PUBERS EN SOCIALE MEDIA

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PUBERS EN SOCIALE MEDIA"

Transcriptie

1 W e l k o m b i j d e P u b e r b e u r s UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering GGD HM P R O G R A M M A 19:15 Opening Presentatie & Theater alcohol en lachgas 20:15 Pauze en infomarkt 20:45 Presentatie & Theater hoe praat ik met mijn puber 21:30 einde P U B E R T E I T DE PUBERTEIT Dit is de periode waarin de seksuele rijping plaatsvindt. In het algemeen valt de puberteit tussen het 10e en 16e levensjaar. De adolescentie gaat door tot 22 jaar. V R O E G E A D O L E S C E N T I E M I D D E N A D O L E S C E N T I E vroege adolescentie (10-14 jaar) midden adolescentie (14-16 jaar) late adolescentie (16-22 jaar) vroege adolescentie (10-14 jaar) midden adolescentie (14-16 jaar) late adolescentie (16-22 jaar) Willen niet opvallen Gevoelig voor groepsdruk Handelen impulsief Zijn emotioneel gevoelig Stemmingswisselingen Ontwikkelen van eigen ik Experimenteren & risico s opzoeken Gevolgen van eigen gedrag kunnen ze (nog) niet goed inschatten 1

2 L AT E A D O L E S C E N T I E vroege adolescentie (10-14 jaar) midden adolescentie (14-16 jaar) late adolescentie (16-22 jaar) Steeds zelfbewuster, betere zelfreflectie Denken verder vooruit Minder gevoelig voor groepsdruk Vallen af en toe terug in onvolwassenheid Waarom zijn het zo vaak pubers die in de problemen komen? BREIN in ontwikkeling BREIN in ontwikkeling In ontwikkeling tot 24 jaar BREIN in ontwikkeling In ontwikkeling tot 24 jaar Keuzes maken Plannen Overzicht houden Problemen oplossen Concentreren Geheugen Emoties herkennen Zelf stabiel zijn Roekeloos gedrag intomen 2

3 T Y P I S C H P U B E R G E D R A G Ze handelen impulsief en zoeken risico's op Ze zijn snel afgeleid en hebben moeite met plannen Ze overzien de langetermijngevolgen niet Hun slaap-waakritme verschuift, ze worden avondmensen Ze zijn op zoek naar acceptatie en daardoor beïnvloedbaar door leeftijdsgenoten Ze kunnen hun emoties niet goed onder controle houden O O K P O S I T I E F Helpt ze ook om nieuwe dingen te ontdekken, zoeken naar onafhankelijkheid, naar eigen rol in de groep Daarnaast: puberteit is de periode waarin pubers talenten ontdekken en ontwikkelen Ze zijn gevoeliger voor positieve reacties (beloning) dan voor negatieve reacties (straf) A L C O H O L A L C O H O L Puberbrein is extra gevoelig voor verslavend stofje Jongeren kunnen zomaar ineens out gaan Geen garantie op fases van dronkenschap FA S E S I N D R O N K E N S C H A P W AT Z E G T D E W E T? Ontspannen of ontremd Aangeschoten Dronken Lam of laveloos 3

4 R I S I C O S Slechte nachtrust Minder goede school, studie- en werkprestaties Toename van ongelukken en agressie Seksueel actiever Meer kans op onveilig vrijen Ongewenste foto s op sociale media Black-out Alcoholvergiftiging A L C O H O LV E R G I F T I G I N G Alcohol-gerelateerde ziekenhuisopnames : jongeren tot 18 jaar 931 Geslacht: 52% jongens, 48% meisjes Gemiddelde leeftijd: 15,5 jaar Bloedalcoholgehalte: 1,99 promille (10 tot 15 glazen) Afkomst: 88,5% Nederlands, 1,5% Surinaams, 1,3% Turks, ,9% 2009Antilliaans, ,4% 2012 Marokkaans, ,2% 2015 anders Nederlands Signaleringscentrum Kindergeneeskunde (NSCK). L A C H G A S = Communiceren met je puber L A C H G A S = Wat is het? Kleurloos gas, ruikt en smaakt zoetig Wordt gebruikt als verdovingsmiddel Effecten Korte, maar sterke roes die een beetje lijkt op dronken zijn Je kunt lacherig en vrolijk worden Je voelt tintelingen Werkt 5 à 10 minuten 4

5 11/6/2018 RISICO S LACHGAS Bezoek de informatie-markt Bevriezing van lippen en longen Angstig voelen Zuurstoftekort hersenen: hoofdpijn, misselijkheid, flauwvallen Bij verkoudheid kunnen de trommelvliezen knappen Lange termijn: verminderde vruchtbaarheid = Legaal of illegaal? Sinds juli 2016 valt lachgas onder de Warenwet: legaal. tot 20:45 uur Misschien denkt u soms Misschien denkt u soms MAAR ze vinden het belangrijk wat u denkt ze kijken naar hoe u het doet ze hebben uw regels nodig Regels stellen en praten heeft toch geen zin; mijn puber luistert toch niet naar me Juist in de puberteit! 5

