voordele van de honden. (WOEF) Zo worden er helaas heel wat Cockers gefokt door broodfokkers. Deze voeren geen gezondheidstesten uit en letten niet op karaktereigenschappen van de ouderdieren. Ze zijn vaak overkweekt en het gevolg van inteelt. De pups worden er ook niet voldoende gesocialiseerd waardoor gedragsproblemen ontstaan. Gereputeerde fokkers zijn o.a. terug te vinden via erkende rasverenigingen. Engelse Cocker Spaniel pups Merk op dat de bruin gepigmenteerde pups (3 e foto) eerste blauwe ogen hebben. Later worden deze groenbruin tot hazelnootkleurig. Besluit De merry cocker is een jachthond van oorsprong, maar vandaag de dag is hij erg populair als echte gezinshond. Toch kan men ook hondensporten met hem doen. Hij heeft tamelijk veel beweging nodig. De Engelse Cocker is een immer vrolijke hond van middelgroot formaat. Zijn vacht vraagt het nodige onderhoud en vooral zijn oren en voeten hebben extra aandacht nodig. Over het algemeen is hij een zeer gezonde hond. Er zijn enkele rastypische ziektes, maar goede fokkers trachten deze zoveel mogelijk uit hun lijn te fokken. De Engelse Cocker heeft alvast mijn hart veroverd! Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens

17 Bibliografie Boeken De Engelse Cocker Spaniel (portret van). Zuid Boekprodukties, Tilburg, 1985, 95 blz. De Pauw, Rita, Stop het verharen van uw hond. R.P.D. Productions, Westbroek, 2002, 239 blz. Meer info over de vachtgroep van de Engelse Cocker is terug te vinden op pp Dr. Fogle, Bruce, De nieuwe encyclopedie van de hond. Libre BV, Leeuwarden, 2003, 416 blz. Info over de Engelse Cocker op p Dr. Fogle, Bruce, Medisch handboek honden. Het complete naslagwerk. Tirion natuur, Baarn, 2003, 447 blz. Extra info over ziektes bij de Cocker Spaniel op pp. 237, 253, 257, 258, 266, 290, 294, 296, 305, 309, 331, 345, 375 en 379. English Cocker Spaniel. About Pets, Warffum, 2007, 128 blz. Honders, Han, Toepoels hondenwijzer. De 100 populairste hondenrassen in woord en beeld. Becht BV, Bloemendaal, 2000, 127 blz. Info over de Engelse Cocker op p. 52. Kane, Frank, Pet Owner s Guide To The Cocker Spaniel. Interpet Publishing, Surrey, 2008, 80 blz. Palmer, Joan, Geïllustreerde dierenwijzer voor honden. Publiboek, Hilversum, 1983, 240 blz. Info over de Engelse Cocker op p. 84. Peelman, Luc J., Erfelijke afwijkingen bij de hond. Euroscience, Bilthoven, 2009, 248 blz. Pugnetti, Gino, Praktisch handboek honden. Meer dan 300 hondenrassen geheel in kleur. Helmond BV, Helmond, 1993, 448 blz. Info over de Cocker-Spaniël onder nummer 252. Royal Canin Encyclopedie van de hond Deel IV. Paris, Aniwa Publishing, 2001, 187 blz. Info over de Engelse Cocker op p. 61. Toepoels hondenencyclopedie. Becht BV, Haarlem, 2007, 360 blz. Info over de Engelse Cocker op pp Verhoef-Verhallen, Esther J.J, Hondenencyclopedie. R&B, Groningen, 2000, 270 blz. Info over de Engelse Cocker op pp Artikels De Engelse Cockerspaniël in : WOEF Het magazine van de hondenvriend, nr 457, februari 2002, pp Quackelbeen, Freddy, Moedige jagers : Spaniëls in : De Vlaamse Jager, maart 2007, pp Erkende rasverenigingen 7 BECC Belgian English Cocker Club : BSC Belgische Spanielclub : CSCN Cocker Spaniel Club Nederland : ECSCN Engelse Cocker Spaniel Club Nederland : NSC Nederlandse Spaniel Club : CSCUK The Cocker Spaniel Club : 7 Alle vermelde websites werden opnieuw geraadpleegd op Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens

18 Websites Antagene : [ ] Eukanuba Cocker Spaniel : [ ] FCI of Fédération Cynologique Internationale : [ ] Genootschap van Spaniel Breeders : [ ] Gezondheid Engelse Cocker Spaniel : [ ] Rode Cockersyndroom (extra info) : [ ] Royal Canin Cocker 25 : [ ] Optigen : [ ] Fokster van Engelse Cocker Spaniels Inge Van Fleteren van Of Primrose Garden uit Heusden-Destelbergen : [ ] Foto s Foto s van Inge Van Fleteren van Of Primrose Garden Foto s van Kristine Goossens Cocker met konijn : [ ] Houtsnip of woodcock : [ ] Obo : [ ] Working Cocker : [ ] Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens