Standard Business Reporting Programma Een initiatief van de Nederlandse overheid. SBR, standaard voor financiële rapportages. Signed Sealed Delivered

Transcriptie

1 Standard Business Reporting Programma Een initiatief van de Nederlandse overheid SBR, standaard voor financiële rapportages Signed Sealed Delivered

2

3 Inhoud Slimmer aan de slag 4 SBR vermindert administratieve lasten 6 Eerste uitvragende partijen aan de slag met SBR 10 Onderweg naar morgen 14 Pioneren met standaardisering 16 De toekomst van SBR 20 Brancheorganisaties accountancy zien veel nieuwe kansen 22 Softwareleveranciers klaar voor SBR 25 Service 30 Standard Business Reporting 0 3

4 Slimmer aan de slag Als accountant, administrateur of fiscaal jurist bent u continu bezig met efficiency, datakwaliteit en digitalisering. De concurrentie dwingt u daartoe, uw klant vraagt erom en nieuwe mogelijkheden van digitalisering, dataverkeer en elektronische berichtenuitwisseling volgen elkaar in hoog tempo op. Bovendien kunt u met alles wat ICT te bieden heeft, beter inspelen op nieuwe kansen, producten en markten in een razendsnel veranderende wereld. Want gaat u maar na: het zwaartepunt van de wereldeconomie verschuift naar het oosten, onze samenleving vergrijst, grondstoffen worden schaarser en ons klimaat verandert. En in 2050 moeten we op aarde 2,5 miljard meer monden voeden dan nu. Deze en andere ontwikkelingen dwingen ons slimmer te werken, nieuwe producten te ontwikkelen en nieuwe markten aan te boren. ICT is daarbij dé aanjager. Tussen 1985 en 2005 hadden we maar liefst zestig procent van onze economische groei te danken aan ICT. En ICT helpt ons ook nog eens om de bureaucratische rompslomp voor bedrijven te verlichten. Daarom heb ik een Digitale Agenda gelanceerd met maatregelen om het leven van ondernemers makkelijker te maken. U krijgt bijvoorbeeld het recht op elektronisch zakendoen met de overheid. En er komt een programma over cloud computing, waardoor MKB ers straks veiliger, efficiënter en flexibeler met ICT kunnen werken. Verder kunt u als opmaat voor een digitaal ondernemersplatform op Antwoord voor bedrijven informatie vinden over overheidsdiensten. Heel belangrijk ook: er komen ICT-standaarden die ICT-systemen beter met elkaar laten communiceren en ervoor zorgen dat dezelfde gegevens niet steeds opnieuw moeten worden aangeleverd. Dé financiële aanlevermethode van de toekomst wordt Standard Business Reporting (SBR). Per 2013 wordt dit het exclusieve kanaal voor diverse belastingaangiften. Dat betekent voor u als accountants-, administratie- en belastingadvieskantoren dat u de administratie voor uw klanten maar één keer hoeft in te richten en daarna meervoudig kunt aanleveren. En dankzij SBR kan het Rijk straks toe met een kleinere organisatie. In dit boekje leest u hoe dit alles in zijn werk gaat. Welke obstakels zijn overwonnen om SBR tot wasdom te brengen. En welke kritische noten nog moeten worden gekraakt om SBR te kunnen gebruiken voor de verzending van grote aantallen berichten. Ik adviseer u nu al aan de slag te gaan met SBR. Zo maakt u optimaal gebruik van ICT om slimmer te werken. En dat in een beter ondernemersklimaat met lagere regeldruk en minder papierwerk. Ik wens u veel vernieuwing en succes! Maxime Verhagen Minister van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie o4 Standard Business Reporting

