Belang van en tevredenheid over competenties van VOJgediplomeerden. beroepenveld en de middelbare beroepsopleidingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Belang van en tevredenheid over competenties van VOJgediplomeerden. beroepenveld en de middelbare beroepsopleidingen"

Transcriptie

1 Belang van en tevredenheid over competenties van VOJgediplomeerden binnen het beroepenveld en de middelbare beroepsopleidingen Uitgevoerd door het Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek In opdracht van SLO IMWO Drs. S. de Vries, drs. B. Dundas en drs. A. Wolf Maart

2 Inhoudsopgave Lijst van afkortingen..3 Lijst van tabellen en figuren.4 1 Inleiding.5 2 Methodologie 2.1 Onderzoeksopzet en instrumentconstructie Respondenten Pilotafname 9 3 Onderzoeksresultaten algemeen 3.1 Inleiding Zelfontplooiing Sociale vaardigheden Effectief leren Leergebieden: Nederlands, Engels, Rekenen/wiskunde Houding ten opzichten van werk/vervolgopleiding Conclusies Onderzoeksresultaten: mismatch 4.1 Inleiding Zelfontplooiing Sociale vaardigheden Effectief leren Leergebieden: Nederlands Leergebieden: Engels Leergebieden: rekenen/wiskunde Houding ten opzichte van werk/vervolgopleiding Conclusies Leergebieden en prioriteiten 5.1 Inleiding Bevindingen Motiveringen van respondenten Conclusies n.a.v. de motiveringen.32 6 Tot slot.33 Lijst van bijlagen.35 Bijlagen.36 2

3 Afkortingen IMWO: Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk onderzoek MBO: Middelbare Beroepsopleiding MinOV: Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling SLO: Stichting Leerplanontwikkeling Nederland VOJ: Voortgezet Onderwijs Junioren VOS: Voortgezet Onderwijs Senioren VSO: Voortgezet Speciaal Onderwijs 3

4 Lijst van tabellen en figuren Tabellen: 3.2 Afgeronde percentages respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van zelfontplooiing Afgeronde percentages respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van sociale vaardigheden Afgeronde percentages respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van effectief leren Afgeronde percentages respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van leergebieden Afgeronde percentages respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van houding Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van zelfontplooiing Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van sociale vaardigheden Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van effectief leren Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van Nederlands Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van Engels Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van rekenen-wiskunde Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van houding ten opzichte van werk/school. 25 Tabel 5.2 Percentages respondenten die een leergebied een hoge prioriteit geven en percentages respondenten die op een leergebied een mismatch waarnemen 27 Diagram 5.2 Overzicht hoge prioriteit en mismatch leergebieden

5 1 Inleiding In opdracht van Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) heeft het Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO) onderzoek verricht naar de aansluiting van de competenties van personeel met een Voortgezet Onderwijs Junioren (VOJ)-opleidingsniveau op de functie-eisen van het bedrijfsleven en van VOJ-afgestudeerden op de instroomeisen van middelbare beroepsopleidingen (MBO s). Dit onderzoek is onderdeel van een groter geheel, waarin ook de aansluiting op VOJeindtermen en Voortgezet Onderwijs Senioren (VOS)-toelatingsverwachtingen wordt onderzocht, en waarin parallel wordt nagegaan hoe de leerlingen van het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) er in dit opzicht voorstaan. Deze andere onderzoekscomponenten zijn onder leiding van SLO uitgevoerd door afdeling Curriculumontwikkeling en afdeling Onderzoek en Planning van het Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling (MinOV). IMWO heeft aan die componenten een technische bijdrage geleverd in de vorm van data-invoer en verwerking. Voor het gehele onderzoek is een drietal hoofdvragen geformuleerd, die verder in deelvragen zijn uitgewerkt. Het begrip competenties staat hierbij centraal en kan als volgt worden omschreven: Competenties vormen het geheel van cognitieve kennis, vaardigheden en houdingen. Voor het benoemen van cognitieve kennis gaat het om globale leerinhouden. De drie hoofdvragen die de leidraad vormen in dit onderzoek zijn: 1. Welke competenties moeten afgestudeerden van het toekomstig basisonderwijs bezitten om aan de samenleving deel te kunnen nemen en voorbereid door te stromen naar vervolgopleidingen of het beroepenveld? a. In welke mate moeten leerlingen zichzelf kunnen ontplooien? b. Welke sociale vaardigheden moeten leerlingen bezitten en in welke mate? c. Welke burgerschapscompetenties moeten leerlingen bezitten en in welke mate? d. Welke competenties moeten leerlingen bezitten om succesvol te zijn op vervolgopleidingen? e. Welke competenties moeten leerlingen bezitten om te kunnen functioneren op de arbeidsmarkt? 2. In hoeverre voldoet het huidige onderwijs daar nu al aan? a. In welke mate bezitten leerlingen nu aan het einde van het VOJ/VSO het vermogen om zichzelf te ontplooien? b. Welke sociale vaardigheden bezitten leerlingen nu aan het einde van het VOJ/VSO en in welke mate? 5

6 c. Welke burgerschapscompetenties bezitten leerlingen nu aan het einde van het VOJ/VSO en in welke mate? d. Welke competenties bezitten leerlingen nu aan het einde van het VOJ/VSO als ze doorstromen naar vervolgopleidingen? e. Welke competenties bezitten leerlingen nu aan het einde van het VOJ/VSO als ze doorstromen naar de arbeidsmarkt? 3. Wat zou er moeten gebeuren om de gewenste situatie te bereiken? a. Welke competenties (opsplitsen naar kennis, vaardigheden en houdingen) zouden in een heringerichte bovenbouw (VOJ/VSO) verder ontwikkeld moeten worden? b. In welke mate moeten leerlingen de ruimte krijgen en ondersteund worden om zichzelf te kunnen ontplooien? c. Aan welke leerinhouden moet meer aandacht besteed worden in het toekomstig basisonderwijs? d. Welke consequenties heeft dat voor de inrichting van het onderwijs in de bovenbouw van het toekomstig basisonderwijs (VOJ/VSO)? IMWO heeft met enquêtes in het beroepenveld en onder MBO s bijgedragen aan de beantwoording van de meeste van deze onderzoeksdeelvragen voor de afgestudeerden van het VOJ (dus niet van het VSO). Parallel hieraan heeft IMWO ook een onderzoek gedaan naar de functie-eisen in personeelsadvertenties voor VOJ-afgestudeerden, waarvan de uitkomsten bijdragen tot een beter begrip van het perspectief van het beroepenveld op deze groep potentiële werknemers. Hierover is een afzonderlijk rapport uitgebracht. Het uiteindelijke doel van al deze inspanningen is aan de curriculumontwikkelaars van het toekomstig basisonderwijs informatie, inzichten en achtergronden te verstrekken waarmee zij bij het uitzetten van leerlijnen en het uitwerken van curriculumonderdelen rekening kunnen houden. 6

7 2 Methodologie Om te meten in hoeverre het beroepenveld en de middelbare beroepsopleidingen belang hechten aan en tevreden zijn over de competenties bij werknemers/ leerlingen met een VOJ-opleidingsniveau, zijn er vragenlijsten opgesteld in de vorm van een enquête die persoonlijk is afgenomen om de non-response te minimaliseren. Het risico van tegenvallende participatie van respondenten was reëel omdat er weinig tijd voor de afname beschikbaar was, en bovendien viel de afname in een voor vele respondenten drukke periode (december 2010 januari 2011). De opzet, de voortgang en de voornaamste uitkomsten van het onderzoek zijn gepresenteerd op de stakeholdersbijeenkomsten van 21 december 2010, 28 januari 2011, 2 februari 2011 en 11 maart Onderzoeksopzet en instrumentconstructie De onderzoeksopzet en het concept van de vragenlijsten zijn ontwikkeld in een reeks gezamenlijke bijeenkomsten van de verschillende onderzoeksgroepen met SLO, aangevuld met aparte besprekingen per onderzoeksgroep en met elektronische uitwisseling van documenten en feedback. De competenties zijn ontleend aan het reeds ontwikkelde curriculumraamwerk en aan enkele buitenlandse voorbeelden, aangevuld en aangepast aan Surinaamse omstandigheden. De vragenlijst (Bijlage 3) omvatte in totaal 47 competenties, onderverdeeld in zes rubrieken (tussen haakjes de aantallen items per rubriek): Zelfontplooiing (7) Sociale vaardigheden (3) Burgerschap (8) Effectief leren (6) Leergebieden (Nederlands 6, Engels 5, rekenen-wiskunde 6, totaal 17) Houding ten opzichte van werk of vervolgopleiding (6) Daarnaast waren er enkele aanvullende vragen naar de prioriteit die de respondenten aan beheersing van enkele apart genoemde leergebieden of schoolvakken toekenden, en werd gevraagd naar de waarde en de beheersing van theoretische en praktische vakkennis. 2.2 Respondenten MBO: onder deze opleidingen worden alle middelbare beroepsopleidingen in Suriname verstaan (dus incl. 1 in Nickerie). Er was in eerste instantie bij de MBO s gekozen om alle instanties die Suriname rijk is mee te nemen. Uiteindelijk zijn er 8 opgenomen in het onderzoek, omdat enkele scholen telefonisch niet bereikbaar waren en 1 school tijdens de pilotfase is gebruikt. Daarnaast zijn er enkele aanverwante instanties zoals Stichting Towards a New Alternative (TANA), Stichting Arbeidsontwikkeling (SAO) e.d. meegenomen in het onderzoek. Wegens het 7

