kleine dingen die het doen

Transcriptie

1 kleine dingen die het doen ARMEN NEMEN HET WOORD!

2 we willen armoede uitsluiten / we gaan niet uit van veronderstellingen, maar van dat waar we zeker van zijn / we sluiten niemand uit / we hebben respect voor elkaar / we leren elkaar begrijpen / we ondersteunen en

3 bewonderen elkaar / we geven het woord aan iedereen / we blijven kalm in discussie en maken geen ruzie zodat we tot rust komen bij elkaar / we verdelen het werk en we nemen onze taken serieus op: secretariaat,

4 vorming, permanentie, opruimen / we vertrouwen elkaar in denken en doen / we zijn altijd discreet // we roddelen niet / we luisteren naar elkaar met discretie / we zijn ervan overtuigd dat iedereen iets te bieden heeft / we aanvaarden

5 aanvullingen om uit te leren, niet als kritiek / we kennen het h.h.r. en we leven het na / we vragen of behandelen niets zonder medeweten van de groep / we doen niets dat de reputatie van de vereniging kan schaden huishoudelijk reglement van de vrolijke kring

6 Subsidieer de welzijnsschakels voor de basisfunctie van ontmoeting en ondersteuning. Geef hen voldoende middelen voor een bescheiden eigen huisvesting en een minimum aan vast personeel, enkel om deze basisfunctie te kunnen waarmaken. Met deze vaste omkadering is er een stevige basis om samen met vele vrijwilligers bergen werk te verzetten. beleidsaanbeveling

7 Deze publicatie kwam tot stand in het kader van een themawerking rond geestelijke gezondheid. Er is veel te vertellen over het verband tussen armoede en geestelijke gezondheid. We hadden het kunnen hebben over de invloed van armoede op het geestelijk welzijn van mensen, kunnen beschrijven hoeveel drempels mensen in armoede tegenkomen om toegang te krijgen tot de geestelijke gezondheidszorg, maar de mensen van de Vrolijke Kring die samen over dit thema nadachten kozen zeer bewust voor een andere invalshoek. Zij wilden een positieve boodschap brengen: binnen onze vereniging/ welzijnsschakel vinden we warmte, steun en kracht om ons over moeilijke periodes in het leven te helpen. De vereniging is voor ons broodnodig. Daardoor ook de titel kleine dingen die het doen Het gaat om dingen die maken dat ze zich mens kunnen voelen. De leden van de werkgroep volgden de evolutie van het verslag op tijdens vergaderingen en vulden aan met persoonlijke getuigenissen over de betekenis van de vereniging in hun leven. We hopen dat we in ons opzet geslaagd zijn, namelijk het belang van een vereniging voor mensen in armoede duidelijk maken. De Vrolijke Kring is een welzijnsschakel (één van de meer dan 90 groepen vrijwilligers die vanuit de visie van welzijnszorg in hun eigen buurt de strijd aangaan tegen armoede en sociale uitsluiting en wordt erkend door het Vlaams Netwerk als vereniging waar armen het woord nemen. Wij werken volgens de 6 criteria waaraan zo n vereniging moet beantwoorden: armen verenigen zich armen nemen het woord maatschappelijke emancipatie van armen maatschappelijke structuren veranderen dialoog met de samenleving en met het beleid armen blijven zoeken Begin 2008 hebben we binnen onze vereniging samen met alle leden, personeel, vrijwilligers en enkele externe deskundigen de tijd genomen om ons te bezinnen over het verleden en de toekomst van de Vrolijke Kring. Er hadden twee speciale werkvergaderingen plaats waaraan een 25 tal leden deelgenomen hebben. Uit de opmerkingen van de leden distilleerden we vier grote werkingsgebieden voor de vereniging waar de 6 criteria van het Vlaams Netwerk in terug te vinden zijn: MENSEN BEREIKEN EN HELPEN WE VORMEN EEN GROEP WAAR VEEL WARMTE EN RESPECT IS VOOR ELKAAR WE LEREN VAN ELKAAR EN KRIJGEN KANSEN OM TE GROEIEN WE VECHTEN TEGEN ARMOEDE IN DE SAMENLEVING

8 1 MENSEN BEREIKEN MENSEN HELPEN via doorverwijzing van diensten via laagdrempelige activiteiten via mond aan mond reclame via een CLB medewerkster, Kind en Gezin, een leerkracht, een huisarts, de wijkwerking, de sociale dienst van de stad, permanentiemomenten, uitstappen en ontmoetingen, hobby- en ontspanningsactiviteiten. Mensen komen bij de vereniging langs voor genegenheid, een ontmoeting met een vriend of wat gezelschap. Ze komen met vragen rond materiële hulp, problemen met de kinderen op school of ze hebben zware emotionele en relationele problemen binnen hun gezin. Veelal komen meerdere problemen er aan de oppervlakte. Het netwerk van diensten in Ronse is zeer uitgebreid. En toch komen mensen bij de Vrolijke Kring aankloppen? Waarom klopt men niet onmiddellijk aan bij de juiste dienst? Kunnen we hen niet direct de contactgegevens van een dienst geven en hen doorverwijzen? Waarom blijven ze komen naar de Vrolijke Kring, ook al worden ze al begeleid door verschillende diensten? Er zijn verschillende redenen binnen de maatschappelijke voorziening die daar de oorzaak van zijn. Er zijn de informatieve drempels: ondanks mooie folders, sociale kaarten, websites,... is de werking van sommige diensten totaal onbekend. Wegens laaggeletterdheid kan men de folder niet lezen, men beschikt dikwijls niet over een computer of internetaansluiting om informatie op te zoeken, men is geen lid van verenigingen waar informatie te vinden is en men komt niet veel op plaatsen waar de folders liggen. Ook is er de administratieve drempel: om een tegemoetkoming of premie te bekomen moet men aan heel wat voorwaarden voldoen, attesten en formulieren voorleggen, liefst binnen een bepaalde tijd en bij de juiste dienst. Wat voor Jan Modaal al niet gemakkelijk is, is voor mensen met een lage scholing en weinig ervaring met administratie meestal onbegonnen werk. Bovendien is hun levensloop vaak niet rechtlijnig, (verschillende woonplaatsen, wijzigende gezinssituaties, wijzigend gezinsinkomen) wat de zaak niet eenvoudiger maakt. Als ze zonder begeleiding niet door de administratieve malenmolen raken, bevestigt dit weer eens hun gevoel van minderwaardigheid en ze kruipen weer in hun schelp. De meeste diensten kunnen de nodige ondersteuningen helaas niet aanbieden. Zij kunnen dit niet verantwoorden binnen hun subsidiëringvoorwaarden en er kan geen tijd voor gemaakt worden. Er is ook de menselijke drempel. Hier vervult de Vrolijke Kring een zeer belangrijke schakel op de 0de lijn. Er is vertrouwen, ondersteuning en motivering nodig om sommige mensen bij de juiste Het is begonnen met de Schakel. X moest mij uit mijn huis komen sleuren omdat ik zo beschaamd was. Ik kende niemand niet 15 jaar geleden. Ik voelde mij leeg, alle dagen was ik aan het wenen. Ik voelde mij niets waard, ik schreef alles in een dagboek dat ik van X (toen schoolopbouwwerker) gekregen had. Mijn wereld is open gegaan, omdat ik in de Vrolijke Kring veel mensen heb leren kennen, ook dankzij X (vrijwilligster). Zij is een vrouw uit de duizend. Ik heb de Vrolijke Kring leren kennen via. Ik was ziek en ik was naar het wijkcentrum aan t Spoor gegaan en daar heb ik dan X leren kennen en ik ben zo naar de Vrolijke Kring gekomen. We zijn van lage afkomst, wij kunnen dat toch niet krijgen.

