Colofon Serie Statistiek 2007/17a

Transcriptie

1 Colofon Serie Statistiek 2007/17a Opdrachtgever Gemeente Leiden, Grotestedenbeleid Onderzoeksbureau Bureau Onderzoek Op Maat (BOOM), Rotterdam P. van Wensveen, E.C.M. Wendrich, J. Verdurmen (projectleider) Postbus 29027, 3001 GA Rotterdam, tel. (010) internet: Veldwerk Mediad Data Interne begeleiding Gemeente Leiden BOA (Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) Hanny Zalme, tel. (071) , Postbus 9100, 2300 PC Leiden Fotoverantwoording Johan Steenbergen omslag, pagina 1, 6, 8, 9, 12, 15, 16, 18, 23, 24, 27, 28, 31, 35, 39, 43, 51, 55, 61, 63, 67. Gemeente Leiden - pagina 20. Frans Hoek - franshoek@xs4all.nl - pagina 47. Fotopoint, Wim Vreeburg pagina 57. Vormgeving Kade 10 Communicatie, Leiden Drukwerk Intermediair: Stadsdrukkerij Leiden Oplage 250 najaar 2007 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de auteurs vermenigvuldigd worden. Deze uitgave mag wel geheel of gedeeltelijk geciteerd worden, mits de auteurs daarbij vermeld worden en mits er geen wijzigingen in het geciteerde zijn aangebracht.

2 Indeling van Leiden naar stadsdeel, district en buurt Leefbaarheidsmonitor Leiden Stadsdeel Midden: district 0, 1, en 2 Stadsdeel Noord: district 3, 8 en buurt 71, 72 en 73 Stadsdeel Zuid: district 4 en 5 Stadsdeel West: district 6, 9 en buurt 70 en 74 0 Binnenstad-Zuid 00 Pieterswijk 01 Academiewijk 02 Levendaal-west 03 Levendaal-oost 1 Binnenstad-Noord 10 De Camp 11 Marewijk 12 Pancras-west 13 Pancras-oost 14 DíOude Morsch 15 Noordvest 16 Havenwijk-noord 17 Havenwijk-zuid 18 Molenbuurt 19 De Waard 2 Stationsdistrict 20 Stationskwartier 3 Leiden Noord 30 Groenoord 31 Noorderkwartier 32 De Kooi 4 Roodenburgerdistrict 40 Meerburg 41 Rijndijkbuurt 42 Professorenwijk-oost 43 Burgemeesterswijk 44 Professorenwijk-west 45 Tuinstadwijk 46 Cronestein 47 Klein Cronestein 48 Roomburg 49 Waardeiland 5 Bos- en Gasthuisdistrict 50 Vreewijk 51 Haagweg-noord 52 Gasthuiswijk 53 Fortuinwijk-noord 54 Boshuizen 55 Oostvliet 56 Haagweg-zuid 57 Fortuinwijk-zuid 6 Morsdistrict 60 Transvaalbuurt 61 Lage Mors 62 Hoge Mors 7 Boerhaavedistrict 70 Pesthuiswijk 71 Houtkwartier 72 Raadsherenbuurt 73 Vogelwijk 74 Leeuwenhoek 8 Merenwijkdistrict 80 Slaaghwijk 81 Zijlwijk-zuid 82 Zijlwijk-noord 83 Merenwijk-centrum 84 Leedewijk-zuid 85 Leedewijk-noord 9 Stevenshofdistrict 90 Schenkwijk 91 Kloosterhof 92 Dobbewijk-noord 93 Dobbewijk-zuid

3 Overzicht van (de indeling van) buurtproblemen Verloedering Hondenpoep op straat Bekladding van muren en/of gebouwen Rommel op straat Vernielingen van telefooncellen of bushokjes Er geldt: hoe hoger de score, hoe meer verloedering in de buurt. Verkeersoverlast Parkeeroverlast Agressief verkeersgedrag Geluidsoverlast door verkeer Te hard rijden Hoe hoger de score hoe meer verkeersoverlast de bewoners ervaren in de buurt. Overlast van medebewoners Vormen van geluidsoverlast Overlast van groepen jongeren Overlast door omwonenden Een hogere score betekent dat bewoners meer overlast ervaren in de buurt. Vermogensdelicten Fietsendiefstal Diefstal uit auto s Beschadiging van of vernieling aan auto s Inbraak in woningen Een hogere score betekent dat er volgens de bewoners meer criminaliteit voorkomt. Bedreiging Dronken mensen op straat Vrouwen en mannen die op straat worden lastig gevallen Geweldsdelicten Drugsoverlast Tasjesroof Bedreiging Een hogere score betekent dat er volgens de bewoners meer bedreiging voorkomt.

4 Buurtproblemen (% van de bewoners dat zegt dat probleem vaak voorkomt in de eigen wijk) (Cijfers districten: 2007; cijfers voor heel Leiden: alle vijf metingen) Binnenstad-Zuid Binnenstad-Noord Stationsdistrict Leiden Noord Roodenburgerdistrict Bos- en Gasthuisdistrict Morsdistrict Boerhaavedistrict Merenwijkdistrict Stevenshofdistrict Leiden 2007 Leiden 2004 Leiden 2002 Leiden 2000 Leiden 1997 Verloedering Hondenpoep op straat Rommel op straat Vernieling van telefooncellen of bushokjes Bekladding van muren en/of gebouwen Verkeersoverlast Parkeeroverlast ) Te hard rijden ) Geluidsoverlast door verkeer ) Agressief verkeersgedrag ) Overlast medebewoners Vormen van geluidsoverlast Overlast van groepen jongeren Overlast door omwonenden Vermogensdelicten Fietsendiefstal Beschadiging of vernieling aan auto s Inbraak in woningen Diefstal UIT auto s Bedreiging Dronken mensen op straat Drugsoverlast Mensen die op straat worden lastiggevallen Gewelddelicten Bedreiging Tasjesroof slechter dan in 2004 beter dan in ) niet gevraagd in 1997 Leeswijzer In 2007 vindt 35% van alle Leidenaren dat hondenpoep op straat vaak voorkomt in de eigen wijk. Van de bewoners van Binnenstad-Zuid vindt 23% dat. (Het getal 23% is groen omdat de situatie in Binnenstad-Zuid sinds 2004 is verbeterd).

5 Leefbaarheidsmonitor Leiden 2007 Een onderzoek naar de leefbaarheid en veiligheid in het kader van het Grotestedenbeleid

6

7 Inhoudsopgave Samenvatting 4 I. Opzet onderzoek 4 II. Uitkomsten in De vijfde meting van de leefbaarheid in Leiden Aanleiding voor het onderzoek Opzet van het onderzoek Leeswijzer 10 2 Algemeen oordeel over de buurt Waardering van de woonomgeving Waardering van voorzieningen 14 3 Leefbaarheid en veiligheid in de buurt Verloedering Verkeersoverlast Overlast van medebewoners Buurtproblemen top Veiligheidsbeleving Vermogensdelicten 3.7 Bedreiging 4 Sociale samenhang Sociale cohesie Betrokkenheid bewoners2 6 5 Samenvatting districten Binnenstad-Zuid Binnenstad-Noord Stationsdistrict Leiden Noord Roodenburgerdistrict Bos- en Gasthuisdistrict Morsdistrict Boerhaavedistrict Merenwijkdistrict Stevenshofdistrict 66

8 Samenvatting Tabel I.1 Beknopte uitkomsten Leefbaarheidsmonitor rapportcijfer woonomgeving verloedering verkeersoverlast overlast medebewoners % wel eens onveilig vermogensdelicten bedreiging sociale cohesie "% medeverantwoordelijkheid voor de buurt" "% (zeer) gehect aan de buurt" Meer hierover in hoofdstuk Hoe hoger hoe beter x x x x Hoe lager hoe beter x x x x x x Leiden ,1 4,8. 3,2 31% 4,4 1,2 5,8 83% 67% Leiden ,3 4,8 3,3 2,4 22% 4,0 1,0 6,0 83% 73% Leiden ,1 4,0 2,7 2,3 17% 3,4 0,8 6,0 83% 74% Leiden ,2 4,1 3,1 2,5 18% 3,3 0,9 6,0 85% 70% Leiden ,3 3,9 3,2 2,6 18% 3,0 1,0 6,1 87% 75% Uitkomsten 2007 voor de districten Binnenstad-Zuid 7,4 3,9 3,3 3,3 19% 3,5 1,8 5,9 90% 78% Binnenstad-Noord 7,1 4,3 3,5 3,2 20% 3,1 1,8 5,5 84% 74% Stationsdistrict 7,5 3,8 3,0 2,4 16% 2,8 1,4 6,1 89% 73% Leiden Noord 6,9 4,8 3,6 2,7 20% 3,1 1,3 5,8 83% 69% Roodenburgerdistrict 7,7 2,9 3,2 1,7 15% 2,8 0,7 6,6 92% 82% Bos- en Gasthuisdistrict 7,3 3,5 3,2 2,6 20% 3,2 0,7 6,0 82% 70% Morsdistrict 7,4 4,3 3,1 2,6 15% 3,3 0,8 6,4 86% 71% Boerhaavedistrict 7,8 3,2 3,1 2,2 17% 3,3 0,8 6,6 85% 86% Merenwijkdistrict 7,4 3,7 2,3 2,1 22% 3,0 0,4 6,1 95% 75% Stevenshofdistrict 7,2 4,8 3,4 3,0 16% 2,7 0,6 6,1 87% 74% Ontwikkeling ten opzichte van 2004, groen is positief en rood is negatief 4

9 Samenvatting I. Opzet onderzoek In dit rapport zijn de resultaten opgenomen van de vijfde meting van de Leefbaarheidsmonitor in Leiden. Aan het onderzoek hebben bewoners meegedaan. De respons bedraagt 60%. In het onderzoek worden de tien districten van Leiden onderscheiden. Per district zijn ongeveer 200 bewoners geïnterviewd. Hierdoor is het mogelijk om per district representatieve uitspraken te doen. Het onderzoek is een vervolg op de Leefbaarheidsmonitor van 1997, 2000, 2002 en De opzet van het onderzoek is gelijk gebleven. De vragenlijst is ingekort, maar verder zijn de vragen gelijk gebleven zodat een vergelijking in de tijd mogelijk is. Deze vergelijking is zowel gemaakt voor de stad als geheel als voor de tien districten. II. Uitkomsten in 2007 In het onderzoek zijn diverse aspecten van leefbaarheid en veiligheid aan de orde gekomen. In tabel I.1 worden alle resultaten van het onderzoek in 2007 beknopt weergegeven. In de tabel is de uitsplitsing gemaakt naar de tien districten en Leiden als geheel. De aspecten waarin de gebieden sinds de meting van 2004 significant zijn verbeterd of verslechterd zijn in deze tabel met een kleur aangegeven. Het jaar 2004 is gekozen om de uitkomsten van 2007 mee te vergelijken, omdat in 2005 de tweede periode van het Grotestedenbeleid is begonnen. Algemeen oordeel over de buurt In het algemeen zijn de Leidenaren positief over hun buurt. Het rapportcijfer voor de woonomgeving is sinds 1997 op een gelijk niveau gebleven. In drie districten is de waardering lager dan gemiddeld (Leiden Noord, Binnenstad-Noord en het Stevenshofdistrict). In het Boerhaavedistrict en het Roodenburgerdistrict is de waardering hoger dan gemiddeld. De meeste Leidenaren vinden dat hun buurt het afgelopen jaar niet is veranderd. Het deel dat vooruitgang ziet is iets groter dan het deel dat achteruitgang ziet. Bewoners in Leiden Noord en het Stevenshofdistrict zijn negatiever over de ontwikkeling in hun buurt, bijna drie op de tien bewoners vindt dat de buurt het afgelopen jaar achteruit is gegaan. Leefbaarheid en veiligheid De uitkomsten op het gebied van leefbaarheid zijn grotendeels vergelijkbaar met Vooral tussen 2000 en 2002 is er een positieve ontwikkeling te zien in de leefbaarheid en veiligheid. Deze verbetering is sindsdien gestabiliseerd. De verloedering is sinds 2004 wel verder afgenomen. Dat komt vooral doordat hondenpoep op straat in 2007 minder vaak voorkomt dan drie jaar eerder. In Leiden Noord, Binnenstad-Noord en het Stevenshofdistrict is de verloedering het grootst. Bewoners in de Binnenstad ervaren de meeste overlast van medebewoners. Ook op het gebied van veiligheid zijn de uitkomsten niet veranderd ten opzichte van In totaal voelt 18% van de Leidenaren zich wel eens onveilig. In het Stationsdistrict zijn er wel positieve ontwikkelingen op het gebied van veiligheid, bewoners voelen zich veiliger en zien minder vermogensdelicten in de buurt. Tussen de districten is er nauwelijks een verschil in de veiligheidsbeleving. In de Binnenstad, het Stationsdistrict en in Leiden Noord is er meer sprake van bedreiging volgens de bewoners. Vermogensdelicten komen vaker voor in Binnenstad-Zuid. 5

10 Samenvatting 6 Sociale samenhang De sociale cohesie in de buurt is in de loop van de jaren nauwelijks veranderd. Een grote meerderheid van de bewoners voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de buurt. Dit is toegenomen in vergelijking met Bewoners zijn ten opzichte van 2002 meer gehecht geraakt aan hun buurt, 75% van de bewoners is (zeer) gehecht aan de buurt waarin zij woont. In Binnenstad-Zuid, het Merenwijkdistrict en Leiden Noord voelen meer bewoners zich medeverantwoordelijk in vergelijking met In het Boerhaavedistrict is de gehechtheid aan de buurt toegenomen.