8 betrekkelijk geringe aantal van deze instellingen (13) hebben we uiteraard gestreefd naar de meest volledige dekking. Beroepenveld: in dit onderzoek worden tot het beroepenveld alle bedrijven, organisaties en instellingen gerekend die afgestudeerden van het VOJ-onderwijs in dienst (kunnen) nemen. Het betreft administratieve, technische en commerciële functies op VOJ-niveau. Bij dit onderzoek zijn 82 bedrijven betrokken, waaronder 9 ministeries en 8 overkoepelende bedrijvenorganisaties. Er heeft enige verschuiving plaatsgevonden binnen de onderverdeling van de onderzoekspopulatie vanwege de soms wat moeizame medewerking van potentiële respondenten binnen een bepaalde groep. Desalniettemin is de totale omvang van de respondentengroep zoals vooraf opgesteld hiermee bepaald op 90 (8 +82). Gegeven de korte en relatief moeilijke afnameperiode met veel feestdagen en drukte met de jaarwisseling, is besloten niet te streven naar een landelijke, representatieve en aselecte steekproef van alle respondenten die in aanmerking zouden kunnen komen. Het afbakenen van de populatie, het trekken van zo n steekproef, het werven van de getrokken respondenten en het organiseren van de afname zouden zowel inhoudelijk/methodologisch als qua planning en logistiek onmogelijk binnen die periode kunnen plaatsvinden. Zo heeft het bijvoorbeeld weinig zin een steekproef te trekken uit het bestand van de Kamer van Koophandel en Fabrieken, aangezien daarin talloze ondernemingen zijn opgenomen die niet of nauwelijks actief zijn of die door hun aard en omvang geen reële kandidaten zijn voor het in dienst nemen van VOJ-afgestudeerden (zoals bijvoorbeeld kleine bedrijven in land- en tuinbouw of visserij en buurtwinkels en supermarkten). In plaats daarvan is de voorkeur gegeven aan een convenience sample, getrokken uit de yellow pages van de telefoongids, op basis van beschikbaarheid, spreiding en relevantie. Bij de selectie en de werving van respondenten voor het beroepenveld is er gedifferentieerd naar vijf criteria: 1. Branche Wij hebben de volgende branches onderscheiden: horeca, detailhandel, transport, landbouw, bouw, techniek, verpleging/verzorging, industrie, mijnbouw, bosbouw, visserij, banken/verzekeringen, beveiliging, media, kinderopvang en toerisme. 2. District In het onderzoek zijn bedrijven meegenomen uit de districten Paramaribo, Wanica Commewijne en Nickerie, omdat in deze gebieden veruit de meeste bedrijven en instellingen voorkomen en de afname door de grote afstanden tot andere districten zowel qua tijd als qua kosten in het gedrang zou komen. De onderlinge verhouding is wat verschoven, de uiteindelijke verdeling van de respondenten ziet er als volgt uit: Paramaribo: 78, Wanica: 7, Nickerie: 4 en Commewijne: 1. 8

9 3. Soort bedrijf Er is een spreiding van de respondenten gehanteerd naar het soort functie dat VOJgediplomeerden kunnen vervullen (administratief, technisch en commercieel) op grond van de voornaamste activiteit (core business) van de beoogde respondenten. 4. Grootte Afhankelijk van de omvang van een bedrijf kan het meerdere functies op VOJ-niveau aanbieden en zal het meer ervaring hebben met deze groep sollicitanten/werknemers. Het onderzoek heeft zich daarom wat meer gericht op middelgrote en grote bedrijven, in de veronderstelling dat die meestal een functieprofiel aanmaken om een bepaalde functie te vervullen. Dit functieprofiel is van wezenlijk belang bij de formulering van de gewenste competenties; het zijn immers de gestelde eisen. 5. Geografische ligging/bereikbaarheid Gezien de tijdsdruk zal er verspreid, maar per dag wel strategisch worden uitgestippeld welke bedrijven deel zullen nemen aan het onderzoek om de reistijd zoveel mogelijk te beperken en om zo veel mogelijk respondenten te kunnen interviewen. Tot slot is de bereidheid van de respondenten tot het verlenen van medewerking de meest bepalende factor voor de voorselectie. Daar is door het onderzoeksteam rekening mee gehouden door het voeren van een intensieve telefonische wervingscampagne, aangevuld met het desgewenst vooraf toezenden van nadere informatie per . De gesprekspartners in het beroepenveld waren in de meeste gevallen leidinggevende medewerkers die uitvoering gaven aan het personeelsbeleid. Veelal waren dat directieleden; zo ook bij de vervolgopleidingen. 2.3 Pilotafname Zowel bij het beroepenveld als bij de MBO s is er een proefafname gehouden onder een klein aantal respondenten. Het doel hiervan was na te gaan of de beoogde interviewprocedure aanvaardbaar en adequaat was, of de vragenlijst voldoende duidelijkheid bood en of het enquêteren kon geschieden binnen de voorgenomen tijdsspanne van 45 minuten. Uit deze proefafname bleek dat er op deze punten geen bijzondere moeilijkheden waren, dus is de enquête onveranderd gebleven. Om misverstanden bij het juist begrijpen van de inhoud van de competenties tegen te gaan, konden de interviewers zo nodig de respondent vragen één of meer eigen, concrete voorbeelden uit de organisatie te geven van de toepassing van zo n competentie. Er was bij één competentierubriek (burgerschap) sprake van vrijwel unanieme reacties bij de pilot-respondenten. Zij toonden zich verbaasd, zo niet verontwaardigd, dat deze competenties aan hen werden voorgelegd voor een 9

10 belangoordeel. (Deze competenties waren: nationaal bewustzijn, respecteren van de democratische beginselen, wereldburgerschap, respect voor religieuze uitingen, verantwoordelijkheid, milieubewustzijn, rechtvaardigheid, en integriteit/betrouwbaarheid.) De respondenten achtten deze competenties zo vanzelfsprekend dat het voor een goed verloop van het interview schadelijk zou zijn als erop zou worden aangedrongen toch belangoordelen te geven. Het uitvallen daarvan hield automatisch het wegvallen van de corresponderende tevredenheidsoordelen in. Er waren overigens nog twee andere redenen om, in overleg met de andere onderzoeksgroepen, hiermee toch genoegen te nemen: op één enkele na werden deze competenties ook al enigermate bestreken door andere onderdelen van de vragenlijst, en het was raadzaam de enquête zo mogelijk wat in te korten om geen risico s te nemen met de geplande gespreksduur, gegeven de krappe afnameschema s van de interviewers. 10

11 3 Onderzoeksresultaten algemeen 3.1 Inleiding Voor de beantwoording van de onderzoeksvraag: Welke competenties moeten afgestudeerden van het toekomstig basisonderwijs bezitten om aan de samenleving deel te kunnen nemen en voorbereid door te stromen naar vervolgopleidingen of het beroepenveld? zijn de onderzoeksdata geanalyseerd op basis van de behoeften van het beroepenveld en MBO s. De resultaten hiervan zijn bedoeld als input en achtergrondinformatie voor de ontwikkelaars van leerlijnen en curriculumonderdelen voor het toekomstig basisonderwijs. Om te meten in hoeverre het huidige Voortgezet Onderwijs Junioren (VOJ-niveau: LBGO, MULO, LTS etc.) voorziet in de ontwikkeling van de door het beroepenveld en de vervolgopleidingen gewenste competenties, bepalen we zowel het oordeel van de respondenten over het belang van die competenties als hun tevredenheid over de mate waarin de VOJ-afgestudeerden deze competenties bezitten. Beide soorten gegevens zijn zowel afzonderlijk als gezamenlijk van belang. Bij de ontwikkeling van het curriculumraamwerk is van de hier bevraagde basisset competenties uitgegaan, in de veronderstelling dat deze over het algemeen door de respondenten als waardevol en wenselijk zouden worden beschouwd. De onderzoeksresultaten zullen aantonen in hoeverre deze aanname juist was. Bovendien is het nuttig te weten hoe de respondenten oordelen over de mate waarin de VOJ-afgestudeerden over de gewenste competenties beschikken. Uitgangspunt van het onderzoek is immers dat de competenties uit het curriculumraamwerk voor VOJ-studenten haalbaar (moeten) zijn, en ook van die aanname zal blijken hoe gerechtvaardigd ze was. Vervolgens is het mogelijk met behulp van deze informatie de eventuele mismatch tussen de huidige situatie (de tevredenheidsoordelen) en de gewenste situatie (de belangoordelen) vast te leggen. Voor de gebruikers van deze informatie is deze analyse van grote waarde, aangezien hieraan gronden voor bijstelling van vervolgstappen in het proces van curriculumontwikkeling kunnen worden ontleend, uiteraard met inachtneming van de beperkingen die voortvloeien uit de respondentenwerving. In dit hoofdstuk presenteren wij de resultaten in de vorm van vijf tabellen, een per rubriek, die qua indeling en volgorde overeenkomen met de vragenlijst. Per competentie is in deze tabellen voor elke categorie van belang en voor elke categorie van tevredenheid vermeld hoeveel respondenten (als percentage) voor die 11

12 categorie hebben gekozen. De percentages zijn afgerond op gehele getallen om de leesbaarheid en de inzichtelijkheid van de resultaten te bevorderen. In een enkel geval kan hierdoor een afrondingsverschil ontstaan, waardoor een optelling niet precies op 100% uitkomt. De vragenlijst bestond uit zes rubrieken, een meer dan hier wordt behandeld. De rubriek burgerschap is bij de afname buiten beschouwing gelaten om de redenen die in het vorige hoofdstuk bij de behandeling van de pilot-afname zijn genoemd. De interviews zijn met 90 respondenten gehouden. Zij vertegenwoordigen een breed spectrum van maatschappelijke en economische sectoren. Het is te verwachten dat sommige respondenten bij sommige competenties geen oordeel kunnen geven over belang en/of tevredenheid, aangezien de betreffende competentie in hun organisatie of bedrijf geen reëel deel uitmaakt van het functieprofiel van instromende medewerkers of studenten op VOJ-niveau. Een respondent bij wie een belangoordeel niet van toepassing is, zal dan ook geen relevant tevredenheidsoordeel kunnen geven. Het gevolg van zulke ontbrekende oordelen is dat de aantallen respondenten per competentie kunnen variëren. Dit speelde geen noemenswaardige rol bij de rubrieken zelfontplooiing, sociale vaardigheden en houding ten opzichte van werk/opleiding. Het maakte wel iets uit bij de andere rubrieken: in beperkte mate bij effectief leren (ICT-vaardigheden 58%) en bij Nederlands (66% woordenschatvergroting), in wat sterkere mate bij Engels (toepasselijkheid varieerde tussen 41% en 65% per competentie) en rekenen-wiskunde (tussen 35% en 81%). Vooral bij Engels en bij rekenen/wiskunde is het dus goed te bedenken dat de hierna gepresenteerde percentages meestal gerelateerd zijn aan een lager aantal geldige respondenten dan