9 dienst te krijgen en in de verschillende fasen van de begeleiding te blijven ondersteunen. De Vrolijke Kring is door een persoonlijke benadering een bruggenbouwer tussen de dienst en de persoon met een hulpvraag. Tot slot is er de organisatorische en financiële drempel. Men heeft geen auto, geen kinderopvang, men kan niet telefoneren want het geld is op, men is door isolement of allerlei materiële beslommeringen niet meer gewend om (tijdig) afspraken na te leven... Diensten hebben niet altijd kennis en begrip voor deze dagelijkse beslommeringen en besluiten soms te vlug dat men niet wil meewerken. Deze mensen krijgen bij de Vrolijke Kring de gepaste duw in de rug. We leggen uit wat de verplichtingen zijn van een dienst en waarom de medewerker van een dienst zo reageert of een bepaalde maatregel moet treffen. Zo leren ze de werking van een dienst kennen en dit komt de kwaliteit van de hulpverlening ten goede. Ik ben zeer bezorgd over de toekomst van mijn kinderen en hoe ze het op school stellen. Ik vind het oudercontact heel belangrijk, dat moet blijven, want als dat niet zou bestaan dan zou mijn kind er zich niets meer van aantrekken. Vroeger durfde ik niet naar het oudercontact gaan. Ik kan het niet zo goed uitleggen. Vroeger durfde ik niet spreken en nu wel. Nu heb ik de hulp van (vrijwilligster). X kan ik vetrouwen. Zij leest eerst samen met mij het rapport en dan bespreken we dat samen. Zij helpt mij als ik de woorden niet versta. vinden mensen de kracht en de motivatie om hun problemen aan te pakken. Men vindt er een luisterend oor wanneer men er nood aan heeft, en de gepaste ondersteuning. Ook het treffen van lotgenoten heeft volgens mij een waarde die niet mag onderschat worden. Ikzelf zie de Vrolijke Kring als een organisatie die de cliënt ondersteunt en begeleidt in het vinden van zijn weg binnen het spinnenweb van hulpverleningsorganisaties. Het is tevens een plaats waar de persoon zijn identiteit kan hervinden. Nood aan integrale aanpak van de hulpverlening waar ik mijn baan ken. Ik ben in begeleiding bij het O.C.M.W. Bij De Vrolijke Kring helpen ze mij om vragen te stellen aan het O.C.M.W.. X (vrijwilligster) is ook mee geweest naar het oudercontact voor de kinderen, alleen zou ik er nooit naartoe gaan. Ik begrijp alles niet en ik durf niet veel zeggen. Maar het is heel belangrijk voor mij om te volgen hoe het met mijn kinderen gaat op school. X heeft mij ook geholpen om collectieve schuldbemiddeling te krijgen. Ik heb nu meer vrienden en ik durf meer vragen. In de nood aan een integrale aanpak van de problemen In de loop der jaren hebben we binnen de Vrolijke Kring enkele casestudies verzameld, die anoniem zijn en ter inzage liggen op het secretariaat. Zij kwamen met een veelheid van problemen terecht bij de vereniging en werden vrij intensief door een vrijwilligster opgevolgd. Het lezen hiervan is leerrijk om de manier van helpen door de vereniging beter te begrijpen. Door de vele kontakten tussen de vrijwilligster en het gezin o.m. via huisbezoeken maar vooral door tijd en geduld bouwt men een vertrouwensrelatie op. Als het nodig is brengt men het gezin in contact met verschillende diensten en helpt men om prioriteiten te stellen. Ook speelt de vrijwilligster meer dan eens een coördinerende rol tussen de verschillende diensten en het gezin. De vrijwilligster is een centrale figuur voor het gezin, zij neemt tijd om te luisteren naar alledaagse zaken en blijft het gezin ondersteunen. En dat is nodig, ondanks de betrokkenheid van verschillende diensten. Het is de georganiseerde integrale benadering die voorlopig ontbreekt in het hulpverleningsaanbod in Ronse. Gezinnen blijven aankloppen bij o.a. de Vrolijke Kring, omdat deze integrale benadering elders moeilijk te vinden is (tenzij men al intensief begeleid wordt door bijvoorbeeld een thuisbegeleidingsdienst). Daar het aanbod vanuit mijn dienst eerder beperkt is tot het financiële luik is er nood aan een ruimer hulpverleningsaanbod. Er bestaat voor elke problematiek wel een gespecialiseerde dienst. Het is echter niet evident voor ons doelpubliek om de diensten te kennen, zelf stappen te ondernemen en telkens opnieuw de motivatie te vinden om dit vol te houden. Dank zij de Vrolijke Kring We bereiden samen voor wat ik op het oudercontact moet vragen aan de leerkrachten. Nu begrijp ik alles veel beter. Het doet mij echt plezier als er iemand meegaat. Ik ben nu veel sterker geworden, als het echt nodig is zou ik nu wel alleen durven gaan, en vroeger niet. Dankzij de hulp van X (vrijwilligster) kan ik nu terug regelmatig mijn kinderen zien. Mijn kinderen zijn op 2 km van Ath in een tehuis, ze mogen 3x per maand op bezoek komen, maar ik heb geen auto en geen rijbewijs. Met de bus ben ik van Ronse 2,5 uur onderweg: van Ronse naar Ellezelles, van Ellezelles naar Lessines, van Lessines de trein naar Ath, daar moet ik dan nog 2 km te voet gaan. Gelukkig helpen X eny mij (twee vrijwilligers die elkaar afwisselen met het vervoer, de ene haalt, de andere brengt), dan duurt het veel korter en zo kunnen mijn kinderen toch naar huis komen. Ik kan niet goed lezen en schrijven. Ik ga ook niet ver weg, ik ga Mensen in (kans)armoede hebben vaak een veelheid aan problemen in allerlei levensdomeinen die dikwijls met elkaar verband houden: laaggeletterdheid, schulden, slechte kwaliteit van wonen, werkloosheid, ziekte, slechte schoolresultaten of relationele problemen. Het jarenlang leven in (kans)armoede heeft ook een weerslag op het persoonlijk leven: men voelt zich gekwetst, minder waard, heeft minder draagkracht, heeft zijn vertrouwen in de maatschappij verloren en daardoor loopt de begeleiding door de diensten niet altijd even vlot. Voor elk probleem is er immers een gespecialiseerde dienst: men is bij het O.C.M.W. voor zijn leefloon, voor de kinderen wordt men begeleid door het comité van bijzondere jeugdbijstand of door het CLB, men is op zoek naar een huis via de woonwinkel, voor medische of psychologische problemen is er de huisarts, of een andere gespecialiseerde dienst. Dat vraagt een begeleiding die een globaal overzicht houdt over het geheel van de problematiek en over de inbreng van de verschillende diensten in de verschillende fases van de begeleiding. Het is immers belangrijk dat men gecoördineerd en op maat van het gezin werkt. Dit vraagt regelmatig overleg tussen de diensten, en de aanwezigheid van een vertrouwenspersoon die het globale overzicht behoudt. We kunnen het vergelijken met een huisarts. Hij kent het ganse gezin en de leefomstandigheden en hij gaat er ook op huisbezoek. Hij houdt voor zijn patiënt het globaal medische dossier bij, hij onderhoudt het contact met de specialisten en met de thuiszorg. Hij heeft een vertrouwensrelatie met de patiënt en volgt in nauw overleg met hem het verloop van het genezingsproces op. Sommige diensten (in Ronse) kunnen al op deze manier werken, maar enkel voor erkende doelgroepen. De diensten begeleid wonen zoals TWeb werken op een integrale manier met gezinnen, maar deze gezinnen moeten een erkenning hebben van het Vlaams Fonds. Kind en Preventie werkt integraal rond opvoedingsondersteuning samen Vrolijke Kring helpen we elkaar.

