Een late majolicaschotel uit Poederlee
|
|
- Ruth Boer
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Een late majolicaschotel uit Poederlee Johan Veeckman Tijdens het archeologisch onderzoek, uitgevoerd door de heemkundige kring Norbert de Vrijter uit Lille, werden te Poederlee op het site 'Den Regendonck' fragmenten van een prachtig versierde schotel gevonden (1). De schotel werd aangetroffen in de bovenlaag van de oudste gracht (2,5 m diep) op 1,6 m diepte van het huidige loopvlak. De vondst is voor het grootste deel gereconstrueerd (2). Enkel een stuk van de rand ontbreekt. De schotel heeft een diameter van 32 cm en een maximum hoogte van 5,2 cm. De rand gaat met een onscherpe knik over in het plat. Het voorwerp staat op een brede standring met een diameter van 11,5 cm. De onderkant van deze standring is licht concaaf en aan de binnenkant hoger, zodat de schotel enkel op de buitenste rand steunt. De standring heeft één doorboring. Dergelijke doorboringen treft men frequent aan bij majolicaschotels. Waarschijnlijk dienden ze niet om er het voorwerp aan op te hangen. De doorboring bevindt zich namelijk zelden aan de bovenzijde van de versiering, zoals ook hier het geval is. De standring vertoont trouwens duidelijke sporen van slijtage, waaruit mag blijken dat de schotel op een horizontaal vlak is gebruikt. De scherf vertoont een lichtbeige baksel met een fijnkorrelige structuur. De gebruikte klei is van goede kwaliteit. De gebruikte baktechniek is deze van majolica. Na het draaien van de schotel wordt het voorwerp voor de eerste maal gebakken. Hierdoor ontstaat een biscuit dat geschikt is om te worden beschilderd. Op het biscuit wordt eerst een witte laag tinglazuur aangebracht, het 'witgeven'. Dit tinglazuur is verantwoordelijk voor de ondoorzichtige witte fond, waarop de beschildering goed uitkomt. De onderkant van de schotel krijgt een laag loodglazuur. Dit kleurloos glazuur versterkt de neutrale, beige kleur van het baksel. Het loodglazuur was goedkoper en betekende een aanzienlijke besparing. Pas rond het midden van de zeventiende eeuw begint men met het volledig onderdompelen van de.voorwerpen in tinglazuur. In dat geval spreken we niet meer van majolica maar van faience. Nadat het voorwerp beschilderd is, wordt het voor de tweede maal gebakken, waarbij het glazuur smelt en zich vasthecht aan het biscuit. Borden worden op twee verschillende manieren in de oven gestapeld. Volgens het oudste procédé maakte de pottenbakker gebruik van 63
2 De majolicaschotel opgegraven te Poederlee. (Foto: Jos Aerts) De majolicaschotel opgegraven te Poederlee. (Tekening: Stad Antwerpen, Afdeling Opgravingen) 64
3 proenen, zoals hier het geval is. Proenen zijn driehoekige hulpstukken met aan de uiteinden een punt. Ze werden in de oven tussen borden en schotels geplaatst om het aan elkaar bakken te verhinderen. Waar de punten van de proen het oppervlak van het bord raken, laten ze na het bakken een klein litteken in het glazuur na, de moeten. Deze littekens zijn op de bestudeerde schotel duidelijk zichtbaar. We kunnen er uit afleiden dat de afstand tussen de proenpunten ongeveer 85 mm bedroeg. Pas na het midden van de zeventiende eeuw komt een andere techniek in zwang. Men gebruikt dan kokers waarin de borden worden gestapeld en met pennen doorheen de wand van de koker op hun plaats worden gehouden. De schotel is door de schilder monochroom met kobaltblauw versierd. Er is een belangrijk verschil tussen de versiering van de rand en deze van het plat van de schotel. Op de rand is een geometrisch fries aangebracht, geïnspireerd op bladmotieven. Deze versiering is eerder lokaal van inspiratie en afgeleid van de traditioneel gebruikte versieringselementen bij het beschilderen van majolica. Een identiek voorbeeld werd niet gevonden, maar andere combinaties van gelijkaardige motieven komen veelvuldig voor (3). De randversiering van een faience plooischotel, opgegraven te Antwerpen op het site Stadsparking, vertoont een grote verwantschap met de vondst uit Poederlee (zie afb. 3). Men zou hier zelfs de hand van dezelfde schilder kunnen herkennen (4). In contrast met dit randfries staat de beschildering van het plat. Deze is geïnspireerd door Chinese voorbeelden. Het Chinese kraakporselein dat vanaf de zeventiende eeuw wordt ingevoerd, vormt een belangrijke concurrent voor de lokale luxe aardewerkproduktie. Om hun marktaandeel veilig te stellen, beginnen de lokale produktiecentra met het immiteren van de motieven die op dit porselein voorkomen. Meestal worden niet alleen voor het plat maar ook voor de rand motieven van Chinese oorsprong gebruikt. De bestudeerde schotel wijkt hiervan af door de combinatie met het Westers geïnspireerde randfries. Op de schotel staan centraal twee Chinese personages afgebeeld. De kleding van de figuren is zeer schematisch weergegeven. Op de voorgrond bevindt zich een vijvertje met waterplanten. Links en rechts van de personages zien we een balustrade. Aan de rechterkant staat hierop een bolle vaas met een tak bloemen. Aan de linkerzijde zijn achter de balustrade enkele struiken en meer naar achter een prieelachtig gebouw afgebeeld. Op de achtergrond heeft de kunstenaar een heuvelachtig landschap geschetst met daarin enkele huisjes. Deze bouwsels lijken eerder Westers dan Chinees geïnspireerd. Algemeen beschouwd valt het op dat de voorstelling relatief ver van een mogelijk Chinees origineel staat. Het afgebeelde tafereel geeft de indruk een vrij routineus werkstuk te zijn, door een schilder die zeker geen kopie van een origineel heeft willen maken. 65
