De Gelderse Werkgelegenheid

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De Gelderse Werkgelegenheid"

Transcriptie

1

2 De Gelderse Werkgelegenheid presentatie van: - schattingsmodel - resultaten februari 1996 Menno Waisweer Bureau Economisch Onderzoek afdeling Economische Zaken postbus 9090, 6800 GX Arnhem telefoon: provincie GELDERLAND

3 Provincie Gelderland Gebruik van de inhoud van deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld

4 DE GELDERSE WERKGELEGENHEID Inleiding Via de Provinciale Werkgelegenheidsenquête wordt jaarlijks inzicht verkregen in de ontwikkeling en structuur van de Gelderse bedrijvigheid. Voor sommige vormen van regionaal economisch onderzoek en beleidsontwikkeling is naast de regionale informatie een landelijk referentiekader gewenst. Bijvoorbeeld voor de positiebepaling van de regio t.o.v. Nederland en voor het regionaliseren van landelijke studies en analyses. De enige daarvoor in aanmerking komende bron is de landelijke reeks arbeidsvolumecijfers van het CBS en de daarvan afgeleide werkgelegenheidscijfers in personen van het CPB. Tussen deze landelijke werkgelegenheidsreeksen en de PWE bestaan echter definitieveschillen, zodat de vergelijking niet zonder meer kan worden gemaakt. Derhalve is -o.a. op basis van de PWE- voor de jaren een nieuwe regionale werkgelegenheidsreeks geconstrueerd die qua definitie en bereik aansluit bij de landelijke bronnen. In dit rapport zijn de resultaten opgenomen: d.w.z. reeksen arbeidsvolumecijfers en werkzame personen voor de Gelderse Corop-gebieden, Gelderland en Nederland. In de bijlage is verantwoord op welke wijze de historische reeksen zijn geschat en wordt het model gepresenteerd waarmee de werkgelegenheidsprognoses worden opgesteld die jaarlijks in de Provinciale Economische Verkenning worden gepubliceerd'. Definities Arbeidsvolume: Het arbeidsvolume is een jaargemiddelde van de werkgelegenheid, uitgedrukt in arbeidsjaren, dwz. personen die een gedeelte van het jaar werkzaam zijn of die een deeltijdbaan vervullen tellen slechts naar rato mee. Het arbeidsvolume geeft dus het aantal arbeidsjaren weer ongeacht het aantal personen dat daarbij is betrokken. De gegevens hebben betrekking op alle arbeidskrachten: werknemers, zelfstandigen en meewerkende gezinsleden, militairen (incl. dienstplichtigen). Werzame personen: Het aantal personen dat feitelijk betrokken is bij de invulling van de werkgelegenheid in arbeidsjaren, vormt de werkgelegenheid in personen. Omdat een aantal banen in deeltijd wordt vervuld is de werkgelegenheid in personen hoger dan in arbeidsjaren. De gegevens zijn een jaargemiddelde en hebben betrekking op alle arbeidskrachten: werknemers, zelfstandigen en meewerkende gezinsleden, militairen (incl. dienstplichtigen). De in dit rapport gepresenteerde cijfers wijken (soms) af van de cijfers die eerder zijn gepubliceerd in de lange termijn prognose van de PEV'95 (augustus 1995). Dit komt enerzijds omdat de landelijke reeksen van het CBS en het CPB intussen zijn bijgesteld waarna ook de regionale reeksen zijn herschat en anderzijds omdat in deze publicatie de resultaten van de PWE'95 zijn meegenomen, terwijl de historische beschrijving in de PEV'95 nog is gebaseerd op de PWE94 en 1995 een prognose jaar is.

5 Seklorindeling De gebruikte sektorindeling is conform de indeling die het Centraal Planbureau hanteert in de bijlage van het Centraal Economisch Plan. In de bijlage is op pagina 15 een overzicht opgenomen van de samenstelling van de bedrijfstakken en de sektoren naar SBI-code Interpretatie van de cijfers De regionale cijferreeksen zijn geen statistiek doch een geconstrueerde reeks waaraan meerdere bronnen ten grondslag liggen. De cijfers bestaan per Corop-gebied uit werkgelegenheidsreeksen die per sektor consistent zijn met de landelijke werkgelegenheid volgens het CBS (arbeidsvolume) en het CPB (werkzame personen). Hierdoor kunnen de regionale ontwikkelingen in het Nederlandse perspectief worden geplaatst en bieden de reeksen houvast bij het regionaliseren van CPB-studies. De regionale cijfers pretenderen: het werkelijke verloop sinds 1973 te weerspiegelen (met name de ontwikkelingen die vanaf 1987 zijn ontleend aan de PWE, kennen een optimale consistentie en betrouwbaarheid); een beeld te geven van de relatieve Gelderse werkgelegenheidspositie ten opzichte van Nederland (d.w.z. omvang, structuur en ontwikkeling in relatie tot de landelijke werkgelegenheid volgens het CBS en het CPB ).

6 werkgelegenheid in arbeidsjaren (arbeidsvolume)

7 Arbeidsvolume. X 1000 arbeidsjaren. COROP-gebied Veluwe LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige Irod. > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-. kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddel'n industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deltstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwarlairediensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

8 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren, COROP-gebied Veluwe LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

9 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren, COROP-gebied Veluwe LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehc'iderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deitstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

10 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren, COROP-gebied Achterhoek LANDBOUW Voedingsmsd.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- enrubberindustrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deltstotfenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

11 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren, COROP-gebied Achterhoek LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. ovengeprod. > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstotfenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

12 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren, COROP-gebied Achterhoek LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deltstoflenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

13 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren, COROP-gebied Arnhem/Nijmegen LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouerij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > 4 Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederind. 6 Hout-en bouwmaterialenind. 7 Papier- en grafische industrie 8 Chemische- en rubber industrie 9 Basismetaal industrie 10 Metaalprod.- en optische md. 11 Elektro- technische industrie 12 Transportmiddelen industrie 13 Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstoffenwinning 15 Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit 18 Handel 19 Zee- en luchtvaart 20 Transport- en communicatie bedr 21 Bank- en verzekeringswezen 22 Andere tertiaire diensten 23 Medische en veterinaire diensten 24 Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

14 Arbeidsvolume. X 1000 arbeidsjaren. COROP-gebied Arnhem/Nijmegen LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Dell stottenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten , Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

15 Arbeidsvolume. X 1000 arbeidsjaren. COROP-gebied Arnhem/Nijmegen LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten t 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

16 Arbeidsvolume. X 1000 arbeidsjaren. COROP-gebied Zuidwest-Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.irid. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederincj Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmic'delen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- encommunicatiebedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Geideriand

17 Arbeidsvolume. X 1000 arbeidsjaren. COROP-aebied Zuidwest-Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehoi. Jerij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- encommunicatiebedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

18 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren. COROP-gebied Zuidwest-Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- engrafischeindustrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Pwvincie Gelderland

19 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren, Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- enoptischeind Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstottenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- encommunicatiebedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

20 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsiaren. Gelderland LANDBOUW Voedinqsmj.ind. veehouderij 3 Voedinqsrnid.ind. overige orod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstottenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit t 18 Handel Zee- en luchtvaart Transport- encommunicatiebedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onaerzoek, Provincie Geiaeriana

21 Arbeidsvolume. X 1000 arbeidsiaren. Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedinqsmid.ind. overige prod. > 4 Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind. 6 Hout-en bouwmaterialenind. 7 Papier- en grafische industrie 8 Chemische- en rubber industrie 9 Basismetaal industrie 10 Metaalprod.- en optische md. 11 Elektro- technische industrie 12 Transportmiddelen industrie 13 Aardolie industrie INDUSTRIE Deltstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economiscn Onderzoek, Provincie Gelderland

22 Arbeidsvolume Nederland, X 1000 arbeidsjaren LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Nationale Rekeningen CBS 1 Centraal Planbureau. Bewerking: Bureau Economisch Onderzoek

23 Arbeidsvolume Nederland, X 1000 arbeidsjaren LANDBOUW Voedingsmidind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstottenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- enluchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron 1981 tfm 1986: Nationale Rekeningen CBS! Centraal Planbureau. Bewerking: Bureau Economisch Onderzoek Bron 1987 e.v. : Nationale Rekeningen 1992, CBS

24 Arbeidsvolume, X 1000 arbeidsjaren, Nederland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transporlmidc1elen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: tlm 1994 Nationale Rekeningen 1994, CBS, 1995 e.v. CEP'95, CPB

25 werkgelegenheid in personen

26 Werkgelegenheid, X 1000 personen, COROP-gebied Veluwe LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwrnaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

27 Werkgelegenheid, X 1000 personen, COROP-gebied Veluwe LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deitstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

28 Werkgelegenheid, X 1000 personen. COROP-gebied Veluwe LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie , Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

29 Werkgelegenheid. X 1000 personen, COROP-gebied Achterhoek LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten t 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deltstotfenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- encommunicatiebedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

30 Werkgelegenheid, X 1000 personen, COROP-gebied Achterhoek LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

31 Werkgelegenheid, X 1000 personen, COROP-gebied Achterhoek LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddclen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

32 Werkgelegenheid, X 1000 personen, COROP-gebied Arnhem/Nijmegen LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehou&rij t 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md " Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstotfenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

33 Werkgeleeenheid. X 1000 oersonen. COROP-aebied ArnhemINiimeen LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elekiro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstotlenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- encommunicatiebedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

34 Werkgelegenheid, X 1000 personen, COROP-gebied Arnhem/Nijmegen LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstottenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

35 Werkgelegenheid. X 1000 oersonen. COROP-qebied Zuidwest-Gelderland LANDBOUW Voedinqsmid.ind. veehouderij 3 Voedinqsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

36 Werkgelegenheid, X 1000 personen. COROP-gebied Zuidwest-Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md f' Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstoftenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- enverzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID , TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

37 Werkgelegenheid, X 1000 personen. COROP-gebied Zuidwest-Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > 4 Dranken en tabaksprodukten t 5 Textiel-, kleding en lederind. 6 Hout-en bouwmaterialenind. 7 Papier- en grafische industrie 8 Chemische- en rubber industrie 9 Basismetaal industrie 10 Metaalprod.- en optische iixi. 11 Elektro- technische industrie 12 Transportmiddelen industrie 13 Aardolie industrie ' INDUSTRIE Deltstotfenwinning 15 Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- enverzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