10 met gezinnen met kinderen jonger dan 3 jaar of kinderen jonger dan 6 jaar die niet naar school gaan. Zij kunnen ook verschillende diensten rond een gezin verzamelen. Zowel een thuisbegeleidingsdienst van bijzondere jeugdbijstand als het dagcentrum bijzondere jeugdzorg kunnen op een integrale manier met gezinnen werken, maar deze gezinnen moeten al in begeleiding zijn vanuit bijzondere jeugdbijstand. En nog zijn er altijd kleine of grotere problemen die niet onder het takenpakket van de dienst vallen. voorbeelden van een integrale werking in Vlaanderen Het P.A.O. (Permanent Armoedeoverleg van de sociale dienst van het O.C.M.W. Leuven) Prof. Corveleyn schetste in een interview Kansarmoede door een andere bril bekeken de werking van het PAO vanuit de sociale dienst van het O.C.M.W.: Elke hulpverlener die vertrouwd is met de psychologie van de kansarme, die rekening houdt met de kwetsbaarheid en de onmacht die kansarmoede teweegbrengt, en die deze mensen constructief wil helpen, acht zich verplicht om samen te werken met alle hulpverlenende instanties uit de streek die met een familie werken. Dat hoeft hem niet opgelegd te worden. Dat is gewoon een voorwaarde. In bepaalde gezinnen komen soms tien tot twaalf hulpverleners over de vloer. Als die nauwelijks iets van elkaar zouden afweten, kan men zich gerust vragen stellen. In het Leuvense hebben we een zeer goede ervaring met het PAO (permanent armoedeoverleg). Het diensthoofd van de sociale dienst van het OCMW roept alle hulpverleners samen. Ze bespreken wie wat doet, weten ook meteen wie er allemaal met de familie werkt. Bovendien voorziet het PAO overleg met het betrokken gezin. De kansarme heeft uiteraard zijn stem in het kapittel. Dat leidt tot goede resultaten, tot verhoging van efficiëntie. Het gezin voelt zich gedragen door een samenhangend geheel en niet weer door een rij van tien loketten. Want daar is altijd een gat tussen. Anders heb je de maatschappelijk werker die zich bezighoudt met het budget van mevrouw, de m.w. van het vroegere OCMW waar de nieuwe partner bij hoorde, en noem maar op, allemaal mensen die zich inspannen volgens hun regelgeving, maar dat stopt telkens. Soms verwijt men dan aan de

11 gezinnen die zo worden opgevangen dat ze aan shopping doen, want ze gaan van de ene dienst naar de andere, en die diensten weten niets van elkaar. Als gezinnen gaan shoppen dan is dat omdat het systeem zo is georganiseerd, dat men aan verschillende loketten, verschillende vormen van hulp of voordeel kan krijgen. In zo n vergadering zitten dus vijf of zes, soms meer, hulpverleners en daarbij twee of meer personen van het gezin. Het lijkt mij niet gemakkelijk om dat efficiënt te laten verlopen en de cliënten ook nog echt aan het woord te laten. Daarvoor heb je een goede coördinator nodig met zeer veel respect voor de eigen bevoegdheid van elk van de hulpverleners. Eerst overloopt men de situatie van het gezin, wat elke hulpverlener gedaan heeft. Daarna gaat men in op de onmiddellijke nood, op hetgeen meteen moet gebeuren, met een inbreng van elke hulpverlener. De groep formuleert enkele voorstellen, en die bespreekt men dan met het gezin. Ook gaat men na of er in het gezin nog andere vragen zijn dan totnogtoe besproken werden. Zo groeit er een verbondenheid binnen die ad hoc ploeg: zij kunnen mekaar wederzijds steunen en bijsturen waar nodig. Zo vermindert de kans op foute inschatting van de situatie en op fouten of vergetelheden in het aanbod naar het gezin toe. Voorts vergroot dit de motivatie om zich voor het gezin echt in te zetten. En tenslotte, niet onbelangrijk, het vermindert de kans op burn out om met dit of dergelijke gezinnen te werken. Zo groeit er ook een verbondenheid tussen die ploeg en het gezin, dat zijn vrijheid behoudt, dat kan protesteren, maar ze zijn gerespecteerd en gehoord. Men geraakt weg, geheel of gedeeltelijk, uit het conflictmodel. Er groeit een voorstel, dat op maat is van wat dat gezin op dat ogenblik wenst, kan en graag zou hebben. Van die bespreking wordt een rapport gemaakt, en dat rapport wordt ook naar het gezin gestuurd. Er wordt niet achter hun rug iets beslist dat hen dan opgelegd wordt. Het lijkt mij normaal dat de PMS-verantwoordelijke die het gezin goed kent, ook in zo n overleg betrokken is. Eigenlijk zou die elk risicokind (in verband met kans- of generatiearmoede) moeten kennen, betrokken worden in het overleg met het gezin om doorzicht te krijgen, gezamenlijk met een hele ploeg hulpverleners die er toch elk mee bezig zijn verantwoordelijkheid op te nemen en bij te dragen aan de vergroting van de ontwikkelingskansen. Het is een soort gezamenlijk gedragen hulpverleningsaanbod van het zorgtype, en dat lijkt mij een ideale situatie. ModeMfunctie wijkcentrum Deurne Zuid De ModeMfunctie vertrekt vanuit de samenwerking met laagdrempelige 0de lijnsorganisaties (vb. buurtwerk, vereniging waar armen het woord nemen). Dit leidt tot een methodische, integrale aanpak: een betaalde medewerker is de schakel tussen de hulpverlening en de hulpvrager. Men werkt vindplaatsgericht, doet aan casemanagement en men heeft empowerment als achterliggende gedachte: men werkt samen en vanuit de eigen krachten en mogelijkheden van de hulpvrager. Maatzorg ontstaat vanuit de samenwerking en de permanente overleg tussen verschillende hulpverleners waarbij elke hulpverlener 1 facet van het probleem aanpakt. Via maatwerk komt men tot een geïntegreerde en lange termijn oplossing. De Vrolijke Kring en Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen hebben in dit verband in oktober 2006 een gezamenlijk werkdocument opgesteld en een voorstel ingediend voor de oprichting van een ModeMfunctie in Ronse. Er werd een overleg opgestart met de Stad Ronse en verschillende partners. Tot op vandaag is de ModeMfunctie nog niet opgenomen in het lokaal sociaal beleidsplan van de Stad Ronse. Mikado-Project Het project situeert zich binnen de geestelijke gezondheidszorg. Het is een speciale afdeling van een C.G.G.Z. (Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg) in Antwerpen waar een gespecialiseerd team een aangepaste psychosociale begeleiding aanbiedt aan multiproblem gezinnen, ook hier in nauwe samenwerking met andere diensten uit het bredere welzijnsveld en met aandacht voor de kansarmoedeproblematiek.