13 3.2 Zelfontplooiing Tabel 3.2: Afgerond percentage respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van zelfontplooiing Competenties Belang Tevredenheid Zelfontplooiing Positief zelfbeeld / zelfbewustzijn gering redelijk groot niet matig redelijk zeer Doorzettingsvermogen Assertiviteit Zelfreflectie Ontwikkelings- en exploratiedrang Oplossingsgerichte instelling Creatief denken De grote meerderheid van de respondenten achtte deze competenties van zelfontplooiing van groot belang voor instroming in het beroepenveld of in het beroepsonderwijs. Bijna alle overige respondenten achtten dit belang toch nog redelijk, dat wil zeggen niet te verwaarlozen. Vrijwel geen respondenten kozen voor een belangoordeel gering. De hier bedoelde competenties doen er dus naar het oordeel van beroepenveld en beroepsopleidingen daadwerkelijk toe als het gaat om het opnemen van VOJ-afgestudeerden. Een passieve, onderdanige opstelling zal door hen niet worden gewaardeerd. Aan de rechterzijde van de tabel is er een heel ander beeld. Slechts bij één competentie, doorzettingsvermogen, is er sprake van dat tenminste de helft van de respondenten redelijk of zeer tevreden is (51%). Een oplossingsgerichte instelling wordt wel het meest gemist: daarover is 66% niet of slechts matig tevreden. 13

14 3.3 Sociale vaardigheden Tabel 3.3: Afgerond percentage respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van sociale vaardigheden Competenties Belang Tevredenheid Sociale vaardigheden Communicatieve vaardigheden Respect voor zichzelf en anderen gering redelijk groot niet matig redelijk zeer Samenwerken Nog duidelijker dan bij zelfontplooiing geven de respondenten bij de sociale vaardigheden aan dat zij nagenoeg unaniem van mening zijn dat deze vaardigheden van groot belang zijn. Hun tevredenheid over de daadwerkelijke manifestatie van die vaardigheden ligt echter beduidend lager, al blijft die tevredenheid alleen bij de communicatieve vaardigheden beneden de 50% steken. 3.4 Effectief leren Tabel 3.4: Afgerond percentage respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van effectief leren Competenties Belang Tevredenheid Effectief leren Informatie verzamelen en verwerken gering redelijk groot niet matig redelijk zeer Kritisch kunnen denken Kunnen onderzoeken Kunnen plannen Probleemoplossend kunnen denken ICT-vaardigheden Hoewel de belangoordelen bij deze rubriek wat meer gespreid zijn, is het toch ook in één oogopslag duidelijk dat de overgrote meerderheid van de respondenten kiest voor een redelijk of een groot belang. Aan de tevredenheidskant blijkt dat alleen de ICT-vaardigheden er redelijk mee door kunnen (57% redelijk of zeer tevreden). Over de beheersing van de andere competenties is de meerderheid van de respondenten niet of slechts matig tevreden. 14

15 3.5 Leergebieden: Nederlands, Engels, rekenen-wiskunde Tabel 3.5: Afgerond percentage respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van leergebieden en vakken Competenties Belang Tevredenheid gering redelijk groot niet matig redelijk Zeer Leergebieden en vakken Nederlands Spreken Schrijven Correct taalgebruik Woordenschat vergroten Luisteren Lezen Engels Spreken Schrijven Woordverwerving Luisteren Lezen Rekenen-wiskunde Getalbegrip Bewerkingen (optellen, delen etc.) Verhoudingen (procenten, breuken etc.) Meten Meetkunde (inhoud, volume, etc.) Verbanden (grafieken, tabellen etc.)

16 Deze tabel toont aan dat beheersing van de hoofdonderdelen uit centrale schoolvakken als Nederlands, Engels en rekenen-wiskunde doorgaans van eminent belang is voor de respondenten uit het beroepenveld en de vervolgopleidingen. Alleen bij onderdelen van het Engels en bij het werken met rekenkundige verbanden komt het tussen 10% en 20% voor dat de respondenten het belang gering achten. Aan de tevredenheidskant is te zien dat slechts bij 7 van de hier vermelde 17 competenties bij tenminste een meerderheid van de respondenten sprake is van een redelijke of hogere mate van tevredenheid. 3.6 Houding ten opzichte van werk/vervolgopleiding Tabel 3.6: Afgerond percentage respondenten per categorie van belangoordelen en per categorie van tevredenheidsoordelen inzake de competenties van houdingen ten opzichte van werk of vervolgopleiding Competenties Belang Tevredenheid Houdingen t.o.v. werk/vervolgopleiding gering redelijk groot niet matig redelijk zeer Belangstelling Motivatie Discipline Georganiseerd en netjes werken Leerbereidheid Klantvriendelijkheid (n.v.t. voor MBO) Een VOJ-afgestudeerde kan maar beter voorzien zijn van een zeer positieve instelling ten opzichte van zijn werk of zijn vervolgopleiding, want daaraan wordt door leidinggevende personen uit de organisaties van de respondenten een bijzonder groot belang gehecht. Deze percentages liggen rondom de 90%. Bij de competentie met het grootste belang, discipline, is de tevredenheid juist het laagst (45%). 3.7 Conclusies Als we deze tabellen als geheel overzien, dringen de volgende observaties zich op: Het belang van deze competenties voor de instroom van VOJ-afgestudeerden in beroepenveld of vervolgopleiding is evident. De respondenten geven bij elke competentie in meerderheid, meestal zelfs in grote meerderheid, te kennen dat zij die competentie van groot belang achten. Het percentage oordelen redelijk belang overtreft vervolgens in bijna alle gevallen het 16

17 percentage oordelen gering belang. Slechts bij 9 competenties komt het percentage gering belang boven 10% uit, en bij geen enkele boven 20%. Met andere woorden: al deze competenties worden door ten minste 80% van de respondenten van redelijk tot groot belang geacht. Dat deze competenties volgens beroepenveld en vervolgopleidingen een plaats verdienen in het curriculum van het toekomstig basisonderwijs laat zich dan ook niet betwijfelen. Daarmee is natuurlijk niet gezegd dat alleen deze verzameling competenties de doelen van het nieuwe curriculum moet bepalen. Op basis van de percentages oordelen gering belang vergeleken met redelijk belang en groot belang laat zich een rangorde opstellen van de rubrieken. Daarbij gaan de sociale vaardigheden aan kop, onmiddellijk gevolgd door de houdingen ten opzichte van werk of opleiding en door zelfontplooiing. Daarna volgen Nederlands en rekenen-wiskunde. Achteraan (maar nog altijd met 80% redelijk of groot belang) komen effectief leren en Engels. Het is opmerkelijk dat de respondenten, binnen hun hoge algemene waardering voor alle competenties, het relatief grootste belang hebben toegekend aan de drie zachte rubrieken die het minst lijken te corresponderen met de overwegend cognitieve leerinhouden van de VOJcurricula. Wanneer we de oordelen niet tevreden en matig tevreden samen nemen als een uitdrukking van ontevredenheid, blijkt dat er bij 20 van de 39 competenties (51%) meer respondenten ontevreden zijn over de beheersing van de competenties door leerlingen, dan er tevreden zijn. Per rubriek bezien zijn de respondenten het vaakst in meerderheid tevreden over de beheersing van de competenties bij de sociale vaardigheden, bij rekenen-wiskunde en bij de houdingen ten opzichte van werk of opleiding. Het vaakst in meerderheid ontevreden zijn zij over de getoonde competenties bij Nederlands, Engels, effectief leren en zelfontplooiing. Ook bij deze rubriekenrangorde verschillen de tevredenheidsoordelen dus van de belangoordelen. De hier gepresenteerde oordelen van de respondenten over het belang van de verschillende competenties en over hun tevredenheid over de aanwezigheid ervan bij VOJ-afgestudeerden, zijn bedoeld om mede richting te geven aan het werk van de curriculumontwikkelaars van het toekomstig basisonderwijs. Hoewel veel van die oordelen op zich al een duidelijke aanwijzing inhouden voor de wensen van de respondenten inzake het competentieprofiel van VOJ-instromers bij beroepenveld of vervolgopleidingen, is het raadzaam de mate van ingeschatte aansluiting nog wat nader te bezien, hetgeen in het volgende hoofdstuk zal geschieden. 17

18 4 Onderzoeksresultaten: mismatch 4.1 Inleiding Na het algemene overzicht van belang- en tevredenheidsoordelen in het vorige hoofdstuk, volgt nu een nadere beschouwing van de onderlinge verhouding tussen die twee soorten oordelen. Hiertoe is nagegaan hoe vaak het oordeel van groot belang samenging met het oordeel niet tevreden of matig tevreden van dezelfde respondent over dezelfde competentie. In dat geval is er immers sprake van een mismatch, een door de respondent ervaren groot gebrek aan aansluiting tussen de gerealiseerde en de gewenste competentie bij VOJ-afgestudeerden. Onderstaande rapportage presenteert die mismatch per rubriek. Daarbij is ook gekeken naar de eventuele verschillen in beleefde mismatch tussen MBO s enerzijds en het beroepenveld anderzijds. Men dient echter voor ogen te houden dat het aantal respondenten in de groep vervolgopleidingen veel kleiner is dan het aantal respondenten in de groep beroepenveld (8 om 82). Bij elke rubriek volgt dan een greep uit de opmerkingen die de respondenten hierover hebben gemaakt. 4.2 Zelfontplooiing Tabel 4.2 : Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van zelfontplooiing. Competentie Positief zelfbeeld/zelfbewustzijn 64 Doorzettingsvermogen 51 Assertiviteit 72 Zelfreflectie 78 Ontwikkelings- en exploratiedrang 59 Oplossingsgerichte instelling 67 Creatief denken 48 De meest opvallende percentages zijn de grote ontevredenheid over zelfreflectie (78%), assertiviteit (72%) en oplossingsgerichte instelling (67%). De mismatch tussen belang en tevredenheid bij de competenties van zelfontplooiing is bij de MBO s nog wat sterker dan bij het beroepenveld; alleen bij creatief denken is het andersom. 18