38 Werkgelegenheid, X 1000 personen, Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md u Elektro- technischeindustrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstoffenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- encommunicatiebedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

39 Werkgelegenheid. X 1000 personen. Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubberindustrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddel n industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deifstoffenwinnirig Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

40 Werkgelegenheid, X 1000 personen, Gelderland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouder 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- engratischeindustrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deltstottenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

41 Totale werkgelegehed in personen, X 1000, Nederland LANDBOUW Voedingsmidind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstottenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Berekend op basis van CPB-cijfers, oewerklng:bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

42 Totale werkgelegeheid in personen, X 1000, Nederland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 1 3 Voedingsmid.ind. overige prod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwniaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- enoptischeind Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Delfstottenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee- en luchtvaart Transport- en communicatie bedr Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Berekend op basis van CPB-cijfers, bewerking:bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

43 Totale werkqeleqeheid in personen, X 1000, Nederland LANDBOUW Voedingsmid.ind. veehouderij 3 Voedingsmid.ind. ovei'igeprod. > Dranken en tabaksprodukten 1 5 Textiel-, kleding en lederind Hout-en bouwmaterialenind Papier- en grafische industrie Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische md Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE Deltstoflenwinning Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID BOUWNIJVERHEID Woningbezit Handel Zee-en luchtvaart Transport- en communicatie bedr i Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN BEDRIJVEN OVERHEID TOTAAL Bron: Berekend op basis van CPB -cijfers, bewerking:bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland

44 bijlage Ramingsmethodiek werkgelegenheidsreeksen 1 Schattingsmodel 2 historische werkgelegenheid Inleiding Ten behoeve van het regionaal economisch onderzoek' bestaat er behoefte aan een regionale werkgelegenheidsreeks die voldoet aan de volgende criteria: - een tijdreeks van enige omvang; - beschikbaarheid van landelijke en regionale cijfers; - landelijk en regionaal geen definitieverschillen; - landelijk en regionaal een gelijkwaardig bereik onder de populatie; - in de tijd consistent (gecorrigeerd voor trendbreuken, definitiewijzigingen, grote meetfouten etc.); - betrekking op totale werkgelegenheid (zelfstandigen plus loontrekkers); - regelmatige verschijning; actueel. Hieronder volgt een korte toetsing van de beschikbare werkgelegenheidsbronnen aan deze criteria. Beschikbare werkgelegenheidsstatistieken Arbeidsvolume CBS en CPB Definitie: Het arbeidsvolume is een jaargemiddelde van de werkgelegenheid, herleid tot arbeidsjaren, dwz. personen die een gedeelte van het jaar werkzaam zijn of die een deeltijdbaan vervullen tellen slechts naar rato mee. Het arbeidsvolume geeft dus het aantal arbeidsjaren weer ongeacht het aantal personen dat daarbij is betrokken. De gegevens hebben betrekking op alle arbeidskrachten die -ongeacht hun nationaliteit en woonplaats- in de regio werkzaam zijn, zowel werknemers als zelfstandigen en meewerkende gezinsleden, zowel burgelijke arbeidskrachten als militaire, waaronder ook dienstplichtigen. 2 Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland Onder andere voor de positiebepaling van de regio t.o.v. Nederland en voor modellenbouw 1

45 Landelijke cijfers: Het landelijke arbeidsvolume wordt gepubliceerd in de Nationale Rekeningen van het CBS. Het arbeidsvolume is geen statistiek doch een door het CBS geconstrueerde reeks waaraan velerlei bronnen ten grondslag liggen. Daarnaast wordt o.a. via een input-output analyse de onderlinge consistentie bewaakt (een verandering in sektor a moet corresponderen met een verandering in sektor b). Ook hebben zich in de loop der jaren geen definitie wijzigingen voorgedaan waardoor zich in de reeksen geen trendbreuken voordoen. In 1977 en 1987 heeft een revisie van de cijfers plaats gevonden. De gegevens zijn (ten dele) door het CBS en het CPB teruggerekend. zodat een lange reeks cijfers beschikbaar is. Het CPB vervaardigt van het arbeidsvolume landelijke prognoses. Regionale cijfers: Voor de Provincies en de Corop-gebieden worden arbeidsvolumecijfers gepubliceerd in de Regionaal Economische Jaarcijfers, CBS. Deze cijfers zijn echter aanzienlijk minder consistent dan de landelijke gegevens, missen de zelfstandigen en komen slechts met vertraging beschikbaar. Arbeidsvolume herleid tot personen, CPB Met behulp van o.a. de AKT en de EBB berekent het Centraal Planbureau de verhouding personen/arbeidsvolume, de zgn. p/a-ratio. Deze verhouding geeft per sektor aan hoeveel personen gemiddeld betrokken zijn bij een arbeidsjaar. Vermenigvuldiging van de p/a-ratio met de werkgelegenheid in arbeidsjaren, levert een schatting op van de totale Nederlandse werkgelegenheid in personen. De landelijke reeks werkzame personen is een afgeleide van het totale arbeidsvolume. Regionale cijfers zijn niet beschikbaar. SWP / JWG, CBS De Statistiek Werkzame Personen is beschikbaar vanaf Sinds 1993 verschijnt de statistiek onder de naam Jaarlijks onderzoek naar Werkgelegenheid en Lonen. De cijfers hebben betrekking op werknemers. Zelfstandigen en meewerkende gezinsleden worden niet geteld. Vanaf 1984 wordt een urengrens van 1 uur of meer gehanteerd (was daarvoor ~t 15 uur). De informatie is beschikbaar voor Nederland, de provincies, de Corop-gebieden, de RBA-gebieden en in beperkte mate per gemeente. De cijfers zijn ten dele gebaseerd op steekproefonderzoek. Blijkens opgave van het CBS zijn de uitkomsten niet geschikt voor meer-jaren-vergelijking (veelvuldige definitie wijzigingen, meetfouten e.d.). Voor 1993 zijn de gegevens beschikbaar volgens sbi'74 en sbi'93. Vanaf 1994 worden de cijfers noch uitsluitend gepubliceerd volgens sbi'93. Kamer van Koophandel(bestand) Handelsregister: De KvK beschikt over een Handelsregister waarin de vestigingen van het regionale bedrijfsleven zijn opgenomen. Jaarlijks enquêteren de Kamers ongeveer 25% van deze vestigingen naar de werkgelegenheid. Dit betekent dat na vier jaar het gehele bestand is doorgenomen. Het Handelsregister bevat alleen gegevens van de 'inschrijvingsplichtigen'. Het grootste deel van de landbouw, vrije beroepen de nutssektor en de kwartaire sektor vallen daardoor buiten het bereik. Per Kamerdistrict wordt een eigen enquêteringsbeleid gevoerd waardoor de gegevens niet uniform zijn. De werkgelegenheidsgegevens van het Handelsregister verschaffen een indicatie over de omvang van een deel van de regionale werkgelegenheid. De gegevens verschaffen echter geen inzicht over de ontwikkeling, noch over de relatieve positie van de regio's t.o.v. Nederland. 2

46 ERBO: De Enquête-Regionale-Bedrijfs-Ontwikkeling wordt jaarlijks door de KvK's gehouden. De enquête-adressen worden steekproefsgewijs getrokken uit het Handelsregister. De ERBO 1995 is gebaseerd op een enquête onder ca Nederlandse bedrijven. Er wordt gestreefd naar een betrouwbaarheid van 90% en een nauwkeurigheidsmarge van 7,5%. De resultaten zijn opgehoogd naar de totale KvK-populatie (ca bedrijven waarin ruim 3 miljoen personen werkzaam zijn 4). De totale Nederlandse werkgelegenheid bedraagt volgens het CPB in 1995 bijna 6,6 miljoen personen. Het bereik van de ERBO is dus na ophoging ongeveer 45%. De ERBO wordt verzameld en gepubliceerd op het niveau van de kamerdistricten in Neder - land. Dit is niet altijd een beleidsrelevante indeling. Op verzoek kunnen via de VVK andere regio's worden samengesteld (bv. Corop-gebieden). Lange tijdsreeksen van gebieden anders dan de kamerdistricten zijn niet beschikbaar. Provinciale Werkgeleqenheidsenquête, Provincie Gelderland De Provinciale Werkgelegenheidsenquête (Provincie Gelderland) is een integrale telling en heeft betrekking op de totale werkgelegenheid (exclusief landbouw). Er kan onderscheid worden gemaakt tussen alle banen (d.w.z. >0 uur) en banen :~i15. De resultaten zijn binnen Gelderland naar iedere regio samen te stellen. De bedrijven zijn geclassificeerd volgens de SBI'74 en de SBI'93 respectievelijk op 4 en op 5 digitniveau). In het PWE-bestand is per bedrijf de werkgelegenheidshistorie opgenomen van de laatste zeven jaar. Als gevolg van de consistente werkprocedures bij bestandsverbeteringen en verificatie van opmerkelijke bedrijfsontwikkelingen geven de cijfers de reële werkgelegenheidsontwikkeling weer. Vanaf 1987 zijn de gegevens geschikt voor meer-jaren-vergelijking. In het bestand zijn thans ca vestigingen opgenomen. Een betrouwbaar en volledig landelijk referentiekader voor de PWE is overigens (nog) niet beschikbaar. In LISA-verband wordt hieraan gewerkt. Het landelijke bestand bestrijkt nog niet geheel Nederland en de kwaliteit van de gegevens per regio verschilt sterk. Vergelijking van de verschillende enquête-uitkomsten Vergelijking van de verschillende enquêteresultaten leidt in veel gevallen tot afwijkende -of zelfs tegenstrijdige- conclusies over de werkgelegenheidsontwikkeling. Hoewel over meerdere jaren bezien de trend meestal wel in dezelfde richting wijst, vertonen de jaar-opjaar mutaties veelal grote verschillen. Voor Nederland is het arbeidsvolume de enige bron waarop meer-jaren-vergelijkingen kunnen worden gebaseerd. Alle andere werkgelegenheidsbronnen vertonen verstoringen als gevolg van definitiewijzigingen. verschillen in respons, meetfouten als gevolg van het steekproefkarakter etc. Vergelijking tussen bijvoorbeeld de Nederlandse SWP/JWG en het arbeidsvolume laat zien dat de sektorale werkgelegenheid volgens de SWP/JWG van jaar op jaar soms onwaarschijnlijk fluctueert terwijl het arbeidsvolume in de overeenkomstige periode zeer gelijkmatig is verlopen. Landelijk voldoet alleen het totale arbeidsvolume -en de daarvan afgeleide CPB-reeks in werkzame personen- aan de criteria voor een meer-jaren-vergelijking. De landelijke werkge- Het bedrijfsleven in Nederland 1995, VVK, Woerden 3

