Visiedocument 'Muziek in de eredienst'- voorstel

Transcriptie

1 Visiedocument 'Muziek in de eredienst'- voorstel Inleidend Rond muziek in de eredienst is er in de afgelopen 30 jaar in de Dorpskerk flink beweging geweest. Het accent lag vanouds op het zingen van psalmen in de berijming van 1773 met een enkel gezang. Maar door de jaren heen is dat ontwikkeld tot een boeket van psalmen, gezangen en (evangelische) liederen. In het hoofdstuk 'Liturgie' uit het beleidsplan hebben we opgeschreven dat al die verandering echter niet een reden is om het gesprek over zingen in de dienst voor nu dan maar moeten laten liggen. Juist niet, onder andere hebben we opgeschreven dat we nog een slag kunnen maken in het meer vastigheid krijgen in de liturgie. Vastigheid is goed. Want dat geeft duidelijkheid en daarmee vertrouwen voor ons als gemeente over welke koers we varen wat betreft de liturgie. Met die gedachte is dit document geschreven, om uit te komen bij een vormgeving rond muziek in de dienst zoals we dat in de komende tijd gaan doen. Daartoe beschrijven we allereerst onze visie op muziek in eredienst, daarmee gaan we terug naar de kern, zoals we in heel het beleidsplan hebben gedaan. Welke overtuigingen liggen er onder ons zingen in de dienst, waarom doen we het? Vervolgens volgen er een aantal richtingen die uit die visie volgen in de praktijk. Daarnaast is dit document opgesteld als ondersteuning in het zoeken naar een nieuwe organist. Voor geïnteresseerde kandidaten geeft dit mooi inzicht in waar we staan. Visie * Wij geloven dat de eredienst, zoals het woord ook zegt, bedoeld is om God de eer te geven die Hem toekomt. Het gaat erom dat we ons met woord, zang en (stil) gebed richten tot God en Hem daarmee de hoogste plaats in ons leven geven. * Wij geloven dat zingen één van de krachtigste middelen is om ons mee te uiten: we storten ons hart ermee uit voor God en zeggen hardop wat we geloven. Dat is in de vorm van eer en lof, maar ook in klacht, schuldbelijdenis, smeekgebed en andere liedvormen. * Wij geloven dat daarnaast zingen ook een krachtig middel is om te innen: we nemen de waarheid van het geloof tot ons en leren al zingend wie God in Jezus Christus voor ons wil zijn. Er is weinig wat we beter onthouden dan een goed lied. * Wij geloven dat zingen iets is van hoofd en hart. Dat vraagt om een plek te geven aan liederen die verstaanbaar en zingbaar zijn (hoofd), maar ook om liederen die het hart raken. * We geloven dat onze missionaire roeping erom vraagt in woorden en liederen aansluiting te zoeken bij de mens van vandaag. Hoewel het ook zo is dat zoekers kunnen en moeten worden ingewijd in de taal van de kerk, de omgekeerde beweging is ook van groot belang. Datzelfde geldt voor de kinderen en jongeren in de gemeente, we wijden hen in in de taal van de traditie, maar we zoeken ook aansluiting bij taal die zij verstaan. Om dit alles gestalte te kunnen geven in een gemeenschap met zoveel verschillende mensen is een gemengde liedcultuur nodig. Geen van de ons vertrouwde liedculturen blijkt noch breed en diep genoeg om voor iedereen voldoende te zijn. We verheugen ons dan ook over de rijkdom van de verschillende liedculturen in de kerk en willen die op een zo vruchtbaar mogelijke wijze mengen. In de praktijk Balans innen en uiten - We willen waken over een goede balans tussen liederen die helpen om te uiten en liederen die helpen om te innen. Dat betekent onder andere dat we zoeken naar een goede verhouding tussen liederen waarin ons hoofd en waarin ons hart wordt aangesproken. Juist de menging van de liedculturen lijkt te helpen om die balans te bewaren.

