Statistiek met Excel. Schoolexamen en Uitbreidingsopdrachten. Dit materiaal is gemaakt binnen de Leergang Wiskunde schooljaar 2013/14
|
|
- Thomas Verbeek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Statistiek met Excel Schoolexamen en Uitbreidingsopdrachten
2 2
3 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Schoolexamen Wiskunde VWO: Statistiek met grote datasets... 5 Uibreidingsopdrachten vwo Schoolexamen Wiskunde HAVO: Statistiek met ICT Handleiding voor docenten: Analyse van gegevens met Excel voor VWO
4 Achtergrondinformatie Auteurs: Lonneke Boels; Anne van Bodegraven; Patrick Hamersma; Doelgroep: Wij hebben ons gericht op 5 vwo wiskunde A. Omdat we meer verwachten van vwo is er een kleine aanvulling op het hiervoor genoemde document gemaakt. Voorkennis: Leerlingen moeten al kennis hebben van het de normale verdeling. Ook moeten ze de verschillende soorten grafieken die worden behandeld kennen en de begrippen gemiddelde, maximum, minimum, mediaan, modus en standaardafwijking. Waaruit bestaat het materiaal? Dit materiaal bestaat uit een schoolexamen voor het vwo (dit moet in 3 uur geheel zelfstandig gemaakt worden) en een uitbreidingsdocument (voor het vwo) op het materiaal dat gemaakt is door de werkgroep Statistiek Zwolle voor de havo. Er is ook een schoolexamen voor havo opgesteld. Wat was de aanleiding om dit te ontwerpen? Er is een document gemaakt door werkgroep Statistiek Zwolle in het kader van de leergang wiskunde voor het aanleren en toetsen van statistische vaardigheden bij grote datasets met behulp van ICT. Dit document gaf als advies nog een schoolexamen te ontwerpen. Het ontwerpen van een schoolexamen hebben wij als doel gesteld. Wat zijn de ervaringen met dit materiaal? Het reeds bestaande document voor de havo is uitgetest in 4vwo. Dit is in twee lesuren door te werken tot en met het onderdeel het maken van een gegevensanalyse beschrijvende statistiek. De aanvulling voor VWO is ook uitgetest in 4vwo. Dit is in één lesuur door te werken. Tot slot hebben deze leerlingen één uur gewerkt aan de eerste vijf vragen van het schoolexamen. Vooral het maken van de grafieken was nog te ingewikkeld op dat moment. Wat zijn de aanbevelingen voor verdere ontwerpen? Bespreek met de leerlingen bij welke data welke grafieken zinvol zijn en welke niet. Laat leerlingen voorbeelden zien van slechte grafieken en laat ze uitleggen waarom deze niet zinvol zijn. Laat de leerlingen ook de opgaven over de grote dataset van het havomateriaal maken en laat de leerlingen daarna nadenken welke bewerkingen van de dataset zinvol zouden zijn om nog andere grafieken te kunnen maken (bijv gemiddelde per., gegevens opsplitsen naar jaar/profiel/ ) en bespreek dit. Oefen ook nog minimaal 2 uur met het nadenken over mogelijke regressies (verbanden) met het verrijkingsmateriaal uit het bestaande document. Neem voldoende de tijd voor onder begeleiding maken en nadenken over datasets. Het schoolexamen moeten ze zelfstandig doen dus ze moeten al eerder dezelfde soort vragen gezien hebben. 4
5 Schoolexamen Wiskunde VWO: Statistiek met grote datasets Je krijgt een dataset van je docent. Beantwoord daarover de volgende vragen. Je hebt hiervoor 3 lesuren de tijd. Gebruik hiervoor Excel. Zet in het Excelbestand tekst met antwoorden op de vragen. Totaal 65 punten. Cijfer = 9 * score/ Onderzoek of de data fouten bevat met behulp van je spreidingsplot en haal deze er eventueel uit. (5p) 2 Bereken het gemiddelde, de mediaan, de modus en de standaardafwijking. Leg uit welke waarde het meest nuttig is en waarom de andere waarden niet nuttig zijn/geen betekenis hebben. (5p) 3 Bedenk en bereken een andere maat dan de hiervoor genoemde. Wat zou je hieraan kunnen hebben? Is deze maat beter dan bijvoorbeeld het gemiddelde of de mediaan? (5p) 4 Bespreek alle grafische weergaven bij een door jou gekozen kolom. Zorg ervoor dat de zinnige weergaven duidelijk worden getoond en leg bij de weergaven die je niet gebruikt uit waarom deze niet zinnig zijn. De weergaven die moeten worden bekeken zijn: Lijngrafiek, staafdiagram of stapeldiagram, cirkeldiagram, spreidingsplot en boxplot. (15p) 5 Bekijk de grafieken die je gemaakt hebt. Welke conclusies kun je hieruit trekken? (5p) Voor de vragen hieronder moet je de Analysis Toolpak gebruiken die niet standaard in Excel geactiveerd is. 6 Maak een correlatie matrix. Geef in de matrix met een kleurtje aan welke waarden relevant zijn. (5p) 7 Kies zelf twee geschikte variabelen (kolommen) waarvan je de regressie uit laat rekenen. Leg vooraf uit waarom je denkt dat er een oorzakelijk verband tussen deze twee variabelen zou kunnen bestaan. (10p) 8 Kies een variabele waarvan je vermoedt dat die normaal verdeeld kan zijn. Onderzoek dit: Bereken het gemiddelde, de mediaan en de modus en vergelijk die. Maak een histogram, neem het gemiddelde en bouw daaromheen je klassengrenzen op. Bereken de scheefheid en de (excess- ) kurtosis. (15p) Sla je document op en lever het in bij je docent. EINDE 5
