ROEMENIË BULLETIN. Jaargang 8, nr. 5 (47) Oktober 2002

Transcriptie

1 Jaargang 8, nr. 5 (47) Oktober 2002 ROEMENIË BULLETIN Een uitgave van de Stichting Roemenië Comité In dit nummer: Roemenië van dag tot dag Reizen door het Schengengebied Correspondent in Boekarest Van slove naar litere Mededelingen en diversen

2 COLOFON Redactie: Jan Willem Bos en Cornelia Golna Brederode JR Leiderdorp tel.: fax: Druk: Ouwehand bv, Leiderdorp André Kom Groene Zoom TD Strijen tel./fax: Het Roemenië Bulletin is een uitgave van de Stichting Roemenië Comité, Amsterdam Postbus BB Amsterdam Het bestuur van het Roemenië Comité bestaat uit: Coen Stork - voorzitter Radu Manoliu - vice-voorzitter Dorin Perie - penningmeester U kunt zich abonneren op het Roemenië Bulletin door het abonnementsgeld over te maken op giro t.n.v. Roemenië Comité te Amsterdam. Abonnement: particulieren in Nederland en België 25,-; instellingen in Nederland en België en particulieren in andere landen 37,50; donateurs 50,- (meer mag natuurlijk ook). Wij verzoeken u op uw overschrijvingsformulier te vermelden vanaf welk nummer u het Roemenië Bulletin wenst te ontvangen. Proefnummers zijn te bestellen door 5,- over te maken. Oudere jaargangen zijn te koop in overleg met de redactie. Abonnement België: In België kunt u zich abonneren door het abonnementsgeld over te maken op rekening nr t.n.v. Roemenië Bulletin. Contactpersoon in België: Martine Coene: coene@uia.ua.ac.be tel./fax: Het Roemenië Bulletin verschijnt zesmaal per jaar. ISSN: Het overnemen van artikelen uit het Roemenië Bulletin is, met bronvermelding, toegestaan. Redactioneel Toen er begin dit jaar na veel pijn en moeite een einde kwam aan de Schengenvisumplicht voor Roemeense burgers, dacht ik nooit meer een woord aan deze vervelende materie te hoeven wijden. Maar de Haagse politiek bracht het onderwerp opnieuw ter sprake. VVD-kopstukken Zalm en Blok poneerden deze maand dat massa s uit Bulgarije en Roemenië voor zó veel overlast zorgen, terwijl uitzetten zoals dat nu gebeurt dweilen met de kraan open is, dat het herinstellen van de visumplicht voor dit soort landen noodzakelijk is. Kortom: een rampsituatie waaraan een einde moet komen - en wel door het herinvoeren van de visumplicht. De redactieleden van het RB, in het dagelijks leven werkzaam als tolk, zullen de laatsten zijn om te ontkennen dat uit beide landen ook politieklanten naar Nederland komen. Maar de proporties zijn bij de VVD ers ver te zoeken. Vanwege zo n 300 uitgezette Roemenen (in heel 2002, inclusief de recente acties in Amsterdam) zou heel Roemenië weer onder de visumplicht moeten. Een merkwaardig voorstel, maar niettemin in alle ernst geformuleerd. Tijdens een radiodebat met Blok wees Jan Willem Bos op de schade die een nieuw visumregime zou toebrengen aan de relaties van Roemenië met de EU en met Nederland in het bijzonder. In dit RB zet hij de argumenten nog eens op een rij. Ook uit officiële cijfers blijkt dat, nu Roemenië op de drempel staat van de NAVO en ondanks allerlei ongerechtigheden hard zijn best doet om nauwer bij de EU te komen, een dergelijke maatregel contraproductief zou kunnen uitpakken ook met betrekking tot de illegale migratie, die nota bene was gedaald nadat de visumplicht werd afgeschaft! Een definitieve oplossing voor dit probleem zou naar mijn idee dan ook niet moeten worden gezocht in goedkope visumerij, maar in een nauwe samenwerking, op basis van wederzijds vertrouwen, tussen de Roemeense autoriteiten en de Nederlandse. Frankrijk, dat momenteel meer dan Nederland te maken heeft met illegale Roemenen, zou daarbij als voorbeeld kunnen dienen. Dat land verklaarde dat herinvoering van de visumplicht geheel niet aan de orde is, maar sloot tegelijk wel een aantal overeenkomsten af over strenge (straf- en reïntegratie-) maatregelen tegen Roemeense burgers die zich daar misdragen. In de praktijk ligt de herinvoering van de visumplicht gelukkig