Die prachtige groene gordel tusschen de oude en nieuwe stad
|
|
- Patricia Helena van Wijk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Leidse singels Minke Walda Paul Meurs SteenhuisMeurs Die prachtige groene gordel tusschen de oude en nieuwe stad De Witte Singel, met links het koepeltje van het 18de-eeuwse buiten Groenhoeven, 1897 SteenhuisMeurs, een onderzoeksbureau voor cultuurhistorie, beschreef de afgelopen maanden in Groen aan de hand van een aantal van haar groene projecten hoe cultuurhistorie een bijdrage heeft geleverd aan ontwerpen voor verandering. Na het Amsterdamse Oosterpark, de Beemster, het Marco Poloplantsoen in het Utrechtse Kanaleneiland en Houten-Noord nu de Leidse singels, de groene singelgordel rondom de historische binnenstad. De singelrand in Leiden staat volop in de belangstelling. De gemeente Leiden ontwikkelt samen met het burgerinitiatief Stadslab Leiden en andere stadspartners de historische singelgordel rondom de binnenstad tot een aaneengesloten stadspark. In oktober 2012 schreef de gemeente Leiden in Groen over de plannen voor de ontwikkeling van het Singelpark. De gemeente benoemde hierbij het unieke karakter van de voormalige vestinggordel vanwege zijn lengte van ruim zes kilometer en de intactheid van de structuur, maar ook vanwege de grote diversiteit. Door de verschillende functies die de singelgordel door de eeuwen heen heeft gehad, kent het gebied een grote historische gelaagdheid, met veel bijzondere plekken. Op de voormalige vestwallen en bolwerken liggen onder andere de middeleeuwse muurtoren Oostenrijk, de twee overgebleven zeventiende-eeuwse stadspoorten, 6 GROEN
2 de Hortus Botanicus, het negentiende-eeuwse singelpark het Plantsoen, de universitaire Sterrenwacht en de rijksmonumentale Meelfabriek. De gemeente Leiden vindt het belangrijk dat de geschiedenis van de singelrand meegenomen wordt in de ontwikkeling van het Singelpark. Hoe maak je van de singelrand een modern en aantrekkelijk stadspark, met behoud van de waardevolle elementen uit die lange geschiedenis? En kunnen vanuit de cultuurhistorie handvatten aangereikt worden voor de parkaanleg? In het najaar van 2012 maakte SteenhuisMeurs in opdracht van de gemeente een cultuurhistorische waarderingskaart en een inventarisatie van de noodzaak van verder cultuurhistorisch onderzoek naar de singelrand. Het onderzoek diende als input voor het gemeentelijk kader- en uitvoeringsbesluit voor het Singelparkproject, waarin de projectaanpak voor de komende jaren zal worden beschreven. Door de gemeente zijn in de singelrand een aantal deelgebieden onderscheiden die in fasen zullen worden ontwikkeld. Bij de herontwikkeling is een goed beeld van de geschiedenis en cultuurhistorische waarde nodig om het erfgoed te kunnen behouden en de kwaliteiten maximaal in te kunnen zetten voor de toekomst. De cultuurhistorische onderzoeksagenda biedt hiervoor houvast en kan worden ingezet om ontwerpende partijen een duidelijke richtlijn mee te geven bij ruimtelijke ontwikkelingen en zo cultuurhistorie te borgen in het ontwerp. Groene gordel aan de rand van de stad De herontwikkeling van de singelrand tot een stadspark voegt een nieuwe laag toe aan de lange geschiedenis. De gemeentelijke wens van een aaneengesloten stadspark blijkt daarbij geen nieuw initiatief. Een belangrijke cultuurhistorische waarde van de singelrand is zijn functie als groene recreatiegordel aan de rand van de (binnen)stad. Tot de ontmanteling van de fortificaties in de negentiende De Maresingel, met op de achtergrond de Marekerk, Door de aanleg van een dubbele bomenrij op de singels ontstond een groene wandeling op de grens tussen stad en platteland Plattegrond van Leiden uit W.J. van Campen. De ontmanteling en herinrichting van de vestwallen en bolwerken vanaf 1816 met onder andere plantsoenen en industrie is goed zichtbaar GROEN 7
3 De Meelfabriek. Het negentiende-eeuwse singelpark het Plantsoen. eeuw, vormden de verdedigingswerken rond Leiden een samenhangend systeem met een gemeenschappelijk doel: veiligheid en inkadering van de stedelijke ruimte. In veel steden waren de vestingwerken vanuit defensieve overwegingen beplant: het groen had een belangrijke militaire functie als camouflage, barrière en leverancier van hakhout. In Leiden wijzen verpachtingen van het recht op het maaien van gras op de bolwerken en vestwallen uit de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw erop dat de aarden wallen in die tijd gedeeltelijk met gras moeten zijn begroeid. Vanwege het groene karakter vormde de vestinggordel in vredestijd een aantrekkelijk wandelgebied voor veel stadsbewoners. In een aantal steden in de Republiek werd daarbij op hoger gelegen vestwallen en bolwerken zelf gewandeld. In Leiden lijkt dit niet het geval te zijn geweest. De aarden wallen en bolwerken aan de binnenzijde van de vestgracht lijken vooral functioneel te zijn gebruikt door de inrichting met molens, lakenramen en begraafplaatsen. De singels, aan de buitenzijde van de vestgracht, zijn in Leiden daarentegen vanaf het eind van de zestiende eeuw ingericht voor recreatie. Vanaf 1592 liet het stadsbestuur de singels in fasen beplanten met een dubbele bomenrij tot vermaeck van de burgerie en vercieringen van de aankomsten deser stede. [1] Met de aanleg van de dubbele bomenrij, die in de loop van de zeventiende eeuw was voltooid, ontstond een groene wandelroute op de grens van de stad en het platteland. In vijf kwartier konden wandelaars over de verharde singelpaden rond Leiden lopen. Rijtuigen en zwervers waren op de singels verboden. Bankjes boden de wandelaar een plek om te rusten en te genieten van het uitzicht op de vestingwerken en de omliggende weilanden, blekerijen, kwekerijen en boomgaarden. Meer welgestelde Leidenaren lieten langs de singels speeltuynen aanleggen, voorzien van een theekoepel of buitenhuisje. Buiten de Witte Singel, tussen de Witte Poort en het Grote Bolwerk (nu de locatie van de Sterrenwacht), lag een maliebaan, voor het spelen van het maliespel. In het dichtbebouwde zeventiendeeeuwse Leiden kregen de singels betekenis als recreatielandschap aan de rand van de stad. In de achttiende eeuw bleef de groene wandeling intact en een gewaardeerd onderdeel van de stad. Een onbekende auteur, naar eigen zeggen zelf niet uit Leiden afkomstig, was na verschillende avondwandelingen rond de stad zo verrukt over de schoonheid van de singels en het omringende buitengebied dat hij in 1734 het boekje De vermakelijke Leidsche Buiten-Cingels, aangename Dorpen en Landstreken, rondom die Stad gelegen ( ) schreef. De unieke beschrijving geeft een beeld van de persoonlijke belevenis van de vestinggordel in vredestijd. Na de ontmanteling van de vestingwerken vanaf 1816 werd de vrijgekomen ruimte ingericht met verschillende bestemmingen, afhankelijk van de ruimtevraag op dat moment: fabrieksterrein, begraafplaats en ruimte voor het garnizoen, de universiteit, bebouwing met villa s, maar ook voor 8 GROEN
