B&W-voorstel en besluitnota

Transcriptie

1 2017/53416 B&W-voorstel en besluitnota Registratiedatum Opsteller Contact d.d. B&W I. Dijk Agendapunt A5 Portefeuille economie en toerisme D. Straat S. Munnikendam Registratienummer Bestuurlijk behandelvoorstel 2017/53397 Laatst :10:00 A besluit gewijzigd Onderwerp Voortgang Ontwikkelstrategie Zaanse Schans Gevraagd besluit 1. In te stemmen, in co-creatie met de Stichting Zaanse Schans, met het verder uitwerken van de ontwikkelstrategie Zaanse Schans en te kiezen voor het voorkeursmodel 3 als uitgangspunt, inhoudende dat; - de toekomstige parkeeroplossing wordt gezocht bij de locatie Zakkenhandel in combinatie met veld B van de voetbalclub; - het fiets- en wandelverkeer zoveel mogelijk van elkaar wordt ontvlochten door het verleggen van het bestaande fietspad langs de Kalverringdijk; - het programma van uitgangspunten voor de hoofdentree Schansend leidend is voor de verdere uitwerking van het Schansend. 2. Besluitpunt nummer 1 voor een zienswijze voor te leggen aan de raad. 3. Indien de raad een positieve zienswijze geeft het besluit als genomen te beschouwen. Geheimhouding op grond van de Gemeentewet Openbaar Kernverhaal Gemeente Zaanstad en Stichting de Zaanse Schans zijn vanaf 2016 met elkaar in gesprek over de toekomst van de Zaanse Schans, wat moet resulteren in een ontwikkelstrategie 2030 voor de Zaanse Schans. Directe aanleiding hiervoor is het groeiend aantal bezoekers aan de Zaanse Schans en de verwachting dat in 2030 de Zaanse Schans circa 3 miljoen bezoekers per jaar verwacht. Dit heeft een grote impact op het gebied en de omgeving. Het proces van de ontwikkelstrategie wordt door een interdisciplinaire projectgroep en in nauwe samenwerking met Stichting de Zaanse Schans uitgevoerd. De tussenresultaten worden steeds gedeeld en voor advies en raadpleging voorgelegd aan de stakeholders in het kader van het participatieproces. Na de ontwerp- en participatiesessies zijn er drie ruimtelijke modellen van de ontwikkelstrategie opgesteld. Deze modellen zijn inhoudelijk geanalyseerd en ter advisering voorgelegd aan de verschillende participanten op de Zaanse Schans. Hieruit kwam ruimtelijk model 3 duidelijk als voorkeursmodel naar voren. Op basis van dit resultaat en het verworven draagvlak is het de bedoeling om voorkeursmodel 3 inhoudelijk verder uit te werken tot een gedragen ontwikkelstrategie. Het college adviseert de raad om een positieve zienswijze te geven op het verder uitwerken van de Ontwikkelstrategie Zaanse Schans, waarbij voorkeursmodel 3 als uitgangspunt wordt gehanteerd.