moeilijker dan de heren van de VVD suggereren. Nederland afzonderlijk zou een kortstondige noodmaatregel kunnen nemen, maar het instellen van een nieuwe Schengenvisumplicht kan alleen door deze landen samen. Wat voor zin hadden de verklaringen van Zalm en Co. dan op korte termijn? Ik ben geneigd te geloven dat het vooral ging om ordinair populisme. Dat is iets waar een serieuze partij als de VVD zich voor zou moeten hoeden: ongefundeerde voorstellen kunnen niet alleen Roemenië en diens EU-integratie onterecht schaden, maar ook de eigen partij weleens minder geloofwaardig maken. En dat is iets waar we in zekerheid-behoevend Nederland toch niet op zitten te wachten? André Kom

3 Is alles een kwestie van perceptie? Hangijzers Ik kon mij echter niet bedwingen om met een enigszins ziekelijke nieuwsgierigheid een artikel over de laatste politieke perikelen in Nederland te lezen.* Het ging dus voor de verandering over wat de Roemeense kranten vonden van de heetste hangijzers in de Nederlandse politiek. Ik las het artikel als een docent die enige twijfels heeft over de kennis van de student die een tentamen moet afleggen. In grote lijnen geeft het artikel redelijk de politieke strubbelingen weer die zijn veroorzaakt door de komst van een nieuwe partij op het Nederlandse politieke toneel en die de val van het kabinet tot gevolg hebben gehad. Het feit dat in het artikel de moord op Fortuyn een week na de verkiezingen werd gedateerd, zou eventueel als een slordigheid beschouwd kunnen worden, al miste de Roemeense krantenlezer hierdoor wel het causaliteitsverband tussen de moord en de extra winst die LPF bij de verkiezingen boekte. Ernstiger lijkt mij de suggestie dat een eventuele weigering van Nederland om akkoord te gaan met een uitbreiding van de EU met tien staten tegelijk in 2004 tot inzet van de verkiezingen zou kunnen worden gemaakt. Volgens de bewuste krant zullen de verkiezingen vermoedelijk in december worden gehouden, vóór de Europese top in Kopenhagen, waar volgens de algemene verwachtingen tot de uitbreiding van de EU besloten zal worden. Kritische kanttekeningen Hoewel de VVD de laatste weken enige inspanningen heeft verricht om zich kritisch te tonen tegenover de uitbreiding omdat een aantal landen, zoals Polen, Slowakije en Letland, nog niet aan de eisen zouden voldoen, heb ik en hopelijk sta ik 3 politiek commentaar door Dorin Perie Beroepshalve ben ik in ruime mate aangewezen op de Roemeense pers, die de laatste jaren een redelijk niveau van betrouwbaarheid heeft bereikt, ondanks de nog aanwezige impulsieve trekken die de degelijkheid soms ondermijnen. Hoewel de televisie naar mijn mening de sterkste opiniemaker in het binnenland is gebleven en daarvoor bestaan genoeg aanwijzingen zegt mijn intuïtie me dat de geschreven Roemeense pers een belangrijke bijdrage levert aan de opinievorming over Roemenië in het buitenland. Heel sterke aanwijzingen in die richting heb ik niet, afgezien van mijn kennis over de werkwijze van de zichzelf respecterende buitenlandjournalist, die in zijn opinievorming ook de toonaangevende autochtone bladen meeneemt. Op zich maak ik mij daarover geen zorgen vanwege, nogmaals, de stijgende graad van professionaliteit die de Roemeense pers aan de dag legt. Incertitudini în Þara Lalelelor (Onzekerheden in het Land van de Tulpen) door Mihai Ionescu, in: România liberã, 18 oktober 2002 daarin niet alleen niet het gevoel dat het bij de Nederlandse kamerverkiezingen (die overigens in januari zullen worden gehouden) om de uitbreiding van de EU zal gaan. Vooruitlopend op de val van het kabinet en het uiteenvallen van de LPF is de VVD bezig een deel van het electoraat aan zich te trekken door harde standpunten in te nemen zie ook het pleidooi voor de herinvoering van de visumplicht voor Roemeense en Bulgaarse staatsburgers. Inmiddels heeft het demissionaire kabinet zich ook vóór de uitbreiding uitgesproken, weliswaar met enige