6 Uitbreidingsopdrachten VWO 5 A.Correlatiematrix * Klik in de bovenste balk Gegevens aan en vervolgens: Gegevensanalyse. * Selecteer in het schermpje dat je krijgt Correlatie en klik op OK. * Je krijgt nu bovenstaand scherm. Klik op het vakje met het rode pijltje achter Invoerbereik. En selecteer de kolommen van de klassen en het totaal in de tabel: 6
7 * En klik vervolgens weer op het vakje met het rode pijltje en je komt weer terug in het eerdere schermpje: * Vink het vakje Labels in de eerste rij aan en typ achter Nieuw werkblad : correlatie. Klik vervolgens op ok. Nu krijg je een tabblad correlatie in je onderbalk: 7
8 B. Regressie Bij een hoge waarde in de correlatiematrix kan het de moeite zijn om een regressie uit te voeren. * Ga hiervoor eerst terug naar het tabblad Gegevens 1, onder in het scherm. * Klik nu in de bovenste balk opnieuw Gegevens aan en vervolgens: Gegevensanalyse. * Selecteer in het schermpje dat je krijgt Regressie en klik op OK. * Klik op het rode pijltje naast Invoerbereik Y en selecteer de kolom Totaal en ga daarna met het rode pijltje weer terug naar bovenstaand schermpje. * Klik dan op het rode pijltje naast Invoerbereik X en selecteer de kolom 1 e klas en ga weer terug met het rode pijltje naar bovenstaand schermpje. 8
9 * Vink het vakje Labels aan en typ achter Nieuw werkblad : Regressie. Vink ook het vakje Grafiek voor lijnen aan. * En klik nu op OK. Nu krijg je een tabblad Regressie in je onderbalk: * Je ziet nu dat de kopjes niet in de vakjes passen. Dubbelklik daarom op de scheidingslijnen tussen de letters A t/m I, de vakjes worden nu automatisch zo breed dat de woorden en getallen er goed in passen. 9
10 C. Histogram Om te kunnen controleren of gegevens normaal verdeeld zijn, is het handig om een histogram te maken. We gaan dit uitvoeren aan de hand van de gegevens in het tabblad Parijs. * Je hebt al de opdracht Beschrijvende statistiek uitgevoerd en dit opgeslagen in het tabblad Statistische gegevens. Hieruit kun je al veel gegevens aflezen: het gemiddelde, de mediaan, de modus, het maximum en minimum, de kurtosis en de scheefheid. * Typ nu 0 in het tabblad Parijs in vakje K3 en 2 in vakje K4. Selecteer deze twee vakjes. Klik nu op het kleine zwarte vierkantje rechtsonder deze twee vakjes en sleep dit naar beneden tot er 20 naast staat, Excel zet nu automatisch 0, 2, 4,, 20 in deze vakjes. * Klik weer in de bovenste Gegevens aan en vervolgens Gegevensanalyse. * Klik hiervoor in de bovenste balk opnieuw Gegevens aan en vervolgens: Gegevensanalyse. * Selecteer in het schermpje dat je krijgt Histogram en klik op OK. * Klik op het rode pijltje naast Invoerbereik en selecteer B3 t/m B33 en ga daarna met het rode pijltje weer terug. 10
11 * Klik dan op het rode pijltje naast Verzamelbereik en selecteer K3 t/m K13 en ga weer terug met het rode pijltje naar. * Vink het vakje Labels nu niet aan, want de namen van de kolommen dit keer niet geselecteerd. Typ achter Nieuw werkblad : Histogram. Vink ook het vakje Grafiek maken aan. En klik tot slot op OK. Je krijgt nu een histogram en een tabel met de frequenties. Wat betekenen deze frequenties? 11
12 Schoolexamen HAVO 4: Statistiek met ICT De Database MTcars.xls bevat de gegevens die nodig zijn bij het uitvoeren van onderstaande opdrachten. 12p Opdracht 1. Bespreek alle grafische weergaven bij een door jou gekozen kolom. Zorg ervoor dat de zinnige weergaven duidelijk worden getoond en leg bij de weergaven die je niet gebruikt uit waarom deze niet zinnig zijn. De weergaven die moeten worden bekeken zijn: Lijngrafiek, staafdiagram of stapeldiagram, cirkeldiagram, spreidingsplot en boxplot. 6p Opdracht 2. Bekijk de grafieken die je gemaakt hebt. Welke conclusies kun je hieruit trekken? 8p Opdracht 3. Bereken het gemiddelde, de mediaan, de modus en de standaardafwijking. Leg uit welke waarde het meest nuttig is en waarom de andere waarden niet nuttig zijn/geen betekenis hebben. 4p Opdracht 4. Bedenk en bereken een andere maat dan de hiervoor genoemde. Wat zou je hieraan kunnen hebben? Is deze maat beter dan bijvoorbeeld het gemiddelde of de mediaan? Sla alles op (ook tussendoor) en lever je eindbestand in. 12
