Jaarverslag 2011 Mei 2012

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Mei 2012

2 Voorwoord Ons Middelbaar Onderwijs, opgericht in 1916, is een vereniging van scholen voor voortgezet onderwijs in voornamelijk Noord-Brabant. De scholen, van gymnasium tot en met praktijkonderwijs, ontwikkelen de talenten van iedere leerling door goed onderwijs te bieden geïnspireerd vanuit de katholieke traditie. Zo verwerven de leerlingen passende startposities voor vervolgonderwijs en voor toetreding tot de maatschappij. De scholen van de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs kennen een grote verscheidenheid. Die verscheidenheid vormt de bron voor kennisdeling en daarmee voor het versterken van de professionaliteit van onze docenten. Door het benutten van schaalvoordelen zijn de scholen bovendien samen sterker en kunnen ze toch kleinschalig blijven. En daar profiteren onze leerlingen van. Doel jaarverslag Sinds 2010 is de planning- & controlcyclus binnen Ons Middelbaar Onderwijs gebaseerd op het kalenderjaar. Hiermee volgt de planning de verslaggeving voor het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Dit jaarverslag laat zien in welke mate Ons Middelbaar Onderwijs de doelstellingen voor 2011 heeft gerealiseerd die zijn vastgelegd in de beleidsagenda en de financiële kaders van Leeswijzer Het jaarverslag bestaat uit drie gedeeltes. Deel A bevat een kort verslag vanuit alle scholen van Ons Middelbaar Onderwijs. Deel B is het bestuursverslag, met daarin aandacht voor de speerpunten van het onderwijsbeleid, werkgeverschap, maatschappelijke verantwoordelijkheid, bedrijfsvoering, de toekomst en het verslag van de raad van toezicht. Deel C bestaat uit de jaarrekening over 2011, waarin de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening aan de orde komen inclusief toelichtingen. Deel D bevat alle bijlagen. Contactgegevens Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs Postbus 574 tel: (013) AN Tilburg fax: (013) Spoorlaan info@omo.nl 5038 CB Tilburg website: pag. 1 van 90

3 Aantal leerlingen per schoolsoort Totaal aantal leerlingen 87% 89% 85% 87% 85% 86% 89% 90% 89% 88% 91% 92% 94% 95% 96% 97% 96% 96% 94% 95% 94% 96% 94% 94% 93% 93% 96% 96% 95% 95% 94% 95% 94% 95% 93% 94% A. Onderwijs Kerngegevens 100% 98% 96% 94% 92% 90% 88% 86% 84% 82% 80% Slagingspercentages 2009, 2010 en 2011 Vmbo Bbl Vmbo Kbl Vmbo Gl Vmbo Tl Havo Vwo Landelijk 2009 OMO 2009 Landelijk 2010 OMO 2010 Landelijk 2011 OMO Aantal leerlingen per schoolsoort Brugperiode (leerjaar 1-2) Vmbo (leerjaar 3-4) Havo/Vwo (leerjaar 3) Havo (leerjaar 4-5) Vwo (leerjaar 4-5-6) Lwoo (leerjaar 1-4) Praktijkonderwijs Totaal aantal leerlingen OMO (excl vavo) B. Personeel Aantal medewerkers Leeftijdsopbouw personeel 0% 10% 20% 30% 40% 50% % Percentage mannen en vrouwen t/m 30 jaar jaar jaar 50% 57% 56% 52% 52% 40% 48% 48% 43% 44% 30% Man Vrouw C. Financiën Weerstandsvermogen 19% jaar vanaf 61 jaar Solvabiliteit (inclusief voorzieningen) 60% 18% 17% 16% 18,2% 18,2% 16,7% 17,5% 40% 20% 50% 46% 40% 39% 15% % pag. 2 van 90 Noot: Er bestaat geen perfecte correlatie tussen het aantal leerlingen en het aantal medewerkers. De achtergrond van de piek in aantal medewerkers in 2010 wordt toegelicht in de jaarrekening, bij de toelichting op de personeelslasten.

4 Inhoudsopgave DEEL A: ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS: DE SCHOLEN DEEL B: BESTUURSVERSLAG 1. ONDERWIJS ONDERWIJS IN KERNCIJFERS KOERS GOED ONDERWIJS BIEDEN KWALITEITSGELDEN VO TOEZICHTARRANGEMENTEN ACTUELE ONDERWIJSKUNDIGE ONTWIKKELINGEN VEILIGHEID OP SCHOLEN IDENTITEIT KWALITEITSZORG EN VENSTERS VOOR VERANTWOORDING HET STIMULEREN VAN LEERLINGEN DOOR OMO-PRIJZEN HERSCHIKKING, SAMENWERKING, FUSIE EN OVERNAME WERKGEVERSCHAP PERSONEEL IN KERNCIJFERS DE LERAAR CENTRAAL WERKPLEZIERONDERZOEK ARBEIDSVERHOUDINGEN EN ARBEIDSVOORWAARDEN PROMOTION KENNISNETWERKEN LERARENOPLEIDING OPLEIDEN TOT ICT DOCENT ONDERWIJS IN MAATSCHAPPELIJK PERSPECTIEF PARTNERSCHAP MET NKO HERIJKING BELEID OUDERBIJDRAGE REGLEMENT LEERLINGENZAKEN HUISHOUDELIJK REGLEMENT EN HET MANAGEMENTSTATUUT REGLEMENT RADEN VAN ADVIES AFHANDELING VAN KLACHTEN BEDRIJFSVOERING BEDRIJFSVOERING IN KERNCIJFERS ONTWIKKELINGEN OP ICT GEBIED OVERHEAD PROFESSIONALISERING ADMINISTRATIEVE PROCESSEN ANALYSE VAN HET RESULTAAT FINANCIËLE VERANTWOORDING RISICOPARAGRAAF TREASURY EN SCHATKISTBANKIEREN HUISVESTING EN VASTGOEDREGISTRATIE INTERNE BEHEERSING EN TOEZICHT COLLECTIEVE INKOOP...57 pag. 3 van 90

5 5 TOEKOMST BELEIDSVOORNEMENS FINANCIERINGSSTRUCTUUR BEGROTINGSCIJFERS VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT DEEL C: JAARREKENING 2011 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING ENKELVOUDIGE JAARREKENING TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING CONTROLEVERKLARING DEEL D: BIJLAGEN BIJLAGE 1. GEOORMERKTE DOELSUBSIDIES OCW (RJ 660, MODEL G)... 1 BIJLAGE 2. BEZOLDIGING VAN BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS EN WOPT (MODEL H)... 4 BIJLAGE 3. DEELNEMINGEN/VERBONDEN PARTIJEN BEHOREND TOT DE VERENIGING... 5 BIJLAGE 4. ORGANISATIE ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS... 6 BIJLAGE 5. HONORARIUM EXTERNE ACCOUNTANT... 8 BIJLAGE 6. SLAGINGSPERCENTAGES BIJLAGE 7. TOEZICHTARRANGEMENTEN (PER 31 DEC. 2011)...12 BIJLAGE 8. PERSONEEL IN CIJFERS...14 BIJLAGE 9. REGIONALE SAMENWERKINGSVERBANDEN...22 BIJLAGE 10. INSTELLINGEN VOOR HOGER EN WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS...24 BIJLAGE 11. BEGRIPPENLIJST...25 BIJLAGE 12. LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN...28 pag. 4 van 90

6 Deel A: Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs: de scholen pag. 5 van 90

7 2College rector: Ad Poulisse opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Durendael, Oisterwijk Cobbenhagenlyceum, Tilburg Cobbenhagenmavo, Tilburg Wandelbos, Tilburg Ruiven, Berkel-Enschot Jozefmavo, Tilburg Vluchtelingen, Oisterwijk Het onderwijs van 2College is gericht op het actief en zelfstandig leren van leerlingen. Er wordt gezocht naar een balans tussen onderwijs gericht op het halen van een diploma en persoonlijkheidsvorming. De ambitie van 2College is dat elke leerling altijd verder komt, een diploma haalt en leiding leert geven aan zichzelf. In 2011 zijn er diverse projecten gestart op de school. Op locatie Durendael zijn lwooleerlingen begonnen in het vmbo, en op de Cobbenhagenmavo is een ICT-route gestart. Op Durendael en Cobbenhagenlyceum zijn twee bloeiende afdelingen met tweetalig onderwijs en het international baccalaureat-programma. Daarnaast is in 2011 gestart met een technasium op het Cobbenhagenlyceum, als enige in de regio Tilburg. 2College is mede kartrekker van de academische opleidingsschool Tilburg. Alle opleidingen op alle scholen van 2College kregen in 2011 van de inspectie het hoogst mogelijke oordeel. In 2011 was er grote voortgang te zien in de huisvesting van 2College: op 4 februari 2012 kwamen er 13 extra lokalen voor de locatie Durendael gereed. Er is ook besloten om eind 2013 nieuwbouw te realiseren voor 400 leerlingen van de Cobbenhagenmavo, en er is overleg met de gemeente over nieuwbouw van de Jozefmavo. Baanderherencollege directeur: Leon Spaan opleidingen: vmbo, praktijkonderwijs locatie: Boxtel Het Baanderherencollege is een school waar over de volle breedte onderwijs wordt aangeboden op het vmbo. Van de basisberoepsgerichte leerweg tot de theoretische leerweg en alle vier de sectoren techniek, economie, landbouw en zorg & welzijn. Het praktijkonderwijs geeft aan leerlingen met een cognitieve beperking een opleiding die aansluit op hun mogelijkheden en interesses, waardoor zij voorbereid worden op het verrichten van vaardigheden tot het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. Eerlijkheid, rechtvaardigheid, toegankelijkheid en oprechte belangstelling bepalen het leefklimaat op school. In het kader van maximale persoonlijke ontplooiing richt het Baanderherencollege zich niet alleen op de specifieke onderwijsdoelstellingen, maar ook op doelen op het gebied van de sportieve, culturele, sociaal-emotionele en levensbeschouwelijke vorming. Daarbij wordt de leerling tevens respect voor de leefomgeving bijgebracht. In 2011 is gestart met de TH-klas; een schakelmogelijkheid voor leerlingen op het snijvlak van vmbo en havo. Daarnaast wordt een duidelijke beweging richting maatwerktrajecten voor de leerlingen gemaakt. Om dat gerealiseerd te krijgen, is de school overgestapt van een 50-minutenrooster naar een 45-minutenrooster. Hierdoor is pag. 6 van 90

8 er ruimte ontstaan voor vijf maatwerkuren (zogenoemde BHC-uren) per leerling. Daarnaast is er meer nadrukkelijke aandacht gekomen voor loopbaanleren (LOB). In het praktijkonderwijs heeft het werken in leerzones voor competentiegericht onderwijs in 2011 qua huisvesting zijn afronding bereikt. De Nieuwste School directeur: Maria Michels opleidingen: vwo, havo, mavo locatie: Tilburg De Nieuwste School (DNS) is een kleinschalige school voor mavo, havo en vwo. De school onderscheidt zich door de verwondering van de leerling als uitgangspunt te nemen. De experts stellen thema s op. Onder intensieve begeleiding van de mentor en de expert gaat de leerling volgens een beproefde onderzoeksmethode zelf op zoek naar de antwoorden. Vervolgens delen de leerlingen hun opgedane kennis, inzichten en vaardigheden met elkaar en met hun docent. Deze werkwijze leidt tot een rijk en gevarieerd onderwijsklimaat dat leerlingen gedurende hun hele schoolloopbaan uitdaagt en motiveert. De leerling leert zo bovendien de verantwoordelijkheid voor de eigen leerweg te nemen. Het onderwijsconcept van DNS draagt sterk bij aan alle facetten van de persoonlijke ontwikkeling en gaat dus veel verder dan enkel de cognitieve ontwikkeling. Het bereidt hen bovendien uitstekend voor op het vervolgonderwijs. In 2011 is De Nieuwste School verhuisd naar de Sint Josephstraat 106. Op deze locatie heeft DNS nu de huisvesting die past bij de ontwikkelingen van de school. Duhamel College directeur: Ad Machielse opleiding: vmbo locatie: s-hertogenbosch Het Duhamel College is een vmbo-school voor de leerling die wil leren met hoofd, hart en handen. Duhamel werkt met een zorgvuldig handelingsplan, een nauwkeurig en up-todate leerlingvolgsysteem en een duidelijke structuur. Met een vanzelfsprekende zorg voor de leerling ademt de school een sfeer van rust en regelmaat waar iedereen zich veilig voelt. Duhamel is kleinschalig van opzet. Een kernteam zorgt voor korte lijntjes waardoor personeel, budget en leerlingzorg strak geregeld zijn. Door intensieve samenwerking vinden leerlingen drempelloos hun weg naar het mbo en bedrijven in de buurt. Door hard werken en enthousiasme van het schoolteam zijn er aanzienlijk minder voortijdig schoolverlaters. Volgens de inspectie is het kader- en basisonderwijs op orde. Het slagingspercentage in 2011 was 100 procent. De school is bovendien financieel gezond. In 2010 ging het vakcollege techniek van start, in 2012 volgt ook het vakcollege zorg & welzijn. De afdeling sport gaat meer accent leggen op sportlessen. Sinds 2010 werkt Duhamel College intensief samen met het Hervion College en Van Maerlant om de toekomstige vmbo-leerling een breder aanbod te bieden in een nieuw Stedelijk College 's- Hertogenbosch. pag. 7 van 90

9 Eckartcollege rector: Jean Wiertz opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Eckartcollege, Eindhoven Pleincollege Nuenen, Nuenen Het Eckartcollege en het Pleincollege Nuenen zijn samen één school met een uitgebreid onderwijsaanbod. De locatie in Nuenen heeft ook nog een theateropleiding. Diversiteit, betekenisvol leren en sociale vorming zijn belangrijke speerpunten. Daarnaast leren de leerlingen om actief en zelfstandig te leren en verantwoordelijkheid te nemen. Zo worden zij goed voorbereid op het vervolgonderwijs en de maatschappij. Op het Eckartcollege voelt het vertrouwd en daarom voelen leerlingen zich al snel thuis. Een omgeving die stimuleert en inspireert! De school heeft sinds 2009 het keurmerk van het Ministerie van OCW als academische opleidingsschool. Verder is de school een begaafdheidsprofielschool, wat wil zeggen dat de school is aangesloten bij een landelijk netwerk van scholen die onderwijs bieden aan leerlingen die meer getalenteerd, hoogintelligent of (hoog)begaafd zijn. Via speciale havokans-klassen krijgen mavoleerlingen de kans om op te stromen naar havo. In 2011 zijn er veel belangrijke ontwikkelingen geweest binnen de school. Binnen de sectoren van het vmbo zijn gerealiseerd: een werkplekkenstructuur, leren in de beroepscontext, leren en werken in leergebieden en vakoverstijgend werken. Het mavo ontwikkelde havo-kans en het havo maakt havisten competent voor het hbo (het hacoproject). Voor zowel havo als vwo werd een hoger niveau van Engels aangeboden via Cambridge English. Binnen het vwo is het gymnasium versterkt en werd een cultuurvariant ontwikkeld. Elzendaalcollege rector: Jacques Marsmans opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Boxmeer Gennep Het Elzendaalcollege staat voor kwaliteit en voor een prettige en veilige sfeer. De school bouwt aan de toekomst: haar eigen toekomst en de toekomst van de leerlingen, die in vervolgopleidingen tot de beste studenten behoren. Het Elzendaalcollege vindt inspiratie in het motto: Samen ontdekken waar je goed in bent. In het schooljaar is overeenstemming bereikt met de gemeente Boxmeer over plannen om schoolgebouwen in Boxmeer te renoveren en voor een deel uit te bouwen. De school hoopt in het volgende schooljaar daadwerkelijk met de bouwwerkzaamheden te kunnen beginnen. pag. 8 van 90

10 Fioretti College directeur: Edward de Gier opleidingen: vmbo, praktijkonderwijs locatie: Veghel Het Fioretti College werkt vanuit een katholieke achtergrond aan de opdracht leerlingen van 12 tot 18 jaar, ongeacht hun talenten en sociale achtergrond, met goed onderwijs en zorgzame begeleiding voor te bereiden op het vervolgonderwijs en in het verlengde daarvan op een plaats in de maatschappij. Vanuit dit perspectief is er zorg en respect voor iedereen en voor alle culturen. Door goed onderwijs en begeleiding bij het leren aan te bieden, wil de school ervoor zorgen dat de leerlingen zich breed ontwikkelen. Het streven is leerlingen in vier of maximaal vijf jaren een diploma te laten behalen, zodat zij goed verder kunnen studeren in het vervolgonderwijs en zij zich thuis voelen in de maatschappij. Het onderwijs is praktisch en persoonlijk. Centraal staan begeleiding bij het leren leren, het leren kiezen en het leren omgaan met elkaar en in de maatschappij. Zo wordt ervoor gezorgd dat de leerlingen zich breed ontwikkelen. In 2011 is de krimp van het leerlingenaantal omgebogen in een lichte groei. Desondanks heeft de locatie Kasteellaan, te Sint-Oedenrode, haar deuren moeten sluiten. In Veghel is de relatie met de omgeving sterk verbeterd. Dat heeft geleid tot een goede aanmelding voor het schooljaar In 2011 is met alle belanghebbenden gewerkt aan het nieuwe schoolplan. Samen met het herstelde vertrouwen in de school geeft dit het Fioretti College een goede basis voor de toekomst. Gymnasium Beekvliet rector a.i.: Titus Frankemölle opleiding: vwo locatie: Sint-Michielsgestel Leerlingen ruimte geven. Daar staat Gymnasium Beekvliet voor. Ook buiten de lessen krijgen de leerlingen de ruimte om zich te ontwikkelen. Er zijn verbredingsprojecten en leerlingen doen aan tal van olympiades mee, waar ze heel vaak in de prijzen vallen. Muziekavonden, vieringen, toneelvoorstellingen en sportactiviteiten op school worden georganiseerd door de leerlingen die daarvan heel veel leren. Alle leerlingen gaan bovendien tijdens hun schoolcarrière op uitwisseling. Zij verlaten dan hun veilige, kleine school om een week te gast te zijn bij een buitenlandse (vaak veel grotere) school. Dit alles indachtig de slogan Ontwikkel je talenten, verleg je grenzen, voel je thuis. Er wordt uitdagend en vernieuwend bèta-onderwijs aangeboden voor natuurkunde, scheikunde en biologie in het in 2011 gerealiseerde paviljoen. Bij de moderne vreemde talen is de doeltaal de voertaal geworden. Leerlingen bereiden zich voor op de externe examens in het kader van Cambridge, Goethe en Delf Scolaire. Er zijn gamma-projecten waarbij vakken als economie, aardrijkskunde, geschiedenis, filosofie en levensbeschouwing samenwerken. Omdat er gewerkt wordt vanuit het hebben van hart voor elkaar, wordt leerlingen een uitgebreid pakket van steunlessen, vakbegeleidingen en mentoractiviteiten aangeboden. Daar heeft de school succes mee, want de doorstroomcijfers zijn uitzonderlijk goed. 90% van de leerlingen haalt onvertraagd het gymnasiumdiploma. pag. 9 van 90

11 Hervion College directeur: Hub. Quaedflieg Opleiding: vmbo locaties: Hervion College, s-hertogenbosch Van Maerlant, s-hertogenbosch Het Hervion College biedt onderwijs aan in alle leerwegen van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo). Op beide locaties wordt onderwijs in de sector economie aangeboden. De school ziet het als haar taak leerlingen in een veilige en inspirerende leer- en werkomgeving adequaat en eigentijds onderwijs aan te bieden waarbij de individuele ontwikkeling van leerlingen en een optimaal toekomstperspectief leidend zijn. Het Hervion College heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in onderwijsvernieuwing. De teamstructuur, waarbij het onderwijs en de leerlingenzorg in handen zijn van een vast team medewerkers, leidt ertoe dat leerlingen zich eerder gekend en daarmee thuis voelen op school. Na de bestuurlijke overdracht van het Hervion College aan de Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs in augustus 2010 zijn in 2011 de eerste stappen gezet om samen met het Duhamel College te komen tot de ontwikkeling van één Stedelijk College s-hertogenbosch met een breed en aantrekkelijk aanbod van (beroeps-)opleidingen in de sectoren Techniek, Zorg & Welzijn en Economie. Hierin ziet de school een uitgelezen kans voor haar leerlingen om hun talenten nóg betere ontwikkelkansen te bieden. Instelling Voortgezet Onderwijs Deurne rector: Monique van Roosmalen opleidingen: vwo, havo, vmbo, praktijkonderwijs locaties: Peellandcollege, Deurne Alfrinkcollege, Deurne Hub van Doornecollege, Deurne De Sprong, Deurne De afgelopen jaren is de Instelling VO Deurne zich gaan beschouwen als een actief medespeler van Brainport. Enige jaren geleden, vóór de notitie Brainport 2020, kwam in Helmond de Automotive Campus tot bloei. De maakindustrie, Automotive, ten dienste van mobiliteit was een (kennis)ontwikkeling waarvoor vmbo en mbo nog geen specifieke opleiding verzorgden. Men ging aan de slag en steunde elkaar. In enkele jaren tijd ontstond een volwassen curriculum Automotive voor het vmbo. De modules worden nu kant en klaar uitgegeven door het Consortium Beroepsonderwijs. De Automotive Straat staat in het middelpunt van het Hub van Doornecollege. De prominent aanwezige DAF is een studievoorbeeld van een topsegment uit de Nederlandse maakindustrie. In het havo/vwo van het Peellandcollege ontwikkelt men het curriculum science. Voor onderzoek, ontwerp en realisatie van een science-werkstuk zal ook voor de leerlingen van havo/vwo de Automotive Straat een aantrekkelijke leeromgeving zijn. Tevens is binnen het Peellandcollege het predicaat Business school verworven. Marketing is een belangrijk onderdeel binnen het curriculum voor het vak management & organisatie (m&o). Ondernemen en relaties leggen met het bedrijfsleven buiten de schoolomgeving is een van de doelstellingen. In het ondernemerscafé Deurne werden de presentaties van de profielwerkstukken in relatie tot ondernemen en onderwijs gepresenteerd. pag. 10 van 90

12 Jacob-Roelandslyceum rector: Leon Spaan opleidingen: havo, vwo locatie: Boxtel Het Jacob-Roelandslyceum verzorgt kwaliteitsrijk onderwijs, rekening houdend met verschillen tussen leerlingen op terreinen als begaafdheid, sociale en culturele achtergronden en gewenste leerstijlen. In 2011 heeft de school verder gewerkt aan de vormgeving van de onderwijskundige profilering. Het technasium, Engels plus en cultuur bieden leerlingen keuzemogelijkheden die excellentie bevorderen. Ook docenten die binnen de profileringen opereren, zijn in de gelegenheid hun sterke kanten beter te maken en vernieuwend onderwijs op te zetten. In 2011 zijn daarnaast drie pilots voorbereid die in schooljaar worden uitgevoerd. De pilots zijn erop gericht het onderwijs meer te personaliseren zodat de motivatie van de leerlingen toeneemt en de leeropbrengsten beter worden. In de eerste pilot werken leerlingen van een klas bij alle vakken met een laptop. In de tweede pilot krijgen leerlingen bij het vak Nederlands in groepen van wisselende grootte en samenstelling les. Waar het kan, wordt les gegeven in grote groepen; intensieve begeleiding vindt plaats in kleine groepen. De docenten worden hierbij ingezet op grond van hun sterke kanten. De derde pilot wordt uitgevoerd bij beeldende kunst: onderwijsassistenten/instructeurs met specifieke vakkennis nemen op bepaalde momenten de les over en ondersteunen de vakdocent, zodat deze zich kan concentreren op de kwaliteit van het beeldend proces. Jeroen Bosch College rector: Lian Derks opleidingen: vwo, havo, vmbo-t locatie: s-hertogenbosch Het Jeroen Bosch College (JBC) is sterk in de ontwikkeling van zelfstandigheid bij leerlingen. In de begeleiding zijn aandacht en zorg op elk kind toegesneden. Het eigentijdse onderwijs vindt er plaats in een open en vriendelijke sfeer. Jeroen Bosch College heeft een technasiumvariant op het vwo, die in 2011 is uitgebreid naar het havo. JBC profileert zich met het geven van PLUS-uren: persoonlijke begeleiding bij leren en leven met als doel uitval te beperken en met het accent op studie. Deze uren worden ingezet voor extra ondersteuning in de verschillende vakken en voor een extra aanbod buiten het reguliere curriculum. Het jaar 2011 kenmerkt zich door een interne verbouwing: ten behoeve van het technasium werd een R&D-ruimte (research and development) gerealiseerd. Deze ruimte maakt eigentijds, modern bèta-onderwijs mogelijk. Het JBC heeft een eigen interne opleidingsschool, het JBOS (Jeroen Bosch Opleidingsschool), die zich richt op de professionalisering van de docent. De belangrijkste activiteit van 2011 is collegiale consultatie, die is ingezet om een kwaliteitsimpuls te geven. Tot slot heeft het JBC in oktober 2011 een nieuwe rector gekregen. pag. 11 van 90

13 Kwadrant Scholengroep rector: Titus Frankemölle opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Hanze College, Oosterhout Cambreurcollege, Dongen Onder het motto 'Rijkdom in verscheidenheid' geven beide scholen invulling aan modern onderwijs waarin de leerling centraal staat. In Oosterhout is er gestart met de Stichting Vrienden van het Hanze College. Na een presentatie over het belang van het economisch doel van het vmbo, was dat voor een aantal Oosterhoutse bedrijven meer dan voldoende aanleiding om zich te verenigen in deze stichting. Verder is overleg gestart met het ROC West-Brabant om door verregaande samenwerking een aantrekkelijk beroepscollege voor vmbo en mbo te realiseren en een breed vmbo in stand te houden. In Dongen springen de ontwikkeling van het lwoo, de invoering van mavoplus, de visitatie van het tweetalig onderwijs op het vwo en de aanzet voor de invoering van het tweetalig onderwijs voor de havo in het oog. Er wordt nagedacht over nieuwe huisvesting die past bij de onderwijskundige en energetische opvattingen van deze tijd. Werken in teams met eigen speerpunten leidt tot meer betrokkenheid van docenten. Besef van kwaliteitszorg draagt bij tot een beter en doelmatiger leerproces met afwisselende werkvormen in een moderne leeromgeving. Lyceum Bisschop Bekkers rector: Peter Smetsers opleidingen: vwo, havo locatie: Eindhoven Lyceum Bisschop Bekkers is een kleine school waar hard werken samengaat met plezier en een goede sfeer. Internationalisering krijgt veel aandacht: de school is erkend als Elosschool en biedt versterkte programma s met de daarbij behorende internationale diploma s in Frans, Duits, Engels en Spaans, internationale uitwisselingen en educatieve reizen. In de onderbouw kunnen de leerlingen clinics volgen, onder meer in kunst, sport en science. Kunst (beeldend en muziek) behoort bovendien tot de eindexamenvakken. Het predicaat Universumschool staat garant voor veel activiteiten bij de exacte vakken waaronder een schoolbrede projectweek op het gebied van duurzaamheid. Tot begin 2011 heeft een beoogde fusie van het Lyceum Bisschop Bekkers met het Montessoricollege uit Eindhoven op de agenda gestaan. Het is uiteindelijk niet tot een fusie gekomen en het Montessoriconcept is niet overgenomen. Een en ander heeft medio 2011 geleid tot de keuze voor versterking van de bestaande identiteit van de school met een grotere nadruk op het plezierige karakter en met behoud van de kwaliteitskenmerken. Het personeelbestand is in evenwicht gebracht met het aantal leerlingen zonder dat afbreuk is gedaan aan het gevarieerde lesaanbod. pag. 12 van 90