19 Opmerkingen van de respondenten: Zelfreflectie: Ze vergelijken veel, omdat hij het heeft gedaan, doe ik het ook (niet), in plaats van naar zichzelf te kijken Als er iets is gebeurd, gaan ze niet bij zichzelf na of het aan henzelf ligt Ze kunnen zichzelf niet omschrijven, ze kennen zichzelf niet Op school worden ze niet opgevoed in deze zaken, de school brengt deze waarden niet bij, met training is dit bijgeschaafd Assertiviteit: De leerkracht moet me zeggen wat ik moet doen, Surinaams onderwijssysteem is volpompen met info en je mond houden; het resultaat is hier te zien Mentaliteitskwestie van Suriname in het algemeen Ze doen alleen wat ze opgedragen wordt Bij vergaderingen wordt aangegeven dat ze kritiek mogen uiten, maar ze uiten het niet, blijven gewoon weg, erkennen probleem, maar doen er niets aan Mond open betekent brutaal in Suriname, ze worden monddood gemaakt, kunnen zich niet uiten, spanning, uiteindelijk komt het agressief uit Oplossingsgerichte instelling: Iedereen moet naar zijn meerdere gaan; geen kans voor zelfontplooiing door functie-indeling en de beloning daarvan Ze schuiven alles op de leiding Zit i/h curriculum, laten het aan docent/klassenoudsten over, ze moeten op VOJ leren zelf nadenken Zou prettig zijn voor de manager, gebeurt niet, als ze met oplossing komen is het niet goed, meer problemen, nemen geen verantwoordelijkheid De problemen worden gezien, niet de oplossing. 4.3 Sociale vaardigheden Tabel 4.3: Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van sociale vaardigheden Competentie Communicatieve vaardigheden 58 Respect voor zichzelf en anderen 42 Samenwerken 42 Meer dan de helft van de respondenten die een groot belang hecht aan communicatieve vaardigheden, is ontevreden over de beheersing ervan bij hun werknemers en leerlingen met een VOJ-opleidingsniveau. Bij het beroepenveld wordt bij alle drie competenties een grotere mismatch ervaren dan bij de MBO s. 19

20 Communicatieve vaardigheden Klachten over communicatie: laten niet weten als ze niet kunnen komen, bellen ze niet af, communicatie niet goed of weten ze niet hoe het hoort? Te maken met opvoeding, manier van communiceren sociale achtergrond en hoeveel meegekregen op de vooropleiding Valt mee, bij sommige moet je het eruit trekken, afhankelijk van het milieu waar ze uit komen Studenten komen niet makkelijk uit hun woorden en hoger opgeleiden (vwo'ers) willen hun info niet delen, ze zijn gesloten Ze communiceren heel slecht, ze vatten feedback persoonlijk op, maken van een mug een olifant, begrijpen niet goed wat de intentie was aan te leren, rapporten en observeren, opnemen in het curriculum, normen en waarden aangeleerd Respect voor zichzelf en anderen Afhankelijk van cultuur, andere normen en waarden bijvoorbeeld fiso gaat men vergelijken met elkaar en verklikken elkaar, geen respect meer ( money involved ), ze leren het uiteindelijk aan, maar niet op voj geleerd, in het begin ze leren elkaar net kennen Veel respect voor elkaar, maar geen respect voor zichzelf, het is niet geleerd, maar ook dat is ook dat er veranderen, minder resp. voor anderen, milieu is ook heel bepalend Samenwerken Samenwerking leren met buurtkinderen; nu spelen de kinderen met game, scholen moeten dat m.b.v. groepsopdrachten opvangen, let wel alle kinderen moeten meedoen Bij groepsopdracht, ze kunnen niet samenwerken, trekken zich terug en laten anderen het werk doen Iedereen werkt voor zich, ze beseffen niet dat door samenwerken je juist ook jezelf helpt, schuiven werk op collega's af Te weinig groepswerkopdrachten op school men is solistisch in hun leertraject geweest dus ook op de werkvloer problemen Wordt niet gestimuleerd op de lagere school, behoefte is er wel, blijkt uit evaluatie v/d vormingsweekend 20

21 4.4 Effectief leren Tabel 4.4 : Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van effectief leren Competentie Informatie verzamelen en verwerken 60 Kritisch kunnen denken 70 Kunnen onderzoeken 71 Kunnen plannen 73 Probleemoplossend kunnen denken 67 ICT-vaardigheden 48 Over de vaardigheid plannen is 73% van de respondenten die plannen van groot belang acht voor zijn opleiding of bedrijf, ontevreden. Direct daarop volgt ontevredenheid over het zelf kunnen onderzoeken met 71%. En tot slot heerst er ontevredenheid over kritisch denken bij 70% van de respondenten die groot belang hecht aan deze competentie. De mismatch wordt relatief het sterkst beleefd bij de vervolgopleidingen, met uitzondering van de competentie informatie verzamelen en verwerken. Om deze mismatch te illustreren staan hieronder enkele opmerkingen van de respondenten. Plannen Waardeloos, niet alleen tijdsplanning maar ook inhoudelijk/de taken logische volgorde zakgeld een maakt het op andere spaart het, persoonsgebonden, learning it the hard way. Ze hoeven niet zoveel te plannen, maar het weinige dat ze doen moet wel voorbereiden, doen ze niet altijd Geen timeframe voor hun studie, leren het niet zelf maken Onvoldoende scholing, de techniek schrijdt voort,maar scholing blijft achter De persoon in het magazijn moet de voorraad kunnen plannen en ook het Emergency planning gaat moeilijk, een stuk dat op een bepaald tijdstip er moet zijn, wordt later afgeleverd Het werk binnen de woningen moet gepland worden met de bewoners wie baadt, wanneer eet etc. Bedrijf wordt er kosten gejaagd terwijl men efficiënter kon worden Mensen hebben niet geleerd om te plannen, en dat begint thuis Onderzoeken Hebben extra opleiding nodig hiervoor weten niet waar te beginnen tijdens de training zelf bv. techniek, trouble-shooting, zelf onderzoeken, Goed of fout, fataal bij verkeerde beslissingen Hoe een machine werkt, om bv vergrotingen te maken 21

22 Niet vaktechnisch, meer leren on-site ( on the job ) Kritisch denken In hun voordeel zijn ze kritisch: over de beste shifts, salarisverhoging e.d. Jeugd van tegenwoordig is veel kritischer dan 30 jaar geleden Kritisch denken heeft met creativiteit te maken, je moet iets eerst begrijpen om kritisch te kunnen denken 4.5 Leergebieden en vakken: Nederlands Tabel 4.5: Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van Nederlands Competentie Spreken 43 Schrijven 67 Correct taalgebruik 69 Woordenschat vergroten 80 Luisteren 44 Lezen 58 Heel opvallend is de mismatch tussen belang en tevredenheid bij de woordenschat: 80% van de respondenten die een goede woordenschat belangrijk acht, is er ontevreden over. Dit sluit aan op de klachten over het leesgedrag en de bibliotheekbezoeken van de leerlingen. Daarnaast blijkt er een aanzienlijke mismatch te bestaan bij correct taalgebruik (69%) en schrijven (67%). Het probleem van de woordenschat wordt in het beroepenveld sterker ervaren dan bij de MBO s. Bij luisteren is er geen verschil en bij de overige competenties registreren de MBO s een ernstigere mismatch dan het beroepenveld. Woordenschat Lezen is het belangrijkst waardoor ze niet algemeen ontwikkeld zijn Veel taalfouten Koppelen a/h cijfer voor Nederlands bij het eindexamen, 5 of een 6 Nederlands is over het algemeen matig Taalgebruik vooral degenen die thuis een andere taal gebruiken door andere moedertaal beperkt de juiste termen gebruiken/toepassen Schrijven Alle docenten klagen, ook door sms-taal, Nederlands gaat achteruit Groot probleem: Nederlands als 2e taal, alleen tijdens Nederlandse les wordt er Nederlands gesproken voor de rest allemaal andere talen (Saramacaans, Sranan, Hindi, Javaans etc.) 22

23 Kunnen hun eigen gedachten niet verwoorden / opschrijven Geen goede zinsconstructie, slechte rapportage 4.6 Leergebieden en vakken: Engels Tabel 4.6: Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van Engels Competentie Spreken 44 Schrijven 65 Woordverwerving 79 Luisteren 51 Lezen 68 Engels kwam heel vaak niet aan bod, maar van de respondenten die het wel van belang achtten was 79% ontevreden over de woordverwerving, 68% over het lezen en 65% over de schrijfvaardigheid. Behalve bij de competentie luisteren ervoeren de respondenten uit het beroepenveld een grotere mismatch tussen belang en tevredenheid dan de vervolgopleidingen. Enkele voorbeelden van opmerkingen van respondenten ter illustratie. Woordverwerving in het Engels Misschien na herinrichting wel: Engels op de lagere school Als ze het kunnen maar als Nederlands al lastig is hoef je Engels niet te verwachten Beter in Engels schrijven dan in Nederlands schrijven, meenemen in curriculum v/d basisschool Lezen in het Engels Vakjargon: gebruikersinstructies van machines, menukaarten, productinformatie, benamingen van onderdelen, medicamenten, websites zijn in het Engels Moeilijk te toetsen, komt nauwelijks aanbod maar zeer belangrijk dus veel aandacht besteden vooral i.v.m. Caricom Ze kijken tv i.p.v. lezen Alleen mondeling gaat goed Lezen weinig Schrijven in het Engels Misschien na herinrichting wel: Engels op de lagere school Elke taal die je spreekt moet je goed kunnen schrijven Engels en manuals technische dienst dat matched Beter in Engels schrijven dan in Nederlands schrijven, meenemen in curriculum v/d basisschool 23

24 4.7 Leergebieden en vakken: rekenen-wiskunde Tabel 4.7: Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van rekenen-wiskunde Competentie Getalbegrip 33 Bewerkingen (optellen, delen etc.) 27 Verhoudingen (procenten, breuken etc.) 61 Meten 43 Meetkunde (inhoud, volume, etc.) 48 Verbanden (grafieken, tabellen etc.) 79 Over de vaardigheid van het leggen van verbanden was 79% van de respondenten ontevreden. Van de resterende rekenvaardigheden waren de respondenten ontevreden over de beheersing van verhoudingen (61%). En daarop volgt met een ontevredenheid van 48% de beheersing van de meetkunde. Vervolgopleidingen en beroepenveld verschilden bij deze rubriek maar weinig van elkaar in ervaren mismatch tussen belang en tevredenheid. Enkele illustratieve opmerkingen: Verbanden Belangrijk: tabellen uit de computer kunnen lezen, dat gaat goed Alleen bij hogere niveaus belangrijk Alles is gedigitaliseerd Slecht in het leggen van verbanden Ze zijn in de groei dus leren ze de praktijk van hun meerderen, de toepassing van de theorie in de praktijk leren ze op de werkvloer Moet worden voorgekauwd uit zichzelf kunnen ze het niet Verhoudingen Bij algemene eco.(grafieken/tabellen) aflezen van info moeilijk Mulo wel redelijk tevreden, LBGO niet matig tevreden(bij ko kleuters tot 2e klas) Zwak in breuken Bij loonslip een ieder moet het zelf kunnen lezen en berekenen, het schijnt niet door te dringen vb verschil bruto/netto loon aov percentages, ook al studeren ze niet door, moeten ze wel weten hoe/wat ze verdienen Meetkunde Eenvoudige meetkunde moeten ze meer krijgen en materiaalkunde 24

