VOORONDERZOEK TOEKOMSTIG WINDMOLENPARK NABIJ BEDRIJFSTERREIN DE BRAND TE 'S-HERTOGENBOSCH

Transcriptie

1 VOORONDERZOEK TOEKOMSTIG WINDMOLENPARK NABIJ BEDRIJFSTERREIN DE BRAND TE 'S-HERTOGENBOSCH GEMEENTE 'S-HERTOGENBOSCH 22 juli :A - Definitief B

2

3 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Doel Werkzaamheden Leeswijzer Onderzoeksbevindingen Algemeen Huidige situatie Historische situatie Uitgevoerde bodemonderzoeken Bodemkwaliteitskaart Bodemopbouw en geohydrologie Conclusies Bijlage 1 Regionale ligging Bijlage 2 Onderzoekslocaties Colofon :A - Definitief ARCADIS 3

4 4 ARCADIS :A - Definitief

5 1 Inleiding In opdracht van de gemeente s-hertogenbosch heeft ARCADIS Nederland BV een vooronderzoek uitgevoerd ter plaatse van 4 (gebieden van) mogelijke toekomstige locaties van windmolens nabij het bedrijventerrein De Brand te s-hertogenbosch. Voor de oprichting van het windmolenpark naast het bedrijventerrein is voorzien in de bouw van 4 windmolens. In dit stadium is de definitieve opstelling van deze 4 windmolens nog niet gekozen. In afwachting van de definitieve keuze van de opstelling is ervoor gekozen om een vooronderzoek uit te voeren ter plaatse van de 4 als zoekgebied aangewezen locaties, waarbinnen de windmolens gepland zijn. De ligging van de onderzochte locatie is weergeven in bijlage 1. Het vooronderzoek is uitgevoerd conform de NEN 5725, Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend en nader onderzoek, Nederlands Normalisatie-instituut, AANLEIDING Het onderzoek is uitgevoerd in verband met het opstellen van het bestemmingsplan voor het plangebied. Daartoe dient inzicht in de verwachte milieuhygiënische kwaliteit van de bodem te zijn om aan te tonen of het aspect bodem mogelijk belemmeringen kan opleveren voor de beoogde ruimtelijke ontwikkelingen. 1.2 DOEL Het doel van het vooronderzoek is te bepalen of de locatie al dan niet verdacht is met betrekking tot het voorkomen van bodemverontreiniging door het verzamelen van relevante informatie over de locatie van het bodemonderzoek, door het opvragen van informatie bij de opdrachtgever, de eigenaar en de gemeente, het houden van interviews, uitvoeren van terreininspectie en archiefonderzoek. Het vooronderzoek wordt uitgevoerd conform NEN 5725 (Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend, en nader onderzoek, Nederlands Normalisatie-instituut, 2009). Op basis van de informatie uit het vooronderzoek wordt afhankelijk van het vermoeden over de aanwezigheid van een bodemverontreiniging een locatie geclassificeerd als verdacht of onverdacht. Op basis van deze classificatie wordt een hypothese geformuleerd, welke vervolgens in een latere fase aan de hand van het uitvoeren van een verkennend bodemonderzoek conform NEN 5740 kan worden getoetst. In een latere fase kan een verkennend bodemonderzoek worden uitgevoerd als de definitieve locaties van de op te richten windmolens zijn vastgesteld :A - Definitief ARCADIS 5

6 1.3 WERKZAAMHEDEN In het kader van het vooronderzoek zijn voor de 4 gebieden, weergegeven in bijlage 2, de volgende bronnen geraadpleegd: Eventuele aanwezige hinderwet- of milieuvergunningen. Eventuele aanwezige bouwvergunningen. Uitgevoerde bodemonderzoeken op de onderzoekslocatie en in de directe omgeving. Archief boven- en ondergrondse tanks. Informatie betreffende stortplaatsen, ophogingen, slootdempingen Het vooronderzoek dat is uitgevoerd conform NEN 5725 wordt daarmee aangemerkt als een standaard vooronderzoek. Een terreininspectie / interview is, in afwijking van de NEN 5725 in dit kader niet uitgevoerd, omdat er, gezien de omvang van de gebieden en het agrarisch gebruik in dit stadium weinig aanvullende informatie uit naar voren zal komen. 1.4 LEESWIJZER Hoofdstuk 2 beschrijft de bevindingen van het vooronderzoek. In hoofdstuk 3 worden de conclusies en aanbevelingen besproken. 6 ARCADIS :A - Definitief