13 Handleiding voor docenten: Analyse van gegevens met Excel voor vwo. Voor geavanceerde toepassingen van Excel is de Analysis ToolPak handig. Deze installeer je als volgt. Klik op een tabblad met rechtermuisknop. Bijvoorbeeld op tabblad invoegen. Er verschijnt dan dit menu: Kies hier Werkblad snelle toegang aanpassen. Er verschijnt een pop- up waarin je invoegtoepassingen kiest. Kies hier Analysis ToolPak en klik op start. Klik dus hier op start (bij beheren Excel- invoegtoepassingen) dat ongeveer midden- onder in de pop- up staat. Er komt een nieuwe pop- up. Vink hier Analysis ToolPak aan. Klik op OK. 13
14 In het werkblad gegevens is er nu een extra opdracht bijgekomen: gegevensanalyse. Boxplot tekenen Eerst moeten de kwartielen worden berekend (incl. min. En max.). Typ ergens in een cel de tekst =kwar er verschijnt nu een pop- up waarin alle mogelijke kwartielberekeningen staan. Kies de derde optie (kwartiel) en klik hier met de rechtermuisknop dubbel op. Selecteer de gegevens met je muis. Let op dat je één kolom met gegevens selecteert. Typ daarna een ; en vervolgens het getal dat hoort bij dat kwartiel (zie ook uitleg van Excel). Typ daarna de sluithaak en enter en de waarde van het gewenste kwartiel verschijnt. Analyse mogelijke fouten Wat gaat er mis? Vreemde grafiek of grafiek is horizontale lijn Controleer of de getallen met een komma zijn geschreven. Mogelijk oorzaak: als de getallen met een punt zijn geschreven (NL versie van Excel) dan herkent Excel ze niet als getal. Oplossing: met zoek en vervang alle punten in komma s veranderen. 14
15 Spreidingsplot lukt niet Spreidingsplot is niet mogelijk of geeft geen spreiding. Mogelijk oorzaak: voor een spreidingsplot moeten zowel de x als y rationale of reële getallen zijn (in statistiekprogramma s wordt dit vaak ratio. genoemd). Een categorienaam (nominaal of ordinaal) werkt dus niet. Boxplot tekenen lukt niet De methode die in de basiscursus Excel staat beschreven, werkt alleen voor oudere versies van Excel. Voor de nieuwere versies van Excel (in elk geval Excel 2013) moet een andere truc worden bedacht. Hiervoor wordt een gestapeld staafdiagram gebruikt met foutgrenzen. De foutgrenzen berekenen we zelf (whiskers genoemd). Zie de Engelstalige handleiding op google drive Boxplot maken in Excel 2013.pdf of de docentenhandleiding voor het vwo wiskunde A. 15
ICT en grote datasets havo wiskunde A en vwo wiskunde A/C
ICT en grote datasets havo wiskunde A en vwo wiskunde A/C Workshop Noordhoff wiskundecongres 19 november 2015 Matthijs van Maarseveen, Stijn Voets en Mark Haneveld Opbouw workshop 1. Demonstratie Exceltabellen
Nadere informatieStoeien met Statistiek
Stoeien met Statistiek Havo 4: Statistiek op grote datasets 2 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Docentenhandleiding... 5 Inleiding voor leerlingen... 6 Opdracht 1... 7 Opdracht 2... 8 Opdracht 3...
Nadere informatieExcel. Inleiding. Het meest gebruikte spreadsheet programma is Excel.
Excel Inleiding Het woord computer betekent zoiets als rekenmachine. Daarmee is is eigenlijk aangegeven wat een computer doet. Het is een ingewikkelde rekenmachine. Zelf voor tekstverwerken moet hij rekenen.
Nadere informatieDocent wiskunde aan de HUB, Brussel. Auteur Van Basis tot Limiet. Pedagogisch begeleider wiskunde (VLP).
Dag van de wiskunde 1 e en 2 e graad 27/11/2010 Docent wiskunde aan de HUB, Brussel. Auteur Van Basis tot Limiet. Pedagogisch begeleider wiskunde (VLP). roger.van.nieuwenhuyze@skynet.be Van Nieuwenhuyze
Nadere informatieBasisvaardigheden Microsoft Excel
Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee
Nadere informatieBasisvaardigheden Microsoft Excel
Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee
Nadere informatieExcel opdracht: ICT cijferlijst. Stap 1: De eerste inhoud. Stap 2: Een beetje opmaak
Excel opdracht: ICT cijferlijst Het leven van een ICT leraar is zwaar. Hij moet niet alleen hard werken om leuke en nuttige Excelopdrachten te verzinnen voor zijn leerlingen. Hij moet ook nog een cijferadministratie
Nadere informatieLedenlijsten + etiketten maken
Ledenlijsten + etiketten maken Eerst wordt uitgelegd hoe je een ledenlijst (van alle clubleden of leden per lesjaar) kan opvragen en bewerken en nadien hoe je met deze lijst etiketten kan maken. De ledenlijst
Nadere informatieGEOGEBRAINSTITUUT. VlAANDEREN
GEOGEBRAINSTITUUT VlAANDEREN Statistiek met GeoGebra Roger Van Nieuwenhuyze Hoofdlector wiskunde HUB, lerarenopleiding Auteur VBTL, Die Keure Pedagogisch begeleider wiskunde VLP roger.van.nieuwenhuyze@skynet.be
Nadere informatieHet gebruik van Excel 2007 voor statistische analyses. Een beknopte handleiding.
Het gebruik van Excel 2007 voor statistische analyses. Een beknopte handleiding. Bij Excel denken de meesten niet direct aan een statistisch programma. Toch biedt Excel veel mogelijkheden tot statistische
Nadere informatieIn dit document staat beschreven hoe je de meetgegevens vanuit Coach kunt opslaan en later in kunt lezen in Excel en hier een grafiek van kunt maken.