11 Problemen top 10 Bewoners hebben aangegeven wat volgens hen zelf de grootste problemen in hun buurt zijn die met voorrang moeten worden aangepakt. Driekwart van de bewoners heeft op deze vraag minstens één probleem genoemd. In tabel I.2 zijn de tien meest genoemde problemen vermeld. De top 10 is in de loop der jaren weinig veranderd. Parkeerproblemen worden nog steeds het meest genoemd, alhoewel iets minder dan voorgaande jaren. Net zoals bij vorige metingen wordt dit vooral in het Stevenshofdistrict genoemd. Als tweede aan te pakken probleem wordt vervuiling genoemd, vooral in de Binnenstad is dit een probleem. In de top 10 komen geen problemen meer voor die te maken hebben met criminaliteit. Drugsproblemen worden in het Stationsdistrict en Binnenstad-Noord minder genoemd dan in Bewoners zijn wederom meer tevreden over de aandacht die de gemeente heeft voor de problemen in de buurt. In 2004 waren de bewoners al tevredener dan in Tabel I.2 Problemen top 10 Leiden (volgorde van 2007) parkeerproblemen 26% 23% 27% 19% 2 overlast door vuil 13% 20% 13% 16% 3 verkeersproblemen 12% 10% 13% 11% 4 aanwezigheid jongeren 3% 7% 8% 10% 5 aanpak groen 6% 6% 7% 6% 6 hondenpoep 6% 6% 6% 6% 7 onderhoud straten en stoepen 4% 4% 4% 4% 8 jongerenvoorzieningen 4% 4% 4% 4% 9 voorzieningen voor kinderen 6% 6% 4% 4% 10 geluidsoverlast 2% 4% 3% 3% Voorzieningen Voor een aantal voorzieningen is de tevredenheid van de bewoners nagegaan. Over de meeste voorzieningen is tweederde of meer van de Leidenaren tevreden. De tevredenheid is bij vijf van de negen voorzieningen vergelijkbaar met 2004, bij de overige vier voorzieningen is de tevredenheid iets afgenomen; bewoners zijn nu iets minder tevreden over het openbaar vervoer, onderhoud van wegen en fietspaden, het basisonderwijs en voorzieningen voor jongeren. Over de voorzieningen voor jongeren en het onderhoud van wegen en fietspaden zijn bewoners nog wel positiever dan in De tevredenheid over de andere twee voorzieningen liggen gelijk aan

12 1 1 De vijfde meting van de leefbaarheid in Leiden 8

13 1.1 Aanleiding voor het onderzoek Voor u ligt de vijfde Leefbaarheidsmonitor Leiden. In het kader van het Grotestedenbeleid (GSB) is tussen het rijk en de GSB-gemeenten overeen gekomen dat er regelmatig een onderzoek wordt uitgevoerd naar de beleving van de leefbaarheid en de veiligheid van de eigen stad en buurt bij de bewoners. Deze Leefbaarheidsmonitor 2007 biedt een vergelijking met de metingen van 1997, 2000, 2002 en Door de resultaten van de verschillende metingen naast elkaar te zetten, worden ontwikkelingen op het gebied van leefbaarheid en veiligheid zichtbaar. Dit rapport gaat voornamelijk in op de verschillen tussen 2004 en 2007, om de ontwikkeling te kunnen aanduiden binnen de huidige GSB periode ( ). Het onderzoek is grootschalig van opzet. In totaal zijn er voor de Leefbaarheidsmonitor 2007 meer dan tweeduizend Leidenaren ondervraagd. Dit maakt het mogelijk om niet alleen voor de gehele stad, maar ook voor de afzonderlijke districten uitspraken te doen. Rijke bron aan informatie Het onderzoek heeft na vijf metingen in vele gebieden en op vele terreinen een rijke bron aan informatie opgeleverd. Het doel van dit rapport is tweeërlei: het schetsen van een algemeen beeld van de ontwikkelingen in de tijd; het presenteren van de meest opvallende uitkomsten. Om dit rapport helder en toegankelijk te houden staan hier alleen de meest kenmerkende en in het oog springende uitkomsten. Meer gedetailleerde cijfers staan in het bijbehorende tabellenboek waarin alle uitkomsten zijn uitgesplitst. Daarnaast is het mogelijk aanvullende vragen te stellen aan de afdeling BOA van de gemeente Leiden (zie colofon). 1.2 Opzet van het onderzoek Het onderzoek heeft plaatsgevonden in maart en april In totaal hebben personen meegewerkt. De totale respons bedraagt 60% en dat is goed te noemen. De respons is vergelijkbaar met De vragenlijsten zijn telefonisch afgenomen bij Leidenaren tussen de 18 en 75 jaar. In elk van de tien districten van Leiden hebben rond de 200 bewoners meegedaan. De samenstelling van de onderzoeksgroep is redelijk vergelijkbaar met vorige metingen. De resultaten zijn dus 9

14 Hoofdstuk 1 De vijfde meting van de leefbaarheid in Leiden goed met elkaar vergelijkbaar. Ten opzichte van de Leidse bevolking doen vrouwen en ouderen vaker mee. Dit is gebruikelijk bij onderzoek en bovendien wordt hiervoor een correctie aangebracht in de analyse. In de onderzoeksgroep zijn de allochtonen ook minder vertegenwoordigd, net als bij de voorgaande metingen. Dit is het gevolg van de methode van enquêteren waarvoor is gekozen. Vooral bij Turken en Marokkanen is minder vaak een telefoonnummer gevonden in vergelijking met de Nederlanders. Bij het enquêteren is overigens nog wel apart aandacht besteed aan deze groepen. Hiervoor waren Turkse en Marokkaanse enquêteurs beschikbaar, zodat de vragenlijst in de eigen taal kon worden afgenomen indien dit nodig was. de wijk of buurt volgens de bewoners is verloederd worden hen een aantal concrete vragen gesteld. Hierbij wordt gevraagd in hoeverre bekladding van muren en gebouwen, rommel op straat, vernielde telefooncellen/bushokjes of hondenpoep volgens hen voorkomen. Deze vragen worden samengenomen tot de verloedering van de buurt. De waarden van de en lopen van nul tot tien. Gebieden kunnen onderling worden vergeleken op de scores op de en; ook zijn vergelijkingen in de tijd binnen een gebied mogelijk. De vergelijking tussen de verschillende en is echter niet mogelijk. Bij elke wordt aangegeven of de waarde 10 voor de meest gunstige of meest ongunstige waarde staat. 10 De vragenlijst die is gebruikt lijkt sterk op die van de vorige onderzoeken, maar is wel op een aantal punten ingekort. Deze nieuwe versie van de vragenlijst is gebaseerd op de concept-vragenlijst voor de Veiligheidsmonitor, waarin de vroegere Politiemonitor en Leefbaarheidsmonitor GSB zijn samengevoegd. De vragenlijst staat in het tabellenboek. Enquête onder bewoners benaderde bewoners: niet thuis/geen gehoor: 688 bereikt: weigering: 675 medewerking: algemeen responspercentage (medewerking/ 60% benaderde bewoners): netto responspercentage (medewerking/bereikte 75% bewoners): 1.3 Leeswijzer Indicatoren Naast overzichten waarin de oordelen van de bewoners over de genoemde onderwerpen in percentages worden uitgedrukt, bevat dit rapport ook zogenaamde en. In een worden verschillende aspecten van een onderwerp samengevoegd. Ter illustratie een voorbeeld. Om aan te geven in hoeverre Verschillen en betrouwbaarheidsmarges Door per onderscheiden doelgroep een steekproef te nemen, kunnen niet alleen uitspraken worden gedaan over degenen die geënquêteerd zijn, maar ook over de hele populatie waaruit die steekproef is getrokken. Voor een steekproef heb je te maken met een bepaalde betrouwbaarheid. Bij een bepaalde betrouwbaarheid hoort een marge van de gevonden waarde in de steekproef, die onder andere afhankelijk is van de steekproefgrootte en het gevonden percentage. Dit betekent dat het resultaat dat gegeven wordt bijvoorbeeld 2% of 5% kan afwijken. Binnen deze zogenaamde nauwkeurigheidsmarge valt de werkelijke waarde voor de totale populatie. De mate van nauwkeurigheid neemt af naarmate het aantal respondenten kleiner is. Eén en ander is met name van belang wanneer de vraag slechts door een beperkt aantal respondenten is beantwoord of wanneer de resultaten worden uitgesplitst naar een aantal variabelen (b.v. district of leeftijd), waardoor er per onderverdeling slechts een gering aantal respondenten resteert. In dit onderzoek wordt voor de verschillen tussen de gebieden een betrouwbaarheid gehanteerd van 95%. Dit betekent dat als het onderzoek 100 maal herhaald wordt, 95 keer een waarde gevonden wordt die in het berekende interval valt. Voor de vergelijking van de uitkomsten voor de gemeente Leiden wordt een betrouwbaarheid van 99% gebruikt, omdat de omvang van de onderzochte groep bewoners groter is.

15 Opbouw van het rapport Het rapport kent de volgende opbouw. In hoofdstuk 2 wordt het algemene oordeel van de bewoners over hun buurt besproken. Er wordt gekeken naar de voorzieningen in de buurt, tevens is er aandacht voor de ontwikkeling van de buurt. In hoofdstuk 3 wordt de leefbaarheid en de veiligheid van de buurt behandeld, hierin komen onder meer problemen in de buurt aan bod, ook wordt ingegaan op de veiligheidsbeleving van de Leidenaren. In hoofdstuk 4 wordt de sociale samenhang in de buurt uitgewerkt aan de hand van de onderwerpen sociale cohesie en betrokkenheid van bewoners. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 per district een korte samenvatting gegeven. 11

16 2 Algemeen oordeel over de buurt 2 Om een algemeen oordeel van de bewoners over hun buurt te krijgen zijn hen vragen gesteld over hun waardering van de buurt. Ook is de tevredenheid over voorzieningen in de buurt gemeten. 12

17 2.1 Waardering van de woonomgeving Rapportcijfer woonomgeving De waardering die bewoners hebben voor hun woonomgeving is gemeten aan de hand van een rapportcijfer. In het algemeen zijn mensen positief over hun woonomgeving, het gemiddelde rapportcijfer ligt op een 7,. Dit is vergelijkbaar met 004. Ook in de tien districten afzonderlijk is de waardering van de woonomgeving ten opzichte van 004 niet veranderd. Tussen de districten zijn er wel verschillen. Het rapportcijfer voor de woonomgeving loopt uiteen van een 6,9 tot een 7,8. In Leiden Noord, Binnenstad-Noord en het Stevens hofdistrict is de waardering lager dan het Leidse gemiddelde. In het Boerhaavedistrict en het Roodenbur gerdistrict is de waardering hoger dan gemiddeld in Leiden. Figuur 2.1 Rapportcijfer ,0 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 7,2 7,3 7,2 7,2 7, Figuur 2.2 Rapportcijfer per district, t.o.v. Leiden en t.o.v % van de Leidenaren vindt hun buurt (zeer) prettig om te wonen. Ontwikkeling in het afgelopen jaar De bewoners hebben niet alleen een rapportcijfer gegeven voor hun woonomgeving maar hebben ook aangegeven of zij vinden dat hun buurt in het afgelopen jaar vooruit of achteruit is gegaan. De meeste Leidenaren vinden dat hun buurt het afgelopen jaar gelijk is gebleven. Het deel dat vooruitgang ziet is iets groter dan het deel dat achteruitgang ziet. In de Binnenstad, het Stationsdistrict, Boerhaavedistrict en Bos- en Gasthuisdistrict is men positiever dan Leiden beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in 2004 Bewoners tot 40 jaar zijn positiever over de ontwikkeling van hun buurt in het afgelopen jaar. Zij zien vaker een vooruitgang. Laag opgeleiden zijn negatiever over de ontwikkeling van hun buurt in het afgelopen jaar, zij zien vaker een achteruitgang. 1

18 Hoofdstuk 2 Algemeen oordeel over de buurt Figuur 2.3 Ontwikkeling van de eigen buurt in de afgelopen jaren LEIDEN DISTRICTEN 2007 Binnenstad Zuid Binnenstad Noord Stationsdistrict Leiden Noord Roodenburgerdistrict Bos- en Gasthuisdistrict Morsdistrict Boerhaavedistrict Merenwijkdistrict Stevenshofdistrict Straatverlichting Winkels voor dagelijkse boodschappen Basisonderwijs Openbaar vervoer Onderhoud van de wegen en fietspaden Groenvoorzieningen Speelmogelijkheden voor kinderen Parkeergelegenheid Voorzieningen voor jongeren 29% 29% 21% 18% 17% 16% 18% achteruitgang 22% 40% 30% 20% 10% 0% 10% 20% 30% 40% 40% 11% 14% 16% 15% 15% 8% 10% Figuur 2.4 Waardering van voorzieningen, % (zeer) tevreden 52% 17% 18% 15% 17% 13% 63% 20% 23% 23% 21% 24% 28% 27% 27% 25% 22% 73% 69% vooruitgang 82% 90% 88% 87% % 20% 40% 60% 80% 100% gemiddeld over de ontwikkeling in het afgelopen jaar. Bewoners in Leiden Noord en het Stevenshofdistrict zijn juist negatiever. Bijna drie op de tien bewoners in deze districten vinden dat de buurt het afgelopen jaar achteruit is gegaan. 2.2 Waardering van voorzieningen Een adequaat aanbod van voorzieningen zorgt voor een aantrekkelijke woonbuurt en dat heeft zijn invloed op het algemeen oordeel over de buurt. Aan de bewoners is daarom gevraagd of ze tevreden of ontevreden zijn over negen verschillende voorzieningen in de buurt. In figuur.4 staat het percentage bewoners dat tevreden is over de voorzieningen. Over de meeste voorzieningen is tweederde of meer van de Leidenaren tevreden. Alleen over jongerenvoorzieningen en parkeergelegenheid zijn bewoners minder tevreden. Over vijf van de negen voorzieningen is het percentage mensen dat tevreden is ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van 004: straatverlichting, winkels voor dagelijkse boodschappen, groenvoorzieningen, speelmogelijkheden voor kinderen en parkeergelegenheid. Over de overige vier voorzieningen zijn de bewoners nu iets minder tevreden dan in 004: openbaar vervoer, onderhoud van wegen en fietspaden, het basisonderwijs en voorzieningen voor jongeren. Over de voorzieningen voor jongeren en het onderhoud van wegen en fietspaden zijn bewoners nog wel positiever dan in 000. De tevredenheid over de andere twee voorzieningen is hetzelfde als in 000. De tevredenheid over de voorzieningen voor jongeren loopt sterk uiteen. Het hoogst scoort het Stationsdistrict, daar is 64% tevreden over de jongerenvoorzieningen. Het laagst scoort het Stevenshofdistrict waar maar 6% tevreden is over jongerenvoorzieningen. In twee districten, Binnenstad-Zuid en het Boerhaavedistrict, is de tevredenheid over voorzieningen voor jongeren afgenomen. In Binnenstad-Zuid was in 004 7% tevreden over deze voorzieningen, in 007 was dat 48%. 14

19 Figuur 2.5 Tevredenheid over jongerenvoorzieningen per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van 2004 beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in 2004 Over het openbaar vervoer is men het minst tevreden in Leiden Noord, Bos- en Gasthuisdistrict en het Stevenshofdistrict. Een vijfde van de bewoners in deze districten is ontevreden over het openbaar vervoer. In drie districten is de tevredenheid over het openbaar vervoer afgenomen ten opzichte van 2004: het Roodenburgerdistrict, Bos-en Gasthuisdistrict en het Morsdistrict. Figuur 2.6 Tevredenheid over het openbaar vervoer per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van 2004 Over voorzieningen voor jongeren zijn bewoners het minst tevreden. De tevredenheid is ook gedaald in vergelijking met 2004, vooral in Binnenstad-Zuid. beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in

20 3 3 Leefbaarheid en veiligheid in de buurt 16 Na het algemene oordeel over de buurt wordt nu dieper ingegaan op aspecten van leefbaarheid en veiligheid. Aan de bewoners is over 21 mogelijke problemen gevraagd of deze volgens hen vaak, soms of (bijna) nooit voorkomen in hun eigen buurt. De ervaringen van de bewoners worden aan de hand van de volgende onderwerpen beschreven: verloedering verkeersoverlast overlast van medebewoners buurtproblemen top 10 veiligheidsbeleving vermogensdelicten bedreiging Zie ook de uitvouwbare achterflap met een overzicht van de mate waarin bewoners vinden dat de afzonderlijke problemen in hun eigen buurt voorkomen.