4 Naast dit landschap met figuren worden op vergelijkbare schotels ook geometrische motieven, genretaferelen, vazen met bloemen en andere florale composities, eventueel in combinatie met dieren, afgebeeld. Aan de onderzijde vinden we soms inscripties of merktekens. Bij deze majolicaschotel is dit niet het geval. De herkomst van de majolicaschotel is niet met zekerheid vast te stellen. Majolica kende zowel in de zuidelijke als in de noordelijke Nederlanden belangrijke produktiecentra. In het begin van de zestiende eeuw ging te Antwerpen de produktie van start. Deze breidde zich snel uit naar andere steden in Vlaanderen en Nederland. Na de Val van Antwerpen (1585) weken heel wat nijveraars, waaronder waarschijnlijk ook majolicabakkers, uit naar het Noorden. Alhoewel het zwaartepunt van de produktie van tingeglazuurd aardewerk zich vanaf dan naar de noordelijke Nederlanden verplaatst, blijven in onze streken producenten aktief. Wellicht is het bestudeerde voorwerp niet van Noordnederlandse maar eerder van lokale, Zuidnederlandse oorsprong. Te Leiderdorp werd produktie-afval gevonden dat typologisch nauw aanleunt bij deze schotel, maar waarvan de versiering weinig overeenkomst vertoont (5). Tot op heden is in ons land geen pottenbakkersafval gevonden, verwant met de vondst uit Poederlee. Enkele vondsten, onder meer de reeds vermelde plooischotel uit Antwerpen, wijken zowel naar baksel als naar gebruikte iconografische motieven af van de Delftse of, ruimer genomen, van de Noordnederlandse produktie. In wat voorafging zijn reeds enkele indicaties te vinden voor de datering van de schotel. Typologisch hoort de schotel thuis rond het midden of zelfs in de tweede helft van de zeventiende eeuw (6). Het pottenbakkersafval uit Leiden kan tamelijk nauwkeurig worden gedateerd rond het midden van de zeventiende eeuw (7). Het gebruik van proenen vormt een tweede element bij de datering. De overschakeling van het gebruik van proenen naar kokers is wellicht te situeren tussen 1640 en De monochroom blauwe versiering met Chinese inslag past eveneens in deze periode, maar werd gedurende een langere tijdspanne gebruikt, zodat ze niet bruikbaar is om de datering te verfijnen. De combinatie van deze Chinese motieven met het gebruik van proenen wijst op een wat archaïsche of verouderde produktie. In de noordelijke Nederlanden zal men de majolicatechniek afzweren en eerder overschakelen op de produktie van volledig met tinglazuur bedekte faience. Als conclusie kunnen we stellen dat de schotel waarschijnlijk rond het midden van de zeventiende eeuw of kort daarna is gemaakt. Of we te maken hebben met een Antwerpse of lokale produktie is een hypothese die slechts voorzichtig naar voor kan gebracht worden. Verder 66
5 Doorsnede van de majolicaschotel., (Tekening: Stad Antwerpen, Afdeling Opgravingen) Een faience plooischotel opgegraven op het site 'Stadsparking' te Antwerpen. Let op de gelijkenis van het randmotief. (Foto: Stad Antwerpen, Afdeling Opgravingen) 67
6 onderzoek van andere vondsten is hier nodig. Dergelijke produkten klakkeloos toeschrijven aan Noordnederlandse produktiecentra is niet mogelijk. Ook in onze streken bestond er een zeventiende-eeuwse majolica- en faienceproduktie, die tot op heden nog niet kan worden geïsoleerd uit het vondstenmateriaal. De majolicaschotel uit Poederlee is een echt luxevoorwerp dat waarschijnlijk gestalte moest geven aan het sociale prestige van zijn eigenaar. Of het om een gebruiksvoorwerp of een louter sierobject gaat is niet duidelijk. De slijtsporen op de standring wijzen in ieder geval op een frekwente verplaatsing van de schotel. Tenslotte moeten we nog vermelden dat deze vondst geen valabele datering vormt voor de archeologische context waarin het is teruggevonden. Uit andere vondstcomplexen blijkt dat dergelijke luxevoorwerpen een relatief lang leven kennen en verschillende generaties meegaan. Deze schotel kan dus enkel als terminus post quem worden gebruikt. Voetnoten 1. Vaak bestaat er een terminologische verwarring bij het benoemen van archeologische objecten. Bij het onderscheid tussen bord en schotel wordt hier de diameter als criterium gebruikt. Is deze groter dan 25 cm dan is het een schotel, anders een bord. 2. Met dank aan J. Ackermans. 3. Zie bv. K. Bosteels, Majolica en faience uit de Kerkgracht, Dendermonde, 1992, passim. 4. Met dank aan Jan Baart voor de interessante opmerkingen in verband hiermee. 5. D. Korf, Majolicavondsten in en om Leiden, Leiden, 1970, p Id., Nederlandse majolica, De Haan/Haarlem, 1981, p Id., Majolicavondsten in en om Leiden, Leiden, 1970, p
Hebban olla vogala nestas hagunnan... Drie spreeuwepotten uit Poederlee
Hebban olla vogala nestas hagunnan... Drie spreeuwepotten uit Poederlee Johan Veeckman Inleiding (1) Spreeuwen nemen voor het bouwen van hun nest geen genoegen met een willekeurige nestplaats. Het zijn
Nadere informatieWAT IS GOUDS PLATEEL?
