AIOS handleiding Versie mei 2017 Individuele Opdracht Wetenschappelijke Vorming Fase 2

Transcriptie

1 AIOS handleiding Versie mei 2017 Individuele Opdracht Wetenschappelijke Vorming Fase 2 Antonette Smelt (a.f.h.smelt@lumc.nl ) en Sjoerd Bruggink (s.c.bruggink@lumc.nl) Inleiding en doel In Fase 1 van de huisartsopleiding zijn tijdens aparte programma s Wetenschappelijke Vorming (WV) diverse onderwerpen aan bod gekomen, zoals kritisch lezen, het adequaat gebruik van informatiebronnen, het formuleren en beantwoorden van PICO s en diverse begrippen uit de evidence-based medicine en klinische epidemiologie. Ook tijdens andere onderwijsprogramma s waren deze onderwerpen soms expliciet aan de orde. In Fase 2 van de opleiding krijg je via een individuele opdracht de gelegenheid te laten zien dat je de opgedane competenties met betrekking tot WV integraal kunt toepassen, waarmee je voldoet aan de eindtermen zoals omschreven in het raamcurriculum. De opdracht (het schrijven van een zogenaamde Critically Appraised Topic ) is, met het oog op een leven lang leren, bovendien een praktisch inzetbaar instrument, dat door de huisarts goed ingezet kan worden, in het bijzonder bij voorbereiding van nascholing, FTO en intercollegiale toetsing. Dit vormt reden te meer om zich tijdens de huisartsopleiding in het schrijven ervan te bekwamen. Competenties & Onderwijsdoelen Relevante competenties, eindtermen en vaardigheden uit het competentieprofiel van de huisarts waar dit onderwijsprogramma op stoelt, zijn: A. (competentie) De huisarts onderbouwt de zorg op wetenschappelijk verantwoorde wijze vertaalt klinische problemen in een onderzoekbare vraag; selecteert beschikbaar wetenschappelijk onderzoek naar relevantie; beoordeelt de methodologische kwaliteit van de literatuur B. (eindterm) De aios is in staat wetenschappelijk te denken, vakliteratuur kritisch te beoordelen, een literatuurstudie te verrichten en gegevens uit wetenschappelijk onderzoek toe te passen in de huisartspraktijk en de eigen deskundigheidsbevordering. Dit betekent dat je als aios in staat bent: - onderscheid te maken tussen soorten publicaties (oorspronkelijk onderzoek, review, metaanalyse en op nascholing gerichte beschouwingen)

2 - sterke en zwakke punten in een wetenschappelijke publicatie te herkennen door deze kritisch te lezen en systematisch op relevante items te evalueren - de relevantie te beoordelen van resultaten van wetenschappelijk onderzoek voor de huisartspraktijk - een onderzoekbare en relevante vraagstelling voor een literatuurstudie te formuleren - een reproduceerbare literatuursearch te verrichten op geleide van een vraagstelling - schriftelijk en mondeling verslag te doen van een literatuurstudie - het belang van wetenschappelijk onderzoek voor de praktijk in te schatten - de belangen in te schatten die de betrokkenen bij het verrichten en publiceren van wetenschappelijk onderzoek kunnen hebben Studieactiviteiten Voor dit onderdeel maak je een opdracht. De opdracht bestaat uit 2 onderdelen: 1. het zelfstandig maken van een Critically Appraised Topic (CAT) De eerste versie van de CAT (met alle kopjes en inclusief bespreking en critical appraisal van de artikelen in max. 750 woorden) moet uiterlijk in de 8 e maand van het tweede jaar in de huisartsopleidingspraktijk ingeleverd worden. De beoogde definitieve versie van de CAT moet uiterlijk in de 10 e maand worden ingeleverd, rekening houdend met het feit dat de WV-begeleider tijd nodig heeft voor laatste commentaar en correcties en de aios vervolgens nog voor verwerking daarvan.. 2. een presentatie houden over de CAT voor collega-aios, tutor en eventueel opleiders De presentatie moet uiterlijk in de 10 e maand en minimaal 2-3 weken voor de beoogde presentatiedatum ter goedkeuring worden voorgelegd aan de WV-begeleider.

