LEVENSLANG LEREN RAPPORTERING FASE 3: ANALYSE VAN DE VRAAG VAN WERKGEVERS NAAR OPLEIDIN- GEN

Transcriptie

1 LEVENSLANG LEREN RAPPORTERING FASE 3: ANALYSE VAN DE VRAAG VAN WERKGEVERS NAAR OPLEIDIN- GEN STUDIE UITGEVOERD IN OPDRACHT VAN HET PROVINCIEBESTUUR WEST-VLAANDEREN EN DE CONSORTIA VOLWASSENENONDERWIJS MENES EN WEBROS OKTOBER 2009

2

3 INHOUDSTAFEL HOOFDSTUK 1: METHODOLOGIE 3 HOOFDSTUK 2: RESULTATEN 5 1. Respons op de enquête 5 2. Kenmerken van de organisaties Regio, sector, tewerkstellingsklasse Andere kenmerken van de organisaties 8 3. Opleidingsbehoeften Algemeen Opleidingsbehoeften per doelgroep Prioritaire opleidingsbehoeften Interne of externe invulling opleidingsbehoeften De keuze van de externe opleidingsinstanties Imago van de diverse opleidingsverstrekkers Op welke opleidingsverstrekkers doet men een beroep? De opleidingen zelf Welke opleidingen genieten de voorkeur? Wie is de initiatiefnemer voor het volgen van opleidingen? Hoe zoekt men geschikte opleidingen? Kent en gebruikt men tegemoetkomingen bij opleidingen? Effect huidige economische crisis op vraag naar opleidingen De afstemming tussen vraag en aanbod Algemeen Verbeteracties Besluiten Kenmerken organisaties Opleidingsbehoeften Externe opleidingsinstanties De opleidingen zelf Afstemming tussen vraag en aanbod 65 Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 1

4 Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 2

5 In deze onderzoeksfase gaan we via een onlinebevraging de opleidingsbehoeften bij de West-Vlaamse werkgevers na. We lichten eerst de methodologie toe. Daarna worden de resultaten uitgebreid besproken. HOOFDSTUK 1: METHODOLOGIE De bedoeling van de bevraging is de opleidingsbehoeften van de West-Vlaamse bedrijven te achterhalen. Dit gebeurde in een korte online-enquête van ongeveer 10 minuten. Er werd een steekproef van West-Vlaamse organisaties aangeschreven (via brief of e- mail) om mee te werken aan de enquête. De enquêtes werden verstuurd naar de maatschappelijke zetel en waren gericht aan de persoon verantwoordelijk voor de opleidingen of aan de verantwoordelijke van de personeelsdienst. De vragen hadden betrekking op alle West-Vlaamse vestigingen die tot de organisatie behoren. De organisaties werden als volgt geselecteerd: het was in eerste instantie de bedoeling om een representatieve steekproef van ongeveer bedrijven te bevragen. We deden hiervoor een beroep op de Bel-First databank van Bureau van Dijk. Deze databank bevat alle neergelegde jaarrekeningen van de Belgische bedrijven die verplicht zijn om een jaarrekening neer te leggen (verkort en uitgebreid schema). Uit de circa adressen van bedrijven met maatschappelijke zetel in West-Vlaanderen werden adressen willekeurig geselecteerd. Van een aantal van deze bedrijven beschikten we over het adres. Deze bedrijven werden per benaderd. De overige bedrijven werden per brief aangeschreven. Daarnaast werd beslist om alle andere bedrijven uit de Bel-First databank waarvan het adres gekend was ook aan te schrijven om deel te nemen aan de enquête. Dit zorgt voor een ruimere respons waardoor ook meer betrouwbare resultaten kunnen worden bekomen; de Bel-First databank bevat echter nauwelijks adressen uit de non-profitsector. Daarom werden ook andere databestanden geraadpleegd. Zo werden ook alle gemeenten en OCMW s in West-Vlaanderen aangeschreven. Vervolgens werd ook een steekproef van onderwijsinstellingen en andere non-profitorganisaties (sociale dienstverlening, geestelijke en lichamelijke gezondheidszorg, ) geselecteerd. We deden hiervoor een beroep op de website van Onderwijs Vlaanderen en op gegevens uit de Sociale Kaart. Uiteindelijk werden organisaties benaderd om deel te nemen aan de enquête: per en via brief. Om de organisaties aan te moedigen om deel te nemen aan de enquête werd hen meegedeeld dat zij achteraf het rapport met de belangrijkste resultaten zouden krijgen zodat ze zelf inzicht krijgen in een set van anonieme maar nuttige benchmarks. De deelnemers maakten bovendien kans op één van de 10 duo-cinematickets die zouden worden verloot. Er werd ook een advertentie rond de enquête (zie bijlage 1) gepubliceerd in Ondernemers in West-Vlaanderen van VOKA, editie 12 juni De enquête zelf werd verstuurd in de eerste week van juni Ze werd gericht aan de opleidingsverantwoordelijke of aan de verantwoordelijke van de personeelsdienst. Een exemplaar van de vragenlijst is opgenomen als bijlage 2. Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 3