14 Maaslandcollege rector: Jacq. van Meegen opleidingen: vwo, havo, vmbo locatie: Oss Het Maaslandcollege is een moderne kwaliteitsschool met een internationale oriëntatie. Het motto van de school is grenzen verleggen dat zowel letterlijk als figuurlijk kan worden opgevat. Iedere leerling wordt uitgedaagd om het beste uit zichzelf te halen en daarmee zijn of haar talenten te ontwikkelen. Het Maaslandcollege profileert zich in Oss en omgeving met tweetalig onderwijs, de researchopleiding en een hoogwaardige β-opleiding. Daarnaast is er een gevarieerd programma voor sport en cultuur en zijn er internationale uitwisselingen is een jaar van hoogtepunten geweest. In het eerste deel van het jaar zijn de voorbereidingen getroffen voor de uitbreiding van de vwo-researchopleiding naar het tweede leerjaar zodat deze in augustus van start kon gaan. In september hebben zich maar liefst 100 leerlingen meer ingeschreven dan het jaar ervoor. Daarnaast is aan 100 leerlingen het international baccelaureat uitgereikt. Ook voor de derde wereld is enthousiast gewerkt. Tijdens de kerstactie is maar liefst opgehaald voor een onderwijsproject in Zuid-Afrika. Maurick College rector: Huub van der Linden opleidingen: vwo, havo, vmbo locatie: Vught Het Maurick College is een brede scholengemeenschap waar op basis van de Daltonfilosofie gewerkt wordt aan het maximaliseren van de talentontwikkeling van de leerling. Aan de hand van de Daltonpijlers, kiezen in verantwoordelijkheid, samenwerken en zelfstandigheid wordt specifiek gewerkt aan de menswording van de leerling. Daarmee wordt de leerling voorbereid op het vervolgonderwijs en zijn plaats in de maatschappij. In het kalenderjaar 2011 zijn er veel ontwikkelingen geweest. Allereerst is begin 2011 de nieuwbouw in gebruik genomen die voor medewerker en leerling een nieuwe uitdagende leeromgeving heeft opgeleverd. Tegelijkertijd is een begin gemaakt met het renoveren van het huidige gebouw, dat in april 2012 eveneens gebruikt gaat worden. De school wil ook in de toekomst aansluiten op de maatschappelijke ontwikkelingen. Daarom is in 2011 gestart met het reflecteren van het Daltononderwijs. Er wordt een plan ontwikkeld over hoe daar in de toekomst organisatiebreed invulling aan gegeven kan en moet worden. pag. 13 van 90

15 Merletcollege rector: Paul Metzemaekers opleidingen: vwo, havo, mavo, vmbo locaties: Grave Mill Cuijk Het Merletcollege wil voor zijn leerlingen een waardevolle en inspirerende school zijn. In de dagelijkse omgang met elkaar moet de school daarom voelen als een tweede thuis: veilig, warm, welkom, sfeervol en uitdagend. Die kenmerken wil de school naar voren laten komen in de lessen en alles wat een leerling daarbuiten op school meemaakt. Op het voortgezet onderwijs groeit de leerling van jongere naar jongvolwassene; een boeiend en cruciaal proces, dat de basis legt voor het latere leven. De school stelt er eer in dat proces succesvol te laten verlopen. In 2011 kende de inspectie de school voor alle opleidingen het basistoezicht toe. In het Elsevier-onderzoek werd de afdeling vmbo-kader van het Merletcollege in Mill bij de vijf beste van het land genoemd. De focus heeft in 2011 gelegen op verbetering van de financiële positie, de interne organisatie en de aantrekkingskracht van de school. Mill-Hillcollege rector: Carin Zandbergen opleidingen: vwo, havo, mavo locatie: Goirle Het Mill-Hillcollege is een school waar het draait om de ontwikkeling van leerlingen tot volwaardige deelnemers aan de maatschappij. Het Mill-Hillcollege bereidt de leerlingen voor op het vervolgonderwijs dat het beste bij het individu past, waarbij de ontwikkeling van kennis, vaardigheden én persoonskenmerken de uitgangspunten vormen. Het Mill- Hillcollege is ontstaan vanuit de Fathers van Mill-Hill en heeft nog altijd de zorgzaamheid voor de Derde Wereld hoog in het vaandel staan. Om het onderwijs te verdiepen, zijn de secties opgegaan in vier faculteiten waardoor de samenwerking veel beter is. De faculteiten zijn onder andere bezig met een gezamenlijke body of knowledge waardoor de leerling beter bediend kan worden. Zo is er in 2011 in de onderbouw gestart met bèta-oriëntatie die vooruitloopt op het vak NLT (Natuur, Leven en Techniek) in de bovenbouw. Verder is de basis gelegd voor alpha-oriëntatie die leidt tot een aanbod van zowel Frans, Duits als Spaans in de brugklas. Hierdoor wordt de leerling in de gelegenheid gesteld om zelf te kiezen in welke taal eindexamen wordt gedaan. Daarnaast wordt er op het Mill-Hillcollege veel aandacht geschonken aan cultuur en sport. Want op het Mill-Hillcollege leer je immers meer! pag. 14 van 90

16 Munnikenheide College directeur: Carina Reuvers opleidingen: vmbo locaties: Etten-Leur Rucphen Leerlingen van het Munnikenheide College worden voorbereid op een succesvolle instroom in het mbo en de maatschappij. De school realiseerde in 2011, tegen de demografische ontwikkeling in, een toename van 80 leerlingen. Door middel van een sterk kwaliteitszorgsysteem met verbeterplannen op het verschil SE-CE, werkt de school aan gerichte kwaliteitsverbetering in alle facetten van de organisatie. Belangrijke ontwikkelingen op onderwijsgebied waren: (her)ontwikkeling schoolregels voor beide locaties; transparantie van de organisatie door openstellen van Vensters voor Verantwoording en Magister voor ouders; aangescherpte monitoring rendement extra reken- en taallessen; start ambitieus ICT-project; voorbereiding invoering passend onderwijs. Intern is er gewerkt aan inzichtelijkheid en efficiëntie van bedrijfsprocessen, het systematisch werken aan kwaliteit in vakgroepen en kernteams en de uitvoering van de functiemix in een succesvolle benoemingsprocedure LC-docenten. Helaas was 2011 ook een jaar van financiële tegenvallers en bezuinigingen. Er was sprake van veel langdurig ziekteverzuim en een forse overschrijding van het begrotingsbudget. Door de grote betrokkenheid en verantwoordelijkheid van personeel heeft de school ook in 2011 een goede naam, met kwalitatief goed en zorgzaam onderwijs, behouden. De school heeft alle vertrouwen in een gezonde toekomst. OMO Scholengroep Bergen op Zoom e.o. rector: Marcel van Loo opleidingen: vwo, havo, mavo, vmbo locaties: Mollerlyceum Bergen op Zoom Mollercollege Zuidwesthoek, Ossendrecht t R@velijn, Steenbergen De scholengroep is een sterke onderwijsspeler in de regio en profileert zich als kansenschool. Kenmerkend zijn de kleinschaligheid van de organisatie en de kwaliteit van onderwijs en leerlingbegeleiding. De scholen werken hierbij vanuit een grote zelfstandigheid en een individuele ontwikkelingsgang. Dit leidt binnen elke school tot een eigen cultuur, die op zijn beurt zorgt voor herkenbaarheid en een onderscheidende inkleuring van de onderlinge beleidsafspraken. In het kalenderjaar 2011 is er veel goeds gebeurd in de scholengroep. Het project de modelschool kent een voorspoedig verloop en levert op het gebied van instroom veel resultaat op. Er is in de scholengroep een goede balans tussen doelen, inzet van middelen, solidariteit, focus op het primaire proces en strategisch denken. In het samenwerkingsverband VO zijn stappen gezet richting implementatie passend onderwijs en de interne zorgstructuren zijn sterk. In Ossendrecht verrijst een prachtig vmbogebouw en in Steenbergen is net een nieuw modern gebouw betrokken. Er wordt een nieuw project op het gebied van identiteit, maatschappelijke betrokkenheid en presentatietechniek voorbereid. Dit bovenschoolse project brengt ons in partnerschap met Israëlische instanties. pag. 15 van 90

17 OMO Scholengroep De Langstraat rector: Jan van Pelt opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Dr. Mollercollege, Kaatsheuvel Dr. Mollercollege, Waalwijk Walewyc, Waalwijk d Oultremontcollege, Drunen De verschillende locaties van OMO Scholengroep De Langstraat willen (elk met hun eigen accenten) onderwijs op maat bieden, respect als kernwaarde overdragen, zorg en begeleiding bieden ten dienste van het leerproces en aandacht schenken aan de totale ontwikkeling van de leerling. Hiermee doet we recht aan onze sturingsfilosofie waarbij een eigen onderwijskundige profilering van de locaties een groot goed is en tegelijkertijd de backoffice -processen gezamenlijk onder centrale regie worden uitgevoerd. Het jaar 2011 stond mede in het teken van het gezond maken van de bedrijfsvoering. Oplopende kosten en teruglopende inkomsten noodzaakten tot het maken van keuzes en efficiënter werken. De scholen in Waalwijk en Drunen werkten hard aan nieuwbouw en verbouw. Naar verwachting wordt in beide plaatsen in 2012 gestart met de werkzaamheden en is de oplevering in De locatie Kaatsheuvel werkte in 2011 voor het eerst los van de locatie in Waalwijk in een zelfstandiger verband. Er is een innovatieplan opgesteld om deze locatie op de kaart te zetten en toekomstbestendig te maken. OMO Scholengroep Helmond rector: Hans Schapenk opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Dr.-Knippenbergcollege, Helmond Carolus Borromeus College (ivo-mavo), Helmond Vakcollege Helmond, Helmond Groene Campus (samenwerkingsverband met Helicon), Helmond OMO Scholengroep Helmond kenmerkt zich door een breed onderwijsaanbod op herkenbare locaties, waarin ruimte is voor de eigen cultuur. Het technasium zorgt via externe opdrachtgevers dat er een relatie wordt gelegd tussen techniek en het regionale bedrijfsleven. Een prachtig voorbeeld is het ontwerp van een drijvend platform voor het kanaal in het centrum van Helmond. Via fondsverwerving wordt het mogelijk het ontwerp ook uit te voeren, waardoor de school en Helmond verbonden worden. Het Carolus Borromeus College en de ivo-mavo (individueel voortgezet onderwijs) zijn druk bezig met het vormgeven van een nieuw gebouw (oplevering 2014). In afwachting hiervan wordt er een nieuw onderwijsconcept gevormd: mavo Plus. Het begeleidingssysteem van de ivo-mavo wordt hierbij gecombineerd met de leerambitie van het Carolus. Een klein team begint in een tijdelijke dependance in de wijk Brandevoort met de vormgeving van dit concept voor de brugklas mavo. In 2011 is het Vakcollege meer gaan samenwerken met de Praktijkschool Helmond door de vormgeving van een gezamenlijke brugklas in Het vmbo op de Groene Campus wordt afgebouwd. Het Vakcollege Helmond kreeg in juni 2011 landelijke media-aandacht door de deelname aan Challenge-day. De uitzending werd in augustus op tv uitgezonden en was positieve promotie voor het vmbo in het algemeen en het Vakcollege in het bijzonder. pag. 16 van 90

18 OMO scholengroep Tongerlo rector: Marijke Broodbakker opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Da Vinci College, Roosendaal Gertrudiscollege, Roosendaal Norbertuscollege, Roosendaal Er is in het afgelopen schooljaar door de leerlingen van OMO scholengroep Tongerlo hard gewerkt om hun talenten te ontwikkelen. Hun docenten en hun ouders hebben hen daar vanzelfsprekend bij ondersteund. De school is dan ook trots op de resultaten. De jaarplannen van de deelcolleges zijn een uitwerking van beleid van de overheid, keuzes in Koers 2016 en schooleigen keuzes. Samen worden die de zes ambities voor het onderwijs genoemd: interne doorstroom verhogen, maatwerk voor leerlingen, bevorderen van leerprestaties en excellentie, verbeteren taal- en rekenniveau, versterken van externe gerichtheid en versterken van samenwerking met externe partners. In 2014 wordt One day a dreamschool realiteit door nieuwbouw voor het Da Vinci College, waarvan de bouw start in Het Norbertuscollege en het Gertrudiscollege hebben hun onderwijsconcept verfijnd in leergemeenschappen rond havo, vwo en vwo+ en profilering vmbo-t en vwo-topklas. Met de academische opleidingsschool West-Brabant worden jonge mensen opgeleid tot leraar. Zij doen hun eerste praktijkonderzoek op één van de locaties, waardoor de resultaten direct geïmplementeerd kunnen worden. In 2011 is de Tongerlo academie gestart. In de donkere dagen tussen herfst en kerst is er een scala aan studiemogelijkheden na lestijd aan alle collega s (op, oop en directie) aangeboden. Bovendien doen medewerkers eigen onderzoek (Krachtig Meesterschap, lerarenbeurs, AOS West-Brabant) en werken in een enkel geval aan hun promotie, omwille van de wetenschap en eigen geestelijke verrijking. Rodenborch-College rector: Marjo van IJzendoorn opleidingen: vwo, havo, vmbo locatie: Rosmalen Bij het Rodenborch-College staat talentontwikkeling centraal. Dit realiseren we in twee onderwijsvormen: Jenaplanonderwijs in de onderbouw en VIP onderwijs in de hele school. Bij Jenaplanonderwijs ligt de nadruk op talentontwikkeling van de leerling als individu en als deelnemer van de samenleving. Bij alle vakken wordt wereldoriëntatie als uitgangspunt genomen. Bij VIP onderwijs (Vakken, Integratie en Persoonlijke ontwikkeling) ligt de nadruk op vakkennis. Het Rodenborch-College is daarnaast een Topsporttalentschool. Topsporters met een LOOT-status (Landelijk Overleg Onderwijs Topsport) kunnen op het Rodenborch-College studie en sport combineren. Vwo-leerlingen met een speciale interesse kunnen kiezen voor een extra uitdaging. Deze leerlingen werken aan projecten die zodanig zijn opgebouwd dat leerlingen stapje voor stapje kennis maken met het wetenschappelijk denken. Op die manier willen we het plezier van het ontdekken stimuleren. Dit talenttraject is in 2011 met succes verder ontwikkeld. Het taal-en rekenvaardigheidsonderwijs is ingevoerd en wordt uitgebouwd. De projecten hebben een kwaliteitsimpuls gekregen en de samenwerking met de omgeving is eveneens succesvol. Verder is een kunstgrasveld aangelegd van de pag. 17 van 90

19 Sportalliantie op het terrein van het Rodenborch-College. Dit kunstgasveld is na schooltijd bovendien toegankelijk voor de kinderen uit de nabije omgeving. Roncalli Scholengemeenschap roncalli.mwp.nl rector: Ludo Heesters opleidingen: vwo, havo, vmbo locatie: Bergen op Zoom Met een vooruitstrevende onderwijsaanpak stimuleert Roncalli dat haar leerlingen naast het opdoen van de benodigde kennis ook persoonlijke ontwikkeling doormaken. De competenties die bepalend zijn voor het succes in vervolgonderwijs en de verdere loopbaan zijn: het geleidelijk leren omgaan met zelfstandigheid, leren samenwerken en leren verantwoordelijkheden te dragen. In 2011 heeft het Roncalli de Junior Musical Class en het vak Spaans uitgebreid naar een tweede leerjaar. In het vierde leerjaar is Cambridge English ingevoerd. Bovendien is er een intentieovereenkomst getekend met de stichting Leonardo-onderwijs. Mede vanuit de vakgroep levensbeschouwing is uitgebreid aandacht voor de protestantschristelijke en katholieke identiteit. Ook buitenschoolse activiteiten ten behoeve van deze identiteit worden ingezet. De werkgroep Dalton heeft uitgesproken het traject voort te zetten om te komen tot een officieel Dalton-predicaat. Rythovius College rector: Frans Claassens opleidingen: gymnasium, atheneum, havo, mavo locatie: Eersel Accent op jouw talent, dat is waar het Rythovius College voor staat. De school realiseert dat door het aanbieden van talentenstromen voor kunst, sport en science (inclusief het technasiumvak onderzoeken & ontwerpen) in de onderbouw. Ook de gymnasiumopleiding van de school en het aanbod van Anglia (een project waarbij op een creatieve manier wordt omgegaan met de wereldtaal Engels, afgerond met diploma s op verschillende niveaus) zijn mogelijkheden voor leerlingen om hun talenten te ontwikkelen. In de bovenbouw is er een breed onderwijsaanbod, dat leerlingen vele mogelijkheden biedt. Naast de reguliere vakken biedt de school vijf kunstvakken aan als examenvak en zijn er examenmogelijkheden in sport op mavo en havo. De school werd in 2011 uitverkoren voor het project Bèta Excellent, dat vooruitloopt op het opbrengstgericht werken en stimuleren van excellentie in het Voortgezet Onderwijs. Het leerlingenaantal blijft stabiel door een goede aanmelding. pag. 18 van 90

20 Scholengroep Het Plein algemeen directeur: Frans Bakermans opleidingen: gymnasium, atheneum, havo, mavo, vmbo (met LWOO) en praktijkonderwijs locaties: Aloysius/De Roosten, Eindhoven Antoon Schellenscollege, Eindhoven De Burgh, Eindhoven Pleinschool Helder, Eindhoven Praktijkschool Eindhoven, Eindhoven Sint-Joriscollege, Eindhoven De scholen van Scholengroep Het Plein werken vanuit een gezamenlijke missie, maar profileren zich wel afzonderlijk van elkaar. Elke school heeft een eigen identiteit en de scholen zijn apart gehuisvest op verspreide locaties. Het aanbod van Scholengroep Het Plein is met de verschillende scholen dusdanig op elkaar afgestemd dat er nagenoeg een dekkend onderwijsaanbod ontstaat, van praktijkonderwijs tot gymnasium. Scholengemeenschap Were Di rector: Cees Streng opleidingen: vmbo, havo, atheneum en gymnasium locatie: Valkenswaard Scholengemeenschap Were Di beschikt over vier splinternieuwe gebouwen: havo/vwo, vmbo onderbouw, vmbo bovenbouw en sport. Were Di streeft ernaar door goed onderwijs en goede leerlingenbegeleiding in een plezierige en betekenisvolle omgeving haar leerlingen op maat voor te bereiden op examen, vervolgonderwijs en beroep. Were Di is druk bezig de manier waarop onderwijs binnen de school wordt georganiseerd te vernieuwen. Binnen het vmbo zijn per groepsleerarrangement teams gevormd. Deze teams hebben in 2011 teamontwikkelingsplannen opgesteld met daarin speerpunten op gebied van pedagogiek, didactiek en teamontwikkeling. Binnen het havo-vwo zijn zowel in onder- als bovenbouw twee nieuwe teams gevormd per onderwijslaag. Daarnaast zijn er secties die verantwoordelijk zijn voor doorlopende leerlijnen door de lagen heen. Het belangrijkste item binnen de teams is de focus op opbrengstgericht werken. Naast inzet van een groot aantal vaste computers, is in 2011 een draadloos netwerk uitgerold waarmee ICT kan worden ingezet zonder tijd- of plaatsgebonden te zijn. Dit is het begin van verdere digitalisering van leermiddelen, die moet leiden naar een goede mix van verschillende soorten leermiddelen waarmee afwisseling in didactiek mogelijk is en waar leerlingen worden uitgedaagd betrokken te blijven bij hun eigen leerproces. pag. 19 van 90

21 Sint-Janslyceum rector: Toine Veuger opleidingen: vwo, havo, mavo locatie: s-hertogenbosch Het Sint-Janslyceum opende zijn deuren op 10 september De school bestaat dus bijna 100 jaar en heeft een zeer rijke traditie en een stevig fundament in de regio. De school wil leerlingen goed voorbereiden op hun toekomst door hen een positieve en veilige leeromgeving te bieden. In maart 2011 hebben er zich bijna 500 leerlingen aangemeld voor de brugklas. De tien jaar ervoor varieerde het aantal aanmeldingen tussen de 350 en 400. Deze toename van leerlingen heeft voor de meeste impact in 2011 binnen het Sint-Janslyceum gezorgd en is te danken aan de inspanningen van zeer velen in de school. De hiermee gepaard gaande uitbreiding van de tijdelijke huisvesting kostte meer tijd dan gewenst, maar is inmiddels gerealiseerd. Tegelijk riep dit feit discussies op over de grootte van de school. Uiteindelijk is het toelatingsbeleid niet wezenlijk veranderd: de keuzevrijheid van leerlingen en ouders blijft in eerste instantie overeind. De noodzakelijke werving van veel nieuwe docenten verliep voorspoedig. Daarnaast is in 2011 de eerste driejaarlijkse gesprekscyclus afgerond met beoordelingsgesprekken met alle docenten. De invoering van de functiemix is, na een zorgvuldig voorbereidingstraject, min of meer geruisloos verlopen. Sint-Odulphuslyceum rector: Delianne Hoekstra opleidingen: vwo, havo locatie: Tilburg Het Odulphuslyceum is een school waar in een veilige leer- en werkomgeving samen wordt geleerd. Een school die de leerlingen voorbereidt op het vervolgonderwijs en op een evenwichtig, zelfstandig en volwassen functioneren in de samenleving. Verdieping en verrijking van het onderwijs en de passie voor presteren staan centraal. Aan individuele talenten en initiatieven van medewerkers en leerlingen wordt ruim baan gegeven. De school werkt vanuit een christelijke visie op mens en maatschappij, waarin naast eigen verantwoordelijkheid zorg voor de medemens en zijn omgeving, oog voor de ander, respect en tolerantie centraal staan. De afgelopen twee jaren heeft de school een moeilijke periode doorgemaakt. Vanaf augustus 2011 is met man en macht en met succes gewerkt aan een krachtig herstel. Daarbij gaat met name om het formuleren van een duidelijk en onderscheidend profiel, het verbeteren van de rendementen, het structureren van de zorg en het opknappen van het gebouw. Tevens zijn de voorbereidingen voor de nieuwbouw en het renoveren van het monumentale gedeelte gestart. pag. 20 van 90

22 Sondervick College rector: Nol van Beurden opleidingen: vwo, havo, mavo, vmbo locatie: Veldhoven Het Sondervick College profileert zich als een ondernemende onderwijsinstelling die kleinschalig georganiseerd is en waar talent de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen. Passende ondersteuning voor leerlingen beschouwen wij als een fundament in ons onderwijs. In het schooljaar werd een nieuwe strategie voor de Campus geformuleerd. In plaats van twee sectoren, havo-vwo en vmbo, werd ingezet op vier opleidingen; vmbo, mavo, havo en vwo. De opleidingen worden verticaal ontwikkeld op basis van een onderscheidend profiel. Op vmbo blijft de nadruk liggen op onderwijs op pleinen en nauwe banden met bedrijfsleven en instellingen. Ook wordt bij het vmbo ingezet op internationalisering en wordt in samenwerking met het ROC gekeken naar nieuwe vormen van onderwijs om alle aanwezige sectoren intact te laten. Veel aandacht gaat uit naar het vormen van een nieuwe technomavo, met een plusstroom voor de aansluiting op havo. Binnen het havo wordt via havisten competent en versterking van loopbaanleren, de aansluiting met het hbo verbeterd. Het vwo startte met WON (wetenschapsoriëntatie), wat naast tweetalig vwo voor verdieping en samenhang gaat zorgen. Door de hele school wordt middels pilots gewerkt aan verdere digitalisering van het onderwijs en is gestart met versterking van taal- en rekenonderricht. Er is een centrale ouderraad tot stand gekomen en de contacten met het basisonderwijs zijn geïntensiveerd. Theresialyceum rector: Tomas Oudejans opleidingen: gymnasium, vwo, havo locatie: Tilburg Het Theresialyceum is een begaafdheidsprofielschool en cultuurprofielschool. Daarnaast is de school bèta-excellent en kenmerkt zich door verstrekt talenonderwijs met Europese certificering voor Engels, Duits en Frans. Chinese Taal & Cultuur is bovendien een officieel examenvak. Het jaar 2011 werd gekenmerkt door mooie examenresultaten, een sterke groei van het aantal leerlingen en in december prachtige scores in het jaarlijkse onderzoek naar schoolprestaties in dagblad Trouw. Een school is echter zoveel meer dan cijfers. Begin oktober stond de school in de startblokken om het 17 e lustrum groots te gaan vieren, maar door het tragisch verongelukken van een leerlinge is dat programma verplaatst naar In deze heftige periode bleek de sociale cohesie krachtig en er waren vele initiatieven van leerlingen om hun gevoelens te uiten: een kaarsenactie, een Twitter-actie ("prayforrobin" was trending topic), honderden rode rozen in de hal en een hartverwarmende herdenkingsdienst voor en door leerlingen. Gelukkig was er ook ruimte voor andersoortige leerling-initiatieven. Zo kwam in het voorjaar een leerling uit de eerste klas met een droom: hij wilde met een groepje naar de deeltjesversneller in Genève. Hij heeft dit plan zelf helemaal uitgewerkt, zijn initiatief is omarmd door een paar docenten en een half jaar later zijn ze met 15 man inderdaad naar Cern gegaan. pag. 21 van 90

23 Van Maerlantlyceum rector: Liz Chermin opleidingen: vwo, havo locatie: Eindhoven Het Van Maerlantlyceum is een school voor leerlingen met brede interesses. De school streeft niet alleen kwalitatief hoogstaand onderwijs na, maar wil ook voor iedere leerling een podium bieden om uit te blinken. Daarom organiseren we naast onderwijs ook veel extra activiteiten zoals onze bèta- en kunstateliers. Het Van Maerlantlyceum geniet bekendheid vanwege zijn muziekavond, poëziewedstrijd en debatcultuur was een dynamisch jaar voor het Van Maerlantlyceum. Een verbouwing, een nieuw logo, een nieuwe organisatiestructuur, een vrijwel geheel nieuwe directie en een nieuw strategisch plan. We hebben hard gewerkt aan de havo-ontwikkeling en de gymnasiale vorming. Internationalisering heeft hoge prioriteit gekregen. Investeringen die zich direct vertaald hebben in een hoger havo-rendement in de eerste helft van het huidige schooljaar en een toename van de leerling-betrokkenheid op de havo. Op het vwo hebben leerlingen in Griekenland en Portugal in het kader van hun profielwerkstukken gewerkt aan internationale onderzoeksopdrachten. Binnen het docententeam van de dit schooljaar gestarte gymnasium brugklas zijn tal van interdisciplinaire projecten ontstaan. De school heeft een goed gescoord in Elsevier en Trouw waarbij de havo zelfs het cijfer 9 kreeg. Varendonck-College rector: Jan van de Rijdt opleidingen: vwo, havo, vmbo, praktijkonderwijs locaties: Asten Someren Het Varendonck-College is een school met modern onderwijs en goede resultaten. Dat is belangrijk, maar zeker zo belangrijk is dat zowel leerlingen als medewerkers met veel plezier naar de school gaan. Een veilig en prettig leef- en werkklimaat staan daarom permanent hoog in het vaandel. In schooljaar heeft de school een ingrijpende wijziging doorgevoerd in de programma s van het vmbo op de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg. De afdelingsprogramma s verzorging, uiterlijke verzorging en groen zijn opgenomen in het nieuwe programma dienstverlening en commercie. In het team techniek is met ingang van het schooljaar in leerjaar 3 gestart met het nieuwe programma Techniek-Breed. De afdelingsprogramma s bouwtechniek, bouw-breed, metaaltechniek, elektrotechniek en metalektro, maakten plaats voor zes domeinen: bouw, wonen en interieur, metaal en mechatronica, electro en domotica, tweewielertechniek, installatietechniek en ICT. Op de locatie in Asten wordt het technasium aangeboden. Het technasium blijkt niet alleen als onderwijsvernieuwing, maar ook als voorbeeld van maatwerk voor de leerlingen een aanwinst. In 2011 zijn de eerste leerlingen gestart met hun meesterproef (eindexamen). In 2009 is het Varendonck-College in Asten gestart met TTO (tweetalig onderwijs) in het gymnasium en atheneum. In 2011 is besloten dit te continueren in de bovenbouw van het vwo. pag. 22 van 90

24 Zwijsen College rector: Jan Verbruggen opleidingen: vwo, havo locatie: Veghel Vanuit de christelijke traditie waarin het Zwijsen College wortelt, wil de school bijdragen aan een menswaardige wereld waarin aandacht is voor de ontwikkeling van heel de mens. In ons werk laten we ons leiden door de drie kernwaarden: ontplooiing, relatie en verantwoordelijkheid. In de onderwijskundige benadering baseert de school zich op de volgende principes: het leerproces van de leerling staat centraal, het leren is gericht op een brede persoonlijke ontwikkeling en bij het leren houdt de school rekening met verschillen. Sinds het schooljaar heeft de school ook havo-mavobrugklassen. Het Zwijsen College is sinds het schooljaar gevestigd in een nieuw modern gebouw en een inspirerende leeromgeving. Het onderwijs in het nieuwe gebouw bestaat uit twee hoofdcomponenten. Naast de klassikale of groepsgerichte vaklessen wordt er onderwijstijd besteed aan vakoverstijgende en vakaanvullende inhoud, waarbij de vaste eenheid van klas of groep wordt losgelaten. Met de vakoverstijgende en vakaanvullende blokken wil de school bereiken dat: leerlingen de inhoudelijke samenhang tussen vakken ervaren; leerlingen leerstrategieën voor verwante vakken op eenzelfde manier aanleren; in het onderwijsprogramma ruimte is voor leervaardigheden; er buiten de vaklessen ruimte is voor maatwerk door verbreding, verdieping en extra ondersteuning. Het Zwijsen College is onderdeel van de AOS-Oost, een academische opleidingsschool met het keurmerk van het Ministerie van OCW, ten behoeve van eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen in deze regio. pag. 23 van 90