21 3.1 Verloedering Voor de leefbaarheid in een wijk is het zeer belangrijk hoe de openbare ruimte eruit ziet; daarom staan in de leefbaarheidsmonitor vier vragen over netheid van de openbare ruimte die worden samengevat in de verloedering. Van ieder van de volgende vier onderwerpen konden inwoners aangeven of ze volgens hen (bijna) nooit, soms of vaak voorkomen in hun wijk: Verloedering Hondenpoep op straat ; Bekladding van muren en/of gebouwen ; Rommel op straat ; Vernielingen van telefooncellen of bushokjes. In vergelijking met 004 is de openbare ruimte in Leiden volgens de bewoners iets netter geworden. Dit komt voor na melijk omdat hondenpoep op straat volgens bewoners minder vaak voorkomt dan in 004. Toen vond nog 44% dat het vaak voorkomt, nu is dit gedaald tot 5%. De andere onderwerpen komen net zo vaak voor als in 004. Binnenstad-Noord, Leiden Noord en het Stevenshofdistrict scoren op het gebied van verloedering het slechtst. Het Roodenburgerdistrict en het Boerhaavedistrict scoren het best. Ten opzichte van 004 is er wat betreft verloedering geen verandering in de afzonderlijke districten zichtbaar. Van de genoemde problemen komen hondenpoep en rommel op straat het meest voor. Hondenpoep komt het meest voor in Leiden Noord en het Stevenshofdistrict. De overlast van hondenpoep is ten opzichte van 004 verbeterd in Binnenstad-Zuid, Binnenstad-Noord, het Roodenburgerdistrict en het Morsdistrict. Rommel op straat komt het meest voor in Leiden Noord en Binnenstad-Noord. Vernieling van telefooncellen of bushokjes komen in Leiden Noord en het Stevenshofdistrict beduidend vaker voor. Figuur 3.1 Mate van verloedering van de buurt (hoe lager de score hoe gunstiger) 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 Hondenpoep op straat Rommel op straat Vernieling Bekladding 4,8 4,8 4,0 4,1 3, Figuur 3.2 Vormen van verloedering (% komt vaak voor) 16% 14% 33% 35% % 10% 20% 30% 40% 50% Figuur 3.3 Mate van verloedering van de buurt per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van 2004 Mannen vinden hun buurt in het algemeen netter dan vrouwen. beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in

22 Hoofdstuk xxx 3 xxx Leefbaarheid en veiligheid in de buurt Figuur 3.4 Mate van verkeersoverlast van de buurt (hoe lager de score hoe gunstiger) 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Parkeeroverlast Te hard rijden Geluidsoverlast door verkeer Agressief verkeersgedrag 3,3 2,7 3,1 3, Figuur 3.5 Vormen van verkeersoverlast (% komt vaak voor) 10% 14% 25% 25% % 10% 20% 30% 40% Figuur 3.6 Mate van verkeersoverlast van de buurt per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van Verkeersoverlast Verkeersproblemen hebben zowel hun weerslag op de leefbaarheid als ook op de veiligheid van een wijk. Er is een die specifiek ingaat op de verkeersoverlast. Deze is samengesteld door de volgende vormen van verkeersoverlast samen te voegen: Verkeersoverlast Parkeeroverlast ; Agressief verkeersgedrag ; Geluidsoverlast door verkeer ; Te hard rijden. Totaal gezien is de mate van verkeersoverlast ten opzichte van 004 niet veranderd. Ook in de districten is er geen verandering ten opzichte van 004 zichtbaar. In Binnenstad-Noord en Leiden Noord is de verkeersoverlast het grootst. In Leiden Noord komen alle problemen vaker voor dan gemiddeld. De verkeersoverlast is het minst in het Merenwijkdistrict, daar komen alle problemen minder vaak voor. Kijkend naar de afzonderlijke problemen is te zien dat met name parkeeroverlast en te hard rijden zorgen voor een slechte score. Parkeeroverlast is met name een probleem in het Stevenshofdistrict (9% vindt dat het vaak voorkomt) en Leiden Noord (6%). Te hard rijden komt het meest voor in Leiden Noord. Opvallend is verder dat geluidsoverlast door verkeer ten opzichte van 004 sterk is toegenomen. In vergelijking met 2002 en 2004 is de geluidsoverlast van verkeer toegenomen. beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in

23 3.3 Overlast van medebewoners Naast de overlast van verkeer kunnen bewoners ook overlast hebben van medebewoners. Er is gevraagd naar de volgende vormen van overlast: Overlast van medebewoners Vormen van geluidsoverlast ; Overlast van groepen jongeren ; Overlast door omwonenden. De overlast van medebewoners is ten opzichte van 004 nauwelijks veranderd. Ook in de afzonderlijke districten is geen verandering te zien. Bewoners in Binnenstad-Noord en Binnenstad-Zuid ervaren de meeste overlast, het gaat met name om vormen van geluidsoverlast. Bewoners van het Stevenshofdistrict hebben vaker overlast van jongeren. De bewoners van het Rooden burgerdistrict hebben de minste overlast van hun mede bewoners, op alle onderwerpen scoren zij beter dan gemiddeld. Figuur 3.7 Mate van overlast van medebewoners in de buurt (hoe lager de score hoe gunstiger) 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Vormen van geluidsoverlast 3,2 2,4 2,3 2,5 2, Figuur 3.8 Vormen van overlast van medebewoners (% komt vaak voor) 18% Ouderen ervaren minder overlast van medebewoners dan jongeren. Overlast van groepen jongeren 12% 3.4 Buurtproblemen top 10 Overlast door omwonenden 6% Aan de bewoners is niet alleen gevraagd hoe vaak bepaalde problemen voorkomen in hun buurt, maar ook welke buurtproblemen volgens hen met voorrang moeten worden aangepakt. Het was mogelijk om meer dan één probleem te noemen, 5% van de Leidenaren noemt geen enkel probleem. In het Boerhaavedistrict is dit 7%, terwijl in het Stevenshofdistrict slechts 1% van de bewoners geen enkel probleem noemt. De problemen die zijn genoemd zijn gepercenteerd op het totaal aantal geïnterviewden, niet op het aantal mensen dat een probleem heeft genoemd. 0% 10% 20% 30% 40% Figuur 3.9 Mate van overlast van medebewoners in de buurt per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van 2004 De volgorde van de top 10 is in de loop der jaren weinig veranderd, wel wordt een aantal problemen minder vaak genoemd. Parkeerproblemen worden nog steeds het meest genoemd, hoewel iets minder dan voorgaande jaren. Vooral beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in

24 Hoofdstuk 3 Leefbaarheid en veiligheid in de buurt Tabel 3.1 Problemen top 10 Leiden (volgorde van 2007) LEIDEN DISTRICTEN 2007 Binnenstad Zuid Binnenstad Noord Stationsdistrict Leiden Noord Roodenburgerdistrict Bos- en Gasthuisdistrict Morsdistrict Boerhaavedistrict Merenwijkdistrict Stevenshofdistrict 39% weinig aandacht parkeerproblemen 26% 23% 27% 19% 2 overlast door vuil 13% 20% 13% 16% 3 verkeersproblemen 12% 10% 13% 11% 4 aanwezigheid jongeren 3% 7% 8% 10% 5 aanpak groen 6% 6% 7% 6% 6 hondenpoep 6% 6% 6% 6% 7 onderhoud straten en stoepen 4% 4% 4% 4% 8 jongerenvoorzieningen 4% 4% 4% 4% 9 voorzieningen voor kinderen 6% 6% 4% 4% 10 geluidsoverlast 2% 4% 3% 3% Figuur 3.10 Oordeel over de aandacht die de gemeente heeft voor problemen in de buurt 49% 46% 48% 43% 53% 36% 41% 40% 36% 34% 33% 39% 47% 27% 51% 54% 52% 57% 61% voldoende/veel aandacht 59% 47% 64% 60% 64% 66% 67% 61% 53% 73% 80% 60% 40% 20% 0% 20% 40% 60% 80% bewoners uit het Stevenshofdistrict vinden dat de parkeerproblemen moeten worden aangepakt. Als tweede aan te pakken probleem wordt de vervuiling genoemd, vooral in Binnenstad-Zuid en Binnenstad-Noord. Verkeersproblemen en aanwezigheid van jongeren wordt door één op de tien Leidenaren genoemd als aandachts punt. In 000 noemde nog maar % de aanwezigheid van jongeren als snel aan te pakken probleem. De aanwezigheid van jonge ren en gebrek aan voorzieningen voor jongeren zijn vooral in het Stevenshofdistrict aandachtspunt volgens de bewoners. Wanneer de lijst met aan te pakken problemen wordt vergeleken met de lijst met meest voorkomende problemen (zie de achterflap van dit rapport) valt een aantal zaken op. In beide lijstjes nemen parkeerproblemen en vuil een prominente plaats in. Anders is het met hondenpoep en fietsendiefstal. Deze problemen komen volgens de bewoners vaak voor (5% en 7% komt vaak voor). Maar in de lijst van problemen die direct moeten worden aangepakt neemt hondenpoep een bescheiden plaats in. Fietsendiefstal komt helemaal niet voor in de top 10 van meest dringende problemen. Positief is dat bewoners wederom meer tevreden zijn over de aandacht die de gemeente heeft voor problemen in de buurt, zes op de tien Leidenaren vindt dat de gemeente hier voldoende of veel aandacht voor heeft. Vooral bewoners in Binnenstad-Zuid zijn hierover tevreden, driekwart van de bewoners is hierover positief. De helft van de bewoners in Leiden Noord en het Stevenshofdistrict vindt daarentegen dat de gemeente te weinig aandacht heeft voor de problemen in de buurt. Bewoners van het Stevenshofdistrict zijn hierover wel positiever dan in

25 3.5 Veiligheidsbeleving In de enquête is ook een aantal vragen gesteld over het thema veiligheid. De gevoelens van onveiligheid zijn in kaart gebracht door te vragen aan bewoners of zij zich wel eens onveilig voelen. Ook hebben ze aan kunnen geven waar zij zich onveilig voelen en hoe vaak. Het totale percentage van de Leidenaren dat zich wel eens onveilig voelt bedraagt 18%. Dit is gelijk aan 004. Het percentage bewoners dat zich wel eens onveilig voelt loopt uiteen van 15% in het Roodenburgerdistrict en het Morsdistrict tot % in het Merenwijkdistrict. In het Stationsdistrict is de veiligheidsbeleving verbeterd. In 004 voelde 5% zich wel eens onveilig, dat is nu gedaald naar 16%. Van de bewoners die zich onveilig voelen (18%) voelt een klein deel zich alleen buiten Leiden onveilig (%). De resterende 15% voelt zich ook in Leiden wel eens onveilig. In totaal voelt één op de tien bewoners zich wel eens onveilig in de eigen buurt. Bewoners uit Binnenstad-Noord en Binnenstad-Zuid voelen zich vooral onveilig in de eigen buurt, bewoners uit het Roodenburgerdistrict juist op andere plekken in Leiden. Het merendeel van de bewoners dat zich wel eens onveilig voelt, voelt zich soms onveilig. Twee procent van de Leidenaren voelt zich vaak onveilig in Leiden. Figuur 3.11 Veiligheidsbeleving: percentage bewoners dat zich wel eens onveilig voelt % 30% 20% 10% 0% 31% 21% 22% 16% 17% 18% 18% 10% algemeen eigen buurt 10% Figuur 3.12 Veiligheidsbeleving per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van 2004 beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde 10% beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in 2004 Figuur 3.13 Mate van veiligheidsbeleving in Leiden 3% 85% 10% Vrouwen voelen zich vaker onveilig in de eigen buurt dan mannen (15% tegenover 6%). Jongeren voelen zich vaker onveilig in de eigen buurt dan ouderen. Van de jongeren tot 30 jaar voelt 17% zich wel eens onveilig in de eigen buurt, bij bewoners boven deze leeftijd is dit 7%. nooit onveilig in Leiden ja, zelden ja, soms ja, vaak 2% 1

26 Hoofdstuk 3 Leefbaarheid en veiligheid in de buurt Figuur 3.14 Vermogensdelicten (hoe lager de score hoe gunstiger) 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 Fietsendiefstal Beschadiging aan auto's Inbraak in woningen Diefstal UIT auto's 4,4 8% 8% 4,0 17% 3,4 3,3 27% 3, Figuur 3.15 Vormen van vermogensdelicten (% komt vaak voor) % 10% 20% 30% 40% Figuur 3.16 Vermogensdelicten per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van Vermogensdelicten De mate waarin vermogensdelicten in de buurt voorkomen speelt een rol bij de veiligheid in de buurt. De met betrekking tot vermogensdelicten is opgesteld op basis van vier onderwerpen: Vermogensdelicten Fietsendiefstal ; Diefstal uit auto s ; Beschadiging van of vernieling aan auto s ; Inbraak in woningen. Net als bij de andere mogelijke problemen waarnaar wordt gevraagd gaat het bij deze vier vermogensdelicten om de vraag hoe vaak deze volgens de bewoners voorkomen in de eigen buurt. Een hogere score betekent dat er zich volgens de bewoners meer vermogensdelicten voordoen. Voor vermogensdelicten is ten opzichte van 00 en 000 een positieve ontwikkeling te zien. In vergelijking met 004 is de score voor vermogensdelicten vergelijkbaar. Vermogensdelicten komen het meest voor in Binnenstad-Zuid, het minst in het Roodenburgerdistrict. In het Stations district komen de vermogensdelicten minder vaak voor dan in 004. Fietsendiefstal is het meest voorkomende vermogensdelict, gevolgd door beschadiging of vernieling aan auto s. Fietsendiefstal komt voornamelijk voor in Binnenstad-Noord en Binnenstad-Zuid, volgens ruim 40% van de bewoners komt dit vaak voor. Diefstal uit auto s is in de loop van de jaren afgenomen en is volgens bewoners ook weer afgenomen ten opzichte van 004. Deze daling is vooral zichtbaar in Binnenstad-Zuid, het Stationsdistrict en Leiden Noord. In het Morsdistrict is dief stal uit auto s juist toegenomen. Diefstal uit auto s komt in Leiden Noord en het Morsdistrict wel vaker voor dan gemiddeld. beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in 2004 Vermogensdelicten zijn in vergelijking met 2000 en 2002 afgenomen. Dit komt vooral doordat diefstal uit auto s volgens bewoners steeds minder vaak voorkomt.

