Transplantatie voor Diabetes: Pancreas- en Betacel Transplantatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Transplantatie voor Diabetes: Pancreas- en Betacel Transplantatie"

Transcriptie

1 Transplantatie voor Diabetes: Pancreas- en Betacel Transplantatie 4 e VLAAMSE NEFROLOGIEDAG P Gillard UZ-Leuven

2 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

3 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

4 Type 1 diabetes Geen insuline productie Glucose (G)Insuline G G G G G G G G G G G Stijging glycemie

5 Immuundysregulatie Type 1 Diabetes Omgevingsfactoren B-cell massa Interacties tussen genen voorbeschikt Variabele Insulitis Prediabetes Primaire Preventie Secundaire Preventie Diabetes Tertiaire Preventie

6 Type 1 Diabetes: Tertiaire Preventie Insuline Diabetes Betacel Pancreas

7 Doel van therapie in diabetes Levensverwachting en Levenskwaliteit

8 Type 1 Diabetes: Tertiaire Preventie Insuline Diabetes

9 Type 1 Diabetes Chronische Hyperglycemie Intensieve Therapie Insuline Glycemiemeting 4x/d Insuline 4x/d Chronische Complicaties DCCT, NEJM 1993, 329: 977

10 HbA1c Resultaten van de DCCT INTENSIEVE INSULINE THERAPIE Basaal 1j 2j 3j

11 Chronische verwikkelingen van diabetes RETINOPATHIE NEFROPATHIE Risico per 100 patient-jaren Risico per 100 patient-jaren HbA 1c (%) HbA 1c (%) DCCT Research Group. 1996

12 Type 1 Diabetes Chronische Hyperglycemie Intensieve Insuline Therapie Chronische Complicaties Levenskwaliteit Hypoglycemie Abnormale glycemies DCCT, NEJM 1993, 329: 977

13 Nog steeds insuline en naalden

14 Risico op ernstige hypoglyemie in functie van de HbA 1c waarden 60 Hypoglycemie n/100 patiëntenjaren O Intensieve groep 20 DCCT Research Group HbA 1c (%)

15

16 Type 1 Diabetes Chronische Hyperglycemie β-cel vervangende therapie Chronische Complicaties DCCT, NEJM 1993, 329: 977

17 Type 1 Diabetes: Tertiaire Preventie Insuline Diabetes Betacel

18 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

19 Betacelisolatie Beta Cell Bank Brussel > 1 Donor Pancreas Vertering - Zuivering Scheiden van Fracties Serum-vrije Cultuur Z Ling, D Pipeleers, JCI,1996 Betacelent

20 Transplanttechniek Islet Cells Liver Maleux, Gillard et al., J Vasc Intervent Radiol, 2005

21 Maleux, Gillard et al., J Vasc Intervent Radiol, 2005

22 Transplanttechniek navel catheter Betacelent donor beta-cellen lever LEVER bloedvat VENA PORTA Movahedi et al., Transplant Int 2003, 16: 186 Brussel

23

24 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

25 Betacelentrecipiënten met Type 1 Diabetes Patiënten met eindstadium nierfalen BETACELENT + NIER BETACELENT NA NIER Patiënten zonder eindstadium nierfalen BETACELENT ALLEEN

26 Betacel Alleen en Betacel na Nier Recipiënten CITR-Participating Noord-Amerika en JDRF Centers Europa, Islet Alone 347 Islet After Kidney 65

27 Recipiënten van een Betacelent België ( ) n Betacelent Na Nier Betacelent Alleen

28 Indicatie BETACELENT ALLEEN 1. Hypoglycemie ongevoeligheid 2. Ernstige klinische en emotionele problemen met insulinetherapie 3. Progressie van chronische complicaties weerstandig aan intensieve insulinetherapie 4. Resistentie aan subcutane insuline 5. Insuline allergie

29 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

30 Betacelentrecipiënten met Type 1 Diabetes Patiënten met eindstadium nierfalen BETACELENT + NIER BETACELENT NA NIER Patiënten zonder eindstadium nierfalen BETACELENT ALLEEN

31 Functie van de Betacelent B. Betacelent na Nier Percent of Recipients Day 30 N=65 Month 6 N=63 Year 1 N=59 Year 2 N=49 Year 3 N=42 Year 4 N=35 Com plete Graft Failure Missing Data Graft Function CITR database

32 Patientenoverleving BETACEL NA NIER NIER ALLEEN HEMODIALYSE Fiorina et al, Transplantation 2003

33 Effecten van betaceltransplantatie op eind-orgaan schade Overleving nier Retinopathie Neuropathie Macrovasculair lijden GEEN RCT S VOORHANDEN Fiorina et al, JASN 2003; Diabetes Care 2005, Del Caro et al, Diabetes Care 2007

34 Betacelentrecipiënten met Type 1 Diabetes Patiënten met eindstadium nierfalen BETACELENT + NIER BETACELENT NA NIER Patiënten zonder eindstadium nierfalen BETACELENT ALLEEN

35 PATIENTEN MET TYPE 1 DIABETES ZONDER NIERFALEN Humane Pancreas BETACALENT IMMUUNSUPPRESSIE 1 jaar functie 100% 1 jaar insuline-onafhankelijkheid 60-80%

36 Maar : Lange Termijnfunctie ITN: Dacluzimab SIR TAC België: ATG MMF TAC Loss of insulin independence (%) Months since Last Gain of Insulin Independence

37 Insulinesecretie van de Betacelent in Insulineonafhankelijke Patiënten op 6 Maand na Transplantatie C-peptide vrijzetting AUC nmol/ ml/ min 3 Implant % versus controle Maand na Transplantatie