7 2 Onderzoeksbevindingen 2.1 ALGEMEEN Gebaseerd op het onderzoeksprotocol NEN 5725 (Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend en nader onderzoek) is het vooronderzoek uitgevoerd. Hierbij zijn o.a. de in het verleden op de locatie uitgevoerde activiteiten en de resultaten van in het verleden (in de omgeving) uitgevoerde bodemonderzoeken geïnventariseerd. De resultaten van dit vooronderzoek zijn opgenomen in deze rapportage. De aangeleverde informatie over de 4 gebieden, verstrekt door de gemeente s-hertogenbosch is opgenomen als Bijlage 3. De informatie van de gemeente s-hertogenbosch is afkomstig van/uit: de geografische ligging/ mondelinge informatie; de gemeentelijke registratie van olietanks; de gemeentelijke registratie van bodemonderzoeken. Binnen de gebieden zijn geen hinderwet- of milieuvergunningen afgegeven. Daarnaast is informatie geraadpleegd afkomstig van/uit: terreininspectie; bodemloket ( oude topografische kaarten (bron: HUIDIGE SITUATIE De 4 gebieden voor de toekomstige windmolens zijn gekenmerkt als zoekgebied 1 t/m 4. De gebieden zijn weergegeven op de tekening opgenomen in bijlage 2. De gebieden zijn geheel aan te merken als landbodem. Er wordt in dit onderzoek van uitgegaan dat de windmolens worden opgericht op het terrein, wat in de huidige situatie als landbodem wordt aangemerkt. De gebieden zijn verder onbebouwd, onverhard en voornamelijk in agrarisch gebruik. 2.3 HISTORISCHE SITUATIE Uit de resultaten van het vooronderzoek blijkt dat binnen alle 4 gebieden in het verleden geen milieubedreigende activiteiten bekend zijn. Uit historische topografische kaarten valt op te maken dat het terrein en de omgeving tot begin jaren 90 van de vorige eeuw vrijwel uitsluitend in agrarisch gebruik is geweest. De Beusingsedijk en Oude Bossche Baan zijn gedurende die tijd reeds in gebruik als openbare weg. In de jaren 90 is zuidwestelijk van de locaties van de windmolens en de toekomstige uitbreiding van het bedrijfsterrein, het industrieterrein De Brand ingericht. Omstreeks deze periode is ook de plas :A - Definitief ARCADIS 7