27 Figuur 3.17 Bedreiging (hoe lager de score hoe gunstiger) ,0 1,5 3.7 Bedreiging 1,0 0,5 1,2 1,0 0,8 0,9 1,0 Gevoelens van onveiligheid hangen ook samen met de mate waarin bewoners geconfronteerd worden met verschillende bedreigende situaties. De die meet in hoeverre dit volgens bewoners voorkomt bestaat uit de volgende onderwerpen: Bedreiging Dronken mensen op straat ; Vrouwen en mannen die op straat worden lastig gevallen ; Geweldsdelicten ; Drugsoverlast ; Tasjesroof ; Bedreiging. In de afgelopen jaren is bedreiging op een gelijk niveau gebleven. Positief is dat alle voorvallen zelden voorkomen. Ten opzichte van 004 komen dronken mensen op straat volgens de bewoners wel vaker voor. In de Binnenstad, Stationsdistrict en Leiden Noord wordt meer bedreiging ervaren dan in de overige districten. In het Merenwijkdistrict komt bedreiging het minst voor. In de Binnenstad komen vooral dronken mensen op straat vaak voor. Drugsoverlast komt in het Stationsdistrict het meest voor. De drugsoverlast komt in Binnenstad-Noord en het Stationsdistrict volgens bewoners wel minder vaak voor dan in ,0 Dronken mensen op straat Drugsoverlast Mensen die op straat worden lastiggevallen Gewelddelicten Bedreiging Tasjesroof Figuur 3.18 Vormen van bedreiging (% komt vaak voor) 2% 1% 2% 1% 5% 11% % 10% 20% Figuur 3.19 Bedreiging per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van 2004 Jongeren vinden vaker dat bedreiging voorkomt dan ouderen. beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in 2004

28 4 4 Sociale samenhang De sociale samenhang in een wijk of in een buurt en de betrokkenheid van de bewoners is van invloed op de leefbaarheid en de veiligheidsbeleving van de bewoners. Daarom worden in dit hoofdstuk onderwerpen met betrekking tot de sociale samenhang en betrokkenheid beschreven. 24

29 4.1 Sociale cohesie Voor het vergroten van de leefbaarheid en veiligheid, is het van belang dat bewoners zich thuis voelen in de buurt. Figuur 4.1 Mate van sociale cohesie in de buurt (hoe hoger de score hoe gunstiger) ,0 Het onderlinge contact tussen bewoners, de zogenaamde sociale cohesie, is gemeten met de volgende stellingen: 6,0 5,8 6,0 6,0 6,0 6,1 Sociale cohesie De mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks ; De mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om ; Ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is ; Ik voel mij thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. Een hoge score betekent dat er sprake is van een hoge mate van onderlinge betrokkenheid. In Leiden is de sociale cohesie in de afgelopen jaren niet veranderd. Ook binnen de districten ligt de sociale cohesie de laatste jaren op eenzelfde niveau. De scores voor de districten variëren van een 5,5 tot een 6,6. Binnenstad- Noord en Leiden Noord scoren slechter dan gemiddeld. Het Mors district, het Roodenburgerdistrict en het Boerhaavedistrict scoren beter dan gemiddeld. 5,0 4, Figuur 4.2 Mate van sociale cohesie per district, ten opzichte van Leiden en ten opzichte van 2004 beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in 2004 Jongeren ervaren minder sociale samenhang in de buurt dan ouderen. Hoe hoger het inkomen, hoe meer sociale samenhang bewoners ervaren. 5

30 Hoofdstuk 4 Sociale samenhang Figuur 4.3 Gehechtheid aan de buurt per district ten opzichte van Leiden en ten opzichte van Betrokkenheid bewoners Gehechtheid aan de buurt Als onderdeel van de onderlinge betrokkenheid is ook de gehechtheid van de bewoners aan de eigen buurt van belang. Aan de bewoners is gevraagd in hoeverre ze gehecht zijn aan hun buurt. beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in 2004 Figuur 4.4 Verantwoordelijkheidsgevoel bewoners per district ten opzichte van Leiden en ten opzichte van 2004 In Leiden is gemiddeld 75% van de bewoners (zeer) gehecht aan de buurt waar ze wonen. Dit is hoger dan in 2004, toen lag het percentage op 70%. In het Boerhaavedistrict (86%) en het Roodenburgerdistrict (82%) is de gehechtheid het grootst. In het Boerhaavedistrict zijn bewoners ook meer gehecht aan de buurt dan in In Leiden Noord (69%) en het Bos- en Gasthuisdistrict (70%) ligt de gehechtheid onder het Leids gemiddelde. Verantwoordelijkheidsgevoel bewoners De bewoners is gevraagd of zij zich medeverantwoordelijk voelen voor de leefbaarheid van hun buurt. beter dan Leids gemiddelde gelijk aan Leids gemiddelde slechter dan Leids gemiddelde beter dan in 2004 gelijk aan 2004 slechter dan in 2004 Een overgrote meerderheid van de bewoners (87%) voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de buurt. Dit is iets hoger dan in In het Merenwijkdistrict en het Roodenburgerdistrict voelen bewoners zich het meest medeverantwoordelijk. In het Bos en Gasthuisdistrict ligt dit het laagst. In vergelijking met 2004 voelen meer bewoners zich medeverantwoordelijk in Binnenstad-Zuid, het Merenwijkdistrict en Leiden Noord. Inzet bewoners 87% van de bewoners voelt zich medeverantwoordelijk voor de buurt. De vraag is of dit zich ook vertaalt in daadwerkelijke actie in de buurt. In de enquête is aan de 26 Hoog opgeleiden voelen zich meer medeverantwoordelijk en zijn ook meer tevreden over de inzet van de gemeente. Jongeren zijn minder gehecht aan de buurt, voelen zich minder medeverantwoordelijk en zijn ook minder actief geweest in de buurt.

31 bewoners gevraagd of zij in het afgelopen jaar actief zijn geweest om hun buurt te verbeteren. Het blijkt dat 19% van de bewoners zelf actief is geweest. Dit is vergelijkbaar met 2004, maar is wel hoger dan 2000 en In het Stevenshofdistrict is slechts 9% van de bewoners het afgelopen jaar actief geweest, dit is dan ook minder dan in In het Morsdistrict en het Boerhaavedistrict zijn bewoners het meest actief (resp. 28% en 31%). Bewoners van het Morsdistrict zijn ook actiever dan in Inzet gemeente Naast de bewoners kan ook de gemeente een rol spelen bij het betrekken van bewoners bij de buurt. Aan de bewoners is gevraagd of zij vinden dat de gemeente Leiden voldoende doet om de bewoners bij veranderingen in de buurt te betrekken. Een ruime meerderheid van de bewoners vindt de inzet van de gemeente voldoende (62%). Dit is vergelijkbaar met In het Merenwijkdistrict zijn minder bewoners tevreden over de inzet van de gemeente (55%). Dit is ook minder dan in Bewoners in het Boerhaavedistrict zijn het meest tevreden over de inzet van de gemeente (73%). Bewoners in het Stationsdistrict (71%) zijn meer tevreden over de inzet van de gemeente dan in

32 5 5 Samenvatting districten 28 Leiden heeft tien districten: Binnenstad-Zuid, Binnenstad-Noord, Stationsdistrict, Leiden Noord, Roodenburgerdistrict, Bos- en Gasthuisdistrict, Morsdistrict, Boerhaavedistrict, Merenwijkdistrict en Stevenshofdistrict. Dit hoofdstuk vat per district de resultaten van de Leefbaarheidsmonitor samen waardoor de ontwikkeling van de leefbaarheid en veiligheid in de districten zichtbaar wordt. Voorafgaand aan de samenvatting staat een korte schets van het district op basis van een aantal kerngegevens van de districten. Tabel 5.1 bevat een aantal van de kerngegevens van alle districten, met daarnaast de waarden die gelden voor heel Leiden; zo kunnen deze kerngegevens onderling worden vergeleken.

33 Tabel 5.1 Kerngegevens districten in onderling perspectief, inclusief vergelijking met Leiden als geheel Leiden Binnenstad-Zuid Binnenstad-Noord Stationsdistrict Leiden Noord Roodenburgerdistrict Bos- en Gasthuisdistrict Morsdistrict Boerhaavedistrict Merenwijkdistrict Stevenshofdistrict inwoners 1 januari per km 2 land jonger dan 4 4% 3% 3% 4% 5% 6% 4% 4% 5% 5% 4% 4 t/m 11 8% 3% 4% 5% 8% 10% 8% 8% 9% 12% 11% 12 t/m 17 6% 2% 3% 2% 6% 6% 5% 6% 7% 8% 10% 18 t/m 29 22% 46% 38% 32% 22% 12% 22% 21% 22% 12% 12% 30 t/m 39 17% 19% 22% 25% 18% 17% 15% 16% 15% 14% 12% 40 t/m 54 21% 15% 17% 18% 20% 23% 19% 20% 21% 22% 30% 55 t/m 64 11% 7% 8% 7% 10% 12% 10% 11% 12% 16% 11% % 5% 6% 7% 12% 15% 18% 14% 8% 11% 9% autochtoon 74% 72% 71% 65% 67% 81% 72% 74% 68% 70% 86% niet-westers allochtoon 14% 9% 13% 17% 24% 7% 19% 16% 14% 18% 7% westers allochtoon 12% 19% 16% 18% 8% 12% 10% 10% 18% 12% 7% woonruimten 1jan % eengezins/laagbouw 43% 24% 29% 32% 42% 56% 30% 34% 62% 61% 74% % meergezinsflats 57% 76% 71% 68% 58% 44% 70% 66% 38% 39% 26% gemiddelde WOZ-waarde (x 1.000) 216,7 236,1 207,0 183,7 168,7 262,2 191,9 184,3 363,3 228,5 230,4 gemiddeld gestandaardiseerd inkomen* winkels, 1 januari per km 2 land restaurants en café s 1 januari per km 2 land autobezit per 100 woningen % van de 18 t/m 64 jarigen in de bijstand (WWB) 4,0% 1,8% 4,1% 1,2% 8,6% 2,4% 5,3% 4,4% 3,2% 3,6% 1,8% hoogste twee laagste twee noot: * = index, Nederland=100 (bron: CBS regionaal inkomensonderzoek 2004) De gehanteerde CBS-definitie kijkt naar geboorteland. Als één van iemands ouders in het buitenland is geboren, valt hij/zij onder de noemer allochtoon. Voor westerse allochtonen gaat het om: Europa (zonder Turkije), Noord-Amerika, Oceanië, Indonesië en Japan. Voor niet-westerse allochtonen geldt: Afrika, de rest van Azië (incl. Turkije) en Latijns-Amerika (incl. Suriname en de Nederlandse Antillen). 29

34 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.1 Binnenstad-Zuid 5.1 Binnenstad-Zuid Schets van het district Dit district ligt volledig binnen de singels om het centrum en wordt begrensd door de Nieuwe Rijn, de Witte Singel en de Zoeterwoudsesingel. 0 Percentuele leeftijdsopbouw in Binnenstad-Zuid mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Op 1 januari 007 woonden er in Binnenstad-Zuid 8.08 mensen. De bevolkingsdichtheid is zeer hoog, meer dan tweemaal zoveel als in Leiden als geheel. In dit district wonen veel studenten; alleen al aan de twee hoger onderwijsopleidingen die Leiden zelf rijk is (de hogeschool en universiteit van Leiden) studeert een vijfde van de inwoners van dit district (cijfers eind 006). De vele studenten zijn terug te zien in de leeftijdsopbouw in dit district, 46% van de bewoners valt in de leeftijdsgroep van 18 tot en met 9 jaar. In geen enkel ander district is dat percentage zo hoog. Ook samenhangend met de studentenpopulatie is de grote stroom van mensen die jaarlijks in het district komen wonen of eruit vertrekken; de gemiddelde woonduur op het laatste adres van alle inwoners (van baby tot en met 65-plusser) van dit district is nog geen zes jaar. Wat betreft herkomst wonen er in dit district relatief veel westerse allochtonen en weinig niet-westerse allochtonen. Het percentage 18- t/m 64-jarigen met een uitkering in het kader van de WWB is hier laag: 1,8%. In vergelijking met Leiden scoort Binnenstad-Zuid ongunstig op het gebied van veiligheid en criminaliteit. Vermogensdelicten en bedreiging komen vaker voor en bewoners voelen zich eerder onveilig in de eigen buurt. Hier is de afgelopen jaren ook geen verandering in gekomen. Een ander aandachtspunt is de afgenomen tevredenheid met de voorzieningen voor jongeren.