WAT IS GOUDS PLATEEL? Plateel betekent beschilderd aardewerk. Aardewerk is een verzamelnaam voor voorwerpen van gebakken klei. Dat kan van alles zijn: een vaas, een kop en schotel, een bord, een suikerpotje,
Nadere informatieBeschrijving schaal van Oegstgeest. Figure 1: Bovenaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen.
Beschrijving schaal van Oegstgeest Figure 1: Bovenaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen. Figure 2: Onderaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen. De schaal heeft een diameter van 21 centimeter
Nadere informatieAardewerk uit een Eemnesser huishouding
Aardewerk uit een Eemnesser huishouding In februari 1989 werden bij graafwerkzaamheden aan de Wakkerendijk te Eenmes een aantal scherven gevonden. Dankzij de oplettendheid van de uitvoerder van het grondwerk,
Nadere informatieAWP-VERSLAG-WAARNEMING OCB (PURMEREND)
AWP-VERSLAG-WAARNEMING (PURMEREND) Locatie 11 Nieuwstraat Purmerend ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat 11 1441 KT Purmerend Project AWP Purmerend Locatie onderzoeksgebied Administratieve gegevens
Nadere informatieDe Griekse Bouwkunst
De Oude Grieken De Oude Grieken Het land Griekenland ligt in het zuidoosten van Europa. Het bestaat uit een groot stuk vastland en een heleboel kleine eilandjes. Griekenland bestond uit allerlei staatjes.
Nadere informatieVAN RHEINLAND NAAR RIJNLAND
VAN RHEINLAND NAAR RIJNLAND Bodemvondsten in Leiden H. Suurmond-van Leeuwen In 1976 werd op het terrein van de toekomstige nieuwbouw van het Hoogheemraadschap van Rijnland door het Instituut voor Prae-
Nadere informatieAWP-VERSLAG-WAARNEMING OCB. Locatie 1 Kanaalkade Purmerend. ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat KT Purmerend
AWP-VERSLAG-WAARNEMING Locatie 1 Kanaalkade Purmerend ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat 11 1441 KT Purmerend Project AWP Purmerend Locatie 1 onderzoeksgebied Administratieve gegevens van
Nadere informatieRaakvlak Rapport Archeologisch onderzoek op het Hof van Praet te Oedelem
Pakhuizen Komvest 45 8000 Brugge www.raakvlak.be info@raakvlak.be Raakvlak Rapport Archeologisch onderzoek op het Hof van Praet te Oedelem Brugge 2009 1 Inleiding: Het hof van Praet is vandaag gelegen
Nadere informatieADDENDUM 10. Werkput 5
Asse-Kalkoven, / en /3 Rapporten Agilas vzw / ADDENDUM. Werkput.. Inleiding Enkele dagen na het indienen van het conceptrapport, deelden de nutsmaatschappijen mee dat de sleuven voor de aansluiting van
Nadere informatieRESULTATEN ARCHEOLOGISCHE VERKENNING ST.-TRUDO
RESULTATEN ARCHEOLOGISCHE VERKENNING ST.-TRUDO Op zaterdag 21 oktober zijn we met enkele nieuwsgierige bewoners van St.-Trudo, kinderen, kleinkinderen en zelfs buren op archeologische verkenning gegaan.
Nadere informatieThema Op reis. De reis van de archeologische voorwerpen van Baduhenna
Thema Op reis De reis van de archeologische voorwerpen van Baduhenna 4 vuurstenen sikkels afkomstig uit Helgoland, Denemarken 1 bronzen sikkel uit Mikene, Griekenland Gevonden rond 1930 aan de Krommelaan
Nadere informatieEen Middeleeuwse vuurdover van kasteel Nijenrode
Een Middeleeuwse vuurdover van kasteel Nijenrode Gert Immerzeel Straatweg23,3621BB Breukelen 105 In jaargang 7, nr. 2 (juni 1992) van het Tijdschrift Historische Kring Breukelen schreef de heer A.H. Verroen
Nadere informatieHet in Halder gefabriceerde aardewerk
Het in Halder gefabriceerde aardewerk Joop van der Groen Nadat de pottenbakkersoven in Halder buiten gebruik was gesteld, is de ovenput gebruikt als afvalkuil. Bij het gevonden afval waren ook wat misbaksels,
Nadere informatie6.3. Analyse en interpretatie van de grondsporen Algemeen
6.3. Analyse en interpretatie van de grondsporen 6.3.1. Algemeen In totaal werden er tijdens het vlakdekkend onderzoek 31 sporen geregistreerd in het vlak. Vijf ervan kwamen ook reeds tijdens het vooronderzoek
Nadere informatieProefopgraving in de tuin van het voormalige Gereformeerd Weeshuis aan de Havenstraat te Woerden door Elly E. v.d. Busse-Bruin
Proefopgraving in de tuin van het voormalige Gereformeerd Weeshuis aan de Havenstraat te Woerden door Elly E. v.d. Busse-Bruin Inleiding De toestemming van het bestuur van het Dienstencentrum maakte het
Nadere informatieCORPUS MIDDELEEUWS AARDEWERK (CMA)
CORPUS MIDDELEEUWS AARDEWERK (CMA) aflevering 9 Ceramiek uit een beerput van de herberg De Drye Mooren te Breda (1661-1663) door: WIM HUPPERETZ CORPUS VAN MIDDELEEUWS AARDEWERK UIT GESLOTEN VONDSTCOM-
Nadere informatieEen Romeins brandrestengraf en een kuil uit de volle middeleeuwen op de wijk Nederholbeek te Etikhove (Maarkedal)?