25 Deel B: Bestuursverslag pag. 24 van 90

26 Aantal leerlingen per schoolsoort Totaal aantal leerlingen 87% 89% 85% 87% 85% 86% 89% 90% 89% 88% 91% 92% 94% 95% 96% 97% 96% 96% 94% 95% 94% 96% 94% 94% 93% 93% 96% 96% 95% 95% 94% 95% 94% 95% 93% 94% 1. Onderwijs 1.1 Onderwijs in kerncijfers 100% 98% 96% 94% 92% 90% 88% 86% 84% 82% 80% Slagingspercentage 2009, 2010 en 2011 Vmbo Bbl Vmbo Kbl Vmbo Gl Vmbo Tl Havo Vwo Landelijk 2009 OMO 2009 Landelijk 2010 OMO 2010 Landelijk 2011 OMO 2011 Aantal leerlingen per schoolsoort Brugperiode (leerjaar 1-2) Vmbo (leerjaar 3-4) Havo/Vwo (leerjaar 3) Havo (leerjaar 4-5) Vwo (leerjaar 4-5-6) Lwoo (leerjaar 1-4) Praktijkonderwijs Totaal aantal leerlingen OMO (excl vavo) Koers 2016 Goed onderwijs is gericht op het ontwikkelen van de talenten van iedere leerling. De gehele mens staat centraal. Belangrijke doelen daarbij zijn voorbereiding voor een beroeps- of een studieloopbaan en voorbereiding voor deelname aan de maatschappij. Docenten zijn voor die talentontwikkeling van cruciale betekenis. Hun bekwaamheid, hun groei en professionele doorontwikkeling zijn bepalend voor de ontwikkelingsresultaten van de leerlingen. Koers 2016, het strategisch beleidsplan van Ons Middelbaar Onderwijs, is in essentie gericht op het optimaliseren van positie van docenten met als doel goed onderwijs voor de leerling. Koers 2016 kwam tot stand door inbreng van leerlingen, ouders, leraren, schoolleiding, de raad van toezicht en andere belanghebbenden. In het voorjaar van 2010 werd Koers 2016 het startpunt van een hernieuwd beleid voor scholen, bureau OMO en de raad van bestuur. Koers 2016 is geconcretiseerd in een werkprogramma waarmee de verschillende betrokkenen concreet aan de slag kunnen. Dit werkprogramma wordt ieder kalenderjaar geactualiseerd. pag. 25 van 90

27 Alle scholen en bureau OMO streven de doelstellingen van Koers 2016 na. Toch implementeren scholen en bureau OMO Koers 2016 in eigen context. Zo vertalen scholen de thema s en uitgangspunten van Koers 2016 naar hun eigen onderwijskundige concept. Dit leidde tot een verrijking van het schoolbeleid en van de beleidsmatige toelichting op de begrotingen. Bureau OMO heeft vanuit zijn eigen mogelijkheden een bureauplan gelanceerd waarin dienstbaarheid de vertaling vormt van professionaliteit. De gespreksonderwerpen van het collectief schoolleiders overleg weerspiegelen in hoge mate de thema s van het werkprogramma van Koers Onderwerpen als CAO, kennisnetwerken, ICT, kwaliteitszorg en het werkprogramma zelf zijn voorbeelden van agendapunten die rechtstreeks voortvloeien uit Koers Ook in de schoolleidersconferenties van mei en oktober zien we deze tendens terug met Koersgerelateerde onderwerpen zoals identiteit, beroepswaarden en kwaliteitszorg. Het Ruud de Moorcentrum van de Open Universiteit is een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek gestart naar de effecten van Koers Het onderzoek richt zich op vier beleidsitems: motivatie-aspecten van het docentschap in relatie tot het invoeren van beroepswaarden; de benutting van de professionele ruimte door docenten; de academisering van docenten; de effectiviteit van professionele netwerken. Deze wetenschappelijke begeleiding zorgt voor een objectivering in de analyse van de effecten van Koers Aan de nulmeting eind 2011 deden 870 docenten mee. In februari 2012 waren de resultaten bekend; aandachtspunten worden dit voorjaar uitgewerkt en opgepakt. 1.3 Goed onderwijs bieden Ons Middelbaar Onderwijs ziet het als haar opdracht om alle leerlingen volop mogelijkheden tot ontplooiing te bieden. Leerlingen moeten hun talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen. Het onderwijs richt zich op het verwerven van een passende startkwalificatie voor het vervolgonderwijs of, in het geval van praktijkonderwijs, op het zich kwalificeren voor het toetreden tot de arbeidsmarkt. Iedere leerling verdient onderwijs dat hem of haar de beste toekomstkansen biedt. De scholen binnen de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs bieden opleidingen aan van praktijkonderwijs tot en met gymnasium. Elke school onderscheidt zich. Scholen hebben bijvoorbeeld gekozen voor Dalton- of Jenaplanonderwijs of voor een onderwijsinhoud die zich richt op het versterken van een specifiek talent. Het technasium en de Universumscholen richten zich op beta-talenten, LOOT-scholen op sporttalent en Cultuurprofielscholen versterken de creativiteit van de leerling. Sommige scholen kiezen ervoor om extra te investeren in de voorbereiding van leerlingen op de verdergaande mondialisering. Deze scholen bieden Elos (Europese Leerroute), tweetalig onderwijs (TTO) of een internationaliseringsprogramma aan. Examenresultaten Goed onderwijs leidt tot goede examenresultaten. Onderstaande tabel geeft de slagingspercentages van de schooljaren en weer. Hierin worden de landelijke percentages vergeleken met de slagingspercentages van OMO-opleidingen. pag. 26 van 90

28 Grafiek 1: Gemiddelde slagingspercentages 2010 en 2011 Het verloop per opleiding over de laatste vijf jaren ziet er als volgt uit: Grafiek 2: Gemiddelde slagingspercentages Bovenstaande grafieken laten zien dat de OMO-opleidingen altijd boven het landelijk gemiddelde zaten, maar dat de verschillen kleiner worden. In 2011 zijn de vwoopleidingen van OMO voor het eerst onder het landelijk gemiddelde gezakt. In bijlage 6 is per opleiding een grafiek van de examenresultaten van de verschillende scholen opgenomen. Deze informatie vormt bruikbare input voor de schoolleiding om gericht de kwaliteit van een bepaalde opleiding aan te pakken. De informatie wordt bovendien besproken in het periodieke werkoverleg en managementgesprek tussen de raad van bestuur en de schoolleiding. Goed onderwijs richt zich ook op het voorbereiden van de leerling op het maatschappelijk en persoonlijk functioneren in de samenleving van de toekomst. Dit vraagt om het verwerven van kennis en het ontwikkelen van vaardigheden van leerlingen, maar ook het ontwikkelen van waarden. De school is de omgeving waar maatschappelijke betrokkenheid, gezamenlijke verantwoordelijkheid en gemeenschapszin bij jongeren kan worden bevorderd. Binnen onze samenleving is de school voor veel jonge mensen één pag. 27 van 90

29 van de meest betekenisvolle plaatsen waar zij elkaar ontmoeten. In paragraaf 1.8 wordt verder ingegaan op de invulling van de identiteit binnen de organisatie. 1.4 Kwaliteitsgelden VO Evenals in de voorgaande drie kalenderjaren is in 2011 een bedrag per leerling ontvangen om te werken aan beleidsprioriteiten en ambities van de Kwaliteitsagenda Voortgezet Onderwijs. Met de gelden werkten scholen aan de verhoging van de onderwijskwaliteit. Er is aandacht voor het verbeteren van de basiskwaliteit van rekenen en taal. Hiervoor is taal- en rekenbeleid opgesteld. Daarnaast is er toetsbeleid ontwikkeld dat zich richt op het bewaken van de doorlopende leerlijnen en de invoering van referentiekaders. Verdere aandachtsvelden zijn burgerschapsvorming, deskundigheidsbevordering om het leerrendement te verhogen, gebruik maken van digitale leermiddelen, systemen om cijfermatige resultaten te analyseren en het ontwikkelen van betrouwbare schoolexamens. Het aan Ons Middelbaar Onderwijs toegekende budget tot en met kalenderjaar 2011 bedraagt 14,6 miljoen euro. Tot en met kalenderjaar 2011 is 12,5 miljoen euro uitgegeven, waardoor een bedrag van 2,1 miljoen euro nog te besteden is in Toezichtarrangementen Jaarlijks stelt de Inspectie van het Onderwijs het toezichtarrangement vast voor de scholen. Opleidingen van scholen waarbij de inspectie geen aanwijzingen heeft voor belangrijke tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en/of de naleving van de wet- en regelgeving ontvangen een basisarrangement. De raad van bestuur beschouwt dit basisarrangement als een bevestiging van de onderwijsinspectie dat de opleiding voldoet aan de minimale normen. OMO is echter ambitieuzer dan dit; zie daarvoor bijvoorbeeld de paragraaf over kwaliteitszorg (1.9). Opleidingen waarbij wel sprake is van tekortkomingen krijgen een aangepast arrangement kwaliteit en/of naleving en worden onder verscherpt toezicht van de inspectie geplaatst. Op deze scholen wordt direct een verbetertraject gestart, waarbij monitoring plaatsvindt vanuit de raad van bestuur. Via een plan van aanpak wordt eraan gewerkt om de onvoldoende onderwijsindicatoren op korte termijn weer op voldoende niveau te krijgen. Het volgende overzicht geeft per opleiding de in 2011 geldende toezichtarrangementen weer: PRO VMBO-B VMBO-K VMBO (G)T HAVO VWO Totaal Basis Aangepast Totaal Tabel 1: Toezichtarrangementen 2011 In 2011 zijn door de inspectie 183 opleidingen van Ons Middelbaar Onderwijs beoordeeld (in 2010: 173). Elf opleidingen ontvingen een aangepast arrangement kwaliteit (in 2010: 11). Vier daarvan ontvingen ook in 2010 een aangepast arrangement kwaliteit. Deze scholen streven ernaar voor de betreffende opleidingen uiterlijk in 2013 een basisarrangement te ontvangen. In bijlage 7 is een overzicht opgenomen waarin voor pag. 28 van 90

30 elke school per opleiding staat aangegeven welk toezichtarrangement op 31 december 2011 geldt. 1.6 Actuele onderwijskundige ontwikkelingen Landelijke onderwijsontwikkelingen De beleidsprioriteiten voor de kabinetsperiode zijn uitgewerkt in de actieplannen Beter Presteren en Leraar De nadruk ligt hierbij op het verhogen van de leerprestaties op alle niveaus en verbeteren van de kwaliteit van het voortgezet onderwijs. Er is aandacht voor opbrengstgericht werken en topprestaties van de beste leerlingen. De rol van de leraar en de schoolleider wordt hierin benadrukt. De minister van OCW heeft met de VO-raad afspraken gemaakt over de gezamenlijke ambities voor de sector VO. In het Bestuursakkoord zijn meetbare streefdoelen vastgelegd. De afspraken hebben betrekking op jaren 2012 tot en met Naast prestatie- en kwaliteitsverbetering stond in 2011 het doelmatig besteden van schaarse middelen centraal. Passend onderwijs In 2009 legde OMO haar visie op Passend onderwijs neer in de position paper Passend Onderwijs: scholen zorgen ervoor. De kern van de notitie is samen te vatten in drie punten: leerlingen met een speciale zorgbehoefte zijn aan andere leerlingen gelijkwaardig. Zij worden daarom slechts bij uitzondering niet in het reguliere onderwijs opgevangen; schoolbesturen en scholen in de regio, waaronder scholen van Ons Middelbaar Onderwijs, bieden een dekkend palet aan voorzieningen zodat Passend onderwijs voor alle leerlingen eenvoudig beschikbaar wordt; zorggelden volgen de leerling en worden via de scholen beschikbaar gesteld. Zo wordt een naadloze aansluiting geborgd tussen behoefte en voorzieningen. In 2010 en 2011 is door de adviescommissie Passend onderwijs vanuit dit perspectief verder gewerkt aan de voorbereiding van de invoering van de Wet Passend Onderwijs op 1 augustus Op initiatief van de schoolbesturen van ROC West-Brabant, Orion en OMO vond in september 2011 de conferentie Onderwijs dat past plaats. Minister van Onderwijs Marja van Bijsterveldt woonde een deel van het programma bij. Het wetsvoorstel Passend Onderwijs is in november 2011 naar de Tweede Kamer gestuurd. Op regionaal niveau is gestart met de samenstelling van de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. De OMO-scholen zijn verspreid over 10 samenwerkingsverbanden in de provincies Noord-Brabant en Gelderland. Aangepaste exameneisen Vanaf het schooljaar 2011/2012 geldt voor alle leerlingen dat het gemiddelde cijfer van de vakken van het centraal examen minimaal een voldoende (5,5) moet zijn. Voor vmbob krijgt het schoolexamen net als bij de andere schoolsoorten vanaf schooljaar 2011/2012 hetzelfde gewicht als het centraal examen. In het schooljaar 2012/2013 wordt hier voor havo- en vwo-leerlingen nog een extra eis aan toegevoegd: ze mogen maximaal één vijf als eindcijfer behalen voor de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde. Op 27 april 2010 is het wetsvoorstel referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen aangenomen. Leerlingen die in examen afleggen, krijgen met deze referentieniveaus te maken. Scholen bereiden zich voor op de implementatie. Daarnaast wordt extra geïnvesteerd in de groep leerlingen die op dit moment nog niet voldoet aan het referentieniveau dat voor hen geldt. pag. 29 van 90

31 Elos grensverleggend onderwijs Elos is een internationaal onderwijsconcept dat in 17 Europese landen bestaat. Het Nederlandse Elos-netwerk bestaat momenteel uit 36 scholen voor vmbo, havo en vwo, waarvan vijf OMO-scholen. De scholen delen hun ervaringen en werken samen aan de integratie van Europese en Internationale Oriëntatie (EIO) in het curriculum. Het Nederlandse netwerk wordt gecoördineerd door het Europees Platform. Het Elos-netwerk op Europees niveau bestaat uit ongeveer 250 scholen. Eind 2011 heeft de raad van bestuur besloten dat OMO het penvoerderschap van het Europese project Elos gaat overnemen. Dit drie jaar durend project wordt gefinancierd door de Europese Commissie en heeft als doel Elos als internationaal erkend kwaliteitskeurmerk op de kaart te zetten. 1.7 Veiligheid op scholen Een veilige leeromgeving biedt steun aan de leerling en verhoogt de kans dat de leerlingen met een diploma de school verlaten. Veiligheid is ook een voorwaarde voor een goed werkklimaat. Leerlingen, docenten, onderwijsondersteunend personeel, management, ouders, gemeenten, politie, maatschappelijk werk en jeugdzorg investeren samen in een veilige school. Om het veiligheidsbeleid te ondersteunen en te evalueren is op verzoek van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad de OMO-veiligheidsmonitor ontwikkeld. Met dit instrument kan proactief gewerkt worden aan veiligheid en kan doelgericht sociaal gedrag worden gestimuleerd. Leerlingen en medewerkers vullen digitale vragenlijsten in. Zo kan per schoolgebouw de sociale veiligheid in kaart worden gebracht. Door de monitor eens in de twee jaar te herhalen kan het rendement van het veiligheidsbeleid worden geëvalueerd. In 2011 hebben acht scholen de OMO-veiligheidsmonitor gebruikt. Hiernaast is in 2011 op een aantal scholen van OMO een Quick scan uitgevoerd op het gebied van gevaarlijke stoffen en machineveiligheid. Scholen beschikken reeds over een geprotocolleerde risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) die is gevalideerd door een veiligheidsdeskundige. In 2012 worden voor de medewerkers op de scholen nieuwe handvatten ontwikkeld zodat zij op de juiste wijze kunnen omgaan met gevaarlijke stoffen (en gevaarlijke machines). 1.8 Identiteit Leerlingen in het voortgezet onderwijs zijn tussen de 11 en ongeveer 18 jaar. Dit is de leeftijd waarop zij bezig zijn met het ontdekken en ontwikkelen van hun eigen identiteit. Ons Middelbaar Onderwijs ondersteunt leerlingen in dit proces door het bieden van goed onderwijs vanuit haar katholieke identiteit. Welke betekenis kan katholieke identiteit krijgen in onze huidige samenleving waarin een individuele waardeoriëntatie soms de traditionele opvattingen of overtuigingen verdringt? Deze vraag wordt al enige tijd serieus opgepakt. OMO wil zijn identiteit opnieuw ontdekken en betekenis geven. Naast de lessen voor levensbeschouwing zijn er diverse projecten op de scholen die levensbeschouwelijke doelen nastreven. Die projecten kunnen variëren van bezoeken aan het klooster (bijvoorbeeld Taizé), deelname aan de Wereld Jongeren Dagen of maatschappelijke projecten die leerlingen bewust maken van verantwoordelijkheden voor de medemens. pag. 30 van 90

32 Er is een werkgroep samengesteld van vijf schoolleiders en de voorzitter van de raad van bestuur. Deze bereidt studiedagen voor over identiteit. 'Dialoog over waardeoriëntatie' en 'persoonlijke betrokkenheid' zijn sleutelwoorden op deze studiedagen. In november 2010 heeft de werkgroep een tweedaagse conferentie voor schoolleiders georganiseerd over het thema identiteit in een Belgische abdij. In de voorjaarsconferentie van 2011 is weer voortgebouwd op de uitkomsten van de november-conferentie. Daar bleek dat er behoefte was aan nieuwe uitgangspunten in de vorm van een basisdocument. De werkgroep heeft die uitdaging opgepakt. In de tweede helft van 2011 is een begin gemaakt van een basistekst die begin 2012 gereed zal komen. 1.9 Kwaliteitszorg en Vensters voor Verantwoording Kwaliteitszorg Als onderliggend thema van kwaliteitszorg is het resultaatgebied klanten en partners gekozen. Dit thema kan vanuit diverse gezichtspunten worden bezien. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de indicatoren in Vensters voor Verantwoording: ouders- en leerlingtevredenheid en de onderwijs- of examenresultaten. Elke school kan daar vervolgens weer eigen nuances in leggen. In de schoolbeleidsplannen voor het kalenderjaar 2012 is aandacht voor klanten en partners. In de managementgesprekken met de schoolleiders in 2013 zal vervolgens aandacht geschonken worden aan de feitelijk gerealiseerde effecten daarvan binnen de school. Vensters voor Verantwoording De VO-raad heeft het project Vensters voor Verantwoording opgezet om zo de regie in eigen hand te nemen van het maatschappelijke debat over de kwaliteit van het onderwijs. Ons Middelbaar Onderwijs heeft dit project omarmd in relatie tot kwaliteitszorg. Het resultaat van het implementatietraject in 2011 binnen Ons Middelbaar Onderwijs is dat 99% van de (deel)scholen deelneemt. Evaluatie van de indicatoren in Vensters voor Verantwoording heeft geleid tot nader onderzoek door een werkgroep binnen de VO-raad. In deze werkgroep is OMO ook vertegenwoordigd. Meest actuele onderwerp is de overweging van de toevoeging van de indicator bevoegd/onbevoegd. Naast de horizontale verantwoording worden de verschillende indicatoren in Vensters voor Verantwoording ook ter analyse van resultaten en onderbouwing van beleidsvoornemens gebruikt, op zowel school- als bestuursniveau Het stimuleren van leerlingen door OMO-prijzen Op 16 en 17 juni 2011 hoorden de leerlingen, in gezelschap van hun familie, vrienden, docenten en schoolleiders, wie er tot winnaar werd uitgeroepen voor de OMO-prijs vmbomavo of voor de OMO-profielwerkstukprijs. De winnaar ontving een bedrag van euro; de andere genomineerden ontvingen een bedrag van 400 euro. OMO-prijs vmbo-mavo De beoordelingscriteria voor de OMO-prijs vmbo-mavo zijn de mate van toespitsing op vervolgopleiding en/of beroep, het uitstijgen boven de gegeven opdracht en de wijze en vormgeving van de presentatie, onder andere de mate van originaliteit. pag. 31 van 90

33 In de categorie beroepsgerichte leerweg wonnen Lizzy Veldman, Jasper Driessen, Femke van den Hurk, Kelly Roothans, Yvonne Schoone en Meggy Veldman; leerlingen van Scholengemeenschap Were Di in Valkenswaard. Zij hebben een afscheidsreceptie voor een docent tot in de puntjes verzorgd. Winnaar in de categorie gemengde leerweg was ook een leerling van Scholengemeenschap Were Di in Valkenswaard: Bas Bolhuis met zijn sectorwerkstuk over fotografie. Naast de geschiedenis van de fotografie en de opleidingsmogelijkheden voor dit vak schetste hij een beeld van Gambia in woord en vooral in beeld in een prachtig reisverslag. OMO-profielwerkstukprijs Beoordelingscriteria voor deze prijs zijn de integratie van vakken, een relatief nieuwe visie als resultaat en de wijze en vormgeving van de presentatie, onder andere de originaliteit. In de categorie havo ging de hoofdprijs naar Roel van Gaans voor zijn indrukwekkende werkstuk over metafysica binnen de kunst. Het profielwerkstuk van Joanne Pek en Tuğçe Ulusan, leerlingen van het Theresialyceum in Tilburg, werd als beste beoordeeld in de categorie vwo. Zij ontwierpen hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden Herschikking, samenwerking, fusie en overname Eindhoven In 2010 is tussen ROC Eindhoven en Ons Middelbaar Onderwijs gesproken over mogelijke bestuurlijke overdracht van het Montessori College aan Ons Middelbaar Onderwijs. In het voorjaar van 2011 is echter het besluit genomen om de samenwerking niet voort te zetten. De voornaamste reden voor dit besluit is dat geen overeenstemming kon worden bereikt over de benodigde onderwijslicenties en de (toekomstige) gebouwen van het Montessori College. Oosterhout Het Hanze College in Oosterhout, deelschool van Kwadrant Scholengroep in Dongen, heeft in 2010 een bedrijfs- en herstelplan opgesteld. Door een voortdurende daling van het leerlingenaantal moest worden gezocht naar een alternatief om het vmbo-aanbod in Oosterhout te kunnen garanderen. In 2011 is Ons Middelbaar Onderwijs in gesprek gegaan met ROC West-Brabant. De beide besturen hebben het voornemen geuit om de krachten te bundelen en gezamenlijk onderzoek te doen naar de optimale positionering van het vmbo in Oosterhout. 's-hertogenbosch Per 1 augustus 2010 is het Hervion College in 's-hertogenbosch onderdeel geworden van Ons Middelbaar Onderwijs. In 2011 hebben Ons Middelbaar Onderwijs en de gemeente 's- Hertogenbosch onderzocht of er in 's-hertogenbosch één campus voor vmbo-onderwijs gerealiseerd kan worden. De wens is om het Hervion College en het Duhamel College, beide vmbo-scholen in 's-hertogenbosch, de krachten te laten bundelen zodat de kwaliteit en talentontwikkeling van het vmbo in de stad worden gegarandeerd. Helmond Nadat de onderwijsinspectie de vmbo-afdeling van de Groene Campus in Helmond onder preventief toezicht had gesteld, is door de school intensief gewerkt aan de verbetering van de onderwijsopbrengsten. In het najaar van 2011 is echter het besluit genomen om het vmbo op de Groene Campus te beëindigen. Omdat de bovenbouw van het vmbo structureel op een te klein leerlingenaantal kan rekenen, kan niet de gewenste onderwijskwaliteit worden geboden. Vanaf het schooljaar stromen er geen nieuwe leerlingen meer in op de Groene Campus. pag. 32 van 90

34 2 Werkgeverschap 2.1 Personeel in kerncijfers Dit hoofdstuk bevat de grafische weergave van een aantal personele kengetallen die betrekking hebben op het kalenderjaar In bijlage 8 worden de kengetallen van 2011 vergeleken met de kengetallen van eerdere jaren. 1. Samenstelling personeelsbestand Het totale personeelsbestand van de scholen en het OMO-bureau in het kalenderjaar 2011 bedraagt personeelsleden (circa fte). De respectievelijke instroom- en uitstroom bedraagt 962 en 836 personen. Dat betreft het aantal personeelsleden dat in dienst is gekomen of uit dienst is gegaan en de personeelsleden die een uitbreiding of inkorting van de betrekkingsomvang hebben gehad: Aantal personen Instroom Uitstroom Grafiek 3: Aantal personeelsleden 2. Leeftijdsverdeling personeelsbestand De verdeling van alle personeelsleden van alle personeelscategorieën in 2011 werkzaam bij Ons Middelbaar Onderwijs ziet er als volgt uit: 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 14,5% 17,6% 20,4% 38,8% 8,7% <31 31 t/m t/m t/m 60 > 60 Grafiek 4: Leeftijdscategorieën OMO personeel pag. 33 van 90

35 3. Onderverdeling personeelsbestand De verdeling van het personeelsbestand naar fulltime-parttime, soort dienstverband (vast-tijdelijk), en verhouding vrouw-man is als volgt: 100% 90% 80% Fulltime => 0,8 70% Parttime < 0,8 60% Vast 50% 40% 63,7% 36,3% 44,2% 55,8% Tijdelijk Vrouw Man 30% 20% 88,0% 12,0% 10% 0% Grafiek 5: Verdeling personeelsbestand 4. Verdeling functiecategorieën De verdeling van het personeelsbestand (5.737 fte) over de diverse functiecategorieën geeft het volgende beeld: 40% OP LB OP LC 36,6% OP LD 30% OP vervangers LIO's OOP 20% 14,3% 20,1% 14,6% OOP primair proces Directie en RvB 10% 5,7% 1,7% 6,2% 0% 0,6% Grafiek 6: Functiecategorieën De omvang van deelnemers aan de OMO Seniorenregeling, Besluit Arbeidsparticipatie Onderwijs (BAPO), deelnemers aan de regeling ouderschapsverlof en het aantal LIOers/stagiaires in 2011 bedraagt: pag. 34 van 90

36 Deelnemers OSR Deelnemers BAPO Staigiaires Ouderschapsverlof Grafiek 7: OSR/BAPO/ouderschapsverlof/stagiairs 2.2 De leraar centraal De professionaliteit van de leraar is de laatste jaren een belangrijk thema geworden in het OCW-beleid. Concrete voorbeelden zijn nieuwe scholingsimpulsen via de lerarenbeurs, promotieplaatsen en het stellen van hogere eisen aan lerarenopleidingen. Ook in Koers 2016 is er aandacht voor de kwalificatie van de docent, als intensivering van een al bestaand personeelsbeleid waarin dit al een belangrijk item was. Het gaat om meer dan scholing alleen. De dialoog met docenten over de invulling van het professioneel statuut is voortgezet. Het Ruud de Moorcentrum zet in het kader van het onderzoek naar Koers 2016 onder meer in op het analyseren van de effecten van het professioneel statuut. In 2011 kreeg het project Krachtig Meesterschap vorm. De naam Krachtig Meesterschap is afgeleid van een beleidsnotitie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Hierin wordt bepleit dat docenten meer variëteit zouden moeten krijgen binnen hun lesgevende taak (taakdifferentiatie). Meer academici voor de klas is één van de markante speerpunten uit deze notitie. In bredere zin wil het ministerie dat een academische of onderzoekende houding kenmerkend wordt voor alle leraren. Het ministerie bepleit verder doorgroeimogelijkheden voor docenten binnen de onderwijstaak. OCW nodigde besturen uit om projecten in te dienen die Krachtig Meesterschap handen en voeten konden geven. Het goedgekeurde project van OMO maakt mogelijk dat dertig docenten extra ruimte voor taakdifferentiatie krijgen om op deze wijze meer ontplooiingskansen te creëren. Daarnaast zijn negen docenten gefaciliteerd om onder begeleiding van de Radboud Universiteit onderzoek te doen naar het docentschap zelf. De Eindhoven School of Education doet ook specifiek onderzoek naar professionele identiteitsontwikkeling van de docent. Met de Radboud Universiteit zijn de eerste voorstellen uitgewerkt voor een kennisnetwerk dat specifiek gericht is op formeel leren. Dit netwerk bouwt verder op een deelproject van Krachtig Meesterschap. pag. 35 van 90

