Voedingsadvies bij kauw- en slikstoornissen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voedingsadvies bij kauw- en slikstoornissen"

Transcriptie

1 Voedingsadvies bij kauw- en slikstoornissen Wat? Een kauw- en/of slikstoornis (dysfagie) kan ontstaan als gevolg van de behandeling bij hoofd-halstumoren. De symptomen bij dysfagie zijn pijn bij het slikken en een verhoogde kans op verslikken. Deze bijwerkingen van de behandeling zijn meestal tijdelijk, maar kunnen in sommige gevallen ook blijvend zijn. Door uw voeding aan te passen, kan u toch voor voldoende calorie-inname zorgen. Een goede voedingstoestand zorgt immers voor een beter herstel. Voedingstips Algemeen Zorg voor een goede mond- en tandhygiëne. Eet in een rustige omgeving. Slik bewust en geconcentreerd. Eet vaak kleine maaltijden (bv. om de twee uur) in plaats van drie grote maaltijden per dag. Zo beperkt u de sliklast. Het is belangrijk dat u voldoende blijft eten en dat u probeert om zo weinig mogelijk gewicht te verliezen. Neem kleine hapjes en kauw goed. Zo krijgt u een kleiner en zachter voedselvolume dat makkelijker weggeslikt kan worden. Eet daarom zo veel mogelijk zacht, vochtig voedsel dat in heel fijne stukken gesneden is of maal de producten met een keukenrobot of mixer. Vermijd scherpe kruiden en specerijen zoals peper, mosterd, sambal en knoflook. Neem een rechte zithouding aan (90 ) bij het eten en leun het hoofd licht naar voren, eet bij voorkeur niet in bed. Als het slikken moeilijk gaat, draai uw hoofd dan iets beter naar achter, zodat het voedsel makkelijker in de keel glijdt. Blijf na de maaltijd nog een 15-tal minuten rechtop zitten zodat het eten zeker van de slokdarm in de maag kan zakken. Praat niet met een volle mond of tijdens het eten. U loopt het risico om u te verslikken. Wanneer u problemen hebt om pillen of capsules door te slikken, vraag uw arts dan of u ze mag pletten of openen; vraag ook of de medicatie bestaat onder een andere vorm (bv. siroop). Koude en lauwe voeding geven vaak minder slikklachten dan warme. U kan de voeding eventueel afkoelen met ijsblokjes. -1-

2 Water en vloeistoffen Voldoende vochtinname houdt de mond en keel vochtig. Daardoor kan u makkelijker slikken. Drink op geregelde tijdstippen een glas water of niet-bruisende frisdrank. Spreid deze inname over de dag. Drink water na alles wat u gegeten of gedronken heeft. Water of sausen kunnen ook helpen om uw eten door te slikken als u last heeft van een droge mond. Spoel regelmatig (+/- acht maal per dag) uw mond met water, kamillethee of een spoelmiddel voorgeschreven door uw arts. Het is belangrijk dat uw slijmvliezen altijd vochtig blijven. Soep bevat veel vocht. Het kan een maaltijd niet vervangen aangezien het minder voedzaam is. U kan de soep echter wel verrijken door de groenten eerst in vetstof aan te stoven en er gemalen kaas, kruidenkaas, ei, room, volle melk, gemixte aardappelen of vlees aan toe te voegen. Een verrijkte soep kan wel dienen als een volwaardige maaltijd. Graanproducten en aardappelen Vermijd hard brood of toast. Kies liever voor zachtere broodsoorten zoals melkbrood, rozijnenbrood, sandwiches, Besmeer het brood met zacht, smeuïg beleg zoals smeerkaas, salades, Verwijder eventueel de korst. Sop uw brood in koffie, thee, melk, yoghurt, soep. Vervang brood eventueel door een broodpap, door het brood te vermengen met koffie, thee, melk of soep/bouillon. De broodpap kan u op smaak brengen met suiker of boter. Aardappelen kan u prakken met een vork. U kan er ook aardappelpuree van maken door er melk, room, boter en eventueel een ei en/of geraspte kaas aan toe te voegen. Kies voor pastagerechten met een saus. Pastagerechten zijn vaak glad en minder droog waardoor ze gemakkelijk naar binnen glijden. Groenten Vermijd rauwe en harde groenten. Kook de groenten goed gaar. Voeg bij de gekookte groenten eventueel een klontje boter of maak een groentesausje. Doe zachte kaas (smeerkazen, type Camembert), roomkaas of geraspte kaas door groentepuree. Vermijd vezelige groenten zoals doperwten, maïs, champignons, asperges, schorseneren en bleekselderij. Zachte groenten zijn bijvoorbeeld andijvie, bloemkool, broccoli, koolsoorten, sperziebonen, witloof, worteltjes en spinazie. Vervang de groente eens door stoofpeertjes, appelmoes, ingelegd fruit. -2-