8 aangelegd, direct ten noordwesten en gedeeltelijk ter plaatse van zoekgebied 3. De plas Zandvang, direct ten noorden van zoekgebied 2 en ten zuiden van de Oude Bossche Baan, is reeds eerder aangelegd, in de jaren 70. In 1971 is ten westen van het huidige bedrijfsterrein tevens de Rijksweg A2 inclusief een afwateringskanaal, uitkomend op de Zuid-Willemsvaart aangelegd. Bebouwing Door de gemeente s-hertogenbosch is aangegeven dat er met betrekking tot de onderzoekslocaties geen bouw- en/of sloopvergunningen aanwezig zijn. Het is dus niet waarschijnlijk dat er ter plaatse van de 4 gebieden ooit bebouwing aanwezig is geweest. Rondom zoekgebied 4 is in het verleden en heden wel bebouwing aanwezig. Voor de bebouwing ten oosten van het zoekgebied behorend bij de Beusingsedijk 1 is in 1978 een bouwvergunning voor het bouwen van een woonhuis met carport inclusief rundveehouderij verleend. Vóór deze periode (tussen 1940 en 1974) is direct ten zuidwesten van het zoekgebied eveneens bebouwing in de vorm van een boerderij aanwezig geweest, op het voormalige perceel kadastraal bekend sectie F, nummer 254. Dit betrof een smal perceel langs de Beusingsedijk. Er is geen kaartmateriaal van de voormalige bebouwing zelf aanwezig. Uit de ligging van de voormalige kadastrale percelen valt echter wel op te maken dat de voormalige bebouwing niet ter plaatse van, doch zeer nabij, het zoekgebied aanwezig is geweest. Vermoedelijk is (een deel van) dit perceel tussen 1975 en 1981 circa 2 meter opgehoogd. 2.4 UITGEVOERDE BODEMONDERZOEKEN Ter plaatse van het als bedrijventerrein De Brand in te richten gebied zijn in de periode in het kader van de planontwikkeling een aantal bodemonderzoeken uitgevoerd. Hiertoe behoort o.a. het terrein wat inmiddels ook daadwerkelijk is ingericht als bedrijventerrein, wat globaal is ingesloten tussen de wegen Het Zuiderkruis, Orionpad, De Schorpioen en De Tweeling. Tot de toenmalige onderzoekslocatie hoorde eveneens het terrein ten oosten daarvan, gelegen rondom de Beusing, globaal tussen het Orionpad, Beusingsedijk en de Aa. Binnen dit gedeelte van het onderzochte terrein zijn gebieden 3 en 4 gedeeltelijk gelegen. De overige 2 gebieden zijn voor zover bekend, niet eerder onderzocht geweest. Tot de uitgevoerde onderzoeken in de periode behoren: Historisch onderzoek De Brand, opgesteld door gemeente s-hertogenbosch, technische dienst, mei Indicatief bodemonderzoek bestemmingsplan De Brand, opgesteld door Grontmij nv, november 1990, kenmerk 0237.BWT/MvD. Verkennend bodemonderzoek toekomstig bedrijventerrein De Brand, opgesteld door CSO Adviesbureau voor milieu-onderzoek, 24 april 1995, kenmerk L Aanvullend bodemonderzoek ernst en omvang arseenverontreiniging, opgesteld door NIPA Milieutechniek bv, 7 juli 1997, kenmerk RdH/ rpp Rapport milieukundige begeleiding ontgraving toplaag en partijkeuring, opgesteld door NIPA Milieutechniek bv, 7 oktober 1997, kenmerk RdH/ Uit de onderzoeken blijkt dat ter plaatse van het gehele onderzochte terrein in de grond en het grondwater met name zware metalen licht verhoogd aanwezig zijn ten opzichte van de destijds geldende referentie- en streefwaarden. Daarnaast is plaatselijk een sterk verhoogd zinkgehalte in de bovengrond en sterk verhoogd arseengehalte in de ondergrond aangetoond. Het grondwater ter plaatse van vrijwel het gehele gebied blijkt in 1995 tevens licht verontreinigd te zijn met vluchtige aromaten. 8 ARCADIS :A - Definitief