25 Voltages omrekenen, aanleg van bedrading Ze zijn in de groei dus leren ze de praktijk van hun meerderen, de toepassing van de theorie in de praktijk leren ze op de werkvloer 4.8 Houding ten opzichte van werk/studie Tabel 4.8: Afgerond percentage respondenten bij wie groot belang samengaat met niet tevreden of matig tevreden bij de competenties van houding ten opzichte van werk opleiding Competentie Belangstelling 49 Motivatie 49 Discipline 57 Georganiseerd en netjes werken 43 Leerbereidheid 42 Klantvriendelijkheid (n.v.t. voor MBO) 30 Over discipline is 57% van de respondenten die deze competentie van groot belang acht ontevreden. Motivatie en belangstelling staan in elkaars verlengde en het percentage respondenten dat deze twee competenties van groot belang acht en ontevreden is over de realisatie ervan, bedraagt 49%. Behalve bij leerbereidheid waren de vervolgopleidingen steeds minder tevreden dan het beroepenveld. Discipline Laat komen, verzuim (hoog) Laat komen, presentie (structureel), geld speelt geen rol Met behulp van studieschema's op weg helpen Niemand maakt huiswerk, komen elke dag laat, sanctie: schorsen, helpt bij sommigen wel (laat ouders komen) Motivatie Om het werk goed te kunnen doen noodzakelijk, het ministerie zelf moet ook (motivatietraining) stimuleren Ze zijn aan het werk omdat ze moeten werken Ze moeten een gezin onderhouden dus motivatie is er wel Worden veel fouten gemaakt Als er iets nieuws is neemt de motivatie toe, routinematig werk leidt tot verveling Belangstelling 25

26 Het gaat om het geld Het is specifiek vakgebied, bewuste keuze dat ontbreekt; de keuze die ze moeten maken, begeleiding daarbij wel motivatiesessies ter ondersteuning Te veel' belangstelling: redenen verschillen interne en externe stimulans/niet bewust gekozen: leerlingen haken af (niet uit eigen interesse hier: grote kans op drop out) Als je geen belangstelling hebt lukt het niet Ja want je zou je werk beter doen als je belangstelling had, hebben ze niet, willen gewoon geld verdienen 4.9 Conclusies Aan het einde van deze analysestap komen we tot de volgende algemene bevindingen: Gegeven dat de meerderheid van de respondenten nagenoeg alle competenties van groot belang acht, zullen de mismatch-percentages over het algemeen niet sterk verschillen van de gewone ontevredenheidsoordelen (de combinatie van niet en matig tevreden), zoals die in het vorige hoofdstuk te vinden zijn. Wel is duidelijk dat het concentreren op de groep die uitdrukkelijk een groot belang hecht aan deze competenties ertoe leidt dat hun ontevredenheid (en dus de mismatch) over de gehele linie wat sterker (enkele procenten) uitvalt. Meer dan 10% verschil in mismatch tussen de groep met en de groep zonder het oordeel redelijk belang vinden we slechts bij vier competenties: communicatieve vaardigheden, Engelse woordverwerving, verhoudingen (rekenen-wiskunde) en belangstelling (houding ten opzichte van werk/opleiding). Over alle competenties en alle rubrieken gezien is er een aanzienlijke mismatch te bespeuren tussen de verwachtingen van de respondenten en hun ervaringen met VOJ-afgestudeerden. Bij zelfontplooiing, effectief leren, Nederlands en Engels beleeft een meerderheid van de respondenten een dergelijk gebrek aan aansluiting. Bij de andere rubrieken is dat nog altijd voor gemiddeld ten minste 45% van de respondenten het geval. De ernstigste mismatch (80%) vinden we bij de competentie correct Nederlands taalgebruik, gevolgd door woordverwerving Engels (79%), het werken met verbanden van rekenen/wiskunde (79%) en zelfreflectie (78%). Kritisch denken, onderzoeken en plannen (uit de rubriek effectief leren) komen ook op mismatch-percentages boven 70%. Aan het andere uiterste vinden we een mismatch van 27% bij de gewone rekenkundige bewerkingen, van 30% bij klantvriendelijkheid en van 33% bij getalbegrip. Er is dus geen enkele competentie waarbij niet minstens een kwart van de groot belang -respondenten ontevreden is over de capaciteiten of prestaties van de instromende VOJ-afgestudeerden. 26

27 5 Leergebieden 5.1 Inleiding In het tweede gedeelte van de enquête is aan de respondenten gevraagd welke leergebieden voor hen prioriteit hebben en waarom, vanuit het perspectief van hun school/bedrijf/instantie/organisatie. Dit is geen doublure met de rubriek leergebieden uit de vragenlijst met de belang- en tevredenheidsoordelen, maar een aanvullend perspectief met een wat andere rubricering van leergebieden. 5.2 Bevindingen De bevindingen van dit deel van het onderzoek zijn samengevat in tabel 5.1. Daarin is ook aangegeven in welke mate er naar het oordeel van de respondenten er een mismatch is tussen de huidige situatie en de gewenste situatie ten aanzien van de kennis die de VOJ-geslaagden bezitten op het betreffende leergebied. Tabel 5.2: Percentages respondenten die een leergebied een hoge prioriteit geven en percentages respondenten die op een leergebied een mismatch waarnemen Leergebied prioriteit hoog mismatch ja Science/exacte vakken Talen Wereldoriëntatie Cultuureducatie Spel en beweging Beroepsoriëntatie Theoretische vakkennis Praktische vakkennis In een staafdiagram (met op gehele getallen afgeronde percentages) ziet dat er als volgt uit: 27

28 Diagram 5.1: overzicht hoge prioriteit en mismatch leergebieden Tabel en diagram bevatten dezelfde informatie, maar het diagram geeft daarbij een visuele indruk van de mate waarin een hoge prioriteit samengaat met een waargenomen mismatch tussen gewenste en gerealiseerde beheersing. Als we ons hier beperken tot de leergebieden die voor tenminste de helft van de respondenten een hoge prioriteit genieten, dan zien we bepaald zorgelijke verhoudingen bij beroepsoriëntatie, bij theoretische en praktische vakkennis en bij talen. Aan spel en beweging wordt ook wel vaak een hoge prioriteit toegekend, maar de mismatch tussen gewenst en gerealiseerd is daar minder vaak voorgekomen. - Laagste prioriteit: 1. en 2. wereldoriëntatie en cultuureducatie (29%) 3. science/exacte vakken (32%) - Hoogste prioriteit: 1. beroepsoriëntatie (90%) 2. praktische vakkennis (82%) 3. theoretische vakkennis (80%) 5.3 Motiveringen van respondenten Bij de prioriteitsoordelen hoorde een waarom -vraag. De respondenten hebben elk op hun eigen wijze hun prioriteit (hoog of laag) gemotiveerd. Het is instructief enkele van deze motiveringen (willekeurig gekozen) de revue te laten passeren. Talen Engels is een wereldtaal, dus belangrijk. Blij dat ze op sommige lagere scholen weer Engels hebben ingevoerd. Ze spreken en schrijven niet goed; de voertaal thuis zorgt voor achterstand. Omdat je met 5.5 kan overgaan; als je de helft beheerst, zit je voor de andere helft fout. Bij leerkrachten mag dat niet; het systeem moet veranderen. 28

29 Wanneer ze getoetst worden op taal, zitten ze op een lager niveau. Opleidingen sluiten niet op elkaar aan. Probleem: de moedertaal; thuis spreken ze Hindoestaans, Javaans en andere talen; daardoor krijgen ze een achterstand. Thuis is dan geen verlengstuk van de school en nu moet de school dit opvangen. Er zijn meer opstellen, spreekbeurten en dergelijke nodig voor de ontwikkeling, want nu hebben ze vrees om te spreken. Daarnaast lezen ze weinig. Science/exacte vakken Dit is meer van belang voor algemene vorming; het krikt je denkvermogen in het algemeen op. Wiskunde en natuurkunde zijn een probleem op de opleiding, afhankelijk van de vooropleiding; bij MULO B geen mismatch; bij LTS C wel. Het hangt af van hun verdere carrière, wat ze later willen worden: wiskunde is van belang voor rekenen. Men moet veel oefenen met verhoudingen. De een is ervoor geschapen en de ander niet; niet iedereen heeft een wiskundeknobbel. Scholing loopt hier vreselijk achter. Je moet een beeld hebben van hoe een normaal mens moet functioneren, dan kan je de beperking beter begrijpen terwijl dat wel belangrijk is, vooral biologie. Meetkunde en basisnatuurkunde zijn belangrijk, bijvoorbeeld dichtheid, uitzetten en krimpen; liever doen ze langer lts als ze theoretisch sterker worden, want nu vallen ze ertussen. Dit vormt de basis voor alles; je kan niet verder zonder die vakken. Wiskunde is geen vak, maar een hulpmiddel om andere vakken te leren. Wereldoriëntatie Maatschappijleerlessen hebben ze aangevraagd, hoe om te gaan met problemen. Voor de algemene ontwikkeling wel belangrijk, maar geen hoge prioriteit. Beter klaarstomen op de maatschappij: hoe dingen werken, op de hoogte zijn van regelgeving. Bijvoorbeeld ze nemen een dagje vrij om dingen te regelen; dan gaat het fout omdat ze niet de juiste weg weten te bewandelen, waardoor ze nog een dag vrij moeten nemen. Bedroevend, niemand weet waar Denemarken ligt. Ze begrijpen niet dat, ook al zijn we een christelijke opvang, andere religies ook worden opgenomen en dat ze daar ook voldoende over moeten weten. Algemene ontwikkeling als Wat was er gisteren op het nieuws? Men moet begrijpen wat/waarom gebeurt. Zeker nu met de globalisatie belangrijk (WHO, Caricom, Efta etc.) Cultuureducatie 29