6 HOE PRAAT IK MET MN PUBER Denk aan de ontwikkeling van de hersenen Brein functioneert echt een paar jaar anders! Prefontale cortex doet t nog niet zo goed Sociaal gemotiveerd Beloningscentrum exta gevoelig Gebeurt veel in en met hun lijf WAT A L S Mijn puber ligt alleen maar op de bank en zegt jahaa Mijn puber gaat direct naar zijn kamer Mijn puber houdt alle contact af Zoek naar een moment! Samen eten, samen hond uitlaten, samen in de auto Samen iets ondernemen, hoe klein ook Toon interesse Houd hem/haar verantwoordelijk voor zwijgen B I J C O N F L I C T E N W I E N S P R O B L E E M? Behoefteconflict (we willen iets anders) Ik moet nieuwe voetbalschoenen Praat over wat jij wil en wat je kind wilt Waardeconflict (we vinden iets anders) Ja maar, iederéén mag al alcohol Luister goed naar elkaar en heb begrip voor elkaars mening. Is het jouw probleem? Geef een ik-boodschap Benoem het gedrag Benoem jouw gevoel erbij Benoem het gevolg voor jou W I E N S P R O B L E E M? Is het probleem van je puber? Probeer het probleem/voorval helder te krijgen Open vragen, laat je kind vertellen Vat kort samen Benoem gevoel Check of dit klopt Hoe ga je dit oplossen? TIPS voor goede communicatie Toon oprechte interesse in je kind Hoofd leeg, heb tijd voor een gesprek Nu geen tijd? Geef dat aan en zeg wanneer je wel tijd hebt Stel open vragen Neem je kind serieus Stimuleer je kind verder te vertellen Maak gebruik van de kennis van je kind 6

7 TIPS voor goede communicatie Giet een opdracht niet in een vraag Wil jij even de tafel dekken? Ben dan ook bereid om een nee te horen Durf emotie te delen Je moet om 1 uur thuis zijn omdat ik bang ben dat er iets met je gebeurt als je zo laat nog door de stad fietst TIPS voor goede communicatie Heb respect voor deze tijd Kinderen groeien nú op Vermijd toen ik zo oud was als jij Niet invullen voor de ander Een 3 voor Frans? Dat komt van al dat gamen! Geef complimenten TIPS Maar ook: Houd het kort Eén onderwerp tegelijk Zorg dat je partner en jij op een lijn zitten Pick your battles! Communiceren met je puber S A M E N V A T T E N D UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Pubers zijn leuk! Als ouders heb je echt invloed UW KIND EN Je bent een rolmodel! SOCIALE MEDIA Hou interesse in je kind Steun en complimenteer je kind Praat met elkaar Maak concrete afspraken Laat pubers hun eigen fouten maken en blijf het PUBERS EN SOCIALE MEDIA vangnet 7

8 WIE kan u hierbij helpen? V o o r a l u w v r a g e n o v es r C oh pov oo eld Ve n E Re n P Lo Ep Eg rg o Ke iue n N D I G E 8

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA P u b e r s e n g e n o t m i d d e l e n P R O G R A M M A PUBERS EN Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering GGD HM Puberteit Puberbrein Populaire Genotmiddelen Preventie Als er meer hulp nodig is

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN RISICOVOL GEDRAG DE PUBERTEIT UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Dit is de periode waarin meisjes en jongens zich tot volwassene ontwikkelen. Ze worden geslachtsrijp en ontwikkelen

Nadere informatie

UW KIND EN ALCOHOL. Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering

UW KIND EN ALCOHOL. Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering UW KIND EN ALCOHOL Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering PROGRAMMA Welkom in de puberteit Alcohol Opvoeding en genotmiddelen DE PUBERTEIT Dit is de periode waarin jongeren zich tot volwassene

Nadere informatie

PUBERS VAN NU. Kathelijne Hazenoot Adviseur Gezonde School PUBERGEDRAG HERKENBAAR? WAT ZIET U NOG MEER AAN PUBERGEDRAG?

PUBERS VAN NU. Kathelijne Hazenoot Adviseur Gezonde School PUBERGEDRAG HERKENBAAR? WAT ZIET U NOG MEER AAN PUBERGEDRAG? PUBERS VAN NU Kathelijne Hazenoot Adviseur Gezonde School PUBERGEDRAG HERKENBAAR? WAT ZIET U NOG MEER AAN PUBERGEDRAG? 1 Hoe komt het dat pubers zo vatbaar zijn voor risicovol gedrag? https://youtu.be/dkkj7o32cto

Nadere informatie

E V E N V O O R S T E L L E N: P R O G R A M M A P U B E R O N T W I K K E L I N G 10/6/2016. Roken en alcohol. Roken en alcohol.