3 Fruit Kies voor minder zuur fruit, zoals aardbeien, peer, perzik, banaan, gele kiwi. Citrusfruit zoals sinaasappel, citroen, limoen, pompelmoes, ananas kunnen irriterend werken. Fruit uit blik is een goed alternatief. Dit is minder irriterend. Maak een fruitpapje met verscheidene stukken fruit, een kinderkoek of kindermeel. Melk en melkproducten Als u gewicht verliest, kies dan volle melkproducten in plaats van magere of halfvolle producten. Eet zuivelproducten zoals pap, pudding, yoghurt, roomrijst enz. Ze zijn gemakkelijk door te slikken en hebben bovendien voldoende voedingswaarde. Als u last heeft van wondjes in de mond, kan yoghurt een eerder prikkelend effect hebben. Room is bijzonder geschikt om de zachtheid van producten te verhogen. U kunt zelfs een eetlepel room als glijmiddel gebruiken vóór elke maaltijd. Als melk te veel slijm geeft, kan u kiezen voor platte kaas of de plantaardige variant van melk, namelijk soja- of haverdrink. Vlees, vis, ei en vervangproducten Vis en ei hebben meestal een zachtere consistentie dan vlees. Kies voor zachte voedingsmiddelen zoals gehakt, worst, gevogelte (kip, kalkoen, struisvogel), ragout van vlees of kip, gekookte of gestoomde vis, vis uit blik. Vers rauw gehakt kan dienen als beleg voor op de boterham. Bak vlees en vis niet te hard. Vegetarische producten zoals tahoe of tempeh kunnen een goede afwisseling zijn. Smeer- en bereidingsvet Sausen en jus kunnen de smaak van uw voedsel verbeteren en het slikken makkelijker maken. Maak droge voeding sappiger met sausjes, jus, room, groentesap of gesmolten boter. Restgroep Vermijd chips en afgeleiden. Deze zijn vaak te hard en te gekruid. Ze drogen de mond uit en zijn vaak moeilijker door te slikken. Vermijd alcoholische dranken en drink liever geen koolzuurhoudende dranken (zoals frisdranken). Ze drogen de mond uit en bemoeilijken zo het slikproces. Ook munt droogt de mond uit. Tussendoortjes Minimum 3 tot 4 tussendoortjes per dag. U kan een milkshake maken door melk, zacht fruit en eventueel ijs samen te voegen. Kies voor zachte koeken zoals cake, zacht gebak, wafel, U kan koeken ook verzachten door ze in vloeistoffen zoals koffie te doppen. Zorg voor een goede mondhygiëne -3-

4 wanneer u zoete voedingsmiddelen eet. Zacht brood met zacht beleg (smeerkaas, slaatje, préparé, paté, vleessalade). Yoghurt, platte kaas, pudding, pannenkoeken. Bijvoeding Wanneer slikken moeilijk wordt of wanneer u gewicht begint te verliezen, kan u voedingssupplementen met hoge caloriewaarde gebruiken (advies bij uw arts, apotheker en diëtiste). Verwittig uw arts tijdig bij gewichtsverlies of slikproblemen. Maar let op: schakel niet onnodig snel over op vloeibare voeding want kauwen heeft een gunstige invloed op de smaak en de speekselproductie. Naam Beschrijving Afbeelding Beschikbaarheid Richt-prijs Babymeel Rijstvlokken Gebruiksklare granenvlokken. fruitpap in 1,49/ 225g 7 granen Voorgekookte vlokken tarwe, rijst, rogge en boekweit. fruitpap in 1,46/ 200g Koekjesmeel Gebruiksklare granenvlokken. fruitpap in 3,49/ 600g Cerelac Koekjesmeel 4,65/ 800g Cerelac Start Koekjesmeel Glutenvrij koekjesmeel. Geschikt om fruitmaaltijden mee in 2,88/ 300g Cereals rijst en vanille Rijstcrème Glutenvrij 1,65/ 250g

