voor groep 3 tot en met kant en klare lessen voor het basisonderwijs, weer eens met een andere kijk gemaakt.

Transcriptie

1 PRAKTIJK Nieuwe methode: bewolessen voor groep 3 tot en met kant en klare lessen voor het basisonderwijs, weer eens met een andere kijk gemaakt. Een jaar of 8 geleden is Daam van Geest begonnen met het ontwikkelen van lessen voor groepsleerkrachten. Op zijn school is er één les van een vakleerkracht en één les van de groepsleerkracht. Het knaagde al lang. Daam zag het als zijn taak. Niet alleen zelf bruisende lessen te geven maar ook voor de groepsleerkrachten een kant en klaar plan met lessen ze ook echt gaan geven. Door: Daam van Geest len Van veel vakcollega s hoorde ik dat ze allerlei lessen hadden geschreven maar dat die zelden gebruikt worden door de groepsleerkrachten. Ik heb zelf naast de ALO de Pabo gedaan en ook wel eens een enkel dagje voor de groep gestaan. Ik ben het geheel door de bril van een groepsleerkracht gaan bekijken. Ik zag dat andere lesplannen vaak te veel klaarzetwerk voor groepsleerkrachten bevatten. De teksten zijn regelmatig onoverzichtelijk, niet duidelijk en te lang. De tekeningen zijn niet duidelijk en de situaties zijn niet uitdagend genoeg voor de kinderen. Ook zien leerkrachten bepaalde onderdelen niet zitten. Beer ben je thuis Groep 3,4 Dit zijn de uitgangspunten geworden voor de lessen die gemaakt zijn. Elke les op één pagina voor de duidelijkheid en het overzicht. Zie bijlage 4. Elke bewegingssituatie/onderdeel van de les op één aparte pagina uitgewerkt. Hier staat ook altijd een actiefoto die de kern van de situatie aangeeft. Zie bijlage 5 tot en met 8. Tikker(beer) HUIS Het was oorspronkelijk helemaal niet de bedoeling om deze lessen te laten drukken. Het is allemaal een beetje uit de hand gelopen. orbereiding anken om het gebied te begrenzen 22 << LO11 24 december 2013 n kast n lintje voor de beer

2 P R A K T I J K Blok 1 les 1 Groep 3,4 Lintjes 2 Tikker(beer) 1 3 Touwen HUIS Ballenbak (jongleren) Ongeveer 10 ballen. Ga spelen met een bal. Je mag alles doen met de bal zolang anderen er geen last van hebben. Als de bal achter de banken komt (uit het vak), dan breng je hem eerst terug en speelt weer verder. Diep wandrek hang (springen) Hang lintjes aan sport 7 Klim omhoog, ga door een gat, hang eerst goed stil en laat los. Er is 1 rij kinderen. Je gaat pas van de bank weg als 1 van de 4 klimplekken leeg is, dus als iemand los heeft gelaten. Er kunnen dus 4 tegelijk de opdracht doen. De eerste keer mag je niet hoger dan het lintje. Daarna mag je iedere beurt een sport hoger als je dat makkelijk durft. Niet hangen aan de bovenste rode buis! (I.v.m. gevaar van wegglijden). Touwen schuine bank (zwaaien) Pak het touw ter hoogte van je voorhoofd, spring naar achteren, zwaai heen en weer en land zonder vallen op de bank. Hierna mag je dit nog 2x doen en daarna is de volgende aan de beurt. Wachten achter de pilon, je mag pas op de bank komen als je voorganger voor de 3e keer op de bank landt. Het touw op de plek waar de bank het verste weg staat heeft geen knoop. Spring naar achteren om meer snelheid te krijgen. Beer ben je thuis (tikspelen) De beer zit met lintje aan achter de kast (berenhol zie tekening). De kinderen starten in het huis en lopen langzaam naar het berenhol (kast). De beer komt te voorschijn en tikt de kinderen. De kinderen rennen terug naar hun huis achter de pilonnen. Als je getikt bent, dan leg je een pilon om(je moet naar het ziekenhuis, drinkt een drankje). De beer mag niet in het huis komen (voorbij de pilonnenrij). Niemand klimt op de kast. Als alle pilonnen op zijn, dan gaan de kinderen zitten in het huis en kiest de beer een nieuwe beer LO11 24 december 2013 >> 23