4 openbare wandelparken in landschapsstijl. Het nu gemeentelijk monument het Plantsoen (1836), aan de zuidzijde van de stad, is nog bewaard gebleven, het noordelijke singelpark De Kleine Plantagie ( ) moest al snel plaatsmaken voor de vestiging van de Leidsche broodfabriek (1866), het Academisch Ziekenhuis ( , nu Museum Volkenkunde), en de vergroting van de veemarkt (1935). Met de parkaanleg op de vestgordel en bolwerken bood de vestinggordel opnieuw mogelijkheid tot wandelen en vermaak. Het groen langs de singels werd in de loop van de negentiende eeuw daarentegen steeds verder ingeperkt door de toenemende bouwactiviteiten aan de buitenzijde van de singels. De singelwandeling zelf bleef tot in de jaren twintig van de twintigste eeuw intact. Door het toenemende verkeer veranderde de route langzaam in een verkeersweg rond de binnenstad. In de jaren twintig en dertig werd de buitenste bomenrij gekapt om ruimte te maken voor bredere verkeerswegen en trottoirs. Na de aanleg van de singelparken en de daaropvolgende afbraak van de groene singelwandeling verschoof het zwaartepunt van het groene recreatielandschap in de loop van de negentiende eeuw geleidelijk van de singels naar de vestwallen en bolwerken aan de binnenstadszijde van de vestgracht. De vestwallen werden na de ontmanteling in tweeën gedeeld. De zuidwestzijde kreeg een hoofdzakelijk groen karakter door de aanleg van het Plantsoen en de doorlopende wandeling over de middeleeuwse vestwal langs de Jan van Houtkade, de vergroting van de Hortus en de aanleg van begraafplaats Groenesteeg. Na 1836 vond de weer opbloeiende (textiel)industrie een plek op de vestwallen en bolwerken aan de noordoostzijde van de stad, nabij de arbeiderswijken in de zeventiende-eeuwse uitleg. Rokende schoorstenen domineerden hier het beeld van de singelrand, in afwisseling met begraafplaatsen op de bolwerken. In 1896 kreeg Leiden toestemming zijn grenzen uit te breiden tot buiten de singelgracht. Voorafgaand aan de annexatie was langs de verschillende uitvalswegen en singels al een vrijwel aangesloten bebouwing ontstaan. Na de grenswijziging werd ook het nog grotendeels open polderlandschap rond de stad langzaam volgebouwd. Nieuwe bruggen over de singelgracht verbonden de buitenwijken met de binnenstad. De singels veranderden van de juridische grens tussen stad en platteland in een water- en wegenstructuur te midden van stedelijke bebouwing. Na de Tweede Wereldoorlog verdween de industrie langzaam uit de binnenstad, een ontwikkeling die in de jaren zeventig zijn hoogtepunt bereikte. Door het vertrek van de industrie en het gelijktijdig vrijkomen van enkele kazerneterreinen aan de noordwestzijde van de singelrand kwam opnieuw veel ruimte vrij op de vestwallen en bolwerken aan de noord, noordwest en oostzijde van de stad. De gemeente koos nu voor herstel van de groene singelrand, met de bedoeling een stedenbouwkundig herkenbare stadsrand te creëren en de leefbaarheid van de binnenstad vergroten. De fabrieks- en De Witte Singel, met links de Boisotkade. Muurtoren Oostenrijk langs de Jan van Houtkade. GROEN 9
5 De Maresingel met op de achtergrond de nog functionerende energiecentrale van E.On. Op de voorgrond het Huigpark. De Maresingel, met rechts het Huigpark. Op de achtergrond de Herensingelkerk. kazerneterreinen werden in de jaren zeventig en tachtig heringericht met zeven nieuwe parken: het Ankerpark, Katoenpark, Blekerspark, Huigpark, het parkje op het Lammermarktbolwerk, Park de Put en het Rembrandtpark. Het groene-singelplan werd bovendien gecombineerd met een herstel en reconstructie van onderdelen van historische vestingstructuur, waaronder in het Ankerpark en Park de Put. Inspiratie voor de toekomst Stedenbouwkundig is de singelrand een herkenbaar gebied gebleven, met een kenmerkende en nog altijd samenhangende structuur. Het ruimtegebruik en de bebouwing langs de singels is na de ontmanteling in de negentiende eeuw echter zeer divers geworden. Dit maakt dat de singelrand in gebruik en vormgeving nu ervaren wordt als een versnipperd gebied, waarvan de bijzondere kwaliteiten van water en groen beter benut kunnen worden. De functie van de singelgordel als grensgebied en groen recreatielandschap blijkt een doorlopende lijn in het gebruik en de waardering van de singelrand door de eeuwen heen. Het wandelen speelde in dit gebruik steeds een prominente rol. In de dichtbebouwde stad, met weinig open (plein) ruimten was de singelgordel de buitenruimte, de groene long van de stad. Deze cultuurhistorische waarde van de singelgordel als groen recreatielandschap biedt aanknopingspunten voor de huidige behoefte aan groenvoorzieningen en uitlooplocaties voor de (binnen)stadsbewoners in Leiden. De Witte Singel met villabebouwing op de hoek van het Noordeinde. Inmiddels is de gemeente Leiden aan de slag gegaan met de resultaten van het onderzoek. De bouw van een ondergrondse parkeergarage en de herinrichting van de Lammermarkt tot groen evenementenplein vormden een aanleiding om begin dit jaar verder cultuurhistorisch onderzoek naar dit deelgebied in de singelrand uit te laten voeren. Door de herinrichting zal het nu sterk versteende parkeerplein en verkeersknooppunt in de singelrand opnieuw een groen karakter krijgen. [1] C.B.A. Smit, Leiden met een luchtje. Straten, water, groen en afval in een Hollandse stad, , Leiden 2001, p GROEN
Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011
Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Datum 2 mei 2011 Colofon Projectnaam Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Auteur Willem de Bruin Datum 2 mei 2011 1. Inleiding 1.1
Nadere informatieSingelpark Samen maken we het langste, mooiste en spannendste stadspark!