In dit document staat beschreven hoe je de meetgegevens vanuit Coach kunt opslaan en later in kunt lezen in Excel en hier een grafiek van kunt maken. De instructies voor Excel zijn geschreven voor Excel
Nadere informatiewww.digitalecomputercursus.nl 6. Reeksen
6. Reeksen Excel kan datums automatisch uitbreiden tot een reeks. Dit betekent dat u na het typen van een maand Excel de opdracht kan geven om de volgende maanden aan te vullen. Deze voorziening bespaart
Nadere informatieSNEL WERKEN MET EXCEL
SNEL WERKEN MET EXCEL 2013 Computertraining voor 50-plussers PC50plus computertrainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.nl Snel werken met Excel C O M P
Nadere informatieHandleiding interactieve website 1. G3nt 1n cijfer5
Handleiding interactieve website 1 G3nt 1n cijfer5 1. Inleiding De Stad Gent verspreidt cijfers en indicatoren via een interactieve website: Gent in cijfers (http://www.gent.be/gentincijfers). Deze handleiding
Nadere informatieSpreadsheets (Excel 2003)
Spreadsheets (Excel 2003) 14 Toevoegen paragraaf 14.5 14.5 Subtotalen, draaitabellen en ALS In deze paragraaf bespreken we een aantal aanvullende functies in Excel. We beginnen met de subtotalen. Een subtotaal
Nadere informatieGrafieken in Word. Soort 1 2 5 10 12 15 20 30 Leven 4,8 4,9 5,1 5,5 5,6 5,8 6,0 6,2 Annuïteiten 4,9 5,1 5,3 5,7 5,8 6,0 6,2 6,5
Les 16 Grafieken in Word In deze les leert u hoe u gegevens weergeeft in de vorm van een grafiek. Ook past u het uiterlijk, de schaal en het type grafiek aan. Een grafiek maken Eén plaatje zegt meer dan
Nadere informatieGrafieken tekenen met de computer
Grafieken tekenen met de computer Inleiding In de natuurwetenschappen doe je vaak onderzoek. Je meet dan bepaalde dingen op en zet deze in een tabel. Van jou wordt dan meestal verwacht dat je er een grafiek
Nadere informatieHandleiding aanpassen Cito-excelbestanden
Handleiding aanpassen Cito-excelbestanden M. van den Berg GION Februari 2015 Analyse Cito-opgaven 1) Neem het blad Analyse Cito-toetsopgaven voor u; 2) Pak de Cito-toets die u wilt invoeren voor u; 3)
Nadere informatieBasis Excel cursus 2013
Basis Excel cursus 2013 Learnit Training Gratis cursus Excel 2013 Deze Learnit cursus is ontwikkeld om u een indruk te geven van het rekenprogramma Excel 2013 en haar mogelijkheden. In zes lessen leert
Nadere informatieEen toekomst voor ieder kind. www.altra.nl
Een toekomst voor ieder kind www.altra.nl Excel Tips en trucs Knippen/kopiëren Kolommen verplaatsen Het is handig om de kolommen met de module en locatie als eerste twee in het overzicht te hebben. Selecteer
Nadere informatieMakkelijk Publiceren
Met Makkelijk Publiceren is het mogelijk overzichten te maken van bijvoorbeeld de actuele uitgeleende materialen of het aantal uitleningen per leerling. Deze overzichten worden getoond in Microsoft Office
Nadere informatieEen grafiek maken in Excel
Een grafiek maken in Excel [Paul De Meyer] 1 Microsoft Excel starten Ga naar start en kies in Alle programma s voor Microsoft Excel of Dubbelklik op het bureaublad het icoontje Microsoft Excel Automatisch
Nadere informatie5e inlever opdracht Excel: ICT cijferlijst. Stap 1: De eerste inhoud. Stap 2: Een beetje opmaak
5e inlever opdracht Excel: ICT cijferlijst Het leven van een ICT leraar is zwaar. Hij moet niet alleen hard werken om leuke en nuttige Excelopdrachten te verzinnen voor zijn leerlingen. Hij moet ook nog
Nadere informatieBasistechnieken Microsoft Excel in 15 minuten
Basistechnieken Microsoft Excel in 15 minuten Microsoft Excel is een rekenprogramma. Je kan het echter ook heel goed gebruiken voor het maken van overzichten, grafieken, planningen, lijsten en scenario's.
Nadere informatieStatistiek met Excel. Dit materiaal is gemaakt binnen de Leergang Wiskunde schooljaar 2013/14
Statistiek met Excel 1 2 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Statistiek met Excel... 10 Het toepassen van de vaardigheden uit Statistiek met Excel op grote bestanden... 21 Verrijkingsopdrachten...
Nadere informatieHandleiding Excel. bij. hoofdstuk 18 Cijfers in Orde Wageningse Methode
Handleiding Excel bij hoofdstuk 18 Cijfers in Orde Wageningse Methode oktober 2008 1 Excel (Nederlandtalig) Excel is een programma dat snel allerlei berekeningen kan uitvoeren. Ook kan het programma gemakkelijk
Nadere informatieDEEL II DOEN! - Praktische opdracht statistiek WA- 4HAVO
DEEL II DOEN! - Praktische opdracht statistiek WA- 4HAVO Leerlingmateriaal 1. Doel van de praktische opdracht Het doel van deze praktische opdracht is om de theorie uit je boek te verbinden met de data
Nadere informatieWORD STARTEN... 4 WORD STOPPEN... 4 OPENEN... 5 OPSLAAN... 6 AFDRUKKEN = PRINTEN... 8 FOUTJE ONGEDAAN MAKEN... 9 KIEZEN MET MUIS...
Word 2 WORD STARTEN... 4 WORD STOPPEN... 4 OPENEN... 5 OPSLAAN... 6 AFDRUKKEN = PRINTEN... 8 FOUTJE ONGEDAAN MAKEN... 9 KIEZEN MET MUIS... 10 KIEZEN VAN 1 WOORD... 10 KIEZEN VAN 1 ZIN... 10 KIEZEN VAN
Nadere informatieU ziet de progressie van de download aan de groene blokjes in het balkje helemaal onder aan de pagina.