kritische kanttekeningen. Al met al is de bezorgdheid die in Boekarest bestaat over de positie van Nederland met betrekking tot de uitbreiding begrijpelijk, want Roemenië koestert nog de vurige hoop in 2007 samen met Bulgarije tot de EU toegelaten te worden. Deze bezorgdheid bleek echter slechts ten dele gegrond. Doordat de accenten in het genoemde artikel enigszins verkeerd werden gelegd, kwam de beschrijving van de politieke toestand in Nederland bij mij herkenbaar over maar toch niet geheel juist. Dit alles heeft niet zo zeer te maken met de onbekwaamheid van de desbetreffende journalist, maar eerder met een bepaalde preoccupatie die bepaalt met welke spreekwoordelijke bril de werkelijkheid wordt gezien en uitgelegd. Roemeense bril Ik moet zeggen dat het zien van de Nederlandse politieke werkelijkheid door een Roemeense bril een leerzame ervaring was. Meestal gaat het in de andere richting, namelijk de beschrijving van de Roemeense werkelijkheid door een buitenlandse bril. Te vaak heb ik daar moeite mee, want het komt herkenbaar over maar is toch niet geheel juist. Hierdoor komt weer het vraagstuk van de perceptie en de beeldvorming aan de orde. Zonder al te veel over deze netelige kwestie uit te weiden, meen

4 ik dat de perceptie, wil ze enig hout snijden, toch voeding in de werkelijkheid moet hebben. Dat geldt ook voor de perceptie van de Roemeense politiek, waar PSD nu al bijna twee jaar stevig in het zadel zit zonder enige concurrentie van andere partijen te hoeven vrezen. Wat door de ene commentator als een toonbeeld van stabiliteit kan worden beschouwd, kan door een ander een duidelijk bewijs van heerschappij door één enkele partij genoemd worden. Wat de één een stabiel en efficiënt bestuur lijkt, is voor een ander een gepolitiseerd bestuur dat eerder de volgens de hiërarchische lijnen van de partij functioneert, met als primair oogmerk het partijbelang op korte afstand gevolgd door het eigenbelang van de bestuurder zelf. Symptomatisch voor deze toestand kan ook het feit genoemd worden dat de Roemeense pers weinig andere politieke onderwerpen aansnijdt dan het probleem van de corruptie binnen de gelederen van de regeringspartij. Het financieële reilen en zeilen van Nicolae Vãcãroiu, voorzitter van de Senaat en vice-voorzitter van PSD, wordt al enige tijd met de regelmaat van de klok breed uitgemeten in de pers en de aantijgingen van dubieuze transacties aan zijn adres liegen er niet om. Vooralsnog geniet hij nog de stevige steun van zijn partij, niet het minst omdat de bewijsvoering tegen hem tamelijk suggestief lijkt. Corruptie Dit brengt ons op de problematiek van de Roemeense justitie, die in het recente landenrapport over Roemenië van de Europese Commissie nog als een probleempunt wordt vermeld. Daarin wordt voornamelijk kritiek geuit op het feit dat de procureurgeneraal zich het recht voorbehoudt in bijzondere gevallen beroep aan te tekenen en uiteraard op het onvermogen van Roemenië om vooralsnog de corruptie efficiënt te bestrijden. Enkele maanden geleden werd het zogenaamde Nationaal Anticorruptieparket opgericht, maar dit justitieel orgaan lijkt nog niet goed te functioneren. Het feit dat het hoofd van het Nationale Anticorruptieparket in Timiºoara vanwege een mislukte opsporingactie zijn ontslag indiende, luttele dagen nadat hij in die functie was benoemd, is wellicht niet meer dan een pikant detail. Het draagt echter wel bij aan het algehele gevoel van machteloosheid dat met betrekking tot de corruptie in Roemenië heerst. De rapporteurs van de Europese Commissie melden dat de corruptie zo wijd vertakt is, dat bijna iedere economische transactie ermee gepaard gaat en dat alle openbare instellingen en politieke structuren erdoor worden aangetast. De Roemenië Bulletin, oktober corruptiegevallen waarover de pers bijna dagelijks bericht, hebben vrijwel altijd te maken met misbruik van politieke invloed binnen het bestuurlijke kader. Het