3 PRAKTIJK Gedetailleerde tekeningen in kleur ontworpen met Corel Draw. Corel Draw is een uitgebreid tekenprogramma. Vergelijkbaar met Photoshop als fotoprogramma. Een grote diversiteit van 240 verschillende bewegingssituaties voor groep 3 tot en met 8. Eén van de selectiecriteria is het weinig klaarzetwerk. Maar...het is geen rekenles! Alle onderdelen zijn gekozen uit 450 succesonderdelen vanuit de praktijk. Alle onderdelen zijn in de praktijk door groepsleerkrachten getest en bijgesteld. De 99 lessen zijn onderverdeeld in, 33 lessen voor groep 3 en 4, 33 lessen voor groep 5 en 6, 33 lessen voor groep 7 en 8. De inhoud De 33 lessen van elke jaargroep (3/4, 5/6 of 7/8) zijn weer verdeeld in vijf handzame deeltjes. Deel 1: zomerherfst. Deel 2: herfstkerst. Deel 3: kerstvoorjaar. Deel 4: voorjaarmei. Deel 5: meizomer. In de meeste lessen wordt bewogen in vier groepjes. De lessen voor de groepen 3 en 4 bestaan uit 30 lessen voor vier groepjes en drie klassikale lessen. De lessen voor de groepen 5 en 6 bestaan uit 25 lessen voor vier groepjes en acht klassikale lessen. De lessen voor de groepen 7 en 8 bestaan uit 20 lessen voor vier groepjes en dertien klassikale lessen. Alle leerlijnen komen vanwege de kerndoelen in ruim voldoende mate aan bod: doelspelen, tikspelen, jongleren/over en weer in plaatsen, mikken, zelfverdediging/ stoeien, springen, zwaaien, balanceren, over de kop, loop en ren. Bewegen en muziek staat elke laatste les van elk oneven deel centraal. Dit is dan een klassikale les met verschillende bewegen en muziek opdrachten maar afgewisseld met andere activiteiten. Bijbehorende muziek wordt op cd meegeleverd. Deze lessen bewegingsonderwijs zijn oorspronkelijk bedoeld voor groepsleerkrachten van basisschool de Achthoek in Amsterdam, de school waar ik werk. Toen bleek dat ze ook in andere willekeurige gymzalen met succes gebruikt kunnen worden, heb ik besloten ze in vijftien handzame boekjes te laten drukken. Zwaaien Diepspringen Voor wie is het bedoeld? Het is in eerste instantie bedoeld voor groepsleerkrachten van basisscholen die zelf bewegingsonderwijs geven. Ze hebben een kant en klaar raamwerk /jaarplan dat direct bruikbaar is. Voor beginnende vakleerkrachten bewegingsonderwijs is het ook een fijne basis waaraan ze jaren houvast kunt hebben. Voor ervaren vakleerkrachten is het zeker geschikt om weer verfrissend nieuwe ideeën op te doen. neem er eens een kijkje! Daam van Geest is vakleerkracht op basisschool de Achthoek in Amsterdam. Tevens is hij coördinator van vakleerkrachten van de Amsterdamse Stichting voor Katholiek Onderwijs. Foto s: Martin Asses Contact: 24 << LO11 24 december 2013 daamvangeest@gmail.com