Een Romeins brandrestengraf en een kuil uit de volle middeleeuwen op de wijk Nederholbeek te Etikhove (Maarkedal)? Jean-Pierre Parent, Nico De Brouwer, Nick Van Liefferinge en Luk Beeckmans (w.a. Quadriga)
Nadere informatieAWP-VERSLAG-WAARNEMING OCB (PURMEREND)
AWP-VERSLAG-WAARNEMING (PURMEREND) Locatie 9 Nieuwstraat Purmerend ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat 11 1441 KT Purmerend Project AWP Purmerend Locatie onderzoeksgebied Administratieve gegevens
Nadere informatieBrugge, Sint-Salvatorskathedraal
Komvest 45 8000 Brugge T +32 [0]50 44 50 44 F +32 [0]50 61 63 67 E info@raakvlak.be www raakvlak.be Brugge, Sint-Salvatorskathedraal Dossiernr. 2010/067 onderzoek t.h.v. het koorgestoelte Elisabeth Van
Nadere informatieEen grape van Hafnerwaar. Hafner werd grotendeels geproduceerd in Keulen.
Servies uit de periode 1400 tot 1600 uit de waterput de families Reintgen Ophaevens of Gerrit ten Holler of Jacob Armtzen. s-heerenberg Kellenstraat. 51 52 30.38 N 6 C14 39.38 O Hoogte Nap. 18 m Een Hafnerwaar.
Nadere informatieLederen schoenen uit de 14de en 15de eeuw
Lederen schoenen uit de 14de en 15de eeuw Jacques Ackermans Wat er in de gracht of poel, die dit jaar voor een gedeelte is uitgegraven op de site Regendonk te Poederlee, gevonden werd, was allerlei. Zo
Nadere informatieWatou Oude Provenstraat. Archeologisch onderzoek
Watou Oude Provenstraat Archeologisch onderzoek 1. Inleiding Begin november 2014 werd een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd langs de Oude Provenstraat in Watou ter voorbereiding van de toekomstige
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 2127 woorden 12 april keer beoordeeld. Maatschappijleer
Werkstuk door een scholier 2127 woorden 12 april 2010 6 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgaven 1. Inleiding blz. 3 2. Hoofdvraag blz. 4 - Wat is het proces van pottenbakken 3. Deelvraag
Nadere informatieARCHEOLOGISCH ONDERZOEK GEMEENTE URK WIJK 4-46
ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK GEMEENTE URK WIJK 4-46 AWN AFDELING 21 RAPPORT nr. 2006-2 Legenda ii". WA.Vf'lEl.INGi'N ~ \/arosnaf!.oingfh ;mel O «c)tdn) h;3'l~ W b... t-- " l '~. ~~fij b lwdl ~ :;;.... - t.à:;ij
Nadere informatieUitpakken 3: Een merovingische pottenbakkersoven uit Kessel-Hout
Verschenen in: Archeologie in Limburg 79 (1999), 11-12. (1) Uitpakken 3: Een merovingische pottenbakkersoven uit Kessel-Hout Wim Hupperetz Inleiding Tijdens de inventarisatie van de collectie archeologie
Nadere informatie7. BESCHRIJVING VAN DE VONDSTEN
91 7. BESCHRIJVING VAN DE VONDSTEN Hieronder wordt een chronologisch overzicht gegeven van de aangetroffen ceramiek op de Borchtsite. Ceramiek is doorgaans het voornaamste dateringsmiddel bij archeologisch
Nadere informatieWaarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat)
Waarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat) (28 en 29 oktober 2009) Oudenburg, 2009 Colofon Archeologisch Rapport Oudenburg 4 Waarderend archeologisch Onderzoek te
Nadere informatieCASUS BEZWAAR EN BEROEP Verzoek om teruggaaf na CNI
CASUS BEZWAAR EN BEROEP Verzoek om teruggaaf na CNI Casus Je werkt bij een douane-expediteur genaamd E.Xpediteur B.V. Voor de importeur genaamd M.Okken B.V. maak je een aantal douaneaangiften ten invoer.
Nadere informatieBoetseren. Opdracht 1: beeldende vorming klas 1
beeldende vorming klas 1 Boetseren Wat ga je doen? Je begint met het doorlezen van de hele tekst over boetseren. Daarna maak je de opdrachten. Verzamel goed beeldmateriaal als hulp om een interessant werkstuk
Nadere informatieEen oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord. Archol. S. Baas
Een oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord Archol S. Baas 435 Archol Een oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord Sven Baas Colofon Archol Rapport 435 Een oppervlaktekartering in
Nadere informatieoverlapping voor- en achtergrond (groot voor, klein achter) afsnijding perspectief (kleur-, lijn-, atmosferischperspectief)
Ruimte suggestie Door ruimtesuggestie laat de kunstenaar het net lijken of een plat vlak diepte heeft (ruimtelijk is). Die ruimtelijkheid is niet echt, want het vlak is en blijft natuurlijk plat. Er zijn
Nadere informatieDe presentatie rond de trap
Kijktocht OER! Plus 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de prehistorie; de tijd van de jagers en boeren. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Deze kijktocht helpt je ontdekken
Nadere informatieCONDITIEBESCHRIJVING
Drs. Maud Schermer Karel Doormanlaan 220 3572 NZ Utrecht 06 10 79 48 75 maud_schermer@hotmail.com www.schermer-restauratie.nl Porselein Aardewerk Glas Steen Emaille CONDITIEBESCHRIJVING Administratieve
Nadere informatieMiddeleeuws Aardewerk uit Oostkerke
147. Middeleeuws Aardewerk uit Oostkerke door Etieane Cools. (werkgroep Opgravingen en Vondsten V.O.B.O.W.) VINDPlAATS EN VONDSTOMSTANDIGHEDEN~ Bi.j het uitgraven van de gedempte wallen van het kaste~l
Nadere informatieKale - Leie Archeologische Dienst. J a a r v e r s l a g K a l e - L e i e A r c h e o l o g i s c h e D i e n s t
Kale - Leie Archeologische Dienst J a a r v e r s l a g 2 0 0 7 K a l e - L e i e A r c h e o l o g i s c h e D i e n s t 2 Jaarverslag 2007 COLOFON 2008 Kale - Leie Archeologische Dienst, individuele
Nadere informatieTHEMA 58 - KERAMIEK 3 : FAIENCE
Het meest gebruikte materiaal op begraafplaatsen voor graftekens is natuursteen. Minder in gebruik zijn kunststeen, hout, metaal, glas, kunststof en keramiek. Dit thema gaat specifiek over het materiaal
Nadere informatieVOORWOORD. Eeuwenoude scheepswrakken met schatten op de. Welk schip was dit en waar ging het naar toe? Voor wie was de japon bedoeld?