lijkt mij derhalve dat de regeringspartij er goed aan zou doen om zowel op centraal als op plaatselijk niveau het bestuur te depolitiseren. Ik ben me ervan bewust dat het volstrekt onmogelijk lijkt, bijna utopisch, aangezien een dergelijke operatie de invloed van PSD zou inperken, maar ik ben ervan overtuigd dat het op langere termijn juist in het voordeel van de partij zal werken. De geloofwaardigheid van het politieke bedrijf zou er immers door versterkt worden. De mogelijkheid tot een grondige herziening van het plaatselijk bestuur doet zich binnenkort voor wanneer Roemenië over zal gaan van de huidige districtenstelsel naar een regiostelsel. Omdat er aanzienlijk minder regio s zullen zijn dan het huidige aantal districten, zal naar verwachting een deel van de politieke vertegenwoordiging. en daarmee een deel van de politieke druk op het bestuur, verdwijnen. Voor een efficiënte bestrijding van de corruptie is een gezonde afstand tussen politiek en bestuur onontbeerlijk. En wat zou PSD te vrezen hebben zolang zij weinig concurrentie te duchten heeft? Of toch? Dalende populariteit Enkele dagen geleden liet Cozmin Guºã, algemeen secretaris van PSD, zich uit over de mogelijkheid van vervroegde verkiezingen. Deze tactische zet geeft aan dat er binnen de partijgelederen toch enige zorg leeft over de daling van de populariteit. Door de verkiezingen te vervroegen, hoopt PSD het niet zo ver te laten komen dat zij door andere partijen wordt voorbijgestreefd. Als Roemenië tijdens de NAVO-bijeenkomst van november aanstaande in Praag opgenomen zal worden in dit bondgenootschap, zal dat door PSD gebruikt worden in de verkiezingsstrijd als een verdienste van haar beleid. Wat dat betreft ligt de keuze voor 2003, als mogelijk verkiezingsjaar, voor de hand. En als wij ons nog iets verder begeven op het terrein van de speculatie, zouden we kunnen zeggen dat PSD, na nog vier jaar van regeren, ook de verdienste voor de toetreding van Roemenië tot de EU op haar conto zou kunnen schrijven, want dat dient volgens de planning in 2007 te gebeuren. Dit laatste durf ik echter niet meer dan als wishful thinking te bestempelen, want naar mijn idee zijn er steeds meer redenen om ervan uit te gaan dat 2007 geen realistisch toetredingsjaar is. Dit zal, vrees ik, nog lange tijd het voornaamste onderwerp van mijn commentaar vormen.

5 De zorgen van PSD over haar tanende populariteit worden ook uit een andere hoek gerechtvaardigd, hoewel niemand binnen deze partij dat openlijk zou toegeven. Uit een recente door het Centrum voor Stedelijke en Regionale Sociologie gehouden opiniepeiling blijkt dat als er nu verkiezingen gehouden zouden worden, PSD 46% van de stemmen zou krijgen, gevolgd door PRM (16%), PNL (14%), PD (10%), UDMR (7%), PNCÞD (3%), PUR (3%) en de rest (1%). Wat de politieke persoonlijkheden betreft, geniet Adrian Nãstase (PSD) bij 46% van de ondervraagden veel tot zeer veel vertrouwen. Ion Iliescu staat met 42% op gelijke hoogte als Theodor Stolojan (PNL), gevolgd door Traian Bãsescu (PD) met 40%. Corneliu Vadim Tudor (PRM) komt niet verder dan 18%. Een alliantie tussen PNL en PD die Stolojan als presidentskandidaat zou benoemen, zou de stem van 35% van de ondervraagden krijgen. Het stemmenpercentage dat nu naar de oppositiepartijen PNL en PD zou gaan, is wellicht niet spectaculair hoog en heeft zich ook niet veel gewijzigd in de afgelopen maanden, maar een bondgenootschap tussen PNL en PD lijkt nu tot de reële mogelijkheden te behoren. Eén ding is duidelijk. Van versplintering begint zo langzamerhand geen sprake meer te zijn. Integendeel, het lijkt er steeds meer op dat er een duidelijke en sterke tegenpool van de regeringspartij tot stand komt, wat op zich binnen het Roemeense politieke klimaat als een duidelijke stap vooruit beschouwd kan worden. Vooralsnog rust de volledige politieke verantwoordelijkheid voor de toestand in Roemenië echter bij PSD, zowel voor de