4 P R A K T I J K Beer ben je thuis? Ballenbak advertentie NIEUW VAN BOEKEN GA JE DENKEN De auteurs van dit boek leveren sterk werk door de helderheid waarmee ze deze boodschap overbrengen: veel van wat ons verbazen kan in het gedrag van het kleine grut is heel normaal. En toch gaat dit boek vooral over de grens die tegenwoordig midden in de aandacht staat: tot waar is het normaal, vanaf wanneer is het grensoverschrijdend, en hoe weten we of het verwijst naar seksueel misbruik? Peter Adriaenssens, kinder en jeugdpsychiater, docent aan de Katholieke Universiteit Leuven en directeur van het Vertrouwenscentrum kindermishandeling van VlaamsBrabant. DOKTERTJE SPELEN? OVER LICHAMELIJKHEID EN SEKSUALITEIT BIJ JONGE KINDEREN BIEKE DETAVERNIER, MARINA DE BEUCKELAER, STEIN DE STERCK, INGE VANDERSTRAETE, ANJA VAN LOOVEREN Hoe gaat onze huidige maatschappij om met het thema seksualiteit en wat is de mogelijke impact hiervan op onze kinderen? Wat mogen we verwachten van een normale psychoseksuele ontwikkeling en meer bepaald bij kleuters? Wanneer worden er grenzen overschreden en hoe kunnen we dit begrijpen? Wat is de impact hiervan op ouders? Hoe kan een kleuterschool op een constructieve manier hiermee omgaan? Met dit boek willen de auteurs hun visie en ervaringen delen met anderen. Ze hopen hiermee tegemoet te komen aan de vele vragen over het thema seksualiteit bij jonge kinderen. ISBN // 2013 // 112 blz. // 22,50 EUR Acco Nederland Westvlietweg 67 F NL2495 AA Den Haag info@uitgeverijacco.nl loacco indd :05 LO11 24 december 2013 >> 25

5 Tikspelen Insluitertje Groep 6,7,8 Lopers Tikker Tikker Tikkers Wachters Voorbereiding 2 banken, een matje, een kast 6 pilonnen, een zandloper, een foambal een emmer, 20 pittenzakken een wachtplek voor de wachters De lopers lopen van achter de kast (zie opstelling) buitenom de banken, langs de tikkers naar de mat. Op de mat zijn ze vrij. Als dit lukt pakken ze één pittenzak, lopen door het midden (hier zijn ze ook vrij) naar de kast en beginnen opnieuw. Ze pakken zoveel mogelijk pittenzakken. De tikkers tikken in 2 minuten zoveel mogelijk kinderen. Regels De tikkers mogen gewoon lopen met de bal in de handen en helemaal achter de kast langs. De tikkers moeten tikken met de bal in de handen dus niet afgooien. Als je af bent, dan sluit je achteraan bij de wachters. De voorste van de wachters komt erin als loper. De voorste wachter is scheidsrechter. 7825

6 Loop en ren Lintjes Ren Groep 3 t/m 8 Knotsen of omgekeerde kegels Judomatjes 2 kastdelen kinderen staan ieder op een matje en hebben elk een lintje in hun hand. De overigen zitten op de bank. De voorste van de bank is scheidsrechter. De eerste van het matje gooit, vanaf het matje, een goed stuiterende roze bal in één van de twee kastkoppen. De bal is mis (of hij stuitert er weer uit) De volgende van de mat pakt de bal en is aan de beurt om te gooien. Als er één kind van de mat af stapt, dan zegt de scheidsrechter dat het af is. Als er 2 kinderen van de mat af rennen dan beoordeelt de scheidsrechter wie het laatste terug is. Dit kind is af en sluit achteraan. De bal is raak! (Hij komt uiteindelijk tot stilstand te liggen in één van twee kastdelen) Alle 4 de kinderen rennen met hun lintje naar de knotsen en leggen hun lintje erom. Als de knots omvalt moeten ze terug om hem recht te zetten. De scheidsrechter kijkt wie het laatste terug is op de mat. Dit kind komt achteraan op de bank. De scheidsrechter neemt de plaats in van dit kind en krijgt ook de bal om te gooien. De daarop volgende beurt moeten de kinderen het lintje brengen ipv halen. Algemene opmerkingen Dit spel is zeer geschikt om kinderen zelfstandig te laten doen. Voor de scheidsrechter is het het meest leerzaam. Hij moet goed opletten of er niet toch kinderen van het matje stappen. Of er kegels omvallen en beslissen wie het laatste is en of iedereen wel klaar stond toen de bal gegooid werd. Variatie 1 Breng een rubber ring, de 2e keer halen. 2 Breng een ring en neem het lintje mee terug, de 2e keer breng het lintje en neem de ring mee terug. 3 Het lintje ligt om de kegel: Ren naar het lintje kruip erdoor, en leg het er weer om. 4 Zet 1 kastkop achter een rechtopstaand wandrek.(laat het 2e kastkop dan achterwege. Met dank aan Paul Verleg en Robin Henneke