6 Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 4

7 HOOFDSTUK 2: RESULTATEN In dit hoofdstuk bespreken we de resultaten van de enquête naar de opleidingsbehoeften van de West-Vlaamse bedrijven. We bespreken achtereenvolgens: de respons op de enquête; de kenmerken van de deelnemende organisaties; de opleidingsbehoeften van de organisaties; de keuze van de externe opleidingsinstantie; de kenmerken van de opleidingen die de organisaties prefereren; de afstemming tussen vraag en aanbod. 1. Respons op de enquête De globale respons op de enquête bedraagt 563 ingevulde vragenlijsten. Een exact responspercentage kan niet worden berekend, aangezien bij het verzenden van de enquête is gebleken dat heel veel adressen uit de Bel-First databank niet meer in gebruik waren. Er waren minstens mails (maar allicht veel meer) onbezorgbaar. We schatten dat het responspercentage (het aantal ingevulde enquêtes op het totale aantal verstuurde (en terechtgekomen) enquêtes) dan ook tussen de 8 en de 10% ligt. Het was vooral de bedoeling om een representatieve steekproef te bereiken, waarbij uitspraken mogelijk waren tot op het niveau van de West-Vlaamse regio s. Een voorwaarde hiervoor was dat er per regio minstens 100 organisaties zouden deelnemen aan de enquête. Tabel 1 geeft een overzicht van de deelgenomen bedrijven naar regio, sector en aantal werknemers. Tabel 1 Profiel van de bevraagde organisaties, WES-enquête 2009 (in absolute cijfers en in %) Omschrijving Aantal respondenten % respondenten (absoluut) REGIO Brugge ,0 Oostende-Westhoek ,4 Midden-West-Vlaanderen ,8 Kortrijk ,8 SECTOR Land- en tuinbouw 7 1,2 Industrie en bouw ,7 Groot- en kleinhandel, horeca ,8 Commerciële diensten ,5 Non-profitsector 94 16,7 AANTAL WERKNEMERS IN DE WEST-VLAAMSE VESTIGINGEN <5 werknemers ,3 5-9 werknemers 91 16, werknemers ,3 50 of meer werknemers ,3 FUNCTIE VAN DE RESPONDENT Bedrijfsleider ,5 Administratief medewerker/secretariaatsmedewerker 57 10,1 Verantwoordelijke personeelsdienst 56 10,0 Managementassistent 26 4,6 HR-manager 25 4,4 Opleidingsverantwoordelijke 22 3,9 Medewerker personeelsdienst 15 2,7 Andere 38 6,8 Aantal respondenten ,0 Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 5

8 Uit de tabel blijkt dat er 135 enquêtes teruggekeerd zijn uit de regio Brugge, 151 uit de regio Roeselare-Tielt en 145 uit de regio Kortrijk. Vanuit de Westhoek ontvingen we 86 enquêtes en vanuit de regio Oostende 46. We hebben ervoor geopteerd om de regio s Westhoek en Oostende samen te voegen, zodat ook voor deze (samengevoegde) regio betrouwbare uitspraken mogelijk zijn. De vier regio s die we op die manier hebben afgebakend komen aldus overeen met de afbakening van de SERR-regio s in West- Vlaanderen. De regio s Brugge en Oostende-Westhoek vormen daarenboven het werkingsgebied van het consortium Webros, de regio s Roeselare-Tielt (Midden-West- Vlaanderen) en Kortrijk deze van het consortium Menes. Van de 563 organisaties die de enquête hebben ingevuld, is 33,7% (190 bedrijven) actief in de industrie en de bouw. 27,5% (155 bedrijven) behoort tot de sector commerciële diensten, 20,8% (117 bedrijven) tot de sector groot- en kleinhandel, horeca en 16,7% (94 bedrijven) tot de non-profitsector. 1,2% van de respondenten is een land- en tuinbouwbedrijf. Omwille van het geringe aantal respondenten (7) in deze sector, worden in het vervolg van het onderzoek geen afzonderlijke resultaten voor deze sector weergegeven. Opsplitsing per aantal werknemers toont dat 210 deelgenomen bedrijven (37,3%) minder dan 5 werknemers hebben, 131 (23,3%) hebben tussen 10 en 49 werknemers, 131 (23,3%) hebben meer dan 50 werknemers en 91 (16,2%) hebben tussen vijf en negen werknemers. Van alle bedrijven met meer dan 50 werknemers behoort 47,3% tot de non-profitsector en 36,6% tot de sector industrie en bouw. In bijna 60% van de bedrijven heeft de bedrijfsleider zelf de enquête ingevuld. Is deze steekproef nu representatief? Dit is een moeilijke vraag. We beschikken immers niet over statistieken betreffende de kenmerken van de organisaties met maatschappelijke zetel in West-Vlaanderen. We kennen met andere woorden niet de kenmerken van de totale populatie waarmee we onze steekproef kunnen vergelijken en indien nodig herwegen. Wel bestaan er gegevens van het aantal vestigingen met loontrekkende werknemers en de bezoldigde tewerkstelling per sector en arrondissement van West-Vlaanderen. Deze gegevens betreffen cijfers per vestiging en niet per maatschappelijke zetel. Ze houden ook geen rekening met het aantal zelfstandigen. Als we onze steekproef dan toch met deze cijfers willen vergelijken en als we veronderstellen dat de kenmerken van de West-Vlaamse vestigingen met loontrekkenden dezelfde zijn als deze van de bedrijven met maatschappelijke zetel in West-Vlaanderen, dan kunnen we (met enige voorzichtigheid) besluiten dat er allicht in onze steekproef een oververtegenwoordiging is van bedrijven uit de regio Roeselare-Tielt en een ondervertegenwoordiging van bedrijven uit de regio Oostende-Westhoek. Naar sector zien we dan een oververtegenwoordiging van de industrie en bouw en een ondervertegenwoordiging van de handel en diensten. We opteren er evenwel voor om geen weging op de resultaten door te voeren omdat de verschillen relatief beperkt zijn, enerzijds, en omdat de exacte kenmerken van de populatie niet gekend zijn, anderzijds. De resultaten hieronder zullen bovendien allemaal opgesplitst worden naar regio, sector en grootteklasse zodat verschillen tussen regio s, sectoren en tewerkstellingsklassen duidelijk worden. Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 6