2 2017/ /7 Aanleiding De Zaanse Schans is onlangs uitgeroepen tot één van de meest bezochte toeristische attracties van Nederland met 1,9 miljoen bezoekers per jaar. Op dit moment gaan we uit van een jaarlijkse stijging van het aantal toeristen met 4%, conform de cijfers van het United Nations World Tourism Organisation (UNWTO). De prognose is dan dat er in 2030 circa 3 miljoen bezoekers per jaar gaan komen en wellicht meer. Het afgelopen jaar gaf een aanzienlijk hogere stijging van het aantal toeristen te zien. Deze aantallen toeristen bieden enorme kansen voor de stad, de werkgelegenheid en de economische groei. De Zaanse Schans is bepalend voor het imago van de stad en biedt volop kansen voor de regio. Tegelijkertijd is er een grote druk op het gebied en de gebieden eromheen. Er is een tekort aan parkeerplaatsen op en rond de Zaanse Schans. Dit geeft overlast en genereert veel zoekverkeer in de omgeving inclusief de Lagedijk. Tevens zijn de wandel- en fietspaden op de Zaanse Schans het hele jaar door vol en druk, waardoor er veelvuldig gevaarlijke situaties ontstaan tussen fietsers en wandelaars, met name op de Kalverringdijk. In 2016 is gestart met het gezamenlijk opstellen van een ontwikkelstrategie Zaanse Schans. Deze strategie moet een antwoord geven op de groei van de Zaanse Schans en zorgt ervoor dat de Zaanse Schans een leefbaar gebied blijft. In het voorjaar van 2017 zijn het College en de Raad geïnformeerd over de stand van zaken en is aangegeven dat er in november 2017 een voorkeursscenario ontwikkelstrategie wordt voorgelegd voor verdere uitwerking. Daarbij is de toezegging gedaan om de raad te informeren vooruitlopend op de verdere uitwerking hiervan. Beoogd resultaat De ontwikkelstrategie heeft als doel om de Zaanse Schans op ruimtelijk vlak toekomstbestendig te maken met daarbij een interessant en aantrekkelijk programma-aanbod. Dit met een sluitende businescase en een goed verdienmodel. Hiermee kan er toegewerkt worden naar 3 miljoen bezoekers per jaar in Kader Op 1 december 2015 heeft het college ingestemd met de bestuursopdracht Verkenning van een ontwikkelingsrichting voor een toekomstbestendige Zaanse Schans (BBV nummer 2015/239282). Op 8 november 2016 heeft de Raad een raadsinformatiebrief ontvangen over de stand van zaken Ontwikkelstrategie Zaanse Schans. (BBV nummer 2016/232974). Argumenten en afwegingen In de ontwikkelstrategie worden de urgente problemen opgelost en wordt ingespeeld op de toekomstige situatie, waarbij de Zaanse Schans klaar dient te zijn voor meer bezoek. Bij het opstellen van de ontwikkelstrategie staan kwaliteit en het erfgoedverhaal centraal, wordt de economische positie van het gebied versterkt, en blijft de Zaanse Schans en omgeving leefbaar en bereikbaar voor zowel bezoekers, bewoners als gebruikers. Tevens kan de Zaanse Schans als vliegwiel fungeren om de toeristen ook richting het centrum van Zaandam (Inverdan) te laten komen, zodat de plaatselijke middenstand kan mee profiteren van de toestroom van toeristen. We hebben daarbij gewerkt aan de hand van het participatie plan en een heldere planning. Dat betekent dat iedereen over elke keuze heeft kunnen meepraten. Hierdoor is er een breed draagvlak voor model 3 ontstaan. Met het vaststellen van het voorkeursmodel en het verder uitwerken daarvan wordt deze fase afgerond en wordt dit resultaat bestuurlijk geborgd. Daarnaast wenst het College het voorkeursmodel met de raad te delen in het kader van de bestuurlijke transparantie. Een ontwikkelstrategie moet ook uitvoerbaar zijn. Daarom dient er een financieel model te worden opgesteld, waarin de kosten en baten van de strategie zijn verwerkt en waarin heldere en duidelijke afspraken staan met betrekking tot welke partij waarvoor verantwoordelijk is en