5 Standard Business Reporting 05

6 Efficiënt rapportages uitwisselen van bedrijfsleven naar overheid SBR vermindert administratieve lasten De Belastingdienst, het CBS, de Kamer van Koophandel en banken; allemaal vragen ze de ondernemer om gegevens. Dat levert veel administratieve rompslomp op. Kan dat niet efficiënter? Jazeker, maar daarvoor moeten financiële gegevens wel aan de bron op een eenduidige wijze geadministreerd worden. En daarvoor zijn er afspraken nodig met allerhande partijen. Dat gaat niet vanzelf. Vandaar dat de overheid het SBR Programma in het leven riep. SBR staat voor Standard Business Reporting. Het is een praktische methode voor het samenstellen, uitwisselen en verwerken van (financiële) rapportages. Essentieel voor SBR is het standaardiseren van gegevens aan de bron: de administratie van de ondernemer. Daarvoor krijgen alle gegevens in een administratie een label, zodat ze voor een uitvragende partij, bijvoorbeeld een bank of de Belastingdienst, hetzelfde betekenen. Woordenboek Om SBR goed te laten verlopen, is een taxonomie nodig. Dit is een soort woordenboek waarin precies is beschreven welke termen en labels in de financiële administratie gebruikt worden. Hoe deze beschrijvingen eruit zien, hangt voor een groot deel samen met de wetten en regels voor jaarrekeningen, belastingaangiften en statistiekverplichtingen. Zo n taxonomie is op zich niets waard zonder koppeling met de administratiesoftware. Gelukkig is er XBRL (extensible Business Reporting Language), een universele computertaal voor het uitwisselen van bedrijfsgegevens. Hoewel het gebruik van SBR zonder twijfel tot grote voordelen leidt, gaat de invoering ervan niet zonder slag of stoot. Administratiekantoren moeten bijvoorbeeld hun werkwijzen aanpassen. En het gebruik van XBRL betekent dat softwareleveranciers Internationaal concept SBR is een internationaal concept. Nederland loopt voorop in de ontwikkeling en uitvoering, maar ook andere landen zijn er succesvol mee bezig. Bijvoorbeeld Australië, China, Singapore en Taiwan. Ook in Europa zijn diverse landen ver met SBR. Voor het modelleren en inrichten van gegevens, techniek en processen maakt SBR gebruik van internationale open standaarden zoals XBRL. Open standaarden zijn voor iedereen toegankelijk en vrijelijk te gebruiken. Internationale not-forprofit organisaties beheren de standaarden. De bij het SBR Programma betrokken partijen geven waar nodig input voor verbetering van de standaarden. o6 Standard Business Reporting

7 Digipoort staat open voor SBR-berichten Digipoort is klaar om grote aantallen berichten conform SBR af te handelen. Digipoort is al jaren een belangrijk onderdeel van de elektronische dienstverlening van de overheid. Zo verwerkt Digipoort steeds grotere aantallen berichten per dag. Dit zijn zeker niet allemaal SBR-rapportages, maar ook elektronische facturen en andere digitale berichten. Voor marktpartijen die willen aanleveren is documentatie beschikbaar via de website van Logius. Eén van de diensten die door ons wordt aangeboden is het beschikbaar stellen van een klantacceptatieomgeving. Wanneer de marktpartij een XBRLinstance (bericht) wil verzenden kan in deze omgeving getest worden of het bericht aan alle eisen voldoet die Digipoort aan de berichten en de wijze van verzending stelt. Daarnaast biedt de SBR-programmagroep van het Servicecentrum individuele ondersteuning aan aanleveraars. Digipoort wordt gepositioneerd als dé digitale postbus van de overheid. De SBR-berichten gaan dus door een poort die zich reeds heeft bewezen. Graag handelen wij ook de SBR-berichtenstromen correct en efficiënt af. Alexander Hielkema, coördinator Service Management Logius moeten investeren in aanpassingen van administratiesoftware. Bovendien vraagt het bouwen en onderhouden van de taxonomie dat er rekening wordt gehouden met veel wet- en regelgeving én met de wensen van ontvangers en aanleveraars van rapportages. Speciale club Logisch dat de overheid voor de invoering van SBR een speciale club heeft opgericht: het SBR Programma. Het SBR Programma is ondergebracht bij Logius, de dienst digitale overheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Logius beheert overheidsbrede ICT-oplossingen en gemeenschappelijke standaarden, die de communicatie tussen overheden, burgers en bedrijven vereenvoudigen. De overheid kan het invoeren van SBR echter niet alleen. Bijdragen van andere partijen zijn onontbeerlijk. Op verschillende niveaus in de organisatie van het Programma is daarom samenwerking gezocht met marktpartijen. Zo zitten in het SBR Beraad, dat de strategische besluiten neemt, vertegenwoordigers van beroeps- en serviceorganisaties, softwareleveranciers, intermediairs en ondernemingsorganisaties. Ook in het SBR Platform en de drie expertgroepen zijn deze gremia consequent vertegenwoordigd. Daadwerkelijk van start Na veel voorbereiding en overleg is SBR in haar huidige vorm in september 2009 daadwerkelijk van start gegaan. Verschillende soorten rapportages kunnen worden aangeleverd, zoals de aangifte Omzetbelasting aan de Belastingdienst, productiestatistieken Standard Business Reporting 07