12 Nood aan permanente zorgzame aandacht Voor mensen die al veel meegemaakt hebben is de permanente zorgzame aandacht die ze in de vereniging krijgen van levensbelang. Ze hebben nood aan menselijke warmte, nabijheid, luisterbereidheid, geduld, vertrouwen, het geloof in de mens en zijn kracht. verhoogde psychosociale kwetsbaarheid van mensen in armoede Meer dan eens ontmoeten we mensen die het ganse circuit van de hulpverlening uitgeput (letterlijk en figuurlijk) hebben en die in de ogen van de hulpverleners nog geen stap vooruit hebben gezet, steeds weer hervallen en tot grote frustratie van de hulpverleners en de persoon in kwestie leiden. Bij sommige gezinnen stoppen de begeleidende instanties alle hulpverlening omdat er geen medewerking is van het gezin of omdat de begeleiding toch niet de gewenste resultaten oplevert. Anderzijds zien we ook dat sommige maatschappelijke instellingen zoals het O.C.M.W. of de V.D.A.B. blijven aandringen om de mensen te activeren. Men volhardt in de pogingen om hen te doen solliciteren en vorming te volgen. Men blijft vragen om allerlei bewijzen, soms jaren aan een stuk, zonder enig resultaat. Prof. Corveleyn heeft het over de verhoogde psychosociale kwetsbaarheid die men gedurende generaties in armoede heeft opgebouwd. Wat ik hiermee wil naar voor halen zijn de vele kwetsuren die de generatiearmen vanuit hun persoonlijke levensgeschiedenis met zich meedragen alsook de vele ontwikkelingstekorten. Die tekorten en kwetsuren hebben een indringende invloed op hun psychologische uitrusting waarmee zij zelf het leven ingaan: deze hebben onvermijdelijk een weerslag op hun cognitieve en affectieve capaciteiten, alsook op hun vermogen om zich in de sociale omgeving adequaat op te stellen. Zij dragen die tekorten met zich mee vanaf de start van hun bestaan. Wezenlijk zijn deze tekorten op zich niet een soort ziekte, zij kunnen best omschreven worden als een verhoogde psychosociale kwetsbaarheid... Natuurlijk hoe langer deze transgenerationele geschiedenis duurt, hoe sterker de tekorten doorwegen en op den duur niet meer remedieerbaar zijn met de gewone hulpverlening binnen het bestek van één generatie. Dit is ook niet remedieerbaar met alleen Ik ben soms diep in de put maar toch vind ik altijd een manier om er uit te geraken door eens met iemand te spreken in de Vrolijke Kring. Vroeger sprak ik niet veel met de mensen, ik trok mij er niets van aan. De mensen deden mij niets meer, het leven was voor mij niets waard, zodanig erg dat ik er misschien niet meer geweest was. Ik deed vele rare dingen, uitgaan, genieten, verslaving en niet denken aan de gevolgen. Er zat niet veel positiefs in mij van kleins af al. Ze dachten: ze gaat toch zot worden dus ik kreeg niet veel. Ik deed veel zonder de gevolgen ervan te zien, ik was een durver en roekeloos. Ik ben dikwijls bij de politie beland. Omdat het thuis niet meer ging ben ik het thuis afgestapt.