3 2017/ /7 wie welke kosten voor zijn of haar rekening neemt. Dit is de volgende fase van de uitwerking van deze strategie. Het is nadrukkelijk de afspraak dat de gemeente door het proces te faciliteren niet impliciet bereidheid toont tot het doen van investeringen in het gebied. Als investeringen al aan de orde komen dan zal dat moeten berusten op besluitvorming door de raad en uitdrukkelijke afspraken tussen partijen over voorwaarden en dergelijke. Het bestuur van de Zaanse Schans is in nauwe samenspraak met de gemeente Zaanstad bezig met het opzetten van een financieel model. Uitleg en motivatie van de bijlagen en het voorkeursmodel 3. Door middel van een uitgebreid ruimtelijk functioneel onderzoek / analyse (bijlage 1) zijn de gebiedsproblematiek en de kansen in beeld gebracht. Hier komt uit naar voren dat het druk is op de Kalverringdijk en dat de parkeervoorzieningen niet voldoen in de hoogseizoenmaanden. Daarnaast zijn niet alle voorzieningen op orde, zoals de toiletten, en kan het cultuuraanbod zeker meer uitgediept worden. Het vertrekpunt voor de uitwerking is dat het totale projectgebied in een aantal verschillende thema s is opgeknipt. Per thema zijn de verschillende aspecten uitgezocht. Deze thema s zijn parkeren, loopstromen/padenstructuur, entreegebieden, museale hoofdstructuur, Leeghwaterweg, functionaliteiten en de poortfunctie van de Zaanse Schans. Met de input en de adviezen die we hebben opgehaald uit het participatietraject hebben we per thema keuzes kunnen maken. Op basis van inhoudelijke afwegingen en verworven draagvlak zijn we tot de meest optimale oplossingen gekomen voor de urgente zaken; parkeren, fiets/wandelpaden en inrichting entreegebied Schansend. Zie hiervoor bijlage 2. In bijlage 2 staan ook de beoordelingsmatrix parkeren, de beoordelingsmatrix fietsen en de uitgangspunten voor de ruimtelijke structuur van het entreegebied Schansend. Tevens staan in deze bijlage de drie ruimtelijke samenhangende modellen. Daarnaast zijn we verdergegaan met de ontwikkelingen van de musea op de Zaanse Schans en de realisatie voor de Wereld van Windmolens op haar nieuwe locatie Kalverliefde. Ook de uitkomsten van het betreffende locatieonderzoek staan in bijlage 2. Toelichting per thema: A. Parkeren (bijlage 2: Matrix parkeren). Toelichting: We hebben onderzocht of en op welke wijze de toekomstig benodigde parkeercapaciteit van 625 parkeerplekken voor auto s op en rondom de Zaanse Schans kan worden opgelost. Er zijn 7 verschillende oplossingsvarianten verwerkt in een beoordelingsmatrix. De verschillende oplossingsvarianten zijn aan de hand van criteria beoordeeld. De 7 oplossingsvarianten zijn ook aan de advies- en de meedenkgroep voorgelegd en deze geeft net als de projectgroep de voorkeur aan optie 5 (locatie Zakkenhandel) en optie 6 (locatie veld B van de voetbalclub). De meedenkgroep was meer verdeeld en gaf de voorkeur aan zowel de ondergrondse oplossing achter het Zaans Museum als de optie Zakkenhandel/veld B. Het uiteindelijke voorstel is om conform optie 5 en 6 het parkeren bovengronds op te lossen aan de zuidzijde van de Leeghwaterweg bij de Zakkenhandel en het voetbalveld. De argumenten hiervoor staan in de beoordelingsmatrix. Een van de belangrijke argumenten is dat het parkeren op een logische en goed vindbare locatie wordt gesitueerd. De parkeervoorziening komt op een locatie waar al bebouwing aanwezig en betreft feitelijk vervangende nieuwbouw. Het huidige gebouw Zakkenhandel zal namelijk worden gesloopt en vervangen worden door de parkeervoorziening. Tevens is de faseerbaarheid van deze optie goed te noemen; op de piekmomenten kan het naastgelegen voetbalveld als overloopfunctie functioneren. Tot slot is deze optie qua kosten aanzienlijk goedkoper dan ondergronds parkeren. Met de keuze om het parkeren op te lossen bij de Zakkenhandel en voetbalveld B, is ook indirect de keus gemaakt om een brug te realiseren tussen de parkeervoorziening en de Zaanse Schans om de voetgangers op een veilige manier van de parkeerplaats naar de Zaanse Schans te kunnen begeleiden.