37 2.3 Werkplezieronderzoek In is voor de derde keer het OMO-werkplezieronderzoek gehouden. Ongeveer de helft van alle personeelsleden heeft deelgenomen aan dit onderzoek. De resultaten geven de scholen handvatten voor actualisering van het Integraal Personeelsbeleid. In de onderstaande tabel zijn de rapportcijfers voor de medewerkertevredenheid op totaalniveau weergegeven. Het rapportcijfer voor algemene werktevredenheid is gelijk gebleven aan dat van vorige keer (7,2). Uit een vergelijking tussen de OMO-scholen blijkt dat de verschillen tussen scholen in algemene werktevredenheid vooral bepaald worden door de tevredenheid over de communicatie en organisatie van de school en door de secundaire arbeidsvoorwaarden. Als het doel is de algemene werktevredenheid te verhogen, heeft het dus meer effect om te investeren in de verbetering van secundaire arbeidsvoorwaarden dan in primaire arbeidsvoorwaarden. De meeste invloed heeft echter het verbeteren van de communicatie en de organisatie van het werk. In 2012 wordt bekeken op welke manier in de toekomst een vervolg gegeven wordt aan het meten van werkplezier of medewerkertevredenheid. Rapportcijfers medewerker tevredenheid Functie-inhoud 7,2 7,2 Organisatie van het werk 6,5 6,6 Communicatie 5,9 6,1 Primaire arbeidsvoorwaarden 6,5 6,4 Secundaire arbeidsvoorwaarden 6,8 6,7 Verbondenheid met school 7,5 7,5 Algemene werktevredenheid 7,2 7,2 Tabel 2. Rapportcijfers medewerkertevredenheid 2.4 Arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden Helaas is ook in 2011 geen akkoord bereikt met de vakcentrales over een nieuwe CAO OMO. De onderhandelingen zijn uiteindelijk vastgelopen op de afspraken die voortvloeien uit het wetsvoorstel onderwijskwaliteit, onderwijstijd en vakanties. Vertrekpunt voor de werkgever was de ambitie om te komen tot een pakket aan secundaire arbeidsvoorwaarden dat maximale ruimte biedt voor het individu, en tegelijkertijd de verschillende werkvormen op de scholen recht doet. Deze ambitie past binnen de breed gedragen strategische koers zoals vastgelegd in Koers Het betreft ook een gezamenlijke ambitie zoals vastgelegd in de inleiding van de CAO OMO Gedurende het onderhandelingsproces heeft de werkgever vastgehouden aan deze ambitie maar hebben de vakcentrales geen blijk gegeven van bereidheid om een volgende stap hierin te zetten. Op meerdere onderwerpen lijken de vakcentrales geen afspraken te willen maken die scholen en personeelsleden de ruimte geven om afspraken op maat te maken. De vakcentrales geven aan behoefte te hebben aan waarborgen en regels. Het gesprek hierover is nog gaande. Functiemix Oktober 2011 was het eerste peilmoment voor het behalen van de doelstelling van de functiemix. In het voorjaar van 2012 komen de landelijke cijfers voor de sector, per bestuur en school beschikbaar. Uit interne gegevens blijkt dat op verenigingsniveau de pag. 36 van 90

38 doelstelling van de functiemix is behaald. De landelijke doelstelling ligt op een functiemixwaarde van + 4 punten 1. De waarde voor OMO komt uit op + 9, Promotion ProMotion is het interne loopbaancentrum voor alle medewerkers van Ons Middelbaar Onderwijs. In het eerste kwartaal van 2011 is ProMotion geëvalueerd. Uit de evaluatie kwam een positief beeld naar voren. De producten en diensten werden met gemiddeld een 8,1 beoordeeld. Tevens is er uitgebreid gesproken over de invulling van ProMotion richting toekomst (2016). Definitieve besluitvorming hierover zal in 2012 plaatsvinden. In 2011 hebben ruim 250 medewerkers gebruik gemaakt van de producten en diensten van ProMotion. Daarnaast zijn er diverse workshops op scholen verzorgd en is het dienstenpakket verder uitgebreid. In november 2011 heeft de tweede editie van de Loopbaan4daagse plaatsgevonden; vier dagen in het teken van loopbaanontwikkeling. Aan deze activiteit hebben 150 medewerkers deelgenomen. Zij liepen mee met een collega of volgden een workshop. 2.6 Kennisnetwerken De focus op de professionaliteit van de docent vormt de rode draad in Koers Als je bij één van de scholen van Ons Middelbaar Onderwijs werkt, word je gestimuleerd om je professionaliteit verder te ontwikkelen door actief te zijn in kennisnetwerken. Door nieuwe inzichten op te doen over het vak waarin je lesgeeft, of over je beroep, werk je aan je ontwikkeling en verrijk je uiteindelijk het onderwijs aan leerlingen. Het uitgangspunt hierbij is: van collega s voor collega s, met een combinatie van fysieke ontmoetingen en online ondersteuning. De kennisnetwerken bestaan uit collega s van OMO-scholen aangevuld met experts van universiteiten, andere vervolgonderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. Het is aan de collega s zelf om kennisdeling zo in te vullen dat het een logisch onderdeel vormt van het dagelijks werk. Kennisdelen kan in principe 24 uur per dag, 7 dagen per week. Daarvoor is in 2011 een betrouwbaar kennissysteem ontwikkeld waarmee alle collega s van Ons middelbaar Onderwijs veilig en makkelijk informatie kunnen delen, vragen kunnen stellen en discussies kunnen starten. Vanuit de werkplek op school, of vanuit huis. Vanaf begin 2012 krijgen de al bestaande OMO-netwerken een eigen site op het kennissysteem. Verder worden alle docenten gestimuleerd om ook een netwerk te starten of lid te worden van een netwerk, en zo hun kennis te delen en geïnspireerd te worden door praktijkcases en ervaringen van collega-docenten. 2.7 Lerarenopleiding Een bekwame leraar voor de klas is de meest bepalende factor voor goed onderwijs. Daarom besteedt de raad van bestuur sinds 2000 in het beleid aandacht aan de professionalisering van leraren, te beginnen met de initiële opleiding. Opleiden in de school OMO-scholen werken intensief samen met lerarenopleidingen om studenten al bij het begin van hun lerarenopleiding optimaal te begeleiden bij hun stages. Het Ministerie van OCW stimuleert dit opleiden in de school en heeft daarvoor een wettelijke basis 1 Aan iedere procentpunt-stijging LC wordt een waarde 1 gegeven, voor iedere procentpuntstijging LD/LE een waarde van 2. pag. 37 van 90

39 gecreëerd. Bovendien heeft het ministerie een academische verdiepingsslag mogelijk gemaakt. Dit wil zeggen dat erkende opleidingsscholen opleiden mogen verbinden aan praktijkonderzoek. Opleidingsscholen met een academische verdiepingsslag worden academische opleidingsscholen (AOS) genoemd. Van de veertien academische opleidingsscholen die er landelijk zijn, zijn er drie scholen van Ons Middelbaar Onderwijs: AOS West: OMO scholengroep Tongerlo met drie partnerscholen: Munnikenheide College, OMO Scholengeroep Bergen op Zoom e.o. en Roncalli Scholengemeenschap in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam en de Universitaire Lerarenopleiding Tilburg; AOS-Tilburg: 2College en Sint-Odulphuslyceum met negen partnerscholen: Sint- Janslyceum, Rodenborch-College, Jeroen Bosch College, Kwadrant Scholengroep, Maurick College, Mill-Hillcollege, Gymnasium Beekvliet, Duhamel College en De Nieuwste School, in samenwerking met Fontys Leraren Opleiding Tilburg en de Universitaire Lerarenopleiding Tilburg; AOS-Oost: Zwijsen College Veghel, Eckartcollege, Fioretti College met de partners: Maaslandcollege, Merletcollege, OMO Scholengroep Helmond, Elzendaalcollege, in samenwerking met Fontys Leraren Opleiding Tilburg, Eindhoven School of Education, Instituut voor Leraar en School van de Radboud Universiteit en ILS-HAN. In totaal zijn drie hbo-opleidingen betrokken bij de academische opleidingsscholen (Fontys, HAN en HR) en drie universiteiten (ESoE, ILS-RU en ULT). De AOS en slaagden er alle drie in om naast de onderzoekstrajecten van studenten ook leraren te betrekken bij onderzoek. De drie academische opleidingsscholen hebben in december 2011 een hernieuwde officiële status verworven van OCW die tot en met het schooljaar geldig is. Het opleiden in de school is daarmee het experimentele stadium voorbij. Het is van belang, niet in de laatste plaats voor de verantwoording aan externen, dat er standaardisering wordt nagestreefd van de opleiding voor opleiders op school. De raad van bestuur biedt daarom cursussen aan die afgesloten worden met een eigen certificaat. In 2011 ontvingen negen opleidingsdocenten en zestig schoolpracticumdocenten hun certificaat. OMO De is bedoeld om leerlingen te stimuleren om te gaan studeren voor leraar. OMO vergoedt hun collegegeld en biedt de studenten een exclusief aanvullend trainingsprogramma. De eis: studenten moeten in vier jaar afstuderen. Ze krijgen dan een baan bij OMO aangeboden. Dit project bestaat sinds 2001 en heeft een stevige basis gelegd voor de academische opleidingsscholen die sinds 2009 bestaan. Het extraprogramma van de vormde de basis voor het huidige opleidingsprogramma. De academische opleidingsscholen konden dit programma verbreden en inpassen in de bestaande opleidingspraktijk. De binding van studenten aan de academische opleidingsschool kan bredere impact hebben dan de omdat de drie academische opleidingsscholen samen tenminste 540 studenten opleiden. Op deze wijze nemen de academische opleidingsscholen de plaats van de in. In 2011 is de afbouw van de Masterklas doorgezet en zijn er geen beurzen meer uitgereikt aan eerstejaars studenten. Er zijn in het verslag jaar alleen nog derde- en vierdejaars, ongeveer 180 studenten. Dertig studenten studeerden af en vonden een baan. pag. 38 van 90

40 Bijzondere leerstoel De Universiteit van Tilburg, in de persoon van prof. dr. Poell, heeft in samenwerking met OMO een bijzondere leerstoel gevestigd in Deze leerstoel was sterk gericht op opleiden in de school. De leeropdracht luidde: Diversiteit in schoolgebonden opleiden. In overleg met de Universiteit van Tilburg heeft de raad van bestuur de leerstoel in 2011 niet verder gecontinueerd. Daarbij zijn gelijktijdig afspraken gemaakt om onderzoek ten aanzien van opleiden in de school op andere, maar gelijkwaardige wijze te continueren. 2.8 Opleiden tot ICT docent Sinds een aantal jaren is er voor leerlingen een nieuwe opleidingsroute binnen het vmbo: de ICT-route. In deze route leren leerlingen binnen projectonderwijs te werken met ICT. Ze leren vooral om samen te werken, probleemstellingen te analyseren en daarvoor oplossingen te bedenken met inzet van ICT. Voor deze relatief nieuwe route bestaan geen specifieke docentenopleidingen. Toch hebben docenten voor dit type onderwijs vaak wel bijscholing nodig. Het huidige aanbod van opleidingen gaat uit van de techniek van ICT, terwijl er behoefte bestaat aan scholing die uitgaat van onderwijs en bruikbare inzet van ICT. Daarom is er een ontwerp voor een aanvullende opleiding gemaakt. In deze fase van ontwikkeling is Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool betrokken. Hun rol is echter in goed onderling overleg overgenomen door de Universiteit van Eindhoven. Daardoor kon een opleiding worden gemaakt die toegankelijk is voor alle docenten. Deze opleiding is inmiddels operationeel. pag. 39 van 90

41 3 Onderwijs in maatschappelijk perspectief 3.1 Partnerschap met NKO Een school is een gemeenschap van leraren, leerlingen én ouders. Uit onderzoek en ervaring is bekend dat de slaag- en groeikansen van kinderen toenemen als school en thuis elkaar goed weten te vinden. Met het stimuleren en versterken van ouderbetrokkenheid wordt de ontwikkeling van de kinderen en de kwaliteit van het onderwijs positief beïnvloed. Precies om deze reden zijn OMO en de NKO, de Nederlandse oudervereniging Katholiek Onderwijs, in 2010 een partnerschap aangegaan. Doelstelling van dit partnerschap is het versterken van de dialoog tussen ouders en school. Het partnerschap kent diverse instrumenten en activiteiten. Als start zijn alle scholen van OMO lid geworden van de NKO. Ouders in de ouderraad, ouderverenigingen of medezeggenschapsraad, maar ook alle andere ouders van de school, kunnen met al hun vragen over onderwijs en ouderbetrokkenheid bij de NKO terecht. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over een jaarlijkse rondetafel-bijeenkomst en levert de NKO expertise voor de ontwikkeling van een digitaal OMO-platform (een internet community ) over ouderbetrokkenheid en partnerschap van ouders en scholen. Het partnerschap wordt in 2014 geëvalueerd. 3.2 Herijking beleid ouderbijdrage Eind 2009 heeft Ons Middelbaar Onderwijs een beleid ouderbijdrage aangenomen waarin een helder onderscheid werd aangebracht tussen gratis lesmateriaal en materialen of diensten waar een vrijwillige ouderbijdrage voor gevraagd werd. Het uitgangspunt was dat al het verplichte lesmateriaal gratis door de school beschikbaar gesteld wordt. De MR wordt betrokken in de besluitvorming over andere materialen en diensten waarvoor een vrijwillige bijdrage gevraagd wordt. In 2011 werd het beleid van OMO echter ingehaald door het Richtinggevend kader handhavingstoezicht Ouderbijdrage 2011 van de Onderwijsinspectie. Daarop heeft de raad van bestuur besloten het eigen beleid Ouderbijdrage van OMO in te trekken. Het inspectiekader bevatte aanvullende eisen over informatievoorziening. Van de scholen werd gevraagd individuele overeenkomsten af te sluiten met ouders. Een overzicht van de voorgenomen voorzieningen en activiteiten met de bijbehorende bedragen die daarvoor van ouders worden gevraagd, zou moeten worden opgenomen in de schoolgids of op de website. In de loop van 2011 werd duidelijk dat het handhavingstoezicht van de Inspectie tot aanzienlijke bureaucratische lastenverzwaring leidde. Dit heeft na een motie in de Tweede Kamer inmiddels geleid tot een wijziging van de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT). Het toezichtkader van de Inspectie is ingeperkt. De vereiste modelovereenkomst en de publicatieplicht van afzonderlijke bestemmingen is vervallen. Wat blijft zijn bepalingen met betrekking tot gratis lesmateriaal, vrijwilligheid van overige bijdragen en betrokkenheid van de MR. Terugblikkend zijn deze bepalingen geheel in overeenstemming met het oorspronkelijke beleid Ouderbijdrage van OMO. 3.3 Reglement leerlingenzaken Op scholen worden dagelijks besluiten genomen. Deze besluiten hebben niet alleen betrekking op het onderwijs en de bedrijfsvoering, maar ook op bijvoorbeeld de schorsing pag. 40 van 90

42 of verwijdering van leerlingen. De belangen van school en leerling dienen daarbij goed te worden afgewogen. Soms gebeurt dit onvoldoende of is één van de betrokken partijen het niet eens met het genomen besluit. Indien het besluit gaat over toelating, bevordering, schorsing, verwijdering of examenzaken kent Ons Middelbaar Onderwijs het reglement bezwaar en beroep in leerlingenzaken. Dit reglement bepaalt dat zo n besluit in eerste instantie op schoolniveau niet door de rector/algemeen directeur wordt genomen. Mocht één van de betrokken partijen van mening zijn dat het besluit niet goed tot stand is gekomen dan kan men bezwaar aantekenen bij de rector/algemeen directeur, die het besluit opnieuw bekijkt en zo nodig een nieuw besluit neemt. Mocht één van de partijen het alsnog niet eens zijn met het (opnieuw genomen) besluit, dan kan men beroep aantekenen bij de regionale beroepscommissie. De regionale beroepscommissie is zo samengesteld dat een deskundige, onpartijdige en onafhankelijke behandeling van het beroep zoveel mogelijk gewaarborgd is. 3.4 Huishoudelijk reglement en het managementstatuut Met ingang van december 2010 heeft een statutenwijziging plaatsgevonden. Naar aanleiding hiervan is het huishoudelijk reglement geactualiseerd en op 1 januari 2011 in werking getreden. Hierin komt de praktische uitvoerbaarheid van de bepalingen uit de statuten van de Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs tot uitdrukking. Het reglement gaat in op de verhoudingen tussen en binnen de verenigingsorganen: de raad van bestuur, de raad van toezicht en de ledenraad. Daarnaast is ook het OMO rectorenoverleg in dit reglement geformaliseerd. Naast de onderlinge verhouding tussen de verenigingsorganen is met ingang van 1 januari 2011 ook de relatie tussen de raad van bestuur en de rector/algemeen directeur vastgelegd in het managementstatuut. Het besturen van Ons Middelbaar Onderwijs is opgedragen aan de raad van bestuur, maar met het managementstatuut wordt een groot aantal taken en bevoegdheden van de raad van bestuur gemandateerd aan de rector/algemeen directeur. Met mandaat bedoelt men hier dat de rector/algemeen directeur de bevoegdheid heeft om in naam van de raad van bestuur besluiten te nemen. Overigens wordt de verhouding binnen de schoolleiding niet verder in het managementstatuut geregeld, maar in het schoolmanagementstatuut. Op de scholen zal hiervan een voorbeeld klaar liggen aan het begin van Reglement raden van advies Net als het managementstatuut is het reglement voor de raden van advies een uitwerking van de statuten van de vereniging, in werking getreden per 1 januari Binnen Ons Middelbaar Onderwijs worden de leden van de raden van advies gezien als ambassadeurs van de school. Zij adviseren de schoolleider van een school bij het ontwikkelen en vaststellen van beleid met betrekking tot het onderwijsproces. Ook fungeert de raad als klankbord voor de schoolleider op strategische onderwerpen en de ontwikkelingsrichting van de school. Tevens ziet de raad toe op de maatschappelijke verankering van de school in de lokale en regionale gemeenschap. Behalve de klankbordfunctie en de netwerkfunctie hebben de leden van de raad van advies een aparte positie binnen de vereniging. De leden van de raad van advies zijn namelijk lid van de vereniging. Elke raad van advies vaardigt zodoende uit zijn midden twee leden af naar de ledenvergadering. pag. 41 van 90

43 3.6 Afhandeling van klachten Klachtencommissie Ons Middelbaar Onderwijs kent een algemene klachtenregeling, waarin is opgenomen dat klachtbehandeling primair op schoolniveau dient plaats te vinden. Indien het niet lukt om de zaak op school op te lossen dan kan de klager besluiten om de klachtencommissie in te schakelen. De klachtencommissie neemt een algemene klacht in behandeling nadat de voorfase klachtbehandeling op schoolniveau is afgerond. In de afgelopen periode zijn er steeds meer klachten op school afgehandeld, waardoor er minder klachten bij de klachtencommissie zijn terechtgekomen. Klachten met betrekking tot de persoonlijke integriteit, te weten seksuele intimidatie, agressie, geweld (waaronder pesten) en discriminatie, zijn zodanig van aard dat zij niet afgehandeld worden via die voorfase op school maar rechtstreeks naar de klachtencommissie gaan. De klachtencommissie organiseert een zitting waarin de klager en de aangeklaagde in de gelegenheid worden gesteld hun verhaal te doen. De klachtencommissie geeft in elke door haar behandelde zaak een advies aan het bestuur, waarin een gemotiveerd oordeel over de gegrondheid van de klacht is opgenomen. De commissie kan in haar advies tevens een aanbeveling doen over de door het bestuur te treffen maatregelen. In het verslagjaar 2011 zijn er 11 klachten ingediend bij de klachtencommissie. Hiervan zijn 9 klachten terugverwezen naar de scholen en daar opgelost. De commissie heeft twee klachten behandeld. Het gaat om algemene klachten die niet de persoonlijke integriteit betreffen. Van de klachten die de commissie heeft behandeld is er één ongegrond verklaard en één moet nog worden afgewikkeld. Het oordeel en advies van de klachtencommissie is door de raad van bestuur gevolgd. Klokkenluidersregeling Naast de bovengenoemde algemene klachtenregeling en de regeling ter voorkoming van seksuele intimidatie kent Ons Middelbaar Onderwijs een klokkenluidersregeling, die op 1 januari 2009 in werking is getreden. De regeling richt zich op werknemers van OMO die een misstand vermoeden en deze melden met als doel om de misstand op te lossen. Gedacht kan worden aan feiten of situaties waarbij een zwaarwegend maatschappelijk belang in het geding is, zoals een gevaar voor de volksgezondheid, de veiligheid of het milieu, een strafbaar feit of schending van wetgeving. Het gaat hierbij om zaken die het individueel belang van de werknemer overstijgen. De klokkenluidersregeling biedt de betrokkenen rechtsbescherming tegen benadeling. Een vermoeden van een misstand kan gemeld worden bij de voorzitter van de raad van bestuur of bij de vertrouwenspersoon integriteit. Zij brengen vervolgens de commissie integriteitszaken onverwijld op de hoogte, die een onderzoek start. Zo spoedig mogelijk komt deze commissie tot een advies aan de raad van bestuur. Ingeval van twijfel of een zaak als misstand aangemerkt kan worden, is contact met de vertrouwenspersoon mogelijk. Voorafgaande aan het besluit van de werknemer om al dan niet door te zetten en formeel te melden kan een bespreking met de vertrouwenspersoon verhelderend werken. Als vertrouwenspersoon integriteit is aangesteld Piet de Kroon, directeursecretaris van de zuidelijke rekenkamer, onafhankelijk controleorgaan van het provinciebestuur. In het verslagjaar 2011 heeft de eerste melding en onderzoek van een vermoeden van een misstand bij de commissie integriteitsvraagstukken plaatsgevonden. De commissie was van oordeel dat er sprake was van een (dreigend) strafbaar feit c.q. een (dreigende) schending van regels. De organisatie was in de gelegenheid om orde op zaken te stellen. pag. 42 van 90

44 4 Bedrijfsvoering 4.1 Bedrijfsvoering in kerncijfers 19% Weerstandsvermogen 60% Solvabiliteit (inclusief voorzieningen) 18% 17% 16% 18,2% 18,2% 16,7% 17,5% 40% 20% 50% 46% 40% 39% 15% % % 1% 0% -1% -2% Rentabiliteit 1,4% 0,7% ,2% ,9% 23% 22% 22% 21% 21% Overhead 22,1% 21,3% Ontwikkelingen op ICT gebied OMO ICT-beleid Het OMO ICT-beleidsplan kent een aantal speerpunten, waaronder kaders voor informatiebeveiliging en organisatie van het beheer van ICT. In 2012 worden die kaders praktisch uitgewerkt en geïmplementeerd. In juli 2010 heeft een eerste inventarisatie plaatsgevonden van de situatie van de netwerk-infrastructuur en internetverbinding bij de OMO-scholen. OMO benut de kennis en ervaring van SchoolNet Brabant. SchoolNet Brabant kent een zelfde doelstelling, namelijk adequaat en betaalbaar internet, maar dan voor alle PO- en VOonderwijsinstellingen in Noord-Brabant. Daardoor wordt de kans groter dat ook in de gebieden waar nog geen goede breedbandvoorzieningen zijn, er toch een betaalbare optie gerealiseerd kan worden. In mei en juni 2011 heeft de inschrijving plaatsgevonden met als doel om via vraagbundeling een aanbestedingsprocedure te starten voor breedband in Brabant. Vanuit OMO zijn 31 locaties opgegeven voor deelname. Inmiddels is de opdracht gegund en is gestart met de eerste uitrol van de glasvezelvoorziening. ICT in het onderwijs Slimme technologische oplossingen kunnen zorgen voor de aansluiting bij een moderne manier van werken en leren. Bij OMO zijn diverse projecten geïnitieerd op het snijvlak van het primaire proces en ICT. Zo is er in samenwerking met de drie grote uitgeverijen een pilot gestart met als thema de verdere digitalisering van het primaire proces. In 2011 was er aandacht voor het weghalen van technische drempels. Doel: één keer inloggen voor toegang tot materiaal. Omdat er na de start van dit OMO-project landelijk een overeenkomstige doelstelling is geformuleerd, is hiermee een verbinding gelegd. Het vervolg draait om de uitwisseling van leerresultaten en roosterinformatie. Op scholen is de behoefte toegenomen aan een goed hulpmiddel bij het maken en afnemen van toetsen. Toetsen staat mede extra in de belangstelling door de invoering van de wet Referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen. pag. 43 van 90

45 ICT in de bedrijfsvoering In 2011 is een HR-module uitgerold waardoor de school zelf regie heeft op het proces van werving en selectie. Verder is de BIO-monitor voor alle scholen geïmplementeerd, een pakket ter ondersteuning van de gesprekscyclus en de registratie van bekwaamheidsdossiers. En met de digitalisering van personeelsdossiers is een pilot op het OMO-bureau voltooid. De inrichting van online personeelsdossiers voor de hele vereniging is gepland voor Het beheren van techniek is geen kerncompetentie van een onderwijsorganisatie. Daarom is in het ICT-beleidsplan als uitgangspunt opgenomen dat het technisch beheren van ICT moet worden uitbesteed, tenzij er een hele goede reden is om dit niet te doen. Om invulling te geven aan dat uitgangspunt is in 2011 per geautomatiseerd proces de ICTinfrastructuur ontrafeld. Voor een aantal applicaties is het technisch beheer en de techniek uitbesteed, en een aantal applicaties zijn voorbereid op uitbesteding. 4.3 Overhead Binnen de organisatie is het zo efficiënt en effectief mogelijk inzetten van middelen een continu punt van aandacht, om de overhead zoveel mogelijk te beperken. Bij deze discussie wordt mede gekeken naar de reserveringen die plaatsvinden voor verenigingsactiviteiten, de raad van bestuur, de raad van toezicht en het OMO-bureau. In 2010 ging 95,6% van het lumpsumbudget direct naar de scholen. In 2011 is dit toegenomen naar 96,2%. In onderstaand overzicht wordt de verdeling weergegeven van de lumpsum over de verschillende geledingen binnen Ons Middelbaar Onderwijs (bron: Financiële kaders 2011, februari 2012). pag. 44 van 90

46 Doelgroep % van lumpsum budget Scholen: Schoolleiders 1,1% Scholen 95,1% Totaal scholen 96,2% Verenigingstaken: Eigen risicodragerschap 0,8% Frictie personeelsaangelegenheden 0,1% Projecten / thema's 0,4% Licenties en managementinformatie 0,3% Contributies 0,2% Uitvoering Koers ,1% Rente opbrengsten -0,2% Totaal verenigingstaken 1,7% Doordecentralisatiegelden groot onderhoud 0,2% Raad van bestuur en raad van toezicht 0,3% Bureau Ons Middelbaar Onderwijs: Personeel 1,3% Materieel 0,3% Totaal bureau Ons Middelbaar Onderwijs 1,6% Totale lumpsum opbrengsten 100,0% Tabel 3: Verdeling lumpsum Hiernaast wordt ook gekeken naar de verdeling van de formatie binnen de gehele organisatie, waarbij onderscheid wordt gemaakt naar primaire formatie (onderwijzend personeel en personeel dat direct ondersteunend is aan het primaire proces) en overhead (directie en overig ondersteunend personeel). In 2011 kwam het kengetal overhead (overhead ten opzichte van de totale formatie) uit op 21,3%. In 2010 bedroeg deze waarde nog 22,1%. 4.4 Professionalisering administratieve processen De ombuiging van de planning- & controlcyclus (van schooljaar naar kalenderjaar) in 2010 was aanleiding voor het professionaliseren van een aantal administratieve processen. In 2010 zijn een aantal werkgroepen met verschillende onderdelen van de administratieve organisatie aan de slag gegaan. Het overgrote deel hiervan was al afgerond in De resultaten van de werkzaamheden zijn echter relevant voor 2011; het eerste boekjaar op basis van een volledig kalenderjaar. Per werkgroep wordt ingegaan op de opbrengsten en de eventuele werkzaamheden die nog in 2011 hebben plaatsgevonden. pag. 45 van 90