9 2. Kenmerken van de organisaties 2.1. Regio, sector, tewerkstellingsklasse Het profiel van de organisaties werd hierboven reeds besproken. Deze gegevens willen we hier verder verfijnen. Het is belangrijk dat we een goed zicht hebben op de kenmerken van de organisaties per regio. Daarom tonen tabellen 2 en 3 de sector, respectievelijk het aantal werknemers in de bevraagde organisaties en dit per regio. Tabel 4 toont de verdeling van het aantal werknemers in de West-Vlaamse vestigingen per sector. Er zijn duidelijke verschillen in de sectorstructuur per regio (tabel 2). Deze komen grotendeels overeen met de werkelijke spreiding van de sectoren over de regio s. Zo zijn de industrie en de bouw sterk vertegenwoordigd in de regio s Kortrijk en Midden-West- Vlaanderen. De handel, horeca en commerciële diensten zijn sterk aanwezig in de regio Brugge en in de regio Oostende-Westhoek hebben relatief veel bedrijven uit de nonprofitsector deelgenomen aan de enquête. Tabel 2 De sector waartoe de organisaties behoren, naar regio, WES-enquête 2009 (in %) Sector Brugge Oostende- Westhoek Midden- West- Vlaanderen Kortrijk Totaal Land- en tuinbouw 1,5 2,0 1,4 1,2 Industrie en bouw 18,5 31,8 42,4 40,7 33,7 Groot- en kleinhandel, horeca 27,4 13,6 16,6 25,5 20,8 Commerciële diensten 39,3 25,8 24,5 21,4 27,5 Non-profitsector 13,3 28,8 14,6 11,0 16,7 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Aantal respondenten Uit tabel 3 blijkt dat er relatief veel organisaties met minder dan 5 werknemers uit de regio Brugge hebben deelgenomen aan de enquête en relatief veel organisaties met meer dan 50 werknemers uit de regio Oostende-Westhoek. Ten slotte zien we in tabel 4 dat 66% van de organisaties uit de non-profitsector 50 of meer werknemers telt. Kleine bedrijven zijn vooral terug te vinden in de handel- en dienstensector. Tabel 3 Het aantal werknemers in de organisaties, naar regio, WES-enquête 2009 (in %) Aantal werknemers Brugge Oostende- Westhoek Midden- West- Vlaanderen Kortrijk Totaal <5 werknemers 46,7 35,6 33,8 33,8 37,3 5-9 werknemers 17,0 17,4 16,6 13,8 16, werknemers 18,5 18,2 23,8 31,7 23,3 50 of meer werknemers 17,8 28,8 25,8 20,7 23,3 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Aantal respondenten Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 7

10 Tabel 4 Het aantal werknemers in de organisaties, naar sector, WES-enquête 2009 (in %) Aantal werknemers Land- en tuinbouw Industrie en bouw Groot- en kleinhandel, horeca Commerciële diensten Nonprofitsector Totaal <5 werknemers 57,1 24,2 49,6 59,4 10,6 37,3 5-9 werknemers 28,6 18,4 19,7 17,4 4,3 16, werknemers 14,3 32,1 21,4 16,8 19,1 23,3 50 of meer werknemers 25,3 9,4 6,5 66,0 23,3 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Aantal respondenten Het is belangrijk dat we met deze onderlinge verschillen rekening houden bij de verdere bespreking van de resultaten. Zo kunnen verschillen tussen regio s grotendeels verklaard worden door verschillen in de onderlinge kenmerken van de bedrijven, eerder dan te zoeken naar regiospecifieke oorzaken Andere kenmerken van de organisaties Uit figuur 1 blijkt dat slechts 19,2% van de organisaties over een geschreven opleidingsplan beschikt. Bijna 30% heeft een jaarlijks opleidingsbudget. Ongeveer eenzelfde percentage heeft procedures rond opleidingen en ook 30% heeft een opleidingsverantwoordelijke. Figuur 1 De mate waarin de organisaties beschikken over een geschreven opleidingsplan, een jaarlijks opleidingsbudget, procedures rond opleidingen en een opleidingsverantwoordelijke (in %) Opleidingsverantwoordelijke 30,2 69,8 Procedures rond opleidingen 31,4 68,6 Jaarlijks opleidingsbudget 29,3 70,7 Geschreven opleidingsplan 19,2 80,8 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Organisatie beschikt hierover Organisatie beschikt hier niet over Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 8

11 Tabellen 5 tot en met 8 tonen de verschillen tussen de organisaties. Zo stellen we vast dat de non-profitsector een positieve uitschieter is: 30,9% van de non-profitorganisaties heeft een geschreven opleidingsplan. Hoewel dit percentage nog ondermaats is, ligt het toch duidelijk boven het algemeen gemiddelde van 19,2%; 80,9% heeft een jaarlijks opleidingsbudget; 76,6% heeft procedures rond opleidingen; 69,1% heeft een opleidingsverantwoordelijke. Tabel 5 Het percentage organisaties met een geschreven opleidingsplan, naar enkele kenmerken van de organisaties, WES-enquête 2009 (in %) Omschrijving Is er een geschreven opleidingsplan? Aantal Ja Neen Totaal respondenten REGIO Brugge 14,8 85,2 100,0 135 Oostende-Westhoek 21,2 78,8 100,0 132 Midden-West-Vlaanderen 18,5 81,5 100,0 151 Kortrijk 22,1 77,9 100,0 145 SECTOR Industrie en bouw 19,5 80,5 100,0 190 Groot- en kleinhandel, horeca 14,5 85,5 100,0 117 Commerciële diensten 16,1 83,9 100,0 155 Non-profitsector 30,9 69,1 100,0 94 AANTAL WERKNEMERS IN DE WEST-VLAAMSE VESTIGINGEN <5 werknemers 6,2 93,8 100, werknemers 16,5 83,5 100, werknemers 19,8 80,2 100, of meer werknemers 41,2 58,8 100,0 131 Totaal 19,2 80,8 100,0 563 Tabel 6 Het percentage organisaties met een jaarlijks opleidingsbudget, naar enkele kenmerken van de organisaties, WES-enquête 2009 (in %) Omschrijving Is er een jaarlijks opleidingsbudget? Aantal Ja Neen Totaal respondenten REGIO Brugge 25,2 74,8 100,0 135 Oostende-Westhoek 38,6 61,4 100,0 132 Midden-West-Vlaanderen 25,2 74,8 100,0 151 Kortrijk 29,0 71,0 100,0 145 SECTOR Industrie en bouw 18,4 81,6 100,0 190 Groot- en kleinhandel, horeca 15,4 84,6 100,0 117 Commerciële diensten 23,2 76,8 100,0 155 Non-profitsector 80,9 19,1 100,0 94 AANTAL WERKNEMERS IN DE WEST-VLAAMSE VESTIGINGEN <5 werknemers 9,5 90,5 100, werknemers 25,3 74,7 100, werknemers 32,8 67,2 100, of meer werknemers 60,3 39,7 100,0 131 Totaal 29,3 70,7 100,0 563 Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 9