3 Activiteitenoverzicht tijd Zelfstudie 32-40u - Onderwerp bedenken (3 e - 5 e maand 2 e HLWP) - Literatuur zoeken en beoordelen (5 e - 8 e maand 2 e HLWP) - Eerste versie CAT inleveren (uiterlijk 8 e maand 2 e HLWP) - CAT definitief goedgekeurd (uiterlijk 10 e maand 2 e HLWP) - Presentatie maken (uiterlijk 10 e maand 2 e HLWP) (met) wie Voorleggen aan WV-begeleider ter goedkeuring Voorleggen aan WV-begeleider ter goedkeuring Feedback van WV-begeleider Voorleggen aan WV-begeleider ter goedkeuring - WVbegeleider d.m.v e-portfolio uitnodigen voor eindbeoordeling - CAT presenteren in tutorgroep In overleg met tutor(groep) Ondersteunend afdelingsonderwijs 2-3u introductiebijeenkomst naar behoefte totaal 34-43u met individuele WV-begeleider Zelfstudie Elke aios is vrij om de studieactiviteiten te doen op zelfgekozen momenten, waarbij de aios rekening houdt met de datum waarop de opdracht moet leiden tot een presentatie en schriftelijk eindverslag. Houd er rekening mee dat je WV-begeleider tijdelijk afwezig kan zijn in verband met vakantie, congresbezoek of ziekte. Planning en tijdige aanvang zijn daarom van het grootste belang! Activiteiten op de Praktijk N.v.t. Ondersteunend Afdelingsonderwijs Begeleiding Elke aios krijgt een individuele begeleider toegewezen, in principe een staflid van de sectie Wetenschappelijk Onderzoek. Je bent zelf verantwoordelijk voor de tijdsplanning. Vrijstelling Er worden geen vrijstellingen verleend voor deze opdracht. Indien mogelijk, als er een onderwerp voorradig is, kan een kleine kwaal als alternatief worden gedaan.

4 Beoordeling / Toetsing Normering Ten aanzien van de CAT gelden de volgende normen: 1. er is een huisartsgeneeskundig relevant klinisch probleem gekozen 2. adequate vertaling naar een opzoekbare vraag a.d.h.v. PICO-structuur 3. correcte zoekstrategie: a. minimaal op Pubmed, op indicatie aangevuld met EMBASE, Cochrane, TRIP, Clinical Evidence enz. b. juiste zoektermen gekozen, waaronder in elk geval MeSH termen c. correct gebruik van related articles, sneeuwbalmethode d. correct gebruik van inperkcriteria en booleans (AND, OR, NOT) e. verantwoorde afweging van opname van artikelen in de CAT 4. kritische beoordeling van de gevonden artikelen a.d.h.v. checklists a. heldere weergave van effectmaten en significantietoetsen b. sterke en zwakke elementen van artikelen en methodologie zijn benoemd c. kritische weging van conclusies onderzoekers 5. overall conclusie t.a.v. de PICO o.b.v. de gevonden artikelen 6. vertaling naar de praktijk correct (in overeenstemming met gevonden bewijskracht) 7. schriftelijke weergave volgens instructies te vinden in bijlage 1 in max 750 woorden, inclusief referenties Ten aanzien van de presentatie gelden de volgende normen: 1. vooraf getoetst door begeleider WV 2. correcte opbouw: van vraagstelling t/m vertaalslag naar praktijk 3. take-home messages zowel methodologisch 1 als inhoudelijk (van beide in elk geval één) 4. verzorgde presentatie en beantwoording van vragen 5. max. 12 min. presentatie ( maximaal 12 slides), gevolgd door 8 min. Discussie 6. tutor en mede-aios geven feedback aan de hand van bijlage 3: feedbackpunten presentatie 1 Deze take-home message gaat niet over je onderwerp, maar is een algemene methodologische les die je hebt geleerd tijdens het schrijven van de CAT en je wil meegeven aan je collega s.

5 Beoordeling Beide elementen van deze individuele opdracht (verslag en presentatie) dienen als voldoende te worden beoordeeld door de WV begeleider. Dit doe je aan de hand van je e-portfolio.maak in het ontwikkelingsdossier van je e-portfolio een Algemeen feedbackformulier aan. Wijzig de naam in Éindbeoordeling CAT, voeg door wijzigen en koppelen als bijlagen het verslag en de presentatie toe en nodig de WV-begeleider uit voor de eindbeoordeling. Deze eindbeoordeling hoort voor het einde van je opleiding in je dossier te zitten teneinde een verzoek tot inschrijving in het huisartsenregister van de RGS te kunnen doen.

6 Bijlage 1: Achtergrondinformatie CAT Het uitgangspunt is het vinden van een evidence-based antwoord op een praktijkvraag. Op deze wijze wordt de cyclus van vraagstelling, zoeken en beschrijven doorlopen. Stappenplan 1. Formuleer een praktijkprobleem. Voorbeelden: Partners meebehandelen bij een bacteriële vaginitis? Kan een Chlamydia infectie via een urine onderzoek betrouwbaar worden uitgesloten? Wat is de invloed van zwangerschap op migraine? Hondenbeten: sluiten of niet? Is screening op prostaatcarcinoom m.b.v. PSA-bepaling zinvol? Moeten patiënten met een familiaire hypercholesterolaemie een aspirientje slikken? Controleer of het antwoord op je vraag niet te vinden is in een (recente) NHG-Standaard, andere richtlijn of handboek. Als er na verschijnen van een richtlijn of handboek nieuwe evidence is verschenen die een ander licht werpt op de vraag, kan dit onderwerp wel gekozen worden. Controleer of het onderwerp niet recent door een andere aios is uitgezocht (zie onderwerpenlijst op Blackboard). 2. Formuleer eerst een onderzoekbare vraagstelling in de vorm van een PICO (Patients, Intervention, Controls, Outcome), zodat duidelijk gemaakt wordt, waar de zoekactie op gericht wordt. 3. Zoeken Meestal is de zoekmachine Pubmed voldoende. Bovendien kan nuttige informatie gehaald worden uit andere databases, waaronder de Cochrane Library, EMBASE, TRIP en Clinical Evidence. Geef aan welke zoekstrategie en -termen bij het zoeken in Pubmed zijn gebruikt. Voor het evidence-based beantwoorden van een zoekvraag met name therapeutische interventies zijn in principe alleen RCT s of systematic reviews geschikt. Afhankelijk van het onderwerp kunnen ook andere onderzoeksdesigns (bv. cohortonderzoek, patiëntcontroleonderzoek, case-series of diagnostisch onderzoek) gebruikt worden. Een nuttig hulpmiddel ter ondersteuning van het zoekproces staat op de website van het NTvG (