47 Werkgroep kalenderjaarexploitatie De overgang van een planning- & controlcyclus op schooljaarbasis naar kalenderjaarbasis houdt in dat de planning- en controlcyclus een andere opzet heeft gekregen. De werkgroep hield zich bezig met het optimaliseren van de nieuwe cyclus en het uitwerken hiervan. Werkgroep aangepaste / ontwikkelde formats De werkgroep heeft zich bezig gehouden met de doorontwikkeling van financiële formats zoals de kwartaalrapportages, het managementverslag en diverse andere financiële en personele rapportages en formulieren. Momenteel ligt de aandacht bij de ontwikkelingen van rapportages vanuit het managementinformatiesysteem. Werkgroep product- / matrixadministratie Met ingang van 2011 wordt gewerkt met een nieuwe inrichting van de financiële administratie. Onderdeel daarvan is een nieuw uniform rekeningschema dat logisch en flexibel is en ruimte biedt voor toekomstige ontwikkelingen. Werkgroep waarderingsgrondslagen De bestaande waarderingsgrondslagen zijn in 2010 tegen het licht gehouden. Doel was om deze transparanter en eenvoudiger te maken, een reëlere vermogenspositie te verkrijgen en een administratieve lastenverlichting te bewerkstellingen binnen zowel de scholen als het OMO bureau. Dit heeft geleid tot een verhoging van de activeringsgrens van 500 naar (60% minder activeringen), een herijking van activacategorieën en afschrijvingstermijnen, een herijking van de waarde van de gebouwen en inrichting, en het afschaffen van bestemmingsreserves. In 2011 is voor het eerst met de aangepaste grondslagen gewerkt. Werkgroep vereenvoudigde controles De werkgroep heeft onderzocht welke bedrijfsrisico s Ons Middelbaar Onderwijs loopt en tot op welk niveau deze acceptabel zijn. Daarna is aan de hand van een risicobeheersingsmodel gekeken of controles efficiënt en/of effectief plaatsvinden. De aanbevelingen van de werkgroep zijn in 2011 geïmplementeerd, wat heeft geleid tot een structurele jaarlijkse besparing van circa controle-uren. De werkgroep is niet ingegaan op de controleprocessen binnen de scholen. Dit komt mogelijk aan de orde in een vervolgproject. Werkgroep aanbesteding accountant Vanaf de tweede helft van 2011 heeft een Europese aanbesteding plaatsgevonden voor de inkoop van accountantsdiensten. Hierbij is ook de auditcommissie van de raad van toezicht actief betrokken. In het voorjaar van 2012 is bekend geworden dat aan Deloitte Accountants B.V. de opdracht is gegund. De huidige accountant, Mazars, zal de jaarrekeningcontrole 2011 nog uitvoeren. Deloitte neemt de taken van Mazars vervolgens stapsgewijs over. 4.5 Analyse van het resultaat 2011 In de voorliggende jaarrekening bedraagt het gerealiseerde exploitatieresultaat over ,2 miljoen euro positief. Het begrote exploitatieresultaat over 2011 bedroeg 3,9 miljoen euro negatief. In de onderstaande tabel is het verschil tussen gerealiseerd resultaat en begroot resultaat zichtbaar gemaakt per entiteit. pag. 46 van 90

48 Scholen Verenigingsactiviteiten Raad van bestuur Bureau OMO Gelieerde stichtingen Totaal Gerealiseerd Begroot Verschil Tabel 4: Begroot en gerealiseerd resultaat Het verschil tussen het gerealiseerde exploitatieresultaat en het begrote exploitatieresultaat kan als volgt in hooflijnen per entiteit worden verklaard: Scholen Het exploitatieresultaat 2011 van de gezamenlijke scholen is 0,4 miljoen euro minder negatief dan begroot. De gezamenlijke personele lasten van de scholen zijn 6,6 miljoen euro hoger dan begroot. Hierin is begrepen een hogere inhuur derden van 1,4 miljoen euro. Het gemiddeld aantal fte was in fte hoger dan begroot. Tegenover deze hoger dan begrote personele lasten staan de volgende meevallers : hogere rijksbijdrage ad 1,5 miljoen euro; hogere geoormerkte en niet-geoormerkte subsidies OCW ad 0,2 miljoen euro; hogere overige overheidsbijdragen en subsidies ad 1,6 miljoen euro; hogere overige baten ad 1,3 miljoen euro (inclusief eenmalige bijdrage ad 0,4 miljoen euro vanuit de verenigingsactiviteiten aan het Rodenborch-College); lagere afschrijvingslasten ad 0,8 miljoen euro; lagere overige lasten ad 1,3 miljoen euro; overige meevallers ad 0,3 miljoen euro. Verenigingsactiviteiten Het exploitatieresultaat 2011 van de verenigingsactiviteiten is 6,3 miljoen euro hoger dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door: het terugnemen van de waardevermindering gebouwen ten bedrage van 6,2 miljoen euro (schattingswijziging); lager dan begrote rentelasten over de kredietfaciliteit met de Rabobank ten bedrage van 1,7 miljoen euro; lager dan verwachte rentebaten (inclusief koersverlies) van obligaties voor een bedrag van 1,4 miljoen euro; lagere dan begrote exploitatielasten ICT (digitaliseren, uitvoering ICT-beleidsplan) ter grootte van 0,6 miljoen euro; lager dan begrote lasten Koers 2016 ad 0,4 miljoen euro; vermindering van de naheffing BTW ten bedrage van 0,3 miljoen; bijdrage uit het herstructureringsfonds boventalligen aan het Rodenborch-College ad 0,4 miljoen euro; boekverlies verbouwingen van pand De Nieuwste School voor een bedrag van 0,5 miljoen euro; extra lasten voortkomend uit het eigen risicodragerschap van Ons Middelbaar Onderwijs voor WW, WIA en WGA ten bedrage van 0,6 miljoen euro. Bureau OMO Bureau OMO heeft over 2011 een positief resultaat gerealiseerd van 0,4 miljoen euro. Dit positieve resultaat wordt met name veroorzaakt door: pag. 47 van 90

49 lagere dan begrote personele lasten ad 0,2 miljoen euro door met name het niet invullen van vacatureruimte; vrijval van de reservering interne verhuiskosten ad 0,1 miljoen euro; lagere dan begrote overige lasten ad 0,1 miljoen euro; Resultaatbestemming In deze jaarrekening zijn de resultaatbestemmingen verwerkt over het verslagjaar Accountantscontrole De controle van deze jaarrekening is uitgevoerd door Mazars Paardekooper Hoffman N.V. te Breda. 4.6 Financiële verantwoording Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft de verhouding weer tussen het totale eigen vermogen en de baten, en legt daarmee een verband tussen de omvang van het eigen vermogen en de bedrijfsvoering. Het verloop van het weerstandsvermogen in de afgelopen vijf jaren is in het volgende overzicht gepresenteerd: % 18% 18% 17% 18% Tabel 5: Weerstandsvermogen Van het weerstandsvermogen in 2011 van 18% bestaat 16% uit algemene exploitatiereserves en 2% uit bestemmingsfondsen (private gelden). In de toelichting op de jaarrekening wordt een uitgebreide verantwoording gegeven op de onderdelen van het eigen vermogen: de algemene reserves en de bestemmingsfondsen. Zowel op het niveau van de individuele scholen als voor OMO als geheel wordt gestuurd op weerstandsvermogen. De OMO-organisatie moet op korte en lange termijn solvabel zijn en vanuit schaalgrootte en bestuurlijk vermogen krachtig genoeg om te volstaan met een relatief klein weerstandsvermogen. De raad van bestuur streeft vooralsnog naar een weerstandsvermogen met een omvang van tenminste 14%. Aan dit streven is in 2011, evenals voorgaande jaren, voldaan. Op schoolniveau is overigens een minimum weerstandsvermogen vastgesteld van 5% en een streefwaarde van 12%. Kapitalisatiefactor Vanuit de door minister Plasterk ingestelde Commissie Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen ( commissie Don ) is het kengetal kapitalisatiefactor in de VOsector geïntroduceerd. De commissie Don was ingesteld om het vermogensbeheer in alle onderwijssectoren te onderzoeken. Doel hiervan was te komen tot een optimale financieringsstructuur voor onderwijsinstellingen, gegeven de huidige verantwoordelijkheidsverdeling tussen rijk en instelling en gegeven de financieringssystematiek en omvang. Het kengetal kapitalisatiefactor laat zien of een instelling te veel kapitaal aanhoudt voor zijn (onderwijs)activiteiten. De kapitalisatiefactor wordt berekend door van het balanstotaal van een instelling de bedragen voor gebouwen en terreinen af te trekken en het dan overblijvende bedrag te delen door het totaal van de jaarlijkse baten. Als de kapitalisatiefactor boven een bepaalde signaleringsgrens uitkomt, zou dat erop kunnen wijzen dat het bestuur te veel kapitaal aanhoudt voor zijn onderwijsactiviteiten. De bovengrens van deze kapitalisatiefactor (voor grote schoolbesturen) bedraagt 35%. pag. 48 van 90

50 Ultimo kalenderjaar 2011 bedraagt de kapitalisatiefactor binnen Ons Middelbaar Onderwijs 17%. De kapitalisatiefactor kent drie functies: de transactiefunctie, de financieringsfunctie en de financiële buffer. De transactiefunctie betreft de middelen die moeten worden aangehouden om de kortlopende schulden te voldoen. De transactieliquiditeit wordt berekend door het bedrag van de kortlopende schulden te delen door het totaal van de jaarlijkse baten. Ultimo kalenderjaar 2011 bedraagt de transactieliquiditeit 10,7%. Bij de berekening zijn de voorontvangen bedragen en de schuld aan de bank (vanwege de geplande omzetting naar een langlopende schuld) in mindering gebracht op de kortlopende schulden. De financieringsfunctie betreft de middelen die moeten worden aangehouden om de materiële vaste activa (niet zijnde gebouwen en terreinen) te zijner tijd te kunnen vervangen. Het percentage voor de vervangingswaarde is voor grote schoolbesturen in het VO gesteld op 50%. De procentuele financieringsfunctie wordt berekend door 50% van de boekwaarde van de materiële vaste activa (niet zijnde gebouwen en terreinen) te delen door het totaal van de jaarlijkse baten. Ultimo kalenderjaar 2011 bedraagt de financieringsfunctie 5,8%. De financiële buffer is het resterende deel van de kapitalisatiefactor en is bedoeld voor het opvangen van bijvoorbeeld terugloop in leerlingaantallen, financiële gevolgen van arbeidsconflicten, instabiliteit in de bekostiging en onvolledige indexatie van de bekostiging. Ultimo 2011 bedraagt de financiële buffer 0,5%. Voor grotere schoolbesturen in het VO geldt voor de financiële buffer een bovengrens van 5%. Hier wordt aan voldaan. Voor de transactie- en financieringsfuncties gelden geen normeringen. Het verloop van de kapitalisatiefactor in de afgelopen vijf jaren is in het volgende overzicht gepresenteerd: % 17% 16% 16% 17% Tabel 6: Kapitalisatiefactor De commissie Don adviseert om het weerstandsvermogen niet langer als sturingsgetal te gebruiken, maar in plaats daarvan een ondergrens aan de solvabiliteit (20%) en een bovengrens aan de kapitalisatiefactor (35%) te stellen. Binnen OMO blijft echter gestuurd worden op weerstandsvermogen, mede vanwege de helderheid van het kengetal en de toepasbaarheid op individuele scholen. Voor OMO totaal wordt daarnaast ook gestuurd op solvabiliteit. Solvabiliteit De solvabiliteit geeft de verhouding weer tussen het totale eigen vermogen en het balanstotaal, en geeft daarmee informatie over de kredietwaardigheid van een organisatie. De commissie Don kiest er daarbij voor om de op de balans aanwezige voorzieningen tot het eigen vermogen te rekenen en hanteert een ondergrens voor de solvabiliteit van 20%. Het verloop van deze indicator voor Ons Middelbaar Onderwijs voor de afgelopen vijf kalenderjaren is in het volgende overzicht gepresenteerd. pag. 49 van 90

51 Solvabiliteit excl. voorzieningen 41% 38% 37% 31% 30% Solvabiliteit incl. voorzieningen 76% 50% 46% 40% 39% Tabel 7: Solvabiliteit Gesteld kan worden dat de geconsolideerde balans per 31 december 2011 voldoet aan de richtlijnen die worden genoemd in de notitie Financiële positie onderwijsinstellingen. Rentabiliteit De rentabiliteit geeft de verhouding weer tussen het resultaat en de totale baten. Ook voor deze indicator heeft de commissie Don signaleringsgrenzen aangegeven. De commissie hanteert een ondergrens van 0% en een bovengrens van 5% (bezien over een periode van 3-5 jaar). De rentabiliteitsgegevens van OMO in de afgelopen vijf jaren zijn hieronder gepresenteerd: ,5% 1,4% 0,2% -0,9% 0,7% Tabel 8: Rentabiliteit Over een periode van 5 jaar bezien blijft OMO binnen de signaleringsgrenzen die vanuit de commissie Don zijn gesteld. Liquiditeit Binnen Ons Middelbaar Onderwijs wordt het liquiditeitenbeheer centraal uitgevoerd, om kosten en risico s met betrekking tot liquiditeiten te minimaliseren en opbrengsten te maximaliseren. De liquiditeit van een organisatie kan worden bepaald aan de hand van de current ratio. Dit kengetal wordt hier berekend door het totaal van de korte termijn vorderingen, beleggingen en de liquide middelen te delen door alle korte termijn verplichtingen. De current ratio van Ons Middelbaar Onderwijs per 31 december 2011 bedraagt 0,2 (stand op 31 december 2010: 0,4). Bij de berekening is de effectenportefeuille onder de kortlopende vorderingen geschaard, en zijn de voorontvangen bedragen in mindering gebracht op de kortlopende schulden. De current ratio van OMO in de afgelopen vijf jaren zijn hieronder gepresenteerd: ,9 0,7 0,4 0,4 0,2 Tabel 9: Liquiditeit De commissie Don hanteert voor de current ratio een ondergrens van 0,5 en een bovengrens van 1,5. Ons Middelbaar Onderwijs voldoet daarmee op 31 december 2011 niet aan deze signaleringsgrenzen. Hierbij wordt opgemerkt dat het een momentopname op 31 december 2011 betreft. De (rood)stand op de lopende bankrekening had hierin een groot aandeel. Omdat de roodstand op korte termijn kan worden omgezet in een langlopende lening en de ontwikkelingen hieromtrent nauwlettend worden gevolgd, is er geen aanleiding om het proces hierop aan te passen. Kasstromen en financieringsbehoefte Vanaf 2000 heeft de raad van bestuur elf overeenkomsten gesloten met diverse gemeenten om te komen tot doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting. In veel gevallen vinden in deze gemeenten binnen de eerste tien jaar van het contract kostbare pag. 50 van 90

52 bouwprojecten plaats. Ons Middelbaar Onderwijs financiert de projecten voor en gebruikt de jaarlijkse vergoedingen van de gemeente met name om de kapitaalslasten te dekken. Op basis van de huidige meerjarenliquiditeitsprognose is de verwachting dat de financieringsbehoefte van OMO in de komende vijf jaar zal stijgen naar circa 130 miljoen euro. In 2012 zullen in het kader van schatkistbankieren afspraken worden gemaakt over de dekking hiervan. Het kasstroomoverzicht is weergegeven in de jaarrekening. In de paragrafen over treasury en huisvesting (4.8 resp. 4.9) is meer informatie terug te vinden over doordecentralisatie en financieringsvormen. 4.7 Risicoparagraaf Het onderstaande overzicht geeft een samenvatting van de financiële situatie van de organisatie op dit moment en in Aan de hand van deze samenvatting wordt ingegaan op de bedrijfsmatige risico s waar Ons Middelbaar Onderwijs mee te maken heeft. Als referentiekader is het rapport van de commissie Don gebruikt. Kengetal Commissie OMO OMO Don in 2011 in 2016 Weerstandsvermogen 5% 18% 16% Kapitalisatiefactor < 35% 17% 17% Solvabiliteit (incl. voorzieningen) > 20% 39% 28% Rentabiliteit 0% < R < 5% 0,7% 0,0% Liquiditeit 0,5 < L < 1,5 0,2 1,0 Tabel 10: Financiële situatie in 2011 en 2016 Kapitalisatiefactor De kapitalisatiefactor zal nagenoeg constant blijven. De verwachte wijzigingen zitten voornamelijk in de solvabiliteit en het weerstandsvermogen. Weerstandsvermogen en solvabiliteit Het weerstandsvermogen en de solvabiliteitspositie van Ons Middelbaar Onderwijs zullen vanwege een aantal ontwikkelingen in de komende jaren wijzigen c.q. onder druk komen te staan. Op de eerste plaats hebben de ontwikkelingen op het vastgoedterrein invloed. In gemeenten waar geen sprake is van een doordecentralisatie en waar ver/nieuwbouw plaatsvindt, is de gemeente financieel verantwoordelijk voor het realiseren van de onderwijshuisvesting. De ervaring leert dat door diverse oorzaken gemeenten niet altijd in staat blijken dergelijke investeringen geheel te financieren, en dat hiervoor (onterecht) een beroep wordt gedaan op het eigen vermogen van Ons Middelbaar Onderwijs. Hierdoor zal het weerstandsvermogen dalen. Op de tweede plaats is doordecentralisatie van invloed op het weerstandsvermogen en de solvabiliteitspositie. Met inmiddels elf gemeenten heeft OMO een doordecentralisatiecontract afgesloten, waarmee de verantwoordelijkheid voor de financiering van (vooral grootschalige) bouwprojecten is overgenomen. OMO wordt economisch eigenaar van deze gebouwen, waardoor de hoeveelheid activa en daarmee het balanstotaal substantieel zal toenemen. Relatief gezien daalt daarmee het eigen pag. 51 van 90

53 vermogen en dus ook de solvabiliteit. De bouwprojecten worden hoofdzakelijk gefinancierd met langlopende externe kredieten. Op de derde plaats is er sprake met bezuinigingen vanuit het ministerie van OCW in combinatie van kostenstijgingen. Concreet gaat het hierbij om bezuinigingen vanwege passend onderwijs, vereenvoudiging van het bekostigingsmodel en een korting op de bijdragen voor lesmateriaal. Daar tegenover staan oplopende kosten voor WW en WGA uitkeringen en een (niet-compenseerde) verhoging van pensioenpremies. Vanwege deze ontwikkelingen zullen met name op het personele vlak keuzes gemaakt moeten worden. In meerjarenbegrotingen worden de financiële consequenties doorgerekend en wordt (op schoolniveau) een plan van aanpak beschreven op welke wijze tot een sluitende exploitatie in de komende jaren kan worden gekomen. Gezien het voorgaande is de verwachting dat de opbouw van het vermogen in 2016 er als volgt gaat uitzien: Opbouw vermogen Eigen vermogen 30% 22% Voorzieningen 9% 6% Langlopende schulden 16% 38% Kortlopende schulden 45% 34% Totaal 100% 100% Tabel 11: Opbouw vermogen in 2011 en 2016 De commissie Don hanteert voor de solvabiliteit een signalerings-ondergrens van 20%. De verwachting is dat de OMO solvabiliteitsratio in 2016 uitkomt op (22% + 6% =) 28%. Rentabiliteit De verwachting is dat er jaarlijks gemiddeld sluitend wordt geëxploiteerd. De rentabiliteit komt daarmee uit op nihil. Liquiditeit Vanwege enkele grootschalige bouwprojecten die in de komende jaren aanvangen, en waarbij OMO via een doordecentralisatieovereenkomst zorg draagt voor de voorfinanciering, komt er druk te staan op de current ratio. Vanwege de (aanstaande) afspraken met kredietverstrekkers wordt er echter voor gezorgd dat de current ratio op een gezond peil blijft. 4.8 Treasury en schatkistbankieren Op 24 mei 2011 heeft de raad van bestuur van Ons Middelbaar Onderwijs het nieuwe Treasury Statuut Ons Middelbaar Onderwijs vastgesteld. In dit document is bepaald dat tenminste jaarlijks aan de raad van bestuur wordt gerapporteerd over de uitvoering van het treasurybeleid. Deze rapportage is in februari 2012 binnen de raad van bestuur besproken. In het kader van het treasurybeleid wordt de financiële positie van Ons Middelbaar Onderwijs getoetst aan de bepalingen in het treasury statuut en daarmee aan de landelijke Regeling beleggen en belenen door instellingen van onderwijs en onderzoek 2010 van OCW. Deze toets richt zich op de relevante treasury-instrumenten die binnen Ons Middelbaar Onderwijs in het kalenderjaar 2011 zijn gehanteerd. De diverse treasuryinstrumenten zijn alle van een prudent karakter en zijn er niet op gericht om extra opbrengst te genereren door het aangaan van overmatige risico s. pag. 52 van 90

54 Kredietfaciliteit (tijdelijk) Per 16 december 2011 heeft de raad van bestuur een overeenkomst gesloten met Rabobank Tilburg en omstreken voor een tijdelijke kredietfaciliteit van maximaal 75 miljoen. Deze overeenkomst is met name aangegaan ten behoeve van de voorfinanciering van grootschalige nieuwbouwprojecten binnen gemeenten waar sprake is van doordecentralisatie. De kredietfaciliteit liep tot 1 maart Vaste financiering via schatkistbankieren In 2011 is periodiek een meerjarenliquiditeitsprognose opgesteld. Hieruit bleek dat OMO de overstap moest gaan maken naar een vorm van vaste financiering. Op basis van gesprekken met en offertes van verschillende partijen heeft de raad van bestuur in november 2011 besloten om over te stappen op schatkistbankieren bij het ministerie van financiën. De redenen hiervoor zijn een gunstigere prijs met daarbij de service van een kwalitatief goede ondersteuning. Per 1 maart is daadwerkelijk de overstap gemaakt naar schatkistbankieren. Het betalingsverkeer blijft lopen via bij de Rabobank. Rijksgegarandeerde leningen Ten tijde van de doordecentralisatie van onderwijshuisvesting (1997) is een aantal leningen vanuit de Rijksoverheid overgedragen aan Ons Middelbaar Onderwijs. Aangezien deze leningen rijksgegarandeerd zijn, is het risico hierop nihil. Beleggingen Ons Middelbaar Onderwijs bezit diverse effecten met een portefeuillewaarde per 31 december 2011 van 8,5 miljoen. Hiervan heeft 1,5 miljoen betrekking op het OMOfonds. Deze valt buiten de OCW-regeling beleggen en belenen omdat het OMO-fonds niet door de minister wordt gefinancierd. Eén belegging in de effectenportefeuille van 2011 voldeed niet aan de regelgeving en daarmee dus niet aan de in het treasury statuut gestelde eisen. Het betreft een belegging in een perpetuele lening van de Deutsche Bank tegen een nominale waarde van Perpetuele leningen zijn sinds de laatste aanpassingen van de richtlijnen niet meer toegestaan. Ten tijde van het aangaan van deze belegging viel deze nog wel binnen de regeling. De belegging in de Deutsche Bank is begin februari 2012 verkocht. In de verslagperiode 2011 hebben geen investeringen in nieuwe beleggingen plaatsgevonden. Wel zijn de volgende beleggingen verkocht: Belegging Aanschafprijs Verkoop- Prijs in 2011 Totaal koersresultaat Boekwaarde eind 2010 Koersresultaat in ,5% BNG ,1% Ned. Waterschapsbank Robeco euro bonds / / Totaal -/ / Tabel 12: Verkochte effecten 2011 pag. 53 van 90

55 Inmiddels is ook bekend dat per begin van 2012 de resterende beleggingen zijn verkocht: Belegging Aanschafprijs Koersresultaat in 2011 Verkoopprijs in 2012 Totaal koersresultaat Boekwaarde eind 2011 Koersresultaat in ,3% EIB ,9% Deutsche Bank / / ,7% Merrill Lynch / / Totaal -/ / Tabel 13: Verkochte effecten 2012 Het totale koersresultaat op de uitstaande obligaties in 2011 bedroeg circa (-/ / =) -/ ,-. Dit koersverlies werd mede veroorzaakt door de crisis op de financiële markten. Na de verkoop van de resterende obligaties begin 2012 heeft de vereniging OMO, met uitzondering van de Stichting OMO Fonds, geen uitstaande beleggingen meer. De verkoop (voor de afloopdatum) van de beleggingen houdt mede verband met de overgang naar schatkistbankieren, waarbij als voorwaarde geldt dat beleggingen in effecten zoveel mogelijk moeten worden afgebouwd. Leasecontract bedrijfsauto s Het leasecontract bedrijfsauto s bij MKB Lease in Oosterhout betreft 32 leaseauto s. Binnen de arbeidsvoorwaarden hebben schoolleiders en leden van de raad van bestuur de mogelijkheid om in een leaseauto te rijden. Voor het kalenderjaar 2011 bedroegen de leasekosten Administratieve organisatie (AO) In het treasury statuut is aangegeven dat de treasury-activiteiten zijn vastgelegd in procedurebeschrijvingen. Dit is binnen OMO nog niet geheel het geval. In de praktijk wordt wel in lijn met de AO-afspraken uit het treasury statuut gehandeld. Binnen het bureau van Ons Middelbaar Onderwijs is bijvoorbeeld sprake van functiescheiding tussen de uitvoerende taak en de registrerende taak. De concerncontroller is verantwoordelijk voor de uitvoerende taak en de afdeling administraties is verantwoordelijk voor de registrerende taak. Het voornemen is om medio 2012 de procedurebeschrijvingen daadwerkelijk vastgelegd te hebben. 4.9 Huisvesting en vastgoedregistratie Speerpunten voor het huisvestingsbeleid in 2011 waren de verdere uitrol van het vastgoedregistratiesysteem en de verdere uitwerking van het bouwprotocol. Verder zijn de kwaliteitsrichtlijnen voor onze schoolgebouwen (RKO) geactualiseerd in de vorm van een addendum en is bij diverse scholen het klimaat verbeterd in het kader van de subsidieregeling Energiezuinigheid en Binnenmilieu. Ook is een start gemaakt met de (voorbereiding van de) asbestinventarisatie op onze scholen. Vastgoedregistratie Ons Middelbaar Onderwijs telt bijna 200 gebouwen, verdeeld over circa 80 locaties. Om eenduidigheid in de informatie over alle gebouwen te krijgen, en voor de verdere ontwikkeling van vastgoedbeleid binnen OMO, is in 2010 het vastgoedregistratiesysteem Planon aangeschaft. pag. 54 van 90

56 In oktober 2010 is het pilotproject OMO vastgoedregistratie gestart met het inrichten van de software en het invoeren van de data van vier pilotscholen. In het systeem kunnen alle relevante gegevens van de gebouwen worden vastgelegd (vastgoedmanagement). Ook gegevens over (gebouwgebonden) contracten en de Meerjaren Onderhouds Plannen (MOP s) van de scholen kunnen in het systeem worden vastgelegd. In juni 2011 heeft de raad van bestuur besloten om de pilot uit te breiden met vijf andere scholen. Voor de medewerkers van de scholen zijn diverse trainingen georganiseerd. Er wordt een Basistraining gegeven en een training voor de module Contracten. Tenslotte bestaat de mogelijkheid om een training te volgen om gebruik te leren maken van de module onderhoudsplanning. De doelstelling voor 2012 is dat alle OMO-scholen toegang krijgen tot het vastgoedregistratiesysteem en dat aan het einde van 2012 de gegevens van alle OMOscholen in het systeem zijn opgenomen. Bouwprotocol In 2010 is een start gemaakt met een onderzoek naar bouwcontractvormen voor de realisatie van onderwijshuisvesting. Aanleiding hiervoor vormden de veranderingen in bouwprocessen en mogelijke bouworganisatievormen. Binnen OMO werd in een pilot ervaring opgedaan met het Bouwmeestercontract, toegepast bij de nieuwbouw van t Ravelijn in Steenbergen. Het afgelopen jaar is als uitgangspunt een aantal criteria (procesfactoren) geformuleerd die bij de realisatie van een project van belang zijn. Per project kunnen de accenten anders liggen. De accenten bepalen uiteindelijk de juiste organisatievorm voor dat project. Zowel de ervaringen vanuit projecten met verschillende bouworganisatievormen als de geformuleerde procesfactoren zijn in 2011 gedeeld met de schoolleiders. Als vervolg op deze presentatie is een werkgroep geformeerd met als doel de uitgangspunten voor het geactualiseerd bouwprotocol verder uit te werken. Het nieuwe bouwprotocol wordt begin 2012 verwacht. Richtlijnen Kwaliteitsnormen Onderwijshuisvesting (RKO) Enige jaren geleden zijn de kwaliteitseisen waaraan een nieuw schoolgebouw van Ons Middelbaar Onderwijs moet voldoen verankerd in de RKO. Inmiddels zijn de richtlijnen aan een actualisatie toe. De vernieuwde kwaliteitsrichtlijn is voorzien in Vooruitlopend op de nieuwe RKO zijn bij een aantal recent gerealiseerde projecten nieuwe ervaringen opgedaan. Deze mogen met de huidige stand van het onderwijs, wet- en regelgeving en techniek als standaard beschouwd worden. Voorbeelden hiervan zijn eisen aan het binnenklimaat, maatregelen in het kader van duurzaamheid en maatregelen voor veiligheid. Deze zaken zijn het afgelopen jaar in een addendum van de RKO opgenomen en vastgelegd. Subsidies In het kader van de regeling Energiezuinigheid en Binnenmilieu is voor 17 scholen subsidie aangevraagd en (gedeeltelijk) toegekend. Omdat het aantal aanvragen de beschikbare subsidie overschreed, is door het ministerie een prioritering in de maatregelen aangebracht waardoor meerdere aanvragen helaas niet voor subsidie in aanmerking kwamen. Conform de bepalingen in de regeling zijn de projecten in 2011 afgerond. In het kader van de verantwoording van subsidie zijn de diverse projectgegevens bij de scholen verzameld en gebundeld. pag. 55 van 90

