Aantal meldingen per jaar

Transcriptie

1 WEBDOSSIER meldpunt RADAR 2013 RADAR is het bureau voor gelijke behandeling en tegen discriminatie voor de regio s Brabant-Noord (BN), Midden- en West-Brabant (MWB), Rotterdam-Rijnmond (RR) en Zuid-Holland-Zuid (ZHZ). Specifiek voor de gemeente Rotterdam is RADAR het kenniscentrum op dit gebied. Zijn inwoners van de 65 aangesloten gemeenten getuige van discriminatie of ervaren ze dat persoonlijk, dan kunnen zij een beroep doen op RADAR voor advies en ondersteuning. Niemand vindt het leuk om oneerlijk of neerbuigend behandeld te worden. In bepaalde omstandigheden lijkt deze behandeling te berusten op vooroordelen of discriminatie, ook al is dat lastig te bewijzen. Wat doe je dan? Behalve erover praten kun je met RADAR het discriminatieaspect van de klacht onderzoeken, aanpakken of oplossen. Je kunt het ook alleen melden. Meer meldingen van discriminatie-ervaringen in 2013 In 2013 ontvangt RADAR 10% meer meldingen van discriminatie dan in het voorgaande jaar. Het zijn er meer dan Tussen 2009 en 2011 neemt het aantal meldingen af, om vanaf 2012 weer toe te nemen Aantal meldingen per jaar Of in 2013 vaker is gediscrimineerd, is op basis van het aantal meldingen lastig te zeggen. In de laatste maanden van 2013 is een felle discussie gevoerd over racisme en discriminatie in Nederland. Dat heeft zeker bijgedragen aan het aantal meldingen. Uit onderzoek weten we dat maar een heel klein deel van alle discriminatie-ervaringen wordt gemeld. Onlangs bracht het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) een groot onderzoek uit getiteld 'Ervaren discriminatie in Nederland'. Daaruit blijkt dat slechts één op de acht ervaringen ergens wordt gemeld. In hetzelfde rapport concludeert het SCP dat maar liefst een kwart van de inwoners van Nederland discriminatie heeft ervaren in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek. De 1 Het meldpunt van RADAR behandelt en registreert meldingen en klachten van discriminatie. Daarnaast registreert het meldpunt ook discriminatievoorvallen die wel bij RADAR bekend zijn, maar die niet zijn gemeld (bv. nieuwsberichten over voorvallen in het werkgebied en vacatureteksten waarin discriminerende eisen worden gesteld). Deze registraties die het resultaat zijn van 'eigen screening/waarneming' zijn niet opgenomen in de cijfers van meldingen. In 2013 gaat het om 57 aanvullende registraties. In voorgaande jaren zaten deze registraties (deels) wel in de jaarcijfers van het meldpunt, waardoor de stijging in 2013 nog hoger is dan nu lijkt. Als RADAR zelf een vacature tegenkomt die (mogelijk) niet voldoet aan de gelijke behandelingswetgeving, wordt het bedrijf daarover geïnformeerd.

2 meldingsbereidheid heeft met allerlei factoren te maken. Discriminatie wordt niet altijd herkend en de mogelijkheid om te melden is vaak onbekend. Sommige gedupeerden twijfelen of melden iets aan de situatie zal veranderen. Nederland in de ban van zwarte piet, racisme en (foute) grappen Sinds enkele jaren wordt er gediscussieerd over de rol van Zwarte Piet in het Sinterklaasfeest. In 2013 was die discussie feller dan ooit. Eenentwintig Amsterdammers maakten bezwaar tegen de Zwarte Pieten bij de Sinterklaasintocht in Amsterdam en een commissie van de VN kondigde onderzoek aan naar het Sinterklaasfeest. In de (sociale) media is Zwarte Piet dagenlang trending topic en het komt tot protesten vóór en tegen Zwarte Piet. De beschuldigingen van discriminatie, kwetsing en belediging vliegen over en weer. De antidiscriminatievoorzieningen zien vanaf november 2013 het aantal meldingen sterk toenemen. Die toegenomen aandacht zorgt ook aan het eind van het jaar voor extra meldingen na enkele 'grappen' met een discriminerende en racistische ondertoon van prominenten in de media. Discriminatie: vanwege? handicap; 59 seksuele gerichtheid; 28 anders geslacht; 89 ras; 558 leeftijd; 56 godsdienst; 40