Singelpark Samen maken we het langste, mooiste en spannendste stadspark! Stand van zaken 29 januari 2015 commissie Leefbaarheid en Bereikbaarheid Singelpark Waar begon het ook al weer, Wat gaan we doen,
Nadere informatieOntwikkelingsvisie. Noordereiland & Burgemeester Drijbersingel, Zwolle. DeZwarteHond.
Ontwikkelingsvisie Noordereiland & Burgemeester Drijbersingel, Zwolle DeZwarteHond. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Huidige situatie 3. Uitgangspunten 4. Ontwikkelingsvisie 4.1 Verbindingen 4.2 Parkeren
Nadere informatieDe Leidse Singels: het langste park van Nederland!
De Leidse Singels: het langste park van Nederland! Leiden inspraakversie - Visie Leidse Singels Uitwerkingsvisie van de Structuurvisie Leiden 2025 april 2011, Gemeente Leiden DE LEIDSCHE CINGELS 02 De
Nadere informatieBOLWERKEN LEEUWARDEN. Literatuur: 16; 24; 31; 41; 42; 43; 85; 105; 113; 124; 138; 184
BOLWERKEN LEEUWARDEN Naam: Tournooiveld Ontwerpar: 1841 Nog bestaand: /2012 Groeneweg Leeuwarden HCL/D84;HCL/9 Literatuur: 16; 24; 31; 41; 42; 43; 85; 105; 113; 124; 138; 184 Het terrein van het Tournooiveld
Nadere informatieCuijk - De Valuwe. Openbare ruimte De Valuwe
Openbare ruimte De Valuwe Openbare ruimte De Valuwe is de eerste naoorlogse uitbreidingswijk van Cuijk, een dorp aan de Maas. De wijk vormt de noordoostzijde van het huidige dorp, op de grens met het buitengebied.
Nadere informatieDrie keer Raam. november 2005. s t e d e b o u w k u n d i g e
Drie keer Raam november 2005 E L S B E T s t e d e b o u w k u n d i g e Drie keer Raam november 2005 in opdracht van de gemeente Gouda E L S B E T s t e d e b o u w k u n d i g e in samenwerking met
Nadere informatierhenen schets-museumkwartier deel 1
rhenen schets-museumkwartier deel 1 Opdrachtgever: Gemeente Rhenen Stedenbouwkundig ontwerp: Aad Trompert, Amersfoort Architectuur: Van Leeuwen Architecten, Veenendaal 2 mei 2011 rhenen museumkwartier
Nadere informatieBeheerplan Plantsoen Deel 1 Achtergrond
Beheerplan Plantsoen 2005-2020 Deel 1 Achtergrond Colofon: Gemeente Leiden Dienst Milieu en Beheer Tekst, foto s en tekeningen: M. Gaemers, C.Snoep, K. Jansen In samenwerking met N. van Beest, K. Bosma,
Nadere informatieRuimtelijke kwaliteit van het Suikerunieterrein en omgeving
Ruimtelijke kwaliteit van het Suikerunieterrein en omgeving Analyse en aanbevelingen - Gemaakt als onderdeel van het beoordelingskader voor ontwikkelingsrichtingen voor het Suikerunieterrein - 6 mei 2010
Nadere informatie4 Groenstructuur 4 GROENSTRUCTUUR
4 GROENSTRUCTUUR 4 Groenstructuur In dit hoofdstuk is de gewenste groenstructuur binnen de wijken van de gemeente Naarden vastgelegd. Hierbij zijn drie niveaus te onderscheiden, Stadsstructuur, Wijkstructuur
Nadere informatiememo Inleiding Kader Historische wordingsgeschiedenis B.V. Stichts Beheer datum: 30 oktober 2015 cultuurhistorische memo plan Castor Veenendaal
memo aan: t.a.v.: kenmerk: B.V. Stichts Beheer Gerard Heuvelman DETE/80108.03 datum: 30 oktober 2015 betreft: cultuurhistorische memo plan Castor Veenendaal Inleiding Het plan Castor betreft een woningbouwontwikkeling
Nadere informatieOmschrijving. Bezienswaardigheden. Naar buiten in 's-graveland / wandelroute (17 km)
Omschrijving Bijzonder aan s-graveland is de concentratie van zoveel buitenplaatsen op een relatief klein rechthoekig gebied. De buitenplaatsen zijn mede bepalend voor het karakter van de hele gemeente.