4 2017/ /7 B. Fietspaden-structuur (bijlage 2: Matrix fietsen) Toelichting: Vanwege de toenemende verkeersdrukte en de huidige onoverzichtelijke verkeerssituatie is de wens om de verschillende verkeersstromen zoveel mogelijk van elkaar te ontvlechten. In het kader van de verkeersveiligheid en de ontvlechting van de verschillende verkeersstromen is er een studie verricht naar het verleggen van het bestaande fietspad op de Kalverringdijk. Er bleven uiteindelijk twee mogelijke varianten over. De twee fietsroutes zijn in een matrix verwerkt met een beoordeling op verschillende criteria. Deze zijn voorgelegd aan adviesgroep en de meedenkgroep. Beide groepen geven net als de projectgroep de voorkeur aan optie 2 (Parallel aan de Kalverringdijk). De argumenten hiervoor staan in de beoordelingsmatrix. Een aantal belangrijke argumenten is dat met optie 2 het fietspad feitelijk parallel blijft lopen naast het huidige fietspad, maar dan aan de andere zijde van het slootje. Hierdoor vindt er een minimale belasting van het weiland plaats en is er een beperkte kruising van watergangen nodig. De fietsers volgen voor het merendeel de bekende route, maar wel worden de wandelaars en de fietsers ruimtelijk van elkaar gescheiden. Door deze verkeersstromen te ontvlechten willen we een overzichtelijk en veilige verkeerssituatie realiseren. Daarnaast is een voordeel van deze route dat deze gefaseerd en in delen kan worden aangelegd. Deze variant zorgt ervoor dat fiets- en wandelverkeer over het gehele plangebied van elkaar gescheiden blijven en is aanzienlijk eenvoudiger en goedkoper te realiseren dan optie 1, waarbij het fietspad dwars door de polder zou lopen. Bij optie 1 zou het fietspad direct naast Natura 2000 gebied komen te liggen en er zouden een groot aantal bruggen moeten worden gerealiseerd om alle slootjes te kunnen passeren. Dit zou derhalve op meerdere fronten een ingrijpende en kostbare optie zijn. De voorkeursroute optie 2 is aanzienlijk eenvoudiger te realiseren en is mede op voorspraak van Stichting Kalverpolder tot stand gekomen. Vandaar de voorkeur voor optie 2. C. Entreegebied Schansend (bijlage 2: Uitgangspunten Ruimtelijke Structuur Schansend). Toelichting: In overleg met Stichting de Zaanse Schans en de Historische Commissie is een programma van uitgangspunten opgesteld voor het entreegebied. Dit is ook voorgelegd aan de Adviesgroep en de Meedenkgroep. Het voorstel is om het plein mogelijk gedeeltelijk te kunnen bebouwen, zichtlijnen naar de polder te realiseren en ruimte te bieden voor een experience center/entreegebouw. De precieze invulling van het plein zal in de volgende fase verder uitgewerkt worden. D. Ruimtelijke modellen (bijlage 2: Ruimtelijke Modellen 1 t/m 3) Toelichting: Uit de drie gepresenteerde modellen is model 3 duidelijk als voorkeursmodel uit de bus gekomen. Het idee achter model 3 is dat de bezoekers vanaf de toekomstige parkeergarage vervolgens met een mooi vormgegeven / iconische brug de Leeghwaterweg oversteken naar de Zaanse Schans. Vanaf de brug hebben de bezoekers bij aankomst een prachtig uitzicht over de Zaanse Schans en de achtergelegen polder. Hierdoor ervaart de bezoeker direct de schoonheid van het gebied en wordt hij/zij meegenomen in de beleving die de Zaanse Schans heet. De brug dient op een fraaie wijze aan te sluiten op het nieuw vorm te geven plein, waar nu nog de bussen geparkeerd staan. Dit gebied (Schansend) wordt het nieuwe centrale plein en krijgt een entreefunctie met de daarbij behorende functies (informatievoorziening, verkooppunten en sturing van bezoek door een