12 Tabel 7 Het percentage organisaties met procedures rond opleidingen, naar enkele kenmerken van de organisaties, WES-enquête 2009 (in %) Omschrijving Zijn er procedures rond opleidingen? Aantal Ja Neen Totaal respondenten REGIO Brugge 24,4 75,6 100,0 135 Oostende-Westhoek 39,4 60,6 100,0 132 Midden-West-Vlaanderen 29,8 70,2 100,0 151 Kortrijk 32,4 67,6 100,0 145 SECTOR Industrie en bouw 26,3 73,7 100,0 190 Groot- en kleinhandel, horeca 13,7 86,3 100,0 117 Commerciële diensten 25,2 74,8 100,0 155 Non-profitsector 76,6 23,4 100,0 94 AANTAL WERKNEMERS IN DE WEST-VLAAMSE VESTIGINGEN <5 werknemers 10,0 90,0 100, werknemers 22,0 78,0 100, werknemers 32,1 67,9 100, of meer werknemers 71,8 28,2 100,0 131 Totaal 31,4 68,6 100,0 563 Tabel 8 Het percentage organisaties met een opleidingsverantwoordelijke, naar enkele kenmerken van de organisaties, WES-enquête 2009 (in %) Omschrijving Is er een opleidingsverantwoordelijke? Aantal Ja Neen Totaal respondenten REGIO Brugge 24,4 75,6 100,0 135 Oostende-Westhoek 38,6 61,4 100,0 132 Midden-West-Vlaanderen 26,5 73,5 100,0 151 Kortrijk 31,7 68,3 100,0 145 SECTOR Industrie en bouw 26,8 73,2 100,0 190 Groot- en kleinhandel, horeca 17,9 82,1 100,0 117 Commerciële diensten 20,6 79,4 100,0 155 Non-profitsector 69,1 30,9 100,0 94 AANTAL WERKNEMERS IN DE WEST-VLAAMSE VESTIGINGEN <5 werknemers 11,9 88,1 100, werknemers 25,3 74,7 100, werknemers 32,1 67,9 100, of meer werknemers 61,1 38,9 100,0 131 Totaal 30,2 69,8 100,0 563 We merken ook op dat de grote organisaties (minstens 50 werknemers) beter scoren dan de kleinere: 41,2% van de organisaties met 50 of meer werknemers heeft een geschreven opleidingsplan; 60,3% heeft een jaarlijks opleidingsbudget; 71,8% heeft procedures rond opleidingen uitgewerkt; 61,1% heeft een opleidingsverantwoordelijke. Naar regio valt op dat vooral de regio Oostende-Westhoek goed scoort. Dit heeft vooral te maken met het relatief grote aandeel organisaties uit de non-profitsector dat in deze regio heeft deelgenomen aan de enquête. Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 10

13 3. Opleidingsbehoeften 3.1. Algemeen Uit figuur 2 en tabel 9 blijkt dat 66,8% van de bevraagde bedrijven een opleidingsbehoefte heeft op korte termijn (najaar 2009) of op iets langere termijn (2010) voor hun werknemers. We merken op dat de behoefte naar opleidingen groot is in de nonprofitsector. 92,6% van de non-profit organisaties geeft aan behoefte te hebben aan opleidingen voor werknemers, terwijl het percentage in de sectoren commerciële diensten en industrie en bouw gelijk is aan 63,2% en in de sector groot- en kleinhandel, horeca aan 57,3%. Aangezien het overgrote deel van de organisaties met 50 of meer werknemers vertegenwoordigd wordt door bedrijven uit de non-profitsector of uit de sector industrie en bouw, is alsook de opleidingsbehoefte bij deze bedrijven groot (91,6%). Voor bedrijven tussen de 10 en 49 werknemers is dit voor 74% het geval, voor bedrijven tussen 5 en 9 werknemers is er een opleidingsbehoefte in 65,9% van de bedrijven en in de bedrijven met minder dan 5 werknemers in 47,1%. Verder zien we dat de bedrijven gevestigd in Brugge minder behoefte hebben aan opleidingen voor werknemers (59,3%) dan de bedrijven uit de regio Midden-West-Vlaanderen (68,2%), de regio Kortrijk (69%) en de regio Oostende-Westhoek (70,5%). Figuur 2 Het percentage organisaties met opleidingsbehoeften op korte termijn (najaar 2009) of op iets langere termijn (2010) voor hun werknemers, WES-enquête 2009 (in %) Geen opleidingsbehoefte 33,2% Opleidingsbehoefte 66,8% Tabel 9 Het percentage organisaties met opleidingsbehoeften op korte termijn (najaar 2009) of op iets langere termijn (2010) voor hun werknemers, naar enkele kenmerken van de organisaties, WES-enquête 2009 (in %) Omschrijving Is er een opleidingsbehoefte in de organisatie? Aantal respondenten Ja Neen Totaal REGIO Brugge 59,3 40,7 100,0 135 Oostende-Westhoek 70,5 29,5 100,0 132 Midden-West-Vlaanderen 68,2 31,8 100,0 151 Kortrijk 69,0 31,0 100,0 145 SECTOR Industrie en bouw 63,2 36,8 100,0 190 Groot- en kleinhandel, horeca 57,3 42,7 100,0 117 Commerciële diensten 63,2 36,8 100,0 155 Non-profitsector 92,6 7,4 100,0 94 AANTAL WERKNEMERS IN DE WEST-VLAAMSE VESTIGINGEN <5 werknemers 47,1 52,9 100, werknemers 65,9 34,1 100, werknemers 74,0 26,0 100, of meer werknemers 91,6 8,4 100,0 131 Totaal 66,8 33,2 100,0 563 Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 11