57 Asbestinventarisatie In mei 2011 is door het Agentschap NL het landelijk project Asbest in scholen gestart. Het doel van dit project was het verkrijgen van een duidelijk beeld van de aanwezigheid van asbest in scholen. Uitgangspunt is dat alle scholen voor 1 juli 2012 zijn geïnventariseerd op asbest. Scholen zijn verzocht een enquête in te vullen. Op basis van de uitkomst van de enquête zouden vervolgstappen bepaald worden. Vooruitlopend op een duidelijk beeld van de vervolgstappen, heeft de raad van bestuur besloten een start te maken met de inventarisatie van onze panden van voor 1994 op de aanwezigheid van asbest. Inmiddels is hiervoor een plan van aanpak geschreven. Verwacht wordt de inventarisatie medio 2012 af te ronden. Projecten Binnen Ons Middelbaar Onderwijs is een groot aantal bouwprojecten in uitvoering of recent opgeleverd. Om de kaderstelling in de investeringskosten en bijbehorende dekking te borgen, wordt per project een investeringskostenoverzicht opgesteld. In het afgelopen jaar zijn deze overzichten geactualiseerd en, waar van toepassing, gekoppeld aan de lopende doordecentralisatiecontracten. In onderstaande overzichten zijn de bouwprojecten gepresenteerd die lopen op 31 december Hierbij is onderscheid gemaakt tussen projecten in gemeenten waar wel en waar geen sprake is van doordecentralisatie. School Project Gemeente Raming Taakstellend budget Investeringssubsidie OCW Doordecentralisatie Vermogensbeslag scholen SG Roncalli Uitbreiding en verbouwing SG Roncalli Bergen op Zoom OMO SG De Langstraat Nieuwbouw Waalwijk Waalwijk SG Kwadrant* Renovatie kozijnen, Cambreurcollege Dongen Zwijsen College Veghel* Nieuwbouw Veghel Merletcollege Nieuwbouw, Cuijk Cuijk** p.m. Gymnasium Beekvliet* Uitbreiding Vught Munnikenheide Coll. Nieuwbouw sporthal Etten Leur p.m. OMO SG Bergen op Zoom* Nieuwbouw Steenbergen Steenbergen Maurick College* Nieuwbouw Titus Brandsmalaan Vught OMO SG Helmond Herhuisvesting Carolus, Brandevoort Helmond Eckartcollege Vervangende nieuwbouw PC Nuenen Nuenen** * = proces-verbaal van oplevering is ontvangen ** = do o rdecentralisatieco ntract is no g in o nderhandeling Tabel 13: Projecten waar wel sprake is van doordecentralisatie (bedragen x 1.000,=) pag. 56 van 90

58 School Project Gemeente Raming Taakstellend budget Investeringssubsidie OCW Gemeente / provincie Vermogensbeslag scholen OMO SG De Langstraat Uitbreiding, Dillenburgstraat Drunen Drunen Van Maerlantlyceum Vervangende nieuwbouw Eindhoven p.m. Van Maerlantlyceum* Verbouwing Eindhoven Sint-Janslyceum Uitbreiding 's Hertogenbosch Sint-Odulphuslyceum Uitbreiding en deel renovatie Tilburg Sint-Odulphuslyceum Klimaatverbetering Tilburg Jeroen Boschcollege Aanpassingen 's Hertogenbosch p.m. OMO SG Tongerlo Nieuwbouw unilocatie Da Vincicollege Roosendaal Duhamel College, Van Maerlantlyceum, Hervion College Herhuisvesting vmbo 's Hertogenbosch p.m. OMO SG Bergen op Zoom Renovatie/vernieuwbouw Ossendrecht Ossendrecht College Vervangende nieuwb. Cobbenhagenmavo Tilburg College Uitbreiding Durendael Tilburg College Nieuwbouw Jozefmavo Tilburg p.m. Elzendaalcollege Gedeeltelijke nieuwbouw Gennep Elzendaalcollege Vervangende nieuwbouw Boxmeer Boxmeer SG Het Plein Herhuisvesting VMBO Eindhoven SG Het Plein Uitbreiding PC Sint Joris Eindhoven SG Het Plein Vervangende nieuwbouw Antoon Schellens Eindhoven p.m. De Nieuwste School* Verbouwing Sint Josephstraat DNS Tilburg * = pro ces-verbaal van o plevering is o ntvangen Tabel 14: Projecten waar geen sprake is van doordecentralisatie (bedragen x 1.000,=) Buiten de projecten waarvan nog geen informatie beschikbaar is over de ramingen of taakstellende budgetten, bedraagt het totale investeringsvolume op 31 december 2011 circa 211,8 miljoen euro. Ongeveer 24,8 miljoen euro (11,7%) daarvan komt ten laste van de scholen Interne beheersing en toezicht De huidige accountant Mazars heeft in de maanden november en december 2011 op het OMO bureau diverse controles uitgevoerd binnen het kader van de jaarrekeningcontrole Hierbij zijn de administratieve organisatie beoordeeld en de maatregelen van interne controle die daarin verweven zijn. Medio januari 2012 heeft Mazars een managementletter opgesteld van de conclusies en bevindingen. De accountant is over de volle breedte van de bekeken processen positief. Er wordt veelvuldig opgemerkt dat processen goed zijn ingericht, dan wel dat er zichtbare vooruitgang wordt geboekt ten opzichte van eerdere bezoeken. Op een drietal terreinen zijn verdere verbeteringen mogelijk: a. Koppelen van managementrapportages met liquiditeitsbegroting; b. Administratieve organisatie doordecentralisatie en bouwprojecten; c. Personeels- en salarissysteem: inperken (overbodige) controles. Deze aanbevelingen zijn inmiddels breed binnen met name het OMO-bureau gedeeld en van een actieplan voorzien Collectieve inkoop Gratis schoolboeken Op 3 december 2008 hebben de relevante spelers op de schoolboekenmarkt en de staatssecretaris van OCW een convenant gesloten. Dit convenant stelt dat partijen streven naar deugdelijke aanbestedingsprocedures en minimale juridisering. De raad van pag. 57 van 90

59 bestuur besloot hierop om in het schooljaar te starten met de aanbesteding schoolboeken. De aanbesteding vond plaats in drie tranches (eerste tranche: schooljaar , tweede tranche: schooljaar , derde tranche: schooljaar ). De 3e tranche bestaat uit zes scholen waarvan het huidige contract met Iddink op 1 augustus 2012 afloopt. De opdracht is deels aan Iddink Voortgezet Onderwijs (externe boekenfonds) en deels aan Van Dijk Studieboeken (interne boekenfonds) gegund. Schoonmaak Enkele jaren geleden zijn de schoonmaakdiensten binnen OMO Europees aanbesteed. In november is gestart met de her-aanbesteding schoonmaak Midden- en West-Brabant. De verwachting is dat de nieuwe leverancier(s) 1 oktober 2012 starten. In het najaar 2011 heeft de definitieve gunning voor schoonmaak Noordoost-Brabant plaatsgevonden. De nieuwe leveranciers zijn per 1 december 2011 gestart. Contractbeheer en kwaliteitsmetingen schoonmaak Voor het beheer van de schoonmaakcontracten wordt gebruik gemaakt van een externe contractbeheerder. Op verenigingsniveau zijn mantelovereenkomsten afgesloten. De keuze voor een uitvoerende partij is vervolgens aan de school. Aan vier contractbeheerders is definitief gegund: Atir, NIC, Seiso en IntexSo. Kantoorartikelen Tot en met 2011 was de firma Staples Nederland BV binnen Ons Middelbaar Onderwijs de huisleverancier van kantoorartikelen. In de zomer van 2011 is gestart met een nieuwe aanbestedingsronde. In december heeft de definitieve gunning plaatsgevonden. De nieuwe leverancier is Office Depot Nederland BV, die voor tenminste de komende twee jaar de kantoorartikelen zal leveren. Daarbij bestaat de mogelijkheid om dit contract tweemaal met één jaar te verlengen. Elektriciteit en aardgas De mantelovereenkomsten voor aardgas en elektriciteit liepen af per 31 december De overeenkomsten zijn opnieuw aanbesteed. In december 2011 heeft de definitieve gunning plaatsgevonden. De opdracht voor elektra is gegaan naar DONG Energy Sales BV, voor aardgas is dat Essent energie verkoop NL. In de aanbesteding is expliciet aandacht gevraagd voor de levering van groene energie en de verplichting van de leverancier om te investeren in duurzaamheidsprojecten. Accountantsdiensten In het najaar van 2011 is de aanbesteding voor de accountant gepubliceerd. In het voorjaar van 2012 zijn meerdere offertes ontvangen en is na een beoordelingstraject de opdracht definitief gegund aan Deloitte. Dat betekent dat afscheid wordt genomen van Mazars, die vele jaren als huisaccountant aan Ons Middelbaar Onderwijs verbonden is geweest. Mazars voert de jaarrekeningcontrole 2011 nog uit, waarna Deloitte gedurende 2012 start en de taken van Mazars stapsgewijs overneemt. pag. 58 van 90

60 5 Toekomst 5.1 Beleidsvoornemens Kijkend naar de toekomst is het uitgangspunt voor Ons Middelbaar Onderwijs de combinatie van traditie en innovatie. Sinds haar ontstaan in 1916 is de inzet op beide uitgangspunten succesvol gebleken. De komende jaren wordt ingezet op de uitvoering van Koers 2016 en het daarbij behorende werkprogramma. Voor meer informatie wordt daarbij verwezen naar paragraaf 1.2 en de OMO website ( 5.2 Financieringsstructuur De financieringsstructuur van OMO ziet er per 31 december 2011 als volgt uit. ACTIVA PASSIVA VASTE ACTIVA EIGEN VERMOGEN 30,4% Immateriële vaste activa 0,0% Materiële vaste activa 91,3% VOORZIENINGEN 8,5% Financiële vaste activa 3,1% 94,4% LANGLOPENDE SCHULDEN 15,9% VLOTTENDE ACTIVA KORTLOPENDE SCHULDEN 45,2% Voorraden 0,0% Vorderingen 5,6% Effecten 0,0% Liquide middelen 0,0% 5,6% TOTAAL ACTIVA 100,0% TOTAAL PASSIVA 100,0% Tabel 15: Financieringsstructuur De verhoudingsgetallen van dit overzicht wijzigen naar verwachting door diverse ontwikkelingen. Dit is nader toegelicht in paragraaf Begrotingscijfers 2012 De geconsolideerde begroting voor kalenderjaar 2012 is inmiddels vastgesteld: pag. 59 van 90

61 2012 BATEN Rijksbijdragen Overige subsidies Collegegeld - Overige baten Totale baten LASTEN Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totale lasten SALDO BATEN EN LASTEN Financiële baten en lasten SALDO FINANCIËLE BATEN EN LASTEN BEGROTINGSRESULTAAT 393 Uitgaven ten laste van bestemmingsfondsen 103 BEGROTINGSRESULTAAT GEWONE BEDRIJFSVOERING 496 Tabel 16: Prognose cijfers 2012 (bedragen x 1.000) Door het gelijktijdig inzetten op een daling van de lasten bij nagenoeg gelijkblijvende baten is er in 2012 sprake van een sluitende begroting. Het reguliere begrotingsresultaat 2012 bedraagt + 0,5 miljoen euro. Per 31 december 2012 bedraagt daardoor het verwachte weerstandsvermogen op verenigingsniveau 17,5%. Dit is boven de intern gestelde streefwaarde van 14%. Baten Ten opzichte van de realisatie van 2011 zullen de rijksbijdragen naar verwachting per saldo stijgen (+0,7%), met name vanwege een stijging van het aantal leerlingen. De overige overheidsbijdragen en overige baten dalen naar verwachting vanwege bezuinigingsmaatregelen van overheidsinstanties (zoals gemeenten en provincies) evenals overige instanties. Lasten De totale personeelslasten dalen (-/- 1,6%) als gevolg van een daling van het aantal personeelsleden binnen de organisatie. Deze daling compenseert in absolute zin ruimschoots de verwachte stijging van de afschrijvingslasten (+5,6%) en de stijging van de overige lasten (+ 5,7%). pag. 60 van 90

62 6 Verslag van de raad van toezicht De raad van toezicht De raad van toezicht is een onafhankelijk orgaan binnen Ons Middelbaar Onderwijs. De samenstelling, benoeming, taak, wijze van vergadering en de wijze van besluitvorming is vastgelegd in de statuten en in het huishoudelijk reglement. De raad van toezicht houdt onder meer integraal toezicht op het beleid van de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de vereniging. Daarbij richt men zich op de maatschappelijke doelstellingen van de vereniging en de daarmee verbonden onderwijsdoelstelling zoals omschreven in de missie. Het belang van de vereniging en de diverse betrokkenen wordt hiermee behartigd. De raad van toezicht legt verantwoording af aan de leden in de ledenraad. Uitgangspunt voor het handelen van de raad van toezicht is dat Ons Middelbaar Onderwijs onderwijs levert dat ertoe doet, binnen scholen die ertoe doen, met mensen die ertoe doen, voor leerlingen die ertoe doen. In de dialoog met de raad van bestuur staat kwaliteitsverbetering van het onderwijs dan ook voorop. Daarnaast dient de bedrijfsvoering de doelstellingen van de organisatie te ondersteunen en te voldoen aan de grenzen die door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zijn gesteld. Samenstelling Per 31 januari 2011 zijn de heren prof. dr. A.J. van Weele (voorzitter) en mr. dr. A.G.J.M. Rombouts afgetreden na een zittingsperiode van 9 jaar. Voor hen zijn per 1 februari 2011 in de plaats gekomen de heer drs. P.L.B.A. van Geel en mevrouw drs. N.H.M.G.A. van der Wolk. Met het vertrek van de heer prof. dr. A.J. van Weele is de functie van voorzitter van de raad van toezicht vacant gekomen, hetgeen betekent dat de raad van toezicht in het jaar 2011 een nieuwe voorzitter heeft gekregen. Deze functie wordt voortaan bekleed door de heer drs. P.L.B.A. van Geel. In de ledenvergadering van 8 november 2011 zijn de heer R.M.J. Verweijmeren MCM en mevrouw drs. E.P.J. Lemkes-Straver herbenoemd voor een periode van 3 jaar. Vanwege ontwikkelingen binnen de bisdommen is het voor wat betreft de zetel op voordracht van de bisschoppen niet gekomen tot een daadwerkelijke voordracht voor de ledenvergadering van november De ledenvergadering heeft zodoende besloten om de heer dr. H.P.J. Witte tijdelijk te herbenoemen tot de ledenvergadering van juni Onderstaand overzicht geeft de samenstelling van de raad van toezicht weer per 31 januari pag. 61 van 90

63 Naam De heer drs. P.L.B.A. van Geel (voorzitter) Datum eerste Datum Uiterste datum Voordracht benoeming herbenoeming aftreden LGMR De heer R.M.J. Verweijmeren MCM (tevens lid auditcommissie) OGMR De heer W.A.M. de Kok (tevens lid auditcommissie) PGMR De heer dr. H.P.J. Witte Bisschoppen Mevrouw drs. N.H.M.G.A. van der Wolk Raad van toezicht Mevrouw drs. E.P.J. Lemkes-Straver Raad van toezicht De heer prof. dr. J.F.M.G. Bouwens (tevens voorzitter auditcommissie) Raad van toezicht De heer J.A.M. Huijbers Raad van toezicht Tabel 17: Samenstelling raad van toezicht Thema s In het verslagjaar heeft de raad van toezicht met name ingezoomd op een aantal thema s. Koers 2016 De raad van toezicht heeft voorgaande jaren de totstandkoming van de OMO-strategie nauwgezet gevolgd. De uitkomst daarvan, zoals verwoord in het document Koers 2016, Ons Middelbaar Onderwijs sinds 1916, is bekrachtigd inclusief het daaraan gerelateerde werkprogramma. Koers 2016 is inmiddels een interessant, goed afgewogen en volledig document geworden. Vanuit de raad van toezicht is er veel waardering voor het proces van de totstandkoming van het document. Zeer veel mensen, uit alle geledingen van de organisatie, hebben immers meegewerkt aan de totstandkoming. In het verslagjaar is er al steeds meer met Koers 2016 gewerkt, wat een bijdrage levert aan de kwaliteit van het onderwijs. Kwaliteit van het onderwijs De komende jaren zal het verbeteren van het onderwijs onverminderd prioriteit krijgen. Dit gebeurt in samenhang met goed werkgeverschap. Goede docenten vormen immers de kern van elke schoolorganisatie. De raad van toezicht ondersteunt van harte het beleid van de raad van bestuur gericht op het creëren van een uitdagende en aansprekende werkomgeving voor de docenten. Daarnaast is er oog voor de academisch opgeleide docenten en de lerarenopleidingen op de verschillende universiteiten. Een definitie van goed onderwijs is moeilijk te meten, maar er bestaat trots over het feit dat onze leerlingen iets boven het landelijk gemiddelde scoren. pag. 62 van 90

64 Schoolprestaties Aan de hand van de vorig jaar ontwikkelde managementmonitor worden met iedere schoolleiding de schoolprestaties periodiek besproken en gevolgd. De raad van toezicht is van mening dat er steeds meer grip wordt verkregen op de prestaties van de scholen. Dat is een goede ontwikkeling en kan de prestaties enkel ten goede komen. Positief hierbij is dat de prestaties niet alleen worden gemeten op basis van financiële indicatoren, maar dat er juist ook niet-financiële indicatoren zijn opgenomen. Ook dit verslagjaar is er naar aanleiding van de managementmonitor gediscussieerd over mogelijke concrete kwaliteitsverbeteringen van het onderwijs dat per school wordt aangeboden. Momenteel wordt een aantal opleidingen helaas nog als zwak aangemerkt. Identiteit Al sinds ruim voor het verslagjaar is de raad van bestuur met schoolleiders in gesprek over identiteit. In het verslagjaar is het onderwerp uitvoerig besproken in de raad van toezicht. Het is een intrigerend vraagstuk, waarbij de vraag dient te worden gesteld hoe mensen in deze tijd meegenomen kunnen worden in de materie. Ook in het nieuwe jaar verdient dit vraagstuk onverminderd de aandacht. De raad van toezicht wordt betrokken in dit proces. Financiën In dit verslagjaar heeft Ons Middelbaar Onderwijs zich goed ontwikkeld. Financieel zijn de zaken op orde en voldoet Ons Middelbaar Onderwijs aan de financiële eisen die door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zijn gesteld. Daarnaast is het proces van financiële verslaglegging in het afgelopen jaar verder verbeterd. De kosten en opbrengsten van alle scholen zijn scherp in beeld. Uitgangspunt is dat elke school tenminste budgetneutraal draait. Gelet op de vermindering van het leerlingenaantal is dit een uitdaging voor veel scholen binnen de vereniging. Governance Het jaar 2010 heeft in het teken gestaan van de optimale inrichting van het toezicht en bestuur van Ons Middelbaar Onderwijs. Dit heeft geresulteerd in een statutenwijziging per 1 januari Er is gekozen voor een structuur die in lijn ligt met good governance en de wet Goed Onderwijs Goed Bestuur. Toezicht en verantwoording (checks & balances) en maatschappelijke betrokkenheid zijn krachtig verankerd. Naar aanleiding van de herziende statuten is in het verslagjaar verdere aandacht besteed aan de uitwerking ervan. Zo zijn onder meer het huishoudelijk reglement en het managementstatuut tot stand gekomen. Het huishoudelijk reglement regelt de verhoudingen tussen en binnen de verenigingsorganen (de raad van bestuur, de raad van toezicht en de ledenraad). Dit verslagjaar is extra aandacht besteed aan de uitvoering van de vernieuwde governance structuur en dan met name het samenspel tussen zowel de raad van toezicht en de raad van bestuur, als het samenspel tussen de raad van toezicht en de ledenraad. Het managementstatuut regelt de verhouding tussen de raad van bestuur en de rector/algemeen directeur. De raad van toezicht is van mening dat met de genoemde statuten en reglementen een goede basis is gevormd voor de verdere kwalitatieve uitbouw van de organisatie en vereniging Ons Middelbaar Onderwijs. Bijeenkomsten raad van toezicht De raad van toezicht heeft in het jaar 2011 vier maal vergaderd waarbij de volgende onderwerpen aan bod zijn gekomen: pag. 63 van 90

65 goedkeuring van de jaarrekening (in aanwezigheid van de accountant); decharge van de raad van bestuur over het gevoerde beleid over het schooljaar ; instemming met de geconsolideerde meerjarenbegroting ; evaluatie van de raad van toezicht; bespreking jaarverslag 2010; bespreking lidmaatschap vereniging van toezichthouders in het onderwijs; bespreking Koers 2016, inclusief werkprogramma en de financiële kaders; bespreking identiteit; bespreking herziening huishoudelijk reglement en managementstatuut; bespreking Vensters voor Verantwoording; bespreking zwakkere scholen; bespreking veiligheid en de veiligheidsmonitor; bespreking onderwijsopbrengsten; bespreking financiële positie in meerjarenperspectief; bespreking aanbesteding accountantsdiensten. Auditcommissie raad van toezicht Begin 2010 is besloten om een auditcommissie in te stellen als adviescollege van de raad van toezicht. Deze houdt toezicht op en adviseert de raad van toezicht over vooral financieel getinte onderwerpen zoals de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing door de raad van bestuur en de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de accountant. In het verslagjaar is de auditcommissie drie keer bij elkaar gekomen. Onderwerpen die daarbij aan bod zijn gekomen zijn de financiële kaders, treasury, en meerjarenbegrotingen en kwartaalrapportages van de raad van bestuur, verenigingstaken en vereniging OMO. Daarnaast zijn in het verslagjaar de voorbereidingen getroffen voor het Europees aanbesteden van accountantsdiensten. De auditcommissie is hierbij nauw betrokken geweest. pag. 64 van 90

66 Deel C: Jaarrekening pag. 65 van 90

67 Geconsolideerde jaarrekening A.1.1 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2011 (na resultaatbestemming) ACTIVA 31 december december 2010 VASTE ACTIVA 1.1 Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA 1.4 Voorraden Vorderingen Effecten Liquide middelen TOTAAL ACTIVA PASSIVA 31 december december 2010 EIGEN VERMOGEN 2.1 Eigen vermogen Minderheidsbelang derden VOORZIENINGEN LANGLOPENDE SCHULDEN KORTLOPENDE SCHULDEN TOTAAL PASSIVA N.B. Alle genoemde bedragen in de tabellen van deze jaarrekening zijn x euro pag. 66 van 90

68 A.1.2 GECONSOLIDEERDE STAAT VAN BATEN EN LASTEN KALENDERJAAR 2011 Begroting BATEN 3.1 Rijksbijdragen Overige subsidies Collegegeld Baten werk i.o.v. derden Overige baten LASTEN 4.1 Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten SALDO BATEN EN LASTEN Financiële baten en lasten SALDO FINANCIËLE BATEN EN LASTEN EXPLOITATIERESULTAAT Uitgaven ten laste van bestemmingsreserves/fondsen* EXPLOITATIERESULTAAT GEWONE BEDRIJFSVOERING * Per 1 januari 2011 zijn de bestemmingsreserves opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve. In 2011 bestaan alleen nog de private bestemmingsfondsen. pag. 67 van 90

69 A.1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT OVER Kasstroom uit operationele activiteiten - Resultaat Aanpassingen voor: - afschrijvingen mutaties voorzieningen excl herschikking Veranderingen in vlottende middelen: - vorderingen kortlopende schulden Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Opname nieuwe scholen onder materiële vaste activa (Des)investeringen materiële vaste activa Vrijval gerealiseerde bouwprojecten (Des)investeringen financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ingebracht vermogen nieuwe scholen Mutatie langlopende schulden Mutatie bouwkredieten overheid Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen Eindstand liquide middelen Beginstand liquide middelen Mutatie liquide middelen pag. 68 van 90

70 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Jaarverslaggeving Met ingang van 1 januari 2008 zijn Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (RJ) van toepassing verklaard op alle onderwijsinstellingen. In het bijzonder is daarbij de RJ 660 onderwijsinstellingen toegepast. Consolidatie In de geconsolideerde balans en geconsolideerde exploitatierekening zijn alle financiële gegevens van de vereniging en de financiële gegevens van de deelnemingen van de vereniging geconsolideerd. Een deelneming is (conform de regelgeving) een rechtspersoon waarop direct of indirect invloed van betekenis kan worden uitgeoefend door de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs. Deelnemingen worden gewaardeerd op basis van het aandeel van de vereniging in de netto vermogenswaarde van de deelneming. Dit aandeel wordt bepaald op basis van de gerechtigdheid van de vereniging in het eigen vermogen van de deelneming gedurende het bestaan of bij liquidatie van de betreffende deelneming. De netto vermogenswaarde, het zichtbare eigen vermogen, wordt berekend volgens dezelfde grondslagen als gelden voor de verenigingsjaarrekening. Schattingswijziging Om de waarderingsgrondslagen transparanter, eenduidiger en eenvoudiger te maken, een reëlere vermogenspositie te verkrijgen en een administratieve lastenverlichting te bewerkstelligen binnen zowel de scholen als het OMO bureau zijn per 1 januari 2011 de volgende schattingswijzigingen doorgevoerd: de activeringsgrens is verhoogd van 500,- naar 2.500,-. Activa met een aanschafwaarde onder de 2.500,- worden regelmatig vervangen. Als gevolg hiervan is op de balans een vast bedrag ( constante waarde ) van 6,5 miljoen euro opgenomen voor activa onder de 2.500,-, met als uitgangspunt dat sprake is van een ideaalcomplex: jaarlijkse aanschaf en afschrijving zijn nagenoeg gelijk. De hoogte van de constante waarde wordt gevolgd en getoetst met de realiteit. Desgewenst kan deze op enig moment worden aangepast. Op de constante waarde wordt niet afgeschreven. in het verleden is een aantal investeringen in gebouwen waarvoor bestemmingsreserves waren gevormd, ineens afgeschreven ten laste van deze bestemmingsreserves. Naar nu blijkt kan voor deze investeringen alsnog dekking gevonden worden in de reguliere exploitatie. De waardevermindering is per 1 januari 2011 teruggedraaid. De boekwaarde van de materiële vaste activa en de vermogenspositie na resultaatbestemming is hierdoor met 6,2 miljoen euro toegenomen. vorderingen ouder dan een jaar worden voortaan automatisch afgeboekt en de hiermee samenhangende voorziening voor oninbaarheid is afgeschaft. grond en gebouwen worden afzonderlijk geadministreerd met als uitgangspunt dat op grond niet wordt afgeschreven, gezien de onbeperkte gebruiksduur. per 1 januari 2011 zijn de activacategorieën en hun afschrijvingstermijnen herzien zodat deze beter aansluiten op de huidige realiteit voor wat betreft de economische levensduur. pag. 69 van 90