welkomstteam). Het busparkeren zal zoals gezegd worden verplaatst van het Schansend naar ofwel een locatie ten zuiden van de Leeghwaterweg nabij de toekomstige parkeervoorzieningen voor personenauto s ofwel er wordt een andere geschikte locatie aangewezen. E. Museale hoofdstructuur (bijlage 2: TiME-rapport Wereld van Windmolens) In juli 2017 bent u geïnformeerd over de intentieovereenkomst tussen de gemeente Zaanstad en Vereniging de Zaansche Molen over de totstandkoming van de Wereld van Windmolens op de Zaanse Schans. Voorkeurslocatie van de Wereld van Windmolens was Landje de Haan. De vereniging heeft begin november 2017 de leden een alternatieve locatie voorgelegd en

5 DOCUMENTNUMMER PAGINA 2017/ /7 gemeente Zaanstad daar is door een overgrote meerderheid voor gekozen. De vereniging zal de locatie Kalverliefde aankopen en in 2019 daar de Wereld van Windmolens gaan realiseren. Deze locatie ligt in het noorden van de Zaanse Schans. De gemeente Zaanstad zal zich ook op deze locatie conform de intentieovereenkomst blijven inzetten voor dit initiatief. We hebben het onderzoeksbureau TiME een advies laten opstellen over deze locatie en de wenselijkheid van deze plek voor de Wereld van Windmolens. Dit advies was positief met aanbevelingen. Daarnaast worden er door de musea, in het kader van de hiervoor genoemde intentieovereenkomst met betrekking tot de subsidie, onderling intensieve gesprekken gevoerd over de samenwerking zoals gezamenlijke tentoonstellingen, een uitvoeringsprogramma musea en de deelname aan een inkomstenmodel voor de Zaanse Schans. Deze gesprekken lopen en gebleken is dat hier tijd en aandacht voor nodig is. We zijn met elkaar op zoek naar verdieping op dit thema. We verwachten u over deze gesprekken en de uitkomsten hiervan in de eerste helft van 2018 te kunnen informeren. Er worden momenteel ook fusiegesprekken gevoerd tussen het Uurwerkmuseum en het Zaans Museum. De gemeente Zaanstad heeft opdracht gegeven voor een haalbaarheidsonderzoek van een nieuwe museale presentatie Zaanse tijd als onderdeel van het Zaans Museum. Hierover zijn de gesprekken in afrondende fase. We verwachten in 2018 dit onderzoek te kunnen afronden en u daar verder over te informeren. Overige ontwikkelingen op de Zaanse Schans. Tot slot nog een actualiteit: sinds kort ontvangt de gemeente Zaanstad wekelijks aanvragen voor verschillende soorten kramen op de Zaanse Schans of verkoop op straat. In de eerste week van november is er ook een bierfiets op de Zaanse Schans gesignaleerd. Actuele vraag die nu speelt is; willen we dit met elkaar reguleren en hoe gaan we dat dan doen? Passen deze ontwikkelingen in het beeld van 1850 en passen deze ontwikkelingen in de visie die wij hebben voor de Zaanse Schans? De gemeente Amsterdam heeft besloten geen bierfietsen meer in het centrum van Amsterdam te willen en naar verwachting zal deze vorm van toerisme uit de gehele stad geweerd worden. Dit zal onlosmakelijk gevolgen hebben voor de Zaanse Schans en de druk op deze vormen van toerisme zal toenemen. We zullen hier actief en passend beleid voor gaan maken. Draagvlak De Zaanse Schans is een complex gebied. Gebouwd als woonbuurt en houtbouwreservaat is het gebied inmiddels uitgegroeid tot een toeristische attractie van wereldformaat. Vanwege het feit dat er veel belanghebbenden zijn in het gebied en deze belanghebbenden deels ook vertegenwoordigd zijn in het bestuur van Stichting de Zaanse Schans, wordt deze ontwikkelstrategie gezamenlijk met de belanghebbenden en de omgeving geformuleerd. Hiermee komen we tot een breed gedragen