VOORWOORD Eeuwenoude scheepswrakken met schatten op de bodem van de Texelse Waddenzee. Dat klinkt spannend. En dat ís het ook. Af en toe duiken bijzondere objecten uit het verleden op. De vondsten die
Nadere informatieMET KWAST EN VERGROOTGLAS
LES 3 Activiteit Doel Duur Lesmateriaal MET KWAST EN VERGROOTGLAS Determineren van archeologische vondsten De leerling kan met hulpmiddelen een eenvoudige historische bron dateren en het gebruik omschrijven
Nadere informatieFiguratief. Een figuratieve afbeelding vertoont duidelijke overeenkomsten met de werkelijkheid. Het is afgebeeld zoals het is.
Figuratief Een figuratieve afbeelding vertoont duidelijke overeenkomsten met de werkelijkheid. Het is afgebeeld zoals het is. Realistisch Manier van werken waarbij de werkelijkheid zo nauwkeurig mogelijk
Nadere informatieStrandvondsten: het strand als archeologisch archief
Strandvondsten: het strand als archeologisch archief www.sea-arch.be 2013-2016 Marnix Pieters Korte inhoud Inleiding: probleemstelling Drie gevalstudies: - Strand-Oostende(Oosteroever): kanon - Strand-Oostende
Nadere informatieTabakspijpen van diverse Kleine Projecten in Gorinchem
Tabakspijpen van diverse Kleine Projecten in Gorinchem Jan van Oostveen Binnen deze rapportage staan de tabakspijpen uit diverse kleine projecten centraal. Bastion V (1999) De vondsten van dit onderzoek
Nadere informatieAWP-VERSLAG-WAARNEMING OCB (PURMEREND)
AWP-VERSLAG-WAARNEMING (PURMEREND) Locatie 19 Gedempte Singelgracht Purmerend ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat 11 1441 KT Purmerend Project AWP Purmerend Locatie 19 onderzoeksgebied Administratieve
Nadere informatieArcheologieatelier - vondstenmateriaal onder de loep
Archeologieatelier - vondstenmateriaal onder de loep fibula 102 In het depot nemen archeologen het opgegraven vondstenmateriaal onder de loep. Tijdens het bestuderen van het vondstenmateriaal maken ze
Nadere informatieWitbakkend aardewerk Hafner-aardewerk Weser aardewerk
linkerhand in haar zij en met haar rechterhand houdt ze een grote tak met bladeren vast. Het geheel doet nogal primitief aan en kan het beste als volksaardewerk worden bestempeld. Een herkomst is vooralsnog
Nadere informatieBijlage 13 Determinatielijst keramiek
Bijlage 13 Determinatielijst keramiek Wp Vnr Snr Complex Compl.dat. Materiaal C Vorm Typenr Rand Overig Tot. MAE Objectdat. Opmerkingen 1 1 1 bij muur S01 1600-1625 Italiaanse faience bord i-bor- 1 0 1
Nadere informatieBoni pastoris est tondere pecus, non deglubere*
Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere* Bewoning uit de prehistorie, Romeinse tijd en middeleeuwen te Lieshout, Nieuwenhof-Noord J.F. van der Weerden M.C. Brouwer met bijdragen van: S. van Daalen,
Nadere informatieProductlijnen. 1876 heden Blauw Delfts
Productlijnen Door de eeuwen heen zijn bij de Porceleyne Fles een groot aantal productlijnen geïntroduceerd en uit het assortiment genomen. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste productlijnen
Nadere informatieEen Romeinse pottenbakkersoven te Venlo
Verschenen in A.A.J.J. van Pinxteren e.a. (red.), Pronkstukken Venlo 650 jaar stad, Venlo 1993, 28-31 (cat. nr. 8) Een Romeinse pottenbakkersoven te Venlo Aardewerk, waaronder misbaksels, in gedraaide
Nadere informatieAWP-VERSLAG-WAARNEMING 2010-01-OCB (PURMEREND)
AWP-VERSLAG-WAARNEMING 2010-01-OCB (PURMEREND) Locatie 15 Westerstraat Purmerend ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat 11 1441 KT Purmerend Project AWP Purmerend 2010-01-OCB Locatie onderzoeksgebied
Nadere informatieGent Meulesteedsesteenweg
Dienst Stadsarcheologie Gent Meulesteedsesteenweg Archeologisch verslag Vergunning 2008/212 STAD GENT Dienst Stadsarcheologie De Zwarte Doos Dulle-Grietlaan 12 9050 Gentbrugge Tel. 09/266 57 60 stadsarcheologie@gent.be
Nadere informatieArchol bv. Ivo van Wijk. Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat te Elsloo, gemeente Stein
2012 Archol bv Ivo van Wijk Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat te Elsloo, gemeente Stein Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat
Nadere informatieCompositie en standpunt
Compositie en standpunt ISO 100 f/9 1/320s 15mm fisheye. Essentiële vaardigheden: Bewustzijn van compositie- regels. Versterken van dynamiek en diepte. Keuze van de juiste lens. Keuze brandpunt-standpunt.