E V E N V O O R S T E L L E N: P R O G R A M M A P U B E R O N T W I K K E L I N G 10/6/2016. Roken en alcohol. Roken en alcohol. E V E N V O O R S T E L L E N: Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering GGD Hollands Midden Roken en alcohol P R O G R A M M A Relaties en seksualiteit Voeding en bewegen Sociale Media Roken en alcohol

Nadere informatie

PUBERBEURS LEIDERDORP

PUBERBEURS LEIDERDORP PUBERBEURS LEIDERDORP P R O G R A M M A 19:45 Inloop koffie /thee 20:00 Opening 20:10 Presentatie & Theater 20:40 Pauze 21:00 Presentatie & Theater 21:45 Afsluiting DE PUBERTEIT VROEGE ADOLESCENTIE vroege

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering Safer Internet Center NL, nieuws van vandaag: 56% van de ouders: kind zit teveel op mobiel 60% van de jongeren

Nadere informatie

WERKENDE (PUBER)HERSENEN

WERKENDE (PUBER)HERSENEN WERKENDE (PUBER)HERSENEN Het brein van onze puber functioneert al een tijdje niet zoals WIJ dat zouden willen. Mocht u een werkend exemplaar vinden, bel ons dan a.u.b.!!! Adviseur Gezonde School: Kathelijne

Nadere informatie

PUBERBREIN EN GEZONDHEID

PUBERBREIN EN GEZONDHEID PUBERBREIN EN GEZONDHEID Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering EAT, TRAIN, STUDY, SLEEP, REPEAT PROGRAMMA Puberbrein Pubers en gezondheid Voeding Bewegen Huiswerk en afleiding Slapen Alcohol

Nadere informatie

OUDERAVOND FRISSE START. Het Hooghuis 31 januari Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering

OUDERAVOND FRISSE START. Het Hooghuis 31 januari Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering OUDERAVOND FRISSE START Het Hooghuis 31 januari 2017 Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering Programma Overgang van groep 8 naar de brugklas Het puberbrein Consequenties in gedrag (roken en alcohol)

Nadere informatie

OUDERAVOND METAMEER PUBERBREIN. Metameer Boxmeer 27 maart Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering

OUDERAVOND METAMEER PUBERBREIN. Metameer Boxmeer 27 maart Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering METAMEER OUDERAVOND PUBERBREIN Metameer Boxmeer 27 maart 2017 Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering Programma Heldertheater Het puberbrein Seksualiteit en media Zelfbeeld Social media Verschillende

Nadere informatie

PUBERBREIN EN GEZONDHEID. Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering

PUBERBREIN EN GEZONDHEID. Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering PUBERBREIN EN GEZONDHEID Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering PROGRAMMA Puberbrein Pubers en gezondheid Voeding Bewegen Slapen Wat kunt u hiermee in de opvoeding van uw kind? DE PUBERTEIT Dit

Nadere informatie

E V E N V O O R S T E L LE N: Pel van Hattum Gezondheidsbevorderaar

E V E N V O O R S T E L LE N: Pel van Hattum Gezondheidsbevorderaar P R O G R A M MA 20:05 theater: alcohol 20:40 pauze met beurs 21:10 theater: sociale media 22:00 afsluiten E V E N V O O R S T E L LE N: Pel van Hattum Gezondheidsbevorderaar P R O G R A M MA Roken en

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Groene Hart Lyceum, Rijnwoude 1 oktober2018 Pel van Hattum Adviseur Gezonde School Uw kind en sociale media Social

Nadere informatie

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op? We zijn allemaal puber geweest Leef je in!

Nadere informatie

Uw kind en genotmiddelen

Uw kind en genotmiddelen Welkom bij Uw kind en genotmiddelen Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering Programma (hersen)ontwikkeling pubers Genotmiddelen Roken Alcohol Gamen Opvoeding en genotmiddelen De puberteit ? Aan het

Nadere informatie

WELKOM! MENTIMETER Ga naar Code Wat vind jij van het opvoeden van pubers?

WELKOM! MENTIMETER Ga naar   Code Wat vind jij van het opvoeden van pubers? WELKOM! MENTIMETER Ga naar www.menti.com Code 61 95 41 Wat vind jij van het opvoeden van pubers? 8 oktober 2018 Hartelijk welkom programma 19.30 Mentimeter 19.35 welkom 19.40 Scene puber opvoeden 19.50

Nadere informatie

Pubers. En de verleidingen van nu!

Pubers. En de verleidingen van nu! Pubers En de verleidingen van nu! PUBERTEIT/FUNCTIE Lichamelijke ontwikkeling ONTWIKKELING, HORMONEN, ONZEKERHEID + Cognitieve ontwikkeling DE GROEI VAN DE HERSENEN + Sociaal-emotionele ontwikkeling HOE

Nadere informatie

Ouderavond Puberwereld

Ouderavond Puberwereld Ouderavond Puberwereld bronnen : Puberbrein binnenstebuiten en Beter omgaan met pubers Van de Brugghenschool Katwijk R van der Gaag GGD Hollands Midden Gezondheidsbevorderaar Aandachtsgebieden : genotmiddelen,