verbeteringen die in de afgelopen twee jaar hebben plaatsgevonden (zie hierover ook de toestand van de Roemeense economie), maar ook voor de ernstige tekortkomingen, die ons met lede ogen doen kijken naar andere ex-communistische landen. Die worden straks lid van de EU terwijl wij ons nog altijd moeten inspannen om het zoveelste kritische rapport van de Europese Commissie te analyseren. Cristian Neagoe solotentoonstelling Van 11 oktober t/m 2 november 2002 SBK Kunstuitleen Westerpark, Amsterdam De eerste jaren van zijn verblijf in Nederland woonde de in Roemenië geboren Cristian Neagoe (1956, Boekarest) in asielzoekerscentra. Deze ervaringen hebben een krachtig stempel op zijn werk gedrukt. Hij komt nu weer regelmatig in Roemenië, waar hij workshops geeft aan de Academie in Boekarest. Door het leven in twee werelden van extremen heeft hij het gevoel dat hij constant in een trein reist, de Balkan Express, waar een serie kunstwerken met dezelfde naam uit is ontstaan. In een andere serie werken, de Doorgang, verwerkt hij een ander aspect van dit leven in de Oost- en de West- Europese wereld. Roemenië heeft voor hem enerzijds te maken met een archaïsche wereld, waar geleefd wordt met oude mythen en verhalen, en anderzijds ervaart hij een brutale wereld, waarin alle sporen van traditie zijn uitgewist en waar de grond is bedekt met een laag asfalt. In Nederland fascineert hem de bonte mengelmoes van mensen en de openheid van de samenleving. Hij heeft er zijn tweede huis gevonden. De SBK Kunstuitleen Westerpark vindt u aan de Van Limburg Stirumstraat 15, 1051 AZ Amsterdam. Geopend: donderdag t/m zaterdag,13.00 tot uur. Voor meer informatie over deze tentoonstelling kunt u contact opnemen met Kunstuitleen Westerpark. Tel: / Fax: Zie ook 5

6 Roemenië van dag tot dag Kroniek van de belangrijkste gebeurtenissen AUGUSTUS-OKTOBER 2002 door André Kom en Jan Willem Bos Algemeen Premier Adrian Nãstase is de leider van een regering die uitsluitend bestaat uit leden van PSD (Sociaal-Democratische Partij; voorzitter Adrian Nãstase), zoals PDSR sinds de fusie met PSDR van 16 juni 2001 heet. Deze regering wordt gesteund door UDMR (Democratische Unie van de Hongaren in Roemenië; voorzitter Márko Béla). De oppositie bestaat uit PNL (Nationale Liberale Partij; voorzitter Valeriu Stoica), PD (Democratische Partij; voorzitter Traian Bãsescu) en PRM (de extreem-rechtse Partij van Groot-Roemenië; voorzitter Corneliu Vadim Tudor). Augustus 16 Hulp van Den Haag Minister van Buitenlandse Zaken Mircea Geoanã spreekt de mogelijkheid uit dat het Internationaal Gerechtshof in Den Haag zal beslissen over de grenslijn tussen Roemenië en Oekraïne. Tussen beide landen bestaat een geschil met betrekking tot een stuk zeearm van 60 km en een vijftal eilandjes in de monding van de Donau. De grenslijn werd in 1948 eenzijdig door Moskou bepaald en na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is het zelfstandige Oekraïne brutaalweg met (kennelijk) vruchtbare olieboringen begonnen bij een van de betwiste eilandjes, het zogenaamde Slangeneiland. President Iliescu zal overigens in september een bezoek aan Oekraïne brengen. Politiek steekspel Dan Voiculescu, leider van de kleine, met PSD geallieerde partij PUR (Roemeense Humanitaire Partij), beschuldigt een aantal voormannen van de liberale PNL ervan in het verleden te hebben geprofiteerd van financiële schandalen en meer oog gehad te hebben voor hun persoonlijke interesses dan voor het algemeen belang. In de ogen van Voiculescu zouden zij zich nu beter kunnen terugtrekken. De beschuldigingen komen op het moment dat de machtsstrijd binnen PNL zijn climax nadert. Theodor Stolojan wordt gezien als toekomstig partijleider, maar moet eerst zijn tegenkandidaat Ludovic Orban nog verslaan. Ondertussen uit oud-premier Victor Ciorbea (PNÞCD) ongezouten kritiek op de partij van etnische Hongaren UDMR. Ciorbea noemt zich een voorstander van partijen