Profiel Aanspreekpersoon Integriteit voor sportfederaties en sportclubs

Transcriptie

1 Prfiel Aanspreekpersn Integriteit Versie 17/05/2018 Prfiel Aanspreekpersn Integriteit vr sprtfederaties en sprtclubs Inhud 1. Inleiding... 1 Wat?... 1 Waarm?... 1 Wie en p welk niveau? Prfiel Aanspreekpersn Integriteit Afbakening Integriteitsvragen Algemene taakmschrijving... 2 Rlafbakening: wat een API niet is!... 3 A. Aanspreekpunt en eerste pvang... 3 B. Cördinatie van de interne prcedure en drverwijzing... 4 C. Preventieactiviteiten en ndersteuning Randvrwaarden Cmpetenties... 6 Sprt Vlaanderen Arenbergstraat 5, 1000 Brussel kics@sprt.vlaanderen / Dit prfiel kwam tt stand in samenwerking met Sensa, Internatinaal Centrum Ethiek in de Sprt, Vlaamse Sprtfederatie en Stibbe Deze infrmatie is vrij beschikbaar vr de sprtsectr en mag niet verkcht wrden Inleiding Wat? Een aanspreekpersn integriteit is een laagdrempelig aanspreekpunt waarbij sprters, hun uders, begeleiders f andere betrkkenen terechtkunnen met een vraag, vermeden f klacht ver (seksueel) grensverschrijdend gedrag f lichamelijke en seksuele integriteit. Een Aanspreekpersn Integriteit (API) draagt er mee zrg vr dat het beleid vldende aandacht geeft aan preventie van en mgaan met (seksueel) grensverschrijdend gedrag. Dat betekent dat er, k ls van incidenten, gereflecteerd wrdt p bestaande praktijken, dat mgelijke risicfactren in kaart zijn gebracht en dat er initiatieven wrden genmen vr een veiliger en geznder sprtklimaat 1. Waarm? Omdat het de verantwrdelijkheid is van de sprtrganisatie m te waken ver de bescherming van sprters die aan hen wrden tevertruwd. Ervaringen van sprters met (seksueel) grensverschrijdend gedrag in een sprtcntext maken duidelijk dat het geen marginaal prbleem is, en dat ng veel incidenten niet tijdig wrden pgemerkt en aangepakt. Een duidelijk, eerste 1 Keuze van de federatie/club hever de rl/taal van de API reikt.

2 Prfiel Aanspreekpersn Integriteit Versie 17/05/2018 aanspreekpunt met nderdeel uitmaken van een beleid m meer verantwrdelijkheid te nemen vr die veiligheid. Wie en p welk niveau? Een Aanspreekpunt is belangrijk p het niveau van de sprters zelf, dus dichtbij en zichtbaar. Een Club- API is een persn, verkzen f aangesteld dr het bestuur, die de ndige cmpetenties heeft en pgeleid is m binnen de lkale sprtrganisatie een eerste aanspreekpunt rnd lichamelijke en seksuele integriteit te zijn. Een Federatie-API ndersteunt de Club-API en helpt en adviseert deze m zijn rl uit te buwen, en neemt k zelf initiatief. Indien er geen Club API is aangesteld, ndersteunt de Federatie API het bestuur van de club bij incidenten en in het uitwerken van een beleid. Men kan er k vr kiezen m de basisvaardigheden van die lkale Club API bij meerdere mensen te verzekeren. Daarnaast is de pvlging en afstemming met de API p niveau van de federaties ndig. Naargelang de cncrete situatie kan hier een diverse invulling aan wrden gegeven. 2. Prfiel Aanspreekpersn Integriteit 2.1. Afbakening Integriteitsvragen Onder integriteit wrdt verstaan de naantastbaarheid van het lichaam van elk individu. De kern is dat een persn zelf mag en kan bepalen welke ingrepen het van buitenaf duldt en dat het niet gedwngen mag wrden iets anders te den dan wat hij f zij zelf begt, en ng Integriteit gaat m het leren grenzen stellen én m het leren mgaan met grenzen, bepaald dr anderen en dr maatschappelijke waarden en nrmen. (Van Obbergen, 2012) Het recht p integriteit werd pgenmen in de Belgische grndwet in 2000 (art. 22bis): Elk kind heeft recht p eerbiediging van zijn mrele, lichamelijke, geestelijke en seksuele integriteit. Het begrip integriteit werd echter niet verder verduidelijkt in de parlementaire werken. (De Craim, 2011). 2 In een aantal internatinale cnventies kmt het recht p lichamelijke integriteit vr. Dit wrdt gebruikt m een aantal garanties vast te leggen die mensen meten beschermen tegen geweld en andere vrmen van misbruik die leiden tt een aantasting van de gezndheid, het zelfbeschikkingsrecht. (Peking, 1995; Istanbul, 2011) Zrg ervr dat niet alle vragen bij de Federatie API terecht kmen. Maak hiervr duidelijk (bijvrbeeld p de website van de federatie) waar leden met andere vragen dan ver het thema lichamelijke en seksuele integriteit de federatie kunnen cntacteren Algemene taakmschrijving De aanspreekpersn integriteit (API) is binnen de sprtrganisatie het eerste aanspreekpunt vr wie een vraag, pmerking, klacht f andere bdschap heeft in verband met seksueel grensverschrijdend gedrag en lichamelijke en seksuele integriteit. De API luistert naar de vraag f het verhaal en verwijst de melder dr wanneer ndig f verleent advies bij de mgelijke vervlgstappen, znder zich inhudelijk in de zaak te verdiepen f aan waarheidsvinding te den. Verder frmuleert de API k adviezen ver preventieactiviteiten binnen de rganisatie en helpt besturen met het realiseren van initiatieven p dat vlak. 2 2 Keuze van de federatie/club hever de rl/taal van de API reikt.