Nadere informatie

Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn

Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Gedrag komt nooit alleen. Vier factoren spelen een rol bij het ontstaan en in stand houden van gedrag. Kindfactor Opvoedvaardighedenfactor Ouderfactor

Nadere informatie

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn Pubers en het nieuwe leren Anneke E. Eenhoorn Het nieuwe leren De nadruk wordt gelegd op sociale vaardigheden zoals samenwerken en naar elkaar luisteren. Nadruk op inspiratie vanuit het kind zelf (intrinsieke

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkelingsgebieden Ontwikkeling A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Hersenen. Puberontwikkeling begint op? Cijfers. 10-14 jaar. Mogelijke oorzaken 12/14/2011. Nog te ontwikkelen en leren beheersen

Hersenen. Puberontwikkeling begint op? Cijfers. 10-14 jaar. Mogelijke oorzaken 12/14/2011. Nog te ontwikkelen en leren beheersen Oudervoorlichting Puberwereld Robert van der Gaag GGD Hollands Midden Functionaris gezondheidsbevordering Aandachtsgebieden : Gezond op School, genotmiddelen, seksualiteit en voeding bronnen : Puberbrein

Nadere informatie

Puberbrein. Puberteit, Puberbrein en Alcohol en Drugs. Ester Teunen, Brijder Jeugd Sascha Rem, CJG Beemster

Puberbrein. Puberteit, Puberbrein en Alcohol en Drugs. Ester Teunen, Brijder Jeugd Sascha Rem, CJG Beemster Puberbrein Puberteit, Puberbrein en Alcohol en Drugs Ester Teunen, Brijder Jeugd Sascha Rem, CJG Beemster Film dwdd Op welke vragen wilt u vanavond een antwoord? Programma Welkom Opwarmer Ontwikkeling

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkeling Ontwikkelingsgebieden A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Het puberbrein; werk in uitvoering. Anneke E. Eenhoorn

Het puberbrein; werk in uitvoering. Anneke E. Eenhoorn Het puberbrein; werk in uitvoering Anneke E. Eenhoorn Bij 12 begint het pas! Uitspraak van Nelis en Sark in Puberbrein binnenstebuiten Hoe zo? Tot 12 jaar moeten ouders hun kinderen goed begeleiden, daarna

Nadere informatie

Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen

Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen Reclame: affect

Nadere informatie

De puberteit 9/21/2015. Programma. Indeling naar werking. Wat zijn genotmiddelen? Welkom bij Uw kind en genotmiddelen

De puberteit 9/21/2015. Programma. Indeling naar werking. Wat zijn genotmiddelen? Welkom bij Uw kind en genotmiddelen Programma Welkom bij Uw kind en genotmiddelen (hersen)ontwikkeling pubers Genotmiddelen Energydrinks Roken Alcohol en genotmiddelen Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering Indeling naar werking Wat

Nadere informatie

Het puberbrein. Het vermogen om te leren is een talent. De kunde om te leren is een vaardigheid, maar de bereidheid om te leren is een keuze.

Het puberbrein. Het vermogen om te leren is een talent. De kunde om te leren is een vaardigheid, maar de bereidheid om te leren is een keuze. Het puberbrein Het vermogen om te leren is een talent. De kunde om te leren is een vaardigheid, maar de bereidheid om te leren is een keuze. Ze kunnen er niets aan doen Verbeter je kind, begin bij jezelf

Nadere informatie

Uw kind en genotmiddelen Dinsdag 7 oktober 2014. Linda van Delft Gezondheidsbevorderaar 088-3084284 lvandelft@ggdhm.nl

Uw kind en genotmiddelen Dinsdag 7 oktober 2014. Linda van Delft Gezondheidsbevorderaar 088-3084284 lvandelft@ggdhm.nl Uw kind en genotmiddelen Dinsdag 7 oktober 2014 Linda van Delft Gezondheidsbevorderaar 088-3084284 lvandelft@ggdhm.nl Wat zijn genotmiddelen? Dit zijn stoffen die een verandering van het bewustzijn veroorzaken

Nadere informatie

2/9/2017 E V E N V O O R S T E L L E N: P R O G R A M M A. Riskante genotmiddelen. Sociale Media P R O G R A M M A P R O G R A M M A.

2/9/2017 E V E N V O O R S T E L L E N: P R O G R A M M A. Riskante genotmiddelen. Sociale Media P R O G R A M M A P R O G R A M M A. E V E N V O O R S T E L L E N: Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering P R O G R A M M A Relaties en seksualiteit Puberontwikkeling Voeding en bewegen Sociale Media Riskante genotmiddelen P R O G R

Nadere informatie

Alcohol? Informatie voor ouders/verzorgers

Alcohol? Informatie voor ouders/verzorgers Alcohol? Informatie voor ouders/verzorgers Ziekenhuis Gelderse Vallei Alcohol drinken is een onderdeel van het sociale leven geworden. De Nederlandse jongeren behoren tot de grootste drinkers van Europa.