Gegevens exporteren en bewerken vanuit GRIEL Stap 1. Selecteer de juiste gegevens en download deze 1. Stel het datumfilter in op de gewenste periode. Druk op ververs. 2. Maak met behulp van het filter
Nadere informatieGrote hoeveelheid gegevens analyseren: draaitabellen
Excellerend Heemraadweg 21 2741 NC Waddinxveen 06 5115 97 46 richard@excellerend.nl BTW: NL0021459225 BANK: NL72ABNA0536825491 KVK: 24389967 Grote hoeveelheid gegevens analyseren: draaitabellen Het kan
Nadere informatie2.4.4 LibreOffice Werkblad Mac
2.4.4 LibreOffice Werkblad Mac Deze cursus bestaat uit 4 delen. 1. Werkblad gebruiken voor berekeningen 2. Werkblad gebruiken voor het maken van lijsten 3. Werkblad gebruiken voor een (eenvoudige) boekhouding
Nadere informatie1 Inleiding. 1.1 Werkblad, rijen, kolommen en cellen Als je Excel opent, zie je het volgende scherm (de menubalk bovenin kan iets verschillen):
INLEIDING EXCEL 1 INHOUD 1 Inleiding... 3 1.1 Werkblad, rijen, kolommen en cellen... 3 Cellen invullen... 5 Breedte van de kolommen en tekstterugloop... 5 1.2 Opmaak van de cellen... 6 Uitlijning... 6
Nadere informatieCursus Excel voor beginners (6) Functies.
Cursus Excel voor beginners (6) Functies. Handleiding van Auteur: CorVerm September 2008 Functies in Excel. Laten we eerst even kijken wat een functie is. Een functie bestaat uit een aantal argumenten
Nadere informatieHoofdstuk 2 Basishandelingen
Hoofdstuk 2 Basishandelingen Overzicht van de vereiste voorkennis Kennismaking met Windows Basishandelingen in Windows Hoofdstuk 1: Inleiding Je leert in dit hoofdstuk Studietaak 1: De celaanwijzer verplaatsen......................................................207
Nadere informatieEen planning maken in Excel (handmatige opmaak)
Een planning maken in Excel (handmatige opmaak) Deze handleiding is gebaseerd op Excel 2007 en Excel 2010. Bij nieuwere versies van Excel werkt het op dezelfde manier, maar ziet het beeld er soms net even
Nadere informatie2 Data en datasets verwerken
Domein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken 1 Data presenteren 1.3 Representaties In opdracht van: Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs 1 Data presenteren 1.1 Introductie In
Nadere informatieExcellerend Kwartaaltip 2015-3
Draaitabellen III Draaitabel over meerdere tabbladen In de voorgaande twee kwartaaltips heb ik wat mogelijkheden laten zien van een draaitabel die gegevens samenvat vanuit één tabel. Maar wat moet je nu
Nadere informatieBeschrijvende statistiek
Duur 45 minuten Overzicht Tijdens deze lesactiviteit leer je op welke manier centrum- en spreidingsmaten je helpen bij de interpretatie van statistische gegevens. Je leert ook dat grafische voorstellingen
Nadere informatieGrafieken Cirkeldiagram
Er is onderzoek gedaan naar rouw na het overlijden van een huisdier (contactpersoon: Karolijne van der Houwen (Klinische Psychologie)). Mensen konden op internet een vragenlijst invullen. Daarin werd gevraagd
Nadere informatieHet uiterlijk lijkt erg op Word, een paar belangrijke verschillen geven we aan in de schermafdruk hieronder.
Inleiding Rekenen is een onderdeel van iedere opleiding. Het programma waar je mee kunt rekenen op de computer is het programma Excel, onderdeel van Microsoft Office. Excel is een krachtig rekenprogramma.
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 5 Nieuwsbrief 5 Introductie Visual Steps 6 Wat heeft u nodig? 6 De volgorde van lezen 7 Uw voorkennis
Inhoudsopgave Voorwoord... 5 Nieuwsbrief... 5 Introductie Visual Steps... 6 Wat heeft u nodig?... 6 De volgorde van lezen... 7 Uw voorkennis... 8 Hoe werkt u met dit boek?... 8 Website... 9 Toets uw kennis...
Nadere informatieBeknopte handleiding voor Derive 5.0 for Windows
- Lesbrief Beknopte handleiding voor Derive 5.0 for Voorspelbaarheid en Populaties in de tijd Doelgroep Klas 5 t/m 6 havo en vwo Vakken en domeinen Algemene natuurwetenschappen VWO Wiskunde VWO: A domein
Nadere informatieExcellerend Kwartaaltip 2015-4
Draaitabellen IV Excellerend Heemraadweg 21 2741 NC Waddinxveen 06 5115 97 46 richard@excellerend.nl BTW: NL0021459225 BANK: NL72ABNA0536825491 KVK: 24389967 Draaitabel over meerdere tabbladen In de vorige
Nadere informatieKerstvakantiecursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven HAVO kan niet korter
Voorbereidende opgaven HAVO Kerstvakantiecursus wiskunde A Tips: Maak de voorbereidende opgaven voorin in een van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een opdracht niet lukt, werk
Nadere informatieHAVO 4 wiskunde A. Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen. checklist SE1 wiskunde A.pdf
HAVO 4 wiskunde A Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen. checklist SE1 wiskunde A.pdf 1. rekenregels en verhoudingen Ik kan breuken vermenigvuldigen en delen. Ik ken
Nadere informatieGrafieken veranderen met Excel 2007
Grafieken veranderen met Excel 2007 Hoe werkt Excel? Eerste oefening Hieronder zie je een gedeelte van het openingsscherm van Excel. Let op hoe we alle onderdelen van het werkblad noemen! Aantal decimalen
Nadere informatieDraaitabel maken voor oudere Excel-versies
Draaitabel maken voor oudere Excel-versies Als u werkt met Excel 2007 of nieuwer, kunt u een werkmap opslaan voor het geval die met een oudere versie van Excel moet worden geopend (van Excel 97 tot en
Nadere informatieVia het tabblad Pagina-indeling, groep Pagina-instelling kun je de afdrukstand en het papierformaat instellen.