8 aan het CBS, jaarrekeningen aan de Kamer van Koophandel of kredietrapportages aan ABN AMRO, ING en Rabobank (zie ook het overzicht op pagina 12). Voor het verzenden van de rapportages gebruikt men Digipoort, de veilige digitale lijn met de overheid. Digipoort staat garant voor een veilige verbinding en zorgt ervoor dat de rapportage bij de juiste overheidsorganisatie terecht komt. Voor de banken is een soortgelijke verbinding gemaakt: de zogeheten BIV (Bancaire Infrastructurele Voorzieningen). De voordelen zijn duidelijk. Minder rapportage- en administratiewerk en meer efficiency, omdat met één keer inrichten van de administratie, er meerdere soorten rapportages kunnen worden aangeleverd. Omdat SBR uitgaat van de bedrijfsadministratie als bronbestand, is er geen dubbel werk meer; men hoeft niets over te tikken. De kwaliteit van de rapportages verbetert daardoor. Er Zo werkt SBR Hoe SBR werkt, is uit te leggen aan de hand van een voorbeeld (zie ook figuur 1). De bron is de administratie van een bedrijf. Daarin staan bijvoorbeeld de gegevens met de labels A, F, H en J. Als er een jaarrekening wordt samengesteld, haalt het programma automatisch de benodigde gegevens (A, F, H en J) uit de boekhouding en brengt deze samen in een rapportage. Deze gegevens kunnen dankzij de afgesproken labels direct gebruikt worden voor bijvoorbeeld de Belastingdienst. Op dezelfde manier, bijvoorbeeld voor een kredietrapportage aan de bank, zijn de gegevens A,F, X en Z nodig; de software selecteert de benodigde gegevens en zet ze bij elkaar voor de kredietrapportage. zijn geen interpretatieverschillen van cijfers meer en fouten worden eerder ontdekt. Let wel: dit is niet van de ene op de andere dag gerealiseerd. De grote voordelen komen in beeld wanneer er veel berichten én aan diverse uitvragers worden aangeleverd. Nieuwe kansen Voordeel is er niet alleen aan de zendende kant. Ook de uitvragende partij heeft baat bij SBR-rapportages: ze zijn betrouwbaar en snel te verwerken in de back office. En daarmee biedt SBR de gebruikers nieuwe kansen. Immers, niet alleen de financiële rapportages van de huidige uitvragende partijen zijn geschikt voor SBR. Er ontstaat een verbreding naar andere sectoren en branches, die volgens hetzelfde concept verantwoordingsinformatie aanleveren en uitwisselen. En juist dan wordt één van de doelstellingen gerealiseerd die aan de wieg van dit initiatief heeft gestaan: minder administratieve lasten. Een kleinere en flexibeler Rijksdienst ligt met SBR in het verschiet. Immers, snelle digitale verwerking van gestandaardiseerde informatie leidt tot efficiëntie en hogere productiviteit. Door SBR te combineren met onder meer het programma DigiInkoop, ontstaat een dynamiek die grote gevolgen heeft voor de manier van zakendoen tussen bedrijven en overheden. 08 Standard Business Reporting

9 Ik heb wel eens tijdens een accountancycongres gezegd: de bal ligt nu bij u. En dat is ook zo. Wij zijn met Logius echt klaar voor het ontvangen van grote stromen. Onze Digipoort is er op gebouwd, onze processen zijn ingericht. Standard Business Reporting is nu een kwestie van doen. Logius staat klaar om te helpen waar nodig. Bedrijfsadministratie J A F H Rapportages Fiscale Jaarrekening Aangifte IB Steven Luitjens, directeur Logius, dienst digitale overheid X Z Kredietrapportage Figuur 1: Voorbeeld van hergebruik van gegevens met SBR Standard Business Reporting 09

10 Eerste uitvragende partijen aan de slag met SBR Dit programma levert iedereen voordeel op Uitvragende partijen. Het is typisch jargon, dat binnen het SBR Programma wordt gehanteerd. Deze ingeburgerde term staat voor de partijen die rapportages uitvragen aan ondernemers en intermediairs. De uitvragende partijen binnen het SBR Programma zijn de Belastingdienst, de Kamer van Koophandel, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en drie banken, verenigd in het Financiële Rapportages Coöperatief (FRC). Waarom zetten zij de wereld op zijn kop om hun gegevens volgens de SBR-methode te ontvangen? Gaat de jaarlijkse bijdrage aan de KvK omlaag wanneer we voortaan in SBR aanleveren, is één van de meest gestelde vragen aan Matthieu van Bommel, projectleider SBR bij de Kamer van Koophandel. Geen onterechte vraag vindt hij: Het volgens SBR samenstellen en aanleveren van de jaarrekening helpt niet alleen de intermediair. Het moet ook leiden tot efficiency in de backoffice van de Kamer van Koophandel. Efficiency betekent minder kosten, dus de vraag of die jaarlijkse rekening omlaag gaat is een terechte. Ik sluit het dan ook niet uit. Maar het zal pas aan de orde zijn als we die efficiency ook daadwerkelijk realiseren. En dat is met de berichtenstromen die nu binnenkomen, geenszins het geval. Vereenvoudiging van belastingaangiften De Kamer van Koophandel, het CBS en de Belastingdienst zijn uitvragers van het eerste uur. Ze zijn ook mede-ontwikkelaars van de Nederlandse Taxonomie en oprichters van het SBR Programma. Frans Hietbrink, projectleider SBR bij de Belastingdienst: Als Belastingdienst zijn we al heel lang betrokken bij het project. SBR sluit naadloos aan op het streven naar vereenvoudiging van de belastingaangiften. In dit kader past ook het horizontaal toezicht dat bijvoorbeeld de verkorte winstaangifte mogelijk maakt. Minder gegevens, minder complexiteit bij het doen van aangifte. Daarbij biedt SBR kwalitatief betere data (want geen overtypewerk door de aanleveraar) en een beveiligde verbinding met de overheidspartij via Digipoort. Daarmee geeft Hietbrink meteen aan dat het vertrouwde belastingdienstkanaal BAPI op zijn retour is: Ja, dat klopt. BAPI wordt uitgefaseerd, maar dat doen we met beleid. Er is geen sprake van dat we dit kanaal kunnen dichtzetten als we niet zeker weten dat alles via de Digipoort kan binnenkomen. Daarover hoeft dus niemand zich zorgen te maken. Banken gebruiken eigen kanaal Ook banken gebruiken een beveiligde verbinding voor de aanleveringen via SBR. Niet Digipoort maar Rapportageportaal is het kanaal. Voor de aanleveraar maakt dit niets uit. Guust Jutte spreekt namens de Rabobank, ING en ABN AMRO, verenigd in het FRC: Wij 10 Standard Business Reporting