5 Cereals stracciatella Smaak vanille met stukjes chocolade. 3,92/ 400g 5 granen Instant-graanvlokken. Geschikt om fruit- en melkpap mee in 1,62/ 250g Transit Instant- graanvlokken met bifidus B. 2,49 / 250g cacao Instant graanvlokken met chocoladesmaak. Geschikt om fruit- en te dikken 1,64/ 250g good night Instant graanvlokken op basis van linde en 5 granen.. 2,39 / 250g Revogan Instant graanvlokken Instant graanvlokken. Smaken: banaan, framboos, honing en oranjebloesem, perzik, banaan, cacao, caramel Apotheek of dieetwinkel 6,90 / 500g Babymaaltijden Vanaf 2,46 Bledina Blédichef Vanaf 2,48 Naturnes Vanaf 2,64 Gemixte dagschotel Clinutren Mix Gemixte dagschotel- rijk aan energie en eiwitten Apotheek of dieetwinkel 10,64 / 6x75g Oncologie/0061

Voedingsadviezen bij passageklachten. in de slokdarm

Voedingsadviezen bij passageklachten. in de slokdarm Voedingsadviezen bij passageklachten in de slokdarm 1 2 Wanneer er in de slokdarm een vernauwing bestaat, kan passage van voedsel moeilijk plaatsvinden. Om obstructie (= verstopping) van de slokdarm te

Nadere informatie

PATIËNTENINFO Tips bij sliklast na cervicale fusie operatie

PATIËNTENINFO Tips bij sliklast na cervicale fusie operatie PATIËNTENINFO Tips bij sliklast na cervicale fusie operatie LOGOPEDIE U onderging recent een cervicale fusie in ons ziekenhuis. Na de operatie ondervinden veel mensen last bij het slikken. Tijdens de operatie

Nadere informatie

Energie- en eiwitrijke voeding

Energie- en eiwitrijke voeding Energie- en eiwitrijke voeding Beste patiënt Deze brochure is opgesteld om te zorgen voor gewichtsoptimalisatie in de voorbereiding op uw operatie. Dit indien er sprake is van ongewenst gewichtsverlies

Nadere informatie

Een operatie? Let op uw voeding!

Een operatie? Let op uw voeding! Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand

Nadere informatie

Voeding bij chronische longziekten

Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.

Nadere informatie

Tips bij ondergewicht voor kinderen

Tips bij ondergewicht voor kinderen 1 Tips bij ondergewicht voor kinderen 1. Algemene voedingstips Neem meermaals per dag een kleine maaltijd. Zo kan je naast de drie hoofdmaaltijden ook nog enkele eetmomenten tussendoor voorzien. Zorg voor

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 1125 Inleiding De diëtiste is bij u langs geweest om met u te bespreken waar u met uw eten en drinken rekening mee

Nadere informatie

Dieet bij een stent in de slokdarm/maag

Dieet bij een stent in de slokdarm/maag VOEDING & DIEET Dieet bij een stent in de slokdarm/maag ADVIES Dieet bij een stent in de slokdarm/maag U hebt een stent in uw slokdarm of maag gekregen. Een stent is een buisje dat een holle gang open

Nadere informatie

Vloeibare voeding. Vloeibare voeding. Diëtetiek

Vloeibare voeding. Vloeibare voeding. Diëtetiek Vloeibare voeding Vloeibare voeding Diëtetiek 1 Wanneer vloeibare voeding? Door ziekte of behandeling is het nodig dat u (tijdelijk) vloeibare voeding gebruikt. Dit kan zijn omdat u bijvoorbeeld slik-

Nadere informatie

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Dieet bij COPD Informatie voor patiënten F0521-1011 mei 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44

Nadere informatie

HET LEVERSPAREND DIEET

HET LEVERSPAREND DIEET HET LEVERSPAREND DIEET Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.031N 20170720 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Veel vet en moeilijk verteerbaar voedsel prikkelt

Nadere informatie

Het leversparend dieet

Het leversparend dieet Het leversparend dieet Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.031N 20171109 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Veel vet en moeilijk verteerbaar voedsel prikkelt

Nadere informatie

VOEDINGSADVIEZEN BIJ TAND EN/OF KAAK OPERATIES

VOEDINGSADVIEZEN BIJ TAND EN/OF KAAK OPERATIES VOEDINGSADVIEZEN BIJ TAND EN/OF KAAK OPERATIES (BIMAXILLAIRE OSTEOTOMIE). Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.029N 20170720 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken

Nadere informatie

Voorbereiding darmonderzoek

Voorbereiding darmonderzoek Voorbereiding darmonderzoek Laxeren met Moviprep en Bisacodyl Waarom deze folder? U krijgt in overleg met uw arts binnenkort een darmonderzoek. Uw darmen moeten voor dit onderzoek helemaal schoon zijn.