3 Prfiel Aanspreekpersn Integriteit Versie 17/05/2018 De afstemming tussen een API p niveau van een club en p niveau van een federatie kan best z flexibel en adaptief mgelijk gebeuren. Wellicht meten we hier vrzien in een greipad, en zal de federatie zijn rl per club verschillend invullen. Er zijn vlgende mgelijkheden er is geen Club API, en verder k niemand p club niveau die aanspreekbaar is vr de sprters: de Federatie API zal zich dan best prfileren als aanspreekpunt; er is een lkaal aanspreekpunt: de federatie API kan afstemmen en p vraag vernemen; er is een vlwaardige API p clubniveau: de federatie API kan ndersteunen. Opgelet: Het is ged maar wellicht niet realistisch m te verwachten dat de API p het genblik van zijn f haar aanstelling ver alle cmpetenties beschikt. Het is daarm belangrijk dat de API vlgens het bestuur het vermgen en de wil heeft m deze cmpetenties maximaal en z snel mgelijk te ntwikkelen. Rlafbakening: wat een API niet is! een hulpverlener: start geen hulpverleningsprces en heeft geen berepsgeheim een nderzeksrechter: met niet achter de feiten aangaan een jurnalist: met niet iedereen infrmeren die nieuwsgierig is een bestuurder: heeft geen verantwrdelijkheid maar enkel een adviserende rl We beperken ns in deze mschrijving tt een API p niveau van de federatie. Zijn/haar taken bestaan dus uit: 3 A. aanspreekpunt en eerste pvang B. hulp bij cördinatie van de interne prcedure en drverwijzing C. preventieactiviteiten en ndersteuning A. Aanspreekpunt en eerste pvang De API is binnen de federatie het eerste aanspreekpunt vr wie een vraag, pmerking, klacht f andere bdschap heeft in verband met seksueel grensverschrijdend gedrag en lichamelijke en seksuele integriteit en hier met iemand ver willen spreken. Dit kan zwel een sprter zijn, een uder f partner f andere betrkkene, als een begeleider, bestuurder f API van de sprtclub. indien de Federatie API ervr kiest m zich te prfileren bij de lkale clubs als aanspreekpunt, kan hij/zij rechtstreekse vragen krijgen, en zal hij/zij dus luisteren naar het verhaal. Het is dan belangrijk m te weten wie hier binnen de club verder kan ver wrden aangesprken. De Federatie API zal meestal meldingen krijgen uit tweede hand (via de Club API f via een andere betrkkene). Dan is de rl deze melder te beluisteren en het clubbestuur te helpen met de verdere stappen luistert naar het verhaal van de melder f vraagsteller (znder de rl van hulpverlener p te nemen); tnt vldende empathie, geeft de melder het gevel dat er geluisterd wrdt en stelt het verhaal niet in vraag;

4 Prfiel Aanspreekpersn Integriteit Versie 17/05/2018 vrmt zich een beeld van de situatie en met zelf een inschatting kunnen maken van de feiten in verleg met een intern team f met de hulp van ICES, f met de Club API helpen m die inschatting te maken; prbeert in te schatten welke stappen ndzakelijk zijn; stemt af met betrkkenen welke stappen ze willen zetten; bij nterechte klachten f lichte feiten kan de Federatie API adviseren he men dat p clubniveau kan pvlgen; bij ernstiger feiten kan men ervr kiezen m het hier ver te nemen van de Club API; kan de club adviseren ver afspraken en prcedures, f kan dit k rechtstreeks met de betrkkenen pnemen; maakt een crrecte registratie en een schriftelijk verslag van vragen en incidenten en van de wijze waarp deze zijn pgevlgd; zrgt ervr dat er jaarlijks een verzicht is en dat de verslagen en registraties zijn vlgens een afgesprken frmat van elke interventie, en spreekt hierver af met het clubniveau; respecteert de regels rnd discretieplicht; respecteert de meldingsplicht. B. Cördinatie van de interne prcedure en drverwijzing De Federatie API zrgt ervr dat elke vraag f klacht serieus genmen wrdt. Hij f zij ziet erp te dat de interne prcedure gevlgd wrdt en biedt ndersteuning bij de stappen die meten wrden gezet tijdens het intern behandelen van een vraag, klacht f melding. Daarvr kan de API het handelingsprtcl gebruiken. De API heeft geen hulpverlenende f nderzekende rl. Vr prfessinele ndersteuning, hulpverlening f melding, verwijst de API dr naar externe instanties binnen hulpverlening, plitie en justitie. Hij f zij maakt hierbij gebruik van de wegwijzer. 4 kent de interne prcedure en kan deze vlgen; kan p vraag een Club API f clubbestuur adviseren ver het pvlgen van vragen f klachten met alle betrkkenen en ver de te nemen stappen; kppelt terug naar een intern verleg: p niveau van de federatie is dat bijvrbeeld een ethische cmmissie; bespreekt met de melder f betrkkene mgelijke drverwijzingen f verleent advies ver mgelijke stappen; kan een Club API f clubbestuur helpen en adviseren vr drverwijzing naar hulp, bemiddeling f melding; infrmeert ver afspraken, prcedures f reglementen die binnen en buiten de sprtrganisatie bestaan; nderhudt cntacten met ICES ver drverwijsinstanties; beschikt ver een actuele wegwijzer.