Nadere informatie

Mondial College Nijmegen. Themabijeenkomst Ouderraad

Mondial College Nijmegen. Themabijeenkomst Ouderraad De ouder als leercoach 13 februari 2019 Mondial College Nijmegen Themabijeenkomst Ouderraad Topcoach Oscar Groenewout 078 880 45 90 06 479 46 186 www.topcoach.pro info@topcoach.pro Praktijk: Gezondheidscentrum

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Andreas College, locatie Pieter Groen 10 januari 2018 Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Uw kind en sociale media

Nadere informatie

ACHGAS ALLES WAT JE MOET WETEN OVER. Hoe gebruik je het?

ACHGAS ALLES WAT JE MOET WETEN OVER. Hoe gebruik je het? ALLES WAT JE MOET WETEN OVER ACHGAS Lachgas is een populaire drug. Het is gemakkelijk en legaal verkrijgbaar. Het wordt door gebruikers nauwelijks als drug gezien, maar als een onschuldig middel. Veel

Nadere informatie

Pubers en verleidingen

Pubers en verleidingen Pubers en verleidingen Hadewig Bijsterveld Ouderavond 25 september 2018 Puberteit: een turbulente periode Pubers vinden het moeilijk om - belangrijke zaken eerst te doen - doelen te stellen - gevoelens

Nadere informatie

Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker

Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Preventie Behandeling Nazorg Alcohol, roken, drugs, medicijnen, gamen, gokken Programma

Nadere informatie

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES VOORWOORD In 2016 schreef ik de Gids over emoties bij kids 80 praktische tips. Mijn kennis en ervaring blijft zich echter door ontwikkelen. Daarom deel ik

Nadere informatie

Welkom bij. Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer

Welkom bij. Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer Welkom bij Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer Welkom in de Puberteit Pubers ondergaan veel veranderingen Vrienden School Lichamelijk Seksualiteit Hersenen Pubers vragen

Nadere informatie

Puberbrein en gezondheid

Puberbrein en gezondheid Welkom bij Puberbrein en gezondheid Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering Programma Puberbrein Pubers en gezondheid Voeding Bewegen Slapen Wat kunt u hiermee in de opvoeding van uw puber? De puberteit

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1: Ontwikkeling jarigen. Deel 2: Wat is er anders in het Voortgezet Onderwijs? Deel 3: Wat kunt u als ouder doen?

Inhoud. Deel 1: Ontwikkeling jarigen. Deel 2: Wat is er anders in het Voortgezet Onderwijs? Deel 3: Wat kunt u als ouder doen? Inhoud Deel 1: Ontwikkeling 10-24 jarigen Deel 2: Wat is er anders in het Voortgezet Onderwijs? Deel 3: Wat kunt u als ouder doen? Deel 4: Alcohol en roken Op welke leeftijd zijn de hersenen uitgegroeid?

Nadere informatie

<titel slide gecentreerd plaatsen>

<titel slide gecentreerd plaatsen> BEWUST OMGAAN MET PUBERS OUDERAVOND CALSCOLLEGE NIEUWEGEIN 2019 VITRAS ALGEMEEN MAATSCHAPPELIJK WERK MARIET FERGUSON PROGRAMMA - Welkom, voorstellen - Puber quiz - De

Nadere informatie

Het puberbrein. 1 Inleiding

Het puberbrein. 1 Inleiding DC 50 Het puberbrein 1 Inleiding Over het puberbrein is veel geschreven. Ging men er eerst vanuit dat de hersens van kinderen met 6 jaar volgroeid waren, tegenwoordig weet men dat dat pas rond het 23e

Nadere informatie

Ouderavond Bornego jr.

Ouderavond Bornego jr. Ouderavond Bornego jr. 27 oktober 2015 Thema Loslaten?! Deze avond... - - - - : hoe houd je het leuk? Met tips! Wie staat er voor u? Wie staat voor u Voorlezen Schrijfster: actuele puberonderwerpen Oud-lerares

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek. Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein

Wetenschappelijk onderzoek. Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein Wetenschappelijk onderzoek Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein Gedrag - Agressie Ja Homofilie door inwerking aanwezige testosteron op brein Ja en Nee Adolescentie (10-25 jaar) is de ontwikkelfase

Nadere informatie

Uw kind en genotmiddelen

Uw kind en genotmiddelen Welkom! Uw kind en genotmiddelen Pel van Hattum Gezondheidsbevorderaar Programma Genotmiddelen Ontwikkeling pubers Middelen: Energydrinks Roken Alcohol Opvoeding Genotmiddelen Indeling naar werking Verdovend

Nadere informatie

Help, mijn kind gaat uit!?