SAMENVATTING HOOFDSTUK 9 Pagina-indeling, de Pagina-instelling Via het tabblad Pagina-indeling, groep Pagina-instelling kun je de afdrukstand en het papierformaat instellen. Klik op de knop Afdrukstand
Nadere informatieHoofdstuk 1: Het Excel Dashboard* 2010
Hoofdstuk 1: Het Excel Dashboard* 2010 1.0 Introductie Excel helpt om data beter te begrijpen door het in cellen (die rijen en kolommen vormen) in te delen en formules te gebruiken om relevante berekeningen
Nadere informatieExcel: maak een tabel
Excel: maak een tabel Excel is een handig programma als je gegevens wilt ordenen en sorteren of wanneer je met cijfers werkt. In deze studiekaart leer je hoe je een tabel kunt maken in Excel. Er zijn nog
Nadere informatieEconomische topper 4 Opdracht pag. 42 nr. 2
Economische topper 4 Opdracht pag. 42 nr. 2 Te beheersen vaardigheid voor de lesgever: het is belangrijk dat u in een oogopslag de formules achter de getallen kan controleren. Het is voor de leerlingen
Nadere informatieCoderen en analyseren van kwantitatieve data via Excel
Coderen en analyseren van kwantitatieve data via Excel 3de jaar Bedrijfsmanagement 3de jaar Office Management INHOUD 1. VRAGENLIJST (ONLINE INGEGEVEN IN GOOGLE DRIVE)... 3 2. ANALYSE ANTWOORDEN... 7 2.1
Nadere informatieMaak van je tabel een database. Handleiding van Helpmij.nl
Maak van je tabel een database. Handleiding van Auteur: CorVerm September 2008 handleiding: Maak van je tabel een database. Database in Excel. Zoals alle vorige afleveringen is ook deze aflevering weer
Nadere informatieHandicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 3) Handicom, 2006, Nederland
Handicom Symbol for Windows Image Manager (Versie 3) Handicom, 2006, Nederland Inhoud 1. Image Manager hoofdscherm... 2 1.1 Onderdelen van het venster... 2 1.2 Het scherm veranderen... 2 1.3 Een andere
Nadere informatie5.0 Voorkennis. Er zijn verschillende manieren om gegevens op een grafische wijze weer te geven: 1. Staafdiagram:
5.0 Voorkennis Er zijn verschillende manieren om gegevens op een grafische wijze weer te geven: 1. Staafdiagram: De lengte van de staven komt overeen met de hoeveelheid; De staven staan meestal los van
Nadere informatieEXCEL. Een paar handigheden Vertikaal / horizontaal zoeken Een draaitabel
EXCEL Een paar handigheden Vertikaal / horizontaal zoeken Een draaitabel Een paar handigheden wellicht handig om te gebruiken Nummeren van rijen Breedte van kolommen aanpassen Cellen absoluut maken Opmaak
Nadere informatieWISKUNDE EN ICT. 1 Wiskundige symbolen N, R, 2 Symbolen
Vergelijkingseditor 2003 Module 1a en ICT 1 WISKUNDE EN ICT Tijdens de lessen wiskunde op deze hogeschool met de laptop moet je ook voor wiskunde de laptop zinvol gebruiken. Dat dit niet zo evident is,
Nadere informatieDOEN! - Praktische Opdracht Statistiek 4 Havo Wiskunde A
DOEN! - Praktische Opdracht Statistiek 4 Havo Wiskunde A Docentenhandleiding 1. Voorwoord Doel van de praktische opdracht bij het hoofdstuk over statistiek 1 : Het doel van de praktische opdracht (PO)
Nadere informatieAan de slag met de LEDENADMINISTRATIE
Aan de slag met de LEDENADMINISTRATIE Het maken en gebruiken van rapportages 1. Rapportages en Excel Een rapportage gebruikt u om een bestand aan te maken: u wilt bijvoorbeeld etiketten uitdraaien, een
Nadere informatieSafira CMS Handleiding
Safira CMS Handleiding Inhoudsopgave 1Mappen en artikelen... 2 1.11.1 Naam wijzigen map/ pagina... 3 1.21.2 Website structuur: nieuwe pagina aanmaken, pagina verwijderen, pagina blokkeren, structuur wijzigen...
Nadere informatieEen functie is een kant en klare formule. Via de knop Som in de groep Bewerken van het tabblad Start kun je een aantal veelgebruikte functies kiezen:
SAMENVATTING HOOFDSTUK 6 De functies Gemiddelde en Afronding Een functie is een kant en klare formule. Via de knop Som in de groep Bewerken van het tabblad Start kun je een aantal veelgebruikte functies
Nadere informatieKorte inleiding Excel
Korte Inleiding Excel, het verwerken van meetresultaten 1 Korte inleiding Excel ten behoeve van het verwerken van meetresultaten. In deze korte cursus zullen we leren hoe we het spreadsheet-(rekenvel-)programma
Nadere informatieWat zijn de verschillen tussen SPSS 9 en SPSS 10?
Wat zijn de verschillen tussen SPSS 9 en SPSS 10? 1.1 De data-editor / het definiëren van variabelen 1.2 Het openen van bestanden 1.3 Output lezen 1.4 Mogelijke problemen 1.1.1 De data-editor Het grootste
Nadere informatiewww.digitalecomputercursus.nl 10. Voorbeeld berekeningen maken met Excel
10. Voorbeeld berekeningen maken met Excel In de komende hoofdstukken worden een aantal voorbeelden van berekeningen die gemaakt kunnen worden in Excel uitgelicht. U kunt deze berekeningen ook zodanig
Nadere informatieWiskunde en ICT 1. Met het lettertype wiskunde.ttf kan je onderstaande wiskundige symbolen invoegen.