13 maar socio-economische hulpvormen, hoe goed bedoeld ook. Het probleem zit op een ander vlak. Het heeft de persoonlijkheid van de (generatie-)arme zelf aangetast. Dit vergt een langdurige, zeer omvattende vorm van begeleiding en zorg De lacunes benoemen en onderkennen is geen gebrek aan respect, het is ook niet de uiting van een paternalistische houding en het hoeft ook niet te leiden tot neerbuigende goedertierenheid. Wel integendeel: het niet-erkennen van de lacunes en, in de gezamenlijke actie met de armste, doen alsof zij zoals iedereen zij het met wat meer steun dan aan andere zwakke groepen in de maatschappij uiteindelijk alle levenstaken (moeten) kunnen opnemen ( zij hebben toch evenveel recht ), dat is mijns inziens een gebrek aan respect en aanleiding tot paternalistische betutteling zonder dat het die naam heeft ( ik benader hem/haar toch zoals een gewone burger ). Gebrek aan respect, want men stelt de betrokkene voor taken en uitdagingen (na een bewustmakingsproces, komt de geruststellende aanporring gij kunt dat zo goed als een ander, gij hebt daar evenveel recht op als gelijk wie, etc.) die hij/zij eigenlijk niet zoals die ander (met gelijke kracht en gelijke psychische weerbaarheid) aankan. Dat is dan de zoveelste frustratie en de zoveelste aanleiding tot nog meer schuldgevoel: want het (bijvoorbeeld, de geplaatste kinderen terug thuis opvangen of in een gewone werkcontext aan de slag blijven) gaat niet en men wordt opnieuw met onvermogen geconfronteerd en met de blijvende afhankelijkheid van hulp en steun, waarover in dit discours gedaan werd alsof het iets is dat hij/zij slechts tijdelijk nodig heeft. Wat hebben deze mensen naast professionele hulpverlening nodig? Op het gebied van de professionele hulpverlening zijn de voorzieningen in ons land, in principe, eigenlijk nog niet zo slecht uitgebouwd. Vaststelling is wel dat die vorm van hulpverlening uiteindelijk niet goed de generatiearmen bereikt, ondanks allerlei inspanningen en goede bedoelingen. De professionele hulpverlening kan hier eigenlijk niet zonder het complement van de vrijwilligersinzet (om de families dagdagelijks bij te staan, er te zijn voor hen, hen de weg te helpen vinden, te motiveren om door te zetten, de weg te effenen naar de professionelen, het wantrouwen te overwinnen, etc.. Eigenlijk is dat omdat voor deze doelgroep, hulpverlening niet volstaat, niet kan volstaan. Zij hebben geen hulp nodig, maar zorg. Een permanente zorgzame aandacht. Dat klimaat kunnen de professionele hulpverleners mee helpen creëren, vooral door hun attitude in de persoonlijke contacten en doordat ze er zich op toeleggen, meer dan voorgeschreven in wetten en reglementen, met hun collega s uit andere hulpverleningsinstanties samen te denken en te werken. Zo ontstaat er meer een soort vangnet zonder al te grote mazen dan een in serie geplaatste reeks van hulploketten die in de beleving van de betrokkenen niets met elkaar te maken hebben. Dit klimaat kan verder bevorderd worden door de inschakeling van vrijwilligers in dit netwerk. Op dit gebied is een bijkomende specifieke rol weggelegd voor de vierdewereldbewegingen. Zij zetten zich niet alleen in voor de bewustmaking en de emancipatie van de armsten, maar ook voor de bewustmaking en de vorming van mensen uit de andere bevolkingsklassen. De samenwerking tussen professionelen en (gevormde) vrijwilligers, in een geest van partnerschap met de armsten, dat is wat mij concreet voor ogen staat als een noodzakelijke basis voor de bestrijding van extreme armoede en haar gevolgen. Zo ontstaat een zorgzame context waarin de hulpverleningsvoorzieningen pas echt efficiënt kunnen worden. Zorg in plaats van alleen maar hulp. Dat is een maatschappelijke verantwoordelijkheid. verschil tussen een vereniging en een dienst Binnen een dienst worden de taken waargenomen door betaalde professionelen, die binnen een duidelijk afgebakend terrein een zeer specifieke dienst verlenen. De cliënt moet aan bepaalde voorwaarden voldoen om van de dienst gebruik te maken. Men is bijvoorbeeld financieel hulpbehoevend, men zoekt een huis, men heeft hulp nodig voor de opvoeding van de kinderen of men heeft psychische ondersteuning nodig. Bovendien moet men zich houden aan een aantal regels: de openingsuren, de tijdslimiet per persoon, de afspraak en men moet bereid zijn privé-zaken bloot te geven. De hulpverlening is zo georganiseerd dat vele kwetsbare gezinnen cliënt zijn bij verschillende diensten tegelijkertijd. Maar ondanks die begeleiding heeft deze kwetsbare groep niet het gevoel echt geholpen te worden. We denken dat de vereniging die permanente zorgzame aandacht kan bieden. De hulpvrager is er in de eerste plaats mens. Tijdens een overleg op een werkvergadering met onze leden kwam het volgend aspect duidelijk op de eerste plaats: we vormen een groep waar veel warmte en respect is voor elkaar. De stap naar de reguliere hulpverlening is voor vele mensen die uit een jarenlang isolement komen enorm. Zij hebben de vereniging nodig als 0de lijn om vanuit dit hernieuwd vertrouwen de stap te zetten naar de buitenwereld. Het is de specifieke aandacht die men in de vereniging krijgt die noodzakelijk is om verder te kunnen groeien. Het is een vereniging waar mensen mens mogen zijn. In de vereniging groeit de vertrouwensrelatie tussen de mensen ook dankzij de unieke sfeer. Tijdens de verschillende laagdrempelige activiteiten die verder beschreven worden ( t Paletje, permanentiemomenten, uitstappen, koor, samen eten ) is er de juiste stemming om zich goed te voelen. Het is hier de hemel op aarde / Ik kom overeen met iedereen / En om mijn zorgen achter te laten / Ik heb veel pijn en ik kan die bij de Vrolijke Kring afzetten / De vrolijke kring steunt mij als het niet goed gaat / Anders val ik in een zwart gat / De Vrolijke Kring is voor mij warmte en gezelligheid / Hier voelt ge u gesteund, het is een soort therapie / De Vrolijke Kring is belangrijk om mensen uit hun isolement te halen / Liefde geven en liefde krijgen / Ik krijg nieuwe energie en kracht om dingen te doen / Ik kom graag om mijn eenzaamheid te doorbreken / Liefde vriendschap respect eerbied dat vindt ge hier / Ik kom om uit mijn isolement te geraken / Ik kom hier omdat ik anders thuis alleen zit zeker in de week als mijn kinderen er niet zijn / Er is veel vriendschap, en eerlijke vriendschap / Er is respect, eerlijkheid en vriendschap / De mensen zijn vriendelijker in de Vrolijke Kring / Ik voel mij mens tussen de mensen / De warmte en de vrolijkheid is de basis / Ik krijg veel terug op menselijk vlak / Zelfvertrouwen krijgen / Respect ervaren / Kracht vinden in de groep / Ik ben op mijn gemak hier / Hier kunt ge zijn wie ge bent, zonder complexen / Ik heb veel pijn en verdriet en dat kan hier gezegd worden, daardoor kom ik graag / Hier is er openheid om te spreken / Gevoelens kunnen loskomen / Ik was een groep gewoon van in het home, maar in de Schakel (voorloper van De Vrolijke Kring) kreeg ik een beetje meer het gevoel van een familie. Ik kreeg respect,

14 Waardeer ervaringsdeskundigheid binnen de verenigingen. Ondersteun de verenigingen met extra middelen om deze vorm van dialoog en participatie naar behoren te kunnen vervullen en neem de dialoog met de verenigingen au serieux. Luister oprecht en doe iets met de waardevolle voorstellen. Voor de mensen binnen onze vereniging zijn inspraak en participatie geen loze woorden. Wij vinden een echte dialoog met de maatschappij belangrijk, omdat dat de enige manier is om maatschappelijke structuren duurzaam te veranderen. De vereniging steekt veel tijd en energie in het voorbereiden van deze dialoogmomenten, en we willen dan ook hiervoor erkend dus ondersteund worden. beleidsaanbeveling