35 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,4 verloedering 3,9 overlast medebewoners 3,3 verkeersoverlast 3,3 bedreiging vermogensdelicten 1,8 3, sociale cohesie 5, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt Binnenstad-Zuid hiervoor een 7,4. Dat is vergelijkbaar met het gemiddelde voor Leiden (7,). wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest de gemeente doet voldoende 19% 17% 67% In vergelijking met het gemiddelde van Leiden zijn de bewoners van Binnenstad-Zuid over een aantal voorzie ningen minder tevreden: speelmogelijkheden voor kinderen, basisonderwijs en parkeergelegenheid. Bewoners zijn daarentegen vaker tevreden over de winkels voor dagelijkse boodschappen en het onderhoud van wegen en fietspaden. In vergelijking met 004 is men minder tevreden met het basisonderwijs en met de voorzieningen voor jongeren. Over deze laatste was in 004 7% tevreden tegen nog maar 48% in 007. Bewoners zijn meer tevreden over winkels voor dagelijkse boodschappen dan in 004. medeverantwoordelijk (zeer) gehecht aan de buurt 78% 90% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 1

36 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.1 Binnenstad-Zuid Binnenstad-Zuid Binnenstad-Zuid bestaat uit de buurten Pieterswijk (00), Academiewijk (01), Levendaal-west (02) en Levendaal-oost (03) en is onderdeel van stadsdeel Midden. Binnenstad-Zuid wordt gekenmerkt door de vele monumenten (aan het Rapenburg, de Pieterskerk, maar ook grotere en kleinere woonhuizen in het hele district) en door de aanwezigheid van de universiteit (Academiegebouw, Bestuursgebouw, Kamerlingh Onnesgebouw). Het is een stedelijk gebied, met drie grote parken: de Hortus Botancus, het Van der Werfpark en het Plantsoen. In dit district zijn veel uitgaansgelegenheden en winkels; de Breestraat loopt door dit district. Het autobezit per honderd woningen is het laagste van alle districten. 32

37 Leefbaarheid en veiligheid In vergelijking met het gemiddelde van Leiden scoort Binnenstad-Zuid op de en op het gebied van leefbaarheid en veiligheid minder goed. Het gaat om overlast van medebewoners, vermogensdelicten en bedreiging. Bij de andere twee en, t.w. verkeersoverlast en verloedering scoort het district gemiddeld. Overlast van medebewoners is in de loop der tijd niet veranderd. Verloedering en verkeersoverlast zijn ten opzichte van 004 niet veranderd. In vergelijking met 004 komt hondenpoep minder vaak voor. Wat betreft criminaliteit en veiligheid is de score voor vermogensdelicten en bedreiging sinds 004 niet veranderd. Diefstal uit auto s en tasjesroof komen volgens de bewoners minder vaak voor dan in 004. Het algemene gevoel van onveiligheid van de bewoners van Binnenstad-Zuid is op een gelijk niveau gebleven. De eigen buurt brengt het er wat slechter vanaf, bewoners voelen zich vergeleken met het Leids gemiddelde in de eigen buurt vaker onveilig. In Binnenstad-Zuid is het aantal bewoners dat problemen noemt afgenomen. Het grootste probleem is overlast door vuil, dit wordt wel vaker genoemd dan in 004. Parkeerproblemen is het tweede probleem, maar wordt in de loop der tijd steeds minder genoemd, nu nog maar door eenvijfde van de bewoners tegen tweevijfde in 000. Sociale samenhang De sociale cohesie is in Binnenstad-Zuid vergelijkbaar met het gemiddelde in Leiden, maar bewoners vinden wel vaker dat de gemeente voldoende aandacht heeft voor de problemen in de buurt. De sociale cohesie is in de loop van de jaren gelijk gebleven. Wel is zichtbaar dat mensen zich meer medeverantwoordelijk voelen dan bij de voorgaande metingen. Figuur Beoordeling voorzieningen Winkels voor dagelijkse boodschappen Straatverlichting Openbaar vervoer Onderhoud van de wegen en fietspaden Basisonderwijs Groenvoorzieningen Voorzieningen voor jongeren Speelmogelijkheden voor kinderen Parkeergelegenheid 42% 38% 48% 67% 77% 82% 92% 88% 96% % 20% 40% 60% 80% 100% Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) overlast door vuil 16% 16% 13% 23% parkeerproblemen 41% 33% 29% 19% verkeersproblemen 15% 13% 11% 11% ongure mensen 2% 4% 7% 9% geluidsoverlast 5% 6% 4% 8% aanwezigheid jongeren 1% 3% 3% 5% vandalisme / vernielingen 4% 3% 2% 4% aanpak groen 6% 7% 7% 4% drugsproblemen 5% 3% 9% 4% criminaliteit 1% 4% 2% 3% noemt geen problemen 14% 21% 16% 24%

38 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.2 Binnenstad-Noord 5.2 Binnenstad-Noord Schets van het district Dit district ligt op de buurt de Waard na binnen de singels; het wordt begrensd door de Nieuwe Rijn, de Morssingel, Rijnsburgersingel, Maresingel, Herensingel en Zijlsingel. De buurt de Waard ligt ten oosten van de Zijlsingel wordt begrensd door de Oude Rijn, de Nieuwe Rijn en het Rijn- en Schiekanaal. 4 Percentuele leeftijdsopbouw in Binnenstad-Noord mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Op 1 januari 007 woonden er in Binnenstad-Noord mensen. De bevolkingsdichtheid is zeer hoog, meer dan tweemaal zoveel als in Leiden als geheel. Ook in dit district wonen veel studenten, relatief wel iets minder dan in Binnenstad-Zuid; hier is een op acht bewoners een student ingeschreven aan de hogeschool of universiteit van Leiden (cijfers eind 006). De vele studenten zie je terug in de leeftijdsopbouw in dit district, 8% van de bewoners valt in de leeftijdsgroep van 18 tot en met 9 jaar. Alleen in Binnenstad-Zuid is dat percentage hoger. Wat betreft herkomst wonen er in dit district relatief wat meer westers allochtonen; het percentage niet-westerse allochtonen ligt in dezelfde orde van grootte als het gemiddelde voor heel Leiden. Het percentage 18- t/m 64-jarigen met een uitkering in het kader van de WWB ligt hier ongeveer op het stedelijke gemiddelde: 4,1%, daarin verschilt Binnenstad-Noord duidelijk van Binnenstad-Zuid waar dit percentage veel lager ligt (1,8%). In vergelijking met Leiden scoort Binnenstad-Noord ongunstig. Bewoners geven een lager rapportcijfer voor de buurt en verloedering, verkeersoverlast, overlast van medebewoners en bedreiging komen vaker voor. Ook voelen bewoners zich eerder onveilig in de eigen buurt en is de sociale cohesie lager dan gemiddeld. Positief is dat bewoners minder problemen noemen die aangepakt moeten worden en dat vooral drugsoverlast minder vaak wordt genoemd dan in 2004.

39 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,1 verloedering 4,3 overlast medebewoners 3,2 verkeersoverlast 3,5 bedreiging vermogensdelicten 1,8 3, sociale cohesie 5, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest 20% 21% Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt Binnenstad-Noord hiervoor een 7,1. Dat is lager dan Leiden gemiddeld. In vergelijking met het gemiddelde van Leiden zijn de bewoners van Binnenstad-Noord over een aantal voorzieningen minder tevreden: speelmogelijkheden voor kinderen, de groenvoorzieningen, het basisonderwijs en de parkeergelegenheid. Bewoners zijn daarentegen vaker tevreden over de winkels voor dagelijkse boodschappen, de verlichting, het openbaar vervoer en de voorzieningen voor jongeren. Over de groenvoorzieningen zijn bewoners meer tevreden dan in 004. de gemeente doet voldoende medeverantwoordelijk (zeer) gehecht aan de buurt 64% 74% 84% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 5

40 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.2 Binnenstad-Noord Binnenstad-Noord Binnenstad-Noord bestaat uit de buurten De Camp (10), Marewijk (11), Pancraswest (12), Pancras-oost (13), D'Oude Morsch (14), Noordvest (15), Havenwijknoord (16), Havenwijk-zuid (17), Molenbuurt (18) en De Waard (19) en is onderdeel van stadsdeel Midden. In Binnenstad-Noord bevinden zich drie grote musea (Lakenhal, Volkenkunde en Boerhaave), grote monumenten als de Burcht, de Hooglandse kerk en twee molens (de Valk en De Put). Aan de oostkant van het district bevindt zich het industrie- en bedrijventerrein De Waard. In Binnenstad-Noord zijn veel uitgaansgelegenheden en winkels; de Haarlemmerstraat loopt door dit district. Het autobezit per honderd woningen is laag. 36

41 Leefbaarheid en veiligheid In vergelijking met het gemiddelde van Leiden scoort Binnenstad-Noord op de en op het gebied van leefbaarheid en veiligheid minder goed. Het gaat om verloedering, verkeersoverlast, overlast van medebewoners en bedreiging. Bij vermogensdelicten scoort het gebied gemiddeld. In het district is de verloedering ten opzichte van 004 niet veranderd, wel komt hondenpoep volgens de bewoners minder vaak voor. Ten opzichte van 000 komt verloedering minder vaak voor. Wat betreft criminaliteit en veiligheid is de score voor vermogensdelicten en bedreiging sinds 004 niet veranderd. Wel komt tasjesroof minder voor dan in 004. Vermogensdelicten komen minder vaak voor dan in 000. Het algemene gevoel van onveiligheid van bewoners in Binnenstad-Noord is eveneens op een gelijk niveau gebleven. De eigen buurt brengt het er wat slechter vanaf, bewoners voelen zich vergeleken met het Leids gemiddelde in de eigen buurt vaker onveilig. In Binnenstad-Noord is het aantal bewoners dat problemen noemt afgenomen. Het grootste probleem is overlast door vuil, dit wordt vaker genoemd dan in 004. Parkeerproblemen is het tweede probleem, maar wordt in de loop der tijd steeds minder genoemd, nu nog maar door 15% van de bewoners tegen 6% in 000. Drugsproblemen worden nu minder vaak genoemd dan in 004. Sociale samenhang De sociale cohesie is in Binnenstad-Noord vergelijkbaar met voorgaande jaren. Dit ligt op een lager niveau dan het Leids gemiddelde. Bewoners in dit district zijn wel even actief en voelen zich net zo medeverantwoordelijk als de gemiddelde Leidenaar. Figuur Beoordeling voorzieningen Straatverlichting Winkels voor dagelijkse boodschappen Openbaar vervoer Basisonderwijs Onderhoud van de wegen en fietspaden Voorzieningen voor jongeren Groenvoorzieningen Speelmogelijkheden voor kinderen Parkeergelegenheid 40% 51% 48% 55% 76% 74% 93% 89% 95% % 20% 40% 60% 80% 100% Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) overlast door vuil 14% 21% 20% 26% parkeerproblemen 36% 24% 25% 15% verkeersproblemen 7% 3% 15% 11% aanwezigheid jongeren 3% 11% 11% 10% hondenpoep 6% 9% 7% 10% geluidsoverlast 3% 6% 4% 8% ongure mensen 0% 3% 6% 7% drugsproblemen 15% 14% 13% 7% aanpak straatverlichting 4% 3% 1% 3% renovatie/sloop/onderhoud 3% 3% 2% 3% noemt geen problemen 14% 15% 12% 24% 7

42 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.3 Stationsdistrict 5.3 Stationsdistrict Schets van het district Dit district is het kleinste district binnen Leiden en ligt net buiten het centrum; het district wordt begrensd door de spoorlijn Leiden Haarlem en Amsterdam, de Haarlemmertrekvaart, de Morssingel en Rijnsburgersingel. 8 Percentuele leeftijdsopbouw in het Stationsdistrict mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Op 1 januari 007 woonden er in het Stationsdistrict 1.98 mensen, daarmee heeft dit district het kleinste aantal inwoners van alle districten. Meer dan de helft (5,5%) van de bewoners van dit district woont alleen en ongeveer een zesde (16,1%) woont samen met een partner. De leeftijdsgroep van dertig tot en met 9 jaar is in dit district relatief oververtegenwoordigd. In dit district is het percentage autochtonen het laagste van alle districten (65% tegenover 74% gemiddeld voor heel Leiden). Dit komt vooral door het hoge percentage allochtonen van westerse herkomst: 18% (tegenover 1% in heel Leiden). Het percentage bijstandsgerechtigden is in dit district het laagst van heel Leiden (1,% tegen 4% gemiddeld in Leiden). Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt het Stationsdistrict hiervoor een 7,5. Dat is hetzelfde als in Leiden gemiddeld. Het Stationsdistrict scoort over het algemeen vergelijkbaar met het gemiddelde van Leiden. Alleen bedreiging scoort hoger dan het Leids gemiddelde. In het Stationsdistrict zijn positieve ontwikkelingen zichtbaar in vergelijking met Vermogensdelicten zijn afgenomen en bewoners voelen zich veiliger. Ook is er minder sprake van drugsoverlast. Aandachtspunt is jongeren, de aanwezigheid van jongeren wordt in vergelijking met 2004 vaker als aan te pakken probleem genoemd.