Vergelijkingseditor 2010 Wiskunde Module 1a Wiskunde en ICT 1 WISKUNDE EN ICT Tijdens de lessen wiskunde op deze hogeschool met de laptop moet je ook voor wiskunde de laptop zinvol gebruiken. Dat dit niet
Nadere informatieDe eerste stappen met de TI-Nspire 2.1 voor de derde graad
De eerste stappen met TI-Nspire 2.1 voor de derde graad. Technisch Instituut Heilig Hart, Hasselt Inleiding Ik gebruik al twee jaar de TI-Nspire CAS in de derde graad TSO in de klassen 6TIW( 8 uur wiskunde)
Nadere informatie1. Kennismaken met Calc
1. Kennismaken met Calc In deze module leert u: - het programma Calc starten. - de onderdelen van het programmavenster van Calc herkennen. - over het werkblad verplaatsen. - gegevens invoeren. - het programma
Nadere informatieBESCHRIJVENDE STATISTIEK MET GEOGEBRA 4.0
? BESCHRIJVENDE STATISTIEK MET GEOGEBRA 4.0 R. Van Nieuwenhuyze Hoofdlector wiskunde, lerarenopleiding HUB, Brussel. Auteur Van Basis tot Limiet. roger.van.nieuwenhuyze@skynet.be Roger Van Nieuwenhuyze
Nadere informatieMicrosoft Excel 2013 Berekeningen
Microsoft Excel 2013 Berekeningen Inleiding Het rekenprogramma van Microsoft Office heet Excel. Excel is onmisbaar als je met enige regelmaat overzichten moet maken en bijhouden. Excel 2013 is de opvolger
Nadere informatieSTATISTIEK. Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen
STATISTIEK Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen Modus De waarneming die het meeste voorkomt. voorbeeld 1: De waarnemingen zijn 2, 3, 4, 5, 5, 5, 6, 6, 7 en 8. De waarneming 5 komt het
Nadere informatieHandleiding registratiesysteem Kleuterplein. versie 1.0
Handleiding registratiesysteem Kleuterplein versie 1.0 september 2012 1 Inhoudhoudsopgave 1. Het belang van registreren Pagina 3 2. Systeeminstellingen Pagina 4 3. De leerdoelenregistratie Pagina 5 4.
Nadere informatieExcel opdracht: Belkosten
Excel opdracht: Belkosten In deze opdracht gaan we Excel gebruiken om uit te vinden wat het meest geschikte mobiele telefoonabonnement voor ons is. Hierbij willen we kijken wat een aantal verschillende
Nadere informatieParagraaf 5.1 : Frequentieverdelingen
Hoofdstuk 5 Beschrijvende statistiek (V4 Wis A) Pagina 1 van 7 Paragraaf 5.1 : verdelingen Les 1 Allerlei diagrammen = { Hoe vaak iets voorkomt } Relatief = { In procenten } Absoluut = { Echte getallen
Nadere informatieRekenblad (Calc) Invoer van gegevens. Les1: Het programmavenster. De werkmap
Rekenblad (Calc) Invoer van gegevens Met behulp van een rekenblad of spreadsheet kan je een groot aantal getallen invoeren, de computer hiermee laten rekenen en de bekomen resultaten verder verwerken.
Nadere informatie2.6 Spreadsheets met Excel
2.6 Spreadsheets met Excel LEERDOEL Het beheersen van de basisprincipes van werken met spreadsheets. Werken met spreadsheets leer je alleen maar door daadwerkelijk achter een computer te gaan zitten. Deze
Nadere informatieVergelijkingseditor 2007
Vergelijkingseditor 2007 Wiskunde Module 1a Wiskunde en ICT 1 WISKUNDE EN ICT Tijdens de lessen wiskunde op deze hogeschool met de laptop moet je ook voor wiskunde de laptop zinvol gebruiken. Dat dit niet
Nadere informatieS1 STATISTIEK. Tabellen & diagrammen Centrummaten & Spreiding
S1 STATISTIEK Tabellen & diagrammen Centrummaten & Spreiding TABELLEN & DIAGRAMMEN WELKE AUTO VIND JIJ HET MOOISTE? Kies 1,2,3,4 of 5 NUMMER 1 NUMMER 2 NUMMER 3 NUMMER 4 NUMMER 5 VERWERKING Tabel Cirkeldiagram
Nadere informatie3 In een klas hebben de meisjes en de jongens gemeten hoe lang ze zijn. De resultaten staan in de tabel hieronder.
4N4p Oefningen statistiek met de rekenmachine 1 De resultaten van een test voor Engels zijn als volgt: 5 9 4 6 7 5 9 6 5 7 6 7 5 8 Voer de cijfers in op de grafische rekenmachine a) Plot en schets een
Nadere informatieHANDLEIDING IMA ATLAS
1 HANDLEIDING IMA ATLAS 1. INLEIDING Het InterMutualistisch Agentschap (IMA) stelt beleidsrelevante statistieken en indicatoren ter beschikking via een interactieve website: http://atlas.ima-aim.be. Deze
Nadere informatie4. Grafieken. 4.1 Een dia met grafiek invoegen
4. Grafieken Het kan zeer verhelderend zijn om één of meerdere grafieken in uw presentatie op te nemen. Aangezien het bij een presentatie belangrijk is dat het publiek in één oogopslag kan zien waar een
Nadere informatieHoe moet je een prachtige presentatie maken?