Nadere informatieAfb. 1. De vindplaats van het muurwerk is aangegeven met de zwarte driehoek.
17 GORINCHEM, LAAG DALEMSEWEG T. Koorevaar Op 10 juli j.1. is na bemiddeling van mevr. N. de Kriek op aanwijzingen van dhr. H. van Mourik een vluchtige verkenning uitgevoerd op enkele percelen grenzend
Nadere informatieHogeweg 135. Archeologisch onderzoek in Gent 2012, (Stadsarcheologie. Bodem en monument in Gent, reeks 2 nr. 6), Gent, 2012, p
Hogeweg 135 Gunter Stoops & Georges Antheunis OVERDRUK UIT: Archeologisch onderzoek in Gent 2012, (Stadsarcheologie. Bodem en monument in Gent, reeks 2 nr. 6), Gent, 2012, p. 38-41. HOGEWEG 135 Gunter
Nadere informatieThinking of art opdracht 2 : Stijldocument
Thinking of art opdracht 2 : Stijldocument Naam: Zoë Tabak Klas: GAR 1-B Stijlinspiratie: Chausseurs de Dragons Versie 1 Mijn gekozen stijlinspiratie Als stijlinspiratie heb ik gekozen voor de stijl uit
Nadere informatieOude Houtlei 110 & Wellingstraat 1: Hotel Verhaegen-Lammens
Oude Houtlei 110 & Wellingstraat 1: Hotel Verhaegen-Lammens Geert Vermeiren & Peter Steurbaut OVERDRUK UIT: Archeologisch onderzoek in Gent 2002-2011, (Stadsarcheologie. Bodem en monument in Gent, reeks
Nadere informatie62. Buidelbekers Het is misschien wel het mooiste Merovingische glas van Nederland: de slanke en onbeschadigde buidelbeker uit Bergeijk.
62. Buidelbekers Het is misschien wel het mooiste Merovingische glas van Nederland: de slanke en onbeschadigde buidelbeker uit Bergeijk. Buidelbekers heten naar hun vorm, met iets uitgezakte buik, zoals
Nadere informatiePottenbakkersovens in Landgraaf
Pottenbakkersovens in Landgraaf Schaesberg, Steenfabriek Russel, Dr. Calsstraat In 1921 twee ovens uit verschillende tijdsperken met vondsten uit de vroege en volle middeleeuwen. Ook in 1926 werd nog aardewerk
Nadere informatieVerslag vondstmelding: Eiermarkt 12 (Café Pick), 8000 Brugge
Verslag vondstmelding: Eiermarkt 12 (Café Pick), 8000 Brugge Tijdens verbouwingswerken aan het café Pick aan de Eiermarkt 12 te Brugge werd op 13 januari 2010 een vondstmelding gedaan van een oude riolering.
Nadere informatie(bandeliersluiting) (verschillende zalfpotjes)
In de stortgrond afkomstig uit deze put langs de Kanaalschans werden veel metalen voorwerpen aangetroffen met de metaaldetector. Onder andere is met de detector een ronde penning van lood gevonden. Op
Nadere informatieRAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein
RAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein I. Verslaggever: Sofie Debruyne Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed Koning Albert II-laan 19 bus 5 1210 Brussel 02-481 80 41 / 0473-96 70 71
Nadere informatieUitpakken 1: Romeinse amforen uit Venlo
Verschenen in: Archeologie in Limburg 77 (1998), 48-51 Uitpakken 1: Romeinse amforen uit Venlo Wim Hupperetz Inleiding In de jaren 50 en 60 zijn in de binnenstad van Venlo grote hoeveelheden Romeins aardewerk
Nadere informatieVerslag proefonderzoek Noorddijkerweg 32. Dinsdag
Verslag proefonderzoek Noorddijkerweg 32 Dinsdag 20.2.2007 Aanwezig: gemeente Groningen: Gert Kortekaas en Marcel Verkerk Fam. Scholten (eigenaren) Cor Holstein (architect) Doel van het vooronderzoek:
Nadere informatieWEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT
V.O.B.o.W. nr. 79 augustus 2013 België-Belgique P.B. 8800 Roeselare 1 BC 6675 P 409155 WEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT West-Vlaamse Archeokrant: Driemaandelijks tijdschrift, jaargang 21, afgiftekantoor Roeselare,
Nadere informatieBoezinge - Ieper Industrie ID (2004/042)
Boezinge - Ieper Industrie ID (2004/042) Naar aanleiding van de uitbreiding van het industriegebied van leper (Industie 111) werd door het VIOE tussen april 2004 en maart 2005 met tussenpozen archeologisch
Nadere informatieArcheo-rapport 77 Het archeologisch vooronderzoek aan het Gemeenteplein 8 te Kontich
Archeo-rapport 77 Het archeologisch vooronderzoek aan het Gemeenteplein 8 te Kontich Kessel-Lo, 2011 Studiebureau Archeologie bvba Archeo-rapport 77 Het archeologisch vooronderzoek aan het Gemeenteplein
Nadere informatiePubliekssamenvatting. Archeologisch onderzoek Groene Rivier Pannerden
Publiekssamenvatting Archeologisch onderzoek Groene Rivier Pannerden Catastrofale overstromingen kwamen vaak voor in de geschiedenis van Pannerden, wat met de ligging in de driehoek tussen de rivieren