14 33,2% van de bedrijven heeft geen opleidingsbehoefte in de tweede helft van 2009 en in Figuur 3 en tabellen 10 tot en met 13 tonen de redenen waarom deze organisaties geen opleidingsbehoeften hebben. We stellen vast dat 78,8% van de bedrijven de reden een te kleine organisatie aanduidt als één van de drie belangrijkste redenen waarom men niet voorziet in opleidingen voor het komende anderhalf jaar. Merk echter ook op dat 7 van de 10 organisaties met meer dan 50 werknemers die geen opleidingsbehoeften hebben deze reden aanhalen. Figuur 3 De belangrijkste redenen waarom men niet voorziet in opleidingen voor het komende anderhalf jaar, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten zonder opleidingsbehoeften) 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 78,8 58,8 55,8 20,3 23,7 23,1 14,7 12,8 12,8 9,0 4,6 3,3 3,9 7,1 6,4 1,3 1,3 0,7 0,7 4,6 We zijn een kleine organisatie De huidige kennis en vaardigheden van de werknemers zijn voldoende Wij proberen steeds mensen aan te trekken die reeds over de vereiste vaardigheden en kennis beschikken Er is geen tijd voor opleidingen in onze organisatie Er zijn geen geschikte opleidingen De kost van opleidingen is te hoog Wij hebben geen opleidingsbudget Wij hebben de voorbije jaren reeds veel opleidingsinspanningen geleverd Wij hebben onvoldoende zicht op de opleidingsbehoeften van ons personeel Wij hebben geen personeel Behoort tot de drie belangrijkste redenen Belangrijkste reden Tabel 10 De drie belangrijkste redenen waarom men niet voorziet in opleidingen voor het komende anderhalf jaar, naar regio, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten) Reden Brugge Oostende- Midden-West- Kortrijk Totaal Westhoek Vlaanderen We zijn een kleine organisatie 82,6 73,5 85,7 70,6 78,8 De huidige kennis en vaardigheden van de werknemers zijn voldoende 50,0 58,8 50,0 67,6 55,8 Wij proberen steeds mensen aan te trekken die reeds over de vereiste vaardigheden en kennis beschikken 21,7 29,4 16,7 29,4 23,7 Er is geen tijd voor opleidingen in onze organisatie 30,4 11,8 26,2 20,6 23,1 Er zijn geen geschikte opleidingen 10,9 23,5 11,9 14,7 14,7 De kost van opleidingen is te hoog 15,2 2,9 9,5 23,5 12,8 Wij hebben geen opleidingsbudget 13,0 11,8 9,5 17,6 12,8 Wij hebben de voorbije jaren reeds veel opleidingsinspanningen geleverd 6,5 11,8 9,5 8,8 9,0 Wij hebben onvoldoende zicht op de opleidingsbehoeften van ons personeel 4,3 8,8 4,8 11,8 7,1 Wij hebben geen personeel 6,5 5,9 7,1 5,9 6,4 Wij werken met een interimbureau 0,0 2,9 0,0 0,0 0,6 Totaal 241,3 241,2 231,0 270,6 244,9 Aantal respondenten Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 12