11 Van links naar rechts: Frans Hietbrink (Belastingdienst), Gabriëlle van Mourik (CBS), Matthieu van Bommel (Kamer van Koophandel) en Guust Jutte (Financiële Rapportages Coöperatief). gebruiken het Rapportageportaal voor de aanlevering. Het principe is hetzelfde: er wordt gecheckt wie je bent, namens wie je aanlevert en of je bericht inhoudelijk klopt. Vervolgens lever je met één druk op de knop het rapport direct aan bij de eigen bank. Het is begrijpelijk dat de banken geen overheidskanaal gebruiken voor het ontvangen van de kredietrapportages. Maar waarom ook een eigen bankentaxonomie? Jutte: De bankentaxonomie is gebaseerd op het fiscale jaarrapport en overlapt grotendeels de gegevens die de Belastingdienst uitvraagt. Maar om kredietrisico s goed te kunnen inschatten, hebben banken een andere informatiebehoefte dan bijvoorbeeld de Belastingdienst. We vragen hierbij dezelfde gegevens die klanten nu ook al aanleveren. Het verschil is dat het digitaal in XBRL kan in plaats van schriftelijk. Standard Business Reporting 11

12 Wie vraagt welke gegevens op? Belastingdienst Centraal Bureau voor de Statistiek Kamer van Koophandel ABN AMRO ING Rabobank - Aangifte Omzetbelasting (OB) - Aangifte Vennootschapsbelasting (VpB) - Verkorte aangifte VpB - Aangifte Inkomstenbelasting (IB) - Verkorte aangifte IB - Opgave Intracommunautaire Prestaties (ICP) - Opgave Productiestatistieken - Opgave Investeringsstatistieken - Opgave Korte termijnstatistieken - Jaarrekeningen zonder accountantsverklaring - Kredietrapportages Aanzienlijke besparing in backoffice De drie banken verenigden zich in de FRC omdat zij kansen zien in SBR: Ja, we zijn ervan overtuigd dat het de standaard van de toekomst is en daar willen we op inspelen. Door onze samenwerking bereiken we synergie en kunnen we de implementatie van elektronische aanlevering van financiële gegevens door bedrijven aan banken versnellen. We denken dat andere banken ook zullen aanhaken en door de gezamenlijke infrastructuur maken we het voor de ondernemers gemakkelijk om naar meerdere banken kredietrapportages te sturen. Doen de banken mee voor hun eigen voordeel of zal met name de klant die zien? Indien alle rapportages middels SBR worden aangeleverd stelt het de banken in staat de risico s voor de kredietverlening beter in te schatten. Dat zal de klant uiteindelijk merken in zowel de prijs als in de hoogte van zijn krediet. Maar we zijn ervan overtuigd dat SBR ook op andere vlakken grote voordelen oplevert voor onze klanten. Wat bij SBR belangrijk is, is dat er eenduidige gegevens binnenkomen, die we sneller kunnen verwerken tot een meer passende kredietofferte. Wanneer de klant deze gegevens via zijn intermediair vanuit zijn bronadministratie kan laten aanleveren, hoeft er niets overgetypt te worden en zullen er minder fouten in de gegevens zitten. Wat meteen een risico inhoudt, beseft Jutte: Is de bronadministratie niet op orde, dan heeft de hele keten daar last van. Maar daar zit dan ook weer de toegevoegde waarde van de intermediair: het bijstaan van zijn klant met het op orde brengen en houden van de administratie. Statistieken voor CBS Het CBS vraagt steekproefsgewijs gegevens uit bij Nederlandse ondernemers. Is dit als uitvragende partij een vreemde eend in de bijt? Dat hoor ik vaker, zegt Gabriëlle van Mourik, projectleider SBR bij het CBS. Maar het CBS ontvangt al jaren gegevens in XBRL van lagere overheden. Onze kennis en systemen zijn daar klaar voor. Dat we nu ook de statistieken van ondernemers via SBR uitvragen, is niet verwonderlijk. Het gaat om financiële gegevens en het gestandaardiseerd aanleveren en ontvangen daarvan helpt dus de aanleveraar én ons, de uitvrager. Veel intermediairs vragen zich af of in SBR aanleveren wel meerwaarde oplevert, omdat slechts een steekproef van hun cliënten gegevens moet leveren. Van Mourik: Jazeker. De meerwaarde zit hem vooral in het aanleveren van de gegevens van hun cliënten in één keer. De accountant moet natuurlijk wel toestemming vragen aan zijn cliënten, maar deze weten dan altijd zeker dat ze niet gerappelleerd worden, geen boete ontvangen en voldoen aan de verplichting. 12 Standard Business Reporting