Nadere informatie

ENERGIERIJKE VOEDING. Martine Blomme: Liese Willockx: Karolien Uyttersprot:

ENERGIERIJKE VOEDING. Martine Blomme: Liese Willockx: Karolien Uyttersprot: ENERGIERIJKE VOEDING Mocht u, na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om telefonisch contact op te nemen met de verantwoordelijke diëtiste: Martine Blomme: 02 476 34 99 Liese

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij een maagverkleining en laparoscopische nissen

Voedingsadviezen bij een maagverkleining en laparoscopische nissen Voedingsadviezen bij een maagverkleining en laparoscopische nissen INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN INHOUD 1. Inleiding...4 2. Enkele aandachtspunten...4 3. Wat mag ik eten en drinken...4 4. Welke voedingsmiddelen

Nadere informatie

MONDSLIJMVLIES- ONTSTEKING. na radiotherapie

MONDSLIJMVLIES- ONTSTEKING. na radiotherapie MONDSLIJMVLIES- ONTSTEKING na radiotherapie MONDSLIJMVLIESONTSTEKING na radiotherapie Bij bestraling van de mond- en keelholte kunt u last krijgen van een pijnlijke mond en keel. Ze zien rood en zijn gezwollen.

Nadere informatie

Voeding bij kaakreconstructie. Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie

Voeding bij kaakreconstructie. Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie Voeding bij kaakreconstructie Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie Gemalen voeding bij kaakreconstructie Na een chirurgische ingreep waarbij de kaak/kaken gereconstrueerd zijn, is het noodzakelijk dat

Nadere informatie

Dieet bij een kaakfixatie

Dieet bij een kaakfixatie Dieet bij een kaakfixatie Informatie voor patiënten F0415-1011 juni 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070

Nadere informatie

Voeding bij ziekte en herstel

Voeding bij ziekte en herstel Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen

Nadere informatie

BESTRALING HOOFD EN HALS

BESTRALING HOOFD EN HALS + BESTRALING HOOFD EN HALS Mocht u, na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om telefonisch contact op te nemen met de verantwoordelijke diëtiste: Martine Blomme: 02 476 34 99

Nadere informatie

Voorbereiding darmonderzoek

Voorbereiding darmonderzoek Voorbereiding darmonderzoek Laxeren met Moviprep en Bisacodyl Waarom deze folder? U krijgt in overleg met uw arts binnenkort een darmonderzoek. Uw darmen moeten voor dit onderzoek helemaal schoon zijn.

Nadere informatie

Voorbereiding darmonderzoek

Voorbereiding darmonderzoek Voorbereiding darmonderzoek Laxeren met Moviprep en Bisacodyl Waarom deze folder? U krijgt in overleg met uw arts binnenkort een darmonderzoek. Uw darmen moeten voor dit onderzoek helemaal schoon zijn.

Nadere informatie

Adviezen bij slikproblemen

Adviezen bij slikproblemen Adviezen bij slikproblemen 2 Inleiding In deze folder vindt u adviezen die u kunnen helpen het slikken zo makkelijk mogelijk te maken. Houding - Zorg dat u goed rechtop op de stoel zit. - Zorg ervoor dat

Nadere informatie

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam

Nadere informatie

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee

Nadere informatie

Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek

Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis SNAQ-score > 2 Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Ondervoeding

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij een maagverkleining

Voedingsadviezen bij een maagverkleining Voedingsadviezen bij een maagverkleining 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding.... 3 2. Enkele aandachtspunten.. 3 3. Wat mag ik eten en drinken?... 4 Week 1. 4 Week 2. 4 Week 3. 5 Mag ik snacks eten?.. 5 4. Welke

Nadere informatie

Voedingsadvies na een buismaagoperatie

Voedingsadvies na een buismaagoperatie Voedingsadvies na een buismaagoperatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift, neem dan

Nadere informatie

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies

Nadere informatie

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding.

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding. Voeding bij geïrriteerd slijmvlies van de mond, keel en/of slokdarm Door de bestraling kan het slijmvlies van de mond en keel geïrriteerd raken. Dit kan klachten geven bij het eten. Aanpassing van de voeding

Nadere informatie

BUIKPIJN, DARMKRAMPEN EN DIARREE na radiotherapie

BUIKPIJN, DARMKRAMPEN EN DIARREE na radiotherapie BUIKPIJN, DARMKRAMPEN EN DIARREE na radiotherapie BUIKPIJN, DARMKRAMPEN EN DIARREE na radiotherapie Uw darmen zijn erg gevoelig voor straling en ze raken gemakkelijk geïrriteerd. Daardoor kunt u last krijgen

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij Stent

Voedingsadviezen bij Stent Patiënteninformatie Voedingsadviezen bij Stent 1234567890-terTER_ Voedingsadviezen bij Stent Om de passage van voedsel in de slokdarm of in de dunne darm te verbeteren, is bij u een stent geplaatst. Een