Nadere informatieARCHEOLOGISCHE WAARNE- MING AAN DE MOLENSTRAAT TE GORINCHEM (BLAUWE TOREN) HOLLANDIA reeks 9
ARCHEOLOGISCHE WAARNE- MING AAN DE MOLENSTRAAT TE GORINCHEM (BLAUWE TOREN) HOLLANDIA reeks 9 COLOFON Hollandia reeks nr. Titel: Archeologische waarneming aan de Molenstraat te Gorinchem (Blauwe Toren)
Nadere informatiet Overlaar in de buurtschap Zwiep
Onderzoek voormalige havesathe, 29 maart 2005 t Overlaar in de buurtschap Zwiep Ben de Graaf In deze bijdrage doet amateurarcheoloog Ben de Graaf verslag van een onderzoek, dat op 29 maart 2005 werd uitgevoerd
Nadere informatieArcheologie Deventer Briefrapport 27. November Controleboringen Cellarius - De Hullu (project 494)
Archeologie Deventer Briefrapport 27 November 2013 Controleboringen Cellarius - De Hullu (project 494) Briefrapport Controleboringen Cellarius / De Hullu, Colmschate (project 494) Behorende bij bureaustudie
Nadere informatieArcheologisch onderzoek begeleiding Kevelderstraat Groenlo GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 68
Archeologisch onderzoek begeleiding Kevelderstraat Groenlo GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 68 Archeologische begeleiding Kevelderstraat Groenlo GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 68 Definitief ISSN 1573-5710
Nadere informatieRelatiegeschenken catalogus
Relatiegeschenken catalogus 01. Interieurdecoratie: handgemaakte beelden in serpentijnsteen en speksteen vanaf blz. 2 11. Interieurdecoratie: handgemaakte beelden in hout vanaf blz. 6 21. Interieurdecoratie:
Nadere informatieCultureel verslag KCV Meisje met de parel
Cultureel verslag KCV Meisje met de parel Cultureel-verslag door een scholier 1065 woorden 13 april 2016 6,4 7 keer beoordeeld Vak KCV Voorwoord Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het schilderij al had gezien
Nadere informatieCollectie Museum De Lakenhal Leiden. Kunstenaar: Johan Coenraad Altorf
Collectie Museum De Lakenhal Leiden Kunstenaar: Johan Coenraad Altorf 28-12-2010 Museum De Lakenhal Leiden 4416 Objectnaam: Beschrijvende Titel: Maker: Afgebeeld: Datumlabel: Materiaal: Afmetingen: Opm:
Nadere informatieARCHEOLOGISCH NIEUWS 1981
ARCHEOLOGISCH NIEUWS 1981 door H. Suurmond-van Leeuwen Ook in het afgelopen jaar verscheen Bodemonderzoek in Leiden, het jaarverslag van de Archeologische Begeleidingscommissie. In dit verslag van 90 pagina
Nadere informatieFoto manipulatie met slangen blz 1
http://psdfan.com/tutorials/designing/creating-medusa-with-photo-manipulation/ Foto manipulatie met slangen Dit proberen we te bekomen Hieronder een lijstje met de gebruikte foto s en waar je die kan downloaden:
Nadere informatieRAAP België - Rapport 027 Rupelmonde Kleine Gaanweg, aanleg visvijver (gemeente Kruibeke)
RAAP België - Rapport 027 Rupelmonde Kleine Gaanweg, aanleg visvijver (gemeente Kruibeke) Bureauonderzoek 2016I81 Landschappelijk booronderzoek 2016I121 Nazareth 2016 Colofon Opdrachtgever: Waterwegen
Nadere informatiePlein 38-44 Tiel. Archeologische waarneming. BATO Plein 38-44 Tiel 1/30
Plein 38-44 Tiel Archeologische waarneming Plein 38-44 Tiel 1/30 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Historisch gegevens 4 2.1 Plein 38-44 4 3 Archeologische waarneming 6 4 Materiële cultuur 8 4.1 Aardewerk
Nadere informatieTEGELFABRIEK & ATELIER
TEGELFABRIEK & ATELIER Albarello maakt ambachtelijke tegels in verschillende stijlen. Van begin tot eind worden de tegels in eigen fabriek gemaakt. Van vloer- en wandtegels tot aan geveltegels. Vakwerk
Nadere informatieArcheologische werfbegeleiding Antwerpen Italiëlei 76-90
Archeologische werfbegeleiding Antwerpen Italiëlei 76-90 1. Inleiding Het terrein is gelegen in Antwerpen in de Italiëlei 76-90 (kadaster afdeling 2, sectie B percelen 1377 H2, 1377 L2 en 1366). In het
Nadere informatieArcheologienota: Het archeologisch vooronderzoek aan de Hoorn te Leuven Vanessa Vander Ginst Maarten Smeets Marjolein Van Der Waa
Archeologienota: Het archeologisch vooronderzoek aan de Hoorn te Leuven Vanessa Vander Ginst Maarten Smeets Marjolein Van Der Waa Kessel-Lo, 2016 Studiebureau Archeologie bvba Archeologienota: Het archeologisch
Nadere informatieDrempt. Rapport Ned. 52. Gld. 4.