38 Glucosecontrole NUCHTERE GLYCEMIE (mg/dl) 600 VOOR NA TIJD (MAANDEN)

39 Metabool voordeel betacelent Nuchtere Glycemie Prebreakfast Fasting Glycemia Mean (mg/dl) Gemiddeld mg/dl Variatiecoëfficiënt % Coefficient of Variation (%) *, ΔΔ *, Δ * * * * * *, Δ *, ΔΔ ** ** ** Tijd (maanden) Time Posttransplantation (Months) Insuline afhankelijk (n = 8) Insuline onafhankelijk (n = 10 ** P < 0.01 versus pretx ** P < versus pretx ΔΔ P < 0.01 versus onafhankelijk Δ Δ P < versus onafhankelijk

40 Risico op hypoglycemie tijdens eerste jaar na betacelent Insuline Afhankelijk JA N=8 Nee N=10 % Glycemie < 70 mg/dl Voor Transplantatie Eerste Jaar 8 (5 12) 3* (2 8) 8 (4 11) 0* (0 0) ** P < 0.01 versus voor Tx

41 HbA1c: Betacel versus Insuline INSULINE BETACEL Warnock et al, Transplantation 2008

42 Effecten van betacelent op eind-orgaan schade Nefropathie Retinopathie Neuropathie Macrovasculair lijden =?? GEEN RCT S VOORHANDEN Thompson et al, Transplantation 2008; Diabetes Care 2005, Fung et al, Transplantation 2007

43 Nierfunctie na betacel alleen Leitao et al, Transplantation 2009; Insuline behandeling Betaceltransplantatie Δ GFR/maand ml/min per maand -0,45-0,12 P = NS Warnock et al, Transplantation 2008;

44 Nierfunctie na Betacelent (België) Voor 12 m 24 m 36 m 48 m 60 m P MDRD (ml/min/1.73 m 2) NS Creatinine (mg/dl) NS

45 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

46 Blaas drainage Enterische drainage

47 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

48 Pancreasrecipiënten met Type 1 Diabetes Patiënten met eindstadium nierfalen PANCREAS + NIER (> 85%) PANCREAS NA NIER (10%) Patiënten zonder eindstadium nierfalen PANCREAS ALLEEN (< 5%)

49 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

50 PATIENTEN MET TYPE 1 DIABETES EN NIERFALEN Humane Pancreas PANCREAS + NIER GRAFT IMMUUNSUPPRESSIE 5-JAARS OVERLEVING (Coosemans et al, 2008) -Pancreas 84% -Nier 84% -Patiënt 89%

51 Levensverwachting na Niertransplantatie igv. Diabetes Levensverwachting -Nier +Nier 8 jaar 19 jaar Wolfe et al. NEJM 1999

52 Patientoverleving op Wachtlijst UNOS Pancreas Waiting List 1/1/1995 5/20/2003 Survival Cat. n 1Yr 4Yrs PAK % 90% PTA % 94% SPK % 65% Pancreas + Nier 6/03 IPTR/ UNOS

53 Mortaliteit na Pancreastransplantatie Alleen Na Nier +Nier Odds Ratio vs wachtlijst ( ) ( ) ( ) Ventstrom et al. JAMA 2003

54 Wachttijd?

55 Wachttijd (Transplantatie in 2008, België) Maanden Nier (% patiënten) Pancreas Nier (% patiënten) Bron: ET jaarverslag 2008

56 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

57 Effecten van pancreastransplantatie op eind-orgaan schade Overleving nier Retinopathie Neuropathie Macrovasculair lijden GEEN RCT S VOORHANDEN

58 Nieroverleving na pancreas+nier Nieroverleving 7 jaar PT +Pancreas No pancreas Nier (LD*) Nier (DD*) 72% 63% 49% * LD Levende Donor, DD Overlevende Donor Weiss et al. CJASN 2009

59 Nefropathie Herstel structuur natieve nier Bilous et al. NEJM 1989 Preventie van diabetische glomerulopathie in getransplanteerde nier Bohman Diabetes 1985 Fioretto NEJM 1998

60 Retinopathie Pancreas- Nier Nier alleen Voordeel vanaf 36 maand Niet bij vergevorderd stadium Konigsrainer et al. Diabetologia 1991

61 Neuropathie Autonome neuropathie verbetert Nusser et al. Diabetologia 1991 Maaglediging verbetert Gaber et al. Transplant Proc 1994 Perifere sensorimotorische neuropathie verbetert Muller-Felber et al. Diabetes 1993

62 Levenskwaliteit Verbeterde levenskwaliteit Verminderde angst Minder dieetrestricties Minder fysische beperkingen Reïntegratie in normaal leven reviewed in Landgraf Diabetologia 1996

63 Conclusie Type 1 Diabetes NIERFALEN GEEN NIERFALEN PANCREAS + NIER INSULINE PANCREAS NA NIER EILANDJES NA NIER EILANDJES + NIER EILANDJES ALLEEN PANCREAS ALLEEN

64 PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES VOORUITZICHTEN GENEZING

65 BETACELENT GENEZING

66 Hoe Resultaten Verbeteren?

67 Hoe Resultaten Verbeteren?

68 Hoe Resultaten Verbeteren?

69 BETACELENT HUMAAN XENO STAMCEL GENEZING

70 Dank U voor uw Aandacht

Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden?

Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden? Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden? Daniel Jacobs-Tulleneers-Thevissen Oncologische, Thorax- en Transplantatieheelkunde, UZ Brussel Diabetes Research Center, Vrije Universiteit

Nadere informatie

Technologische ontwikkelingen: belangrijke tussenstap (pompen, sensoren, kunstalvleesklier )

Technologische ontwikkelingen: belangrijke tussenstap (pompen, sensoren, kunstalvleesklier ) De toekomst van diabetes. Eilandjes- en pancreas, een futuristische kijk Belangen gerelateerd aan deze presentatie Wetenschappelijk coordinator Diabetes Cell Therapy Initiative Consortium (DCTI) waarbij

Nadere informatie

Voorstellen. Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen

Voorstellen. Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen Voorstellen Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen Niertransplantatie UMCG Niertransplantatie 8 centra NL * UMC 1 e jaar UMC vervolg 2 e lijn, periferie