Nadere informatieMaak Plaats! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio.
Maak plaats voor Hoorn! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio. Iedere dag is het hier een komen en gaan van duizenden
Nadere informatieSTEDENBAAN Station Moerwijk
STEDENBAAN Station Moerwijk 400 meter 800 meter Bron: Gemeente Den Haag / 2005 Dauvellier Planadvies in opdracht van de Zuid-Hollandse Milieufederatie. Den Haag / januari 2006 Ideeschetsen voor verbetering
Nadere informatie41 BADHOEVEDORP OBSERVATIES
04. observaties. "De stedenbouwkundige structuur wordt gedragen door een aaneengesloten netwerk van bomenlanen, singels, plantsoenen en vijvers. Deze landschappelijke karakteristiek van het dorp is een
Nadere informatieGelselaar Beschermd Dorpsgezicht Wat betekent dat?
Gelselaar Beschermd Dorpsgezicht Wat betekent dat? Gelselaar is aangewezen als beschermd dorpsgezicht. Het is het tweede beschermde gezicht in de gemeente Berkelland. In 1972 is de Mallumse molen en de
Nadere informatiecultuurhistorische effectrapportage ge m e ente E p e
Z o r g a p pa r t e m e n t e n O e n e cultuurhistorische effectrapportage ge m e ente E p e Nove m b e r 2 0 1 3 Z o r g a p pa r t e m e n t e n O e n e cultuurhistorische effectrapportage gemeente
Nadere informatieVisie Vereniging Oud Edam Baandervesting / Korsnästerrein
Visie Vereniging Oud Edam Baandervesting / Korsnästerrein 15 maart 2017 Naar aanleiding van de plannen voor het Korsnästerrein (Baandervesting) in Edam, die op 9 maart 2017 door BPD Ontwikkeling BV zijn
Nadere informatie4. BESCHRIJVING EN ANALYSE BESTAANDE SITUATIE
4. BESCHRIJVING EN ANALYSE BESTAANDE SITUATIE 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een beeld geschetst van de bebouwde kom van Hertme, zoals deze nu is. Achtereenvolgens komen aan de orde: Cultuurhistorisch
Nadere informatiePUTkast & Rots Maatwerk. pleinen. mooiem agazine
PUTkast & Rots Maatwerk pleinen mooiem agazine Van onooglijk parkeerterrein tot plein met historisch elan Van parkeerterrein naar stadspark lijkt een flinke opgave en dat is het ook. Wie de Lammermarkt
Nadere informatieBeter groen. naar een kwaliteitsimpuls voor recreatiegebieden in Zuid-Holland. provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit in zuid-holland
Beter groen naar een kwaliteitsimpuls voor recreatiegebieden in Zuid-Holland provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit in zuid-holland Beter groen. Naar een kwaliteitsimpuls voor recreatiegebieden in
Nadere informatieBIJLAGE 4. Cultuurhistorie in Bitswijk
BIJLAGE 4 Cultuurhistorie in Bitswijk Cultuurhistorie Bitswijk Cultuurhistorische kenmerken Inleiding In dit hoofdstuk is eerst de kop van Bitswijk als historisch samenhangende buurtschap met specifieke
Nadere informatieBeeldkwaliteitsplan Voormalige Eurobioscoop en omgeving.
Beeldkwaliteitsplan Voormalige Eurobioscoop en omgeving. Inleiding De tender voor de voormalige Eurobioscoop heeft als doel de kwaliteiten van het bijzondere gebouw weer een rol te laten spelen in de nieuwe
Nadere informatiebomensingels woerden tuin- en landschapsarchitecten
bomensingels woerden 17.05.2016 tuin- en landschapsarchitecten 030 26 44 333 www.copijn.nl vraagstelling en uitgangspunten Op welke manier kan de bomenstructuur op de singels van Woerden in samenhang worden
Nadere informatieDe wens van de Portus a/d Reep en omwonenden in verband met de herwaardering.
De wens van de Portus a/d Reep en omwonenden in verband met de herwaardering. De wens van de Portus a/d Reep en omwonenden in verband met de herwaardering. Gouvernementsgebouw vóór de overwelving van de
Nadere informatieHandboek openbare ruimte. Gemeente Urk, december 2014
BIJLAGE 2 Handboek openbare ruimte Gemeente Urk, december 2014 Handboek openbare ruimte Documenttitel Gemeente Urk, Arjan Selles 15 december 2014 9Y3927 Opdrachtgever Datum Referentie Inhoud Inleiding
Nadere informatiestadhouderspark vught Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen
stadhouderspark vught Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen Bestaande in te passen bomen en inmeting Stadhouderspark Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen Duizenden dienstplichtigen
Nadere informatieRuimtelijke onderbouwing uitbreiding Café de Peer
Ruimtelijke onderbouwing uitbreiding Café de Peer 2 3 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding 5 1.1 Inleiding 5 1.2 Ligging plangebied 5 1.3 Geldend bestemmingsplan 6 1.4 Opzet ruimtelijke onderbouwing 6 Hoofdstuk
Nadere informatieZwolle Herinrichting Gasthuisplein
Herinrichting Gasthuisplein Februari 2016 In deze presentatie wordt het plan toegelicht aan de hand van een aantal thema s die bepalend zijn voor de inrichting van het plein: Historie Verbinding met de
Nadere informatieHandleiding voor de aanwijzing van zaken en terreinen als gemeentelijk monument en gemeentelijk beschermd stads- of dorpsgezicht
Handleiding voor de aanwijzing van zaken en terreinen als gemeentelijk monument en gemeentelijk beschermd stads- of dorpsgezicht Inhoud Inleiding 3 Bovengrondse monumenten en beschermde stads- of dorpsgezichten
Nadere informatieOpgave en. toekomstperspectief EEN NIEUWE TOEKOMST
3 EEN NIEUWE TOEKOMST Opgave en toekomstperspectief De aandacht die er binnen het huidige politieke en bestuurlijke klimaat is voor de verbetering van wijken als Transvaal, is een kans die met beide handen
Nadere informatiestadhouderspark vught Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen
stadhouderspark vught Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen Bestaande in te passen bomen en inmeting Stadhouderspark Van kazerneterrein tot woonwijk tussen de bomen Duizenden dienstplichtigen
Nadere informatieCentrumplan Schipluiden. Samenvatting Structuurvisie zomer 2016
Centrumplan Schipluiden Samenvatting Structuurvisie zomer 2016 Colofon Samenvatting Structuurvisie Centrumplan Schipluiden Opgesteld door Gemeente Midden-Delfland in samenwerking met Jos van de Lindeloof
Nadere informatiePark Vliegbasis Soesterberg
Plannen voor Vliegbasis Soesterberg (2009-2012) Aan de ruimtelijke planvorming voor de Vliegbasis Soesterberg is de afgelopen jaren hard gewerkt door de betrokken overheden en verschillende gebiedspartijen.