Help, mijn kind gaat uit!? Help, mijn kind gaat uit!? Uit met ouders Time Out 29-11-2017 Bas Zegers, kinderarts sociale pediatrie Mathijs de Croon, preventiewerker Novadic-Kentron 5-12-2017 2 Er zijn ouders die zich helemaal geen

Nadere informatie

Hersenen in verbouwing

Hersenen in verbouwing Hersenen in verbouwing 23 april 2012 Sascha Roos, Gz-psycholoog / neuropsycholoog Cecile Gunning, Klinisch-psycholoog/ psychotherapeut Programma Breinfeiten Het ontwikkelende en lerende brein Het emotionele

Nadere informatie

Thema avond alcohol & drugs

Thema avond alcohol & drugs Thema avond alcohol & drugs Hester Dadema & Jeroen Dekkers Helder Theater Ellen Honings Verslavingspreventie Scene Helder Theater Alcohol en opvoeden Programma Scene: alcohol en opvoeden Puberbrein en

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN SOCIALE MEDIA & GAMEN PUBERS EN SOCIALE MEDIA Monique Braumuller Adviseur Gezonde School EVEN VOORSTELLEN S C H O O L V E R P L E E G K U N D I G E NAAM: Marlies Hogewoning WERKDAGEN: Maandag-dinsdag-woensdag-donderdag

Nadere informatie

Alcoholgebruik? Tips en adviezen Voor ouders/verzorgers

Alcoholgebruik? Tips en adviezen Voor ouders/verzorgers Alcoholgebruik? Tips en adviezen Voor ouders/verzorgers Ziekenhuis Gelderse Vallei Alcohol drinken is een onderdeel van het sociale leven geworden. De Nederlandse jongeren behoren tot de grootste drinkers

Nadere informatie

Pubers en sociale media

Pubers en sociale media Pubers en sociale media Elizabeth Hamelinck GGD Hollands Midden - Veilig Thuis 13 september 2016 1 1 Programma Puberbrein Populair Beeldvorming Sexting en grooming Tips voor ouders Puberteit, dat is toch

Nadere informatie

Brief voor ouder over thema 1

Brief voor ouder over thema 1 Brief voor ouder over thema 1 Steeds meer scholen besteden aandacht aan sociaal-emotionele vaardigheden en gezondheidsvaardigheden. Niet alleen om probleemgedrag te bestrijden en om ongewenst gedrag te

Nadere informatie

Ouderavond CLZ Ouderavond. Voorstellen. Kelly Roelofs. Onze insteek

Ouderavond CLZ Ouderavond. Voorstellen. Kelly Roelofs. Onze insteek 24-11-16 Ouderavond Ouderavond CLZ 21-11-2016 Voorstellen Kelly Roelofs kelly.roelofs@stichting-be-aware.nl Onze insteek Overmatig versus gezond Vroeg signalering Preventie Kind bewust maken, eigen verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Samen werken aan gezondheid. 27 oktober Ouderavond Het Vlier

Samen werken aan gezondheid. 27 oktober Ouderavond Het Vlier Samen werken aan gezondheid 27 oktober 2016 Ouderavond Het Vlier GGD IJsselland José Plette-Waanders Jeugdverpleegkundige Tactus Marleen Engelbarts Preventiewerker Inhoud Voorstellen Programma: - GGD IJsselland

Nadere informatie

Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps

Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps Wat halen ze in hun hoofd? Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps Dit zijn ze nou.. 3 Fasen Vroege adolescentie Midden adolescentie Late adolescentie Doelstellingen Kennismaking met informatie over

Nadere informatie

Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen.

Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen. Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen Bedankt pa, omdat je ondanks alle drukte een avond tijd wilt nemen om over jou en mij na te denken! Gr. Planning van de avond: -even voorstellen -waar

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen

Rijksuniversiteit Groningen De adolescentiefase: over puberen, hersenontwikkeling, studiekeuze, risicogedrag en de relatie met ouders. Dr. Saskia Kunnen i.s.m. Dr. Anna Lichtwarck-Aschoff Afdeling Ontwikkelingspsychologie Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Workshop Het puberende brein

Workshop Het puberende brein Workshop Het puberende brein Stellingen Eens Oneens Meisjes komen eerder in de puberteit dan jongens! Verschil puberteit en adolescentie Puberteit onderdeel van de adolescentie seksuele volwassenwording.

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Structuur bieden aan je kinderen (10 tips)

Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Door Suzanne van der Star Orthopedagoog www.educadora.nl www.educadora-webshop.nl Inleiding Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijke samenhang is tussen de

Nadere informatie

Coaching als je puber moet kiezen

Coaching als je puber moet kiezen Coaching als je puber moet kiezen De verschillende keuzestijlen Het College Weert 8 april 2013 Programma Kennismaken met elkaar, het onderwerp Het puberende brein en LOB Kiezen en keuzestijlen De ouder

Nadere informatie

Hoogbegaafd en gevoelig

Hoogbegaafd en gevoelig Hoogbegaafd en gevoelig Kazimierz Dabrowski Hoogbegaafd zijn is meer dan slim zijn. Hoogbegaafde mensen zijn vaak ook veel gevoeliger dan andere mensen. Daardoor ervaar je situaties soms intenser dan andere

Nadere informatie

Opvoeden en puberteit www.cjggooienvechtstreek.nl

Opvoeden en puberteit www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Opvoeden en puberteit www.cjggooienvechtstreek.nl n Opvoeden en puberteit De puberteit is de periode waarin kinderen zich tot volwassenen ontwikkelen. Een bewogen en spannende

Nadere informatie

QUIZ. oungworks. De klas van 2018 PUBERBREIN BINNENSTEBUITEN

QUIZ. oungworks. De klas van 2018 PUBERBREIN BINNENSTEBUITEN PUBERBREIN BINNENSTEBUITEN oungworks MARK VAN RIJN ADVISEUR / TRAINER De klas van 2018 09 OKT 2018 - STL ONTBIJTSESSIE - HOLTEN lezingen Het geheim achter gemotiveerde pubers, leerlingen en werknemers

Nadere informatie

Feedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback?

Feedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback? 2 7 Feedback ontvangen Feedback kun je zien als een cadeau. Je kunt het aannemen, uitpakken en er je voordeel mee doen. Of je neemt het cadeau aan, bedankt de gever en legt het vervolgens in een kast om

Nadere informatie

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING Als kinderen naar het voortgezet

Nadere informatie

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling 8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen

Nadere informatie

Welkom! Uw kind en genotmiddelen. Pel van Hattum Gezondheidsbevordering

Welkom! Uw kind en genotmiddelen. Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Welkom! Uw kind en genotmiddelen Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Agenda Genotmiddelen Pubergedrag en hersenontwikkeling Energiedrank Alcohol: cijfers, feiten en de wet Opvoedtips Wat zijn genotmiddelen?

Nadere informatie

Fiom in transitie In 2012: ingrijpende beleidswijziging vanuit VWS, die bovendien gepaard ging me een budgetkorting van 60%. 2013 was een dynamisch

Fiom in transitie In 2012: ingrijpende beleidswijziging vanuit VWS, die bovendien gepaard ging me een budgetkorting van 60%. 2013 was een dynamisch Fiom in transitie In 2012: ingrijpende beleidswijziging vanuit VWS, die bovendien gepaard ging me een budgetkorting van 60%. 2013 was een dynamisch jaar, waarin Fiom zich moest omvormen van een gespecialiseerde

Nadere informatie

Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips

Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips 1 Ouderavond Geluk onder Druk Voorstellen Inhoud Kelly Roelofs Kelly.roelofs@stichting-be-aware.nl 2 Onderdelen Kennis Hoe pakken we dit aan Stemkastjes 2 Stemkastjesvraag Wie maakt zich zorgen om zijn/haar

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

Vragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar

Vragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar Hoe vraag je aan iemand om met je te spelen? Wat speel je graag op het schoolplein? Jij kan al goed helpen hè. Wie help jij graag? Wat doe je dan? van 4 t/m 6 jaar

Nadere informatie

Pubertijd volgens Midas Dekkers (bioloog)

Pubertijd volgens Midas Dekkers (bioloog) Pubertijd volgens Midas Dekkers (bioloog) Pubertijd is als je vader verandert van een held in een ouwe zak en je moeder van een warme haven in een theemuts Wensen en Grenzen Elizabeth Hamelinck GGD Hollands

Nadere informatie

HET PUBERBREIN een handleiding

HET PUBERBREIN een handleiding DE LOEF HET PUBERBREIN een handleiding Let s get started Waar gaan we het vandaag over hebben? ONDWERPEN voor het komende uur WIE ZIJN PUBERS? Je bent puber tussen 10 en 25 De puberteit start met de veranderende

Nadere informatie

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut Nee tegen alcohol (en drugs) schade Bert Vinken Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg Programma 19.30 uur 20.30 uur 20.45 uur 21.30 uur Presentatie Pauze vraag en antwoord Einde Drugs Definities

Nadere informatie

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Dit doe je zelf tegen stress Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Pak stress op tijd aan 4 - Herken eerst wanneer stress ongezond wordt - Tips

Nadere informatie

Het Puberbrein. Pubers kunnen niet plannen en dus ook niet kiezen Defini9es. Wat gaan we doen? Defini9es. Stelling 1

Het Puberbrein. Pubers kunnen niet plannen en dus ook niet kiezen Defini9es. Wat gaan we doen? Defini9es. Stelling 1 Het Puberbrein Defini9es Dr. Renate de Groot, PhD Welten Ins9tuut Open Universiteit Adolescen1e = overgangsperiode tussen puberteit en volwassenheid waarin de jongere een eigen iden9teit moet ontwikkelen.