Nadere informatie

Darmreiniging. 2 onderzoeken op 1 dag

Darmreiniging. 2 onderzoeken op 1 dag Darmreiniging 2 onderzoeken op 1 dag 2 U krijgt dit advies omdat het van belang is dat uw darmen schoon zijn. Alleen dan kan de arts het onderzoek goed uitvoeren. Vezelbeperkt dieet Drie dagen voor het

Nadere informatie

HET RESTENARM DIEET. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N

HET RESTENARM DIEET. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N HET RESTENARM DIEET Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.037N 20170720 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Restenarme voeding prikkelt de darmen zo weinig mogelijk

Nadere informatie

Voeding bij een vernauwing of dreigende afsluiting darm

Voeding bij een vernauwing of dreigende afsluiting darm Voeding bij een vernauwing of dreigende afsluiting darm Beste patiënt Een vernauwing of dreigende afsluiting of obstructie in de darm kan de doorgang van voedselresten belemmeren. Voornamelijk grote stukken

Nadere informatie

Voeding en Parkinson

Voeding en Parkinson Voeding en Parkinson Versie mei 2017 Inleiding Bij de ziekte van Parkinson kan het eten en drinken op den duur moeizamer gaan. Er kunnen klachten ontstaan zoals verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen,

Nadere informatie

RESTENRIJKE VOEDING. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N

RESTENRIJKE VOEDING. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N RESTENRIJKE VOEDING Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.019N 20170720 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Om een dagelijks een goede darmwerking en gezonde

Nadere informatie

FORMAT BEHANDELPLAN MW, DE JONG (CASUS 1)

FORMAT BEHANDELPLAN MW, DE JONG (CASUS 1) FORMAT BEHANDELPLAN MW, DE JONG (CASUS ) Namen studenten + studentnrs: Groep: Lisanne Revenberg (23668) Jet Oude Reimer (2655) 2VD F2 Patiëntengegevens: Naam patiënt: Geboortedatum: Afdeling: Naam behandelend(e)

Nadere informatie

Voedingsadvies bij een Nissen fundoplicatie

Voedingsadvies bij een Nissen fundoplicatie Patiënteninformatie Voedingsadvies bij een Nissen fundoplicatie rkz.nl De chirurg schrijft u na de operatie een voedingsadvies voor. Hierbij mag u de eerste week alleen dik vloeibaar en gemalen eten, zoals

Nadere informatie

Vloeibare voeding bij mond- en kaakaandoeningen

Vloeibare voeding bij mond- en kaakaandoeningen Vloeibare voeding bij mond- en kaakaandoeningen inhoud Waarom deze brochure? 4 Hoe komt u aan vloeibaar voedsel? 4 Algemene richtlijnen 5 Samenstelling van de maaltijden 6 Praktische tips 8 Uw vragen 10

Nadere informatie

Hoe werk je nu met de driehoek?

Hoe werk je nu met de driehoek? Weet en eet gezond Dit boekje gaat over gezonde voeding en over de driehoek die je kan helpen om iedere dag en iedere maaltijd gezond te eten. Als je gezond eet en genoeg beweegt zal je ook minder snel

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens opname

Risico op ondervoeding tijdens opname Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op

Nadere informatie

ZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter

ZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes Wie beter eet, wordt sneller beter mellitus ZorgSaam 1 Wie beter eet, wordt sneller beter! U krijgt deze folder aangeboden, omdat is gebleken dat uw voedingstoestand

Nadere informatie

Wie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding

Wie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding Wie beter eet, wordt sneller beter! Wie ziek is moet herstellen en wie geopereerd moet worden, moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam meer energie, eiwit en

Nadere informatie

Infofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen

Infofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen leren de actieve voedingsdriehoek kennen en begrijpen de indeling ervan. De leerlingen kunnen zelf voedingsmiddelen indelen bij de passende voedselgroep. geeft

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico

Nadere informatie

Lekker eten met minder zout

Lekker eten met minder zout Lekker eten met minder zout Inleiding In deze brochure vindt u informatie over hoe u het zoutgehalte in uw voeding kunt verminderen en toch lekker kunt blijven eten. Gemiddeld krijgen we per dag 9 gram

Nadere informatie

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 7 Les 1

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 7 Les 1 Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 7 Les 1 de maaltijd Het is eten. Het kan warm of koud zijn. de vis Het is een dier dat zwemt in het water. Er zijn veel soorten vissen. sommige soorten kun je eten.