Drempt. Rapport Ned. 52. Gld. 4. Vraagstelling. Wat zijn de maten, versieringen en vorm van de van de kerk van Drempt (kaart afb. 1) gerapporteerde grafplaat uit de (ruim te nemen) 12 e eeuw? Wat is zijn
Nadere informatieExamen HAVO. Wiskunde B (oude stijl)
Wiskunde B (oude stijl) Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Maandag 27 mei 1330 1630 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit 18 vragen
Nadere informatieThe art of blue. vooronderzoek Lotte harmans
The art of blue vooronderzoek Lotte harmans Materialen Denim Denim, ook wel spijkerstof, is een weefsel in keperbinding en wordt veel gebruikt voor kleding. Het is een bijzonder sterke, gekeperde katoenen
Nadere informatieBouwhistorisch onderzoek
Bouwhistorisch onderzoek BOUWHISTORISCHE NOTITIE Adres : (tussen Poelestraat 12 en 14) Status : BBP Periode : september 2010 Onderzocht door : Taco Tel Auteur : Taco Tel Datum : Groningen, 16 september
Nadere informatieNELLEKE LETTINGA TENTOONSTELLINGEN OPLEIDINGEN HAAGSE KUNSTENAARS. haagsekunstenaars.nl is een initiatief van Stroom Den Haag
haagsekunstenaars.nl is een initiatief van Stroom Den Haag NELLEKE LETTINGA HAAGSE KUNSTENAARS Nelleke Lettinga: "Geïnspireerd door oude, gebruikte materialen en voorwerpen, gefascineerd door de alledaagsheid
Nadere informatieReader/begrippenlijst periode 4 toetsweek :
Roncalli mavo Tekenen/Kunstgeschiedenis. Klas 3 Reader/begrippenlijst periode 4 toetsweek : Hoe moet je leren??? De begrippen zijn bij deze toets gekoppeld aan de kunststromingen van de kunstpromotie.
Nadere informatieOpgraving Davidstraat-Romeinstraat Enkhuizen. Een eerste stand van zaken.
Opgraving Davidstraat-Romeinstraat Enkhuizen. Een eerste stand van zaken. In de vroege zomer van 2017 heeft Archeologie West-Friesland een opgraving uitgevoerd tussen de Davidstraat, Romeinstraat en Korte
Nadere informatieOpdracht Beeldende vorming Licht en Ruimte in de Beeldende Kunst
Opdracht Beeldende vorming Licht en Ruimte in de Beeldende Kunst Opdracht door een scholier 1046 woorden 23 januari 2016 4,6 7 keer beoordeeld Vak Methode Beeldende vorming Zienderogen Kunst Licht en Ruimte
Nadere informatieexamenkijkwijzer Taste it!
examenkijkwijzer Taste it! Deze kijkwijzer sluit aan bij het examenthema Proeven van kunst. vmbo 2008-2009 Deze kijkwijzer gaat over kunstwerken uit verschillende tijden en windstreken in het Gemeentemuseum
Nadere informatie5.7. Boekverslag door J woorden 3 februari keer beoordeeld
Boekverslag door J. 1238 woorden 3 februari 2010 5.7 457 keer beoordeeld Vak Kunst Begrippen Centrale asymmetrische compositie Het midden van het beeld kan op geen enkele manier in twee gelijke helften
Nadere informatie15 de -eeuwse haringtonnen uit Walraversijde. Wat hebben ze te vertellen? Marnix Pieters Vissen in het Verleden, 30/10/2015 VLIZ-Oostende
15 de -eeuwse haringtonnen uit Walraversijde. Wat hebben ze te vertellen? Marnix Pieters Vissen in het Verleden, 30/10/2015 VLIZ-Oostende A. De site Walraversijde B. Het archeologisch onderzoek op deze
Nadere informatieThinking of Art Stijldocument
Thinking of Art Stijldocument Niels de Jong GDD1A Inspiratie: M.C. Escher Inhoudsopgave Inleiding...2 1 Moodboard / stijlinspiratie kiezen...2 Kiezen stijlinspiratie...3 Beeldmateriaal in Moodboards...4
Nadere informatieArcheologisch vooronderzoek Verkaveling Hazelaarstraat in Denderleeuw
Archeologisch vooronderzoek Verkaveling Hazelaarstraat in Denderleeuw COLOFON Opdracht: Archeologisch vooronderzoek verkaveling Hazelaarstraat Denderleeuw Opdrachtgever: Vlaamse Maatschappij voor Sociaal
Nadere informatieDe Lusthoven 96, Kruisberghoeve, Arendonk
De Lusthoven 96, Kruisberghoeve, Arendonk Programma van Maatregelen Auteur: Jeroen Vermeersch Autorisatie: J.A.G. van Rooij (OE/ERK/Archeoloog/2017/00169) 1 Inleiding In opdracht heeft Vlaams Erfgoed Centrum
Nadere informatieBeeldbeschrijving. Kunstnijverheid. Kijkwijzer
Beeldbeschrijving Kunstnijverheid Kijkwijzer Inhoud Inleiding I. De bedoeling van deze kijkwijzer II. Opdrachten p. 1 p. 2 p. 3 schetsopdracht opdrachten algemeen opdrachten over de functie Slotopdracht
Nadere informatieINSPIRATIEBLADEN CURSUS Tekenen en Schilderen programma 2 seizoen 2015/ 2016
INSPIRATIEBLADEN CURSUS Tekenen en Schilderen programma 2 seizoen 2015/ 2016 Les 1 Beginners tekenen naar de waarneming. Bij tekenen naar de waarneming is het belangrijk om voldoende afstand te nemen van
Nadere informatieConclusies van het bakselonderzoek en de betekenis daarvan voor Romeins Halder
Conclusies van het bakselonderzoek en de betekenis daarvan voor Romeins Halder Roos Wijnen-Jackson Inleiding In 1973 is op Halder een aardewerkoven uit de Romeinse tijd opgegraven. De opgraving is indertijd
Nadere informatieEindexamen wiskunde B havo I (oude stijl)
Twee functies en hun som In figuur 1 zijn de grafieken getekend van de functies f ( x) = 2x + 12 en g ( x) = x 1 figuur 1 y Q f g O x De grafiek van f snijdt de x-as in en de y-as in Q 4p 1 Bereken de
Nadere informatie