die zijn gebaseerd op politieke doctrines, niet op nationaliteit. Ook oud-minister en PNL-partijleider Valeriu Stoica bekritiseert het multidoctrinaire systeem van UDMR. De rechten van de minderheden moeten worden verdedigd door minderhedenorganisaties en niet door politieke partijen, aldus Stoica. UDMR-voorman Márko Béla reageert verbolgen en vraagt zich hardop af waarom PNL (en PNÞCD) dan tussen een bondgenootschap aanging(en) met UDMR. Noodhulp Het kabinet besluit om 95 miljard lei uit te trekken voor 6 noodhulp aan de door storm- en waterschade getroffen gebieden in het land. Een groot deel van het geld gaat naar het plaatsje Fãcãieni (district Ialomiþa), waar enkele honderden huishoudens in één klap hun onderkomen verloren. In totaal heeft de overlast in Roemenië tot nu toe voor ongeveer 2000 miljard lei schade aangericht. De volgende dag kondigt NAVO-secretaris-generaal Robertson aan dat de getroffen landen, inclusief Roemenië, kunnen rekenen op hulp van het militaire verbond. President Ion Iliescu bekritiseert enkele dagen later de wijze waarop de regering de weerproblemen is tegemoet getreden. Begin september schat premier Adrian Nãstase de schade zelfs op 100 miljoen (3300 miljard lei). Meer bijstand Er wordt bekend dat het gegarandeerde minimuminkomen (een vorm van bijstand) per 1 januari 2003 zal stijgen met 17% tot lei voor een alleenstaande, lei voor een huishouden dat bestaat uit twee personen en lei voor een gezin van drie personen. Van deze maatregel, die op 19 september wordt bekrachtigd, kunnen zo n mensen profiteren, mits zij een aantal dagen in de maand vrijwilligerswerk doen, iets waaraan het nogal eens wil schorten. Premier Nãstase maant artsen daarom twee weken later om hiervoor niet meer zo snel vrijstelling te verlenen. Ten behoeve van de minder-koopkrachtigen zal er overigens ook geld worden vrijgemaakt voor een tegemoetkoming in de stookkosten tijdens de komende winter. Deze hulp zal, afhankelijk van het inkomen van de betreffende families, tussen de en lei per maand bedragen. Enkele dagen later besluit het kabinet ook tot verhoging van de pensioenen en uitkeringen voor 5,9 miljoen mensen. Schoolmelk Het kabinet besluit dat alle leerlingen in het pre-universitaire onderwijs vanaf 16 september, als het nieuwe schooljaar begint, dagelijks een voedingssupplement zullen krijgen dat bestaat uit een broodje en een beker melk. De kosten van het project worden gedragen door de staat. Die trekt er $75 miljoen voor uit. De daadwerkelijke uitvoering van het programma levert echter nogal wat contractuele en logistieke problemen op.

7 17 Lof van VS Twee Amerikaanse senatoren, op bezoek in Roemenië, prijzen het besluit van de Roemeense regering tot het sluiten van het gewraakte verdrag inzake de niet-uitlevering van Amerikaanse militairen aan het Internationale Strafhof (en niet het Gerechtshof, zoals abusievelijk stond vermeld in deze rubriek van het vorige nummer) als een daad van durf die zeer goed ontvangen is in de VS. Een van de senatoren, John McCain, verklaart verder dat het vrijwel zeker is dat Roemenië zal worden toegelaten tot de NAVO tijdens de komende top in Praag. Twee dagen later komt er ook nog eens een bedanktelefoontje van Condoleezza Rice, adviseur van president Bush voor nationale veiligheid. Straatleven aangepakt De media berichten over een regeringsplan voor maatregelen om zwervers, prostituees en andere vormen van manifestaties die het klimaat van burgerveiligheid in de stad aantasten voortvarend te gaan bestrijden. Voor genoemde vergrijpen worden sancties opgelegd in de vorm van taakstraffen, variërend van 50 tot 300 uur. Raketten De pers en de milieubeweging spreken hun ernstige bezorgdheid uit over plannen van Bulgarije om de brandstof van oude Russische SS-23-raketten te laten vernietigen in de Roemeense chemische fabriek Nitramonia-Fãgãraºi. Het noodlijdende bedrijf zelf zegt blij te zijn met de order. 