3 Meeste meldingen op grond van ras Er bestaan 12 wettelijk vastgestelde discriminatiegronden. In 2013 gaat meer dan de helft van de meldingen over discriminatie op grond van ras. Hieronder vallen ook meldingen op grond van bijvoorbeeld (vermeende) afkomst of huidkleur is daarin geen uitzondering. In de 30-jarige geschiedenis van RADAR bestaat het merendeel van de meldingen uit zaken omtrent rassendiscriminatie. Verhoudingsgewijs groeit sinds medio jaren negentig het aandeel meldingen over andere discriminatiegronden zoals geslacht, leeftijd, godsdienst, handicap en seksuele gerichtheid. Arbeidsmarkt nog steeds koploper Discriminatie op de werkvloer of bij het vinden van werk belemmert ongeveer een kwart van de mensen die bij RADAR aankloppen voor advies of hulp. Dit is vanaf eind jaren tachtig al het geval. Meldingen over de publieke en politieke opinie nemen in 2013 een hoge vlucht. Vergeleken met 2012 verdubbelt het aantal meldingen in deze categorie. Hieronder vallen alle meldingen die te maken hadden met het eerder genoemde maatschappelijke debat rondom Zwarte Piet en racisme. Behalve meldingen van voor- en tegenstanders, is het vooral één tweet met een beledigende opmerking over Hollanders die talrijke meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen in het hele land losmaakt. Over discriminatie door overheidsdiensten (collectieve voorzieningen) komen 101 meldingen binnen en over commerciële dienstverleners 81. Discriminatie in de woonomgeving leidt tot 65 meldingen. Over ervaringen in het onderwijs zijn er 41 meldingen. Dit beeld is redelijk vergelijkbaar met Discriminatie: waar? anders; 177 arbeidsmarkt; 220 onderwijs; 41 media; 62 horeca; 48 publieke/ politieke opinie; 157 commerciële diensten; 81 buurt/ wijk; 65 overheidsdienst; 101

4 Discriminatie heeft verschillende gezichten De meldingen bij RADAR gaan vooral over omstreden behandeling, discriminerende belediging en stigmatisering. Het percentage meldingen over discriminerende belediging is gestegen van 27% in 2012 naar 40% in Deze stijging wordt voor een groot deel verklaard door het aantal meldingen naar aanleiding van het maatschappelijk debat over Zwarte Piet en racisme in Nederland. Mensen melden bij RADAR maar weinig gevallen van bedreiging en geweld. Dat wil niet zeggen dat discriminatie in de vorm van bedreiging en geweld zo weinig voorkomt: voor dit soort zaken stappen gedupeerden vaker naar de politie. Omstreden behandeling betekent dat iemand wordt uitgesloten of dat er voor de ene groep andere regels gelden dan voor de andere groep: je wordt afgewezen voor een functie vanwege bijvoorbeeld een lichamelijke beperking, je kunt een bepaalde verzekering niet afsluiten omdat je te oud bent of je komt een café niet in vanwege jouw huidkleur. Onder de categorie vijandige bejegening vallen allerlei beledigingen, rechtstreeks of via bijvoorbeeld twitter of facebook. Ook pesten en bekladdingen op huizen, muurtjes en stations vallen hieronder. Discriminatie: hoe ziet dat eruit? geweld; 15 overig; 37 bedreiging; 17 omstreden behandeling; 518 vijandige bejegening; 395 Discriminatie gemeld en dan? De medewerkers van het meldpunt van RADAR bekijken samen met de melder de mogelijke vervolgstappen. Die stappen zijn afhankelijk van de wens en behoefte van de melder, de bereidheid van de wederpartij om in gesprek te gaan en de mogelijke 'bewijsbaarheid' van de discriminatieklacht. In 2013 krijgen de melders in ongeveer driekwart van de gevallen uitgebreid advies en informatie. Bijvoorbeeld over hoe zij het gesprek met de wederpartij kunnen aangaan of hoe zij zich in een volgend contact kunnen opstellen om discriminatie aan de orde te stellen en een oplossing te vinden voor het probleem. Na het advies van RADAR gaan deze melders er zelf mee aan de slag.

5 In ongeveer 50 gevallen is er bemiddeld tussen de melder en de wederpartij en/of heeft RADAR stappen gezet om door een structurele beleidsverandering discriminatie in de toekomst te voorkomen. In bijna 30 gevallen heeft RADAR de melder bijgestaan in een procedure tegen de wederpartij, bijvoorbeeld een straf- of civielrechtelijke zaak of een procedure bij het College voor de Rechten van de Mens. In iets meer dan 100 gevallen is volstaan met een registratie van het voorval. In deze gevallen geeft RADAR meestal een korte reactie, maar worden de klachten niet verder in behandeling genomen omdat de melder dit niet wenst. Aan de hand van meldingen en eigen screening van vacatures met leeftijdsdiscriminatie of verdachte sekse-eisen, kregen meer dan 40 werkgevers in 2013 een brief van RADAR. Deze brief informeert hen over wet- en regelgeving omtrent ongelijke behandeling en werving en selectieprocedures. Discriminatie: en dan? Doorverwijzing; Bijstaan in 73 procedures; 30 Bemiddeling; 52 Beïnvloeding beleid; 24 Registratie; 130 Advies/ informatie; 675 Andere publicaties: jaarbericht en regionale rapportages Dit beknopte jaaroverzicht bevat de belangrijkste cijfers en statistieken omtrent discriminatiemeldingen die RADAR in 2013 in behandeling nam. In februari 2014 ontvingen alle gemeenten die bij RADAR zijn aangesloten een overzicht van de meldingen uit hun eigen gemeente. In maart verschijnt het jaarbericht van RADAR. Daarin ligt minder nadruk op de cijfers, maar is veel aandacht voor de RADAR activiteiten die discriminatie voorkomen en bestrijden. Kort daarop volgen de digitale regionale Feitenkaarten per regio, met gebiedsgebonden informatie over de omvang en aard van gemelde discriminatie in 2013.