7 Mikken Wandrekmikken Groep 4 t/m 8 Voorbereiding Een wandrek, 2 ballen of pittenzakken, een stukje schilderstape of lijn en een bank als wachtplek. 2 spelers, 2 scheidsrechters, de rest wachters. Gooi de bal door het onderste gat. Pas als de bal raak, is gooi je door het 2e gat enz. Wie heeft als eerste op volgorde door alle gaten gegooid? Regels Gooi van achter het streepje. Als je gegooid hebt, haal je zelf je bal of pittenzak op. Iedere gooier heeft een eigen scheidsrechter die het juiste gat steeds aanwijst. Die scheidsrechter klimt dus mee naar boven. Als het laatste gat geraakt is, dan geeft de scheidsrechter dit duidelijk aan. Gooiers sluiten achteraan, scheidsrechters worden gooiers en de voorste wachtenden worden scheidsrechters. Variatie 1 Speel het spel met pittenzakken.(groep 4,5) 5632

8 Balanceren Wandrekopdrachten Groep 4 t/m 6 Wandrekopdrachten Tik sport 10 aan Klim door gat 8 en 4 Klim door gat 9 Klim door gat 6,5 en 4 Klim door gat 2 en 3 en tik sport 7 aan. Klim door gat 7 en 8 en tik sport 10 aan Klim naar boven en door 3 gaten die je zelf wilt naar beneden Ga staan op sport 8 Klim met één voet tot sport 6 Klim door gat 1,2,3,4,5 en 6 Klim door gat 8,7,6,5,4,3,2 en 1 Klim naar boven zonder sport 5 aan te raken Klim van boven met één voet naar beneden. Voorbereiding het A4 papier met wandrekopdrachten ligt voor de bank vastgeplakt met tape. Kopieër de volgende pagina. een vertikaal wandrek 2 matjes een wachtbank met een pilon Als je aan de beurt bent kies je een opdracht van het papier. Je doet deze en je sluit achteraan. Zo kunnen er 4 kinderen tegelijk een opdracht doen. De volgende keer kies je weer een andere opdracht. Regels Je mag pas van de bank opstaan als 1 van de 4 kolommen van het wandrek leeg is. 5613

9 5613 Wandrekopdrachten Tik sport 10 aan Klim door gat 8 en 4 Klim door gat 9 Klim door gat 6,5 en 4 Klim door gat 2 en 3 en tik sport 7 aan. Klim door gat 7 en 8 en tik sport 10 aan Klim naar boven en door 3 gaten die je zelf wilt naar beneden Ga staan op sport 8 Klim met één voet tot sport 6 Klim door gat 1,2,3,4,5 en 6 Klim door gat 8,7,6,5,4,3,2 en 1 Klim naar boven zonder sport 5 aan te raken Klim van boven met één voet naar beneden.

10 Wandrekopdrachten II Tik de bovenste rode door steeds een sport over te slaan. Raak alle sporte n aan met je voeten. Maak een koprol om de 5 e sport. Klim door gat 9 en tik sport 10 aan. Klim 3 keer door een gat en weer naar beneden. Hang 30 seconden aan sport 9. Klim aan de achterkant omhoog, door het 8 e gat en aan de voorkant terug. Klim omhoog door je voeten tegen elkaar te houden, dus springend. Klim door gat 8. Ga er doorheen, trek je 4x op en ga als een slang naar beneden. Tik de bovenste rode aan door steeds 2 sporten over te slaan. Klim door gat 4 en 6. Spring van sport 4 af.