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen Energie en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Inleiding Als uw kind ziek is, verbruikt het lichaam van uw kind meer energie en voedingsstoffen in vergelijking met een gezond kind. Ook kan een ziekte

Nadere informatie

Dieet bij een kaakfixatie

Dieet bij een kaakfixatie Dieet bij een kaakfixatie U heeft een operatie gehad waarbij uw boven- en onderkaak met ijzerdraad aan elkaar zijn bevestigd. Zolang uw kaken zijn vastgezet (kaakfixatie), kunt u niet goed kauwen. Uw eten

Nadere informatie

Maagdarmsparende voeding

Maagdarmsparende voeding Maagdarmsparende voeding Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.035N 20171109 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Een maagdarmsparend dieet bevat zo weinig mogelijk

Nadere informatie

Blijven eten en ervan genieten

Blijven eten en ervan genieten Infobrochure Blijven eten en ervan genieten voedingsadvies voor kankerpatiënten mensen zorgen voor mensen Waarom blijft eten en drinken belangrijk? 3 Adviezen bij weinig eetlust 3 Adviezen bij aversie,

Nadere informatie

Dieet bij een stent in de slokdarm/maag

Dieet bij een stent in de slokdarm/maag VOEDING & DIEET Dieet bij een stent in de slokdarm/maag ADVIES Dieet bij een stent in de slokdarm/maag U hebt een stent in uw slokdarm of maag gekregen. Een stent is een buisje dat een holle gang open

Nadere informatie

Dieetadviezen bij wondgenezing

Dieetadviezen bij wondgenezing Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)

Nadere informatie

Dieetrichtlijnen bij (dun) vloeibare voeding

Dieetrichtlijnen bij (dun) vloeibare voeding Centrumlocatie Het is noodzakelijk dat u enige tijd een (dun) vloeibare voeding gebruikt. Een (dun) vloeibare voeding bevat niet zoveel energie en voedingstoffen als een vaste voeding. Een vloeibare voeding

Nadere informatie

Voeding ter voorbereiding op uw darmoperatie

Voeding ter voorbereiding op uw darmoperatie Voeding ter voorbereiding op uw darmoperatie 2 Inleiding U wordt binnenkort geopereerd aan uw darmen. Het is beter als uw darm voor de operatie niet vol harde ontlasting zit. Ook kan er sprake zijn van

Nadere informatie

Energie- en eiwitverrijkt dieet

Energie- en eiwitverrijkt dieet Energie- en eiwitverrijkt dieet Informatie voor patiënten F0204-1011 oktober 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Dun vloeibare voeding

Dun vloeibare voeding Dun vloeibare voeding 1 Meander Medisch Centrum Afdeling Diëtetiek Algemeen telefoonnummer 033 850 50 50 Dieet voor: Datum: Diëtist: Telefoonnummer: Specialist: 2 Inleiding Op dit moment kunt u alleen

Nadere informatie

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie

Nadere informatie

Werkwijze en gebruik Richtlijn aangepaste consistenties

Werkwijze en gebruik Richtlijn aangepaste consistenties Werkwijze en gebruik In deze richtlijn wordt aangegeven welke voedingsmiddelen er gebruikt kunnen worden als de logopedie advies heeft gegeven over consistentie bij een bepaald slikprobleem. Tevens staat

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77 Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding

Nadere informatie

VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE

VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE U heeft een kaakoperatie ondergaan, waardoor u moeilijk kunt slikken of kauwen. Daarom eet u tijdelijk vloeibare en/of gemalen voeding. Het is belangrijk dat deze voeding voldoende

Nadere informatie

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Adviezen voor een optimale voeding Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Optimale voeding Wanneer u de laatste maanden onbedoeld bent afgevallen en/of minder eetlust heeft gehad, heeft dit invloed

Nadere informatie

ProFitt: Diëtetiek & Lifestyle coaching. Voeding & Kanker

ProFitt: Diëtetiek & Lifestyle coaching. Voeding & Kanker : Diëtetiek & Lifestyle coaching Voeding & Kanker Voorstellen Marloes van Dommelen, diëtist sinds 2013 Werkzaam bij : diëtistenpraktijk in Nijmegen 16 locaties in Nijmegen Voorbeelden van vragen uit de

Nadere informatie

VOEDINGSADVIES NA OSTEOTOMIE

VOEDINGSADVIES NA OSTEOTOMIE VOEDINGSADVIES NA OSTEOTOMIE Mocht u, na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om telefonisch contact op te nemen met de verantwoordelijke diëtiste: Iris Verstappen: 02 474 92

Nadere informatie

Voedingsadvies voor de 70-plusser

Voedingsadvies voor de 70-plusser Voedingsadvies voor de 70-plusser Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar vooral belangrijk! Voeding levert de energie en voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren. Ouder