47 legenheidsbeschouwingen, modellen en prognoses van het CPB zijn dan ook altijd gebaseerd op de arbeidsvolumecijfers van het CBS. Deze cijfers bezitten echter geen regionale uitsplitsing. Op regionaal niveau voldoet alleen de PWE aan de eisen, daarvan is echter nog geen adequaat landelijk referentiekader beschikbaar. Constructie van regionale werkgelegenheidsreeksen Gezien de conclusies uit de vorige paragraaf -en in navolging van het CBS voor Nederlandis gekozen voor de optie om regionale arbeidsvolumecijfers te construeren. Uitgangspunt is dat de regionale cijfers qua definitie en bereik consistent zijn met de landelijke cijfers. Daarbij zal aansluiting worden gezocht bij de cijfers van het CBS en het CPB. Deze koppeling is vooral van belang voor het landelijke referentiekader en is een voorwaarde om CPB-studies/analyses te kunnen regionaliseren. Gegeven de beschikbaarheid van het landelijke arbeidsvolume komt de constructie van het regionale arbeidsvolume in wezen neer op een verdeelvraagstuk: welk deel van het Nederlandse arbeidsvolume wordt in welke regio gerealiseerd. Hiervoor kunnen verschillende bronnen gebruikt worden. Op basis van de EBB-publikatie Woon- Werk Verkeer kan een raming worden opgesteld van het Gelderse aandeel in de totale Nederlandse werkgelegenheid (excl. dienstplichtigen). Uit deze statistiek kan per Coropgebied de regionale werkgelegenheid worden afgeleid: totale regionale werkgelegenheid (excl. dienstplichtigen) = wonend en werkend in het Coropgebied + inkomende pendel Gerelateerd aan totaal Nederland is de uitkomst van deze vergelijking voor Gelderland 11,4%. In 1990 kende Nederland dienstplichtigen (Ministerie van Defensie, afd. Planning, Kerkrade) waarvan ongeveer de helft in Gelderland was gelegerd (voornamelijk op de Veluwe). Worden deze aantallen in bovenstaande berekeningen betrokken dan neemt het Gelderse aandeel toe tot 11,8% (d.w.z. dat blijkens de EBB naar schatting 11,8% van de totale Nederlandse werkgelegenheid gelokaliseerd is in Gelderland). Ook met behulp van andere bronnen kan een schatting "an het aandeel worden gemaakt. Voor 1990 geeft de SWP (werknemers excl. dienstplichtigen) een Gelders aandeel van 11,1%. In deze berekeningen is nog geen rekening gehouden met de zelltandigen. In totaal maken de zelfstandigen ca. 11,5% uit van de Nederlandse werkgelegenheid. ongeveer 38% van de zelfstandigen is werkzaam in de landbouw (EBB'90). Over de landbouw is een afzonderlijke werkgelegenheidsstatistiek beschikbaar waarin ook de zelfstandigen zijn opgenomen (Landbouwtelling/CBS). Door de Landbouwtelling te combineren met de SWP wordt dus rekening gehouden met een belangrijk deel van de zelfstandigen. Wanneer daarnaast ook nog rekening wordt gehouden met de dienstplichtigen, dan kan het Gelderse werkgelegenheidsaandeel volgens deze bronnen worden becijferd op 11,7%. Ten slotte kan worden gekeken naar de REJ. Het Gelderse aandeel in het arbeidsvolume vlg. de REJ (werknemers, incl. dienstplichtigen) bedraagt voor ,4%. Wordt rekening gehouden met de Landbouwtelling dan neemt het aandeel toe tot 11,7%. ri

48 Uit het voorgaande blijkt dat langs drie verschillende wegen kan worden berekend dat Gelderland ca. 11.7% van de Nederlandse werkgelegenheid herbergt. In 1990 bedroeg het arbeidsvolume in Nederland 5,2 miljoen arbeidsjaren. Dit komt overeen met ruim 6,2 miljoen werkzame personen (CEP'95). De daarmee consistente aantallen voor Gelderland liggen dan in de orde van grootte van respectievelijk 610 duizend arbeidsjaren. ofwel 730 duizend werkzame personen. Benodigde informatie op nationaal niveau Nationaal arbeidsvolume: Om op regionaal niveau een reeks arbeidsvolume cijfers te kunnen construeren is in de eerste plaats een consistente nationale reeks nodig. In beginsel kunnen de arbeidsvolume cijfers uit de Nationale Rekeningen daarvoor gebruikt worden. Deze zijn in de loop der tijd echter tweemaal gereviseerd. De gevolgen van de revisie 1977 zijn door het CBS vanaf 1970 teruggerekend zodat de jaren zeventig zonder trendbreuken beschikbaar zijn. Bij de opstelling van de reeks is voor de jaren is gebruik gemaakt van de Nationale Rekeningen. In de revisie'87 zijn de cijfers echter opnieuw gereviseerd. Het jaar 1986 is een zgn. koppeljaar, d.w.z. de cijfers zijn beschikbaar volgens de definities van vôôr en van ná de revisie'87. De voorgaande jaren ( ) zijn voor de effecten van de revisie gecorrigeerd door alle jaren te vermenigvuldigen met de verhouding (1986 nâ revisie) / (1986 vôör revisie): sec, ned sec, ned a 1986, nr x a sec, ned a 1986,vr sec, ned waarin: t = (zie voor legenda pagina 16) Nationale D/a-ratio: Het omrekenen van het arbeidsvolume naar de werkgelegenheid in personen geschiedt met behulp van de p/a-ratio. Het CPB beschikt over een reeks p/a-ratio's per sektor (vanaf 1987 t/m het laatste EBB-jaar). Deze cijfers worden vervaardigd in het kader van het CEP en de MEV en zijn geconstrueerd op basis van o.a. de EBB. Daarnaast is een oude reeks beschikbaar voor de jaren op basis van o.a. de AKT. De reeksen sluiten niet op elkaar aan en er bestaan grote definitieverschillen. Om beide reeksen aan elkaar te kunnen koppelen is het nodig over een gemeenschappelijk jaar te beschikken. Uitgaande van het trendmatige verloop van p/a-ratio's is derhalve voor de oude en de nieuwe reeks het ontbrekende jaar 1986 bijgeschat door middel van extrapolatie.

49 2. sec, oud sec, oud (p /a) 1986 ( (P a) 1985 ) (1/6) x (p /a) sec, oud (P /a) 1979 sec, oud / / sec, nieuw p / a 1986 / sec, nieuw p / a sec, nieuw (pia)1 sec, nieuw (pia) 1987 ) (1/4) Het jaar 1986 is een zgn. koppeljaar, d.w.z. de cijfers zijn beschikbaar volgens de definities van de oude reeks en van de nieuwe reeks. De oude reeks ( ) is omgerekend naar de definitie van de nieuwe reeks door alle jaren te vermenigvuldigen met de verhouding (1986 nieuw) /(1986 oud): 4. (p /a) sec, nieuw /, sec, nieuw p / a1 1986, / sec, oud X (p /a) sec, oud waarin: t = Tenslotte is de reeks gecompleteerd door de periode d.m.v. extrapolatie van de jaren bij te schatten: 5. (P /a) waarin: sec, nieuw (P /a) sec, nieuw ta sec, nieuw (pia)9 sec, nieuw (pia) 1979 ) (115) t = De voorlopige reeks "nieuw" beslaat intussen de periode 1973 t/m 1995, waarvan de jaren een feitelijke statistische achtergrond hebben, de periode is bijgeschat op basis de "oude statistische reeks" en tenslotte de periode is

50 geraamd op basis van extrapolatie van de periode Het resultaat van de bijschattingen kan verbeterd worden doordat voor de gehele periode over een consistente p/a-ratio op macro-niveau kan worden beschikt (te berekenen uit de bijlage van het CEP'92 en CEP'95), zodat deze als randtotaal kan worden gebruikt. In de laatste schattingsronde zijn de sektor-ramingen zodanig bijgesteld dat de gewogen sektor-ratio gelijk wordt aan de macro-ratio van het CPB. Als eerste stap is daartoe een voorlopige raming gemaakt van de werkgelegenheid in personen: sec, voorlopig sec sec, nieuw 6. Pt a x (p/a) t waarin: t = vervolgens kan de gewogen sektor-ratio worden berekend uit: tot, nieuw t waarin: sec, voorlopig Pt a sec t = De omrekening van voorlopige werkgelegenheid in personen naar definitief verloopt als volgt: tot, CEP (p Ia) sec, voorlopig 8. Pt XPt tot, nieuw (p /a) waarin: t = de definitieve Nederlandse p/a-ratio per sektor kan tenslotte berekend worden uit: 7

51 (P /a) tsec waarin: sec Pt a sec t = Alle benodigde nationale data (arbeidsvolume, werkgelegenheid in personen, p/a-ratio) voor de periode zijn na de voorgaande bijschattingen beschikbaar. Regionalisatie van het landelijke werkgelegenheidsreeksen De regionalisatieprocedure van de landelijke werkgelegenheid omvat meerdere fases. De berekeningen zijn steeds per sektor uitgevoerd. Alleen voor de landbouw en de overheid is een andere procedure gevolgd. Deze sektoren worden daarom in aparte paragrafen besproken. Eerste fase regionalisatie per sektor (exclusief landbouw en overheid): periode Als algemene berekeningsgrondslag voor de periode is gekozen voor de Statistiek Werkzame Personen omdat deze: - regionaal en landelijk beschikbaar is; - een lange reeks van jaren beslaat; - naar twee-cijferige SBI-code is gedifferentieerd. Als eerste stap van de schattingsprocedure is de regionale werkgelegenheid volgens de SWP uitgedrukt in procenten van de landelijke werkgelegenheid. Vervolgens zijn deze aandelen gebruikt om het nationale arbeidsvolume regionaal te verdelen. In formules weergegeven verloopt de berekening als volgt: (a sec, re9 ) 1fase sec, reg SWPt sec, ned SWPt x a sec, ned waarin: t = Daarbij is impliciet verondersteld dat deeltijdarbeid, het relatieve aantal zelfstandigen, de effecten van definitiewijzigingen en de statistische meetfouten in de SWP landelijk en regionaal in ongeveer dezelfde mate optreden. Deze hypothesen zijn (ten dele) als volgt getoetst:

52 De mate waarin deeltijdarbeid voorkomt en de regionale spreiding daarin kan tot op zekere hoogte worden afgeleid uit de SWP. In deze statistiek wordt de werkgelegenheid onderscheiden in banen van meer- en minder dan 15 uur. Analyse van de Corop-cijfers en de Nederlandse cijfers leert dan dat deeltijdarbeid in hoge mate sektorspecifiek is en dat per sektor hoegenaamd geen regionale component aanwezig is. Hetzelfde geldt voor het relatieve aantal zelfstandigen (analyse van VT'71. AKT. EBB): in hoge mate sektorspecifiek, per sektor doen zich tussen de Gelderse regio's en Nederland slechts geringe verschillen voor. De invloed van definitiewijzingen is nagegaan door de berekeningen voor de jaren waarin een wijziging optrad en een koppeljaar beschikbaar is tweemaal uit te voeren en de resultaten vervolgens te vergelijken. Uit deze exercitie is gebleken dat de regionale aandelen voor en na de herziene ~-cijfers niet of nauwelijks veranderen. Een en ander betekent dat de regionale werkgelegenheidsaandelen die op grond van de SWP zijn bepaald in beginsel bruikbaar zijn als regionale verdelingsgrondslag voor het landelijke arbeidsvolume per sektor (inclusief zelfstandigen) voor de jaren. Proitctie van deze aandelen op de landelijke arbeidsvolumecijfers levert dan een raming op van het regionale arbeidsvolume Tweede fase regionalisatie per sektor (exclusief landbouw): periode Vanaf 1987 geeft de PWE betrouwbare meerjarencijfers over de werkgelegenheidsontwikkeling in Gelderland. Daarenboven zijn de cijfers zeer actueel. Om consistent te blijven met het Nederlandse arbeidsvolume is het echter noodzakelijk uit te gaan van een basisjaar dat is afgeleid van een bron die landelijk en regionaal beschikbaar is. Bij de omrekening van de PWE naar arbeidsvolume is uitgegaan van als basisjaar waarbij de SWP als uitgangspunt is gekozen. Het arbeidsvolume in het basisjaar 1990 is per sektor berekend overeenkomstig fase 1. Het aldus berekende arbeidsvolume is omgerekend naar personen door de landelijke p/a-ratio te vermenigvuldigen met het regionale arbeidsvolume. a 1 sec, reg sec, reg Plg90 sec, ned swp 1990 x sec, ned a1990 sec, reg sec sec, reg P1990 (p/a) 19 x a 1990 Gekozen is voor 1990 omdat voor de jaren de EBB-publicatie Woon-Werkverkeer beschikbaar is. Daarnaast was ten tijde van de eerste berekningen volgens de hier besproken methodiek het laats bekende jaar van de Regionaal Economische Jaarcijfers. Welk jaar als uitgangspunt wordt genomen heeft overigens (vrijwel) geen invloed op de resultaten. De mutaties zijn onafhankelijk van de keuze van het basislaar.

53 Vervolgens is per sektor de procentuele mutatie uit de PWE sinds 1987 op het uitgangsjaar 1990 geprojecteerd. Aldus ontstaat een reeks werkgelegenheidscijfers in personen ( ), waarbij het absolute niveau 1990 is afgeleid van de verhouding Nederland/regio in de SWP en het landelijke arbeidsvolume. De jaarlijkse procentuele mutaties zijn ontleend aan de PWE. 13 sec, reg sec, reg pwe sec. reg Pt X Pti sec, reg pwe t 1 waarin: t = sec, reg 14. Pt waarin: sec, reg pt.1 (Pweti rag pwe sec reg t = De reeks kan worden omgezet in arbeidsjaren door de cijfers in personen te delen door de landelijke p/a-ratio per sektor. (a sec, reg) 2fase P t sec, reg (p/a) sec t waarin: t = Derde fase regionalisatie per sektor (exclusief landbouw en overheid): definitieve ciifers De resultaten van de tweede fase vormen het uitgangspunt voor de definitieve reeks. sec, rg e sec, a (a re9)2detase waarin: t =

54 Deze reeks is uitgebreid naar 1973 door 1987 op te hogen met de absolute mutaties uit de eerste fase. sec, reg sec, reg sec, rag 1'lase sec, reg ) 1 lase 17. a a t' 1 [ ( a ( a waarin: t = Tenslotte zijn de resultaten per sektor beoordeeld op plausibiteit aan de hand van alle beschikbare regionale werkgelegenheidsstatistieken (PWE. REJ, SWP, cijfer reeks CPB/Arbeidsvoorziening). Indien daarvoor aanleiding bestond zijn de resultaten bijgesteld. Wanneer zich bijvoorbeeld in de geconstrueerde cijfers fluctuaties voordoen die niet door de overige bronnen worden ondersteund, zijn de cijfers zodanig aangepast dat de ontwikkeling aansluit bij de algemene tendentie zoals die uit de verzamelde bronnen naar voren komt. Regionalisatie landbouw: definitieve cijfers : Voor de landbouw kan worden uitgegaan van de Landbouwtelling van het CBS. Deze cijfers zijn beschikbaar voor de gehele periode De regionalisatie van het landelijke arbeidsvolume is als volgt verlopen: 19. a landbouw, reg landbouw, ned ned itt x a waarin: t = Regionalisatie overheid: definitieve ciifers : Voor de overheid kan worden uitgegaan van de arbeidsvolume cijfers volgens de REJ/CBS. Het ontbreken van de zelfstandigen in de REJ is in dit geval geen gemis omdat de volledige werkgelegenheid bij de overheid uit werknemers bestaat. Daarnaast bevat deze werkgelegenheidsstatistiek als enige de dienstplichtigen. Op dit moment zijn REJ-cijfers beschikbaar voor de periode De latere jaren zijn geschat door het laatst bekende REJniveau te verhogen met de -naar arbeidsjaren omgerekende- mutatie van de sektor overheid volgens de PWE. 11

55 Omrekening van de reeks arbeidsvolume naar personen : De hiervoor opgestelde reeks arbeidsvolume cijfers is tenslotte omgerekend naar personen m.b.v. de landelijke p/a-ratio. sec, reg sec sec, mg 18. Pt (p/a) t x a waarin: t = Toepassing in de Provinciale Economische Verkenning Naast de totale werkgelegenheid in arbeidsjaren en personen wordt door het CPB in de MEV en het CEP ook een raming van de werkgelegenheid zonder de zgn. "kleine baantjes" gegeven (alleen banen van 12 uur of meer worden meegeteld). Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt naar sektor. Deze macro-gegevens zijn van belang in verband met de relatie tot de arbeidsmarkt (beroepsbevolking en werkloosheid worden sinds 1993 gedefinieerd in termen van banen van 12 uur of meer). De hiervoor geraamde totale werkgelegenheid per regio is voor de arbeidsmarktbeschouwingen in de PEV als volgt omgerekend naar banen van 12 uur of meer door de landelijke verhouding ~12 uur/>uur ook op de regio te projecteren: 12 uur, ned 12 uur, reg Pt >0 uur, reg 20. Pt x >o uur, ned Pt waarin: t = Gebiedsindeling Naast de provinciale en Nederlandse cijfers zijn ook de cijfers voor de vier Gelderse Coropgebieden vermeld. De Corop-gebieden zijn vrijwel identiek aan de streekplangebieden zodat de cijfers ook op de streekpiangebieden van toepassing zijn. Gezien de geringe afwijkingen kunnen voor het Knooppunt Arnhem/Nijmegen de cijfers van het gelijknamige Corop-gebied gebruikt worden. 12

56 Legenda bij de formules a = arbeidsvolume, totale werkgelegenheid in arbeidsjaren p totale werkgelegenheid in personen pia = pia-ratio, d.w.z. verhouding werkgelegenheid in personenlarbeidsjaren ned = Nederland reg = regio. i.c. Gelderse Corop-gebieden t = jaar sec = sektor, zie voor indeling pagina 2 swp = Statistiek Werkzame Personen, CBS pwe = Provinciale Werkgelegenheidsenquête, Provincie Gelderland It = Landbouwtelling, CBS nr = nâ revisie 1987 vr = vôôr revisie 1987 Interpretatie van de cijfers De regionale cijferreeksen zijn geen statistiek doch een geconstrueerde reeks waaraan meerdere bronnen ten grondslag liggen. De geconstrueerde cijfers bestaan per Coropgebied uit werkgelegenheidsreeksen waarvan de cijfers per sektor consistent zijn met de landelijke werkgelegenheid volgens het CBS (arbeidsvolume) en het CPB (werkzame personen). Hierdoor kunnen de regionale ontwikkelingen in het Nederlandse perspectief worden geplaatst en bieden de reeksen houvast bij het regionaliseren van CPB-studies. De regionale cijfers pretenderen: het werkelijke verloop sinds 1973 te weerspiegelen (met name de ontwikkelingen die vanaf 1987 zijn ontleend aan de PWE, kennen een optimale consistentie en betrouwbaarheid); een beeld te geven van de relatieve Gelderse werkgelegenheidspositie ten opzichte van Nederland (d.w.z. omvang en structuur in relatie tot de landelijke werkgelegenheid volgens het CBS en het CPB ). 13