9 Tijdens het onderzoek in 1990 zijn geen boringen verricht ter plaatse van de 4 gebieden voor de windmolenlocaties, en tijdens het onderzoek in 1995 is dit alleen gebeurd ter plaatse van (een deel van) zoekgebied 3. Destijds bleek ter plaatse de boven- en ondergrond ter plaatse niet verontreinigd te zijn met zware metalen en/of EOX. Het grondwater bleek er licht verontreinigd met chroom, koper en nikkel. Het aanvullend bodemonderzoek uit 1997 en de daaropvolgende ontgraving met milieukundige begeleiding zijn destijds uitgevoerd vanwege de plaatselijk aangetoonde sterke verontreiniging met arseen in de grond. Deze verontreiniging wordt in verband gebracht met het voorkomen van ijzeroer (oerbanken) in de ondergrond, die zijn afgezet als gevolg van het voorkomen van ijzerrijk kwelwater. Deze afzettingen kunnen echter in het gehele gebied voorkomen. Ondanks dat deze specifieke verontreiniging niet is aangetroffen ter plaatse van de huidige onderzoekslocaties (maar ter plaatse van de voormalige percelen, kadastraal bekend sectie S, nummers 446 en 447, gelegen aan de huidige weg De Tweeling ) kan met betrekking tot de onderhavige onderzoekslocaties worden geconcludeerd dat het voorkomen van ijzeroer en daarmee samenhangende arseenverontreinigingen in de ondergrond niet kan worden uitgesloten. In het recente verleden zijn ter plaatse van de toekomstige uitbreiding van het bedrijfsterrein De Brand 2 bodemonderzoeken uitgevoerd: Verkennend bodemonderzoek ter plaatse van gronddepot De Brand te s-hertogenbosch door Van Vleuten Consult B.V. (rapportnummer CV12248vbo, d.d. 26 juni 2012). Verkennend milieukundig bodemonderzoek toekomstig windmolenpark en uitbreiding bedrijfsterrein De Brand te s-hertogenbosch door ARCADIS (rapportnummer :B, d.d. 5 juni 2014) De onderzochte percelen (sommigen gedeeltelijk) zijn onder meer de percelen, kadastraal bekend gemeente s-hertogenbosch, sectie S, nummers 1037 en 1042 (onderzoek Van Vleuten Consult, 2012) en nummers 725, 728, 1031 en 1032 (onderzoek ARCADIS, 2014). Zoekgebied 4 is volledig gelegen binnen het onderzochte gebied door Van Vleuten Consult in Zoekgebied 3 ligt voor het grootste gedeelte binnen het deelgebied uitbreiding bedrijfsterrein - noord, dat is onderzocht tijdens het bodemonderzoek van ARCADIS in Tijdens beide onderzoeken is uitsluitend de bovengrond (0,0-0,5 m-mv.) van het terrein onderzocht. Tijdens het veldwerk is geen asbest op of in de bodem waargenomen. De bovengrond (ontvangende bodem), onderzocht aan de hand van een aantal grondmengmonsters, bleek grotendeels niet verontreinigd te zijn met de onderzochte parameters, met uitzondering van een licht verhoogd gehalte ten opzichte van de achtergrondwaarde (AW2000) aan PCB in twee van de grondmengmonsters. Het in 2012 aangetoonde gehalte overschrijdt daarbij tevens de Maximale Waarde Wonen BODEMKWALITEITSKAART De gemeente s-hertogenbosch beschikt over een bodemkwaliteitskaart (16 oktober 2012, kenmerk 9X ), inclusief bodemfunctieklassenkaart. Alle gebieden zijn gelegen binnen het homogeen deelgebied Industrie na Binnen de bodemfunctieklassenkaart zijn alle locaties gelegen binnen de functieklasse Industrie. Op de ontgravingskaart is de te verwachten bodemkwaliteit ter plaatse van alle onderzoekslocaties (zowel de bovengrond, 0-0,5 m-mv. als de ondergrond, 0,5-2,0 m-mv.) AW2000-grond (altijd toepasbare grond) :A - Definitief ARCADIS 9

10 2.5 BODEMOPBOUW EN GEOHYDROLOGIE Voor bodemgegevens en geohydrologische informatie is gebruik gemaakt van de gegevens van de Grondwaterkaart van Nederland van de Dienst Grondwaterverkenning TNO. Het maaiveld van de onderzoekslocaties bevindt zich naar verwachting op 4 à 5 m+nap. De globale bodemopbouw, samengesteld op basis van de bovengenoemde gegevens, is weergegeven in de navolgende Tabel 1. Diepte (t.o.v. NAP) Geohydrologische betekenis Geologische formatie 5 m+nap tot 20 m-nap Deklaag Formaties van Boxtel en Beegden 20 tot 75 m-nap 1 ste watervoerend pakket Formaties van Sterksel en Stramproy 75 tot 110 m-nap Slecht doorlatende lagen met Formatie van Peize-Waalre daartussen een watervoerend pakket 70 tot 200 m-nap Voornamelijk watervoerend pakket met een enkele slecht doorlatende laag Formaties van Peize-Waalre en Maassluis en Kiezeloöliet Formatie 200 tot 250 m-nap Watervoerend pakket Formatie van Oosterhout Tabel 1 Schematisering bodemopbouw Het grondwater op de locatie bevindt zich naar verwachting op ca. 2,0 m-mv (ca. 2 à 3m+NAP), maar kan zich plaatselijk ten opzichte van het maaiveld dieper bevinden door de aanwezigheid van ophogingen en dijken. De regionale grondwaterstromingsrichting is noordwestelijk gericht. De stroming van het oppervlakkige grondwater wordt beïnvloed door de aanwezigheid van sloten en drainage en het nabijgelegen afwateringskanaal, de Zuid-Willemsvaart en de Aa. 10 ARCADIS :A - Definitief