15 Tabel 11 De drie belangrijkste redenen waarom men niet voorziet in opleidingen voor het komende anderhalf jaar, naar sector, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten) Reden Industrie en bouw Groot- en kleinhandel, horeca Commerciële diensten Nonprofitsector We zijn een kleine organisatie 79,0 81,1 78,7 71,4 78,8 De huidige kennis en vaardigheden van de werknemers zijn voldoende 58,1 64,9 44,7 42,9 55,8 Wij proberen steeds mensen aan te trekken die reeds over de vereiste vaardigheden en kennis beschikken 30,6 27,0 17,0 0,0 23,7 Er is geen tijd voor opleidingen in onze organisatie 21,0 27,0 23,4 14,3 23,1 Er zijn geen geschikte opleidingen 16,1 13,5 8,5 28,6 14,7 De kost van opleidingen is te hoog 14,5 18,9 8,5 0,0 12,8 Wij hebben geen opleidingsbudget 12,9 16,2 12,8 0,0 12,8 Wij hebben de voorbije jaren reeds veel opleidingsinspanningen geleverd 6,5 2,7 10,6 57,1 9,0 Wij hebben onvoldoende zicht op de opleidingsbehoeften van ons personeel 12,9 2,7 4,3 0,0 7,1 Wij hebben geen personeel 0,0 5,4 10,6 28,6 6,4 Wij werken met een interimbureau 0,0 0,0 2,1 0,0 0,6 Totaal 251,6 259,5 221,3 242,9 244,9 Aantal respondenten Totaal Tabel 12 De drie belangrijkste redenen waarom men niet voorziet in opleidingen voor het komende anderhalf jaar, naar aantal werknemers, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten) Reden <5 werknemers of meer Totaal werknemers werknemers werknemers We zijn een kleine organisatie 82,8 77,8 69,2 70,0 78,8 De huidige kennis en vaardigheden van de werknemers zijn voldoende 51,6 44,4 76,9 70,0 55,8 Wij proberen steeds mensen aan te trekken die reeds over de vereiste vaardigheden en kennis beschikken 14,0 33,3 53,8 10,0 23,7 Er is geen tijd voor opleidingen in onze organisatie 21,5 25,9 19,2 40,0 23,1 Er zijn geen geschikte opleidingen 11,8 29,6 7,7 20,0 14,7 De kost van opleidingen is te hoog 10,8 11,1 19,2 20,0 12,8 Wij hebben geen opleidingsbudget 15,1 3,7 11,5 20,0 12,8 Wij hebben de voorbije jaren reeds veel opleidingsinspanningen geleverd 9,7 7,4 7,7 10,0 9,0 Wij hebben onvoldoende zicht op de opleidingsbehoeften van ons personeel 4,3 14,8 3,8 20,0 7,1 Wij hebben geen personeel 10,8 0,0 0,0 0,0 6,4 Wij werken met een interimbureau 1,1 0,0 0,0 0,0 0,6 Totaal 233,3 248,1 269,2 280,0 244,9 Aantal respondenten Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 13

16 Tabel 13 De belangrijkste reden waarom men niet voorziet in opleidingen voor het komende anderhalf jaar, WES-enquête 2009 (in %) Reden % respondenten We zijn een kleine organisatie 58,8 De huidige kennis en vaardigheden van de werknemers zijn voldoende 20,3 Wij proberen steeds mensen aan te trekken die reeds over de vereiste vaardigheden en kennis beschikken 4,6 Wij hebben geen personeel 4,6 Er zijn geen geschikte opleidingen 3,9 Er is geen tijd voor opleidingen in onze organisatie 3,3 De kost van opleidingen is te hoog 1,3 Wij hebben de voorbije jaren reeds veel opleidingsinspanningen geleverd 1,3 Wij hebben onvoldoende zicht op de opleidingsbehoeften van ons personeel 0,7 Wij hebben geen opleidingsbudget 0,7 Wij werken met een interimbureau 0,7 Totaal 100,0 Aantal respondenten 153 Voor iets meer dan de helft van de bedrijven (55,8%) behoort de reden huidige kennis en vaardigheden van de werknemers zijn voldoende tot de drie belangrijkste redenen om geen opleidingen te voorzien. Verder duidt ongeveer 23% van de bedrijven het steeds proberen mensen aan te trekken die reeds over de vereiste vaardigheden en kennis beschikken en er is geen tijd voor opleidingen in onze organisatie aan als één van de drie belangrijkste redenen. Bijna 15% zegt dat er geen geschikte opleidingen beschikbaar zijn en voor 13% behoort de reden de kost van opleidingen is te hoog tot de drie belangrijkste redenen waarom men geen vraag heeft naar opleidingen. Eenzelfde percentage zegt niet te beschikken over een opleidingsbudget. De redenen wij hebben de voorbije jaren reeds veel opleidingsinspanningen geleverd (9%), wij hebben onvoldoende zicht op de opleidingsbehoeften van ons personeel (7,1%) en wij hebben geen personeel (6,4%) sluiten het lijstje af. De belangrijkste reden voor de organisaties waarom ze niet voorzien in opleidingen is het feit dat men een kleine organisatie is (58,8%) en de gedachte dat de huidige kennis en vaardigheden van de werknemers voldoende zijn (20,3%) Opleidingsbehoeften per doelgroep Figuur 4 en tabel 14 geven een overzicht van de opleidingsmateries waaraan er behoefte is in de organisaties met opleidingsbehoeften. Het betreft dus antwoorden van de bedrijven die te kennen hebben gegeven dat er behoefte is aan opleidingen op korte termijn of op iets langere termijn. Deze bedrijven konden meerdere opleidingsmateries aankruisen, vandaar dat de totaalpercentages in tabel 14 groter zijn dan 100%. Voor de tweede helft van 2009 gaven de bedrijven bijvoorbeeld gemiddeld 1,2 opleidingsmateries voor arbeiders, 1,8 opleidingsmateries voor bedienden en 1,5 opleidingsmateries voor kaderleden op. Het is duidelijk dat relatief meer bedrijven opleidingsbehoeften hebben voor bedienden dan voor kaderleden en arbeiders. Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 14