57 Om de vergelijkbaarheid met de landelijke cijfers te waarborgen is de werkgelegenheidsstructuur in het basisjaar ontleend aan een bron die nationaal en regionaal voorhanden is (alleen dan kan de relatieve positie van de regio worden bepaald). Om die reden is het basisjaar 1990 afgeleid van de Statistiek Werkzame Personen (CBS) en de Nationale Rekeningen (CBS), aangevuld met de Landbouwtelling (CBS) en de Regionaal Economische Jaarcijfers (CBS). Voor de werkgelegenheidsontwikkeling in de jaren is gebruik gemaakt van alle beschikbare regionale informatiebronnen met de nadruk op de Statistiek Werkzame Personen. Vanaf 1987 zijn de ontwikkelingen per sektor conform de Provinciale Werkgelegenheidsenquête. Hierop zijn twee uitzonderingen gemaakt: voor de landbouw is steeds de Landbouwtelling als berekeningsgrondslag gebruikt, voor de overheid de Regionaal Economische Jaarcijfers (omdat hierin de dienstplichtigen zijn opgenomen). De relaties en de verschillen tussen de geconstrueerde reeksen arbeidsvolume/werkzame personen zoals die in de PEV zijn opgenomen en de PWE-cijfers zijn als volgt: definitieverschillen: de geconstrueerde reeksen zijn jaargemiddelden inclusief uitzendkrachten en dienstplichtigen terwijl de PWE als peildatum 1 mei heeft en exclusief deze categorieën is; omvang en structuur: de omvang van de werkgelegenheid per sektor van het basisjaar 1990 is afgeleid van CBS-materiaal en staat in relatie tot de overeenkomstige landelijke cijfers. Hierdoor wijkt de omvang en de structuur van de werkgelegenheid af van de PWE; ontwikkeling: voor de periode zijn de relatieve mutaties per sektor ontleend aan de PWE, zodat er geen ontwikkelingsverschillen bestaan tussen de PWE en de geconstrueerde reeksen. 14

58 Sektorindeling De gebruikte sektorindeling is conform de indeling die het Centraal Planbureau hanteert in de bijlage van het Centraal Economisch Plan. Samenstelling van de bedrijfstakken en sektoren naar de SBI-code 1974 bedrijfstak/sektoren SBI-code LAM)BOUW, BOSBOUW EN VISSERIJ 0 2 Voedingsmiddelen industrie, veehouderij produkten 3 Voedingsmiddelen industrie, overige produkten > Dranken en tabaksprodukten 5 Textiel-, kleding en lederindustrie ,24 6 Hout-en bouwmaterialenindustrie Papier- en grafische industrie 26, 27 8 Chemische- en rubber industrie Basismetaal industrie Metaalprod.- en optische industrie excl Elektro- technische industrie Transportmiddelen industrie Aardolie industrie INDUSTRIE 2. 3 excl Deifstoffenwinning 1 15 Openbare nutsbedrijven NIJVERHEID 1 t/m 4 excl BOuWP.JvERHeo 5 17 Woningbezit Handel 61 t/m Zee- en luchtvaart 73, Transport- en communicatie bedrijven , 74, 76, Bank- en verzekeringswezen Andere tertiaire diensten 67, 68, 84, 85, 98, Medische en veterinaire diensten Andere kwartaire diensten DIENSTEN 6 t/m 9 excl BEDRIJVEN Ot/m 9 excl. 39.5, OVERHEID incl. militairen eerste oefening 1-25 TOTAAL 0 t/m 9 excl Bron: Centraal Economisch Plan 1977, CPB 15

59 2 Schattingsmode1 6 werkgelegenheidsprognoses Het theoretisch concept Het werkgelegenheidsmodel is gebaseerd op de veronderstelling dat er een nauwe relatie bestaat tussen de regionale sektorontwikkeling en de landelijke sektorontwikkeling. Daaraan ligt de gedachte ten grondslag dat de belangrijkste determinanten van de sektor landelijk en regionaal dezelfde zijn. Factoren als wereldhandel, dollarkoers. Nederlandse concurrentiekracht, globalisering, produktcyclus e.d. zijn bepalend voor de sektorontwikkeling in Nederland èn in de regio. In vergelijking daarmee zijn de specifieke regionale omstandigheden van secundair belang. Dit betekent overigens niet dat de regionale omstandigheden onbelangrijk zijn. Integendeel, zij kunnen voor de ruimtelijke allocatie zelfs dominant zijn. In de eerste plaats zal echter de internationale positie van Nederland bepalend zijn voor de overlevingskansen en de expansiemogelijkheden van bepaalde economische activiteiten. Regionale omstandigheden nuanceren vervolgens deze algemene groeipotentie naar regio en beïnvloeden het allocatieproces binnen Nederland. Met behulp van een enkelvoudige regressie-analyse is in eerste instantie onderzocht inhoeverre het regionale werkgelegenheidsverloop kan worden verklaard uit de landelijke fluctuaties. Daarbij kunnen echter verstoringen optreden die er voor zorgen dat het veronderstelde verband niet aanwezig is, dan wel niet aangetoond kan worden (bijvoorbeeld a.g.v. de geringe omvang van de regionale sektor waardoor de 'wet van de grote getallen' niet opgaat en het toeval een grote rol speelt). De afwijkingen ten opzichte van de Nederlandse ontwikkeling kunnen veroorzaakt worden door structurele componenten (1,2) en/of door locationele componenten (3): geen homogene produkten binnen de sektor; geen éénvormige sektorsamenstelling naar branche; aanwezigheid van comparatieve voordelen op regionaal niveau; De invloed van al deze omstandigheden komt tot uitdrukking in een afwijkende ontwikkeling tussen de regio en Nederland. Door opname van een trendvariabele kan een in het model niet gespecificeerde, doch wel van invloed zijnde systematische factor alsnog expliciet worden gemaakt. Aanvullend op de eerste schattingsronde is een multiple regressie-analyse uitgevoerd waarbij als verklarende variabele -naast de landelijk werkgelegenheid- een trendvariabele is opgenomen. De verklaringshypothese voor de trendterm heeft betrekking op een specifiek regionaal -doch 6 Bureau Economisch Onderzoek, Provincie Gelderland 16

60 niet nader benoemd- verschijnsel (waaronder b.v. de invloed van de eerder genoemde structurele en locationele componenten). De structuurvergelijking die de relatie tussen de nationale- en de regionale ontwikkeling beschrijft luidt dan als volgt: sec, reg a1 p sec, ned t at waarin: P = werkgelegenheid in personen T = trend, i.c sec = sektor reg = regio ned = Nederland 0 1, a2 en a0 zijn regressiecoëfficiënten. Het teken van a, moet positief zijn omdat een negatief verband theoretisch niet plausibel is. De tekens van de overige coëfficiënten zijn onbepaald en hangen af van de aard van de regionale omstandigheden (positief of negatief). Schatting van de vergelijkingen Op de volgende pagina staan per bedrijfstak de regressie-resultaten vermeld voor de vier Gelderse Corop-gebieden. In alle gevallen zijn twee regressie-analyses uitgevoerd (exclusief en inclusief trend). Welke vergelijking uiteindelijk in het model is opgenomen hangt af van de uitkomst van de statistische toetsen die zijn uitgevoerd. In beginsel is gekozen voor de enkelvoudige vergelijking, tenzij: - de meervoudige regressie-vergelijking een substantieel hogere R 2 oplevert, en - alle coëfficiënten het theoretisch verwachte teken hebben, en - de coëfficiënten een hoog significantie-niveau hebben. Wanneer aan deze voorwaarden is voldaan is de meervoudige vergelijking in het model opgenomen.

61 regressie-resultaten Vel Ach A/N ZWG Landbouw a i , , ,0034 0, , , ,8 0,8-464,5 R ,70 0,85 Industrie a l 0,0409 0,040 0,0554 0, , ,002 a 2 0,278 0,298 0, ,025 0,03 cz -559,4-602,2-19,6-275 R 2 0,94 0,97 0,99 0,90 Bouwnijverheid 0,045 0, , ,002 0,0025 0,0033 0,003 a 2 0,214 0, , ,0188 0,026 0,02 a 0-427,8-217, ,7 R 2 0, ,98 0,75 Diensten a 1 0,050 0,0199 0, , ,0007 0, ao -49,9-4, R 2 0,99 0,99 0,99 0,99 Overheid a l 0,0564 0, ,0298 0, , ,0044 0,0009 a 2-0,33 0, ,045 0,03 a 0 664, ,3-3,95 R 2 0,79 0, ,88

62 De regressie-resultaten zijn over het algemeen statistisch bevredigend. De regressie-coëfficiënten zijn significant op het 99%-niveau en de correlatiecoëfficiënten liggen meestal boven de 0,9. Alleen de correlatiecoëfficiënten voor de landbouw in Arnhem/Nijmegen, en de overheid in de Achterhoek zijn wat minder overtuigend. Vooruitberekening Bij de regionale prognoss wordt uitgegaan van de nationale vooruitberekeningen van het CPB (bijvoorbeeld: Nederland in Drievoud, MEV, CEP). De extrapolatie is gecorrigeerd voor de schattingsfout door voor het laatst bekende statistische jaar een simulatie te maken en de uitkomsten daarvan uit te drukken in procenten van de feitelijke waarneming. Dit percentage (werkelijke waarde / modelraming ) wordt vervolgens gebruikt om alle prognose jaren mee te corrigeren: sec, reg U sec, ned a 1 P 1995 sec, reg 1995 a2 T15 t sec, ned X ( a1 P ;Tt a0 waarin: t = prognose jaar t (i.c 1996 e.v.) Sektonndelsng - Landbouw, bosbouw en visserij. regel 1, pagina 2; - Nijverheid, regel 2-15, pagina 2; - Bouwnijverheid, regel 16, pagina 2; - Diensten, regel 17-24, pagina 2; - Overheid, regel 25. pagina 2;

63 96 k16 om 90 r 16.: "'i. :'.'. :"j".. : l -J: 16' Äj 56 'Er ' i 1'M. i Tuhr. - i : ' ¼::. 90 om JE L '1!'....I.:I. r ' :4. I J.IIi -.J_.1 - w'. kd 1-6.i'.,... :- -. r 1 ii..l.: 1 :. u.h:,ii.l i:..j :. 1::: :. 1: r1 1 L '. :.'...1: 1 1.J. Jf. j

totaal arbeidsvolume vlg bureau economisch onderzoek

totaal arbeidsvolume vlg bureau economisch onderzoek "IErIpAFI3E T II Jr4E T1T totaal arbeidsvolume vlg bureau economisch onderzoek i a _ 1 Si 1 1_1 E m i Fi c ri a r- RAMING VAN HET REGIONALE ARBEIDSVOLUME I I I I I I Het arbeidsvolume is een jaargemiddelde