Nadere informatie

Van Samenwerking tot Valorisatie in Translationeel Diabetes Onderzoek

Van Samenwerking tot Valorisatie in Translationeel Diabetes Onderzoek Centrum voor Medische Innovatie Van Samenwerking tot Valorisatie in Translationeel Diabetes Onderzoek Bart Keymeulen M.D. Ph.D. Hoofd Klinische Studies van Center for Beta Cell Therapy in Diabetes Senior

Nadere informatie

Ouderen en niertransplantatie

Ouderen en niertransplantatie Ouderen en niertransplantatie Hessel Peters-Sengers Academisch Medisch Centrum (AMC) Afdeling Nefrologie PhD student & epidemioloog h.peterssengers@amc.nl Nier-donatie op 4 november om 00:30u Vrouw 71

Nadere informatie

Levende Donor Niertransplantatie anno 2014. Nierziekte Nierfalen

Levende Donor Niertransplantatie anno 2014. Nierziekte Nierfalen Levende Donor Niertransplantatie anno 2014 NOODZAAK IN HET LICHT VAN HET ORGAANTEKORT? VOOR- EN NADELEN VANUIT DIVERSE PERSPECTIEVEN? Mark JF Helbert, MD., PhD. Nefroloog ZNA Middelheim Living donor advocate

Nadere informatie

Dialysepatient van vandaag. Dr. Carmen Verhelst AZ Sint Blasius Dendermonde

Dialysepatient van vandaag. Dr. Carmen Verhelst AZ Sint Blasius Dendermonde Dialysepatient van vandaag Dr. Carmen Verhelst AZ Sint Blasius Dendermonde Wat mankeren ze? Glomerulonefritis: 20% van alle patiënten: belangrijkste oorzaak ESRD Diabetische nefropathie en renale vaataandoeningen

Nadere informatie

Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe?

Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! DM type

Nadere informatie

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer

Nadere informatie

Van Beta Cel Biologie naar Beta Cel Therapie in Type 1 Diabetes

Van Beta Cel Biologie naar Beta Cel Therapie in Type 1 Diabetes Van Beta Cel Biologie naar Beta Cel Therapie in Type 1 Diabetes Auteurs: Daniel Pipeleers, Bart Keymeulen, Frans Gorus UZ Brussel Noden van Type 1 Diabetici Diabetes vormt een aanzienlijk gezondheidsprobleem

Nadere informatie

Welke nier is geschikt voor transplantatie en welke niet? Steven Van Laecke Dienst Nefrologie 10 AVONDSYMPOSIUM TRANSPLANTATIECENTRUM 13/11/2018

Welke nier is geschikt voor transplantatie en welke niet? Steven Van Laecke Dienst Nefrologie 10 AVONDSYMPOSIUM TRANSPLANTATIECENTRUM 13/11/2018 Welke nier is geschikt voor transplantatie en welke niet? Steven Van Laecke Dienst Nefrologie 10 AVONDSYMPOSIUM TRANSPLANTATIECENTRUM 13/11/2018 Outline Trends in orgaanafwijzing Trends in orgaankwaliteit

Nadere informatie

Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga

Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga Inhoudsweergave Wie is at risk & Diagnose Prevalentie Klinisch belang van

Nadere informatie

De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg. Bouke Hepkema en Stefan Berger

De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg. Bouke Hepkema en Stefan Berger De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg Bouke Hepkema en Stefan Berger Translantaatfalen In de VS nr 5 van oorzaken voor nierfalen 4% van de dialysepopulatie

Nadere informatie

DIABETISCHE NEFROPATHIE

DIABETISCHE NEFROPATHIE DIABETISCHE NEFROPATHIE Onderdeel van de micro-angiopathie bij diabetes mellitus. Insuline-afhankelijke DM 30% vd ptn krijgt nefropathie Niet-insuline-dependente DM 5% vd ptn Pathogenese: Meerdere factoren

Nadere informatie

Preëmptieve transplantatie: waarom?

Preëmptieve transplantatie: waarom? Preëmptieve transplantatie met een overleden of levende donor: waarom, wanneer? Daniel Abramowicz ERBP advisory board member Universitair Ziekenhuis Antwerpen Pre-emptio: «op voorhand kopen» Preemptive:

Nadere informatie

Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven

Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven Diabetes: also a global disease Estimated global prevalence of diabetes In België :vandaag heeft 1/12 mensen diabetes 151 million 347 285 million 438 million

Nadere informatie

Behandeling type 2 diabetes in 2011

Behandeling type 2 diabetes in 2011 mul$disciplinair symposium 1/10/2011 Behandeling type 2 diabetes in 2011 Dr. Katrin Mortelmans Casus man 54 jaar Ø Medische voorgeschiedenis: diabetes type 2 sinds 2006, arteriële hypertensie, maagulcera

Nadere informatie

Predictie en preventie van type 1 diabetes: Rol van het Belgisch Diabetes Register. Dr Olivier Costa BDR

Predictie en preventie van type 1 diabetes: Rol van het Belgisch Diabetes Register. Dr Olivier Costa BDR Predictie en preventie van type 1 diabetes: Rol van het Belgisch Diabetes Register Dr Olivier Costa BDR Wat is het Belgisch Diabetes Register? Samenwerking van meer dan 200 artsen en onderzoekers werkzaam

Nadere informatie

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur

Nadere informatie

Diabetes en Puberteit

Diabetes en Puberteit Diabetes en Puberteit Hormonale veranderingen en Diabetes Dr. R. Zeevaert, MD, PhD 21/03/2019 Diabetes en Puberteit Hormonale veranderingen en diabetes 1. Normale puberteit 2. Invloed van puberteit op

Nadere informatie

Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties. Haffner, NEJM 1998 UKPDS. T2DM, HbA1c, en HVZ 12-7-2011

Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties. Haffner, NEJM 1998 UKPDS. T2DM, HbA1c, en HVZ 12-7-2011 Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties Haffner, NEJM 998 microvasculaire afwijkingen nefropathie retinopathie neuropathie macrovasculaire afwijkingen coronaire hartziekten cerebrovasculaire