71 Oude activacategorieën en afschrijvingstermijnen: Categorie Afschrijvingstermijn Percentage Gebouwen en terreinen Verbouwingen Nagelvaste installaties Losse installaties / machines Kantoormeubilair / inrichting Schoolmeubilair / inrichting Centrale automatiseringsapparatuur Overige automatiseringsapparatuur Boeken en lesmateriaal Vervoermiddelen 40 jaar of 10 jaar 25 of 10 jaar 20 jaar 10 jaar 10 jaar 15 jaar 5 jaar 3 jaar 3 jaar 5 jaar 2,5% of 10% 4% of 10% 5% 10% 10% 6,67% 20% 33,33% 33,33% 20 % Nieuwe activacategorieën en afschrijvingstermijnen: Categorie Afschrijvingstermijn Percentage Grond Gebouwen Verbouwingen Installaties Leer- en hulpmiddelen Meubilair en inrichting Automatiseringsapparatuur Overige apparatuur Boeken bij intern boekenfonds Vervoermiddelen n.v.t. 40 jaar 20 jaar 20 jaar 10 jaar 15 jaar 5 jaar 5 jaar 4 jaar 5 jaar n.v.t. 2,5% 5% 5% 10% 6,67% 20% 20% 25% 20% Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Tenzij anders vermeld, zijn de activa en passiva gewaardeerd tegen verkrijgingsprijzen c.q. nominale waarden. Winsten op transacties worden genomen op het moment dat deze zijn gerealiseerd; verliezen worden genomen zodra deze bekend zijn. Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waar ze betrekking op hebben. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat reguliere onderwijstaken gelijkmatig over het schooljaar zijn verspreid. BALANS Materiële vaste activa Algemeen De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijging- of vervaardigingprijs, verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen. De jaarlijkse afschrijvingen zijn gebaseerd op de geschatte economische levensduur. Over de constante waarde wordt niet afgeschreven. Gebouwen en terreinen Op terreinen wordt niet afgeschreven. Op gebouwen gefinancierd door de overheid rust een (economisch) claimrecht van de gemeenten. Het juridische eigendom van deze gebouwen berust bij de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs, het economisch eigendom bij gemeenten. Evenwel is het mogelijk dat een deel van deze gebouwen door de vereniging zelf is gefinancierd, waarbij geen economisch claimrecht is verworven. Dit deel van de gebouwen wordt geactiveerd en afgeschreven in 40 jaar. pag. 70 van 90

72 Gebouwelijke investeringen, waarvan het juridisch en economisch eigendom bij de vereniging Ons middelbaar Onderwijs berust, worden geactiveerd en afgeschreven in 40 jaar (nieuwbouw) of 20 jaar (verbouw). Inventaris en apparatuur Investeringen met een waarde van minder dan 2.500,- per investeringsbeslissing worden rechtstreeks ten laste van het resultaat gebracht. Projecten in uitvoering De projecten in uitvoering worden opgenomen tegen de vervaardigingkosten. Na afronding van de projecten worden de van de overheid ter financiering ontvangen gelden op het betreffende project in mindering gebracht. Financiële vaste activa Effecten De hieronder opgenomen beleggingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde per balansdatum. Indien de verkrijgingprijs hoger is dan de nominale waarde wordt het gekochte agio gedurende de resterende looptijd van betreffende obligaties afgeschreven en in mindering gebracht op de opbrengst van de beleggingen. Overige vorderingen De hieronder opgenomen vorderingen betreffen de van gemeenten nog te ontvangen vergoedingen voor aflossing op door de overheid gegarandeerde leningen o/g en de door de vereniging en gelieerde stichtingen aan derden verstrekte leningen. Beiden zijn gewaardeerd tegen nominale waarden. Vlottende activa Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Vorderingen ouder dan een jaar worden afgeboekt. Liquide middelen Onder liquide middelen worden uitsluitend middelen opgenomen die binnen 12 maanden beschikbaar zijn voor de vereniging. Middelen die tenminste 12 maanden niet beschikbaar zijn worden gepresenteerd onder de financiële vaste activa. Eigen vermogen De onder het eigen vermogen opgenomen gelden betreffen publieke en private gelden. Algemene reserve De algemene reserve geldt ter waarborging van de continuïteit van de totale OMOorganisatie op de lange termijn. Bestemmingsreserve In 2011 is besloten geen bestemmingsreserves meer te hanteren. Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen worden gevormd ter dekking van toekomstige uitgaven inzake bijzondere doeleinden. Aan de vorming van een bestemmingsfonds ligt een verplichting ten grondslag die is opgelegd door derden. Resultaatbestemming In deze jaarrekening zijn de resultaatbestemmingen verwerkt over het verslagjaar pag. 71 van 90

73 Voorzieningen Onder de voorzieningen worden de personele voorzieningen en de overige voorzieningen gepresenteerd. Tenzij anders aangegeven worden de voorzieningen opgenomen tegen nominale waarde. Toevoegingen aan de voorziening vinden plaats ten laste van de exploitatierekening. Uitgaven vinden plaats ten laste van de voorziening. Een voorziening in verband met verplichtingen wordt uitsluitend genomen indien op balansdatum aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: vereniging Ons Middelbaar Onderwijs heeft een huidige in recht afdwingbare of feitelijke verplichting op grond van een gebeurtenis uit het verleden; het is waarschijnlijk dat een uitstroom van middelen vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen en; een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van het bedrag van de verplichting. Personele voorzieningen De voorziening jubilea is bepaald door het aantal personeelsleden (in fte s) te vermenigvuldigen met een bedrag van 750,-. Overige voorzieningen Hieronder is de voorziening groot onderhoud opgenomen. Langlopende schulden Dit betreft schulden met een looptijd van langer dan één jaar. Kortlopende schulden Dit betreft schulden met een looptijd korter dan één jaar. RESULTAATBEPALING Baten De toegekende lumpsum financiering wordt tijdsevenredig aan het jaar toegerekend. Overige opbrengsten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Lasten De lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. BEGROTING De resultaten van de deelnemingen en de doordecentralisatiecontracten van Ons Middelbaar Onderwijs zijn niet begroot. Ten einde een juiste vergelijking te kunnen maken tussen de begrote en de werkelijke cijfers over kalenderjaar 2011 zijn de werkelijke cijfers 2011 van de deelnemingen en de doordecentralisatiecontracten toegevoegd aan de begrote cijfers pag. 72 van 90

74 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Balans MATERIËLE VASTE ACTIVA Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt: 1.2 Materiële vaste activa Gebouwen en Inventaris en Andere vaste In uitvoering Totaal terreinen apparatuur bedrijfsmiddelen Aanschafwaarde op 1 januari Afschrijvingen tot 1 januari Boekwaarde 1 januari Schattingswijziging: Afschrijvingen (terugnemen bijzondere waardevermindering) Boekwaarde 1 januari Mutaties: Investeringen Gerealiseerde bouwprojecten Afschrijvingen Desinvesteringen Afschrijving over desinvesteringen Aanschafwaarde op 31 december Afschrijvingen t/m 31 december Boekwaarde 31 december Gebouwen en terreinen De vereniging Ons Middelbaar Onderwijs is juridisch eigenaar van het grootste gedeelte van de gebouwen en terreinen van de scholen. Door wettelijke bepalingen kunnen de onroerende zaken, die door gemeenten zijn gefinancierd, uitsluitend na toestemming van en onder verrekening met gemeenten worden vervreemd. Sinds 1 januari 2000 is een aantal doordecentralisatie-overeenkomsten met gemeenten afgesloten. Ten aanzien van de hieronder vallende (school)gebouwen komt het economische eigendom gedurende de looptijd van de overeenkomst toe aan Ons Middelbaar Onderwijs. Het economisch eigendom wordt, in aansluiting op de uitgangspunten van de decentralisatie van Rijk naar Gemeenten in 1997, ten principale door Ons Middelbaar Onderwijs om niet overgenomen. Schattingswijziging Per 1 januari 2011 heeft er als gevolg van een schattingswijziging een herijking plaats gevonden op de waarde van de gebouwen ten opzichte van bestemmingsreserves die hiervoor in de afgelopen jaren zijn ingezet. Feitelijk betreft het hier het terugnemen van een bijzondere waardevermindering van 6,2 miljoen euro aan gebouwen. Dit is administratief verwerkt via de exploitatie. Inventaris en apparatuur / andere vaste bedrijfsmiddelen In 2011 is er voor een bedrag van 110,8 miljoen euro aan desinvesteringen opgenomen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een administratieve opschoning van 102,7 miljoen euro. Deze administratieve opschoning betreft alle activa (met uitzondering van de gebouwen en terreinen), die meer dan een jaar geleden volledig waren afgeschreven. pag. 73 van 90

75 Projecten in uitvoering Gedurende de uitvoering van bouwkundige activiteiten worden de uitgaven verantwoord onder de post 'projecten in uitvoering'. Nadat de werkzaamheden zijn afgerond, worden de kosten gesaldeerd met de ter financiering ontvangen bouwsubsidies (investeringssubsidies). De voor eigen rekening gebouwde en gefinancierde projecten worden geactiveerd onder gebouwen en terreinen en afgeschreven. Voor een nadere toelichting op de projecten in uitvoering wordt verwezen naar paragraaf 4.9 van het bestuursverslag. FINANCIËLE VASTE ACTIVA 1.3 Financiële vaste activa Boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Boekwaarde 1 januari 2011 en verstrekte en afgeloste 31 december 2011 leningen leningen Vorderingen op OCW Overige effecten Overige vorderingen Overige effecten In het beleggingsbeleid wordt gestreefd naar een spreiding van risico s door te beleggen in deposito s en eersteklas obligaties. Hiermee wordt gestreefd naar een aanvaardbaar rendement over het belegde vermogen. In 2011 is een groot gedeelte van de effectenportefeuille verkocht. Begin 2012 is het restant (voortijdig) verkocht (met uitzondering van de effecten van de Stichting OMO-fonds). Voor een verdere analyse op de effectenportefeuille wordt verwezen naar paragraaf 4.8 van het bestuursverslag. De post Overige effecten wordt als volgt gespecificeerd: Boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Boekwaarde 1 januari december 2011 Aandelen Obligaties Overige Overige vorderingen Onder de post overige vorderingen zijn de vorderingen op gemeenten opgenomen (saldo eind 2011: ,-) en vorderingen verstrekt door gelieerde stichtingen en Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs aan derden (saldo eind 2011: ,-). De vorderingen op gemeenten hebben betrekking op de door het Rijk gegarandeerde aflossing van geldleningen o/g. In verband met de decentralisatie huisvesting per 1 januari 1997 heeft het Ministerie van OCW de verplichting tot vergoeding van rente en aflossing op door het Rijk gegarandeerde geldleningen o/g overgedragen aan de gemeenten waar de betrokken scholen gevestigd zijn. Daarnaast bestaat het saldo leningen u/g derden uit de verstrekte leningen aan medewerkers van OMO, in het kader van deelneming aan de Stichting OMO-fonds. Deelnemers aan dit OMO-fonds kunnen, indien zij in moeilijke financiële omstandigheden verkeren, een beroep doen op geldelijke steun vanuit deze stichting. pag. 74 van 90

76 VORDERINGEN 1.5 Vorderingen 31 december december Debiteuren OCW Leerlingen Overige overheden Personeel - - Overige Overige vorderingen Vooruitbetaalde kosten Verstrekte voorschotten - - Overige Overlopende activa Af: Voorzieningen wegens oninbaarheid De overige vorderingen betreffen met name nog te ontvangen bedragen van derden, nog te verrekenen bedragen met derden en te ontvangen overlopende rente op effecten. De post overlopende activa bestaan voornamelijk uit in het huidige verslagjaar verrichte betalingen waarvan de kosten verantwoord worden in het volgende verslagjaar. Het betreft hier bijvoorbeeld de jaarlijkse betaling van contributies, licenties, contracten en de huurkosten die betaald zijn aan distributeurs van leermiddelen. LIQUIDE MIDDELEN 1.7 Liquide middelen 31 december december Kasmiddelen Tegoeden op bank- en girorekeningen Deposito's Overige In het huidige verslagjaar heeft Ons Middelbaar Onderwijs gebruik gemaakt van de door de Rabobank verstrekte mogelijkheid om een negatieve positie in te nemen op de lopende rekening. Per 31 december 2011 is de stand -/- 49,8 miljoen euro. Dit is verantwoord onder de kortlopende schulden. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VORDERINGEN Bij de oplevering van de nieuwbouw van het Merletcollege te Grave is besloten uit eigen middelen circa ,- te investeren. Als tegenprestatie is OMO van mening dat OMO voor het aandeel van de inzet van eigen middelen een economisch claimrecht heeft op het betreffende gebouw. Eenzelfde situatie is aan de orde in de gemeenten Woensdrecht en Veldhoven. Hierover zijn de gesprekken gaande. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN Eind 2011 heeft de Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs een vordering op het Ministerie van OCW ten bedrage van 27,2 miljoen euro (eind 2010: 27,0 miljoen euro). Dit betreft pag. 75 van 90

77 een vordering uit hoofde van de "Regeling onvoorziene gevallen bij invoering vereenvoudiging bekostiging voortgezet onderwijs". Deze vordering heeft betrekking op de op balansdatum nog te ontvangen financiering voor de betaling van de ABP-premie en de loonheffing over de maand december en de opgebouwde vakantie-uitkering over de periode juni tot en met december. Aangezien deze vordering pas opeisbaar is bij discontinuïteit van de vereniging is de vordering in de jaarrekening gewaardeerd op nihil. EIGEN VERMOGEN De mutaties in het eigen vermogen kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2.1 Eigen vermogen Saldo Resultaat Overige Saldo Resultaat- Saldo 1 januari mutaties 31 december bestemming 31 december Algemene reserve Algemene reserve Totaal algemene reserve Bestemmingsreserve (publiek) Onderwijsvernieuwing Personeelsbeleid ICT Huisvesting Inrichting Overig Totaal bestemmingsreserve (publiek) Bestemmingsfonds (privaat) Bestemmingsfonds private gelden Totaal bestemmingsfonds (privaat) Resultaat Het resultaat over 2011 bedraagt 3,15 miljoen euro positief. Overige mutaties In 2010 is binnen Ons Middelbaar Onderwijs de keuze gemaakt om een aantal administratieve processen te vereenvoudigen. Onderdeel hiervan was geen gebruik meer te maken van bestemmingsreserves. De aan het begin van 2011 resterende saldi van bestemmingsreserves overheidsmiddelen van 41,1 miljoen euro zijn toegevoegd aan de algemene reserve. De resterende saldi van bestemmingsreserves eigen activiteiten van 3,5 miljoen euro zijn omgezet naar bestemmingsfondsen private gelden. Resultaatbestemming Het exploitatieresultaat 2011 is op basis van bestuursbesluiten volledig bestemd. VOORZIENINGEN 2.3 Voorzieningen Stand per Mutatie Dotaties Ontrek- Vrijval Stand per Kortlopend Langlopend 1 januari 2011 scholen kingen 31 december 2011 deel < 1 jaar deel > 1 jaar Voorziening jubileumuitkeringen Personeelsvoorzieningen Groot onderhoud Overige voorzieningen pag. 76 van 90

78 Personeelsvoorzieningen Conform de CAO VO heeft het personeel bij het bereiken van de jubileumdatum aanspraak op een jubileumgratificatie. Deze bedraagt bij een 25-jarig dienstverband 50% en bij een 40-jarig dienstverband 100% van het maandsalaris. Hiervoor is een voorziening Jubileumuitkeringen gevormd. De hoogte van de voorziening wordt bepaald door voor ieder personeelslid in de organisatie een bedrag van 750 euro op te nemen, naar rato van de betrekkingsomvang. Voor de gehele OMO organisatie bedraagt de voorziening daardoor op 31 december ,3 miljoen euro. Overige voorzieningen Voor het dekken van de uitgaven van het meerjarig onderhoud aan gebouwen, terreinen en installaties is een voorziening Groot onderhoud gevormd. De dotaties en onttrekkingen aan deze voorziening zijn ontleend aan alle meerjaren- onderhoudsplannen (MOP s) en worden jaarlijks ten laste gebracht van de exploitatie. LANGLOPENDE SCHULDEN 2.4 Langlopende schulden Boekwaarde Aangegane Aflossingen Boekwaarde Looptijd Looptijd Rente 1 januari 2011 leningen 31 december 2011 > 1 jaar > 5 jaar voet Geldlening BNG ,0% Geldlening Avero Pensioen UA ,9% Stichting Bpf. Lederindustrie ,0% Geldlening BNG ,7% Geldlening BNG ,9% Kredietinstellingen Doordecentralisatiegelden Kredietinstellingen Ter financiering van bouwkundige projecten zijn door Ons Middelbaar Onderwijs in het verleden diverse geldleningen aangegaan. Daarbij is onderscheid te maken naar gesubsidieerde en ongesubsidieerde geldleningen. Voor zover de geldleningen door de overheid zijn gesubsidieerd, worden de over deze geldleningen verschuldigde rente en aflossing door de gemeente vergoed waar de hoofdvestiging van de school is gelegen. De in de toekomst te ontvangen aflossingen van gesubsidieerde geldleningen zijn geactiveerd onder de financiële vaste activa. Doordecentralisatiegelden Met de doordecentralisatie van huisvestingsvoorzieningen komen jaarlijks middelen beschikbaar. Deze middelen zijn afkomstig van gemeenten waarmee een doordecentralisatie overeenkomst is gesloten en zijn bedoeld voor het realiseren en in stand houden van goede huisvestingsvoorzieningen in die gemeenten. Ten behoeve van de voorfinanciering van grootschalige nieuwbouwprojecten binnen gemeenten waar sprake is van doordecentralisatie heeft de raad van bestuur afspraken gemaakt met de Rabobank en recentelijk het ministerie van Financiën. Dit is nader toegelicht bij de kortlopende schulden. pag. 77 van 90

79 KORTLOPENDE SCHULDEN 31 december december Kredietinstellingen Vooruitontvangen termijnen Crediteuren OCW Loonheffing Omzetbelasting 10 7 Premies sociale verzekeringen Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake van pensioenen Werk door derden - - Overige Overige kortlopende schulden Vooruitontv. subsidies OCW niet-geoormerkt Vooruitontv. subsidies OCW geoormerkt Vooruitontv. investeringssubsidies Vooruitontv. bedragen Vakantiegeld- en dagen Eindeschooljaarsuitkering Rente - - Overige Overlopende passiva Kredietinstellingen Ten behoeve van de voorfinanciering van grootschalige nieuwbouwprojecten binnen gemeenten waar sprake is van doordecentralisatie heeft de raad van bestuur per 20 april 2005 een overeenkomst gesloten met de huisbankier, Rabobank Tilburg en omstreken, voor een kredietfaciliteit van in eerste instantie maximaal 104 miljoen euro. Vanwege de kredietcrisis is met de Rabobank in het voorjaar van 2009 overeengekomen dat de opname in 2009 ( roodstand op de lopende rekening) een bedrag van 32,7 miljoen euro niet zal overstijgen. Dit bedrag was eind 2011 tijdelijk verhoogd tot 75 miljoen euro. Aan het einde van 2011 was sprake van een negatieve rekeningcourant positie van 49,8 miljoen euro. De rentebasis van deze kredietfaciliteit is gebaseerd op het Euribor-tarief, en daarmee gekoppeld aan de geldmarkt. Op deze basis is een opslag van toepassing. Het Euribor-1-maand tarief per ultimo 2011 bedroeg overigens 1,205% (jaarbasis). Met ingang van maart 2012 is Ons Middelbaar Onderwijs overgegaan op het systeem van schatkistbankieren bij het ministerie van Financiën. De kredietfaciliteit bij de Rabobank is als gevolg hiervan beëindigd. Bij het schatkistbankieren staat het geld, van in ieder geval de hoofdrekening, op een eigen rekening-courant bij het ministerie van Financiën. Het dagelijkse betalingsverkeer blijft bij de Rabobank. Dagelijks vindt er een volledige egalisatie plaats tussen de hoofdbetaalrekening en de rekening courant bij het ministerie van Financiën. Hierdoor is er nooit sprake van een renteverrekening tussen OMO en de Rabobank. Saldo van individuele betaalrekeningen blijven herleidbaar. Rood staan bij het ministerie van Financiën is geoorloofd tot maximaal 10% van de publieke jaaromzet (444 miljoen euro) van de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs. pag. 78 van 90

80 Overlopende passiva De overlopende passiva bestaan grotendeels uit enerzijds in het huidige kalenderjaar aangegane verplichtingen waarvan de betaling in kalenderjaar 2012 zal plaatsvinden en anderzijds uit baten die in kalenderjaar 2012 zijn verantwoord, waarvan de vordering in 2011 is verantwoord. Het betreft hier bijvoorbeeld ouderbijdragen en huuropbrengsten van boeken. Voor een verdere toelichting op de vooruit ontvangen geoormerkte subsidies OCW wordt verwezen naar bijlage 1. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN Lease-contracten Per 3 januari 2005 is een leaseovereenkomst aangegaan met MKB Lease te Oosterhout. Deze leaseovereenkomst heeft betrekking op de invulling van de specifieke arbeidsvoorwaarden voor schoolleiders en de raad van bestuur. Voor het kalenderjaar 2011 bedroegen de leasekosten ,=. Verpanding doordecentralisatieovereenkomsten Per ultimo 2011 zijn de doordecentralisatieovereenkomsten met de volgende gemeenten verpand: Bergen op Zoom Dongen Deurne Etten-Leur Helmond Sint-Michielsgestel Steenbergen Valkenswaard Veghel Vught Waalwijk pag. 79 van 90

81 Staat van baten en lasten RIJKSBIJDRAGEN 3.1 Rijksbijdragen 2011 begroting Rijksbijdrage OCW Geoormerkte OCW Subsidies Niet geoormerkte OCW-subsidies Toerekening investeringssubsidies Overige subsidies OCW Rijksbijdrage OCW De gerealiseerde (normatieve) rijksbijdrage OCW bedraagt in het verslagjaar 427,0 miljoen euro. De rijksbijdrage OCW maakt daarmee 89,8% uit van de totale baten in 2011 (90,0% in 2010). Ten opzichte van de begroting is deze 0,1% hoger (0,5 miljoen euro). Hieraan liggen met name bijstellingen in de gemiddelde personeelslast ten grondslag. Geoormerkte en niet-geoormerkte OCW subsidies De geoormerkte subsidies OCW zijn ten opzichte van de begroting 0,4 miljoen euro hoger en de niet geoormerkte subsidies OCW 0,1 miljoen euro lager. De OCW subsidies maken in ,5% uit van de totale baten (3,9% in 2010). OVERIGE OVERHEIDSBIJDRAGEN EN SUBSIDIES 3.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies 2011 begroting Gemeentelijke bijdragen en subsidies Overige overheidsbijdragen Gemeentelijke bijdragen en subsidies De gemeentelijke bijdragen en subsidies bestaan grotendeels uit inkomsten vanwege afgesloten doordecentralisatie overeenkomsten. Met een aantal gemeenten, waarmee een doordecentralisatie overeenkomst is gesloten, wordt nog overleg gevoerd over aanpassingen van de bijdragen, vanwege wijzigingen die binnen het gemeentefonds op het gebied van onderwijshuisvesting hebben plaatsgevonden. Overige overheidsbijdragen De overige overheidsbijdragen betreft ontvangen vergoedingen van overheden anders dan het ministerie van OCW en gemeenten. Voorbeelden hiervan zijn het Europees Sociaal Fonds en de provincie. Tot 2011 zijn deze vergoedingen verantwoord onder de post Overige baten. pag. 80 van 90

82 OVERIGE BATEN 3.5 Overige baten 2011 begroting Verhuur Detachering personeel Schenking Sponsoring Ouderbijdragen Overige Ouderbijdragen De gerealiseerde bijdragen van ouders en leerlingen voor een bedrag van 8,9 miljoen euro is 10,2% hoger dan de begroting. Dit is met name veroorzaakt doordat de bijdragen van ouders in educatieve excursies en culturele activiteiten hoger zijn dan begroot. Hiertegenover staan hogere kosten, welke zijn verantwoord onder de Overige lasten. Overige Met betrekking tot overige opbrengsten is een bate van 8,4 miljoen euro gerealiseerd. Deze realisatie is 1,8% hoger dan begroot. Deze afwijking wordt met name veroorzaakt door een teruggave van de naheffing btw. Onder de post Overige baten zijn onder meer vergoedingen uit samenwerkingsverbanden opgenomen. Voor een overzicht van de regionale samenwerkingsverbanden waarin OMO-scholen participeren wordt verwezen naar bijlage 9. PERSONEELSLASTEN 4.1 Personeelslasten 2011 begroting Brutolonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Lonen en salarissen Dotaties personele voorzieningen Personeel niet in loondienst Overig Overige personele lasten Af: Uitkeringen De bezoldiging van de leden van de raad van bestuur en raad van toezicht is samen met de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) opgenomen in bijlage 2. De gerealiseerde personeelslasten zijn 1,2% (4,7 miljoen euro) hoger uitgevallen dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door een hogere gerealiseerde formatie dan begroot. Bij de begroting 2011 is uitgegaan van een gemiddeld aantal van fte tegenover een gerealiseerd gemiddelde van fte. pag. 81 van 90

83 Aantal personeelsleden op basis van fte s Het gemiddeld aantal personeelsleden over kalenderjaar 2011 op basis van full time equivalenten (fte) is in onderstaande tabel met de gegevens van 2010 vergeleken (exclusief de vervangende aanstellingen): Gemiddeld aantal personele fte's Directie Onderwijzend personeel Onderwijs ondersteunend personeel (primair proces) Onderwijs ondersteunend personeel (overig) In 2011 is het nieuwe functieboek in gebruik genomen. Als gevolg hiervan heeft er een verschuiving van fte s plaatsgevonden van de functiecategorie directie naar onderwijs ondersteunend personeel. In totaliteit heeft er tussen 2010 en 2011 een daling plaatsgevonden van het aantal fte s, terwijl er sprake was van een groei van het aantal leerlingen (van 0,3%). De achtergrond hiervan is dat op de eerste plaats bezuinigd is op de overhead (zie hoofdstuk 4.3 van het bestuursverslag). Op de tweede plaats was in 2010 sprake van een relatief groot aantal tijdelijke projecten (en medewerkers), waar bovendien tijdelijke financiering voor aanwezig was. In 2011 was dit aantal tijdelijke krachten gedaald. In bijlage 8 zijn meerdere personele kerncijfers grafisch weergegeven. AFSCHRIJVINGEN 4.2 Afschrijvingen materiële vaste activa 2011 begroting Afschrijvingen Terugname bijzondere waardevermindering gebouwen Boekwinst/-verlies desinvesteringen De afschrijvingskosten bedragen 14,0 miljoen euro. Ten opzichte van de begroting zijn de gerealiseerde afschrijvingskosten 0,8 miljoen euro lager (5,7%). Dit wordt met name veroorzaakt door lagere afschrijvingslasten van automatiseringsapparatuur en programmatuur. Ten gevolge van een schattingswijziging heeft er een terugname van een bijzondere waardevermindering gebouwen plaatsgevonden ten bedrage van 6,2 miljoen euro. In verband met de verhuizing van De Nieuwste School is een éénmalig boekverlies van 0,5 miljoen euro op verbouwingen van het oude pand genomen. pag. 82 van 90

84 HUISVESTINGSLASTEN 4.3 Huisvestingslasten 2011 begroting Huur Verzekeringen Onderhoud Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen Overige De huisvestingslasten bedragen 24,9 miljoen euro en zijn daarmee 1,5% hoger dan de begroting. Dit wordt met name veroorzaakt doordat de gerealiseerde onderhoudskosten (+ 0,5 miljoen euro) hoger zijn dan begroot. OVERIGE LASTEN 4.4 Overige lasten 2011 begroting Administratie- en beheerslasten Inventaris, apparatuur en leermiddelen Dotatie overige voorzieningen Overige Administratie- en beheerslasten De lagere dan begrote administratie- en beheerslasten worden grotendeels veroorzaakt door lagere kosten van uitbesteed drukwerk (0,2 miljoen euro), lagere vergaderkosten (0,2 miljoen euro), lagere licentiekosten (0,2 miljoen euro) en lagere accountantskosten (0,1 miljoen euro). Inventaris, apparatuur en leermiddelen De lagere dan begrote kosten van inventaris, apparatuur en leermiddelen worden met name veroorzaakt door lagere kosten van aanschaf en huur boeken. Dotatie overige voorzieningen De dotatie aan de voorziening groot onderhoud is opgenomen onder de huisvestingslasten. Overige Met name vanwege de lagere lasten van Koers 2016 zijn de overige kosten lager dan begroot. FINANCIËLE BATEN EN LASTEN 5 Financiële baten en lasten 2011 begroting Rentebaten Resultaat deelnemingen Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Overige opbrengsten financiële vaste activa en effecten Rentelasten pag. 83 van 90

85 pag. 84 van 90 In 2011 zijn de rentelasten voortkomend uit de kredietfaciliteit van de Rabobank 1,5 miljoen euro lager dan begroot. Hiertegenover staan voor 0,6 miljoen euro lagere rentebaten door de verkoop en aflossing van obligaties. Daarnaast is de marktwaarde van de effecten per 31 december ,6 miljoen euro lager dan de marktwaarde per 31 december 2010.