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal banen in Nederland daalt. Banenverlies bedrijfsleven loopt steeds sterker op

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal banen in Nederland daalt. Banenverlies bedrijfsleven loopt steeds sterker op Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB03-161 3 september 2003 9.30 uur Aantal banen in Nederland daalt Het aantal banen van werknemers in Nederland in het tweede kwartaal van 2003 is 22 duizend

Nadere informatie

Werkgelegenheid en toegevoegde waarde per bedrijfstak, en

Werkgelegenheid en toegevoegde waarde per bedrijfstak, en CPB Memorandum Sector(en) : Groei, Kennis en Structuur Afdeling(en)/Project : Vier vergezichten op Nederland Samensteller(s) : Free Huizinga en Bert Smid Nummer : Datum : 14 januari 2005 Werkgelegenheid

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral minder banen in industrie en zakelijke dienstverlening

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral minder banen in industrie en zakelijke dienstverlening Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-252 10 december 2002 9.30 uur Werkgelegenheid groeit in de zorg en daalt in het bedrijfsleven In het derde kwartaal van 2002 is het aantal banen van

Nadere informatie

Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2014. Gelderland

Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2014. Gelderland Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2014 Gelderland Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland - 1 - De uitvoering van de PWE 2014 vond plaats in opdracht van de onderstaande instanties: Gemeenten

Nadere informatie

1999 2004 van de COROP-gebieden Achterhoek en Arnhem/Nijmegen

1999 2004 van de COROP-gebieden Achterhoek en Arnhem/Nijmegen 08 Regionaal consistente 0o stente tijdreeksen 1999 2004 van de COROP-gebieden Achterhoek en Arnhem/Nijmegen Publicatiedatum CBS-website: 3 februari 2009 Den Haag/Heerlen, 2009 Verklaring van tekens. =

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Banenverlies tot staan gekomen. Voor het eerst in twee jaar geen banenverlies

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Banenverlies tot staan gekomen. Voor het eerst in twee jaar geen banenverlies Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-113 30 september 2005 9.30 uur Banenverlies tot staan gekomen In het tweede kwartaal van 2005 waren er vrijwel evenveel banen als in het eerste kwartaal.

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Werkgelegenheid commerciële sector daalt. Minder banen in industrie en zakelijke dienstverlening

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Werkgelegenheid commerciële sector daalt. Minder banen in industrie en zakelijke dienstverlening Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-196 26 september 2002 9.30 uur Werkgelegenheid commerciële sector daalt Voor het eerst sinds 1994 is het aantal banen van werknemers in commerciële bedrijven

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Jaargang

Statistisch Bulletin. Jaargang Statistisch Bulletin Jaargang 72 2016 42 20 oktober 2016 Inhoud 1. Industrie en energie 3 Hoeveelheidsindexcijfers van de productie in de nijverheid (2010=100), maandgegevens (37) 3 Productie in de nijverheid

Nadere informatie

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2014 I

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2014 I ECONOMISCHE MONITOR EDE 2014 I Deze economische monitor gaat nader in op de ontwikkeling van de economie en arbeidsmarkt in Ede en de regio FoodValley met de focus op het tweede halfjaar van 20. Daarnaast

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aanhoudende banenkrimp

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aanhoudende banenkrimp Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB10-046 24 juni 2010 9.30 uur Aanhoudende banenkrimp 156 duizend banen minder dan een jaar eerder Ook sterke banenkrimp ten opzichte van voorgaand kwartaal

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Iets meer banen dan een jaar geleden

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Iets meer banen dan een jaar geleden Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-045 23 juni 2011 9.30 uur Iets meer banen dan een jaar geleden In eerste kwartaal 34 duizend banen meer dan een jaar eerder Maar een fractie minder banen

Nadere informatie

3 mei Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek

3 mei Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek 3 mei 2012 Statistisch Bulletin 12 18 no. Jaargang 68 Centraal Bureau voor de Statistiek Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer x geheim nihil (indien voorkomend

Nadere informatie

02 mei Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek

02 mei Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek 02 mei 2013 Statistisch Bulletin 13 18 no. Jaargang 69 Centraal Bureau voor de Statistiek Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer x geheim nihil (indien voorkomend

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Banengroei vergelijkbaar met tweede helft jaren negentig

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Banengroei vergelijkbaar met tweede helft jaren negentig Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB07-083 30 november 2007 9:30 uur Forse banengroei In het tweede kwartaal van 2007 waren er 206 duizend banen van werknemers meer dan in hetzelfde kwartaal

Nadere informatie

ENI-1E ~-Er) IN ID I3DTJW. 13 Li Li n c c i-ï c:> m i c 1i cd r _ -

ENI-1E ~-Er) IN ID I3DTJW. 13 Li Li n c c i-ï c:> m i c 1i cd r _ - WG ENI-E ~-Er) IN ID I3DTJW 0 3 Li Li n c c i-ï c:> m i c i cd r _ - RAMING VAN HET REGIONALE ARBEIDSVOLUME De landbouw telling van het CBS is zowel nationaal als regionaal de bron voor de werkgelegenheidsontwikkeling

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Jaargang

Statistisch Bulletin. Jaargang Statistisch Bulletin Jaargang 72 2016 40 6 oktober 2016 Inhoud 1. Arbeid en sociale zekerheid 3 Indexcijfers cao-lonen en contractuele loonkosten (35) 3 Ontwikkeling cao-lonen en contractuele loonkosten

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud Centraal Bureau voor de Statistiek Statistisch Bulletin 60e jaargang no. 7 / 19 februari 2004 Inhoud Delfstoffenwinning en industrie Hoeveelheidsindexcijfers van de productie in de nijverheid, december

Nadere informatie

De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt

De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt FEBRUARI 2012 INHOUD Blz 1. Bevolking 2 1.1 Totale bevolking 2 1.2 Doorstromingscoëfficiënt 2 1.3 Bevolking op beroepsactieve leeftijd naar socio-economische

Nadere informatie

P e r s b e ri c h t

P e r s b e ri c h t Centraal Bureau voor de Statistiek P e r s b e ri c h t PB08-046 3 juli 2008 9.30 uur Banengroei 2,2 procent in eerste kwartaal 172 duizend banen meer hoogste banengroei in zakelijke dienstverlening en

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Banengroei loopt op tot 110 duizend. Kwartaalgroei banen versnelt tot 38 duizend

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Banengroei loopt op tot 110 duizend. Kwartaalgroei banen versnelt tot 38 duizend Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB06-118 21 december 2006 9.30 uur Banengroei loopt op tot 110 duizend In het derde kwartaal van 2006 waren er 110 duizend banen van werknemers meer dan in

Nadere informatie

De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt

De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt SEPTEMBER 2012 INHOUD Blz 1. Bevolking 2 1.1 Totale bevolking 2 1.2 Doorstromingscoëfficiënt 2 1.3 Bevolking op beroepsactieve leeftijd naar socio-economische

Nadere informatie

WERKGELEGENHEID REGIO WATERLAND 2012

WERKGELEGENHEID REGIO WATERLAND 2012 1.1 Arbeidsplaatsen De regio Waterland telt in totaal 61.070 arbeidsplaatsen (dat zijn werkzame personen). Daarvan werkt 81 procent 12 uur of meer per week (49.480 personen). Het grootste deel van de werkgelegenheid

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Meer werknemers aan het werk

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Meer werknemers aan het werk Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-022 23 maart 2011 9.30 uur Meer werknemers aan het werk In vierde kwartaal 34 duizend banen meer dan een jaar eerder Ook meer banen dan in het derde

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-064 24 september 2009 9.30 uur www.cbs.nl Flink banenverlies In tweede kwartaal 72 duizend banen minder dan een jaar eerder Ook kwartaal op kwartaal

Nadere informatie

6 september Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek

6 september Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek 6 september 2012 Statistisch Bulletin 12 36 no. Jaargang 68 Centraal Bureau voor de Statistiek Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer x geheim nihil (indien

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Veel kleiner banenverlies

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Veel kleiner banenverlies Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB10-062 23 september 2010 9.30 uur Veel kleiner banenverlies In tweede kwartaal 63 duizend banen minder dan een jaar eerder Wel meer banen dan in het eerste

Nadere informatie

HET REGIONALE PRODUKT ln GELDERLAND

HET REGIONALE PRODUKT ln GELDERLAND HET REGIONALE PRODUKT ln GELDERLAND ontwikkeling en verwachtingen mei 1994 Bureau Economisch Onderzoek afdeling economische zaken provincie GELDERLAND Het Regionaal Produkt in Gelderland ontwikkeling

Nadere informatie

Arbeidsmarktperspectieven Zuidwest-Gelderland

Arbeidsmarktperspectieven Zuidwest-Gelderland Arbeidsmarktperspectieven Zuidwest-Gelderland drie lange termijn scenario's van de arbeidsmarkt ten behoeve van de Economische Ontwikkelingsvisie Rivierenland februari 1995 Bureau Economisch Onderzoek

Nadere informatie

21 maart Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek

21 maart Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek 21 maart 2013 Statistisch Bulletin 13 12 no. Jaargang 69 Centraal Bureau voor de Statistiek Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer x geheim nihil (indien

Nadere informatie

Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten

Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten Inleiding Het bruto binnenlands product (BBP) van een land of regio is de som van

Nadere informatie

Afname banen in 2002 in Groot-Amsterdam

Afname banen in 2002 in Groot-Amsterdam Afname banen in 2002 in Groot-Amsterdam Gerda Gringhuis Eind december 2002 hadden werknemers in Nederland in totaal ruim 7 miljoen banen. Ten opzichte van december 2001 is het aantal banen toegenomen met

Nadere informatie

Statistisch Centraal Bureau voor de Statistiek Bulletin 63e jaargang no. 34 / 23 augustus 2007 Inhoud Verklaring van de tekens Informatie

Statistisch Centraal Bureau voor de Statistiek Bulletin 63e jaargang no. 34 / 23 augustus 2007 Inhoud Verklaring van de tekens Informatie Centraal Bureau voor de Statistiek Statistisch Bulletin 63e jaargang no. 34 / 23 augustus 2007 Inhoud Arbeid en sociale zekerheid Vacatures naar economische activiteit en bedrijfsgrootte, 30 juni 2007.