43 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,5 verloedering 3,8 overlast medebewoners 2,4 verkeersoverlast 3,0 bedreiging vermogensdelicten 1,4 2, sociale cohesie 6, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest 18% 15% de gemeente doet voldoende 71% medeverantwoordelijk 89% In vergelijking met het gemiddelde van Leiden zijn de bewoners van het Stationsdistrict minder tevreden over het basisonderwijs, maar vaker tevreden over de voorzieningen voor jongeren, het openbaar vervoer en speelmogelijkheden voor kinderen. In vergelijking met 004 zijn meer bewoners tevreden over de straatverlichting en over de parkeermogelijkheden. Minder tevreden is men over de groenvoorzieningen. (zeer) gehecht aan de buurt 73% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 9

44 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.3 Stationsdistrict 20 Stationsdistrict Het Stationsdistrict bestaat uit slechts één buurt: het Stationskwartier (20). Het district is onderdeel van stadsdeel Midden. Station Leiden Centraal en het Leidse busstation bevinden zich in dit district. In deze omgeving bevinden zich veel kantoorgebouwen. Maar ook is er een klein woonwijkje te vinden in de straten achter de Schipholweg, tussen Maredijk en Rijnsburgersingel/ Schuttersveld. Ook ten zuidwesten van het Schuttersveld wonen mensen, daar is wonen meer gemengd met bedrijvigheid. 40

45 Leefbaarheid en veiligheid In vergelijking met het gemiddelde van Leiden scoort het Stationsdistrict alleen bij de bedreiging minder goed. Bij de andere en scoort het gebied gemiddeld. Overlast van medebewoners, verloedering en verkeersoverlast zijn in vergelijking met 004 niet veranderd. Verkeersoverlast en verloedering komen wel minder vaak voor dan in 000. In vergelijking met 004 komt vernieling van telefooncellen of bushokjes volgens de bewoners minder vaak voor. Wat betreft criminaliteit en veiligheid valt een positieve ontwikkeling te constateren. De score voor vermogensdelicten is in de loop der tijd verbeterd. Ten opzichte van 004 is er volgens bewoners een daling van beschadiging aan auto s, diefstal uit auto s en fietsendiefstal. Wat betreft bedreiging is er volgens bewoners in vergelijking met 004 minder drugsoverlast. Ook de veiligheidsbeleving is in het Stationsdistrict verbeterd ten opzichte van 004. Ongeveer eenvijfde (18%) voelt zich wel eens onveilig (in 004 was dit nog 5%). Dit is hetzelfde niveau als Leiden gemiddeld. In het Stationsdistrict is het aantal bewoners dat problemen noemt ten opzichte van 004 afgenomen. De grootste problemen zijn parkeerproblemen en overlast door vuil. Parkeerproblemen wordt in de loop der tijd steeds minder genoemd en wordt ook ten opzichte van 004 minder vaak genoemd (6% tegenover 19%). Aanwezigheid van jongeren wordt vaker genoemd dan in 004. Sociale samenhang De sociale cohesie in het Stationsdistrict ligt op hetzelfde niveau als het Leids gemiddelde en is de afgelopen jaren niet veranderd. Bewoners zijn wel positiever over de gemeente en ze vinden in vergelijking met 004 dat de gemeente meer doet om bewoners te betrekken bij veranderingen in de buurt. Figuur Beoordeling voorzieningen Straatverlichting Winkels voor dagelijkse boodschappen Openbaar vervoer Speelmogelijkheden voor kinderen Onderhoud van de wegen en fietspaden Basisonderwijs Voorzieningen voor jongeren Parkeergelegenheid Groenvoorzieningen 54% 53% 64% 74% 69% 77% 95% 92% 92% % 20% 40% 60% 80% 100% Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) parkeerproblemen 38% 27% 36% 19% overlast door vuil 12% 17% 15% 17% verkeersproblemen 13% 5% 8% 11% hondenpoep 4% 5% 6% 9% ongure mensen 0% 6% 9% 9% aanwezigheid jongeren 1% 8% 5% 8% drugsproblemen 4% 15% 15% 6% aanpak groen 8% 9% 10% 4% geluidsoverlast 1% 2% 3% 4% renovatie/sloop/onderhoud 2% 3% 1% 3% noemt geen problemen 19% 15% 15% 24% 41

46 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.4 Leiden-Noord 5.4 Leiden Noord Schets van het district Dit district ligt in het noorden van de stad net buiten het centrum en wordt begrensd door de Maresingel, Herensingel en de Oude Rijn, de Zijl, de Slaaghsloot en de Haarlemmertrekvaart. 4 Percentuele leeftijdsopbouw in Leiden Noord mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Op 1 januari 007 woonden er in Leiden Noord mensen. De bevolkingsdichtheid is iets hoger dan het gemiddelde van Leiden. De relatieve leeftijdsopbouw in dit district komt zeer overeen met die in heel Leiden. In vergelijking met de andere districten wonen hier veel allochtonen van niet-westerse herkomst, bijna een kwart tegenover een zevende in heel Leiden; 1% van de bewoners is van Marokkaanse herkomst, 4% van Turkse. Verder zijn hier de huizenprijzen en de inkomens het laagste van heel Leiden; het percentage bijstandsgerechtigden is in dit district het hoogst van heel Leiden (8,6% tegen 4% gemiddeld in Leiden). Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt Leiden Noord hiervoor een 6,9. Dat is lager dan in Leiden gemiddeld. In vergelijking met Leiden scoort Leiden Noord niet gunstig. Bewoners geven een lager rapportcijfer, de sociale cohesie is lager en het gebied scoort slechter bij verloedering, verkeersoverlast en bedreiging. In vergelijking met de andere districten zijn de bewoners van Leiden Noord bovendien het minst tevreden over de voorzieningen. In vergelijking met 2004 komen diefstal uit auto s en beschadiging van auto s volgens bewoners minder vaak voor. Aandachtspunten zijn bekladding en bedreiging, dit komt volgens bewoners vaker voor. Ook noemen meer

47 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 6,9 verloedering 4,8 overlast medebewoners 2,7 verkeersoverlast 3,6 bedreiging vermogensdelicten 1,3 3, sociale cohesie 5, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, De bewoners van Leiden Noord zijn in vergelijking met het Leids gemiddelde minder tevreden over zes van de negen voorzieningen. Het gaat om de winkels voor de dagelijkse boodschappen, speelvoorzieningen voor kinderen, de straatverlichting, de groenvoorzieningen, het openbaar vervoer en het basisonderwijs. In vergelijking met 004 zijn bewoners van Leiden Noord minder tevreden over de straatverlichting en het basisonderwijs. Leefbaarheid en veiligheid Leiden Noord scoort op de en verloedering, verkeersoverlast en bedreiging slechter dan het gemiddelde van Leiden. Bij verloedering en verkeersoverlast scoort het district op alle aspecten zelfs slechter dan het gemiddelde van Leiden. Bij de en overlast van medebewoners en vermogensdelicten scoort het gebied gemiddeld. wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest de gemeente doet voldoende medeverantwoordelijk (zeer) gehecht aan de buurt 20% 20% 67% 69% 83% % 20% 40% 60% 80% 100% 4

48 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.4 Leiden-Noord Leiden Noord 32 Leiden Noord bestaat uit de buurten Groenoord (30), Noorderkwartier (31) en de Kooi (32), en is onderdeel van stadsdeel Noord. Voor het grootste gedeelte bestaat het uit woonwijken, in het westen liggen de Groenoordhallen en een bedrijventerrein (Hallenweg). In het noorden ligt de Tuin van Noord met sportfaciliteiten en een volkstuinencomplex. Het WOP Noord (WijkOntwikkelingsPlan Leiden Noord) bevat plannen op sociaal, economisch en fysiek terrein. Voorbeelden hiervan zijn: Nieuw Leyden (wonen), Willem de Zwijgerlaan (verbetering infrastructuur), Kooiplein en omgeving (winkels, wonen, zorg, Brede School)), Groenoordhallen en omgeving (wonen, werken) en Van Voorthuijsenlocatie/ Tuin van Noord (wonen, werken, groen). 44

49 Verloedering, verkeersoverlast en overlast van medebewoners zijn ten opzichte van 004 niet veranderd. Verloedering is wel verbeterd ten opzichte van 000. Bekladding van muren en/of gebouwen en geluidsoverlast van het verkeer komen wel vaker voor dan in 004. Wat betreft criminaliteit en veiligheid laat de score voor vermogensdelicten ten opzichte van 000 en 00 een verbetering zien, maar in vergelijking met 004 is deze op hetzelfde niveau gebleven. Wel is er ten opzichte van 004 volgens bewoners een daling van diefstal uit auto s en van beschadiging van auto s. Wat betreft de bedreiging is er in vergelijking met 004 geen verandering en ook niet ten opzichte van de voorgaande metingen. Bedreiging op zich komt vaker voor dan in 004. De veiligheidsbeleving is in Leiden Noord niet veranderd. Eenvijfde voelt zich wel eens onveilig. Dit is hetzelfde niveau als Leiden gemiddeld. Figuur Beoordeling voorzieningen Straatverlichting Basisonderwijs Winkels voor dagelijkse boodschappen Openbaar vervoer Onderhoud van de wegen en fietspaden Groenvoorzieningen Parkeergelegenheid Speelmogelijkheden voor kinderen Voorzieningen voor jongeren 43% 39% 52% 58% 69% 76% 86% 84% 84% % 20% 40% 60% 80% 100% In Leiden Noord is het aantal bewoners dat problemen noemt ten opzichte van 004 iets toegenomen. De grootste problemen zijn overlast door vuil, parkeerproblemen en als derde de aanwezigheid van jongeren. Dit laatste probleem is ten opzichte van 004 gestegen. Ook het gebrek aan jongerenactiviteiten wordt nu meer genoemd dan in 004. Parkeerproblemen zijn minder vaak genoemd. Sociale samenhang De sociale cohesie is in Leiden Noord de afgelopen jaren niet veranderd. Het ligt op een lager niveau dan het Leids gemiddelde. Bewoners voelen zich in vergelijking met 004 wel meer medeverantwoordelijk voor de buurt. In vergelijking met het Leidse gemiddelde is men minder gehecht aan de buurt en vindt men minder dat de gemeente aandacht heeft voor de problemen in de buurt. Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) overlast door vuil 19% 23% 14% 18% parkeerproblemen 22% 20% 25% 16% aanwezigheid jongeren 5% 5% 6% 14% aanpak groen 3% 4% 3% 8% voorzieningen voor kinderen 6% 5% 6% 7% verkeersproblemen 10% 9% 14% 7% jongerenvoorzieningen 1% 4% 2% 7% hondenpoep 7% 5% 7% 7% vandalisme / vernielingen 3% 3% 4% 5% aanpak straatverlichting 3% 2% 1% 4% noemt geen problemen 22% 23% 25% 19% 45

50 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.5 Roodenburgerdistrict 5.5 Roodenburgerdistrict Schets van het district Dit district wordt begrensd door de Oude Rijn, de A4, de Meerburger Watering, de Trekvliet, een stukje Zoeterwoudse singel, Nieuwe Rijn en een stukje Rijn- en Schiekanaal. Op 1 januari 007 woonden er in het Roodenburgerdistrict mensen, alleen het Bos- en Gasthuisdistrict heeft meer inwoners. De bevolkingsdichtheid is iets lager dan het gemiddelde van Leiden. In vergelijking met andere districten wonen hier relatief veel autochtonen, 81% (in Leiden is dit 74%); het percentage niet-westerse allochtonen is hier maar de helft van het Leidse gemiddelde (7% tegenover 14%). 46 Percentuele leeftijdsopbouw in het Roodenburgdistrict mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt het Roodenburgerdistrict hiervoor een 7,7. Dat is hoger dan voor Leiden gemiddeld. In vergelijking met het gemiddelde van Leiden zijn de bewoners van dit district minder tevreden over twee van de negen voorzieningen. Het gaat om winkels voor de dagelijkse boodschappen, en de voorzieningen voor jongeren. In vergelijking met 004 zijn bewoners minder tevreden over de speelmogelijkheden voor kinderen, het openbaar vervoer en het basisonderwijs. Het Roodenburgersdistrict scoort zeer gunstig ten opzichte van het gemiddelde van Leiden. Op bijna alle punten scoort het gebied beter. Bewoners voelen zich ook veiliger en de sociale cohesie is beter. Als aandachtspunt kan genoemd worden dat bewoners in vergelijking met 2004 minder tevreden zijn over de speelmogelijkheden voor kinderen, het openbaar vervoer en het basisonderwijs.

51 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,7 verloedering 2,9 overlast medebewoners 1,7 verkeersoverlast bedreiging vermogensdelicten 0,7 2,8 3, sociale cohesie 6, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest 15% 19% de gemeente doet voldoende 63% medeverantwoordelijk 92% Leefbaarheid en veiligheid In vergelijking met het gemiddelde van Leiden scoort het Roodenburgerdistrict bij de en verloedering, overlast van medebewoners, bedreiging en vermogensdelicten beter dan het gemiddelde van Leiden. Alleen bij verkeersoverlast is dit niet het geval en daar scoort het district gemiddeld. Ook op veel van de deelaspecten scoort het district beter dan gemiddeld. (zeer) gehecht aan de buurt 82% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 47

52 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.5 Roodenburgerdistrict Roodenburgdistrict Het Roodenburgerdistrict bestaat uit de buurten Meerburg (40), Rijndijkbuurt (41), Professorenwijk-oost (42), Burgemeesterswijk (43), Professorenwijk-west (44), Tuinstadwijk (45), Cronestein (46), Klein Cronestein (47), Roomburg (48) en Waardeiland (49); dit district maakt deel uit van stadsdeel West. Dit district wordt doorsneden door het Rijn- Schiekanaal en door de spoorlijn Leiden-Alphen (station Lammenschans). Ten noorden van het kanaal liggen voornamelijk woonwijken uit de jaren dertig. Een groene strook vormt park Roomburg met de aanliggende sportvelden. Ten zuidwesten van het spoor (Cronestein) kantoren en industrie en de komende nieuwbouw van het ROC. Ten zuiden van het Rijn- Schiekanaal en onder het spoor ligt Polderpark Cronesteyn; en ten noorden van het spoor industrieterrein Roomburg, recreatiegebied Park de Bult, de nieuwe wijk Roomburg en de woonwijken Meerburg en Waareiland. 48

