in vijftig jaar oncologie Elsken van der Wall UMC Utrecht Cancer Center

Transcriptie

1 in vijftig jaar oncologie Elsken van der Wall UMC Utrecht Cancer Center

2

3

4

5 Cancer Survival Rates, All Sites Note: The year is the year of diagnosis or death. Source: Surveillance, Epidemiology, and End Results Cancer Statistics Review ; National Cancer Institute, 2002.

6

7 Preventie Diagnostiek Locale therapie Systeemtherapie Kwaliteit van leven

8 In 1761, physician John Hill made what may be the first formal investigation into tobacco usage and cancer.

9

10 Trends in prevalence of smoking at ages (left) and 60 (right) in men and women in the United Kingdom, Peto R et al. BMJ 2000;321: by British Medical Journal Publishing Group

11 Trends in mortality from lung cancer in men and women in the United Kingdom, Peto R et al. BMJ 2000;321: by British Medical Journal Publishing Group

12 Nieuwe risicofactor: obesitas

13 Geschatte bijdrage aan ontstaan kanker : 8% - 15%

14 1974: start Borstkankerscreening DOM-project

15 Borstkanker: afname in sterfte a.g.v. screening en therapie

16 2006: diagnose : n = 685 overleden : n = 214

17 2008: Vaccinatie tegen HPV type 16 en 18

18 Nog ter discussie: Screening op colorectale tumoren Screening op prostaatcarcinoom De sproetenbus.

19 Preventie Diagnostiek Locale therapie Systeemtherapie Kwaliteit van leven

20 1971 eerste CT scan 1977 eerste MRI lichaam 1895 eerste Rö-foto ooit: hand van zijn vrouw Edward Purcell Nobelprijs in 1952 Wilhelm Conrad Röntgen Nobelprijs in 1901.

21 MRI PET-CT

22 Geschiedenis van de weefseldiagnostiek

23

24 Het erfelijk materiaal: 23 paar chromosomen, genen

25 Weefseldiagnostiek: fenotype versus genotype Microscoop Graad I Graad III Microarray Laag risico Hoog risico

26 78 Patientes Selectie van de 70 meest informatieve genen Classificatie drempel goede prognose profiel slechte prognose profiel 70 Genen Van t Veer et al, Gene expression profiling predicts clinical outcome of breast cancer, Nature, Vol 415, 2002

27 Verschillende genen bepalen verschillende processen

28 Sinds 2000: op weg naar personalized medicine

29 Preventie Diagnostiek Locale therapie - chirurgie Systeemtherapie Kwaliteit van leven

30 Fabricius Hildanus (1560 to 1634) Hildanus of Bern, Switzerland, was the first surgeon known to remove both breasts for cancer. It was important to work quickly because there were no anesthetics at that time.

31 1721: Mastectomy instrument 1882: Mastectomy - Halsted

32 NSABP 1985: Five-Year Results of a Randomized Clinical Trial Comparing Total Mastectomy and Segmental Mastectomy With or Without Radiation in the Treatment of Breast Cancer Fisher B, et al New England Journal of Medicine 312: , 1985

33 1951: schildwachtklier bij schildkliercarcinoom 1991 mammaca 1977 melanoom

34 1983: zenuwsparende radicale retropubische prostatectomie

35 Breast after mastectomy Ewing sarcoma Reconstructive surgery

36 HIFU High Intensity Focused Ultrasound

37 RFA radiofrequency ablation

38 Preventie Diagnostiek Locale therapie - radiotherapie Systeemtherapie Kwaliteit van leven

39 Marie Curie: 1903 eerste publicatie over radium 1903 en 1911 Nobelprijs

40 1957: Gordon Isaacs, De eerste patient behandeld met een lineaire versneller voor een retinoblastoom

41 1975: Kobalt bestraling in UMC Utrecht ( AZU) 2009: bestraling in AMC

42 > 1990: combinatie van locale therapieën Breast irradiation after lumpectomy significantly decreases tumor recurrence