13 Inspired by the Dutch Toch blijven de stromen aan het CBS achter bij de rest van de uitvragende partijen. Dat beaamt Van Mourik. Dat klopt. Het CBS ontvangt nog weinig rapportages in SBR. Dit heeft te maken met het feit dat tot nu toe weinig softwarepakketten de mogelijkheid bieden om in SBR aan te leveren. Wij zouden dat graag stimuleren en zijn daar nu ook hard mee bezig. Maar de markt ligt wat dat betreft achter en concentreert zich meer op de aangiften van de Belastingdienst en op de jaarrekeningen. Dat is jammer, want daarmee blijft een deel van SBR onnodig onbenut. Maar nogmaals, we zijn er hard mee bezig. Hergebruik De Belastingdienst ontvangt maandelijks al duizenden berichten via Digipoort. Hietbrink: Ja, met name het aantal aangiftes Omzetbelasting stijgt aanzienlijk. We realiseren ons wel dat dit relatief gemakkelijke berichten zijn, maar het volume is groot. Een aangifte ICP of VpB is complexer, maar ook daar zien we groei. En laten we eerlijk zijn: de echte winst is te boeken wanneer alle mogelijke stromen, ook domeinoverstijgend, in SBR worden aangeleverd. Dan zien we, en dan bedoel ik met name de intermediair, de grote efficiencyslag. Daar zijn we nog niet en dat verwachten we ook niet op stel en sprong. Wat Gabriëlle van Mourik zegt is waar: wanneer de softwareleveranciers hun producten op orde hebben en er verschillende rapportages gecreëerd kunnen worden uit de bronadministratie van de ondernemer, dan maken we een grote stap voorwaarts. Voor Matthieu van Bommel van de KvK geldt dat ook: Wij ontvangen de jaarrekeningen nu op papier, per of pdf. Digitaal aanleveren kan dus al en veel aanleveraars vragen zich af waarom dat dan nog in XBRL zal moeten. Maar pas dan worden gegevens echt hergebruikt en ontstaat er voordeel voor de hele keten. En als er dan nog meer uitvragers komen die van deze gegevens gebruikmaken, zoals het zich nu laat aanzien, is dat alleen maar mooi. De voetangels en klemmen hebben wij, de eerste uitvragende partijen, er dan al voor ze uitgehaald. Australia has been inspired by the Dutch s Standard Business Reporting program, implementing a similar program to reduce the regulatory reporting burden for businesses. The two countries maintain close and regular contact to share designs, resolve issues and share experiences and lessons learned. This collaboration has fostered the best practice in taxonomy design and development, as well as improved ways to support key SBR stakeholders. SBR Australia continues to consult and collaborate with stakeholders, including software developers and reporting professionals. Together we have developed a single set of reporting definitions that makes it possible to map government reporting terms directly to the appropriate information in business s accounting or payroll systems. SBR is the sort of transformational change that will lead to reduced regulatory reporting burden for businesses, as well as facilitate improved information flows and increased data quality. Greg Divall, Program Manager SBR Australia Standard Business Reporting 13