53 Er is in de loop der jaren weinig veranderd in het district. Ten opzichte van 004 is er volgens bewoners minder overlast van hondenpoep, maar meer geluidsoverlast van verkeer en drugsoverlast (in vergelijking met het gemiddelde scoort het gebied hierop wel beter). 15% van de bewoners voelt zich wel eens ergens onveilig. Dit is hetzelfde niveau als Leiden gemiddeld. In de eigen buurt voelt men zich in vergelijking met Leiden gemiddeld veiliger. In het Roodenburgerdistrict is het aantal bewoners dat problemen noemt hetzelfde gebleven. Het grootste probleem zijn parkeerproblemen, gevolgd door andere verkeersproblemen en rommel op straat. Deze problemen werden ook bij de voorgaande metingen het meest genoemd. Sociale samenhang De sociale cohesie is in het Roodenburgerdistrict in de loop der jaren gelijk gebleven. De sociale cohesie is beter dan het gemiddelde van Leiden. Bewoners voelen zich ook meer medeverantwoordelijk voor de buurt en zijn meer gehecht aan hun buurt. Figuur Beoordeling voorzieningen Straatverlichting Basisonderwijs Openbaar vervoer Winkels voor dagelijkse boodschappen Onderhoud van de wegen en fietspaden Groenvoorzieningen Speelmogelijkheden voor kinderen Parkeergelegenheid Voorzieningen voor jongeren 38% 55% 72% 69% 80% 78% 87% 83% 92% % 20% 40% 60% 80% 100% Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) parkeerproblemen 19% 24% 30% 27% verkeersproblemen 15% 13% 17% 16% overlast door vuil 10% 17% 8% 12% aanpak groen 6% 7% 11% 8% onderhoud straten en stoepen 6% 4% 4% 5% hondenpoep 4% 6% 6% 5% voorzieningen voor kinderen 10% 4% 4% 5% jongerenvoorzieningen 2% 4% 4% 4% drugsproblemen 0% 1% 1% 4% aanwezigheid jongeren 1% 4% 2% 2% noemt geen problemen 29% 25% 27% 28% 49

54 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.6 Bos- en Gasthuisdistrict 5.6 Bos- en Gasthuisdistrict Schets van het district Dit district ligt in het zuiden van de stad en wordt begrensd door het Galgewater, de Witte Singel, de Trekvliet, een stukje Rijn- en Schiekanaal, het water langs de Vrouwenweg, de Meerburger Watering, de Vliet, de Korte Vliet en de Rijn. 50 Percentuele leeftijdsopbouw in het Bos- en Gasthuisdistrict mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Op 1 januari 007 woonden er in het Bos- en Gasthuisdistrict mensen; daarmee is dit het district met de meeste inwoners. De bevolkingsdichtheid is iets lager dan het gemiddelde van Leiden. In dit district staan veel verzorgingsen verpleeghuizen en dat is terug te zien aan de leeftijdsopbouw in dit district; het percentage 65-plussers is hier het hoogste van heel Leiden (18% tegenover 1% gemiddeld). In dit district wonen relatief veel allochtonen van niet-westerse herkomst (19% tegenover 14%) en iets minder westerse allochtonen en autochtonen. Een groot deel (19%) komt uit niet-westerse landen, 7% is van Marokkaanse afkomst. Verder zijn hier de inkomens lager dan gemiddeld en het percentage bijstandsgerechtigden hoger dan gemiddeld (5,% tegen 4,0% gemiddeld in Leiden). Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt het district hiervoor een 7,. Dat is gelijk aan Leiden gemiddeld. In het algemeen scoort het Bos- en Gasthuisdistrict gelijk aan het gemiddelde in Leiden. Er is wel sprake van minder verloedering en vermogensdelicten. Ten opzichte van 2004 zijn er weinig veranderingen zichtbaar. Aandachtspunt is de dalende tevredenheid van bewoners over de mate waarin de gemeente hen betrekt bij veranderingen in de buurt.

55 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,3 verloedering 3,5 overlast medebewoners 2,6 verkeersoverlast bedreiging vermogensdelicten 0,7 3,2 3, sociale cohesie 6, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest 20% 17% de gemeente doet voldoende 59% In vergelijking met het gemiddelde van Leiden zijn de bewoners van dit district vaker tevreden over de voorzieningen. Zo zijn meer bewoners tevreden over de speelmogelijkheden voor kinderen, de groenvoorzieningen, de voorzieningen voor jongeren en de parkeermogelijkheden. Minder tevreden is men met het openbaar vervoer en het basisonderwijs. In vergelijking met 004 zijn de bewoners minder tevreden over de straatverlichting en het openbaar vervoer, maar meer tevreden over de speelmogelijkheden voor kinderen. medeverantwoordelijk (zeer) gehecht aan de buurt 70% 82% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 51

56 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.6 Bos- en Gasthuisdistrict Bos- en Gasthuisdistrict 55 Het Bos- en Gasthuisdistrict bestaat uit de buurten Vreewijk (50), Haagwegnoord (51), Gasthuiswijk (52), Fortuinwijk-noord (53), Boshuizen (54), Oostvliet (55), Haagweg-zuid (56) en Fortuinwijk-zuid (57), en is onderdeel van stadsdeel West. Een gevarieerd district met Vreewijk uit eind 19e eeuw, Tuinstadwijk uit de jaren 20 van de 20e eeuw, de stadsuitbreiding Zuid-West uit de jaren 50 van de 20e eeuw en de groene Oostvlietpolder. Langs de Trekvliet in de buurt Gasthuiswijk ligt een groot bedrijventerrein. In dit district zijn behoorlijk wat sportfaciliteiten te vinden: twee zwembaden (binnenzwembad Vijf Meibad en buitenzwembad De Vliet), sportpark Boshuizerkade en sportpark De Vliet. 52

57 Leefbaarheid en veiligheid Gekeken naar de en op het gebied van leefbaarheid en veiligheid, scoort het Bos- en Gasthuisdistrict op twee en beter dan gemiddeld in Leiden: verloedering en vermogensdelicten. De overige drie en, t.w. overlast van medebewoners, verkeersoverlast en bedreiging zijn vergelijkbaar met het gemiddelde. Verloedering en verkeersoverlast zijn in de afgelopen jaren niet veranderd. In vergelijking met 004 komen rommel op straat en bekladding van muren en/of gebouwen wel minder vaak voor. Geluidsoverlast van verkeer komt echter vaker voor. Overlast van medebewoners is vergelijkbaar met 004 maar komt vaker voor dan in 000. Wat betreft criminaliteit en veiligheid is de score voor vermogensdelicten en bedreiging sinds 000 onveranderd gebleven. Wel komen dronken mensen op straat in vergelijking met 004 volgens bewoners vaker voor. Het gevoel van onveiligheid is in het Bos- en Gasthuisdistrict niet veranderd. Eenvijfde voelt zich wel eens onveilig. Dit is hetzelfde niveau als Leiden gemiddeld. In het Bos- en Gasthuisdistrict is het aantal bewoners dat problemen noemt ongeveer hetzelfde als in 004. De grootste problemen zijn overlast door vuil en de aanwezigheid van jongeren. De parkeerproblemen worden minder genoemd dan in 004. Sociale samenhang De sociale cohesie is in het Bos- en Gasthuisdistrict in de loop der jaren gelijk gebleven. Wel vinden minder bewoners, in vergelijking met 004, dat de gemeente hen voldoende betrekt bij veranderingen in de buurt. De sociale cohesie ligt op een vergelijkbaar niveau als gemiddeld in Leiden. Bewoners in het Bos- en Gasthuisdistrict zijn wel minder gehecht aan de buurt en voelen zich minder verantwoordelijk voor de buurt. Figuur Beoordeling voorzieningen Winkels voor dagelijkse boodschappen Straatverlichting Basisonderwijs Openbaar vervoer Groenvoorzieningen Onderhoud van de wegen en fietspaden Speelmogelijkheden voor kinderen Parkeergelegenheid Voorzieningen voor jongeren 43% 63% 74% 70% 70% 75% 80% 89% 86% % 20% 40% 60% 80% 100% Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) overlast door vuil 11% 22% 14% 13% aanwezigheid jongeren 1% 7% 9% 10% parkeerproblemen 17% 18% 17% 9% verkeersproblemen 14% 13% 14% 9% onderhoud straten en stoepen 2% 3% 2% 8% aanpak groen 6% 7% 4% 8% aanpak straatverlichting 1% 3% 1% 6% hondenpoep 4% 7% 5% 5% criminaliteit 2% 2% 4% 4% renovatie/sloop/onderhoud 5% 4% 3% 3% noemt geen problemen 27% 19% 33% 28% 5

58 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.7 Morsdistrict 5.7 Morsdistrict Schets van het district Dit district ligt in het westen van de stad, is ongeveer driehoekig van vorm en wordt grofweg begrensd door de Plesmanlaan (N206) en de Rijn die ter hoogte van dit district een bocht maakt. Op 1 januari 007 woonden er in het Morsdistrict mensen. Het district lijkt op veel punten op het gemiddelde van Leiden. De bevolkingsdichtheid is vergelijkbaar evenals de relatieve leeftijdsopbouw. Wel wonen er relatief iets meer niet-westerse allochtonen en iets minder westerse allochtonen. Percentuele leeftijdsopbouw in het Morsdistrict Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt het district hiervoor een 7,4. Dat is gelijk aan Leiden gemiddeld mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Bewoners in het Morsdistrict zijn over bijna alle voorzieningen even tevreden als de gemiddelde Leidenaar. Over speelmogelijkheden voor kinderen en parkeergelegenheid zijn de bewoners zelfs meer tevreden dan gemiddeld. In vergelijking met 004 zijn de bewoners minder tevreden over het openbaar vervoer en het onderhoud van wegen en fietspaden. Het Morsdistrict is in veel opzichten gelijk aan het gemiddelde van Leiden. Op het gebied van leefbaarheid en veiligheid scoort het Morsdistrict vergelijkbaar met het Leidse gemiddelde, de sociale samenhang in dit district is wel hoger. Grote verschuivingen ten opzichte van 2004 zijn er niet. Diefstal uit auto s en vernielingen komen echter wel vaker voor. Positief is dat bewoners actiever zijn geworden in vergelijking met de vorige meting.

59 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,4 verloedering 4,3 overlast medebewoners 2,6 verkeersoverlast 3,1 bedreiging vermogensdelicten 0,8 3, sociale cohesie 6, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest 15% 28% Leefbaarheid en veiligheid Ook de en op het gebied van leefbaarheid en veiligheid liggen op een gelijk niveau als het gemiddelde van Leiden. de gemeente doet voldoende medeverantwoordelijk 61% 86% De overlast van medebewoners is in de afgelopen jaren niet veranderd. Verloedering is vergelijkbaar met 004, maar minder dan in 000. In vergelijking met 004 komt hondenpoep op straat volgens de bewoners minder vaak voor, vernieling van telefooncellen of bushokjes komt echter vaker voor. De score voor verkeersoverlast is ten opzichte van 004 niet veranderd. In vergelijking met 004 komt geluidsoverlast echter wel vaker voor. (zeer) gehecht aan de buurt 71% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 55

60 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.7 Morsdistrict Morsdistrict 60 Het Morsdistrict bestaat uit de buurten Transvaalbuurt (60), Lage Mors (61) en Hoge Mors (62) en is onderdeel van stadsdeel West. De zuid-oosthoek van de buurt Hoge Mors bestaat uit een langgerekt bedrijventerrein dat is gelegen tussen spoorlijn Leiden-Den Haag en de daaraan parallel lopende rivier de Rijn. In de noordwest-hoek van deze buurt bevinden zich ten noorden van de Haagse Schouwweg de begraafplaats Rhijnhof en ten zuiden van deze weg de sportterreinen van Sportpark Morskwartier. De overige gedeelten van dit district bestaan grotendeels uit woongebieden inclusief het vier hectare grote park Kweeklust in het noorden van de Lage Mors. 56

61 Figuur Beoordeling voorzieningen Basisonderwijs 93% Straatverlichting 91% Winkels voor dagelijkse boodschappen 90% Openbaar vervoer 78% Groenvoorzieningen 76% Speelmogelijkheden voor kinderen 72% Onderhoud van de wegen en fietspaden 68% Parkeergelegenheid Voorzieningen voor jongeren 48% 60% % 20% 40% 60% 80% 100% Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) Wat betreft criminaliteit en veiligheid is de score voor vermogensdelicten en bedreiging sinds 000 onveranderd gebleven. Wel komt diefstal uit auto s volgens de bewoners vaker voor dan in 004. Het gevoel van onveiligheid is in het Morsdistrict niet veranderd. 15% voelt zich wel eens onveilig. Dit is hetzelfde niveau als Leiden gemiddeld. In het Morsdistrict is het aantal bewoners dat problemen noemt ongeveer hetzelfde als in 004. De grootste problemen zijn parkeerproblemen en overlast door vuil. Overlast door vuil wordt vaker genoemd dan in 004. Sociale samenhang De sociale cohesie is in het Morsdistrict hoger dan gemiddeld in Leiden, ook zijn de bewoners hier actiever. De sociale cohesie is in de loop van de jaren gelijk gebleven, bewoners zijn in vergelijking met 004 wel actiever geworden parkeerproblemen 22% 13% 27% 24% overlast door vuil 12% 25% 10% 18% verkeersproblemen 12% 13% 9% 12% aanwezigheid jongeren 2% 6% 11% 7% hondenpoep 4% 6% 6% 6% onderhoud straten en stoepen 3% 3% 3% 6% renovatie/sloop/onderhoud 8% 3% 5% 5% voorzieningen voor kinderen 3% 3% 2% 5% vandalisme / vernielingen 0% 5% 3% 5% aanpak groen 4% 5% 5% 3% noemt geen problemen 28% 24% 30% 25% 57

62 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.8 Boerhaavedistrict 5.8 Boerhaavedistrict Schets van het district Dit district ligt in het noordwesten van de stad en wordt begrensd door de van de spoorlijn Leiden-Haarlem en Amsterdam, de Plesmanlaan, de A44, Wassenaarseweg,de Nachtegaalstraat, Warmonderweg en de Oegstgeesterweg. Op 1 januari 007 woonden er in het Boerhaavedistrict 4.17 mensen. In dit district wonen meer allochtonen van westerse herkomst dan gemiddeld, 18% tegenover 1% in heel Leiden. In dit district staan gemiddelde de duurste woningen, de inkomens zijn hier gemiddeld het hoogste van heel Leiden. Percentuele leeftijdsopbouw in het Boerhaavedistrict Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt het district hiervoor een 7,8. Dat is hoger dan Leiden gemiddeld mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% In vergelijking met het gemiddelde van Leiden zijn meer bewoners tevreden over de groenvoorzieningen, speelmogelijkheden voor kinderen, het openbaar vervoer en het basisonderwijs. In vergelijking met 004 zijn de bewoners minder tevreden over de parkeergelegenheid en voorzieningen voor jongeren (meer bewoners zijn hier ontevreden over), maar meer bewoners zijn tevreden over de winkels voor dagelijkse boodschappen, het openbaar vervoer en het onderhoud van wegen en fietspaden. Het Boerhaavedistrict scoort over het algemeen beter dan Leiden gemiddeld. Er is minder verloedering, overlast van medebewoners en bedreiging. Bewoners noemen minder problemen en de sociale samenhang is hier sterker. Er zijn weinig veranderingen t.o.v De verloedering is nog verder afgenomen. Rommel op straat wordt ook minder vaak genoemd als aan te pakken probleem. Bewoners zijn wel minder tevreden over jongerenvoorzieningen en de parkeergelegenheid.