15 De samenhorigheid wordt goed weergegeven in het lied dat de mensen van de vereniging kozen als lijflied: We nemen elkaar zoals we zijn (zie achterflap). Ook de naam van de vereniging spreekt voor zich. Daar werd heel wat tijd aan besteed en de mensen kozen bijna unaniem voor de Vrolijke Kring. Zij wilden hiermee aantonen dat het samenzijn hen blij maakt, dat ze er ontspanning en troost vinden in moeilijke momenten. Verschillende getuigenissen verwoorden dat men in de Vrolijke Kring het gevoel heeft van altijd opnieuw te mogen beginnen, ondanks de fouten die men maakt. Dit komt in de eerste plaats omdat men hier aanvaard wordt zoals men is, maar ook omdat men de kans krijgt om op allerlei gebieden zijn positieve kanten te laten zien. De lotgenoten en vrijwilligers stellen zich zelf kwetsbaar op: wij zijn allemaal mensen en mogen fouten maken. Ik voel mij hier goed tussen alle mensen, zij zijn allemaal niet goed geschoold, daarom voel ik mij hier goed. Zij hebben allemaal misschien wel iets meegemaakt en daarom verstaan we mekaar en respecteren we elkaar. Vele mensen zijn zoals ik niet geschoold, door ouders of door andere omstandigheden en daarom begrijpen we elkaar beter. Ik heb daardoor een hechte band met die mensen. We respecteren elkaar mensen die het goed hebben in de maatschappij, en onbewust laten zij u voelen dat zij beter zijn. Zij hebben een huis, werk enzovoort. Als iemand sterft zeggen ze toch die heeft het ver gebracht en dan hebben ze het over die zaken. In de Vrolijke Kring wordt ge meer aanvaard zoals ge zijt. De mensen (vrijwilligers zonder armoedeervaring) in de Vrolijke Kring willen ons wel het gevoel geven dat zij meevoelen alhoewel dat ze kunnen praten. Hier kunnen we elkaar goede raad geven, over wat we moeten doen om er uit te geraken en elkaar blijven steunen. Uit de problemen geraken is moeilijk, maar buiten de problemen blijven is ook moeilijk. Hier kunnen we ook tonen wat we kunnen, en daardoor voel ik me sterker en beter. Ik had vroeger veel problemen en mijn broer heeft mij geholpen om Soms zeggen de mensen tegen ons dat we altijd goed gezind zijn, maar dat is omdat we op die momenten door elkaar gesteund worden en daar putten we dan de kracht uit om verder te gaan. Dat is solidariteit voor mij. beter. Als ik hier kom zie en voel het zelf niet meegemaakt hebben, er financieel bovenop te geraken. ik dat direct aan de mensen dat ze zij hebben maturiteit (zoals X en Y, Door mijn handicap is het nodig ook iets tekortgeschoten zijn. Wij vrijwilligers). dat ik door een dienst begeleid voelen direct aan hoe iemand is, we Als we al eens een woordje word. Ik ben heel tevreden dat zitten er al te lang in, we kunnen verkeerd zeggen tegen elkaar zij mij helpen. Zij helpen mij om direct iemand scannen. verdragen we dat beter van mijn papieren in orde te maken We blijven die innerlijke stempel elkaar. In de Vrolijke Kring krijgt en voor allerlei praktische zaken Als ge in de psychiatrie Samen zijn we allemaal een grote dragen dat we tekort gehad hebben, ge echte warmte. Er is minder en ondersteuning. Ook mijn broer gehospitaliseerd bent is dat taboe, steun voor elkaar... dat ik geen thuis had, van het afstand tussen de mensen, het is helpt mij goed, hij is ook voogd voor ge hoort er niet meer bij, maar hier een naar het ander, een innerlijk gemoedelijker en echter. mij. niet, er zijn er hier ook die samen Ik heb niet veel contact met de gevoel dat blijft. Die stempel draagt Er is een grote tolerantie voor Mijn broer en mijn begeleidster met mij in de psychiatrie verbleven buren, ik ben blij dat ik naar hier ge voor 80% binnen en voor elkaar. hebben mij uit een zeer diepe put hebben. Maar ge wordt in feite echt kan komen. Hier moogt ge uzelf 20% buiten. Door dat ge hier met Wat is het resultaat? Uw pak gehaald, want ik wilde niet meer geholpen door mensen die ook zijn ook als ge u een dag niet goed gelijkgezinden zijt wordt die 20% verlicht, het pak blijft, maar het leven door al die problemen en opgenomen geweest zijn, of door voelt of als ge niet goed gekleed van de buitenwereld positiever. verlicht, door het te kunnen omdat ik nog weinig contact had lotgenoten, omdat ge het gevoel zijt, hier is dat niet belangrijk, meedelen aan anderen, het is niet met de rest van mijn familie. Ik hebt dat ge niet alleen zijt. De steun hier voel ik mij thuis. Ik heb veel Hoe komt het dat ge dat van compassieus curieus. heb ook veel steun van de Spiegel die ge ervaart is dat ge uw eigen minderwaardigheidscomplexen andere mensen aanvoelt? Door in Waar speelt het zich af? Vooral in in Oudenaarde. Zij luisteren naar kunt zijn. Ze zeggen dan: ik heb hier geraakt ge dat kwijt. Ik voel de miserie te zitten zijt ge meer de Vrolijke Kring zelf, maar als we mij en houden rekening met ook een slechte dag, het gaat mij mij wat minderwaardig omdat met uzelf bezig geweest, daardoor op straat elkaar tegen komen is het mijn situatie, en gebruiken geen ook niet goed. Zij begrijpen mij, ik thuis altijd uitgemaakt werd. versterkt ge uw intuïtie. een welgemeende goedendag. moeilijke woorden en zijn zeer anderen begrijpen mij niet. Hier Ik heb veel tijd nodig gehad om Doordat we meer in de miserie Het is een herwaardering in het vriendelijk. in De Vrolijke Kring is er warmte. te leren praten, ik stotterde veel. meegemaakt hebben, hebben we algemeen, de miserie is minder Ook mijn zus geeft mij veel moed Anderen horen die hetzelfde als X (vrijwilligster) heeft mij nooit antistoffen opgebouwd, in zekere zwaar daardoor. en steun. Ik heb de vereniging mij meegemaakt hebben (een uitgelachen. mate schermen we ons meer af, en Door het feit dat ze aan mij zien leren kennen via mijn zus. En zo zelfmoordpoging) dat geeft mij ook Hier in de Vrolijke Kring krijgt ge zijt ge scherper gewapend tegen de dat ik van hoog gekomen ben en heb ik ook andere mensen leren veel steun omdat ik dan hoor dat van X (vrijwilligster) veel positieve aanvallen dat ge krijgt. gevallen ben en nu de groep van kennen. ze er bovenop gekomen zijn en respons, dat geeft energie Na een paar woorden ziet ge dat hier meemaak stap ik erover en In de Vrolijke Kring ervaar ik veel waarom zij nog leven. dan. Ge ziet dat in de vragende blik. denk ik Het is te hopen dat ge dat steun, ze proberen mij te begrijpen Ik ben soms diep in de put maar De 20% krijgt ge als de mensen zelf allemaal niet moet meemaken. en te steunen. Ze aanvaarden mij In de Vrolijke Kring kan ik mijn toch vind ik altijd een manier om met u beginnen babbelen. zoals ik ben, en ze waarderen mijn hart luchten en de mensen er uit te geraken door eens met Ik ken de twee plaatsen, Hier in de vereniging voel ik me capaciteiten. luisteren naar mij. Zij die zelf een iemand te spreken in de Vrolijke wijkwerking en vrolijke kring. In veilig, tussen de mensen die ook Ik heb terug werk nu en dat geeft probleem hebben troosten mij... Kring. de wijkwerking komen er ook veel problemen hebben en waarmee we mij weer nieuwe hoop.