11 Tikspelen Tafeltennisballetje Groep 5 t/m 8 Voorbereiding 2 tafeltennisballetjes 2 tikkers kijken naar de muur (of doen hun ogen dicht) en jij geeft 2 van de lopers een tafeltennisballetje in de handen. Dit worden de 2 bevrijders. Alle lopers houden hun handen voor hun lichaam als 2 kommetjes op elkaar zodat je niet ziet wie het balletje in hun handen hebben. De tikkers proberen de 2 tafeltennisballetjes te pakken te krijgen. De lopers bevrijden elkaar steeds door een tafeltennisballetje in de handen van kinderen te doen die getikt zijn. Regels Op startteken gaan de tikkers kinderen tikken. Alle lopers houden hun handen voor hun lichaam als 2 kommetjes op elkaar zodat je niet ziet wie het tafeltennisballetje in hun handen hebben. Omdat ze hun handen voor hun lichaam hebben, weten de tikkers dat de lopers niet af zijn. Als je getikt bent, dan laat je je handen open zien. Als je een balletje in je handen hebt dan krijgt de spelleider dit en het komt niet meer in het spel. Je doet daarna je handen open voor je en blijft staan tot je bevrijdt wordt (zie volgende regel). Als je géén balletje in je handen hebt, dan doe je je handen voor je lichaam als een open kommetje. Je moet dan stil blijven staan. Wanneer je er een balletje in krijgt van een bevrijder, dan doe je je handen dicht en ben jij een nieuwe bevrijder. Aandachtspunten Vertel de kinderen dat als ze geen balletje in hun handen hebben, ze net moeten doen alsof ze bevrijders zijn, dan is het voor de tikkers moeilijker.

12 Bewegen & muziek HandsUp Groep 4 t/m 8 Voorbereiding Regelmatige muziek met duidelijke lengtes van BPM of liedje 12: hands up De kinderen staan op een lijn en doen hun ogen dicht. Wanneer de muziek wordt aangezet doen ze steeds op tel 1 (van de 8) hun armen omhoog. Aandachtspunten Leg de kinderen uit waarvoor dit is: Voor de kinderen om de 8 tellen te leren horen en die belangrijkste tel 1 te leren horen. En voor jou om te kunnen zien hoeveel en wie dit beheersen. Wanneer je merkt dat veel kinderen het niet kunnen dan kun je af en toe meetellen meetellen 1 t/m 8. Tel daarna 1 of 2x niet mee zodat kinderen zelf in hun hoofd mee moeten/gaan tellen. Nog duidelijker is meetellen en een fluit op tel 1. Fluit en tel daarna steeds zachter Met dank aan Heleen Kerkhof

13 Bewegen & muziek Maat met nadoen Groep 3 t/m 8 Voorbereiding 5 of 6 turnmatjes muziek BPM of liedje 19 Op ieder matje staan 2 kinderen naast elkaar. De tweetallen op de matjes bedenken samen een eigen manier van bewegen op de maat van de muziek. De andere kinderen stappen in hun eentje op de maat van de muziek de zaal door en kiezen hun eigen weg. Als ze bij een matje komen waar een tweetal een beweging doet, blijven ze stilstaan en doen deze beweging een tijdje na. De kinderen kiezen zelf wanneer ze weer verder gaan stappen. Aandachtspunten Geef vooraf een aantal voorbeelden zoals kontjezwaaien, springen of eenvoudige armbewegingen Met dank aan Rianne Mooibroek Kristel Vermeulen

14 Mikken Afweergeschut Groep 6,7,8 hoog laag laag toestel kast 4 delen Hoog toestel veel pittenzakken Emmer Veel zachte ballen Voorbereiding Twee teams staan ieder aan een kant van de banken. Ze hebben elk een zwarte emmer. Van ieder team staat iemand op het hoge toestel in het andere vak en 2 kinderen op het lage toestel in het andere vak. Er liggen veel pittenzakken op ieder hoog toestel. Er zijn veel zachte ballen in het spel.(liefst meer dan 12). Maak zoveel mogelijk punten. Dit doe je door: Een bal aan de overkant in de basket te gooien (het is handig om dit via de persoon op het hoge toestel te laten doen) en daarna 1 pittenzak terug te gooien vanaf het hoge toestel en deze op te vangen weer op jouw eigen helft in de emmer. De kinderen kunnen ook verdedigen door de bal op verschillende plaatsen uit de lucht te gooien (het eigenlijke afweergeschut). Dit kan op de volgende plekken: Regels Als de bal naar de kinderen op de verhogingen wordt gegooid. Als de bal naar de basket wordt gegooid. Als de bal door de basket naar beneden komt (kan hij weer terug gegooid worden). Als de pittenzak terug wordt gegooid naar de emmer. Als degene op het hoge toestel in de basket heeft gescoord, mag hij de pittenzak gooien en moet daarna van het hoge toestel af.(wisselen) Er komt een ander op. Het verzamelen van ballen is verboden. Het op kinderen mikken is ook verboden. Niemand mag over de bank stappen. 7846