63 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,8 verloedering 3,2 overlast medebewoners 2,2 verkeersoverlast 3,1 bedreiging vermogensdelicten 0,8 3, sociale cohesie 6, Leefbaarheid en veiligheid Op de en op het gebied van leefbaarheid en veiligheid scoort het Boerhaavedistrict beter dan gemiddeld in Leiden: verloedering, overlast van medebewoners en bedreiging komen hier minder vaak voor. De overlast van medebewoners, verloedering en verkeersoverlast zijn vergelijkbaar met 004. Verloedering is wel afgenomen ten opzichte van 000. Als wordt gekeken naar de verkeersoverlast, dan ervaren bewoners dat er vaker te hard wordt gereden dan in 004, maar dat agressief verkeersgedrag juist is afgenomen. Wat betreft criminaliteit en veiligheid is de score voor vermogensdelicten en bedreiging sinds 000 onveranderd gebleven. Ook het gevoel van onveiligheid is in het Boerhaavedistrict niet veranderd. 15% voelt zich wel eens onveilig. Dit is hetzelfde niveau als Leiden gemiddeld. In de eigen buurt voelt men zich juist veiliger dan de gemiddelde Leidenaar, men voelt zich dus voornamelijk op plekken buiten de buurt onveilig. Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest de gemeente doet voldoende medeverantwoordelijk (zeer) gehecht aan de buurt 15% 31% 73% 85% 86% % 20% 40% 60% 80% 100% 59

64 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.8 Boerhaavedistrict Boerhaavedistrict 70 Het Boerhaavedistrict bestaat uit de buurten Pesthuiswijk (70), Houtkwartier (71), Raadsherenbuurt (72), Vogelwijk (73) en Leeuwenhoek (74). De eerste en de laatste buurt vallen onder stadsdeel West en de andere drie onder stadsdeel Noord. In de Pesthuiswijk en de Leeuwenhoek wordt weinig gewoond. Het LUMC is er gevestigd, de Hogeschool Leiden, vele universiteitsinstellingen en museum Naturalis. Dit gebied (vooral het Leeuwenhoekdeel) staat ook bekend als Bio Science Park. Het gedeelte ten noorden van de Wassenaarseweg bestaat uit woongebieden. Ook zijn hier een aantal middelbare scholen en sportparken (Kikkerpolder 1 en 2) gevestigd. In het noordwesten tegen Oegstgeest ligt het in de jaren dertig aangelegde park de Leidse Hout (11,5 hectare). 60

65 Figuur Beoordeling voorzieningen Basisonderwijs Openbaar vervoer Winkels voor dagelijkse boodschappen Straatverlichting Groenvoorzieningen Speelmogelijkheden voor kinderen Onderhoud van de wegen en fietspaden Parkeergelegenheid Voorzieningen voor jongeren 47% 57% 75% 74% 89% 87% 86% 98% 95% % 20% 40% 60% 80% 100% Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) In het Boerhaavedistrict is het aantal bewoners dat géén problemen noemt verhoudingsgewijs groot (7%). Dat was bij voorgaande metingen ook al het geval. De grootste problemen zijn parkeerproblemen en verkeersproblemen. Rommel op straat wordt minder vaak genoemd dan in 004. Sociale samenhang De sociale cohesie is in het Boerhaavedistrict hoger dan gemiddeld in Leiden. Ook zijn bewoners hier meer gehecht aan de buurt en zijn ze actiever. Het niveau van de sociale cohesie is in de loop van de jaren gelijk gebleven. In vergelijking met 004 zijn er wel meer bewoners gehecht aan de buurt parkeerproblemen 21% 14% 17% 17% verkeersproblemen 11% 9% 11% 16% overlast door vuil 11% 11% 12% 7% aanwezigheid jongeren 2% 6% 3% 6% geluidsoverlast 2% 5% 5% 5% hondenpoep 1% 2% 4% 5% criminaliteit 3% 3% 1% 3% aanpak straatverlichting 1% 4% 7% 3% onderhoud straten en stoepen 2% 2% 5% 3% vandalisme / vernielingen 2% 2% 2% 3% noemt geen problemen 23% 36% 32% 37% 61

66 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.9 Merenwijkdistrict 5.9 Merenwijkdistrict Schets van het district Dit district ligt in het noorden van de stad en wordt begrensd door de gemeentegrens met Warmond, de Zijl, de Slaaghsloot en de spoorlijn Leiden-Haarlem en Amsterdam. 6 Percentuele leeftijdsopbouw in het Merenwijkdistrict mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Op 1 januari 007 woonden er in het Merenwijkdistrict mensen. De bevolkingsdichtheid is iets hoger dan gemiddeld. Er wonen hier relatief veel jongeren, 5% is jonger dan achttien (in heel Leiden is dat 18%). Ook het percentage 55- tot en met 64-jarigen is hier hoog, het hoogst van heel Leiden (16% tegenover 11%). Veel mensen in deze leeftijdsgroep vormen alleen of met een partner een huishouden, 15% van de huishoudens in dit district is een een- of tweepersoonshuishouden bestaande uit personen die in deze leeftijdsgroep vallen. Het percentage allochtonen van niet-westerse herkomst is in het Merenwijkdistrict iets hoger dan gemiddeld (18% tegenover 14%). De inkomens in dit district zijn gemiddeld hoog. Na het Stevenshofdistrict is het autobezit in dit district het hoogste van alle districten, 88 auto s per honderd woningen. Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt het district hiervoor een 7,4. Dat is hetzelfde als Leiden gemiddeld. Op een aantal punten scoort het Merenwijkdistrict beter dan Leiden gemiddeld. Er is sprake van minder verkeersoverlast, overlast van medebewoners en bedreiging. Ook zijn bewoners vaker tevreden over verschillende voorzieningen. In vergelijking met 2004 zijn er nauwelijks veranderingen.

67 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,4 verloedering 3,7 overlast medebewoners verkeersoverlast 2,1 2,3 bedreiging vermogensdelicten 0,4 3, sociale cohesie 6, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, De bewoners van het Merenwijkdistrict zijn over het algemeen tevreden over de voorzieningen. In vergelijking met het gemiddelde van Leiden zijn meer bewoners tevreden over de winkels voor dagelijkse boodschappen, de speelmogelijkheden voor kinderen, de groenvoorzieningen en de parkeergelegenheid. Minder tevreden zijn zij over de voorzieningen voor jongeren. De tevredenheid over de voorzieningen is vergelijkbaar met 004. Leefbaarheid en veiligheid Het Merenwijkdistrict scoort op drie van de vijf en op het gebied van leefbaarheid en veiligheid beter dan Leiden gemiddeld: verkeersoverlast, overlast van medebewoners en bedreiging. De overlast van medebewoners is de afgelopen jaren gelijk gebleven. Verloedering en verkeersoverlast zijn ten opzichte van 004 niet veranderd, maar wel afgenomen in vergelijking met 000. Ook vinden bewoners dat vernieling wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest de gemeente doet voldoende medeverantwoordelijk (zeer) gehecht aan de buurt 22% 18% 55% 75% % 0% 20% 40% 60% 80% 100% 6

68 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.9 Merenwijkdistrict Merenwijkdistrict Het Merenwijkdistrict (kortweg Merenwijk) bestaat uit de buurten Slaaghwijk (80), Zijlwijkzuid (81), Zijlwijk-noord (82), Merenwijk-centrum (83), Leedewijk-zuid (84) en Leedewijk-noord (85), en is onderdeel van stadsdeel Noord. De wijk bestaat voor het grootste gedeelte uit woonbuurten; in het zuidwesten tegen de spoorlijn aan is een bedrijventerrein (Flevoweg). In die hoek, aan de Gooimeerlaan, is ook de brandweerkazerne te vinden. In dit district bevindt zich veel groen. Het hart van de wijk wordt gevormd door het wijkpark Merenwijk, met kinderboerderij. Meteen ten zuidwesten van dit park bevindt zich het winkelcentrum de Kopermolen; bijna alle detailhandel in deze wijk bevindt zich in dit winkelcentrum. 64

69 van telefooncellen of bushokjes, bekladding van muren en of gebouwen en agressief verkeersgedrag minder vaak voorkomen dan in 004. Wat betreft criminaliteit en veiligheid is de score voor bedreiging sinds 000 onveranderd gebleven. Vermogensdelicten zijn gelijk aan 004, maar wel verbeterd in vergelijking met 000. Beschadigingen aan auto s zijn afgenomen sinds 004. Het gevoel van onveiligheid is de afgelopen jaren gelijk gebleven, % voelt zich wel eens onveilig. Dit is hetzelfde niveau als Leiden gemiddeld. In het Merenwijkdistrict noemt ruim een kwart van de bewoners géén problemen, dat was bij voorgaande metingen ook al het geval. De grootste problemen zijn rommel op straat en parkeerproblemen. Dat is vergelijkbaar met 004. Figuur Beoordeling voorzieningen Winkels voor dagelijkse boodschappen Basisonderwijs Straatverlichting Groenvoorzieningen Openbaar vervoer Speelmogelijkheden voor kinderen Onderhoud van de wegen en fietspaden Parkeergelegenheid Voorzieningen voor jongeren 29% 70% 66% 73% 84% 81% 91% 88% 96% % 20% 40% 60% 80% 100% Sociale samenhang De sociale cohesie is vergelijkbaar met het Leidse gemiddelde. Bewoners voelen zich wel meer medeverantwoordelijk, maar zijn minder tevreden dan gemiddeld over de mate waarin de gemeente bewoners betrekt bij veranderingen in de buurt. De sociale cohesie is de afgelopen jaren niet veranderd. In vergelijking met 004 voelen meer bewoners zich medeverantwoordelijk voor de buurt. Tabel Buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt (volgorde van 2007) overlast door vuil 9% 20% 12% 18% parkeerproblemen 17% 15% 19% 14% aanpak groen 8% 2% 10% 11% aanwezigheid jongeren 3% 6% 10% 11% onderhoud straten en stoepen 6% 5% 6% 9% verkeersproblemen 8% 7% 8% 8% voorzieningen voor kinderen 7% 8% 3% 5% hondenpoep 8% 4% 6% 4% renovatie/sloop/onderhoud 3% 4% 1% 4% jongerenvoorzieningen 2% 5% 8% 3% noemt geen problemen 29% 30% 31% 27% 65

70 Hoofdstuk 5 Samenvatting districten 5.10 Stevenshofdistrict 5.10 Stevenshofdistrict Schets van het district Dit district ligt in het zuidwesten van de stad en wordt begrensd door de Rijn, de spoorlijn naar Den Haag, grens met de gemeenten Wassenaar en Valkenburg, de A44 van Leiden naar Wassenaar. Het district ligt door haar grenzen waarvan de meeste ook fysieke zeer duidelijke barrières zijn, tamelijk geïsoleerd van de rest van de stad. 66 Percentuele leeftijdsopbouw in het Stevenshofdistrict mannen vrouwen 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Op 1 januari 007 woonden hier 1.09 mensen. Mensen blijven hier relatief lang wonen: meer dan zes van de tien bewoners woont al meer dan tien jaar op hetzelfde adres, in heel Leiden zijn dat er maar vier op de tien. Veel gezinnen die hier al lang wonen hebben nu kinderen in de tienerleeftijd, de ouders vallen nu voor een groot gedeelte in de leeftijdsgroep van 40 tot en met 54 jaar. De gezinnen met oudere kinderen zie je terug in de leeftijdsopbouw in dit district: tien procent van de bewoners valt in de leeftijdsgroep van twaalf tot en met zeventien jaar oud en dertig procent in die van veertig tot en met 54; beide percentages zijn het hoogste van alle Leidse districten. Wat betreft herkomst wonen er in dit district relatief zowel weinig niet-westerse als westerse allochtonen. Het Stevenshofdistrict scoort op een aantal punten slechter dan Leiden gemiddeld. Verloedering en overlast van medebewoners komt vaker voor. Bewoners noemen vaker problemen die moeten worden aangepakt en zijn zelf minder actief in de buurt. Bovendien zijn ze minder tevreden over een aantal voorzieningen. In vergelijking met 2004 zijn er weinig positieve ontwikkelingen. De parkeerproblemen zijn wat afgenomen, bewoners zijn ook iets meer tevreden over de parkeergelegenheid. De aanwezigheid van jongeren wordt in het Stevenshofdistrict echter steeds vaker als aan te pakken probleem genoemd.

71 Figuur Overzicht van de en rapportcijfer woonomgeving 7,2 verloedering 4,8 overlast medebewoners 3,0 verkeersoverlast 3,4 bedreiging vermogensdelicten 0,6 2, sociale cohesie 6, Figuur Overzicht betrokkenheid en veiligheidsbeleving, Algemeen oordeel over de buurt Het rapportcijfer voor de woonomgeving is in de afgelopen jaren niet veranderd, gemiddeld krijgt het district hiervoor een 7,. Dat is iets lager dan Leiden gemiddeld (7,). wel eens onveilig afgelopen jaar actief geweest 9% 16% De bewoners van het Stevenshofdistrict zijn over het algemeen minder tevreden over de voorzieningen dan gemiddeld in Leiden. Bewoners zijn minder tevreden over de winkels voor dagelijkse boodschappen, het openbaar vervoer, de voorzieningen voor jongeren en de parkeergelegenheid. Over het basisonderwijs zijn juist meer bewoners tevreden. Ten opzichte van 004 zijn er weinig veranderingen. Iets meer bewoners zijn tevreden over de parkeergelegenheid. de gemeente doet voldoende medeverantwoordelijk (zeer) gehecht aan de buurt 58% 74% 87% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 67