Nadere informatie

Wat te doen als orale medicatie en 1 dd langwerkend insuline faalt? BASAAL PLUS insulinetherapie bij diabetes mellitus type 2

Wat te doen als orale medicatie en 1 dd langwerkend insuline faalt? BASAAL PLUS insulinetherapie bij diabetes mellitus type 2 Wat te doen als orale medicatie en 1 dd langwerkend insuline faalt? BASAAL PLUS insulinetherapie bij diabetes mellitus type 2 Inhoud Wat is het belang van intensieve glucose regulatie? Wat zeggen de richtlijnen

Nadere informatie

Diabetes en dialyse: een overzicht. Henk Bilo Symposium diabetes en nierziekten 22 januari 2009

Diabetes en dialyse: een overzicht. Henk Bilo Symposium diabetes en nierziekten 22 januari 2009 Diabetes en dialyse: een overzicht Henk Bilo Symposium diabetes en nierziekten 22 januari 2009 Diabetische nefropathie Bij T1DM micro- en macroalbuminurie = verhoogd renaal en cardiovasculair risico Bij

Nadere informatie

16/01/2015. Niertransplantatie voor polycystose Een klassieke indicatie voor niertx. Transplantatie voor polycystose

16/01/2015. Niertransplantatie voor polycystose Een klassieke indicatie voor niertx. Transplantatie voor polycystose Niertransplantatie voor polycystose Een klassieke indicatie voor niertx Transplantatie voor polycystose Pentalfa 8 januari 2015 Jacques Pirenne, MD, MS, PhD Abdominale transplantatiechirurgie UZ Leuven

Nadere informatie

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte

Nadere informatie

Nierinsufficiëntie 24/04/2013. Nierinsufficiëntie. Functies van de nieren Universitair

Nierinsufficiëntie 24/04/2013. Nierinsufficiëntie. Functies van de nieren Universitair Nierinsufficiëntie Stand van zaken Behandeling Vroegbegeleiding Impact op arbeidsongeschiktheid Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD

Nadere informatie

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Joost Hoekstra, internist, AMC Potentiële belangenverstrengeling Klinische Diabetologie AMC ontvangt sponsoring van cq doet projecten met

Nadere informatie

MIK module 10 Opdracht 2 Opzetten registratie voor transplantatie Eilandjes van Langerhans

MIK module 10 Opdracht 2 Opzetten registratie voor transplantatie Eilandjes van Langerhans MIK module 10 Opdracht 2 Opzetten registratie voor transplantatie Eilandjes van Langerhans Groep 4: Rob van Os en Marlijne Dorrepaal Groep 8: Marjet van der Vegt en Marianne Heling Inhoudsopgave 1. Introductie

Nadere informatie

JA! Voor optimale preventie van cardiovasculaire eindpunten dient gestreefd te worden naar HbA1c <53 mmol/mol (<7.0%)

JA! Voor optimale preventie van cardiovasculaire eindpunten dient gestreefd te worden naar HbA1c <53 mmol/mol (<7.0%) Voor optimale preventie van cardiovasculaire eindpunten dient gestreefd te worden naar HbA1c

Nadere informatie

HbA1c streefwaarden. ADVANCE trial. Uitkomsten ADVANCE. Uitkomsten ADVANCE

HbA1c streefwaarden. ADVANCE trial. Uitkomsten ADVANCE. Uitkomsten ADVANCE 1 Dr. Frits In de nieuwe diabetesstandaard wordt rekening gehouden met leeftijd en duur van de diabetes. Maakt het nog uit of iemand een macrovasculaire complicatie heeft (minder streng doel?) of microvasculaire

Nadere informatie

Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test

Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test Yolande Vermeeren, internist nefroloog, Tizza Zomer, epidemioloog Barbara

Nadere informatie

Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren

Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Huisarts, lid DiHAG Senior-onderzoeker Diabetes kenniscentrum Disclosure Geen conflicts of interest De toekomst!!! >25% = >75 jaar Karakteristieken ouderen

Nadere informatie

Diabetes en nierziekten; een moeilijke combinatie? Prof. Robert Hilbrands diabetoloog-nefroloog Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel

Diabetes en nierziekten; een moeilijke combinatie? Prof. Robert Hilbrands diabetoloog-nefroloog Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel Diabetes en nierziekten; een moeilijke combinatie? Prof. Robert Hilbrands diabetoloog-nefroloog Kliniekhoofd Diabeteskliniek UZBrussel The onset of diabetic nephropathy is a turning point in the life of

Nadere informatie

Heeft een transplantatie een invloed op mijn voedingspatroon?

Heeft een transplantatie een invloed op mijn voedingspatroon? Heeft een transplantatie een invloed op mijn voedingspatroon? Dr. Michel DE PAUW Hartcentrum UZ Gent 1 juli 2013 1 Waarom aandacht voor voeding na transplantatie? Meer kans voor infecties door een verminderde

Nadere informatie

Sohal Ismail. Thuisvoorlichting zorgt voor een toename in kennis, communicatie en het aantal nierdonaties bij leven

Sohal Ismail. Thuisvoorlichting zorgt voor een toename in kennis, communicatie en het aantal nierdonaties bij leven Sohal Ismail Thuisvoorlichting zorgt voor een toename in kennis, communicatie en het aantal nierdonaties bij leven Nierziekten, en nu? Nierfalen Jaarlijks 2000 patiënten Dialyse Transplantatie Voorheen

Nadere informatie

INTEGRALE (ZELF) ZORG

INTEGRALE (ZELF) ZORG INTEGRALE (ZELF) ZORG Voor patiënten met diabetes mellitus en (pre)terminale nierinsufficiëntie Winnie van El, nurse practitioner diabeteszorg 4 e symposium Diabetes en Nierziekten Aanleiding Project aanleiding

Nadere informatie

DIABETESREGULATIE RONDOM HEMODIALYSE. Dialyse patiënt met diabetes Mellitus. Insulinebehoefte rond start van HD. Vraag. Hemodialyse & hypoglykemie