2 Psalmen - Onze gemeente staat in een traditie waarin psalmen de basis vormen van de liturgie. We hechten eraan dat dit zo blijft. Met name omdat we de diepte en de breedte van een leven met God die daarin bezongen wordt heel belangrijk vinden. Daarnaast komen ze rechtstreeks uit het Woord van God en verbinden ze ons aan Israel, het volk waarmee God zijn heilsplan voor de wereld begon. - Deze psalmen zingen we op verschillende manieren. Op de wijze zoals ze in het Liedboek 1973 staan, maar ook in nieuwere versies als van Psalmen voor Nu. Dat laatste doen we omdat de psalmen niet makkelijk te grijpen zijn en daarom ook niet vanzelfsprekend gewaardeerd worden, we verwachten dat nieuwe taal en nieuwe melodieën daarin helpen. Ook gebruiken we van tijd tot tijd de oude berijming omdat het voor een deel van onze gemeente liederen zijn die het hart raken en dat vinden we juist ook van belang, zoals verwoord in onze visie. Andere liederen - Naast de psalmen zingen we ook andere liederen. Dat doen we om vanuit de hele breedte van de Bijbel te kunnen zingen, ook rond de nieuwtestamentische werkelijkheid van Jezus Christus. - Die andere liederen zingen we onder andere uit het Liedboek In 2015 hebben we een korte tijd aan het Liedboek 2013 geproefd, we kiezen er echter voor om die geen vaste plek te geven in onze eredienst. We vinden de liederen uit het Liedboek 1973 wat betreft taal meer bij ons als gemeente passen. Daarnaast vinden we in Liedboek 2013 niet het nieuwe aan melodieën wat we zoeken. - Ook zingen we liederen buiten het Liedboek We kiezen om daarvoor één bundel als uitgangspunt te nemen. Dit zorgt ervoor dat we makkelijker thuis liederen uit de dienst een plek kunnen geven, en hij kan meegenomen worden naar de dienst door degenen die het fijn vinden om uit een boekje mee te zingen. - Die bundel is Hemelhoog uit In deze bundel staat een grote verzameling liederen die wat betreft inhoud bij onze traditie past, en die we nu ook al zingen. De taal en melodieën van de liederen zijn anders dan we vanuit het Liedboek 1973 gewend zijn. Daarmee hopen we ervoor te zorgen dat de hele breedte van de gemeente liederen in de dienst met hoofd en hart kan meezingen. Ook is er in Hemelhoog aanbod voor verschillende generaties. - In voorkomende gevallen gebruiken we ook een andere bundels, maar dat zijn uitzonderingen. Liedboek 1973 en Hemelhoog zijn uitgangspunt. Kinderlied - We geven een vaste plek aan een kinderlied in de dienst. Dat doen we rond het moment dat de kinderen naar de Kindernevendienst gaan. Zingen en luisteren - Samenzang vormt de basis van de muziek in de eredienst. Luitsterliederen hebben daarnaast ook kracht. Ter ondersteuning van een moment van bezinning rond de bijbellezing/verkondiging, of om een onbekend lied aan te leren. We willen deze ook van tijd tot tijd een plek geven in de diensten. Begeleiding - Een gemengde liedcultuur vraagt om muzikale begeleiding die verder gaat dan alleen het orgel. We hebben daar inmiddels genoeg ervaring mee. In de basis wordt het zingen begeleid door het orgel. Bij liederen waar dit minder past, met name liederen buiten het Liedboek voor de Kerken, zetten we andere muziekinstrumenten in. - Als dat mogelijk is zoeken we ook verrassende vormen van begeleiding op. Een psalm die met de piano of gitaar begeleid wordt. Een lied uit Hemelhoog dat door het orgel gespeeld wordt. Of een samenspel tussen orgel en andere instrumenten. -Het is ideaal als een organist ook met de piano de gemeente kan begeleiden. Vaste orde van dienst - We gebruiken in de ochtenddienst een vaste orde van dienst, zie bijlage 1. Deze is iets gewijzigd ten opzichte van de huidige opzet (inpassing van kinderlied). We volgen deze orde om te beginnen alleen in de diensten waar onze eigen predikant voorgaat. Daarna ook in diensten met een gastpredikant. De haalbaarheid van dit laatste ligt aan beschikbaarheid van musici naast de organist.

3 - Van de 7 zangmomenten worden er twee tot drie (in ieder geval het kinderlied) begeleid door de muziekgroep, de rest door het orgel. Avonddienst - Bovenstaande punten gelden met name voor de ochtenddienst. In de avonddienst houden we vast aan de opzet zoals die nu is. Zie bijlage 2. Tot slot: God de eer Over liturgie en liederen valt veel te discussiëren en zelfs te twisten. Zeker als smaken verschillen kunnen we elkaar zomaar verliezen. In de Dorpskerk willen we ons juist om die reden blijven richten op waar het in de eredienst om gaat: de eer van God. Het gaat dus niet om het sluiten van compromissen, om de lieve vrede te bewaren, maar om het samen kunnen eren van God. Dit 'samen' zal betekenen dat we elkaar in het zingen moeten dienen. Wat de eigen voorkeur ook is, ieder zal zich als het ware wat moeten uitrekken om ook de voorkeur van een ander te leren waarderen. Als we daartoe bereid zijn gebeurt er iets moois: onze onderlinge gemeenschap wordt versterkt, maar meer nog onze gezamenlijk eredienst aan de HERE zal nog vruchtbaarder zijn. Wijkkerkenraad Dorpskerk november 2017

4 BIJLAGE 1 Vaste orde van dienst -welkom en mededelingen -stil gebed -votum en groet -wetslezing: -gebed -kindermoment (kinderlied) -schriftlezing: -verkondiging -dankgebed en voorbede -collecte -zegen

5 BIJLAGE 2 Afspraken te zingen liederen per type dienst. Reguliere morgendiensten: - In deze diensten zingen we psalmen en gezangen uit het Liedboek 1973 en liederen uit Hemelhoog. Daarnaast zingen we regelmatig een psalm uit de oude berijming, met name de wat bekendere. - Van de 7 zangmomenten zingen we er twee tot drie uit Hemelhoog waaronder in ieder geval het kinderlied. Reguliere avonddiensten: - In deze diensten zingen we psalmen en gezangen uit het Liedboek Ook zingen we regelmatig een psalmen uit de oude berijming, met name de wat bekendere. Jeugddiensten: - In deze diensten zingen we liederen uit een breder scala aan bundels dan in de reguliere diensten. Deze worden in overleg met de betrokkenen gekozen. Deze zijn de voorganger, de voorbereidingscommissie en de jeugdband. Sing-Inns/Zangdiensten: - In deze diensten zingen we met name liederen uit de bundel Hemelhoog. Deze worden in overleg met de betrokkenen gekozen. Deze zijn: de voorganger, de voorbereidingscommissie, de muziekgroep en de organist. Gezinsdiensten: - In deze diensten zingen we uit dezelfde bundels als in de reguliere morgendiensten, alleen de verhouding is omgedraaid. Ongeveer twee zangmomenten uit het Liedboek 1973, de rest uit Hemelhoog. De liederen worden in overleg met de betrokkenen gekozen. Deze zijn: de voorganger, de voorbereidingscommissie, de muziekgroep en de organist. Doop/belijdenisdiensten: - Hierin houden we de gang van de reguliere morgendiensten aan.