17 Figuur 4 De doelgroepen waarvoor en de termijn waarin er opleidingsbehoeften zijn in de bedrijven met opleidingsbehoeften, WES-enquête 2009 (in %) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 35,4 32,9 55,0 64,0 62,0 46,2 64,6 67,1 45,0 36,0 38,0 53,8 Arbeiders Bedienden Kaderleden Arbeiders Bedienden Kaderleden Tweede helft 2009 Jaar 2010 Opleidingsbehoefte Geen opleidingsbehoefte Tabel 14 De opleidingsmateries waaraan er een behoefte is in de organisaties, naar doelgroep en termijn, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten met opleidingsbehoeften) Opleidingsmaterie Tweede helft 2009 Jaar 2010 Arbeiders Bedienden Kaderleden Arbeiders Bedienden Kaderleden Talen 3,7 14,4 5,4 3,4 15,6 7,6 Aankoop, verkoop, marketing en externe communicatie 0,6 15,9 7,6 1,4 17,8 11,3 Management 0,3 4,2 18,7 0,3 5,9 27,2 Boekhouden, financiën, administratie, wetgeving 0,6 23,8 13,3 0,8 26,6 18,4 Informatica en automatisering, computergebruik 6,2 34,6 16,4 6,2 37,1 17,6 Techniek en technologie (niet sectorspecifiek) 14,4 10,5 4,5 15,3 11,6 4,5 Milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid 13,6 14,2 8,5 15,0 17,3 9,9 Basiscompetenties (rekenen, schrijven, lezen) 1,1 0,0 0,0 0,8 0,0 0,0 Persoonlijke en sociale vaardigheden 8,5 15,3 11,0 9,6 19,0 13,0 Andere materies 9,1 13,6 7,4 10,2 14,2 9,3 Geen opleidingsbehoefte voor deze doelgroep 64,0 35,4 55,0 62,0 32,9 46,2 Totaal 122,1 181,9 147,9 125,2 198,0 165,2 Aantal respondenten Voor wat betreft de opleidingsmateries voor arbeiders voor de tweede helft van 2009 blijkt dat 64% van de bedrijven met opleidingsbehoeften geen opleidingsbehoefte heeft voor arbeiders. De grootste opleidingsbehoeften voor arbeiders zijn er voor de opleidingsmateries techniek en technologie (14,4% van de bedrijven met opleidingsbehoeften) en de opleiding milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid (13,6%). Ook voor 2010 worden deze opleidingsmateries het meest aangeduid. Meer organisaties, meer bepaald twee derden van de organisaties met opleidingsbehoeften in 2009 of 2010, hebben opleidingsbehoeften voor bedienden. De vraag is het grootst naar een opleiding informatica en automatisering, computergebruik en naar een opleiding boekhouden, financiën, administratie, wetgeving. Opmerkelijk is ook dat er voor bedienden ook een belangrijke vraag is naar opleidingen persoonlijke en sociale vaardigheden. Zo heeft bijvoorbeeld 19% van de organisaties met opleidingsbehoeften een vraag naar een opleiding in 2010 in de materie persoonlijke en sociale vaardigheden. Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 15

18 45% van de respondenten met opleidingsbehoeften geeft aan een opleidingsbehoefte te hebben voor kaderleden in de tweede helft van Uit de tabel blijkt dat 18,7% wel geïnteresseerd is in de opleidingsmaterie management en 16,4% in de opleidingsmaterie informatica en automatisering, computergebruik. Ook in boekhoudmateries is er een sterke interesse. Voor 2010 zijn de behoeften voor opleidingen voor kaderleden nog hoger dan voor de tweede helft van Bijlagetabellen 1 tot en met 8 tonen de opleidingsmateries waaraan er behoefte is in de diverse sectoren en in de zeer kleine, kleine en grotere organisaties Prioritaire opleidingsbehoeften Algemeen Aan de organisaties met opleidingsbehoeften werd ook gevraagd om de belangrijkste, de twee belangrijkste of de drie belangrijkste prioriteiten omtrent de opleidingsbehoeften aan te duiden. Vergelijken we de opleidingsmateries onderling met elkaar, dan staat informatica en automatisering, computergebruik op kop. Voor 38,8% van de organisaties met opleidingsbehoeften behoort een opleiding in de informatica en automatisering tot één van de drie belangrijkste prioriteiten. Voor 18,4% van de organisaties met opleidingsbehoeften is dit zelfs de topprioriteit (zie figuur 5 en tabel 15). Figuur 5 De opleidingsmateries waarvoor de opleidingsbehoeften prioritair zijn en een opleiding het meest noodzakelijk is, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten met opleidingsbehoeften) 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 38,8 18,4 30,0 27,1 24,2 23,6 22,2 22,2 21,9 12,5 13,1 13,1 12,0 9,9 6,4 7,0 19,8 7,6 1,20,0 Informatica en automatisering, computergebruik Boekhouden, financiën, administratie, wetgeving Milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid Techniek en technologie (niet sectorspecifiek) Aankoop, verkoop, marketing en externe communicatie Management Persoonlijke en sociale vaardigheden Andere materies Talen Basiscompetenties (rekenen, schrijven, lezen) Opleidingsmaterie behoort tot de drie belangrijkste prioriteiten Opleidingsmaterie vormt de belangrijkste prioriteit Boekhouden, financiën, administratie en wetgeving behoort voor 30% van de organisaties met opleidingsbehoeften tot één van de drie belangrijkste prioriteiten en milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid voor 27,1% van de organisaties met opleidingsbehoeften. Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 16