Nadere informatieBijlage 2: Uitgangspunten. Ontwikkelstrategie Suikerfabriek
Bijlage 2: Uitgangspunten Ontwikkelstrategie Suikerfabriek HISTORIE Het voormalig Suikerunieterrein is een gebied van 130 hectare, direct ten westen van de binnenstad van Groningen. Het gebied bestaat
Nadere informatieGroene kaart Utrecht. Start Sluiten Vorige Volgende Zoek Print. Informatie
- Utrecht is met recht trots op haar parken en groengebieden die de stad omlijsten. Het oude Wilhelminapark of het moderne Maximapark. De hoogste (en oudste) bomen van Nederland vind je op slechts 10 minuten
Nadere informatieTransformatie Tapijnkazerne. Dialoogavond Tapijn
Transformatie Tapijnkazerne Dialoogavond Tapijn 10-03-2014 Agenda bijeenkomst 19:00-19:10u 19:10-19:40u 19:40-19:55u 20:00-21:15u 21:15-21:30u Opening door wethouder van Grootheest Presentatie gemeente
Nadere informatieSAMENVATTING SAMENVATTING
SAMENVATTING Hoe waardeert en beleeft de Nederlandse bevolking de ruimtelijke kwaliteit van haar leefomgeving? Deze nulmeting van de Belevingswaardenmonitor Nota Ruimte beschrijft hoe aantrekkelijk Nederlanders
Nadere informatieRondwandeling Köpfchen ❿ 76
Rondwandeling Köpfchen ❿ 76 Rondwandeling Köpfchen ❿ 77 Grenzen en cyclopen Deze route loopt rond het oude grensstation Köpfchen, dat zo genoemd is omdat het op een heuveltje op de weg van Aken naar de
Nadere informatieVerkoop Schoolstraat 7 te Utrecht
Verkoop Schoolstraat 7 te Utrecht Vraagprijs 699.000 k.k. Augustus 2010 Een introductie door Grifhorst Dijkstra makelaars Zelden komt er een herenhuis vrij met zoveel originele details en potentie als
Nadere informatieuitwerking deelgebied Dordrecht Weeskinderendijk
uitwerking deelgebied Dordrecht Weeskinderendijk Spoorbrug dordrecht weeski n deren dij k stedenbouwkundig plan 112 plangebied Historische haven Historische situatie Dordrecht-zuid 1924 Op historische
Nadere informatiei ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî" Òä i Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving
i ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî" Òä i Gebiedsvisie T P E C N O C Hollands Spoor en omgeving mei 2008 2 Inleiding 1 Straatnamenkaart 1 Inleiding Voorwoord Voor u ligt de Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving.
Nadere informatieHistorische identiteit van de plek
Schetsontwerp In het schetsontwerp is het model veld op diverse onderdelen verder uitgewerkt. Basisprincipe voor de zonering van het terrein vormt het contrast tussen het groene parkgedeelte en het hoger
Nadere informatieA13/A16 ROTTERDAM. Toelichting Deelgebied Terbregseveld. Februari 2015
A13/A16 ROTTERDAM Toelichting Deelgebied Terbregseveld Februari 2015 TOELICHTING DEELGEBIED TERBREGSEVELD Het gebied Het Terbregseveld ligt binnen de gemeente Rotterdam en is globaal begrensd door de Rotte
Nadere informatieHOOFDWEGEN. Wat: Routes de stad in en uit Helpen om je te oriënteren in de stad Hebben status
HOOFDWEGEN Routes de stad in en uit Helpen om je te oriënteren in de stad Hebben status Twee of meer bomenrijen Grote bomen (1 e orde, tot 20 meter hoog) In ecologische verbindingszones alleen inheemse
Nadere informatieSTADSWANDELING ZUTPHEN
STADSWANDELING ZUTPHEN ROUTE 5 km 20 17 Deze route laat u de hoogtepunten van de oude Hanzestad Zutphen zien. Zutphen is een van de oudste steden van Nederland, en is al 1700 jaar bewoond. In Zutphen is
Nadere informatieExperimentele tijdelijke inrichting Blokhuisplein in Leeuwarden
Martijn Al landschapsarchitect Peter de Ruyter landschapsarchitect Experimentele tijdelijke inrichting Blokhuisplein in Leeuwarden Blokhuisplein (foto: Ruben van Vliet). Aan de rand van de binnenstad van
Nadere informatieHET LEVENDIGE DORPSPLEIN WAAR SON EN BREUGEL ZICH TOONT!