DIABETESREGULATIE RONDOM HEMODIALYSE. Dialyse patiënt met diabetes Mellitus. Insulinebehoefte rond start van HD. Vraag. Hemodialyse & hypoglykemie Dialyse patiënt met diabetes Mellitus DIABETESREGULATIE RONDOM HEMODIALYSE Casus: Mevr. L, 65 jaar, DM2 Net gestart met HD 2 x daags 22 E insuline sc. Ingrid de Vries & Casper Franssen Toegang: getunnelde

Nadere informatie

TRANSPLANTOUX Getransplanteerden en de magie van de Mont Ventoux

TRANSPLANTOUX Getransplanteerden en de magie van de Mont Ventoux TRANSPLANTOUX Getransplanteerden en de magie van de Mont Ventoux Evi Masschelein Raphael Somers info@transplantoux.be Verloop uiteenzetting Transplantoux: de doelstellingen Ervaringen van een getransplanteerde

Nadere informatie

Secundaire hyperoxalurie voor niertransplantatie: een nadeel? Dr JI Roodnat, Nefroloog

Secundaire hyperoxalurie voor niertransplantatie: een nadeel? Dr JI Roodnat, Nefroloog Secundaire hyperoxalurie voor niertransplantatie: een nadeel? Dr JI Roodnat, Nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Diabeteszorg bij patiënten bij begin van dialyse behandeling

Diabeteszorg bij patiënten bij begin van dialyse behandeling Diabeteszorg bij patiënten bij begin van dialyse behandeling Pretest: 5 minuten Paul Leurs, Internist -nefroloog Rianne Wondergem, Diabetesverpleegkundige Admiraal De Ruyter Ziekenhuis Goes Prevalentie

Nadere informatie

Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie

Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie Marc Vervloet Amsterdam Papendal 15 december 2016 Head to head: PTx vs Cinacalcet Will there be a winner? Disclosure belangen spreker

Nadere informatie

Oost West Thuis Best!?! Klinische resultaten van thuisdialyse. Strategieën om thuisdialyse te bevorderen.

Oost West Thuis Best!?! Klinische resultaten van thuisdialyse. Strategieën om thuisdialyse te bevorderen. Oost West Thuis Best!?! Klinische resultaten van thuisdialyse. Strategieën om thuisdialyse te bevorderen. Karlien François, nefroloog 2 juni 2016 Dialyse-opties Een andere kijk op dialyse-opties Thuisdialyse

Nadere informatie

Titel: Sport en Bewegen na transplantatie. Naam spreker: Dr. Dorien M. Zelle

Titel: Sport en Bewegen na transplantatie. Naam spreker: Dr. Dorien M. Zelle Titel: Sport en Bewegen na transplantatie Naam spreker: Dr. Dorien M. Zelle Wie is Dorien Zelle - Onderzoeker in het UMCG - Gepromoveerd in bewegen en nierziekte - Maar ook sport liefhebber! Motieven om

Nadere informatie

Part A: Glycated hemoglobin A1c as a screening tool for detection of type 2 diabetes?

Part A: Glycated hemoglobin A1c as a screening tool for detection of type 2 diabetes? Part A: Glycated hemoglobin A1c as a screening tool for detection of type 2 diabetes? Part B: Evaluation of point-of-care instruments for glycated hemoglobin A1c testing in an ambulant hospital setting

Nadere informatie

Minisymposium Zorg voor de patient met een nierziekte: het perspectief in Nederland in 2016

Minisymposium Zorg voor de patient met een nierziekte: het perspectief in Nederland in 2016 Minisymposium Zorg voor de patient met een nierziekte: het perspectief in Nederland in 2016 Perspectief vanuit de arts Willem Jan Bos, internist nefroloog Woensdag 9 maart 2016 Heden en Verleden 1,6 miljoen

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde

Landelijk Diabetes Congres Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde Landelijk Diabetes Congres 2016 Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

5-4-2012. Diabetes & Nierziekten Zelfcontrole en hypoglycemie. Inhoud. Hypoglycemie. Verschillende definities: NHG<3.5, ADA<3.

5-4-2012. Diabetes & Nierziekten Zelfcontrole en hypoglycemie. Inhoud. Hypoglycemie. Verschillende definities: NHG<3.5, ADA<3. Diabetes & Nierziekten Zelfcontrole en hypoglycemie Ingrid de Vries, dialyseverpleegkundige Casper Franssen, internist-nefroloog Universitair Medisch Centrum Groningen Inhoud Hypoglycemie Verschillende

Nadere informatie

NBVN. Jaarverslag 2012 Nederlandstalige Belgische Vereniging voor Nefrologie

NBVN. Jaarverslag 2012 Nederlandstalige Belgische Vereniging voor Nefrologie NBVN Jaarverslag 2012 Nederlandstalige Belgische Vereniging voor Nefrologie NBVN database & analyse De Commissie Registratie dankt alle dialysepatiënten en patiënten met een niertransplantaat voor hun

Nadere informatie

Levertransplantatie bij kinderen. 1- Evolutie LTx in Leuven (1989 2012) 2- Indicatie voor LTx in kinderen

Levertransplantatie bij kinderen. 1- Evolutie LTx in Leuven (1989 2012) 2- Indicatie voor LTx in kinderen Levertransplantatie bij kinderen Levertransplantatie (LTx) = voorkeursbehandeling voor acute en chronische end-stage leverziekte Pediatrische (Peds) LTx - Minder frequent en specifieke indicaties - Specifieke

Nadere informatie

New Onset Diabetes After Transplantation

New Onset Diabetes After Transplantation New Onset Diabetes After Transplantation Eelco de Koning Paul van der Boog 22 januari 2009 Onderwerpen 1. Inleiding de novo diabetes na transplantatie 2. Inleiding immuunsuppressie 3. Casuistiek 4. Steroidvrij

Nadere informatie

COMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie)

COMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie) COMPLICATIES Lange termijn complicaties Wanneer u al een lange tijd diabetes heeft, kunnen er complicaties optreden. Deze treden zeker niet bij alle mensen met diabetes in dezelfde mate op. Waarom deze

Nadere informatie

Types en evolutie van orgaandonatie in België

Types en evolutie van orgaandonatie in België Types en evolutie van orgaandonatie in België Lic. Alexander Heyneman Lokale donorcoördinator UZ Gent Alexander.Heyneman@uzgent.be Historiek 1954: eerste niertransplantatie (Murray et al. US ) Historiek

Nadere informatie

Chronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015

Chronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015 Chronische nierschade A. van Tellingen Smeerolie voor de poli 2015 Wie dient verwezen te worden? 52-jarige vrouw met diabetische nefropathie: MDRD 62 ml/min/1.73m 2 en albuminurie 28 mg/l? 68-jarige man:

Nadere informatie

Dienst endocrinologie Diabetes mellitus. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie

Dienst endocrinologie Diabetes mellitus. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie Dienst endocrinologie Diabetes mellitus Informatiebrochure voor de patiënt en de familie 2017 copyright AZ SINT-ELISABETH ZOTTEGEM www.sezz.be ref. BRO/555//v1.0 WAT IS DIABETES MELLITUS? Tijdens je hospitalisatie

Nadere informatie

De ouder wordende diabetespatiënt. Allerlei typen ouderen. Getallen in Nederland

De ouder wordende diabetespatiënt. Allerlei typen ouderen. Getallen in Nederland De ouder wordende diabetespatiënt Karin Daemen, internist Tergooiziekenhuizen, locatiehilversum Begin vorige eeuw infectieziektes Nu chronische ziektes hart-en vaatziekten kanker COPD diabetes gewrichtsaandoeningen

Nadere informatie

Voetproblemen bij Diabetespatiënten Situering en Screening. Dr. Greet Peeters Endocrinoloog ZNA Jan Palfijn

Voetproblemen bij Diabetespatiënten Situering en Screening. Dr. Greet Peeters Endocrinoloog ZNA Jan Palfijn Voetproblemen bij Diabetespatiënten Situering en Screening Dr. Greet Peeters Endocrinoloog ZNA Jan Palfijn Voetproblemen bij Diabetespatiënten Enkele weetjes Pathofysiologie Preventie Elke dag krijgen

Nadere informatie

ZIN EN ONZIN VAN DIABETESBEHANDELING BIJ OUDEREN. Ann Mertens, MD, PhD Dienst Endocrinologie Universitaire Ziekenhuizen Leuven

ZIN EN ONZIN VAN DIABETESBEHANDELING BIJ OUDEREN. Ann Mertens, MD, PhD Dienst Endocrinologie Universitaire Ziekenhuizen Leuven ZIN EN ONZIN VAN DIABETESBEHANDELING BIJ OUDEREN Ann Mertens, MD, PhD Dienst Endocrinologie Universitaire Ziekenhuizen Leuven Diabetes: eenwereldwijdeziekte Geschatteprevalentievan diabetes wereldwijd

Nadere informatie

Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2. Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent

Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2. Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2 Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent NVKVV Studiedag diabetesverpleegkundigen & -zorgverleners Oostende,

Nadere informatie

Risicovolle levende nierdonor: to do or not to do?

Risicovolle levende nierdonor: to do or not to do? Risicovolle levende nierdonor: to do or not to do? Kathleen De Greef, MD, PhD Hepatobiliaire, endocriene en transplantatieheelkunde Universitair Ziekenhuis Antwerpen Risicodonor 1: to do or not to do?

Nadere informatie

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Chronische Nierschade Wim de Grauw Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Wie moet ik extra in de gaten houden? DiHAG sterrencursus 11 juni 2009 2 Omvang

Nadere informatie

Onderwerpen. Het HbA1c: Oud en Nieuw. Het HbA1c 24-2-2011. Het HbA1c is bij diabetespatiënten die dialyseren niet altijd betrouwbaar.

Onderwerpen. Het HbA1c: Oud en Nieuw. Het HbA1c 24-2-2011. Het HbA1c is bij diabetespatiënten die dialyseren niet altijd betrouwbaar. Dialyse Document Diabetes De vertaalslag naar de praktijk: Inge Dempsey Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, Goes en Karin Dekker Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam. Onderwerpen Het HbA1c Diabeteseducatie, Hypoglycemie

Nadere informatie

Diabetes Mellitus en Beweging

Diabetes Mellitus en Beweging Diabetes Mellitus en Beweging Doelen 0Refresher 0Patient Education 0Exercise and DM Wat betekent het? 0 Diabetes: Door(heen) gaan 0 Mellitus: Honing/Zoet Wat is het? 0 Groep van stoornissen met hyperglycemieën

Nadere informatie

} Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling. } Insuline resistentie

} Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling. } Insuline resistentie Zwangerschapswens Wanneer doorverwijzen Beleid na een zwangerschapsdiabetes } Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling

Nadere informatie

S. Van Laecke UZ Gent 13 maart 2010

S. Van Laecke UZ Gent 13 maart 2010 S. Van Laecke UZ Gent 13 maart 2010 n=27707 Cole EH et al. cjasn 2008 Kaplan Meier curve overleving A)Overleving vanaf transplantatie B) Overleving vanaf ontwikkelen NODAT en vanaf transplantatie (pretransplant

Nadere informatie

De elektronische software voor het beheer van het medisch dossier is in staat om:

De elektronische software voor het beheer van het medisch dossier is in staat om: RIZIV-INAMI R&D Lastenboek voor medische software die de medische en administratieve gegevens van chronische patiënten behandelt, in het bijzonder van diabetespatiënten. De elektronische software voor

Nadere informatie

Samenvatting 9 122 Chapter 9 Diabetes mellitus is geassocieerd met langzaam progressieve veranderingen in het brein, een complicatie die diabetische encefalopathie genoemd wordt. Eerdere studies laten