19 Tabel 15 De drie opleidingsmateries waarvoor de opleidingsbehoeften tot één van de drie belangrijkste prioriteiten behoren, naar regio, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten met opleidingsbehoeften) Opleidingsmaterie Brugge Oostende- Midden-West- Kortrijk Totaal Westhoek Vlaanderen Informatica en automatisering, computergebruik 29,7 34,1 43,5 45,7 38,8 Boekhouden, financiën, administratie, wetgeving 35,1 31,8 22,8 31,5 30,0 Milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid 21,6 28,2 29,3 28,3 27,1 Techniek en technologie (niet sectorspecifiek) 23,0 20,0 29,3 23,9 24,2 Aankoop, verkoop, marketing en externe communicatie 24,3 17,6 22,8 29,3 23,6 Management 27,0 20,0 18,5 23,9 22,2 Persoonlijke en sociale vaardigheden 21,6 29,4 19,6 18,5 22,2 Andere materies 17,6 28,2 26,1 15,2 21,9 Talen 23,0 15,3 22,8 18,5 19,8 Basiscompetenties (rekenen, schrijven, lezen) 1,4 1,2 0,0 2,2 1,2 Totaal 224,3 225,9 234,8 237,0 230,9 Aantal respondenten De belangrijkste opleidingsbehoeften (topprioriteiten) situeren zich in de opleidingsmateries: informatica, automatisering, computergebruik (18,4% van de bedrijven met opleidingsbehoeften duidt dit aan als topprioriteit); milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid (13,1%); techniek en technologie (13,1%). Op te merken is ook dat basiscompetenties voor de bedrijven zelden tot de drie prioriteiten qua opleidingsbehoeften behoren. Tabellen 15, 16 en 17 tonen de drie opleidingsmateries waarvoor de opleidingsbehoeften prioritair (top 3) zijn, naar regio, sector en aantal werknemers. Tabellen 18, 19 en 20 zijn analoog maar tonen de opleidingsmateries waarvoor de behoeften het meest prioritair zijn (top 1). Tabel 16 De drie opleidingsmateries waarvoor de opleidingsbehoeften tot één van de drie belangrijkste prioriteiten behoren, naar sector, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten met opleidingsbehoeften) Opleidingsmaterie Industrie en bouw Groot- en kleinhandel, horeca Commerciële diensten Nonprofitsector Informatica en automatisering, computergebruik 33,6 34,4 48,3 38,8 38,8 Boekhouden, financiën, administratie, wetgeving 23,6 21,3 32,6 42,5 30,0 Milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid 42,7 16,4 11,2 30,0 27,1 Techniek en technologie (niet sectorspecifiek) 43,6 16,4 16,9 11,3 24,2 Aankoop, verkoop, marketing en externe communicatie 24,5 44,3 25,8 5,0 23,6 Management 12,7 19,7 20,2 40,0 22,2 Persoonlijke en sociale vaardigheden 14,5 19,7 20,2 35,0 22,2 Andere materies 16,4 18,0 22,5 31,3 21,9 Talen 22,7 24,6 21,3 10,0 19,8 Basiscompetenties (rekenen, schrijven, lezen) 1,8 0,0 0,0 2,5 1,2 Totaal 236,4 214,8 219,1 246,3 230,9 Aantal respondenten Totaal Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 17

20 Tabel 17 De drie opleidingsmateries waarvoor de opleidingsbehoeften tot één van de drie belangrijkste prioriteiten behoren, naar aantal werknemers, WES-enquête 2009 (in % van het aantal respondenten met opleidingsbehoeften) Opleidingsmaterie <5 werknemers of meer Totaal werknemers werknemers werknemers Informatica en automatisering, computergebruik 44,3 37,5 38,2 35,5 38,8 Boekhouden, financiën, administratie, wetgeving 26,1 21,4 31,5 36,4 30,0 Milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid 17,0 14,3 34,8 35,5 27,1 Techniek en technologie (niet sectorspecifiek) 21,6 23,2 21,3 29,1 24,2 Aankoop, verkoop, marketing en externe communicatie 27,3 25,0 28,1 16,4 23,6 Management 15,9 8,9 28,1 29,1 22,2 Persoonlijke en sociale vaardigheden 15,9 12,5 24,7 30,0 22,2 Andere materies 21,6 19,6 24,7 20,9 21,9 Talen 17,0 17,9 19,1 23,6 19,8 Basiscompetenties (rekenen, schrijven, lezen) 0,0 0,0 1,1 2,7 1,2 Totaal 206,8 180,4 251,7 259,1 230,9 Aantal respondenten Tabel 18 De opleidingsmateries waarvoor de opleidingsbehoeften het meest prioritair zijn, naar regio, WES-enquête 2009 (in %) Opleidingsmaterie Brugge Oostende- Midden-West- Kortrijk Totaal Westhoek Vlaanderen Informatica en automatisering, computergebruik 12,2 17,6 18,5 23,9 18,4 Techniek en technologie (niet sectorspecifiek) 16,2 7,1 15,2 14,1 13,1 Milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid 9,5 16,5 16,3 9,8 13,1 Boekhouden, financiën, administratie, wetgeving 12,2 15,3 8,7 14,1 12,5 Aankoop, verkoop, marketing en externe communicatie 14,9 7,1 9,8 8,7 9,9 Talen 10,8 4,7 8,7 6,5 7,6 Persoonlijke en sociale vaardigheden 5,4 12,9 4,3 5,4 7,0 Management 13,5 1,2 4,3 7,6 6,4 Andere materies 5,4 17,6 14,1 9,8 12,0 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Aantal respondenten Tabel 19 De opleidingsmateries waarvoor de opleidingsbehoeften het meest prioritair zijn, naar sector, WES-enquête 2009 (in %) Opleidingsmaterie Industrie en Groot- en kleinhandel, Commerciële Non- Totaal bouw horeca diensten profitsector Informatica en automatisering, computergebruik 19,1 13,1 23,6 16,3 18,4 Techniek en technologie (niet sectorspecifiek) 24,5 8,2 12,4 1,3 13,1 Milieu, veiligheid, kwaliteit en arbeidsgezondheid 24,5 6,6 3,4 12,5 13,1 Boekhouden, financiën, administratie, wetgeving 8,2 8,2 18,0 15,0 12,5 Aankoop, verkoop, marketing en externe communicatie 5,5 21,3 14,6 2,5 9,9 Talen 5,5 8,2 11,2 6,3 7,6 Persoonlijke en sociale vaardigheden 4,5 8,2 4,5 12,5 7,0 Management 0,9 9,8 3,4 15,0 6,4 Andere materies 7,3 16,4 9,0 18,8 12,0 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Aantal respondenten Þ Levenslang Leren Oktober 2009 Fase 3: analyse van de vraag van werkgevers naar opleidingen 18