Nadere informatie

Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2013 Gelderland

Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2013 Gelderland Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2013 Gelderland Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland De uitvoering van de PWE 2013 vond plaats in opdracht van de onderstaande instanties: Gemeenten

Nadere informatie

Het industriële landschap van Nederland

Het industriële landschap van Nederland Paper Het industriële landschap van Nederland Gusta van Gessel-Dabekaussen Juli 2018 CBS Naam paper, 1 Inhoud 1. Inleiding 3 2. In welke gebieden is de industrie in absolute zin het grootst? 3 3. In welke

Nadere informatie

Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2015 Gelderland Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland

Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2015 Gelderland Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2015 Gelderland Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland - 1 - De uitvoering van de PWE 2015 vond plaats in opdracht van de onderstaande instanties: Gemeenten

Nadere informatie

Trendrapportage Economie Arnhem

Trendrapportage Economie Arnhem Trendrapportage Economie Arnhem Onderzoek en Statistiek Augustus 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Samenvatting 4 3 Vraag 5 3.1 Werkgelegenheid in Arnhem 5 3.2 Ontwikkelingen in de tijd 6 3.3 Arnhem in

Nadere informatie

ONDERZOEKSMEMORANDUM

ONDERZOEKSMEMORANDUM ONDERZOEKSMEMORANDUM Een tentatieve berekening van de uitbreidingsvraag naar bedrijventerreinen in de WGR-regio Noord- Veluwe volgens de Overijsselse uitgangspunten Algemeen In 2015 heeft de provincie

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal vacatures nog steeds groot

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal vacatures nog steeds groot Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-076 13 november 2008 9.30 uur Aantal vacatures nog steeds groot 252 duizend vacatures Bijna evenveel vacatures als een jaar geleden Vacaturegraad blijft

Nadere informatie

Cao-lonen 2002, de definitieve gegevens

Cao-lonen 2002, de definitieve gegevens Cao-lonen 2002, de definitieve gegevens Han van den Berg In 2002 zijn de cao-lonen per uur, inclusief bijzondere beloningen, met 3,8 procent gestegen. In 2001 was de cao-loonstijging nog 4,8 procent. Dit

Nadere informatie

Persbericht. Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger. Centraal Bureau voor de Statistiek. Consumptie huishoudens ruim 11 miljard hoger

Persbericht. Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger. Centraal Bureau voor de Statistiek. Consumptie huishoudens ruim 11 miljard hoger Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-047 20 april 2005 9.30 uur Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger Het bruto binnenlands product (BBP) van 2001 is door herziening van definities

Nadere informatie

Belemmeringen voor de exportontwikkeling van de Gelderse industrie

Belemmeringen voor de exportontwikkeling van de Gelderse industrie Onderzoeksmemorandum Belemmeringen voor de exportontwikkeling van de Gelderse industrie Probleemstelling I Een aantal bedrijven uit de Achterhoek heeft bij provincie Gelderland het probleem aangekaart

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Opnieuw scherpe daling aantal vacatures

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Opnieuw scherpe daling aantal vacatures Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-040 15 mei 2009 9.30 uur Opnieuw scherpe daling aantal vacatures Opnieuw daling van bijna 50 duizend vacatures Nu nog 152 duizend vacatures Vooral in

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal vacatures scherp gedaald

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal vacatures scherp gedaald Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-010 13 februari 2009 9.30 uur Aantal vacatures scherp gedaald Nog 198 duizend vacatures Daling van 54 duizend vacatures Vooral in bedrijfsleven minder

Nadere informatie

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers september 208 Regio Food Valley Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers regio Food Valley In aansluiting op de brochure Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers is deze aanvullende

Nadere informatie

Annex G Datasource Research and Development expenditures

Annex G Datasource Research and Development expenditures Annex G Datasource Research and Development expenditures To Manufacturing in the Netherlands: Annual Reports since 1950 This memorandum presents the datasource of the expenditures on R&D by manufacturing

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-033 15 mei 2012 9.30 uur Iets minder openstaande vacatures 5 duizend minder openstaande vacatures Daling bij industrie, horeca, zorg en financiele instellingen

Nadere informatie

Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten

Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten Inleiding Het bruto binnenlands product (BBP) van een land of regio is de som van

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Licht herstel economie in derde kwartaal 2009

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Licht herstel economie in derde kwartaal 2009 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-071 13 november 2009 9.30 uur Licht herstel economie in derde kwartaal 2009 Kwartaal op kwartaal 0,4 procent groei economie Krimp 3,7 procent in vergelijking

Nadere informatie

Banen en zelfstandigen

Banen en zelfstandigen 07 Banen en zelfstandigen Maatwerktabellen E,til0n E,til Anouk de Rijk en Harold Kroeze Centrum voor Beleidsstatistiek (maatwerk) Den Haag/Heerlen, 2008 Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * =

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Jaargang

Statistisch Bulletin. Jaargang Statistisch Bulletin Jaargang 70 2014 36 4 september 2014 Inhoud 1. Arbeid en sociale zekerheid 3 Indexcijfers cao-lonen en contractuele loonkosten 3 Ontwikkeling cao-lonen en contractuele loonkosten (procentuele

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Jaargang

Statistisch Bulletin. Jaargang Statistisch Bulletin Jaargang 72 2016 49 8 december 2016 Inhoud 1. Financiële en zakelijke diensten 3 Kappers en schoonheidsverzorging (SBI 9602); waarde-, prijs- en volumeontwikkeling van de omzet (2010=100)

Nadere informatie

Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2016 Gelderland Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland

Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2016 Gelderland Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland Eerste uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2016 Gelderland Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland - 1 - De uitvoering van de PWE 2016 vond plaats in opdracht van de onderstaande instanties: Gemeenten

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB13-036 15 mei 2013 9.30 uur Iets minder openstaande vacatures Eind maart minder dan 100 duizend vacatures Aantal vacatures daalt met 5 duizend Vooral minder

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud Centraal Bureau voor de Statistiek Statistisch Bulletin 60e jaargang no. 3 / 22 januari 2004 Inhoud Delfstoffenwinning en industrie Hoeveelheidsindexcijfers van de productie in de nijverheid, november

Nadere informatie

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers Regio september 208 Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers regio In aansluiting op de brochure Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers is in deze factsheet aanvullende arbeidsmarktinformatie

Nadere informatie

Basisverlegging Producentenprijzen Index, 2015=100

Basisverlegging Producentenprijzen Index, 2015=100 Basisverlegging Producentenprijzen Index, 2015=100 28 februari 2018 samenvatting trefwoorden Beschrijving basisverlegging Producentenprijzen Index naar 2015=100 inclusief koppeladvies. Producentenprijzen

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Gelderland, april 2019

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Gelderland, april 2019 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Gelderland, april 2019 Aantal WW-uitkeringen in Gelderland sterk gedaald In april is het aantal WW-uitkeringen in Gelderland opnieuw gedaald. Eind april waren er minder uitkeringen

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal vacatures daalt licht. 133 duizend openstaande vacatures Daling bij particuliere bedrijven

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal vacatures daalt licht. 133 duizend openstaande vacatures Daling bij particuliere bedrijven Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-71 15 november 2011 9.30 uur Aantal vacatures daalt licht 133 duizend openstaande vacatures Daling bij particuliere bedrijven Eind september 2011 stonden

Nadere informatie

Persbericht. Aantal vacatures nog steeds hoog. Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Aantal vacatures nog steeds hoog. Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB00-031 4 februari 2000 9.30 uur Aantal vacatures nog steeds hoog Het aantal vacatures bij particuliere bedrijven en instellingen bedroeg eind september

Nadere informatie

1 Werkgelegenheid en lonen per uur

1 Werkgelegenheid en lonen per uur Werkgelegenheid en lonen per uur In navolging van internationale organisaties en het CBS publiceert het CPB vanaf het CEP 6 de werkgelegenheid in gewerkte uren in plaats van in arbeidsjaren. In dit achtergronddocument

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Minder openstaande vacatures

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Minder openstaande vacatures Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB13-012 14 februari 2013 9.30 uur Minder openstaande vacatures 7 duizend minder openstaande vacatures Vooral minder vacatures bij bouw en handel Laagste

Nadere informatie

Werkgelegenheid en arbeidsmarkt

Werkgelegenheid en arbeidsmarkt Werkgelegenheid en arbeidsmarkt 1987 21 A.W.F. Corpeleijn In de periode 1987 21 is het arbeidsvolume met ruim een kwart toegenomen; dat was een groei van gemiddeld 1,8 procent per jaar. Vooral in de zakelijke

Nadere informatie

Tijdreeks CAO-lonen

Tijdreeks CAO-lonen Tijdreeks CAO-lonen 1972 2014 B.J.H. Lodder R.H.M. van der Stegen 18-08-2014 gepubliceerd op cbs.nl CBS Tijdreeks CAO-lonen 1972-2014 1 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Databronnen 3 3. Methode van onderzoek 4

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-048 14 augustus 2012 9.30 uur Minder openstaande vacatures Aantal openstaande vacatures daalt met 9 duizend Daling bij vrijwel alle sectoren Ook minder

Nadere informatie

9 juni Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek

9 juni Statistisch Bulletin. no. Jaargang. Centraal Bureau voor de Statistiek 9 juni 2011 Statistisch Bulletin 11 23 no. Jaargang 67 Centraal Bureau voor de Statistiek Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil 2010 2011 = 2010 tot en met

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Holland Rijnland, november 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Holland Rijnland, november 2017 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Holland Rijnland, november 2017 Groei webwinkels zorgt voor nieuwe banen Ook in november daalt het aantal lopende WW-uitkeringen in Holland Rijnland. Steeds meer mensen doen online

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal vacatures licht gestegen. Groei lager dan in derde kwartaal

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal vacatures licht gestegen. Groei lager dan in derde kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB07-023 27 maart 2007 9.30 uur Aantal vacatures licht gestegen Het aantal vacatures is in het vierde kwartaal van 2006 licht gestegen. Eind december 2006

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud Centraal Bureau voor de Statistiek Statistisch Bulletin 60e jaargang no. 3 / 20 januari 2005 Inhoud Delfstoffenwinning en industrie Hoeveelheidsindexcijfers van de productie in de nijverheid, november