Resultaten instaptoetsen Rekenen en Nederlands 2010 Rapportage aan de Profijtscholen

Resultaten instaptoetsen Rekenen en Nederlands 2010 Rapportage aan de Profijtscholen Resultaten instaptoetsen Rekenen en Nederlands 2010 Rapportage aan de Profijtscholen Rapportage: Analyse en tabellen: 4 Februari 2011 Mariëlle Verhoef Mike van der Leest Inleiding Het Graafschap College

Nadere informatie

Doel van deze presentatie is

Doel van deze presentatie is Doel van deze presentatie is Oplossingsgericht? Sjoemelen? Evaluatie van de praktische oefening. Verbetersuggesties qua oplossingsgerichtheid (niet met betrekking tot de inhoud van de gebruikte materialen)

Nadere informatie

De mediawijze adolescent

De mediawijze adolescent De mediawijze adolescent Amber Walraven, 12 november 2014 ITS, Radboud Universiteit Nijmegen 1 Inhoud Wat kunnen adolescenten wel op het gebied van mediawijsheid? Wat kunnen adolescenten niet op het gebied

Nadere informatie

Klanttevredenheidsonderzoek Bureau Wbtv 2015

Klanttevredenheidsonderzoek Bureau Wbtv 2015 Klanttevredenheidsonderzoek Bureau Wbtv 1 Juni 1 Doel van het onderzoek is het verkrijgen van inzicht in de huidige mate van tevredenheid van tolken en vertalers, afnemers van tolk- en vertaaldiensten

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO)

Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO) Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO) In opdracht van SLO Onderzoek personeelsadvertenties t.b.v. SLO Evaluatiestudie leerjaren 9-10-11 Versie 25 maart 2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding

Nadere informatie

Onderzoek Alumni Bètatechniek

Onderzoek Alumni Bètatechniek Onderzoek Alumni Bètatechniek 0 meting - Achtergrond Eén van de knelpunten op de Nederlandse arbeidsmarkt is een tekort aan technisch geschoolden. De Twentse situatie is hierin niet afwijkend. In de analyse

Nadere informatie

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 DE SLEUTELBLOEM BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool De

Nadere informatie

Individuele rapportage Webcamtest Leidinggeven (middelmanagement)

Individuele rapportage Webcamtest Leidinggeven (middelmanagement) wct134417 pagina 1 Individuele rapportage Webcamtest Leidinggeven (middelmanagement) Login: wct134417 Testdatum: 2 december 2008 U heeft deelgenomen aan de Webcamtest-leidinggeven voor middelmanagement.

Nadere informatie

ENQUÊTE: toetsing op maat

ENQUÊTE: toetsing op maat ENQUÊTE: toetsing op maat Bezoekers van de website van de PO-Raad konden hun mening geven over toetsing op maat. Tussen 22 januari en 6 februari 2013 hebben 201 mensen de enquête volledig ingevuld. De

Nadere informatie

Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers

Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers nderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Goirle DIMENSUS beleidsonderzoek April 2012 Projectnummer 488 Het onderzoek De gemeente Goirle is eind april 2010

Nadere informatie

Competentieprofiel Teamleider Scouting Lambertus Reuver

Competentieprofiel Teamleider Scouting Lambertus Reuver Competentieprofiel Teamleider Scouting Lambertus Reuver Leeswijzer Voor je ligt het competentieprofiel van de teamleider. Het profiel beschrijft wat er van een goed functionerende teamleider wordt verwacht.

Nadere informatie

Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).

Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Getallen 1 Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool

Nadere informatie

Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79

Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79 Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79 Boekbespreking Techniek in het natuurkunde-onderwijs M.J. de Vries, Uitg.: Technische Universiteit Eindhoven, 1988 Dissertatie, 278 p. De

Nadere informatie

Verbanden 1. Doelgroep Verbanden 1

Verbanden 1. Doelgroep Verbanden 1 Verbanden 1 Rekenen en Wiskunde Verbanden 1 bestrijkt de basisvaardigheden van Verbanden: de verschillende grafische presentaties, zoals tabel, rooster, staafdiagram, cirkeldiagram en grafiek. Doelgroep

Nadere informatie

KeCo De leerling actief!

KeCo De leerling actief! KeCo in het kort! 0 KeCo De leerling actief! Karel Langendonck Woudschoten Chemie Conferentie 2 en 3 november 2012 Zeist KeCo in het kort! 1 KeCo in het kort! 2 KeCo in het kort! Om maar meteen met de

Nadere informatie

Rapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:

Rapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email: Rapportage Competenties Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Competenties (QPN) 2 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op de competenties

Nadere informatie

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 DE PLATAAN BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool De Plataan.

Nadere informatie

Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).

Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool

Nadere informatie

Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd

Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd Advies Rapport Zoek ieders Talent & Excelleer! Hoe excellentie ook in het hoger onderwijs kan worden gestimuleerd Samenvatting Excellentie kan het beste worden gestimuleerd door het coachen van de persoonlijke

Nadere informatie

DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING. SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl

DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING. SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Programma Opbrengstgericht werken Wat is het en waarom belangrijk? Datateam methode Resultaten onderzoek

Nadere informatie

Product Informatie Blad - Taaltoets

Product Informatie Blad - Taaltoets Product Informatie Blad - Taaltoets PIB150-2010-Taaltoets Context In opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft de Commissie Meijerink onderzoek gedaan naar wat leerlingen

Nadere informatie

Handleiding ouderportaal ParnasSys

Handleiding ouderportaal ParnasSys Handleiding ouderportaal ParnasSys Inleiding Als team van WSKO basisschool Het Kompas vinden wij openheid naar ouders belangrijk. Tijdens de oriëntatie op een nieuw leerlingvolgsysteem hebben wij bewust

Nadere informatie

Enquête Telefonische dienstverlening

Enquête Telefonische dienstverlening Enquête Telefonische dienstverlening Enquête Telefonische dienstverlening Colofon Titel:Enquête Enquete Telefonische dienstverlening Opdrachtgever: Gemeente Velsen Opdrachtnemer: Marieke Galesloot Datum:

Nadere informatie

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Voorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal.

Voorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal. & OHHUOLQJHQKDQGOHLGLQJ LQOHLGLQJ Het sectorwerkstuk staat voor de deur. Misschien heb je er al slapeloze nachten van, misschien lijkt het je de leukste opdracht van je hele opleiding. Eindelijk iets leren

Nadere informatie

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 PANTA RHEI BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool Panta Rhei.

Nadere informatie

(Hoe) houden organisaties zich bezig met duurzame inzetbaarheid? Uitkomsten onderzoek. Uitkomsten enquête duurzame inzetbaarheid

(Hoe) houden organisaties zich bezig met duurzame inzetbaarheid? Uitkomsten onderzoek. Uitkomsten enquête duurzame inzetbaarheid (Hoe) houden organisaties zich bezig met duurzame inzetbaarheid? Uitkomsten onderzoek Datum: november 2012 Samensteller: Nicole Plugge, onderzoeker Business development, marketing en communicatie E-mail:

Nadere informatie

11-JARIG BASISONDERWIJS EEN STAP DICHTERBIJ

11-JARIG BASISONDERWIJS EEN STAP DICHTERBIJ 11-JARIG BASISONDERWIJS EEN STAP DICHTERBIJ Inleiding Het ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling (MinOV) werkt gestadig aan de verbetering van de kwaliteit van het basisonderwijs, onder meer via

Nadere informatie

Leerlingtevredenheidsonderzoek

Leerlingtevredenheidsonderzoek Rapportage Leerlingtevredenheidsonderzoek De Meentschool - Afdeling SO In opdracht van Contactpersoon De Meentschool - Afdeling SO de heer A. Bosscher Utrecht, juni 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent

Nadere informatie

2. Wat zijn per sector/doelgroep de algemene inzichten ten aanzien van de inhoud van de continuïteitsplannen?

2. Wat zijn per sector/doelgroep de algemene inzichten ten aanzien van de inhoud van de continuïteitsplannen? Samenvatting Aanleiding en onderzoeksvragen ICT en elektriciteit spelen een steeds grotere rol bij het dagelijks functioneren van de maatschappij. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie (hierna: Ministerie

Nadere informatie

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 DE WESTBROEK BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool De Westbroek.

Nadere informatie

Management summary - Flitspeiling: Week van passend onderwijs

Management summary - Flitspeiling: Week van passend onderwijs Management summary - Flitspeiling: Week van passend onderwijs Van 24 t/m 28 maart vond de Week van Passend Onderwijs plaats. De Week is een initiatief van het ministerie van OCW en 22 onderwijsorganisaties,

Nadere informatie

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Studentnummer: Naam aanmelder: Stap 1. Welkom heten en uitleggen wat het onderzoek inhoudt (Tijd: 5 minuten) Landelijk en bij de FEM is er sprake van een hoge

Nadere informatie

360 FEEDBACK 15/06/2012. Thomas Leiderschap Vragenlijst. Thomas Voorbeeld. Persoonlijk & Vertrouwelijk

360 FEEDBACK 15/06/2012. Thomas Leiderschap Vragenlijst. Thomas Voorbeeld. Persoonlijk & Vertrouwelijk 360 FEEDBACK 15/06/2012 Thomas Leiderschap Vragenlijst Thomas Voorbeeld Persoonlijk & Vertrouwelijk S Hamilton-Gill & Thomas International Limited 1998-2013 http://www.thomasinternational.net 1 Inhoud

Nadere informatie

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden Theoretisch kader: Zoals ik in mijn probleemanalyse beschrijf ga ik de vaardigheid creativiteit, van de 21st century skills onderzoeken, omdat ik wil weten op welke manier de school invloed kan uitoefenen

Nadere informatie

RKBS Bocholtz Bocholtz. Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs Haarlem, mei 2018

RKBS Bocholtz Bocholtz. Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs Haarlem, mei 2018 RKBS Bocholtz Bocholtz Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs 2018 Haarlem, mei 2018 Scholen met Succes Postbus 3386 2001 DJ Haarlem www.scholenmetsucces.nl info@scholenmetsucces.nl tel: 023 534 11