16 betrokkenheid en inzet van vrijwilligers De presentietheorie en onze vereniging Zonder de dagdagelijkse inzet van vrijwilligers bestond de Vrolijke Kring niet. Zij helpen het geheel vorm te geven en zorgen mee voor de sfeer. De vrijwilliger heeft tijd en geduld en is niet gebonden aan de strikte regels die gelden binnen een dienst. De vrijwilliger stapt mee in het leven van elke dag, zoals het zich aandient en steun kan kan bieden bij dagelijkse problemen. De leden van de Vrolijke Kring voelen dit zeer goed aan. De vrijwilliger (meestal zonder armoede-ervaring) is een grote steun en maakt het leven dragelijk. Mensen met een klein sociaal netwerk van familie of vrienden vinden bij de vrijwilligers concrete hulp bij allerlei dagelijkse beslommeringen. Men kan immers niet voor alles bij een dienst terecht: een vrijwilliger helpt een alleenstaande moeder met het organiseren van het communiefeest van haar dochtertje. een vrijwilliger helpt een jongere met zijn was (in de wasmachine van de Vrolijke Kring), hij heeft er zelf nog geen en de wasserette kan hij niet betalen. een vrijwilliger helpt een laaggeletterde persoon om zijn talrijke administratieve briefwisseling te begrijpen en correct af te handelen, motiveert en ondersteunt hem om de lessen bij Leerpunt te volgen. een vrijwilliger blijft op huisbezoek gaan bij een gezin met 5 kinderen dat door al de hulpverleningsinstellingen opgegeven is. Zij/hij blijft hen volgen en ondersteunen. een vrijwilliger stelt zijn/haar fiets ter beschikking voor een bepaalde tijd en helpt een fiets te zoeken. De jongere heeft plots werk in ploegen gevonden en kan er anders de eerstvolgende dag niet op tijd zijn voor de ochtendploeg (geen openbaar vervoer). een vrijwilliger gaat regelmatig op bezoek in de psychiatrische instelling waar iemand met een zware depressie verblijft en houdt permanent contact met alle diensten die rond deze persoon werken, zij/hij helpt een huis zoeken voor deze persoon zodat zij terug naar huis kan komen en blijft haar van zeer dichtbij ondersteunen. Deze persoon stelt het nu relatief goed, en dit heeft ze zeker voor een groot stuk te danken aan de permanente zorgzame aandacht van deze vrijwilliger. Als we de manier zorgzaam omgaan met de mensen binnen onze vereniging bekijken herkennen we een aantal methodische kenmerken uit de presentietheorie. De volgende uitspraken komen uit: Introductie in de presentietheorie gebaseerd op een boek (Stichting Actioma, Den Bosch) van Andries Baert, grondlegger van de presentietheorie: De afschuwelijke ontdekking is dat hoewel er voor armen the least, lost en latest, zoals Ghandi ze noemt in onze samenleving van alles en nog wat heet te zijn, dit interventionistisch georganiseerde aanbod in het aanvoelen van wie teruggeworpen is op zichzelf veel te vaak innerlijk leeg en ontoegankelijk is. Het betekent dat daar de substantie van aandachtige betrokkenheid uit vervluchtigd is. Misschien moeten we niet zeggen dat de aandachtige betrokkenheid er uit vervluchtigd is, maar dat ze er abuselijk uit weg georganiseerd is... De presentiebeoefenaar legt zich om die reden nauwgezet toe op en heeft een uiterste sensitiviteit ontwikkeld door de veelzijdige invlechting in het alledaagse en op het openen van de potenties daarvan... Behalve onder beroepskrachten vinden we presentiebeoefenaren onder vrijwilligers, als buddy s, maatjes, vrienden(dienst), weekend-pleegouders, gevangenisbezoekers et cetera. En steeds zien we weer dezelfde soort kenmerken: er-zijnvoor- de ander, alles draait om de goede en nabije relatie (veel meer dan om het kost wat kost wegpoetsen van problemen), om zorg, om de waardigheid van de ander, om de basale act van erkennen zodat de ander hoe gek, hoe anders ook voluit in tel is, om de wederzijdsheid (van hartelijkheid tot strijd), om alledaagse werkvormen, om verhalen, om nauwgezette afstemming op de leefwereld, om de wil om de ander uit te graven, het beste van zijn of haar mogelijkheden waar te laten worden en niemand ooit af te schrijven (ook als zo ongeveer alles aan hem of haar niet meer deugen wil), om een soort voorzichtige traagheid en een zogeheten latende modus van werken die ruimte geeft aan wat zich niet maken of afdwingen laat.

17 2 maanden) we vormen een groep met veel warmte en respect voor elkaar Laagdrempelige activiteiten Binnen de vereniging organiseren we allerlei laagdrempelige activiteiten. De aard van de activiteiten en de manier waarop ze binnen de vereniging georganiseerd worden bepalen mee de sfeer binnen de vereniging: het is een sfeer waar warmte aanwezig is en waar men respectvol omgaat met elkaar. Voor de meeste activiteiten wordt geen inkomgeld gevraagd. Bij de permanentie is het eerste kopje koffie gratis, daarna kost een kopje 20 cent. Bij uitstappen wordt het inschrijvingsgeld zo laag mogelijk gehouden, meestal dankzij tussenkomsten van het O.C.M.W. (cultuurparticipatie) of vakantieparticipatie van de Vlaamse Overheid. Onze activiteiten worden als eenvoudig omschreven: wij gebruiken basis materiaal, hebben bescheiden lokalen en goedkope pamfletten. Er zijn geen ingewikkelde procedures om in te schrijven en bij de organisatie van activiteiten proberen we met de leefwereld van de deelnemers rekening te houden. Zo mijden we vergadering voor moeders in de schoolvakanties en als er een activiteit georganiseerd wordt kunnen de kinderen deelnemen. De permanentie is voor de meeste mensen de belangrijkste activiteit binnen de vereniging. De ontmoetingsruimte in de Abeelstraat 20 (keuken of vergaderlokaal) is open voor iedereen. Elke dinsdagvoormiddag, woensdagnamiddag, vrijdag voor en namiddag is er zo een permanetiemoment. Er komen gemiddeld 10 à 20 personen, afhankelijk van het moment en er is telkens een vrijwilliger aanwezig. De permanentiemomenten worden bekendgemaakt via de folder, de buurtkrant van de wijkwerking of via mond aan mondreclame. Op het eerste zicht gebeurt op zo n moment niets speciaals, maar tegelijkertijd ook heel veel. Het is een ideaal kader om elkaar te ontmoeten binnen een huiselijke sfeer. Men praat met elkaar, men legt een kaartje, men biedt en krijgt een luisterend oor. Op woensdagnamiddag kunnen kinderen spelletjes spelen. Er worden vergaderingen voorbereid en men krijgt informatie over de activiteiten binnen de vereniging waar men zich voor kan inschrijven. Men krijgt informatie over allerhande belangrijke zaken zoals het Omniostatuut of de gratis energiescans. Bij de vrijwilliger kan men terecht met allerlei vragen: helpen telefoneren naar bepaalde diensten, administratieve documenten ontcijferen, maar evengoed wordt er orde op zaken gesteld in de tuin of in het huis, of wordt de vergaderzaal gepoetst. Afhankelijk van de vrijwilliger kan er in het computerlokaal gewerkt worden en op dinsdag kan men voor 1 zijn was doen. Met regelmaat (de tweede donderdag van de pare worden alle leden op de werkvergadering uitgenodigd.