11 3 Conclusies In opdracht van de gemeente s-hertogenbosch heeft ARCADIS Nederland BV een vooronderzoek uitgevoerd ter plaatse van 4 (gebieden van) mogelijke toekomstige locaties van windmolens nabij het bedrijventerrein De Brand te s-hertogenbosch. Het onderzoek is uitgevoerd conform de NEN 5725, Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend en nader onderzoek, Nederlands Normalisatie-instituut, Uit de resultaten van het vooronderzoek blijkt dat binnen geen van de 4 gebieden bodembedreigende activiteiten hebben plaatsgevonden en dat er voor zover bekend nooit bebouwing aanwezig is geweest. Wel kan in de ondergrond ijzeroer in de grond voorkomen, waardoor de grond sterk verontreinigd kan zijn met arseen. Om deze reden wordt geadviseerd, tijdens een eventueel in een latere fase uit te voeren verkennend bodemonderzoek, arseen mee te nemen als verdachte parameter in het laboratoriumonderzoek, indien er zintuiglijke waarnemingen worden gedaan zoals ijzeroer of roesthoudende grond. Uit de gegevens van eerder op en/of in de omgeving verrichte onderzoeken blijkt dat op de locatie verder algemeen licht verhoogde gehalten worden verwacht aan zware metalen in de grond en aan vluchtige aromaten in het grondwater. De resultaten van het vooronderzoek geven geen aanleiding om de locaties specifiek als verdacht met betrekking tot het voorkomen van verontreinigingen aan te merken. In een latere fase, zoals bijvoorbeeld voor uitvoering van de herontwikkelingsplannen of bouw van de windturbines, zal een verkennend bodemonderzoek conform NEN5740 noodzakelijk zijn. Geadviseerd wordt om de te onderzoeken locaties te beperken tot de locaties waar significant grondverzet zal plaatsvinden. Hierbij kan gedacht worden aan de fundering onder de voet van de windmolen. Indien de toekomstige locaties van de windmolens binnen de 4 gebieden zijn gelegen, worden de locaties aangemerkt als onverdacht terrein voor het voorkomen van bodemverontreiniging en kunnen ze worden onderzocht conform de strategie onverdachte locatie uit de NEN Er zijn vanuit het vooronderzoek geen verdenkingen gevonden voor het voorkomen van een asbestverontreiniging in de bodem. Het wordt dan ook niet noodzakelijk geacht een verkennend onderzoek asbest in bodem conform NEN 5707 op de locaties uit te voeren :A - Definitief ARCADIS 11

12 12 ARCADIS :A - Definitief

13 Bijlage 1 Regionale ligging :A - Definitief ARCADIS 13

14 14 ARCADIS :A - Definitief

15 opdrachtgever: Gemeente s-hertogenbosch project: vooronderzoek windmolenpark De Brand s-hertogenbosch onderwerp: Regionale ligging getekend datum schaal bladformaat Meters : lieverloor : : 1: : A4 projectnummer B goedgekeurd datum projectleider vestiging tekening 1 : : : H. Sanders : Maastricht versie 1

16 Bijlage 2 Onderzoekslocaties :A - Definitief ARCADIS 15

17 16 ARCADIS :A - Definitief

18

19 Colofon VOORONDERZOEK TOEKOMSTIG WINDMOLENPARK NABIJ BEDRIJFSTERREIN DE BRAND TE 'S- HERTOGENBOSCH OPDRACHTGEVER: Gemeente 's-hertogenbosch STATUS: Definitief AUTEUR: R.J. van Lieverloo MSc. GECONTROLEERD DOOR: ir. M.A. van Tulder VRIJGEGEVEN DOOR: drs. B.P.W. Schlangen 22 juli :A ARCADIS NEDERLAND BV Stationsplein 18d Postbus BP Maastricht Tel Fax Handelsregister ARCADIS. Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitzonderingen door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbenden niets uit dit document worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, digitale reproductie of anderszins :A - Definitief ARCADIS 17