Nadere informatie

DIABETESPATIENTEN IN DAGZIEKENHUIS. DR. K. Vermeulen Anesthesie, chirurgisch dagcentrum UZLeuven

DIABETESPATIENTEN IN DAGZIEKENHUIS. DR. K. Vermeulen Anesthesie, chirurgisch dagcentrum UZLeuven DIABETESPATIENTEN IN DAGZIEKENHUIS DR. K. Vermeulen Anesthesie, chirurgisch dagcentrum UZLeuven Doelstelling van diabetesbeleid Kwaliteit: veilig medisch beleid voor diabetespatienten in dagziekenhuis:

Nadere informatie

De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2

De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2 De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2 F. Holleman Belangenverstrengeling Academisch prestige: AMC Adviesraden: sanofi, Eli Lilly Onderzoekssponsoring: MSD Alle (neven)inkomsten afkomstig van

Nadere informatie

DM T1 preconceptioneel Sara, Ellen en Geert

DM T1 preconceptioneel Sara, Ellen en Geert DM T1 preconceptioneel 2017 Sara, Ellen en Geert Sophie, 1980 Sophie Voorgeschiedenis 1993: DM T1 Microvasculaire complicatie: milde niet-proliferatieve diabetische retinopathie Geen macrovasculaire complicatie

Nadere informatie

Medicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog

Medicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Medicatie Risico bij Nierschade Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Ontwikkelen van een eilandjesbron ten behoeve van transplantatie van geëncapsuleerde eilandjes van Langerhans voor behandeling van diabetes 1.2 Looptijd van

Nadere informatie

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel Achtergrond Fenotype = grote variabiliteit Niet alle symptomen

Nadere informatie

Het nefrotisch syndroom Oorzaken en gevolgen. prof. J. Wetzels Radboud UMC Nijmegen

Het nefrotisch syndroom Oorzaken en gevolgen. prof. J. Wetzels Radboud UMC Nijmegen Het Oorzaken en gevolgen prof. J. Wetzels Radboud UMC Nijmegen Opbouw presentatie 1. Hoe werken de nieren? 2. Het klachten en verschijnselen oorzaken behandeling bij volwassenen 3. Dr. Bouts: kinderen

Nadere informatie

De donkere kant van transplantatie. Programma. Stelling. Dialyse is een prima alternatief voor transplantatie. Situatie in Nederland

De donkere kant van transplantatie. Programma. Stelling. Dialyse is een prima alternatief voor transplantatie. Situatie in Nederland De donkere kant van transplantatie Interactieve presentatie Raymond Smulders Charlotte de Bruin Gerben van den Bosch NND 27 maart 2018 (potentiële) belangenverstrengeling Raymond Smulders Charlotte de

Nadere informatie

Diabetes en kanker: nieuwe inzichten

Diabetes en kanker: nieuwe inzichten Diabetes en kanker: nieuwe inzichten Joost B.L.Hoekstra internist AMC 11-10-2012 Potentiële belangenverstrengeling Klinische Diabetologie AMC ontvangt sponsoring van cq doet projecten met diverse farmaceutische

Nadere informatie

Diabetes Werk(t) veilig. Chris Kant NVAB Kring 20-10-2009

Diabetes Werk(t) veilig. Chris Kant NVAB Kring 20-10-2009 Diabetes Werk(t) veilig Chris Kant NVAB Kring 20-10-2009 Diabetes Werk(t) Veilig Quiz Diabetes samengevat Diabetes en veilig werken Beoordeling veilig werken Diabetes Werk(t) Veilig de Quiz IDF Prevalentie

Nadere informatie

Orgaandonatie en Orgaantransplantatie in België anno Dirk Van Raemdonck Diensthoofd Transplantatiecentrum

Orgaandonatie en Orgaantransplantatie in België anno Dirk Van Raemdonck Diensthoofd Transplantatiecentrum Orgaandonatie en Orgaantransplantatie in België anno 2018 Dirk Van Raemdonck Diensthoofd Transplantatiecentrum Objectieven van orgaantransplantatie verlengen van levensduur verbeteren levenskwaliteit

Nadere informatie

LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen

LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen Geen conflicterende belangen voor deze presentatie Eelco de Koning

Nadere informatie

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, in de volksmond beter bekend als suikerziekte of diabetes,

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING ACHTERGROND Diabetes mellitus ofwel suikerziekte is een metabole ziekte waarbij de glucosehuishouding in het menselijk lichaam ontregeld raakt, doordat de patiënt onvoldoende insuline

Nadere informatie

Operatieve zorg bij diabetes. Jan Kraak - verpleegkundig specialist diabetes Noordelijke Nascholing De lat ligt Hoog in het Veen 28-05-2015

Operatieve zorg bij diabetes. Jan Kraak - verpleegkundig specialist diabetes Noordelijke Nascholing De lat ligt Hoog in het Veen 28-05-2015 Operatieve zorg bij diabetes Jan Kraak - verpleegkundig specialist diabetes Noordelijke Nascholing De lat ligt Hoog in het Veen 28-05-2015 Waar wil ik het met u over hebben? en hopelijk u met mij q organisatie

Nadere informatie

Overleving patiënten aan dialyse (diabetische status) Incidence of RRT treated Type II Diabetic Nephropathy

Overleving patiënten aan dialyse (diabetische status) Incidence of RRT treated Type II Diabetic Nephropathy Overschakelen op GLP1 analogen bij diabetespatiënten met obesitas en nierfalen Dr. Stijn Konings internist/nefroloog Jolanthe Helder diabetesverpleegkundige Catharina ziekenhuis Eindhoven Incidence of

Nadere informatie

Het BolusCal Educatieprogramma & Accu-Chek Aviva Expert:

Het BolusCal Educatieprogramma & Accu-Chek Aviva Expert: Het BolusCal Educatieprogramma & Accu-Chek Aviva Expert: Een innovatie voor mensen die meermaaldaags insuline gebruiken. Deze innovatie biedt patiënten ondersteuning bij het berekenen en toedienen van