ontwikkelstrategie. Stichting de Zaanse Schans en de gemeente Zaanstad trekken gezamenlijk op en hebben op bestuurlijk niveau een stuurgroep gevormd en op ambtelijk niveau een projectgroep. Tevens is er een participatietraject georganiseerd met een adviesgroep voor de direct belanghebbenden, waaronder de bewoners op de Schans en een meedenkgroep, waarin de meest betrokken stakeholders uit de directe nabijheid zijn vertegenwoordigd. De deelnemers in de adviesgroep zijn: - Zaans Museum - Vereniging Zaanse Molen - Ondernemersvereniging OVZS - Ondernemersvereniging OV Schans Bewonersbelang - Stichting Kalverpolder - Historische Commissie - Stichting Zaans Erfgoed

6 DOCUMENTNUMMER PAGINA 2017/ /7 gemeente Zaanstad De deelnemers in de meedenkgroep zijn: - Duyvis - Voetbalvereniging ZVV Zaandijk - Bewoners Lagedijk - Bewoners Haaldersbroek - Sint Michael College - Stichting Voetveer Zaandijk - Ondernemers/bewoners Guisweg - Vereniging van bewoners Lagedijk - Ondernemers Lagedijk - Ondernemers D. Sonoyweg Bij het participatieproces hebben we die doelgroepen betrokken die een direct of indirect belang als gebruiker van de Zaanse Schans hebben. Voor de werking hiervan verwijzen we naar bijlage 3 - Participatieplan Zaanse Schans dd. 9 maart Op verzoek van de stuurgroep Zaanse Schans stellen de gemeente en Stichting de Zaanse Schans nu ook een gezamenlijke agenda op. Deze agenda heeft als doel om ontwikkelingen op de Zaanse Schans gezamenlijk en met één visie op en door te pakken. Aansluiting externe ontwikkelingen Niet van toepassing Financiële consequenties Op dit moment zijn er geen financiële consequenties. De uitwerking van het voorkeursmodel past binnen het budget voor dit project. Voor de kosten van de uitvoering van de ontwikkelstrategie worden de gesprekken nu opgestart, waarbij in ieder geval al gemeld kan worden dat kosten voor een parkeervoorziening gedragen zullen moeten worden door Stichting de Zaanse Schans. Juridische consequenties Niet van toepassing Communicatie en traject Het besluit treedt in werking / wordt gepubliceerd nadat de raad zijn zienswijze heeft gegeven. Voor het project is een participatieplan opgesteld met daaraan gekoppeld een planning. De communicatie en participatie verloopt goed en zal op dezelfde wijze worden voortgezet voor het vervolgproces. Gemeenteblad Niet van toepassing Aanbieden aan commissie en raad De raad wordt gevraagd haar zienswijze te geven Beslissing B&W Conform vastgesteld Besluit 1. In te stemmen, in co-creatie met de Stichting Zaanse Schans, met het verder uitwerken van de ontwikkelstrategie Zaanse Schans en te kiezen voor het voorkeursmodel 3 als uitgangspunt, inhoudende dat; - de toekomstige parkeeroplossing wordt gezocht bij de locatie Zakkenhandel in combinatie met veld B van de voetbalclub;

7 2017/ /7 - het fiets- en wandelverkeer zoveel mogelijk van elkaar wordt ontvlochten door het verleggen van het bestaande fietspad langs de Kalverringdijk; - het programma van uitgangspunten voor de hoofdentree Schansend leidend is voor de verdere uitwerking van het Schansend. 2. Besluitpunt nummer 1 voor een zienswijze voor te leggen aan de raad. 3. Indien de raad een positieve zienswijze geeft het besluit als genomen te beschouwen. Bijlagen Aanbiedingsbrief Voortgang Ontwikkelstrategie Zaanse Schans 2017/ Bijlage 1 Ruimtelijk Functioneel Onderzoek thema's Zaanse Schans 2017/ Bijlage 2 Matrix parkeren, matrix fiets, Schansend, Modellen, TiMe 2017/ Bijlage 3 Participatieplan Zaanse Schans 2017/ Akkoord gemeentesecretaris Digitaal ondertekend door gemeentesecretaris drs. F.H.M. Apeldoorn op