19 PSD bang voor CDR In zijn hoedanigheid van vice-voorzitter van PSD reageert minister van Transport Miron Mitrea vrij fel op het in de afgelopen dagen geventileerde vooruitzicht van een verkiezingsalliantie tussen de oppositiepartijen PD, PNL en eventueel PNÞCD (waardoor de oude CDR weer in zicht komt). Roemenië heeft geen behoefte aan zoiets! aldus Mitrea. Lokale PSD-kopstukken weg Corneliu Rusu Banu, prefect van het district Iaºi, biedt zijn ontslag aan. De prefect was in opspraak geraakt nadat hij zich had laten ontvallen dat de telefoons van bepaalde journalisten worden afgeluisterd en dat zigeuners, als zij met vijf of meer zijn, geweerd zouden moeten worden uit ziekenhuizen, universiteiten en middelbare scholen. Als reden voor zijn ontslag noemt Rusu Banu onder andere het beschermen van het imago van de regering en van zijn partij PSD. Ook de vice-prefect treedt af, maar beiden krijgen snel andere functies: De vice-prefect wordt benoemd tot expert en Rusu Banu wordt... vice-prefect! Twee dagen later, op 21augustus, treedt ook Marian Opriºan, PSD-chef in het district Vrancea voor zes maanden terug om een onderzoek Roemenië Bulletin, oktober 2002 Roemenië van dag tot dag 7 naar zijn handel en wandel mogelijk te maken. Opriºan wordt al langere tijd van machtsmisbruik en chantage beschuldigd. Ook het ontslag van Opriºan blijkt een farce, omdat de regionale PSD-afdeling Opriºan gewoon aanhoudt als voorzitter van de districtsraad (consiliul judeþean) van Vrancea. Wetten ter bescherming van het kind Curierul Naþional weet te melden dat het kabinet de komende week door middel van een spoedprocedure een viertal wetten met betrekking tot de bescherming van het kind zal voorleggen aan het parlement. De wetten moeten onder meer de problemen met adopties de wereld uit helpen. Naar verwachting kunnen de stilgelegde internationale adopties vanaf oktober weer worden uitgevoerd. Barones Nicholson, rapporteur voor Roemenië van het Europese Parlement, spreekt zich halverwege september echter uit tegen internationale adopties ook na 1 oktober. 20 Drugsvangst Bij Arad worden een 36-jarige Nederlander en een 32- jarige Roemeen gearresteerd. De Nederlander had 3000 XTC-pillen Roemenië binnengesmokkeld. Net als Nederland begint ook Roemenië een steeds belangrijker rol te spelen in de internationale drugshandel (zie elders in dit nummer). Vrijstelling o.g.b. Het kabinet geeft zijn fiat aan de regels voor toepassing van Verordening 19/1994 voor vrijstelling gedurende tien jaar van onroerendgoedbelasting. Met name jonge getrouwde stellen, invaliden, nabestaanden van Revolutie-slachtoffers en mensen die verhuizen van stad naar dorp of van het ene dorp naar het andere, zullen hiervan kunnen profiteren. 21 Tãnase en Nãstase Procureur-generaal Joiþa Tãnase verklaart dat de controle van het vermogen van premier Adrian Nãstase pas zal worden afgerond op het moment dat het hele dossier Armageddon-II wordt afgesloten. Tãnase kon daarvoor echter nog geen datum noemen. Eerder zei hij al niet bevoegd te zijn om het vermogen van de premier te controleren. Het anonieme rapport Armageddon-II beschuldigde de eerste minister ervan dat hij op oneerlijke wijze een grote rijkdom had opgebouwd. Nãstase heeft vervolgens de procureur gevraagd om zijn vermogen eens onder de loep te nemen. In verband met het rapport heeft de politie destijds Mugur Ciuveicã, kabinetschef van oud-president Emil Constantinescu, gearresteerd, maar deze heeft altijd ontkend de auteur van het rapport te zijn. Tãnase komt overigens enkele dagen later nogmaals op controversiële wijze in het nieuws, als hij ervan beschuldigd wordt een dossier over verduistering