HET LEVENDIGE DORPSPLEIN WAAR SON EN BREUGEL ZICH TOONT! IDENTITEIT IDENTITEITDRAGERS FYSIEKE WAARDEN VERENIGINGSLEVEN LEVENDIG ONDERNEMEND VERNIEUWEND NABIJHEID EINDHOVEN WELVAREND GROEN DOMMEL DORPS
Nadere informatieB en W-besluit nr.: Naam programma: Omgevingskwaliteit. Onderwerp: Kaderbesluit Singelpark
Rv. nr.: B en W-besluit d.d.: B en W-besluit nr.: Naam programma: Omgevingskwaliteit Onderwerp: Kaderbesluit Singelpark Aanleiding: De Leidse singels zijn uniek! Nergens in Nederland is een singelstructuur
Nadere informatieRhenen binnenstad. Een wederopbouwgebied van nationaal belang 04 / 30
Rhenen binnenstad Een wederopbouwgebied van nationaal belang 04 / 30 In de verdeling van de [ ] architecten werd in theorie het uiterste gedaan om te zorgen dat het straatbeeld, in overeenstemming met
Nadere informatieWolvenburg - van verborgen naar toegankelijk
170508 Wolvenburg - van verborgen naar toegankelijk Historisch gezien is bolwerk Wolvenburg altijd een afgesloten deel van de stad geweest. Als militair bolwerk had het al een beperkte toegankelijkheid.
Nadere informatieBuitenwacht Kampen. entree tot de stad. w w w. t e k a m p e n. n l. 4 D e c e m b e r
Kampen entree tot de stad 4 D e c e m b e r 2 0 1 3 16 j u l i 2010 1 9 N o v e m b e r 2 0 1 3 V i s i e Achtergrond Het vroegere bruggenhoofd, de entrée tot de stad, werd sinds de late 16e eeuw beschermd
Nadere informatieDe cultuurhistorische waarde van de bomen en heesters, en toekomstmogelijkheden van de Scheveningseweg.
De cultuurhistorische waarde van de bomen en heesters, en toekomstmogelijkheden van de Scheveningseweg. Algemeen De Scheveningseweg is een cultuurhistorisch opmerkelijk fenomeen uit de Gouden eeuw. Het
Nadere informatieSchouwburg de Kampanje Den Helder
Schouwburg de Kampanje Den Helder van Dongen Koschuch Architects and Planners Inzending Arie Keppler Prijs 016 SCHOUWBURG DE KAMPANJE DEN HELDER INTRODUCTIE EEN MARITIEM ENSEMBLE Schouwburg De Kampanje
Nadere informatieAnalyse landschappelijke inpassing Recreatiecentrum Zandpol
Analyse landschappelijke inpassing Recreatiecentrum Zandpol Drs. Ing. L.M. Scholtens in opdracht van: Gemeente Emmen, Dienst Beleid Afdeling Fysiek Ruimtelijke Ontwikkeling December 2009 Het landschap
Nadere informatieHeukelum. Zicht op de Linge
Heukelum Zicht op de Linge Het stadje Heukelum is een van de vijf kernen van de gemeente Lingewaal. Heukelum ligt in de Tielerwaard, aan de zuidoever van de rivier de Linge, in een van de meest westelijke
Nadere informatieA13/A16 ROTTERDAM. Toelichting Deelgebied West. Februari 2015
A13/A16 ROTTERDAM Toelichting Deelgebied West Februari 2015 TOELICHTING DEELGEBIED WEST Het gebied Het deelgebied West ligt binnen de gemeente Rotterdam. De A13/A16 sluit door middel van een (hoog) dijklichaam
Nadere informatieToelichting bij de matrix erfgoed waarden borgen in het bestemmingsplan
Toelichting bij de matrix erfgoed waarden borgen in het bestemmingsplan In de matrix zijn enkele voorbeelden van cultuurhistorische waarden opgenomen. Per waarde is aangegeven welke onderdelen van het
Nadere informatieOpbouw presentatie. Aanleiding onderzoek Onderzoeksvraag Opzet onderzoek Glastuinbouw Recreatie Beoordeling (De Lier) Conclusies Vragen
Opbouw presentatie Aanleiding onderzoek Onderzoeksvraag Opzet onderzoek Glastuinbouw Recreatie Beoordeling (De Lier) Conclusies Vragen Aanleiding onderzoek Concentratiegebied glastuinbouw Tinte tussen
Nadere informatieWijkvisie op de Vosseparkwijk
1 Wonen wint terrein Wijkvereniging de Toekomst-Vosseparkwijk Geschreven door BügelHajema Adviseurs Wijkvisie op de Vosseparkwijk 2 Inleiding Velen zijn het er over eens: de Vosseparkwijk is een prachtige
Nadere informatieGemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening
** Vastgesteld oktober 2014 Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening Visie verplaatsing nietagrarische bedrijven binnen het buitengebied Status: vastgesteld door de gemeenteraad van Houten d.d.
Nadere informatieErven zijn vaak een combinatie van een woning + iets anders. Samen vormen de erven een groen eiland in de open broeklanden. Beemte.