43 Intensity Modulated RadioTherapy (IMRT)

44 Intra Operative RadioTherapy (IORT)

45 Preventie Diagnostiek Locale therapie Systeemtherapie Kwaliteit van leven

46 William Woglom 1942 Eerste patient ooit met systemische chemotherapie behandeld: stikstof mosterd

47 Mijlpalen in de Chemotherapie 1947 aminopterine induceert remissie van acute leukemie bij kinderen 1949 methotrexaat: eerste genezing uitgezaaide solide kanker, choriocarcinoom FU 1962 Vincristine 1965 Cisplatine 1967 Adriamycine 1980 Paclitaxel 1986 Docetaxel 1998 Capecitabine

48

49 Mijlpalen in de chemotherapie Dierexperimenteel onderzoek (Martin, Skipper, Schabel) leidde tot combinatie chemotherapie cortison-methotrexaat bij acute lymfoblastenleukemie bij kinderen 1964 VAMP bij acute leukemie 1967 MOPP bij M. Hodgkin en adjuvante chemotherapie 1971: cyclofosfamide na mastectomie 1989: 5-fluoro-uracil na resectie colontumor

50 Stepwise improvements in efficacy of chemotherapy for early-stage breast cancer. R Peto on behalf of the Early Breast Cancer Trialists' Collaborative Group (EBCTCG).

51 Mijlpalen in de ablatieve chemotherapie 1956 eerste beenmergtransplantatie bij de mens ( ED Thomas) 1960: HLA typeringen 1986: donorlymfocytentransfusie; stamceltransplantatie 1989: navelstrengbloed E Donell Thomas 1990 Nobelprijs 1985: HOVON

52 Hormonale therapie mammacarcinoom: tijdspad van ontwikkelingen 1889 Estrogens Progesteron Pre-menopause LH/FSH 1951 Ovarium 1971 Hypofysis Peri- and Postmenopause ACTH Adrenal Androgens Estrogens 1952 Progesteron 1979 Conversion by Aromatase

53 (EBCTCG 2000)

54 St IV mammaca.: aromatase remmers vs tamoxifen

55

56 1960: the 1 st successful (novel) target: bcr-abl

57 1992: imatinib (Gleevec R ) the 1 st successful TK-inhibitor

58 Signal transduction in tumor cells R R R R R R R K py R K py K PTEN K PI3-K py AKT K K py py STAT SOS py GRB2 RAS RAF MEK MAPK K py K R py K py R K py Gene transcription Cell cycle progression proliferation/ maturation DNA P P Jun Fos myc Myc cyclin D1 Cyclin D1 chemotherapy/ radiotherapy resistance survival/anti-apoptosis angiogenesis metastasis

59 Strategies for Target inhibition Immune effector cell Anti-receptor mabs Anti-ligand mabs Bispecific Abs Ligand/toxin conjugate scfv/toxin conjugates Ligand-genistein conjugates Intracellular scfvs Nucleus X ATP and substrate competitors Antisense

60 Cetuximab Panitumumab Blokkade Her signalling Pertuzumab Trastuzumab Gefitinib Erlotinib Lapatinib 17 AAG Citri A, Nature Rev. Mol. Cell Biol 2006

61 JCO 2010

62 Trastuzumab adjuvant: absolute toename in DFS 5% - 13%

63 It is not only the cancer cell! Hanahan, Cell 2000

64 Judah Folkman: belang van angiogenese voor tumorgroei en metastasering (1971) Bevacizumab 1993

65

66 Preventie Diagnostiek Locale therapie Systeemtherapie Kwaliteit van leven

67

68 Mijlpalen in positionering kwaliteit van leven 1961: > 90% artsen vertelt diagnose kanker niet 1977: 97% artsen vertelt diagnose kanker 1987: EORTC Quality of Life Questionnaire ( N. Aaronson) 1992: 1993: Ned Ver voor Psychosociale Oncologie 1996: Platform Jong en Kanker 2010: Pilot patientenperspectief bij klinische studies

69 Personalized Cancer Medicine Personalized Cancer Care

70 American Cancer Society CZ lijsten DBC / DOT METC Fast approval

71 DANK voor uw aandacht