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

Het belang van begeleiding

Het belang van begeleiding Het belang van begeleiding Langdurig zieke werknemers 9 en 18 maanden na ziekmelding vergeleken Lone von Meyenfeldt Philip de Jong Carlien Schrijvershof Dit onderzoek is financieel mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

EFFECTEN VAN DE WEEKEND- SCHOOL VAN STICHTING WITTE TULP. - eindrapport - dr. Marga de Weerd. Amsterdam, november 2009

EFFECTEN VAN DE WEEKEND- SCHOOL VAN STICHTING WITTE TULP. - eindrapport - dr. Marga de Weerd. Amsterdam, november 2009 EFFECTEN VAN DE WEEKEND- SCHOOL VAN STICHTING WITTE TULP - eindrapport - dr. Marga de Weerd Amsterdam, november 2009 Regioplan Beleidsonderzoek Nieuwezijds Voorburgwal 35 1012 RD Amsterdam Tel.: +31 (0)20-5315315

Nadere informatie

Werkbelevingsonderzoek 2013

Werkbelevingsonderzoek 2013 Werkbelevingsonderzoek 2013 voorbeeldrapport Den Haag, 17 september 2014 Ipso Facto beleidsonderzoek Raamweg 21, Postbus 82042, 2508EA Den Haag. Telefoon 070-3260456. Reg.K.v.K. Den Haag: 546.221.31. BTW-nummer:

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Dit proefschrift gaat over de invloed van inductieprogramma s op het welbevinden en de professionele ontwikkeling van beginnende docenten, en welke specifieke kenmerken van inductieprogramma s daarvoor

Nadere informatie

M200608. Vooral anders. De kwaliteit van het personeel van de toekomst. Frans Pleijster

M200608. Vooral anders. De kwaliteit van het personeel van de toekomst. Frans Pleijster M200608 Vooral anders De kwaliteit van het personeel van de toekomst Frans Pleijster Zoetermeer, september 2006 De Werknemer van de toekomst Van alle ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf verwacht

Nadere informatie

PVA Jaar 2. Stefan Timmer S1001410 Klas: CE 2b

PVA Jaar 2. Stefan Timmer S1001410 Klas: CE 2b PVA Jaar 2 Stefan Timmer S1001410 Klas: CE 2b Inhoudsopgave blz. Voorblad - Inhoudsopgave 2 Plan van aanpak tweede jaar 3-4 Bijlage 1: Algemene domeincompetenties 5-6 (wat heb ik geleerd) Bijlage 2: Belangrijkste

Nadere informatie

Tevredenheid over start en ontwikkeling op de arbeidsmarkt

Tevredenheid over start en ontwikkeling op de arbeidsmarkt Tevredenheid over start en ontwikkeling op de arbeidsmarkt Hbo ers uit sector Onderwijs vaker tevreden... 2 Tweedegraads lerarenopleidingen hbo en lerarenopleidingen kunst/lo het vaakst tevreden... 4 Afgestudeerden

Nadere informatie

SECTORWERKSTUK 2013-2014

SECTORWERKSTUK 2013-2014 SECTORWERKSTUK 2013-2014 1 HET SECTORWERKSTUK Het sectorwerkstuk is een verplicht onderdeel voor alle leerlingen uit het Mavo. Het maken van een sectorwerkstuk is een manier waarop je, als eindexamenkandidaat,

Nadere informatie

RESULTATEN VAN DE AANVULLENDE ENQUETE

RESULTATEN VAN DE AANVULLENDE ENQUETE RESULTATEN VAN DE AANVULLENDE ENQUETE bij het oudertevredenheidsonderzoek 2010. Basisschool De Driesprong. Inleiding. In november 2010 zijn de ouders van de leerlingen van basisschool De Driesprong op

Nadere informatie

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 DE ZEEAREND BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool De Zeearend.

Nadere informatie

Appraisal. Datum:

Appraisal. Datum: Appraisal Naam: Sample Candidate Datum: 08-08-2013 Over dit rapport: Dit rapport is op automatische wijze afgeleid van de resultaten van de vragenlijst welke door de heer Sample Candidate is ingevuld.

Nadere informatie

Overgangsnormen 2008-2013. JUNIOR LEERWERKHUIS (onderbouw vmbo)

Overgangsnormen 2008-2013. JUNIOR LEERWERKHUIS (onderbouw vmbo) Overgangsnormen 2008-2013 JUNIOR LEERWERKHUIS (onderbouw vmbo) 01 Inhoud: 1. Algemene gegevens leerjaar 1 en 2 2. Regionale zorgonderwijsvoorziening Maasland K/T met LWO leerjaar 1 Regionale zorgonderwijsvoorziening

Nadere informatie

MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs

MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs M201114 MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs MKB-ondernemers over ondernemen in het reguliere onderwijs drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, november 2011 MKB ziet wel brood in

Nadere informatie

Rubrics vaardigheden

Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden

Nadere informatie

Van: Werkgroep Beroepsprofiel Bachelor of Engineering. Betreft: Evaluatie Bachelorprofiel Engineering met de techniekhogescholen

Van: Werkgroep Beroepsprofiel Bachelor of Engineering. Betreft: Evaluatie Bachelorprofiel Engineering met de techniekhogescholen Van: Werkgroep Beroepsprofiel Bachelor of Engineering Betreft: Evaluatie Bachelorprofiel Engineering met de techniekhogescholen Den Haag, 24 juni 2011 Beste Collega, Het landelijke beroepsprofiel Bachelor

Nadere informatie

Case Medewerkerstevredenheiden betrokkenheidscan

Case Medewerkerstevredenheiden betrokkenheidscan Case Medewerkerstevredenheiden betrokkenheidscan Hoe tevreden zijn de medewerkers met en hoe betrokken zijn zij bij de organisatie en welke verbeterpunten ziet men voor de toekomst? Wat is medewerkerstevredenheid

Nadere informatie

Resultaten Onderzoek September 2014

Resultaten Onderzoek September 2014 Resultaten Onderzoek Initiatiefnemer: Kennispartners: September 2014 Resultaten van onderzoek naar veranderkunde in de logistiek Samenvatting Logistiek.nl heeft samen met BLMC en VAViA onderzoek gedaan

Nadere informatie

HET ASSESSMENT INFORMATIE

HET ASSESSMENT INFORMATIE HET ASSESSMENT INFORMATIE HET ASSESSMENT U bent uitgenodigd voor een assessment. In de praktijk blijkt dat bij veel kandidaten vragen leven met betrekking tot dit soort onderzoek. In het hiernavolgende

Nadere informatie

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 TAAL EN REKENEN VAN BELANG toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 INHOUD Inleiding... 5 Hoofdstuk 1 Resultaten VMBO in de regio Den Haag... 7 1.1 Totaal overzicht van de afgenomen

Nadere informatie

Rubrics vaardigheden

Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden

Nadere informatie

4e Montessori Pinksterbloem Amsterdam. Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs Haarlem, oktober 2018

4e Montessori Pinksterbloem Amsterdam. Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs Haarlem, oktober 2018 4e Montessori Pinksterbloem Amsterdam Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs 2018 Haarlem, oktober 2018 Postbus 3386 2001 DJ Haarlem www.scholenmetsucces.nl info@scholenmetsucces.nl tel: 023 534 11

Nadere informatie

Kiezen in mavo 2. Cohort Park Lyceum Almere

Kiezen in mavo 2. Cohort Park Lyceum Almere Kiezen in mavo 2 Cohort 2018 Park Lyceum Almere Kiezen in mavo 2. Je staat voor een lastige keuze. Je gaat een keuze maken tussen de drie profielen en deze keuze bepaalt voor een deel je toekomstmogelijkheden.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 31 007 Parlementair onderzoek Onderwijsvernieuwingen Nr. 2 BRIEF VAN DE COMMISSIE PARLEMENTAIR ONDERZOEK ONDERWIJSVERNIEUWINGEN Aan de Voorzitter

Nadere informatie

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Leercentrum Nijmegen Oberon, november 2012 1 Inleiding Playing for Success heeft, naast het verhogen van de taal- en rekenprestaties van de

Nadere informatie

Tevredenheid Abw-cliënten. Benchmark rapportage gemeente Maassluis. December 2003

Tevredenheid Abw-cliënten. Benchmark rapportage gemeente Maassluis. December 2003 Tevredenheid Abw-cliënten Benchmark rapportage gemeente Maassluis December 2003 Benchmark Werk, Inkomen en Zorg Postbus 85932 2508CP Den Haag telefoon (070) 346 93 00 e-mail: gsd.benchmark@vng.nl website:

Nadere informatie

Samenvatting en rapportage Klanttevredenheidsonderzoek PPF 2011/2012

Samenvatting en rapportage Klanttevredenheidsonderzoek PPF 2011/2012 Samenvatting en rapportage Klanttevredenheidsonderzoek PPF 0/0 Stichting Personeelspensioenfonds Cordares (PPF) Astrid Currie, communicatieadviseur Maart 0 versie.0 Pagina versie.0 Inleiding Op initiatief

Nadere informatie

Simon Voorbeeld VERTROUWELIJK. 360 Feedback Competentietest

Simon Voorbeeld VERTROUWELIJK. 360 Feedback Competentietest Simon Voorbeeld 360 Feedback Competentietest 2015 Testcentrum Groei De Algemene Voorwaarden van Testcentrum Groei B.V., die zijn na te lezen op www.testcentrumgroei.nl zijn van toepassing op het gebruik

Nadere informatie

Naar een betere Match. Inventarisatie knelpunten onderwijs arbeidsmarkt in Zorg en welzijn in Haaglanden Nieuwe Waterweg Noord

Naar een betere Match. Inventarisatie knelpunten onderwijs arbeidsmarkt in Zorg en welzijn in Haaglanden Nieuwe Waterweg Noord Samenvatting Naar een betere Match. Inventarisatie knelpunten en oplossingen bij de aansluiting onderwijs arbeidsmarkt in Zorg en welzijn in de regio Haaglanden Nieuwe Waterweg Noord 1 Samenvatting van:

Nadere informatie

Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers

Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers Research Centre for Education and the Labour Market ROA Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers ROA Fact Sheet ROA-F-2014/1 Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt

Nadere informatie

Ouders op (be)zoek. Feedback van ouders op de online aangeboden informatie van Opvoeden.nl. december 2011. door: in opdracht van:

Ouders op (be)zoek. Feedback van ouders op de online aangeboden informatie van Opvoeden.nl. december 2011. door: in opdracht van: Ouders op (be)zoek Feedback van ouders op de online aangeboden informatie van Opvoeden.nl december 2011 door: in opdracht van: Inhoudsopgave Voorwoord blz. 3 1. Onderzoeksgroep blz. 4 2. Simulaties blz.