Nadere informatie

Dieetrichtlijnen bij (dun) vloeibare voeding

Dieetrichtlijnen bij (dun) vloeibare voeding Het is noodzakelijk dat u enige tijd een (dun) vloeibare voeding gebruikt. In deze folder leest u meer hierover. Vloeibare voeding /ondervoeding Een (dun) vloeibare voeding bevat niet zoveel energie en

Nadere informatie

Voedingsadvies bij een kaakfixatie. Diëtetiek

Voedingsadvies bij een kaakfixatie. Diëtetiek Voedingsadvies bij een kaakfixatie Diëtetiek Inleiding De arts heeft u doorverwezen naar de diëtist omdat u dun vloeibare voeding moet gebruiken. Dit boekje geeft u informatie over: waarom een dun vloeibare

Nadere informatie

Dieet bij decubitus (doorliggen)

Dieet bij decubitus (doorliggen) Dieet bij decubitus (doorliggen) Wat is decubitus In de volksmond wordt decubitus doorliggen genoemd. Decubitus ontstaat als door ziekte of ongeval het lichaam langdurig in dezelfde houding moet blijven,

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

Eiwit- en energieverrijkt dieet

Eiwit- en energieverrijkt dieet Eiwit- en energieverrijkt dieet 1 Inleiding Als gevolg van ziekte of na een operatie, is het mogelijk dat uw eetlust minder is. Voor een betere reactie op uw behandeling en een sneller herstel, is het

Nadere informatie

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als

Nadere informatie

dasfwefsdfwefwef Darmreiniging

dasfwefsdfwefwef Darmreiniging Darmreiniging 2 Inleiding In deze folder treft u informatie aan over de voorbereidingen op uw darmonderzoek (coloscopie). Om de dikke darm van binnen goed te kunnen bekijken dient uw darm helemaal schoon

Nadere informatie

Gezonde Voeding. Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn

Gezonde Voeding. Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn Gezonde Voeding Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn Een juiste balans voor gezondheid en milieu 3 uitgangspunten: Meer plantaardige producten dan dierlijke Vermijden van ultrabewerkte producten Verspil

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Dieetadvies bij onderbuikbestraling

Patiënteninformatie. Dieetadvies bij onderbuikbestraling Patiënteninformatie Dieetadvies bij onderbuikbestraling Inhoud Inleiding... 4 Algemeen advies... 4 Voedingsadvies... 4 Algemene richtlijnen... 4 Groenten... 5 Fruit... 6 Suggesties voor de maaltijden

Nadere informatie

Zachte voeding na een behandeling door de kaakchirurg

Zachte voeding na een behandeling door de kaakchirurg Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Zachte voeding na een behandeling door de kaakchirurg z Na een behandeling door de kaakchirurg is het mogelijk dat u enige tijd

Nadere informatie

VOEDING NA SLEEVE GASTRECTOMIE

VOEDING NA SLEEVE GASTRECTOMIE VOEDING NA SLEEVE GASTRECTOMIE Mocht u, na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om telefonisch contact op te nemen met de verantwoordelijke diëtiste: Ilse Callebaut: 02 476 60

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl Ongewild afvallen Dietetiek gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet het Gemini Ziekenhuis aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink

Nadere informatie

Voeding - Energie- en eiwitrijke adviezen bij vochtbeperking

Voeding - Energie- en eiwitrijke adviezen bij vochtbeperking Voeding - Energie- en eiwitrijke adviezen bij vochtbeperking Deze folder is bedoeld voor mensen die behandeld worden door een diëtist van Bernhoven. Eten is niet altijd vanzelfsprekend smakelijk en gezellig.

Nadere informatie

Voedingsadvies na gastric bypass. Beperking volume. Aanwijzingen dat u teveel hebt gegeten

Voedingsadvies na gastric bypass. Beperking volume. Aanwijzingen dat u teveel hebt gegeten Voedingsadvies na gastric bypass Bij de gastric bypass operatie ontstaat er een kleine maag. De hoeveelheid voedsel die men daarna per maaltijd kan innemen is daardoor sterk beperkt. Tevens wordt het voedsel

Nadere informatie

Sneller herstellen door beter te eten

Sneller herstellen door beter te eten Sneller herstellen door beter te eten Dieetbehandeling voor: Naam: Geboortedatum: Datum van afgifte: Naam diëtist: Telefoonnummer diëtist: Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat kunt

Nadere informatie

Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren

Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren Jessa Ziekenhuis

Nadere informatie

Bij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen.