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 4 Eigenwaarde Inhoud 2 1. Hoe zit het met je gevoel van eigenwaarde? 3 2. Welke talenten van jezelf ken je al? 4 3. Verborgen talenten & bewondering 6 4. Verborgen talenten & feedback

Nadere informatie

Coach je kind bij het maken van studiekeuzes. Ouderavond over LOB

Coach je kind bij het maken van studiekeuzes. Ouderavond over LOB Coach je kind bij het maken van studiekeuzes Ouderavond over LOB Even voorstellen Wie ben ik? De NKO? 2 Programma Kennismaken met elkaar, het onderwerp Loopbaanoriëntatie en-begeleiding (LOB) Het puberende

Nadere informatie

Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen

Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Ten aanzien van de kenmerken van de gevolgen van werkstress werkplezier wordt een viertal categorieën onderscheiden, t.w. 1. emotionele

Nadere informatie

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters Leuk dat je ons e-book hebt gedownload! In dit e-book vertellen we je graag meer over opvoeden. Want het opvoeden van je kind(eren)

Nadere informatie

OMGAAN MET WAT IS ANGST? BANG ZIJN IS OK! 23/02/2015 KINDERANGSTEN

OMGAAN MET WAT IS ANGST? BANG ZIJN IS OK! 23/02/2015 KINDERANGSTEN OMGAAN MET KINDERANGSTEN Brainstorm: Angsten bij kinderen An Coetsiers Kinderpsycholoog/gedragstherapeut www.depraatdoos.be Hannah, 3 jaar Anouk, 10 jaar BANG ZIJN IS OK! WAT IS ANGST? Is een normaal verschijnsel

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

SPETTERENDE AANBEVELINGEN L I E S B E T H D E K O R T E V A B E N E S U P P O R T

SPETTERENDE AANBEVELINGEN L I E S B E T H D E K O R T E V A B E N E S U P P O R T MAAK SPETTERENDE AANBEVELINGEN L I E S B E T H D E K O R T E V A B E N E S U P P O R T Waarom aanbevelingen? Heb jij al goede aanbevelingen op je website staan? Van die aanbevelingen waar nieuwe bezoekers

Nadere informatie

Puberbrein en genotmiddelen

Puberbrein en genotmiddelen Welkom bij Puberbrein en genotmiddelen Kathelijne Hazenoot Adviseur Gezonde School Programma Puberbrein Genotmiddelen algemeen Alcohol en Blowen Tips voor ouders Bijna uit de puberteit? Adolescentie 3

Nadere informatie

JAMES SMITH JONGERENPANEL

JAMES SMITH JONGERENPANEL JAMES SMITH BINNENSTEBUITEN ETTY HILLESUM LYCEUM BOERHAAVE - 20 MEI - DEVENTER @jaimzssmith @youngworks INTRODUCTIE YOUNGWORKS ONZE BOEKEN JONGERENPANEL INTRODUCTIE YOUNGWORKS WAT MAAKT JONGEREN ANDERS?

Nadere informatie

5. Heb je een vraag over slapen of je fit voelen? 0 Ja 0 Nee Je kunt je vraag hier invullen

5. Heb je een vraag over slapen of je fit voelen? 0 Ja 0 Nee Je kunt je vraag hier invullen Gezondheid 1. Hoe gaat het met je? Goed Soms gaat het goed, soms niet goed Het gaat niet goed 2. Welk cijfer geef jij aan je leven? Geef een cijfer van 1-10 Slecht Heel goed 3. Hoe vaak heb je lichamelijke

Nadere informatie

Liska Vulperhorst Preventiewerker

Liska Vulperhorst Preventiewerker Liska Vulperhorst Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Vijf circuits Behandeling & Begeleiding Sociale Verslavingszorg Forensische Verslavingszorg Verslavingsreclassering Preventie & Consultancy Programma

Nadere informatie

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep Geestig 2017 Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep basisprincipes van het scheppen van een positief klimaat, het bieden van structuur en herstelgericht reageren op ongewenst gedrag YES I

Nadere informatie

Pubers opvoeden. Veranderingen in de puberteit

Pubers opvoeden. Veranderingen in de puberteit Pubers opvoeden Pubers opvoeden De puberteit is de ontwikkelingsfase tussen 10 en 18 jaar. Maar die puberteit is er natuurlijk niet opeens. Vanaf ongeveer 9 jaar kan je al merken dat kinderen beginnen

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Alcohol FACT. Twee op de drie jongeren heeft weleens gedronken. Helft 4 e -klassers heeft recent gedronken SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO

Alcohol FACT. Twee op de drie jongeren heeft weleens gedronken. Helft 4 e -klassers heeft recent gedronken SHEET. Gelderland-Zuid E-MOVO Gelderland-Zuid E-MOVO 2015-2016 De resultaten in deze factsheet zijn afkomstig uit het 4 e E-MOVO jongerenonderzoek. In 2015 werd dit onderzoek uitgevoerd onder ruim 10.000 leerlingen in het voortgezet

Nadere informatie

Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk

Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk 16 september 2014 Pel van Hattum Programma 1. Middelen 2. Cijfers 3. Puberteit 4. Opvoeding 1. Middelen: Tabak Héél ongezond: de dodelijkste

Nadere informatie

PUBERTEIT & SOCIAL MEDIA

PUBERTEIT & SOCIAL MEDIA PUBERTEIT & SOCIAL MEDIA PUBERTEIT JE VOET IS DE KLUTS KWIJT Deze oefening laat zien dat je niet altijd de baas bent over jouw brein. Wat is er aan de hand? Ledematen aan dezelfde kant van je lichaam zijn

Nadere informatie