8 Roemenië van dag tot dag van PHARE-gelden van het Bureau van Fraudebestrijding van de Europese Commissie te hebben zoekgemaakt. Afluisteren telefoons Ioan Stan, voorzitter van de parlementaire commissie voor controle op de geheime dienst SRI, verklaart dat de commissie werkt aan een wetsvoorstel dat het afluisteren van telefoons beter moet reglementeren. De afgelopen tijd doken er hardnekkige geruchten op over afluisterpraktijken, onder andere met betrekking tot oud-president Constantinescu. Zaak-Panait geseponeerd Het Parket bij het Hoger Gerechtshof maakt bekend het proces rondom de dood van officier van justitie Cristian Panait te zullen seponeren. Panait had in maart huiszoeking gelast bij de officier van justitie Alexandru Lele in een corruptiezaak. Kort daarop overleed hij. De dood van Panait was lange tijd zeer controversieel, maar het Parket houdt het op zelfmoord. Roemenië vecht aan Amerikaanse zijde De Roemeense autoriteiten verklaren bij monde van staatssecretaris van Defensie, George Cristian Maior, dat het land als lid van de antiterroristische coalitie zal meevechten aan Amerikaanse zijde, inclusief bij een oorlog tegen Irak. 22 Emigreren niet de oplossing Een studie, gepubliceerd in Curentul, toont aan dat studenten emigratie niet langer zien als algemene noodzaak. Volgens de enquête van de Universiteit van Boekarest is ongeveer 60% van de studenten redelijk tevreden met het dagelijkse bestaan. Hoewel bijna 90% van de studenten denkt moeite te zullen hebben bij het vinden van een baan, ziet slechts 20% emigratie als de enige uitweg. Het merendeel van de studenten (bijna 70%) zou wel graag voor kortere of langere tijd in het buitenland verblijven. wordt dat zijn verzekeringspoot (Nationale) Nederlanden vorig jaar een omzet boekte van 867 miljard lei en een netto winst van bijna 60 miljard. In de afgelopen jaren werden nog verliezen geboekt van 71 respectievelijk 82 miljard lei. Voetbalhuis In bijzijn van de FIFA-kopstukken Joseph Blatter en Joao Havelange en UEFA-voorzitter Lennart Johansson wordt in Boekarest het volgens dagblad Adevãrul 1,6 miljard lei kostende Casa Fotbalului Românesc (Huis van het Roemeense Voetbal) geopend, het nieuwe kantoor van de Roemeense Voetbalfederatie. De drie buitenlandse voetbal-bobo s worden vervolgens door president Iliescu geridderd voor hun verdiensten. (Zie ook elders in dit nummer.) 23 Iliescu forever? Premier Nãstase zegt in een interview dat hij niet afwijzend staat tegenover een nieuwe ambtstermijn van president Ion Iliescu. Iliescu die inmiddels aan zijn derde termijn bezig is hoewel de grondwet er slechts twee toestaat staat nog steeds bovenaan in de populariteitspolls, terwijl Nãstase (die veel directer de uitvoerende macht vertegenwoordigt en dat wellicht liever ook na 2004 blijft doen) langzaam aan populariteit moet inboeten. Om de herverkiezing mogelijk te maken, zou de constitutie op dit punt gewijzigd moeten worden. Momenteel wordt druk gedebatteerd over aanpassingen van de grondwet. Ook de bevolking kan haar mening kenbaar maken, door middel van gratis postkaarten. Iliescu maakt echter op 26 augustus een einde aan de speculaties en verklaart: Het spijt me voor Adrian Nãstase, maar ik stel me niet meer kandidaat. Nãstase geeft zich echter niet gewonnen en stelt op 26 september dat de stem van het volk doorslaggevend zal zijn... Mulder terug Ziarul Financiar meldt dat Henk Mulder terugkeert als directeur van de Roemeense afdeling van ABN AMRO, na het op handen zijnde vertrek van Robert Rekkers, die overstapt naar Banca Transilvania. Mulder, die de eerste directeur van ABN AMRO-Roemenië was en in 1998 werd bekroond als bankier van het jaar, krijgt de volgende dagen direct veel publiciteit als hij openlijk (en tot ergernis van minister van Financiën Mihai Tãnãsescu) zijn twijfel uitspreekt over het voornemen van de regering om de grootste bank van het land, BCR (Roemeense Handelsbank), daadwerkelijk te privatiseren. De andere Nederlandse financiële dienstverlener op de Roemeense markt, ING, die verbaal in de race is om BCR te kopen, mengt zich niet in de polemiek, maar doet op een andere wijze van zich spreken, als bekend 8 Iliescu en Nãstase