Erven zijn vaak een combinatie van een woning + iets anders. Samen vormen de erven een groen eiland in de open broeklanden Beemte 146 Dorpsrecepten Beemte 147 Uddel / Radio Kootwijk / Hoog Soeren / Hoenderloo
Nadere informatieCULTUURHISTORISCHE LANDSCHAPSINVENTARISATIE GEMEENTE BREDA IV RELICTEN VAN HET HISTORISCHE LANDSCHAP
CULTUURHISTORISCHE LANDSCHAPSINVENTARISATIE GEMEENTE BREDA IV RELICTEN VAN HET HISTORISCHE LANDSCHAP dr K.A.H.W. Leenders 15 oktober 2004 1. INLEIDING 203 2. RELICTSTATUS BESCHOUWD PER THEMA 204 3. ALGEMEEN
Nadere informatieHOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse
HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn achtereenvolgens de ruimtelijke structuur en de functionele structuur van het plangebied uiteengezet. De ruimtelijke structuur is beschreven
Nadere informatieUitvoeringsagenda. Zwammerdam
Uitvoeringsagenda 2019-2020 Uitvoeringsagenda 2019-2020 2 OUDSHOORN RIDDERVELD KOUDEKERK N DEN RIJN HOORN CENTRUM RLNDERVEEN HZERSWOUDE-RIJNDIJK RIETVELD KERK & ZNEN ZWMMERDM HZERSWOUDE-DORP BENTHUIZEN
Nadere informatieLopen op / naar / van / over Prettige Plekken. Bureau KM Kyra Kuitert
04-07 - 2017 Lopen op / naar / van / over Prettige Plekken Bureau KM Kyra Kuitert Programma Kennismaken Hoe en waarom van Prettige Plekken Visie: de vier V s Voorbeelden van richtlijnen in relatie tot
Nadere informatieKwaliteitsverbetering Lammermarkt
Kwaliteitsverbetering Lammermarkt Uitgangspunten Openbare Ruimte 10 november 2014 Uitgangspunten voor het ontwerp 1. Huidige situatie 2. Beleidsstukken 3. Historische context 4. Ruimtelijk concept 5. Ruimtelijke
Nadere informatieZuidelijke binnenstad
X Gemeente Amsterdam 2e herziening bestemmingsplan Zuidelijke binnenstad Toelichting, regels en verbeelding 2e herziening bestemmingsplan Zuidelijke binnenstad Toelichting 3 1.4 Gevolgen van het bestemmingsplan
Nadere informatieEde - Oost Spoorzone. Masterplan voor de herontwikkeling van vier kazerneterreinen, spoorzone, stationsomgeving
Ede - Oost Spoorzone Masterplan voor de herontwikkeling van vier kazerneterreinen, spoorzone, stationsomgeving en industrieterrein. Ede - Oost Spoorzone Masterplan voor de herontwikkeling van vier kazerneterreinen,
Nadere informatiePraktische opdracht Aardrijkskunde Arnhem en Nijmegen
Praktische opdracht Aardrijkskunde Arnhem en Nijmegen Praktische-opdracht door een scholier 1967 woorden 23 mei 2003 5,5 50 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding: Het onderwerp van deze Praktische
Nadere informatiebesluit van burgemeester en wethouders
besluit van burgemeester en wethouders iz-nummer onde=werp 2005.-5480 aanwijzing tot lijk monument van het object Wachtelstraat 26-27 Voor eensluidend afschrift Datum: 1 1 JUL?_006 Paraaf: "ÿ I burgemeester
Nadere informatieVallis ❿ 61. Prachtige gebouwen en panorama's
Route 6 60 Vallis 61 Prachtige gebouwen en panorama's In Vaals en Lemiers getuigen monumentale gebouwen van een bewogen verleden. De groene heuvels in de omgeving bieden allerlei fascinerende vergezichten.
Nadere informatieHeijplaat, RDM terrein = Sport Educatie & vrije tijd
Heijplaat, RDM terrein = Sport Educatie & vrije tijd De stad Rotterdam is onlosmakelijk met zijn haven verbonden. De geschiedenis leert dat met de groei van de stad de haven activiteit even zo meegroeit.
Nadere informatieWandeling door Oud-Zuilen
Speciaal voor bezoekers van Oud-Zuilen is er een wandelroute door het dorp uitgezet. Deze wandeling voert u langs de mooiste plekjes van Oud-Zuilen. In een tot anderhalf uur leert u de sfeer van dit prachtige
Nadere informatieCyclamenstraat (huisnummers 1 tm 28)
Cyclamenstraat (huisnummers 1 tm 28) De woningen aan de Cyclamenstraat, gelegen tussen de Ophelialaan en de Hadleystraat, maakten deel uit van een uitbreidingsplan dat door ingenieur A.H. Op ten Noort
Nadere informatieMasterplan. Landschapspark aan de Hoofddijk - De Uithof
Masterplan Landschapspark aan de Hoofddijk - De Uithof Masterplan Landschapspark aan de Hoofddijk Opdrachtgever Universiteit Utrecht Directie Vastgoed en Campus Auteur Overtoom 197 1054 ht Amsterdam telefoon
Nadere informatieMaatschappelijke Onderbouwing inpassing Park de Put in Singelroute (onderdeel Groene Kaart).
Maatschappelijke Onderbouwing inpassing Park de Put in Singelroute (onderdeel Groene Kaart). Inleiding: Leiden heeft de ambitie om het langste en mooiste en spannendste stadspark, het Singelpark, te realiseren
Nadere informatievoor een aantal woonwijken zoals De Whee 1 en Tuindorp.