Nadere informatie

Als huiswerk voor de tweede bijeenkomst moeten de cursisten oefening 03.2 & 03.3 maken

Als huiswerk voor de tweede bijeenkomst moeten de cursisten oefening 03.2 & 03.3 maken Bijeenkomst 1 De trainer stelt zichzelf voor en geeft een korte toelichting over de inhoud en het doel van de training. Licht de afspraken en regels toe die gelden voor deelname. Neemt hier de tijd voor,

Nadere informatie

een functioneringsgesprek verschilt naar aard en doel van een evaluatie of beoordelingsgesprek

een functioneringsgesprek verschilt naar aard en doel van een evaluatie of beoordelingsgesprek Het functioneringsgesprek Wat Een functioneringsgesprek is een periodiek gesprek tussen de medewerker en de direct leidinggevende over het werk (inhoud en uitvoering van het werk, werksfeer en werkomstandigheden)

Nadere informatie

Toelichting bij het rapport van groep 3 t/m 8

Toelichting bij het rapport van groep 3 t/m 8 Toelichting bij het rapport van groep 3 t/m 8 De volgende items vindt u terug in de rapporten van alle groepen 3 t/m 8 De cognitieve vakken zijn per groep aangegeven. SOCIALE VAARDIGHEDEN WERKHOUIDNG CITO-LOVS

Nadere informatie

Van mbo-er naar succesvolle hbo-student Workshop doorstroom HBO - KNMP/SBA platformdag AA

Van mbo-er naar succesvolle hbo-student Workshop doorstroom HBO - KNMP/SBA platformdag AA Van mbo-er naar succesvolle hbo-student Workshop doorstroom HBO - KNMP/SBA platformdag AA Oefening van mbo-er naar succesvolle hbo-student Toelichting Als docent aan de opleiding voor apothekersassistent

Nadere informatie

Voor deze enquête bevragen jullie minstens 25 personen

Voor deze enquête bevragen jullie minstens 25 personen TIPS VOOR ENQUÊTES 1. Opstellen van de enquête 1.1 Bepalen van het doel van de enquête Voor je een enquête opstelt denk je eerst na over wat je wil weten en waarom. Vermijd een te ruime omschrijving van

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Tussenmeting 2015 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, oktober

Nadere informatie

Voorwoord. Veel succes met de schrijftraining! Amsterdam, februari 2012. Freek Bakker Joke Olie. 6 Voorwoord

Voorwoord. Veel succes met de schrijftraining! Amsterdam, februari 2012. Freek Bakker Joke Olie. 6 Voorwoord Voorwoord Schrijven op B2 is een takenboek dat hulp biedt bij de training in het schrijven van korte en langere teksten in het Nederlands, die geschreven moeten worden op het Staatsexamen NT2 II. Schrijven

Nadere informatie

Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 1. Inleiding Vanaf 2015 verandert het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (vanaf

Nadere informatie

KeCo De leerling actief! K. Langendonck. Werkgroep 14. De Nassau SG Breda

KeCo De leerling actief! K. Langendonck. Werkgroep 14. De Nassau SG Breda KeCo De leerling actief! Werkgroep 14 K. Langendonck De Nassau SG Breda KeCo in het kort! Om maar meteen met de deur in huis te vallen... KeCo staat voor Kennis en Competentie. Het betreft een, door Karel

Nadere informatie

doordat er op dat moment geen leeftijdsgenootjes aanwezig zijn. Als ze iets mochten veranderen gaven ze aan dat de meeste kinderen iets aan de

doordat er op dat moment geen leeftijdsgenootjes aanwezig zijn. Als ze iets mochten veranderen gaven ze aan dat de meeste kinderen iets aan de SAMENVATTING Er is onderzoek gedaan naar de manier waarop kinderen van 6 8 jaar het best kunnen worden geïnterviewd over hun mening van de buitenschoolse opvang (BSO). Om hier antwoord op te kunnen geven,

Nadere informatie

O.G. Heldringschool Den Haag. Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs Haarlem, november 2018

O.G. Heldringschool Den Haag. Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs Haarlem, november 2018 O.G. Heldringschool Den Haag Leerlingtevredenheidspeiling Basisonderwijs 2018 Haarlem, november 2018 Scholen met Succes Postbus 3386 2001 DJ Haarlem www.scholenmetsucces.nl info@scholenmetsucces.nl tel:

Nadere informatie

Beroepenwerkstuk 3 MAVO

Beroepenwerkstuk 3 MAVO Beroepenwerkstuk 3 MAVO 2015 2016 1 INLEIDING Het beroepenwerkstuk: Een van de onderdelen van het programma beroepenoriëntatie in 3 mavo is het maken van een beroepenwerkstuk en het presenteren hiervan

Nadere informatie

NTERVIEW. In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze. Doen waar je goed in bent

NTERVIEW. In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze. Doen waar je goed in bent NTERVIEW In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze Doen waar je goed in bent Ieder mens moet regelmatig keuzes maken. Dat begint al met de keuze voor een bepaalde school, een studie of een opleiding.

Nadere informatie

Marieke de Vries. 20 september 2006. 360 feedback

Marieke de Vries. 20 september 2006. 360 feedback Marieke de Vries 0 september 006 60 feedback Inhoudsopgave Inleiding Basisgegevens van de rapportage Geselecteerde competenties Toelichting overzichten 6 Algemeen overzicht 8 Gedetailleerd overzicht 9

Nadere informatie

Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit

Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels met de universiteit 1 2 Aansluiting Engels Een onderzoek naar de aansluitingsproblematiek van het vwo-vak Engels

Nadere informatie

Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie

Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie 1 Samenvatting In opdracht van de FamilieAcademie is een eerste effectmeting gedaan naar de training

Nadere informatie

Simon Voorbeeld VERTROUWELIJK. Competentietest

Simon Voorbeeld VERTROUWELIJK. Competentietest Simon Voorbeeld Competentietest 2015 Testcentrum Groei De Algemene Voorwaarden van Testcentrum Groei B.V., die zijn na te lezen op www.testcentrumgroei.nl zijn van toepassing op het gebruik van deze testrapportage.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

De Sleutel tot het benutten van potentie

De Sleutel tot het benutten van potentie De Sleutel tot het benutten van potentie Wat is potentie eigenlijk? Een snelle blik in een woordenboek levert de volgende resultaten op: het kunnen; dat waartoe iemand of iets toe in staat is; vermogen.

Nadere informatie

Steeman HRD Assessment Centers

Steeman HRD Assessment Centers Steeman HRD Wijk bij Duurstede www.steemanhrd.com info@steemanhrd.com tel: +31 (0)6 2367 1321 Steeman Human Resource Development ondersteunt individuele medewerkers, teams en organisaties bij het formuleren,

Nadere informatie

Deeltijdwerken in het po, vo en mbo

Deeltijdwerken in het po, vo en mbo Deeltijdwerken in het po, vo en mbo 1. Inleiding In Nederland wordt relatief veel in deeltijd gewerkt, vooral in de publieke sector. Deeltijdwerk komt met name voor onder vrouwen, maar ook steeds meer

Nadere informatie

Onderzoek Passend Onderwijs

Onderzoek Passend Onderwijs Rapportage Onderzoek passend onderwijs In samenwerking met: Algemeen Dagblad Contactpersoon: Ellen van Gaalen Utrecht, augustus 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Liesbeth van der Woud drs. Tanya Beliaeva

Nadere informatie

Competency Check. Datum:

Competency Check. Datum: Competency Check Naam: Sample Candidate Datum: 08-08-2013 Over dit rapport: Dit rapport is op automatische wijze afgeleid van de resultaten van de vragenlijst welke door de heer Sample Candidate is ingevuld.

Nadere informatie

ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN

ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN Dr. C.P. van Linschoten Drs. P. Moorer Definitieve versie 27 oktober 2014 ARGO BV Inhoudsopgave 1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Vraagstelling...

Nadere informatie

Rapportage Werksoorten. BIJ Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 02.04.2015. Email:

Rapportage Werksoorten. BIJ Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 02.04.2015. Email: Rapportage Werksoorten Naam: BIJ Voorbeeld Datum: 02.04.2015 Email: support@meurshrm.nl BIJ Voorbeeld / 02.04.2015 / Werksoorten (QWSN) 2 Inleiding Wat voor type werkzaamheden spreken jou aan? Wat voor

Nadere informatie

Districtsrapportage. NOORDWEST -Noord-Holland-Noord -Zuidelijk Noord-Holland

Districtsrapportage. NOORDWEST -Noord-Holland-Noord -Zuidelijk Noord-Holland Districtsrapportage NOORDWEST - - 21 INHOUDSOPGAVE Pagina ACHTERGRONDINFORMATIE 3 1 WERKGELEGENHEID 4 2 VACATURES 5 3 ECABO ENQUETE 6 4 LEERLINGEN 7 5 GEDIPLOMEERDEN 8 7 PERSPECTIEVEN WERKGEVERS 1 8 ARBEIDSMARKTPERSPECTIEVEN

Nadere informatie

Quickscan Bouw 2012 samenvatting

Quickscan Bouw 2012 samenvatting 2012 samenvatting Vraag & aanbod personeel in de bouw sector KBB 2012.26 Curaçao, mei 2013 Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Curaçao kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven curaçao tel

Nadere informatie

Kwaliteitsonderzoek begeleiding

Kwaliteitsonderzoek begeleiding Kwaliteitsonderzoek begeleiding Kwaliteitsonderzoek Begeleiding najaar 2016 Pagina 1 van 18 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Werkwijze en verantwoording 5 Het doel van het onderzoek 5 Uitvoering onderzoek

Nadere informatie

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Competentieprofiel Instituut voor Interactieve Media Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Aangepast in maart 2009 Inleiding De opleiding Interactieve Media

Nadere informatie