14 Enorme groei in aantallen rapportages voorzien Onderweg naar morgen SBR werkt! Steeds meer ondernemers en intermediairs maken er gebruik van. Steeds meer software is er op toegesneden. De weg van idee naar werkbaar systeem kende echter diverse hobbels. Welke hobbels zijn inmiddels genomen en in welke richting ontwikkelt het SBR Programma zich? Bij een project als SBR is een groot aantal hobbels van technische aard. Zo moet er een goede infrastructuur liggen om soepel grote aantallen berichten te verwerken. En moet het verzenden van aangiften en rapportages veilig gebeuren, moeten de zendingen op de juiste plek aankomen en moet de software die accountants en intermediairs gebruiken, afgestemd zijn op SBR. Stabiele basis Voor een accurate gegevensuitwisseling is een taxonomie essentieel. Evenals een eenduidige procesafhandeling via Digipoort. Daarvoor is het koppelvlak, dat de gegevensuitwisseling via Digipoort mogelijk Brede toepassing In de toekomst worden steeds meer rapportages in SBR mogelijk. De toepassing van SBR voor andersoortige rapportages dan de financiële is een reële stip op de horizon. SBR is immers een internationale standaard. Het Ministerie van EL&I en het SBR Programma verkennen samen nieuwe domeinen waarin de SBR-methode voordelen kan bieden, bijvoorbeeld de pensioen- en verzekeringssector. Mocht iemand nog twijfelen; SBR is de standaard. maakt, verder ontwikkeld. Zo ontstond er een interface die softwareleveranciers een stabiele basis biedt om hun software te kunnen toesnijden op SBR. Het koppelvlak maakt communicatie via Digipoort mogelijk, maar die communicatie moet ook veilig zijn. Essentieel daarvoor is een certificaat, een digitaal paspoort. Voor het gebruik van Digipoort is het PKIoverheid-certificaat inmiddels de standaard. Machtiging Voor de toetsing van de machtiging is in het verleden een extern machtigingsregister gebruikt, een zogenaamde AuSP (dienstverlener die machtigingsrelaties tussen verschillende partijen registreert en controleert). Dit was niet erg gebruiksvriendelijk. Hoe werkt dat? Een accountantskantoor behartigt de belangen van een groot aantal klanten. Wanneer dit accountantskantoor de jaarrekeningen van zijn klanten via Digipoort wil deponeren bij de Kamer van Koophandel, dan moet worden vastgesteld of dit accountantskantoor hiervoor is gemachtigd. Voor het controleren van deze machtigingsrelaties was er de AuSP. Inmiddels is de verplichting voor het gebruik van een AuSP opgeheven berichten per maand Met het overwinnen van deze technische hobbels was het SBR Programma er nog niet. Tenslotte moeten mensen ook al die mooie techniek gaan gebruiken. Daarom is er speciale aandacht voor marktbewerking om de voordelen van SBR te verduidelijken. Zo 14 Standard Business Reporting

15 worden vragen van intermediairs beantwoord en worden zij ondersteund bij de implementatie, maar wordt ook de helpende hand geboden aan softwareleveranciers. Hierdoor groeide het aantal aangiften en deponeringen sterk. Kwamen er begin 2010 honderden berichten per maand binnen, in januari 2011 bereikte de teller een hoogtepunt met berichten. Een mooi resultaat dat evenwel in perspectief moet worden geplaatst, want het gaat bij die berichten om slechts enkele procenten van het totaal aantal aangiften en deponeringen in Nederland. Reden genoeg voor het SBR Programma om door te pakken. Aandacht Welke ontwikkelingen krijgen de aandacht van het Programma? De Taxonomie (het woordenboek), één van de bouwstenen van SBR, wordt nog steeds uitgebreid en verbeterd. Zo is met alle belanghebbenden gesproken over de invoering van XBRL Dimensions. Deze aanvullende specificatie van XBRL verkleint de interpretatieverschillen bij het uitwisselen van berichten. Ook gaat de organisatie van het SBR Programma deel uitmaken van Logius. Door het SBR Programma op te nemen in deze organisatie, die als dienst digitale overheid alle bouwstenen beheert, geeft de overheid aan welk belang het aan SBR hecht: het is de toekomst. Volgende fase De volgende fase is in aantocht. De organisatie is opgetuigd, de techniek werkbaar gemaakt en de infrastructuur aangelegd. Daarnaast is SBR als exclusief aanleverkanaal aangewezen vanaf Zoals bij elke innovatie zijn er early adapters die enthousiast meedoen en volgers die nog even de kat uit de boom kijken. Die laatsten worden over de streep getrokken wanneer zij zien dat SBR werkt. Standard Business Reporting 15