9. Recreatie en ontspanning 10. Groen en water 11. Milieu en duurzaamheid 12. Cultuurhistorie 13. Uitvoeringsparagraaf 14. Maatschappelijke haalbaarheid Ruimtelijke kwaliteit 4.1 HUIDIGE SITUATIE 4.2 RUIMTELIJKE
Nadere informatieHOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse
HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn achtereenvolgens de ruimtelijke structuur en de functionele structuur van het plangebied uiteengezet. De ruimtelijke structuur is beschreven
Nadere informatieLezing geluid in ro 28 juni 2017 vissers & roelands architecten & ingenieurs 1. Lezing geluid in ruimtelijke ordening 28 juni 2017
1 Lezing geluid in ruimtelijke ordening 28 juni 2017 Presentatie - Wie zijn wij? - 4 projecten - Vragen 2 Vissers & Roelands Buro voor stedenbouw & architectuur - Architectonisch ontwerp van schets tot
Nadere informatieStadspark Weert. 1. Visie op de opgave
Stadspark Weert 1. Visie op de opgave Stadspark Weert visie op de opgave Een ontwerp voor het Weerter Stadspark kan eigenlijk alleen maar vorm krijgen binnen een open planproces met alle belanghebbenden
Nadere informatie3.2.1 Dorpskarakteristiek
3.2 De Glind Wegbeplanting en bosjes in het kampenlandschap Recreatieve voorzieningen in de kern Oorspronkelijk bestond de Glind uit een verzameling boerderijen Beperkte nieuwbouw vindt plaats waarbij
Nadere informatieErvenconsulentadvies 1880 DS: Mennistensteeg ongenummerd
Ervenconsulentadvies 1880 DS: Mennistensteeg ongenummerd Datum: 11 november 2012 Kader: Wijker Fase: Initiatief Opgave U heeft ons gevraagd te adviseren over de vraag tot de ontwikkeling van een nieuw
Nadere informatieComplexnummer:
: 512027 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Old Putten Aantal complexonderdelen Monumentnummers
Nadere informatieEnergiepark. De eerste Fase. Aansluitend op de sanering het parkrijp maken van het voormalige Nuon Terrein
Energiepark De eerste Fase Aansluitend op de sanering het parkrijp maken van het voormalige Nuon Terrein Eerste fase Groene ruimte creeeren Parkeren voor Liander en de Sleutels Entree naar de Binnenvest
Nadere informatieRuimtelijke inpassing asielzoekerscentrum te Heerenveen Maart 2016
Ruimtelijke inpassing asielzoekerscentrum te Heerenveen Maart 2016 1. Aanleiding De gemeenteraad van Heerenveen heeft op 30 november 2015 ingestemd met de vestiging van een azc voor 600 toekomstige bewoners
Nadere informatieBescherming bouwhistorie monumenten 2e groep
Embargo tot 7 juni 2015 Onderwerp Bescherming bouwhistorie monumenten 2e groep Programma Cultuur & Cultuurhistorie & Citymarketing Portefeuillehouder B. van Hees Samenvatting Op 27 januari 2010 heeft de
Nadere informatieComplexnummer:
529108 Aanwijzingsbesluit : Inschrijving register : Kadaster deel/nummer : / Historische stadswallen Aantal complexonderdelen: Monumentnummers van complexonderdelen: 10 18354, 18403, 18413, 18414, 36289,
Nadere informatieRuimtelijk strategische visie Regio Rivierenland
Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ambitiedocument Regio Rivierenland Wij, de tien samenwerkende gemeenten binnen Regio Rivierenland: delen de beleving van de verscheidenheid in ons gebied;
Nadere informatieCULTUURHISTORISCHE GEGEVENS SINT AGATHAPLEIN-PRINSENHOFTUIN
CULTUURHISTORISCHE GEGEVENS SINT AGATHAPLEIN-PRINSENHOFTUIN OVERZICHT GEBIED 2014 Luchtfoto HISTORISCHE KAARTEN 1536 Kaart stadsbrand 1557 Kaart Jacob van Deventer 1581 Kaart Braun en Hogenberg 1654 Kaart
Nadere informatieGelselaar beschermd dorpsgezicht Wat betekent dat?
Gelselaar beschermd dorpsgezicht Wat betekent dat? Het duurt niet lang meer of Gelselaar krijgt de status van beschermd dorpsgezicht. Het zal het tweede beschermde gezicht zijn in de gemeente Berkelland.
Nadere informatiegebiedsvisie beers-vianen Vernieuwd kampenlandschap waarborgt kwalitatieve transformatie van landelijk gebied
gebiedsvisie beers-vianen Vernieuwd kampenlandschap waarborgt kwalitatieve transformatie van landelijk gebied 4. beplanting 3. erven 2. ontsluiting 1. water en reliëf Gebiedsvisie Beers-Vianen Vernieuwd
Nadere informatieVOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE
VOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE Zaaknr. : 2015EAR0009 Zaakomschrijving : CPO Lindevoort Rekken Specialisme : Cultuurhistorie (excl. Archeologie) Behandeld door : Roy Oostendorp Datum : 7 oktober 2015
Nadere informatieNegentien windmolens van rond 1740
Wandelroute Kinderdijk Lengte: 11 en 20 kilometer Landschap: veenweidegebied, soms zacht en drassig Routebeschrijving: zie pagina 70 Markering: geen Plattegrond: beschikbaar (zie: www.klikprintenwandel.nl)
Nadere informatieWELSTANDSCRITERIA GEBIEDEN. Hoofdstuk 4
WELSTANDSCRITERIA GEBIEDEN Hoofdstuk 4 Een belangrijke peiler van de welstandsnota is het gebiedsgerichte welstandsbeleid. De gebiedsgerichte welstandscriteria worden gebruikt voor de kleine en middelgrote
Nadere informatieValkenaerhof. Valkenaerhof 1 t/m 36. Ruime driekamer huurappartementen
Valkenaerhof Valkenaerhof 1 t/m 36 Ruime driekamer huurappartementen Plaatsinformatie Nijmegen Nijmegen is een sfeervolle historische stad vol waardevolle monumenten en voorzien van een prachtige omgeving.
Nadere informatieBrederodelaan 57-75, 77, Van Ewijckweg 2-8, Duinlustparkweg 3-23
Brederodelaan 57-75, 77, Van Ewijckweg 2-8, Duinlustparkweg 3-23 Straat en huisnummer : Brederodelaan 57-77, Van Ewijckweg 2-8, Duinlustparkweg 3-23 Postcode en plaats : 2061 KH, 2061 KL, 2061 LA Kadastrale
Nadere informatieTypering van het monument: Woonhuis uit 1896 dat deel uitmaakt van de historische bebouwingsstructuur van de dorpskern Hunsel.
Kerngegevens gemeentelijk monument: Monumentnummer : GM088 Naam monument : n.v.t. Adres : Jacobusstraat 2 Postcode en plaats : 6013 KK Hunsel Kadastrale aanduiding : HSL00 sectie B nr(s) 2771 Coördinaten
Nadere informatieRuimtelijke Onderbouwing Westerklief 8 Hippolytushoef. Gemeente Hollands Kroon
Ruimtelijke Onderbouwing Westerklief 8 Hippolytushoef Gemeente Hollands Kroon 12 oktober 2016 Toelichting Inhoud: 1. Inleiding... 3 1.1 Voorgeschiedenis... 3 1.2 Initiatiefnemer... 3 1.3 Planvoornemen...
Nadere informatie