86 Enkelvoudige jaarrekening A.1.5 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2011 (na resultaatbestemming) ACTIVA 31 december december 2010 VASTE ACTIVA 1.1 Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Deelnemingen Overige financiële vaste activa Financiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA 1.4 Voorraden Vorderingen Effecten Liquide middelen TOTAAL ACTIVA PASSIVA 31 december december EIGEN VERMOGEN VOORZIENINGEN LANGLOPENDE SCHULDEN KORTLOPENDE SCHULDEN TOTAAL PASSIVA A.1.6 ENKELVOUDIGE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER KALENDERJAAR Begroting Resultaat deelnemingen Overig resultaat EXPLOITATIERESULTAAT Uitgaven t.l.v. bestemmingsreserves/fondsen* EXPLOITATIERESULTAAT GEWONE BEDRIJFSVOERING * Per 1 januari 2011 zijn de bestemmingsreserves opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve. In 2011 bestaan alleen nog de private bestemmingsfondsen. pag. 85 van 90

87 Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening Voor zover de afzonderlijke posten zijn toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening, wordt verwezen naar de betreffende toelichting. Hierna wordt het verloop van de post deelnemingen nader toegelicht. Stand per 1 januari Deelnemingen Deelnemingen met negatief vermogen Resultaat deelnemingen 636- Stand per 31 december Deelnemingen Deelnemingen met negatief vermogen Voor een overzicht van de in de enkelvoudige jaarrekening opgenomen deelnemingen wordt verwezen naar bijlage 3. pag. 86 van 90

88 pag. 87 van 90 Controleverklaring

89

90

91 Deel D: Bijlagen

92 BIJLAGE 1. GEOORMERKTE DOELSUBSIDIES OCW (RJ 660, MODEL G) Omschrijving subsidie Brin Jaar Kenmerk Bedrag van Saldo Ontvangen in Lasten in Investering in Saldo nummer toewijzing 1 januari december 2011 Doorontwikkeling praktijk onderwijs 13PE Doorontwikkeling praktijk onderwijs 26MZ Doorontwikkeling praktijk onderwijs 04SU Doorontwikkeling praktijk onderwijs 13PE Doorontwikkeling praktijk onderwijs 17VP Doorontwikkeling praktijk onderwijs 20AT Doorontwikkeling praktijk onderwijs 20ZK Doorontwikkeling praktijk onderwijs 26MZ Doorontwikkeling praktijk onderwijs 04SU Doorontwikkeling praktijk onderwijs 13PE Doorontwikkeling praktijk onderwijs 17VP Doorontwikkeling praktijk onderwijs 20AT Doorontwikkeling praktijk onderwijs 20ZK Doorontwikkeling praktijk onderwijs 26MZ Binnenmilieu VO EBOV 16OX 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 16VK 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 16VK 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 17HN 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 17HN 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 18XR 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 20AT 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 20BQ 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 20GA 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 20WI 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 21FV 2010 BEK-09/ U Binnenmilieu VO EBOV 21GZ 2010 BEK-09/ U Zij-instromers RX 2010 BEK-10/30369 M Zij-instromers WI 2010 BEK-10/56099 M Zij-instromers ZK 2010 BEK-10/89363 M Zij-instromers ZK 2010 BEK-10/82352 M Zij-instromers BEK-10/47476 M Zij-instromers SW Zij-instromers BEK-2011/963 M Zij-instromers FV 2011 BEK-2011/963 M Zij-instromers ZK Krachtig meesterschap OND/ODB-10/47843 M Maatschappelijke stage 21FV 2008 BEK-08/91139 M Praktijkleren groen 13PE Praktijkleren groen 17VP Praktijkleren groen 20JX Praktijkleren groen 19RX Praktijkgerichte leeromgeving 04SU 2007 BVO-07/68378 U Praktijkgerichte leeromgeving 16VK 2006 BVO-06/33404 U Praktijkgerichte leeromgeving 19RX 2006/2008 BVO-06/33407 U Praktijkgerichte leeromgeving 20AT 2006 BVO-06/33409 U Praktijkgerichte leeromgeving 20IB 2006 BVO-06/33410 U Praktijkgerichte leeromgeving 20JX 2007 BVO-07/69305 U Praktijkgerichte leeromgeving 20ZK 2006 BVO-06/33412 U Innovatie Impuls Onderwijs 16VK Innovatie Impuls Onderwijs 21GV Innovatie Impuls Onderwijs 19RX Innovatie Impuls Onderwijs 04YX Innovatie Impuls Onderwijs 04SU Innovatie Impuls Onderwijs 20ZK Innovatie Impuls Onderwijs 02FY Innovatie Impuls Onderwijs 16OX Vervolg op volgende pagina pag. i van xxix

93 Omschrijving subsidie Brin Jaar Kenmerk Bedrag van Saldo Ontvangen in Lasten in Investering in Saldo nummer toewijzing 1 januari december 2011 Vervolg van vorige pagina Verlofsubsidie FY Verlofsubsidie QT Verlofsubsidie SU Verlofsubsidie XU Verlofsubsidie YX Verlofsubsidie MU Verlofsubsidie PE Verlofsubsidie SW Verlofsubsidie BS Verlofsubsidie OX Verlofsubsidie RB Verlofsubsidie VK Verlofsubsidie HN Verlofsubsidie JY Verlofsubsidie KF Verlofsubsidie VP Verlofsubsidie XR Verlofsubsidie RX Verlofsubsidie AT Verlofsubsidie BQ Verlofsubsidie GA Verlofsubsidie IB Verlofsubsidie JX Verlofsubsidie ST Verlofsubsidie SY Verlofsubsidie WI Verlofsubsidie ZK Verlofsubsidie EX Verlofsubsidie FV Verlofsubsidie GV Verlofsubsidie GZ Verlofsubsidie FY Verlofsubsidie MZ Verlofsubsidie ZF Verlofsubsidie QT 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie SU 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie XU 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie MU 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie PE 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie SW 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie BS 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie OX 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie VK 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie HN 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie KF 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie VP 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie XR 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie RX 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie AT 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie BQ 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie IB 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie IB 2010 BEK-10/97010 M Verlofsubsidie JX 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie SY 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie ZK 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie EX 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie FV 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie GV 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie FY 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie ZF 2010 BEK-10/75099 M Verlofsubsidie Totaal geoormerkte subsidies OCW pag. ii van xxix

94 Toelichting: subsidie doorontwikkeling praktijkonderwijs: aanvullende bekostiging om scholen voor praktijkonderwijs in staat te stellen de overgang van school naar werk te verbeteren; subsidie energiezuinigheid/binnenmilieu: aanvullende bekostiging voor de verbetering van energiezuinigheid en van het binnenmilieu van oudere, bestaande schoolgebouwen in het voortgezet onderwijs; subsidie krachtig meesterschap: stimuleringregeling voor samenwerkingsverbanden van scholen en lerarenopleidingen om projecten te ontwikkelen op het gebied van excellentie bij het opleiden van leraren en/of het beroep van leraar; subsidie maatschappelijke stage: tijdelijke stimuleringsregeling voor samenwerkingsverbanden in het voorgezet onderwijs die willen participeren in een project maatschappelijke stage; subsidie praktijkleren groen: aanvullende subsidie voor agrarisch onderwijs om samen met een bedrijf een voorziening voor praktijkleren op te richten; subsidie praktijkgerichte leeromgeving: aanvullende subsidie om scholen voor vmbo en praktijkonderwijs in staat te stellen hun onderwijs praktijkgerichter vorm te geven via de aanpassing van lokalen en eventueel de inrichting; subsidie lokalen betavakken havo/vwo: aanvullende subsidie voor bouwkundige aanpassingen en nieuwe inrichting van leslokalen voor bètavakken om te komen tot een meer stimulerend onderwijs in de bètavakken; subsidie innovatieimpuls: aanvullende subsidie voor het implementeren van innovatieve maatregelen in de schoolorganisatie gericht op de verhoging van de arbeidsproductiviteit en voor het meten van de effecten van deze maatregelen op de arbeidsproductiviteit; subsidie lerarenbeurs voor scholing en zij-instroom/verlofsubsidie: aanvullende subsidieregeling om leraren (door middel van studieverlof) en zij-instromers in scholing en opleiding te faciliteren. pag. iii van xxix

95 BIJLAGE 2. BEZOLDIGING VAN BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS EN WOPT (MODEL H) Duur Dienst Periodiek Bonus- Ontvangen Uitkeringen Functie arbeidsovereenkomst/ Ingangsdatum Taak betrekking (D) betaalde betalingen/ pensioenbijdragen/ wegens werkzaamheden dienstverband omvang of op Interim beloningen * gratificaties beloningen beëindiging basis (I) betaalbaar op termijn dienstverband vanaf tot Fte D of I EUR EUR EUR EUR Bestuurders drs. E.G.H. Bernard MPM (voorzitter) ,00 D drs. P.J.J. Hendrikse (lid) ,00 D Totaal bestuurders Toezichthouders prof. dr. J.F.M.G. Bouwens n.v.t J.A.M. Huijbers n.v.t W.A.M. de Kok n.v.t drs. E.P.J. Lemkes-Straver n.v.t mr. dr. A.G.J.M. Rombouts n.v.t R.M.J. Verweijmeren MCM n.v.t prof. dr. A.J. van Weele n.v.t dr. H.P.J. Witte n.v.t drs. N.H.G.M.A. van der Wolk n.v.t drs. P.L.B.A. van Geel n.v.t drs. W.T.G. Dresscher (tot 1 februari 2010) n.v.t. n.v.t. Totaal toezichthouders * onder betaalde beloningen worden ook onkostenvergoeding begrepen De vergelijking met het voorgaande jaar en de begroting is weergegeven in onderstaande tabel begroting drs. E.G.H. Bernard MPM (voorzitter) drs. P.J.J. Hendrikse (lid) Raad van bestuur prof. dr. J.F.M.G. Bouwens J.A.M. Huijbers W.A.M. de Kok drs. E.P.J. Lemkes-Straver mr. dr. A.G.J.M. Rombouts (tot 1 februari 2011) R.M.J. Verweijmeren MCM prof. dr. A.J. van Weele (tot 1 februari 2011) dr. H.P.J. Witte drs. N.H.G.M.A. van der Wolk (per 1 februari 2011) drs. P.L.B.A. van Geel (per 1 februari 2011) drs. W.T.G. Dresscher (tot 1 februari 2010) Raad van toezicht Totaal WET OPENBAARMAKING UIT PUBLIEKE MIDDELEN GEFINANCIERDE TOPINKOMENS Sinds 1 maart 2006 is de Wet Openbaarmaking uit Publieke Middelen gefinancierde Topinkomens van kracht. Vanaf die datum dienen organisaties die onder de werking van de wet vallen, en die functionarissen in dienst hebben die meer dan de vastgestelde Balkenende-norm ontvangen, te publiceren in hun jaarverslag. De norm in 2011 bedraagt ,-. In 2010 was dit bedrag even hoog. Ons Middelbaar Onderwijs valt onder de regeling van de wet. Er zijn echter geen functionarissen die in 2011 meer hebben verdiend dan de norm. pag. iv van xxix

96 BIJLAGE 3. DEELNEMINGEN/VERBONDEN PARTIJEN BEHOREND TOT DE VERENIGING Naam Juridische Statutaire Zetel Code Eigen vermogen Resultaat Art 2:403 Deelname Consolidatie vorm activiteiten Ja/Nee % % Carolus Borromeusstichting Stichting Helmond Overige Nee Stichting ter behartiging van de belangen van het VO Valkenswaard Stichting Valkenswaard Overige Nee Stichting Steunfonds Jeroen Bosch College Stichting 's-hertogenbosch Overige 89 5 Nee Stichting Steunfonds Sint-Janslyceum Stichting 's-hertogenbosch Overige Nee Stichting Steun OMO Scholengemeenschap Tongerlo Stichting Roosendaal Overige Nee Sint Canisiusstichting Stichting Tilburg Overige Nee Stichting LOOT Stichting Eindhoven Overige Nee Stichting Ons Middelbaar Onderwijsfonds Stichting Tilburg Overige Nee Subtotaal St Boekenfonds van de Scholengemeenschap Mollerlyceum te Bergen op Zoom Stichting Bergen op Zoom Overige Nee St Boekenfonds van het Sint Joris-College te Eindhoven Stichting Eindhoven Overige Nee St Boekenfonds van het Van Maerlantlyceum te Eindhoven Stichting Eindhoven Overige Nee St Boekenfonds van het Zwijsen-College Veghel Stichting Veghel Overige Nee St Boekenfonds Eckart-College te Eindhoven Stichting Eindhoven Overige Nee St Boekenfonds van het Bisschop Bekkers College te Eindhoven Stichting Eindhoven Overige Nee Subtotaal Deelnemingen die niet door OMO worden geadministreerd Stichting Beekvliet Internationale contacten Stichting St. Michielsgestel Overige Nee Stichting Reisfonds Sint Odulphuslyceum Stichting Tilburg Overige - 5- Nee Stichting Schoolreizen Sint-Janslyceum 's-hertogenbosch Stichting 's-hertogenbosch Overige 3 2- Nee Subtotaal Totaal Deelnemingen waarvan op het moment van het opmaken van de jaarrekening 2011 geen financieel jaarverslag in ons bezit was: Naam Juridische Statutaire Zetel Code Eigen vermogen Resultaat Art 2:403 Deelname Consolidatie vorm activiteiten Ja/Nee % % Steunstichting Dr. Hub van Doorne-School Stichting Deurne Overige p.m. p.m. Nee Stichting tot steun voorgezet onderwijs St. Oedenrode Stichting St. Oedenrode Overige p.m. p.m. Nee Stichting Boekenfonds Gertudiscollege Stichting Roosendaal Overige p.m. p.m. Nee Katholieke Stichting Ter Bevordering van Economisch en Administratief Onderwijs Stichting Helmond Overige p.m. p.m. Nee Stichting Kontrakt Onderwijs Vught Stichting Vught Overige p.m. p.m. Nee Gerben de Vriesstichting Stichting Waalwijk Overige p.m. p.m. Nee Stichting steunfonds Knippenberg College Helmond Stichting Helmond Overige p.m. p.m. Nee Stichting tot steun Bernard Alfrink Mavo Deurne Stichting Deurne Overige p.m. p.m. Nee Katholieke stichting voor middelbaar algemeen voortgezet onderwijs Stichting Deurne Overige p.m. p.m. Nee Stichting Beekvliet Stichting St.Michielsgestel Overige p.m. p.m. Nee pag. v van xxix

97 BIJLAGE 4. ORGANISATIE ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS Raad van bestuur De raad van bestuur is het bevoegd gezag van de Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs en bestaat uit twee statutaire leden. Daarnaast is een ambtelijk secretaris aangesteld. De voorzitter van de raad van bestuur vertegenwoordigt de vereniging en legt tegenover de raad van toezicht verantwoording af voor het door de raad van bestuur gevoerde beleid. De raad van bestuur bestaat uit de volgende personen: de heer Eugène Bernard, voorzitter de heer Pieter Hendrikse, lid. Ambtelijk secretaris van de raad van bestuur is de heer Hans van Dijk. Hij is tevens algemeen directeur van het OMO bureau. Schoolleiders Alle schoolleiders van Ons Middelbaar Onderwijs zijn in algemene dienst. Op 31 december 2011 waren zij verbonden aan de volgende scholen: 2College de heer Ad Poulisse Baanderheren College de heer Leon Spaan De Nieuwste School mevrouw Maria Michels Duhamel College de heer Ad Machielse Eckartcollege de heer Jean Wiertz Elzendaalcollege de heer Jacques Marsmans Fioretti College de heer Edward de Gier Gymnasium Beekvliet de heer Nico van Rhijn Hervion College de heer Hub. Quaedflieg Instelling VO Deurne mevrouw Monique van Roosmalen Jacob-Roelandslyceum de heer Leon Spaan Jeroen Bosch College mevrouw Lian Derks Kwadrant SG de heer Titus Frankemölle Lyceum Bisschop Bekkers de heer Peter Smetsers Maaslandcollege de heer Jacq. van Meegen Maurick College de heer Huub van der Linden Merletcollege de heer Paul Metzemaekers Mill-Hillcollege mevrouw Carin Zandbergen Munnikenheide College mevrouw Carina Reuvers de Laat OMO SG Bergen op Zoom de heer Marcel van Loo OMO SG De Langstraat de heer Jan van Pelt OMO SG Helmond de heer Hans Schapenk OMO SG Tongerlo mevrouw Marijke Broodbakker Rodenborchcollege mevrouw Marjo van IJzendoorn Roncalli Scholengroep de heer Ludo Heesters Rythovius College de heer Frans Claassens SG Het Plein de heer Frans Bakermans SG Were Di de heer Cees Streng Sint-Janslyceum de heer Toine Veuger Sint-Odulphuslyceum mevrouw Delianne Hoekstra Sondervick College de heer Nol van Beurden Theresialyceum de heer Tomas Oudejans Van Maerlantlyceum mevrouw Liz Chermin Varendonck College de heer Jan van de Rijdt Zwijsen College Veghel de heer Jan Verbruggen pag. vi van xxix

98 Raad van toezicht Voor de samenstelling van de raad van toezicht, alsmede het verslag van de activiteiten in 2011 wordt verwezen naar hoofdstuk 6 van het bestuursverslag. Ledenraadvergadering Met de inwerkingtreding van de nieuwe statuten heeft de vergadering van de ledenraad een hernieuwde positie binnen de vereniging gekregen. Niet alleen is de naam algemene ledenraad vergadering (ALV) vervangen door de ledenraadvergadering, maar ook zijn er in de laatste vergadering van 8 november 2011 een voorzitter en een vice-voorzitter benoemd. Deze functies worden voortaan vervuld door de rectores magnifici van de twee Brabantse universiteiten. Verder legt de raad van toezicht voortaan verantwoording af aan de ledenraad. Bevoegdheden die daarbij aan de vergadering toekomen zijn de goedkeuring van het jaarverslag en de jaarrekening, maar ook de bevoegdheid tot het benoemen en ontslaan van de leden van de raad van toezicht. In de vergadering van 8 november 2011 zijn het jaarverslag en de jaarrekening goedgekeurd. Ook is er gesproken over Koers 2016 en de huidige stand van zaken binnen de vereniging. Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad Op het niveau van de vereniging is een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) ingesteld die instemming- en adviesbevoegdheid heeft op bovenschoolse zaken. De GMR is gesprekspartner van de raad van bestuur als het gaat om beleid dat voor alle OMO-scholen geldt. Het dagelijks bestuur van de GMR bestond per 31 december 2011 uit de volgende personen: voorzitter GMR/PGMR: de heer Wil van der Vliet (personeelslid) vicevoorzitter GMR/OGMR: de heer Bert van Riel (ouder) secretaris GMR/PGMR: de heer Louis van Loon (personeelslid) vicevoorzitter GMR/voorzitter LGMR: de heer Thomas van Broekhoven (leerling) pag. vii van xxix

99 BIJLAGE 5. HONORARIUM EXTERNE ACCOUNTANT In het verslagjaar zijn de volgende honoraria van Mazars Paardekooper Hoffman N.V. ten laste gebracht van de Ons Middelbaar Onderwijs, een en ander zoals bedoeld in artikel 2:328a BW: 2011 begroting Controle jaarekening voorgaand jaar Controle jaarekening lopend jaar Controle bekostiging lopend jaar Overige werkzaamheden Totaal pag. viii van xxix

100 BIJLAGE 6. SLAGINGSPERCENTAGES 2011 In paragraaf 1.3 is ingegaan op de slagingspercentages van de leerlingen van Ons Middelbaar Onderwijs ten opzichte van het landelijk gemiddelde. In deze bijlage worden de slagingspercentages per OMO-school en opleiding gepresenteerd. pag. ix van xxix

101 pag. x van xxix

102 pag. xi van xxix

103 BIJLAGE 7. TOEZICHTARRANGEMENTEN (PER 31 DEC. 2011) In paragraaf 1.5 zijn de in 2011 toegekende toezichtarrangementen van de OMO organisatie op totaalniveau weergegeven. Onderstaande tabel geeft de arrangementen per locatie weer. School / vestiging 2College Durendael Cobbenhagenmavo Wandelbos Ruiven Jozefmavo Baanderheren College De Nieuwste School Duhamel College Elzendaalcollege Boxmeer Gennep Fioretti College Gymnasium Beekvliet Hervion College Hervensebaan Jacob van Maerlantstraat Instelling Voortgezet Onderwijs Deurne Peellandcollege Alfrinkcollege Hub van Doornecollege De Sprong Jacob-Roelandslyceum Jeroen Bosch College Kwadrant Scholengroep Hanze College Cambreurcollege Maaslandcollege Maurick College Titus Brandsmalaan Brabantlaan Merletcollege Mill Cuijk Grotestraat Cuijk Robijnlaan Grave Mill-Hillcollege PRO VMBO-B VMBO-K VMBO (G)T HAVO VWO Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Aangepast Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Aangepast Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Aangepast Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis pag. xii van xxix

104 School / vestiging Munnikenheide College Rucphen Etten-Leur OMO Scholengroep Tongerlo Da Vinci College Gertrudiscollege Norbertuscollege OMO Scholengroep Bergen op Zoom Mollerlyceum Mollercollege Zuidwesthoek Mollercollege Steenbergen Mollercollege Hoogerheide OMO Scholengroep Helmond Carolus Borromeuscollege Dr.-Knippenbergcollege, Nachtegaallaan Dr.-Knippenbergcollege, Hurksestraat / IVO-mavo Vakcollege Dr.-Knippenberg, Keizerin Marialaan De Groene Campus OMO Scholengroep De Langstraat Walewyc: vmbo g/t Dr. Mollercollege, Waalwijk Dr. Mollercollege, Kaatsheuvel d'oultremontcollege Pleincollege Sint-Joris Sint-Joris Aloysius/De Roosten Antoon Schellens De Burgh Praktijkschool Eindhoven Pleincollege Van Maerlant Pleincollege Bisschop Bekkers Pleincollege Eckart Eckart Nuenen Rodenborch-College Roncalli Scholengemeenschap Rythovius College Scholengemeenschap Were Di Sint-Janslyceum Sint-Odulphuslyceum Sondervick College Theresialyceum Varendonck-College Asten Someren Zwijsen College Veghel PRO VMBO-B VMBO-K VMBO (G)T Basis Basis Aangepast Basis Basis Basis Basis Aangepast Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis HAVO VWO Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Aangepast Aangepast Aangepast Aangepast Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Aangepast Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Aangepast Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis Basis pag. xiii van xxix

105 aantal personeelsleden aantal personeelsleden BIJLAGE 8. PERSONEEL IN CIJFERS In deze bijlage worden grafisch enkele personele kengetallen van 2011 in relatie tot voorgaande jaren gepresenteerd. Per grafiek wordt daarbij een korte toelichting gegeven. 1. Samenstelling personeelsbestand Achtereenvolgens worden de cijfers van het totale personeelsbestand van Ons Middelbaar Onderwijs en de instroom en uitstroom gegevens weergegeven Grootte personeelsbestand (gemiddelde 2011) Aantal personen Het totaal aantal personeelsleden dat in 2011 in dienst is, is gedaald opzichte van De toename van 2009 naar 2010 werd veroorzaakt door de komst van het Hervion College. Afgelopen jaar zijn er geen nieuwe scholen toegetreden tot Ons Middelbaar Onderwijs. 1.2 Instroomgegevens Instroom pag. xiv van xxix

106 aantal personeelsleden 1.3 Uitstroomgegevens Uitstroom Het betreft het totaal aantal personen (inclusief bureau en raad van bestuur) dat in dienst is getreden of uit dienst is gegaan, maar ook een uitbreiding of inkorting van de betrekkingsomvang heeft gekregen bij Ons Middelbaar Onderwijs. 2. Verdeling naar categorieën Achtereenvolgens wordt een aantal grafieken weergegeven die betrekking hebben op de verdeling van het personeelsbestand naar diverse categorieën. Hierbij is steeds het gemiddelde genomen over Het betreft: 1. uitsplitsing naar leeftijdscategorieën; 2. verdeling in fulltime en parttime aanstellingen; 3. vaste en tijdelijk aanstellingen; 4. verhouding docenten in LB, LC en LD ( functiemix); 5. verdeling man en vrouw; 6. verdeling naar vrouw en man in leidinggevende posities. pag. xv van xxix

107 2.1 Leeftijdsverdeling totale personeelsbestand 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% <31 31 t/m t/m t/m 60 > ,0% 14,1% 34,8% 37,2% 1,9% ,3% 14,8% 32,5% 36,9% 2,5% ,2% 15,1% 31,5% 37,6% 2,7% ,2% 15,2% 30,7% 38,2% 2,7% ,8% 14,7% 29,1% 37,7% 2,8% ,9% 15,4% 27,3% 39,0% 3,5% ,1% 15,7% 25,2% 38,2% 5,8% ,9% 16,3% 23,4% 38,7% 6,7% ,3% 17,1% 21,3% 39,0% 8,3% ,5% 17,6% 20,4% 38,8% 8,7% De trend dat de gemiddelde leeftijd van het personeelsbestand hoger wordt, zette zich ook in 2011 voort. De toename van het aantal 60+-ers wordt mede veroorzaakt door aanpassingen in de wet- en pensioenregelgeving waardoor steeds later gebruik gemaakt wordt van ABP Keuzepensioen of de FPU-regeling. pag. xvi van xxix

108 2.2 Verdeling fulltime/parttime 100% 80% 60% 40% 20% 0% Parttime < 0,8 48,3% 48,9% 36,6% 36,3% Fulltime => 0,8 51,7% 51,1% 63,4% 63,7% 2.3 Soort dienstverband 100% 80% 60% 40% 20% 0% Tijdelijk 13,1% 11,2% 11,8% 12,0% Vast 86,9% 88,8% 88,2% 88,0% pag. xvii van xxix

109 2.4 Verhouding LB / LC / LD personeel (functiemix) 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% * 2009* 2010* 2011* OP LB 68,2% 67,5% 58,1% 57,4% 55,4% 51,5% OP LC 7,7% 9,0% 16,8% 17,2% 17,9% 20,2% OP LD 24,2% 23,5% 25,1% 25,4% 26,7% 28,3% * = aangepast aan definitie functiemix gegevens per 1 oktober Vanaf 2008 zijn voor de berekening van de verhouding van de LB-LC-LD categorieën de definities gebruikt zoals bij de regeling functiemix gelden. Voor de verhoudingscijfers in de functiemix is de salarisschaal leidend. Daarvoor was de functie bepalend. Personen met een salarisgarantie worden nu geteld in de categorie waarop het salaris daadwerkelijk wordt gebaseerd. Ook wordt anders omgegaan met vervangingen en tijdelijk toebedeelde uren. De verhouding van de LB/LC en LD formatie ontwikkelt zich in de richting van de gewenste streefformatie in Verhouding man-vrouw 60% Man Vrouw 50% 40% 30% 20% 10% 0% Man 54,0% 53,2% 52,4% 51,9% 56,8% 55,8% Vrouw 46,0% 46,8% 47,6% 48,1% 43,2% 44,2% pag. xviii van xxix

110 aantal personeelsleden 2.6 Man-vrouw in leidinggevende posities 100% 80% 60% 40% 20% 0% Vrouw 20,9% 24,1% 24,0% 21,7% 21,9% Man 79,1% 75,9% 76,0% 78,3% 78,1% 3. Overig Naast de verdeling van het personeelbestand in categorieën is er een aantal kengetallen vastgesteld op basis van arbeidsvoorwaardelijke regelingen, zoals: 1. gebruik OMO Seniorenregeling (OSR) 2. gebruik overgangsrecht Bevordering Arbeidsparticipatie Ouderen (BAPO) 3. gebruik ouderschapsverlof 4. aantal LIO-ers/stagiaires 3.1 OMO Seniorenregeling (OSR) Deelnemers OSR Op basis van de CAO-OMO bestaat de mogelijkheid om deel te nemen aan de OMOseniorenregeling. Elk personeelslid van 52 jaar en ouder krijgt een budget aan taakverlichting dat jaarlijks, naar believen, ingezet kan worden. pag. xix van xxix

111 aantal personeelsleden aantal personeelsleden 3.2 Overgangsrecht Bevordering ArbeidsParticipatie Onderwijs (BAPO) Deelnemers BAPO Voor personeelsleden van 52 jaar en ouder is op basis van de CAO-OMO nog het overgangsrecht BAPO mogelijk. Voor 170 (vanaf 52 jaar) of 340 (vanaf 56 jaar) klokuren per jaar kan werktijdverkorting worden gekocht. 3.3 Gebruik ouderschapsverlof Ouderschapsverlof Op basis van de CAO-OMO bestaat de mogelijkheid om ouderschapsverlof op te nemen. Het recht op ouderschapsverlof op basis van de Wet Arbeid en Zorg is eveneens onderdeel van de CAO-OMO. De kengetallen geven het aantal personen aan dat in het pag. xx van xxix