Nadere informatie

CBS: Aantal vacatures stijgt opnieuw

CBS: Aantal vacatures stijgt opnieuw Persbericht PB-034 15 mei 2014 9:30 uur CBS: Aantal vacatures stijgt opnieuw Derde kwartaal op rij toename van vacatures Grootste stijging bij de commerciële dienstverlening Meer dynamiek op de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-064 15 november 2012 9.30 uur Openstaande vacatures vrijwel stabiel Duizend minder openstaande vacatures Alleen in de zorg minder vacatures Laagste vacaturegraad

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Gelderland, mei 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Gelderland, mei 2017 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Gelderland, mei 2017 WW daalt in Gelderland sterker dan landelijk In mei is het aantal WW uitkeringen in Gelderland met 2.040 verder afgenomen tot 44.486. Dat is 4,4% minder dan

Nadere informatie

Actualisering Provinciale Economische Verkenning

Actualisering Provinciale Economische Verkenning Actualisering Provinciale Economische Verkenning 9-13 Aanleiding In de Provinciale Economische Verkenning 8-1 van de Provincie Gelderland (oktober 8) werd nog uitgegaan van de verwachting dat de gevolgen

Nadere informatie

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2015 I

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2015 I ECONOMISCHE MONITOR EDE 2015 I In deze economische monitor vindt u cijfers over de werkgelegenheid en de arbeidsmarkt van de gemeente Ede. Van de arbeidsmarkt zijn gegevens opgenomen van de tweede helft

Nadere informatie

E-commerce in de industrie 1

E-commerce in de industrie 1 E-commerce in de industrie 1 Vincent Fructuoso van der Veen en Kees van den Berg 2 Het gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT) door industriële bedrijven ligt in vergelijking met andere

Nadere informatie

Overzichtsrapport SER Gelderland

Overzichtsrapport SER Gelderland Overzichtsrapport SER Gelderland Werkgelegenheid In opdracht van SER Gelderland September 2008 Drs. J.D. Gardenier L.T. Schudde CAB Martinikerkhof 30 9712 JH Groningen 050-3115113 cab@cabgroningen.nl www.cabgroningen.nl

Nadere informatie

Provinciale Economische Verkenning

Provinciale Economische Verkenning Provinciale Economische Verkenning 2000/2001 Menno Walsweer Bureau Economisch Onderzoek ISBN: 90-73586-23-2 Provincie Gelderland postbus 9090 6800 GX ARNHEM Provincie Gelderland Gebruik van de inhoud van

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Haaglanden, november 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Haaglanden, november 2017 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Haaglanden, november 2017 Groei webwinkels zorgt voor nieuwe banen In november stijgt het aantal lopende WW-uitkeringen in Haaglanden. De invloed van het seizoen speelt daarbij

Nadere informatie

WERKGELEGENHEIDSPLAN GELDERSE VALLEI

WERKGELEGENHEIDSPLAN GELDERSE VALLEI BASISNOTITIE WERKGELEGENHEIDSPLAN GELDERSE VALLEI drie lange termijn scenario's van de arbeidsmarkt in de gelderse vallei maart 1993 Bureau Economisch Onderzoek provincie GELDERLAND VOORWOORD In het convenant

Nadere informatie

TRENDBEELD INVESTERINGEN IN GELDERLAND

TRENDBEELD INVESTERINGEN IN GELDERLAND TRENDBEELD INVESTERINGEN IN GELDERLAND De investeringen (inter)nationaal vergeleken De kapitaalgoederenvoorraad in een land of regio wordt geleidelijk opgebouwd door de jaarlijkse investeringen. De investeringen

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB10-038 12 mei 2010 9.30 uur Aantal openstaande vacatures daalt verder 113 duizend openstaande vacatures Minder vacatures binnen de niet-commerciële dienstverlening,

Nadere informatie

Marktanalyse rapport Mijn markt

Marktanalyse rapport Mijn markt Marktanalyse rapport Mijn markt Gemaakt door: Rino Both Bedrijfsnaam: D&B SLiM testomgeving - Olbico Datum: 10-09-2015 1. Inhoud 1. Inhoud 2. Inleiding 3. Beschrijvingen van de selectie, markt en gebruikte

Nadere informatie

Economie. De conjunctuur

Economie. De conjunctuur Economie De conjunctuur De Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie biedt onpartijdige statistische informatie. De informatie wordt conform de wet verspreid, meer bepaald voor wat betreft

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Flinke daling aantal vacatures

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Flinke daling aantal vacatures Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-055 13 augustus 2009 9.30 uur Flinke daling aantal vacatures 25 duizend vacatures minder 127 duizend vacatures staan nog open Vacaturegraad fors lager

Nadere informatie

Economie. De conjunctuur

Economie. De conjunctuur Economie De conjunctuur De Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie biedt onpartijdige statistische informatie. De informatie wordt conform de wet verspreid, meer bepaald voor wat betreft

Nadere informatie

!"##$%&'$#! ( ()( * + (), )( )()( )() - ). ( ))( ( )) (( %#!$%&'$#! /)( * (/ /) (/ /))( 0 (/ /)) *% (1 /))/ (+

!##$%&'$#! ( ()( * + (), )( )()( )() - ). ( ))( ( )) (( %#!$%&'$#! /)( * (/ /) (/ /))( 0 (/ /)) *% (1 /))/ (+ ! "# $% &%'' !"##$%&'$#! ( (( * + (, $#!$%&'$#! ( (( ( -. ( ( ( (( %#!$%&'$#! /( * (/ / (/ /( 0 (/ / *% (1 // (+ * $#& + 1( (, 1 # ( 1( 2 ( 1 ( 1/ * (- ( $%,$$%&'$#! +( +. ( +/ 3 ' ( +/( ( +/ +// 1 + -!&.!

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Opnieuw meer vacatures

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Opnieuw meer vacatures Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-037 13 mei 2011 9.30 uur Opnieuw meer vacatures 135 duizend openstaande vacatures vooral meer vacatures bij ICT, industrie en zorg dynamiek op arbeidsmarkt

Nadere informatie

ONDERZOEKSMEMORANDUM. De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie. 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP

ONDERZOEKSMEMORANDUM. De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie. 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP ONDERZOEKSMEMORANDUM De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP De productie van bedrijven en instellingen is gelijk aan de verkoopwaarde van alle

Nadere informatie

Resultaten werkgelegenheidsonderzoek. Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR)

Resultaten werkgelegenheidsonderzoek. Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR) Resultaten werkgelegenheidsonderzoek Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR) 2015 Maarten Bergmeijer Provincie Utrecht afdeling MEC, team Economie par@provincie-utrecht.nl www.provincie-utrecht.nl/par

Nadere informatie

2. METHODOLOGISCHE AANPASSINGEN

2. METHODOLOGISCHE AANPASSINGEN Integrale versie 2. METHODOLOGISCHE AANPASSINGEN In vergelijking met de vorig jaar gepubliceerde reeksen 2 over de kapitaalgoederenvoorraad (KGV) en de afschrijvingen zijn er drie methodologische aanpassingen

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Gelderland, december 2018

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Gelderland, december 2018 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Gelderland, december 2018 WW in Gelderland 23 procent gedaald in 2018 In 2018 daalde het aantal WW-uitkeringen in Gelderland met 23% tot onder de 28.600. Dat is een sterkere daling

Nadere informatie

Omzet industrie daalt door lagere prijzen

Omzet industrie daalt door lagere prijzen Eerste kwartaal 21 Omzet industrie daalt door lagere prijzen Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Gelderland, juni 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Gelderland, juni 2017 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Gelderland, juni 2017 WW-uitkeringen laagopgeleiden in Gelderland ruim kwart lager dan geleden Het aantal lopende WW-uitkeringen in Gelderland daalt in juni verder. Ook laagopgeleiden

Nadere informatie

Locatie van banen, opleiding van niet werkend werkzoekenden, in- en uitstroom van uitkeringen

Locatie van banen, opleiding van niet werkend werkzoekenden, in- en uitstroom van uitkeringen Locatie van banen, opleiding van niet werkend werkzoekenden, in- en uitstroom van uitkeringen Gemeente Enschede 2002-2006 Centrum voor Beleidsstatistiek Frank van der Linden, Mariëtte Goedhuys-van der

Nadere informatie

Persbericht. Iets meer vacatures. - 3 duizend meer openstaande vacatures - Vooral toename bij commerciële dienstverlening

Persbericht. Iets meer vacatures. - 3 duizend meer openstaande vacatures - Vooral toename bij commerciële dienstverlening Persbericht PB13-071 14 november 2013 09.30 uur Iets meer vacatures - 3 duizend meer openstaande vacatures - Vooral toename bij commerciële dienstverlening Eind september stonden er, gecorrigeerd voor

Nadere informatie

Regionale arbeidsmarktprognose

Regionale arbeidsmarktprognose Provincie Zeeland Afdeling Economie Regionale arbeidsmarktprognose 2012-2013 Inleiding Begin juni 2012 verscheen de rapportage UWV Arbeidsmarktprognose 2012-2013 Met een doorkijk naar 2017". Hierin worden

Nadere informatie

Sectorrapport zakelijke dienstverlening Arnhem

Sectorrapport zakelijke dienstverlening Arnhem Sectorrapport zakelijke dienstverlening Arnhem 2006-2015 1 juli 2016 Colofon: Gemeente Arnhem Afdeling Informatievoorziening Team Onderzoek & Statistiek Contactpersonen: Peter Bisseling / José Nieuwenstein

Nadere informatie

Persbericht. Recordaantal vacatures. Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Recordaantal vacatures. Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB00-190 22 augustus 2000 9.30 uur Recordaantal vacatures Eind maart 2000 bedroeg het aantal openstaande vacatures bij particuliere bedrijven 201 duizend.

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud. Overige gegevens (Niet in dit Statistisch bulletin opgenomen)

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud. Overige gegevens (Niet in dit Statistisch bulletin opgenomen) Centraal Bureau voor de Statistiek Statistisch Bulletin 59e jaargang no. 4 / 30 januari 2003 Inhoud Overige gegevens pag. 1 Arbeid Werkloosheidscijfers oktober 2002 december 2002. pag. 3 en 4 Cao-lonen

Nadere informatie