Nadere informatie

Haagse Nieren 2.0. Disclosure belangen spreker

Haagse Nieren 2.0. Disclosure belangen spreker Haagse Nieren 2.0 Irene van der Meer Internist-nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Personalized screening en behandeling. Dr. Hessel Peters-Sengers / klinisch epidemioloog / AMC

Personalized screening en behandeling. Dr. Hessel Peters-Sengers / klinisch epidemioloog / AMC Personalized screening en behandeling Dr. Hessel Peters-Sengers / klinisch epidemioloog / AMC h.peterssengers@amc.uva.nl Disclosure belangen Geen (potentiële) belangenverstrengeling Wetenschapsdag 12 Oktober

Nadere informatie

Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet, deel 2: Transplantatie

Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet, deel 2: Transplantatie Thema: Nierziekten Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet, deel 2: Transplantatie Dr. Willem van Son Internist nierarts UMC Groningen Nierfunctievervangende behandeling Kunstnier

Nadere informatie

Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan

Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan Deel 1 Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan Hetzorgtrajectdiabetes Inclusiecriteria 1 of 2 injecties insulinetherapie

Nadere informatie

muze Diabetes en Diabeteskliniek WIN één van de 3 exemplaren van Themanummer DICHTER BIJ DIABETES Zie p.47 Driemaandelijks

muze Diabetes en Diabeteskliniek WIN één van de 3 exemplaren van Themanummer DICHTER BIJ DIABETES Zie p.47 Driemaandelijks Driemaandelijks MAART 2011 het medisch magazine van het UZ Brussel Themanummer Diabetes en Diabeteskliniek WIN één van de 3 exemplaren van DICHTER BIJ DIABETES Zie p.47 Kantoor van Afgifte: Brussel X Erkenningsnummer

Nadere informatie

Gezondheidsindicatoren 1989-2003 Vlaams Gewest Ziekten & Aandoeningen - Diabetes

Gezondheidsindicatoren 1989-2003 Vlaams Gewest Ziekten & Aandoeningen - Diabetes Vlaams Gewest Gepubliceerd op: http://www.zorg-en-gezondheid.be/cijfers.aspx - 10/10/2007 Door: Ilse Weets, Belgisch Diabetesregister* * http://www.bdronline.be/ Inhoudsopgave... 1... 1... 1!""... 4 #$%&#$'()*($(...

Nadere informatie

Samenvatting en adviezen uitgebreid

Samenvatting en adviezen uitgebreid Samenvatting en adviezen uitgebreid Doel De doelstelling van deze richtlijn is het bevorderen van de preventie en het ondersteunen van een zo goed mogelijke en gecoördineerde behandeling van patiënten

Nadere informatie

Nieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven.

Nieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Nieuwe standaard DM2 2018 Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Streefwaardes HbA1C Streefwaardes HbA1C Nu ook een ondergrens Leeftijd

Nadere informatie

Behandeling Type 1 diabetes. Diabetes mellitus in vogelvlucht. Nieuwe ontwikkelingen in de. Behandeling van diabetes. Chronische behandeling diabetes

Behandeling Type 1 diabetes. Diabetes mellitus in vogelvlucht. Nieuwe ontwikkelingen in de. Behandeling van diabetes. Chronische behandeling diabetes Diabetes mellitus in vogelvlucht Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van Diabetes Aantal diabetespatiënten wereldwijd in 2012 ca. 371 miljoen In 2025: 6% van de wereldbevolking Jaarlijks ca. 72.000

Nadere informatie

Chronische nierschade

Chronische nierschade Chronische nierschade Pauline Heijstee Kaderhuisarts diabetes Nierfunctie n Afvalstoffen klaren n Vochtbalans handhaven n Electrolytenbalans handhaven Nierschade n Verlies van stoffen die we niet willen

Nadere informatie

Wie start er met dialyse? Vlaamse Nefrologie dag. Johan De Meester Commissie Registratie, NBVN

Wie start er met dialyse? Vlaamse Nefrologie dag. Johan De Meester Commissie Registratie, NBVN Wie start er met dialyse? Vlaamse Nefrologie dag Johan De Meester Commissie Registratie, NBVN You already know so much that I don t know where to begin Nierziekte traject Acute dialyse Chronische dialyse

Nadere informatie

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Achtergrond Het Klinefelter syndroom(ks): Genetisch kenmerk extra X-chromosoom:

Nadere informatie

hfdst 1 ps 11-09-1997 11:17 Pagina 8 SAMENVATTING

hfdst 1 ps 11-09-1997 11:17 Pagina 8 SAMENVATTING hfdst 1 ps 11-09-1997 11:17 Pagina 8 SAMENVATTING hfdst 1 ps 11-09-1997 11:17 Pagina 9 Niet-insuline-afhankelijke diabetes mellitus (NIADM) is een chronische ziekte die een belangrijke oorzaak vormt van

Nadere informatie

28/01/2019. Werking kinderdiabetesteam Brugge. Hoe verloopt de normale insulinesecretie. De behandeling van diabetes type 1.

28/01/2019. Werking kinderdiabetesteam Brugge. Hoe verloopt de normale insulinesecretie. De behandeling van diabetes type 1. De behandeling van diabetes type bij kinderen Dr. Sylvia Depoorter BASISPRINCIPES IN DE BEHANDELING VAN DIABETES TYPE BIJ KINDEREN De behandeling van diabetes type bij kinderen Brugge Diabetes kinderconventie

Nadere informatie

Accu-Chek Aviva Expert

Accu-Chek Aviva Expert Accu-Chek Aviva Expert Voor doeltreffende bolussen met meer vertrouwen. B O L 3 2 2 U 1 S 2 A 1 D 1 V 4 I 1 S 2 R 1 T 1 V 4 R 1 R 1 R 1 B 3 T 1 I 1 N 2 G 2 S O 2 2 U 1 U 1 W 6 C 3 L 2 L 2 O N T R O 2 2

Nadere informatie