5 Prfiel Aanspreekpersn Integriteit Versie 17/05/2018 C. Preventieactiviteiten en ndersteuning zrgt samen met het bestuur dat iedereen binnen de aangeslten sprtclubs p de hgte is van het bestaan en de rl van de Federatie API; prfileert zich binnen de federatie naar alle clubs en/f naar alle betrkken aangeslten sprters (en hun uders); zrgt in samenspraak met de Club API f het clubbestuur vr bewustmaking in verband met de gedragsregels en afspraken ver lichamelijke en seksuele integriteit in de sprtclub; helpt clubs m de gedragsregels en afspraken p punt te stellen en daar vrlichting f bewustmaking rnd te rganiseren; hudt zich p de hgte van belangrijke ntwikkelingen rnd het thema lichamelijke en seksuele integriteit in de sprt (kwaliteitsbeleid, preventiebeleid, reactiebeleid); vlgt jaarlijks een update (via ICES terugkmdagen f intervisiemmenten)) ver maatschappelijke en plitieke ntwikkelingen p dit vlak, en deelt deze infrmatie met de Club API s; kan p vraag rechtstreeks p niveau van de club, in samenspraak met de Club API f het clubbestuur, begeleiders ndersteunen, en kan daarvr ndersteuning krijgen van ICES; geeft advies en infrmatie aan het clubbestuur waarmee gericht beleid kan wrden ntwikkeld en verbeterd tegen lichamelijk en seksueel grensverschrijdend gedrag. Hiervr kan het Raamwerk Lichamelijke en Seksuele Integriteit en het Vlaggensysteem gebruikt wrden Randvrwaarden is zelf bij vrkeur (en in de mate van het mgelijke) geen bestuurslid f alleszins niet iemand die een machtspsitie heeft f waar geen cllegiale cntrle mgelijk is; heeft/kent een duidelijk aanspreekpunt/cntactpersn binnen het bestuur van de federatie (bv de vrzitter) f kan rekenen p een intern verleg (ethisch cmité); wrdt via een duidelijk mandaat aangesteld dr het bestuur; kan p verzek een uittreksel uit het strafregister (minderjarigenmdel) vrleggen; is niet inhudelijk betrkken bij prcedures, gaat niet zelf p nderzek uit en det niet zelf aan waarheidsvinding; werkt cnfrm het uitgewerkte handelingsprtcl en de prcedures, reglementen en statuten van de federatie; kan rekenen p ndersteuning en pleiding via ICES

6 Prfiel Aanspreekpersn Integriteit Versie 17/05/ Cmpetenties De API heeft/geeft steun. Hij f zij geniet het vertruwen en respect bij bestuur, begeleiders, uders en (jnge) sprters, en is bereikbaar en aanspreekbaar vr alle betrkkenen. Wat met een API kennen en kunnen? Federatie API 1 Basisvisie en inzichten hebben ver preventie SGG en de rl van de API daarin 2 Clubs kunnen helpen bij het uitwerken van een eigen handelingsprtcl + cachen bij het in praktijk brengen = eigen rl in het pvlgen van incidenten = valkuilen vermijden 3 Ondersteunen bij het gesprek aangaan: gesprekstechnieken, cmmunicatie, bemiddeling, 4 Ondersteuning kunnen geven aan Club API in prfilering en bekendmaking Zichzelf als API kunnen prfileren 5 Vlaggensysteem kennen, kunnen tepassen + kunnen verbrengen (mee-redeneren) en ndersteunen (cachen) 6 Waar kan je terecht vr hulp en drverwijzing 7 Registratie en dssier bijhuden Helpen, mtiveren en adviseren bij registratie en dssier 8 Signalen pvlgen, risicanalyse maken, suggesties den Club API Basisvisie en inzichten hebben ver preventie SGG + rl API Weten he een situatie van SGG p te vlgen (handelingsprtcl kunnen vlgen) Kunnen het gesprek aangaan met alle betrkkenen: basis gesprekstechnieken, hulp rganiseren en cmmuniceren Zich kunnen prfileren als API p clubniveau Vlaggensysteem kennen en tepassen p cncrete casussen Weten waar je terecht kan vr een klacht f hulp Registratie en dssier maken Signaleren aan het beleid en suggesties den 6