7 2012&utm_medium= &utm_campaign=nieuwsbrief). Ook op de website van de Walaeus bibliotheek staan tutorials en tips voor het systematisch zoeken van literatuur. 4. Selecteer de belangrijkste artikelen en motiveer de selectiecriteria. Vaak zijn bv. 3 artikelen al genoeg om een antwoord te vinden; soms is het antwoord te vinden in een excellente systematische review (bijv. een Cochrane review). De WV-begeleider krijgt digitale kopieën van deze stukken. Vind je meer dan 4 artikelen, kijk dan of je de vraag kan inperken waardoor een beperkter aantal artikelen overblijft. 5. Beoordeel deze artikelen kritisch, maak gebruik van checklisten daarbij (dcc.cochrane.org/beoordelingsformulieren-en-andere-downloads), en geef een oordeel over de wetenschappelijke waarde van de artikelen. Maak een korte samenvatting van de geselecteerde artikelen, inclusief enkele effectmaten, en geef de conclusies van de onderzoekers weer.! Let op dat je search niet al verouderd is op het moment dat je de eerste versie van je CAT inlevert. De search dan mag niet meer dan 3 maanden oud zijn. 6. Beantwoord nu zo goed mogelijk de PICO en het klinische probleem, en de betekenis hiervan voor de praktijk. 7. Maak op 1-2 A4s (max. 750 woorden incl. referenties) een verslag volgens onderstaande indeling. Voor een overzicht van de beoordelingscriteria, zie bijlage 2. a. Naam, nummer tutorgroep, naam tutor en naam WV-begeleider b. Titel c. Vraagstelling: inleiding in 1 of 2 zinnen waarin je de huisartsgeneeskundige relevantie aangeeft, daarna de vraagstelling d. Zoekstructuur: gebruik databases, zoektermen en in/exclusiecriteria e. Resultaten: datum search, aantal gevonden artikelen, keuze voor 2-4 artikelen ter bespreking, beschrijving studies (populatie, design, setting, uitkomstmaten, gebruikte analyses) en de belangrijkste conclusies van de artikelen in woord en getal f. Bespreking: bewijskracht, methodologische sterke punten en zwaktes g. Conclusie: antwoord op de vraagstelling h. Betekenis: betekenis van de resultaten voor de huisartspraktijk i. Literatuur: besproken studies weergeven volgens de Vancouver-richtlijnen 8. De CAT wordt in principe ter publicatie aangeboden aan H&W of elders, en kan eventueel meedingen naar de jaarlijkse Jan van Es prijs van het NHG.

8 Bijlage 2: Beoordelingsformulier CAT Achtergrondgegevens Naam Nummer tutorgroep Naam tutor en WV-begeleider Titel Korte, passende titel O / V / G * Vraagstelling Inleiding in 1 of 2 zinnen over de huisartsgeneeskundige relevantie, daarna de vraagstelling O / V / G Zoekstructuur Gebruik databases, zoektermen en in/exclusiecriteria O / V / G Resultaten Datum search, aantal gevonden artikelen, keuze voor 2-4 artikelen ter bespreking, beschrijving studies (populatie, design, setting, uitkomstmaten, gebruikte analyses) en de belangrijkste conclusies van de artikelen in woord en getal O / V / G Bespreking Bewijskracht, methodologische sterke punten en zwaktes O / V / G Conclusie Antwoord op de vraagstelling O / V / G Betekenis Betekenis van de resultaten voor de huisartspraktijk O / V / G Literatuur Weergave van besproken studies volgens de Vancouver richtlijnen O / V / G Taal/grammatica Correcte spelling, grammatica en interpunctie O / V / G Aantal woorden Max. 750 inclusief referenties O / V * Onvoldoende / Voldoende / Goed

9 Bijlage 3: Feedbackpunten presentatie CAT Datum:... Naam presentator:... Feedbackpunten 1. Onderwerpskeuze (orginaliteit, complexiteit) 2. Onderbouwing van de relevantie voor de dagelijkse praktijk 3. Kwaliteit van de vraagstelling (helderheid, richtinggevend voor literatuur search) 4. Kwaliteit van de literatuursearch (zoektermen, zoekstrategie) 5. Interpretatie en presentatie van data uit geselecteerde literatuur 6. Kwaliteit van conclusies o.b.v. geselecteerde literatuur (helderheid, samenhang met vraagstelling) 7. Niveau van de discussie en beantwoording vragen 8. Hoe beoordeel je de presentatie als geheel?