Hoe moet je een prachtige presentatie maken? www.meestermichael.nl Geef de presentatie een titel. Klik dit vak aan om jouw presentatie een ondertitel te geven. Hier kun je je presentatie een titel geven
Nadere informatiewww.dubbelklik.nu Handleiding Access 2010
www.dubbelklik.nu Handleiding Access 2010 Deze handleiding is onderdeel van Dubbelklik, een lesmethode Technologie, ICT/ Loopbaanoriëntatie en Intersectoraal Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieOnderzoek. B-cluster BBB-OND2B.2
Onderzoek B-cluster BBB-OND2B.2 Succes met leren Leuk dat je onze bundels hebt gedownload. Met deze bundels hopen we dat het leren een stuk makkelijker wordt. We proberen de beste samenvattingen voor jou
Nadere informatieComputerlessen voor Senioren. Themacursus. Basis Excel. Uitgave Samenstelling: Lucien Delchambre Paul Derycke. Werken met mappen 1
& Computerlessen voor Senioren Themacursus Basis Excel Uitgave 2010 Samenstelling: Lucien Delchambre Paul Derycke Werken met mappen 1 HANDLEIDING BASIS EXCEL 3 1 Inleiding 3 2 Belangrijke functies 8 3
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 7 Nieuwsbrief 7 De website bij het boek 7 Introductie Visual Steps 8 Wat heeft u nodig? 8 Uw voorkennis 9 Bonushoofdstukken
Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Nieuwsbrief... 7 De website bij het boek... 7 Introductie Visual Steps... 8 Wat heeft u nodig?... 8 Uw voorkennis... 9 Bonushoofdstukken... 9 Hoe werkt u met dit boek?... 10
Nadere informatieBeknopte handleiding Overhoor 4.0.3 NL (Efka-soft)
Beknopte handleiding Overhoor 4.0.3 NL (Efka-soft) 1. Programma algemeen 1.1 Downloaden en installeren 1.2 Opstarten 1.3 Afsluiten 1.4 Verwijderen 2. Overhoorbestanden gebruiken 2.1 Nieuw bestand maken
Nadere informatieHANDLEIDING EXAMENRESULTATEN INTERACTIEF
HANDLEIDING EXAMENRESULTATEN INTERACTIEF versie 1.2, september 2015 Copyright 2015 VO-raad Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatieGrafiek en dynamisch bereik
Excellerend Heemraadweg 21 2741 NC Waddinxveen 06 5115 97 46 richard@excellerend.nl BTW: NL0021459225 ABN/AMRO: NL72ABNA0536825491 KVK: 24389967 Grafiek en dynamisch bereik Iedereen die vaak met tabellen
Nadere informatiePDF XCHANGE EDITOR Waarom PDF XHCANGE Editor?
PDF XCHANGE EDITOR PDF XHCANGE editor is een programma om PDF bestanden te lezen en te bewerken. Deze handleiding is geschreven voor versie 5.5 van PDF XCHANGE editor. Als je een andere versie gebruikt
Nadere informatieExcel: jaarkalender maken, bevat voorw. opmaak opties
Excel: jaarkalender maken, bevat voorw. opmaak opties Handleiding van Auteur: CorVerm Januari 2011 handleiding: Excel: jaarkalender maken, bevat voorw. opmaak opties In dit artikel leggen we aan de hand
Nadere informatieSteelbladdiagram In een steelbladdiagram staan alle leerlingen genoemd. Je kunt precies zien waar Wouter staat.
2.1.3 Representaties In de voorbeelden kijken we steeds naar gewicht. Je gaat daarna zelf kijken naar de informatie over lengte en cijfergemiddelde. Voor alle opgaven geldt dat je deze zowel in de DWO
Nadere informatieExcel 2010 NL. Stap voor Stap formulier maken. Een formulier maken in Excel 2010 NL aan stap voor stap beschreven. Blad kopiëren en Afdrukken.
Excel 2010 NL Stap voor Stap formulier maken Een formulier maken in Excel 2010 NL aan stap voor stap beschreven. Blad kopiëren en Afdrukken. Peter 17-11-2016 Excel 2010 NL: FORMULIER A4 LIGGEND UITLEG
Nadere informatieOffice LibreOffice Werkblad gebruiken
office_lo_werkblad_gebruiken/05-03-15/pag 1/6 Office LibreOffice Werkblad gebruiken Deze les bestaat uit 4 delen. 1. Werkblad gebruiken voor berekeningen 2. Werkblad gebruiken voor het maken van lijsten
Nadere informatieRapportages instellen
Versie 2.0 Introductie In Finchline is het mogelijk om over de ingestelde widgets (grafische weergaven) een rapportage te ontvangen en versturen in PDF of Excel. In deze handleiding komen alle opties,
Nadere informatieHandicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland
Handicom Symbol for Windows Image Manager (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland Inhoud Inleiding... 2 1. Image Manager hoofdscherm...3 1.1 Onderdelen van het venster...3 1.2 Het scherm veranderen...3 1.2.1
Nadere informatieAchtergrond en lettertype Opmaak Achtergrond Opmaak Achtergrond Afbeelding in achtergrond
Frontpage Express is het meest eenvoudige programma voor het maken van je homepage. Is het programma niet geïnstalleerd op je PC, dan is het te downloaden en daarna te installeren. We zullen nu een aantal
Nadere informatieGEOGEBRA 4. R. Van Nieuwenhuyze. Hoofdlector wiskunde, lerarenopleiding HUB, Brussel. Auteur Van Basis tot Limiet. roger.van.nieuwenhuyze@skynet.
? GEOGEBRA 4 R. Van Nieuwenhuyze Hoofdlector wiskunde, lerarenopleiding HUB, Brussel. Auteur Van Basis tot Limiet. roger.van.nieuwenhuyze@skynet.be Roger Van Nieuwenhuyze GeoGebra 4 Pagina 1 1. Schermen
Nadere informatieLijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop.
Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Les 1: Witte rand om de foto m.b.v. canvasgrootte. 1. Open de foto in Photoshop. 2. Klik in menu AFBEELDING op CANVASGROOTTE 3. Zorg dat in het vakje
Nadere informatieAAN DE SLAG MET QDAC VOLLEDIG
AAN DE SLAG MET QDAC VOLLEDIG INHOUD Het uiterlijk van QDAC... 2 De rode draad... 4 Openen van een Excel bestand... 4 Totaliseren van velden... 6 Sorteren van velden... 7 Analyses: Gaps... 8 Openen van
Nadere informatie6. Absolute en relatieve celadressering
6. Absolute en relatieve celadressering In deze module leert u: - Wat absolute en relatieve celadressering is; - De relatieve celadressering toepassen; - De absolute celadressering toepassen; - De absolute
Nadere informatie