16 Intermediairs vragen om standaard Pionieren met standaardisering Bij de invoering van SBR spelen intermediairs een sleutelrol. Zij verzorgen immers de financiële rapportages voor het Nederlandse bedrijfsleven. Maar zien hun klanten de voordelen van standaardisering van de eigen administratie? En plukken de intermediairs er al de vruchten van? Een gesprek met enkele kritische maar realistische pioniers. De groep intermediairs is zeer divers. Van zelfstandige boekhouders en kleine administratiekantoren tot de zogeheten big four in accountancy, zoals Deloitte. Bij deze internationale accountant- en adviesorganisatie is Hans Nachtegeller partner. Naast zijn werk voor mkb-klanten in de regio Den Haag verkent hij binnen een speciale stuurgroep de mogelijkheden van SBR voor Deloitte Nederland: We voeren deze standaard gefaseerd in en zijn begonnen bij onze small & medium entities-praktijk. In het najaar van 2010 verstuurden we de eerste SBR-rapportages op commerciële grondslag. Ook de wat kleinere intermediairs hebben besloten om SBR te omarmen, zoals Gaston Bijl, mede-eigenaar van Bijl Accountants & Belastingadviseurs. SBR heeft de toekomst. Niet alleen voor de rapportages waar de Belastingdienst, Kamer van Koophandel, CBS en banken om vragen. Je kunt het principe breder gebruiken om efficiënt data te beheren. Standaardsoftware of op maat Bijl kiest ervoor om de rapportages aan te leveren met standaardsoftware. Het zet gegevens aan het eind van het proces om in XBRL. Zie het als een laatste check, je hebt er geen omkijken naar. Leo van den Nouweland, accountmanager bij Hoornwijck Groep, deelt Bijls visie. Ook wij zijn als kleinere organisatie afhankelijk van standaardsoftware. We zoeken een eenvoudig te implementeren oplossing. Middelen om SBR-software op maat te maken hebben we niet. Jan Kalisvaart van Baker Tilly Berk heeft die mogelijkheden wel. Als senior manager Bureau Vaktechniek Accountants ben ik direct betrokken bij de ontwikkeling van onze eigen XBRLapplicatie. Hiervoor hebben we onze primaire werkprocessen in de samenstel- en aangiftepraktijk geïntegreerd, met als doel om met één dataset verschillende rapporten te kunnen genereren. Lastenvermindering bij uitvragers Of ze met de XBRL-software nog in de testfase zitten of al langer rapportages verzorgen conform de nieuwe standaard; de intermediairs geloven in de toekomst ervan. Maar of het leidt tot de beoogde administratieve lastenverlichting, durft algemeen directeur Frank Pisters van GIBO Groep te betwijfelen. We zijn vanaf het eerste uur betrokken bij het SBR Programma en leveren inmiddels OB- en VpB-rapportages aan in XBRL. We doen dit binnenkort ook voor kredietrapportages. We merken daarbij dat er voor ondernemers op korte termijn nauwelijks sprake is van lastenvermindering. Ja, de digitalisering is een vooruitgang: je kunt daarmee slimmer met gegevens omgaan. Volgens Kalisvaart profiteren op dit moment vooral de uitvragende partijen. Zij krijgen de bedrijfsgegevens immers op een eenduidige, digitale manier aangeleverd. Eigenlijk zouden zij het voordeel dat ze daarvan hebben, moeten doorberekenen in hun tarieven. Pisters vult aan met een suggestie: Wellicht kunnen de uitvragende partijen zeggen: Als je gegevens aanlevert in XBRL, dan betaal je 100 euro minder. Of zoiets. u 16 Standard Business Reporting

17 Van links naar rechts: Jan Kalisvaart (Baker Tilly Berk), Gaston Bijl (Bijl Accountants), Hans Nachtegeller (Deloitte), Leo van den Nouweland (Hoornwijck Groep) en Frank Pisters (GIBO Groep). Standard Business Reporting 17

18 Werkprocessen aanpassen Nachtegeller vraagt zich af of een korting op de tarieven van bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel ondernemers enthousiast maakt voor SBR. Het onderwerp leeft niet, beaamt Van den Nouweland. Maar waar we wel goede reacties op krijgen, is ons idee om voor klanten een portal op te zetten. Daarmee kunnen zowel klanten als wij binnen één beveiligd domein gegevens beheren. Zo verdwijnt de papierstroom. Hoewel intermediairs eerst geld en tijd moeten investeren in SBR en de portal, verwachten ze er zeker de nodige voordelen van. Mits je je primaire werkprocessen aanpast, stelt Kalisvaart. We hebben XBRL zo veel mogelijk aan de voorkant van het proces ingebouwd, zo dicht mogelijk bij de bron. Op deze manier kunnen we efficiënter werken en de kwaliteit van de informatie beter borgen. In de toekomst kunnen we de rapportagegenerator waarschijnlijk schrappen. Belemmerende regels Ondanks de verwachte positieve effecten van SBR, zijn er nog de nodige hindernissen te nemen. Ze vallen grotendeels onder één noemer: regelgeving. Pisters wees er al op. Door extra regelingen hebben wij meer werk en gaan onze kosten omhoog, verduidelijkt hij. En waarom zijn die regels er? Soms begrijp ik dat niet. Neem de WOZ-waarden. De Belastingdienst mag me die gegevens niet digitaal sturen. Waarom is het niet mogelijk dat we de WOZ-waarden van onze klanten ontvangen? Een ander aspect is de Nederlandse Taxonomie, die elke jaar wordt aangevuld. Die wijzigingen moet je dus elk jaar in je software doorvoeren, zegt Nachtegeller. Sommige applicaties lezen dit automatisch in, maar dan nog heb je mensen binnen je organisatie nodig om de wijzigingen te valideren. Bewust worden van voordeel Sommige intermediairs lopen voor de troepen uit, zoals Deloitte, Bijl Accountants & Belastingadviseurs, Hoornwijck Groep, Baker Tilly Berk en GIBO Groep. De vraag is wanneer de overige intermediairs en hun klanten en masse overstappen op SBR. Iedereen lijkt op iedereen te wachten, merkt Kalisvaart op. Ook de softwareleveranciers zijn terughoudend. Hoe de markt het juiste zetje kan krijgen? Pas de tarieven aan voor ondernemers die rapporteren volgens de XBRL-taxonomie, antwoordt Bijl. Die financiële prikkel werkt bij ondernemers beter dan het argument dat SBR zo veel sneller werkt. Een pdf en is net zo snel. Nachtegeller wil dat betrokkenen zich vooral bewust worden van het voordeel van hergebruik van gegevens. Als alle partijen dat inzien, ben je er al. Kijk maar naar de IB-aangifte door particulieren. De overgrote meerderheid doet dit digitaal omdat dit zo veel handiger is. Onze klanten zullen ook gaan eisen dat rapportages zo veel mogelijk automatisch worden gegenereerd en verzonden. Exclusief kanaal als redmiddel SBR als enige aanlevermethode per 2013 zal de groei bespoedigen, denken de intermediairs. Nachtegeller: Nu schep je duidelijkheid. Zo is dat ook in België gegaan, waar het rapporteren veel efficiënter verloopt dan hier. Daarnaast verlangt Nachtegeller een coördinerende rol van de overheid. Het SBR Programma moet de marktpartijen bij elkaar brengen zodat we ervaringen kunnen delen. Ik wil graag weten waar collega-intermediairs tegenaan lopen en wat uitvragers doen om XBRL-rapportages te verwerken. Laten we met elkaar communiceren. Van den Nouweland knikt: Hoe eerder XBRL de standaard wordt, hoe beter. 18 Standard Business Reporting