Bij ongewenst afvallen is het belangrijk verder gewichtsverlies te voorkomen en liefst weer enkele kilo s aan te komen. Voeding tijdens ziekte Wie ziek is moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam bij ziekte meer energie, eiwit en andere voedingsstoffen nodig dan normaal. Eten

Nadere informatie

ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING

ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING 436 Inleiding Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar eten is ook goed voor ons. Door te eten krijgen we allerlei belangrijke voedingsstoffen binnen, zoals energie,

Nadere informatie

Daarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie.

Daarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie. Voeding bij COPD Inleiding Een gezond, afwisselend eetpatroon is voor iedereen goed. Voedsel is immers de brandstof van ons lichaam. Klachten als kortademigheid, vermoeidheid en hoesten kunnen uw lichamelijke

Nadere informatie

Eten na een kaakoperatie

Eten na een kaakoperatie Eten na een kaakoperatie U bent geopereerd aan uw kaken vanwege een kaakverplaatsing (osteotomie) of een gebroken kaak en u kunt daardoor moeilijk kauwen. Juist na een operatie is het echter van belang

Nadere informatie

Gezonde voeding voor 75-plussers

Gezonde voeding voor 75-plussers metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor de patiënt Gezonde voeding voor 75-plussers UZ Gent, Dienst Geriatrie Gezonde voeding voor 75-plussers Inleiding Inleiding De actieve voedingsdriehoek

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE

Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE U heeft vanwege uw ziekte misschien minder eetlust. Misschien bent u ook onbedoeld afgevallen. U loopt dan het risico ondervoed te raken. In deze folder leest

Nadere informatie

patiënteninformatie kindergeneeskunde Vaste voeding

patiënteninformatie kindergeneeskunde Vaste voeding patiënteninformatie kindergeneeskunde Vaste voeding ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be - www.azsintjozef-malle.be Dit

Nadere informatie

De valkuilen na bariatrische heelkunde. Inleiding

De valkuilen na bariatrische heelkunde. Inleiding De valkuilen na bariatrische heelkunde Hannelore Declercq Annick De Vriese Goussey Julie Inleiding De gastricbypass is geen wondermiddel in de strijd tegen obesitas maar een hulpmiddel dat samen met gezonde

Nadere informatie

Gemalen en zachte voeding

Gemalen en zachte voeding Gemalen en zachte voeding Door uw ziekte of door de behandeling kan het noodzakelijk zijn dat u (tijdelijk) een gemalen/zachte voeding gebruikt. Moeite met kauwen en slikken, een probleem met de passage

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek 1 Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

Gezonde en aangepaste voeding bij het ouder worden. Kimberly Feys Diëtiste Liesbeth De Meyer Logopediste

Gezonde en aangepaste voeding bij het ouder worden. Kimberly Feys Diëtiste Liesbeth De Meyer Logopediste Gezonde en aangepaste voeding bij het ouder worden Kimberly Feys Diëtiste Liesbeth De Meyer Logopediste Als alles goed gaat Gezonde voeding Gezond kauw- en slikpatroon Gezonde voeding Voedingsdriehoek

Nadere informatie

Voeding bij pancreatitis

Voeding bij pancreatitis UMC St Radboud Voeding bij pancreatitis (alvleesklierontsteking) Patiënteninformatie Deze brochure geeft u algemene informatie over de voeding bij pancreatitis. Heeft u na het lezen van deze brochure nog

Nadere informatie

Zwangerschapsbraken. gevoelige slokdarm door het braken waardoor slikken moeizaam gaat

Zwangerschapsbraken. gevoelige slokdarm door het braken waardoor slikken moeizaam gaat Zwangerschapsbraken Zwangerschapsbraken wordt ook wel hyperemesis gravidarum genoemd. Het is een term die wordt gebruikt voor overmatig braken tijdens de eerste helft van de zwangerschap. Veel vrouwen

Nadere informatie

Vernauwing in de darm bij dikke darmkanker Dieetadviezen.

Vernauwing in de darm bij dikke darmkanker Dieetadviezen. Vernauwing in de darm bij dikke darmkanker Dieetadviezen www.nwz.nl Inhoud Dieetadviezen 3 Wat kunt u wél gewoon eten en drinken? 6 Uw vragen 6 2 Bij dikke darmkanker kan een vernauwing in de dikke darm

Nadere informatie

voedingsadviezen na gastric bypass

voedingsadviezen na gastric bypass voedingsadviezen na gastric bypass 1 2 VOEDINGSADVIEZEN NA GASTRIC BYPASS Inleiding Na de gastric bypass operatie ontstaat er een kleine maag. De hoeveelheid voedsel die men daarna per maaltijd kan innemen

Nadere informatie