19 Standard Business Reporting 19

20 Besluit exclusiviteit brengt helderheid De toekomst van SBR De bewindslieden van het ministerie van EL&I en van Financiën namen in mei 2011 de beslissing om SBR als exclusieve aanlevermethode aan te wijzen. Marktpartijen, intermediairs én uitvragende partijen hebben nu duidelijkheid en daar was behoefte aan. Wat betekent dit besluit voor de langere termijn en waar kan SBR nog meer zijn meerwaarde bewijzen? De roep om duidelijkheid was groot. Standard Business Reporting werd door velen omarmd, maar als andere aanlevermogelijkheden ook blijven bestaan, is de winst ervan niet optimaal. Immers, domeinoverstijgend gebruik en grote volumes: daar zit het voordeel voor de keten. Zowel intermediairs, softwareleveranciers als overheden pleitten dus voor SBR als exclusief kanaal, zo blijkt ook uit de interviews in deze uitgave. De bewindslieden namen vervolgens op advies van het SBR Beraad het besluit om voor de aangiften IB zakelijk en VpB aan de Belastingdienst vanaf 2013 exclusief SBR in te zetten. Daarmee wordt voor die aangiften het belastingspecifieke kanaal BAPI uitgefaseerd. Zo wordt een grote slag geslagen, omdat de gegevens in deze aangiften ook gebruikt worden voor de jaarrekeningen en statistiekopgaven. Optimaal hergebruik van gegevens ligt daarmee in het verschiet en zo wordt de SBR-gedachte waargemaakt. In 2014 zullen de omzetbelasting, ICP en jaarrekeningen voor kleine rechtspersonen exclusief in SBR worden aangeleverd en in 2015 volgen naar verwachting de deponering van de jaarrekeningen aan de Kamer van Koophandel en diverse statistiekopgaven aan het CBS. Voor de banken geldt dat exclusief aanleveren via SBR niet afgedwongen kan worden, maar het stimuleren van de stromen is wel degelijk een streven van het Financiële Rapportages Coöperatief. Andere sectoren En zo zullen de ingezonden SBR-rapportages in de komende jaren verveelvoudigen. Tegelijkertijd zullen er ook andere berichten worden aangeleverd. De overheid streeft ernaar om ook andere stromen te initiëren, middels de zogenoemde verbreding. Er vinden inventarisaties en pilots plaats waarmee wordt onderzocht hoe bijvoorbeeld pensioensfondsen, zorgverzekeraars en scholen gestandaardiseerd informatie kunnen aanleveren aan de diverse overheden. Ook hier geldt dat het om grote rapportagestromen gaat, waarvan veel gegevens hergebruikt kunnen worden. Het SBR-principe geldt hier immers onverkort voor. Internationaal Niet alleen in Nederland wordt Standard Business Reporting de standaard. In Australië zijn dertien overheidsorganisaties klaar om SBR-berichten te ontvangen; ondernemers en reporting professionals maken daar in toenemende mate gebruik van. Ook Tai- 20 Standard Business Reporting