18 Er komen tussen de 15 en 25 personen naar deze vergadering. Dit is het belangrijkste inspraakmoment van onze vereniging. Daar wordt de inhoudelijke werking van de vereniging besproken. We plannen en organiseren de komende activiteiten en er worden werkgroepen opgericht. Belangrijke activiteiten op stedelijk of Vlaams niveau krijgen toelichting. Dit voorjaar werden twee zeer belangrijke werkvergaderingen gehouden. Een dertigtal leden dachten na over het belang van de vereniging in hun leven en deden voorstellen voor de toekomstige werking ervan. Op geregelde tijdstippen komen onze leden samen met andere verenigingen of nemen ze deel aan uitstappen. Soms krijgen we een uitgenodigingen van andere organisaties of organiseren we samen een uitstap. Vaak komen bij deze uitstappen mensen met- en zonder armoede-ervaring samen. Dit laat toe elkaar beter te leren kennen. Tevens is het een goede manier om nieuwe mensen aan te trekken; men brengt voor de eerste keer een vriend of familielid mee en die blijft daarna ook naar de vereniging komen. In 2007 zijn er ongeveer 10 uitstappen georganiseerd, met een deelnemersaantal schommelend tussen de 15 en 60 personen. Er was veel afwisseling: een wandeling met een natuurgids in Ronse, een gezinsuitstap naar het vakantiepark Paradisio (i.s.m. het Inloopteam), een gezinsuitstap naar een dierenpark en speeltuin, een ontspanningsactiviteit bij serviceclub de Lions, het Sinterklaasfeest (i.s.m. samenlevingsopbouw, O.C.M.W. en Inloopteam) en het nieuwjaarsfeest voor alle leden. Op cultureel vlak maakten we een uitstap naar het Dranouter folkfestival, naar Brugge met ontvangst door ATD en naar Brussel waar we samen met het Vlaams Netwerk zongen voor samenhorigheid. binnen en buiten de stad. Zo komen we in contact met de gewone burger, die op die manier een andere kijk krijgt op mensen in armoede. Voorbeelden hiervan zijn: Week van de Amateur-kunsten, Kunst uit eigen streek, Open Atelier op de Scheldekouter wijkfeesten, de cultuurraad van de stad Ronse,... Twee keer per maand, op dinsdagavond in de Abeelstraat komen we samen om te zingen. Dit schept een sterk gevoel van verbondenheid. Het koor wordt begeleid door een vrijwilligster. Er komen gemiddeld 12 à14 mensen. Elke week op vrijdag kookt een vrijwilligster samen met twee mensen een eenvoudige maaltijd voor 2. Tegen 12 u komen de anderen. De klemtoon ligt op gezellig eten en elkaar ontmoeten. Tijdens het koken wordt al eens gepraat over gezonde voeding, hygiëne en hoe het er thuis aan toe gaat. Gemiddeld komen een 12 tal personen eten. In de Vrolijke Kring hebben we elke woensdagvoormiddag een Easy-(e)-spacE -moment. De leden kunnen gedurende één à anderhalf uur oefenen op de computer en ermee leren werken. Tot op heden komen gemiddeld 7 tot 10 personen. Sommigen volgen ook de cursus gegeven door Leerpunt, specifiek voor dit project opgezet i.s.m. Samenlevingsopbouw. Een vrijwilliger helpt en begeleidt de mensen, maar ze leren ook van elkaar. Deze aanpak stimuleert mensen die van zichzelf dachten nooit met een computer te kunnen werken en dicht de digitale kloof. een eigen huis Hobby en ontspanning t Paletje gaat door op elke eerste en derde vrijdagvoormiddag van de maand, in het wijkcentrum aan t Spoor in Ronse. Er nemen gemiddeld 12 à 20 personen aan deel. Mensen met en zonder armoede-ervaring leren er tekenen, aquarellen en kleien op hun eigen tempo. Zij worden begeleid door een vrijwilligster, die zelf kunstenares is. Door de hoogstaande begeleiding overtreffen velen zichzelf en worden er doordringende werken gecreëerd. Verschillende kunstwerken werden al tentoongesteld tijdens de week van de amateur-kunsten. t Paletje heeft een unieke en ontspannende sfeer maar toch wordt er zeer ernstig gewerkt. Het is voor veel mensen met en zonder armoede-ervaring een eerste stap naar de vereniging. Een aantal personen hebben onze vereniging leren kennen via t Paletje en hebben zich nadien als vrijwilliger geëngageerd. Zij doen vaak voorstellen om deel te nemen aan andere culturele activiteiten De sfeer binnen de vereniging wordt door de mensen zelf gemaakt, maar ook de manier waarop de activiteiten worden georganiseerd, het kader, is belangrijk. Tot in 2006 had de vereniging geen echte eigen stek, er werd een kleine ruimte ter beschikking gesteld in de woning van een vrijwilligster. Er was geen mogelijkheid om een echt permanentiemoment te houden, en voor vergaderingen waren we aangewezen op het gebruik van de lokalen van het wijkcentrum. Dankzij de Lionsclub van Ronse huren we vanaf juli 2006 een eigen huis, in het centrum van Ronse. Er is een gezellige keuken, een mooi vergaderlokaal, een computerruimte, en zelfs een kleine binnenplaats, een tuintje en een garage. Ook de kantoorruimte voor de medewerkers is ter plaatse. Het hebben van een eigen stek is zeer belangrijk voor onze mensen. In de eerste plaats is er de sfeer van een gewoon huis (de permanentie wordt meestal gehouden in de keukenruimte) die zelf door de mensen wordt onderhouden en gezellig gemaakt met foto s van activiteiten, affiches, planten, kindertekeningen... De sfeer van een gewone woonkamer/ keuken maakt dat vele bezoekers zich er echt thuis voelen. Verschillende

19 leden hebben geen echte thuis gekend, omdat ze in instellingen zijn opgegroeid. Zij hebben het gevoel van in een familie terecht te komen. Anderen zijn alleenstaand en vinden bij ons warme gezelligheid. Het is een plaats van vertrouwen. Je komt er graag naartoe omdat men de sfeer en de mensen kent. Je weet dat je er lotgenoten kan treffen. Je weet dat je niet beoordeeld wordt op jou kleren, jou uitzicht, jou leven. Je weet dat je er ook kan komen als het niet goed gaat. Je hoeft er niets te vertellen, je weet dat er mensen aanwezig zijn met een luisterend oor. Het feit dat het huis enkel door de vereniging gebruikt wordt geeft de leden en de vrijwilligers een gevoel van verantwoordelijkheid: de ruimtes moeten regelmatig onderhouden en gezellig gemaakt worden. Samen zorgen voor iets brengt ook de nodige spanningen en discussies met zich mee, maar dit beschouwen we als een leerschool, een gratis communicatiecursus op kleine schaal. Het tuintje schept dan weer voor enkelen de mogelijkheid om te tonen wat ze kunnen. Op kleine schaal kweken ze groenten voor de maaltijden op vrijdag en verzorgen ze de kippen die voor eitjes zorgen. Een eigen vergaderlokaal is een grote meerwaarde. Het verlaagt de stap om aan vergaderingen of vormingen deel te nemen; het vindt immers allemaal plaats in dezelfde vertrouwde omgeving. We kunnen als vereniging veel meer dingen ondernemen zonder telkens te moeten wachten tot één of ander lokaal vrij is in de stad. We kunnen wanneer we willen onze werkgroepen laten vergaderen, externe organisaties ter plaatse uitnodigen waar ze meteen ook de sfeer van de vereniging kunnen opsnuiven. We gebruiken het voor overlegmomenten tussen de medewerkers, het koor, de vrijwilligersvergaderingen, de permanentievergaderingen en de werkvergadering. Kortom, we kunnen het niet meer missen! De computerruimte biedt dan weer de mogelijkheid om ook mee te stappen in het project easy-a-space. Het is de vertrouwde omgeving die het gunstige klimaat schept voor zij die de eerste stap in de digitale wereld willen wagen. Eens die stap gezet durven ze verder gaan. In de garage staat onze aanhangwagen. We gebruiken hem om naar het containerpark te gaan, voor tuinwerkzaamheden en voor mensen te helpen verhuizen. In de garage staat verder nog wat nuttig gerief voor het Palletje, panelen voor tentoonstellingen en een reserve kinderwagen.

20 Samen de vereniging vormgeven Uitbreiding van het sociaal netwerk Binnen alle werkingsgebieden van de vereniging worden zoveel mogelijk taken en verantwoordelijkheden opgenomen door de leden, al dan niet in samenwerking met een vrijwilliger zonder armoede-ervaring of de professionele medewerker. Het openhouden van de permanentie, onderhoud van de woning, helpen koken, organisatie van uitstappen en feesten, klaarzetten en opruimen van de vergaderruimte, ondersteuning van het Palletje, onderhouden van de tuin, kippen verzorgen, gezellig maken van de ruimte zijn daar voorbeelden van. We vragen de mensen die op de een of andere manier geholpen worden ook iets terug te doen voor de vereniging. Op die manier ontwikkelen ze een vorm van zelfrespect en worden ze sterker en zelfstandiger. Ze voelen zich volwaardig mens door iets te betekenen voor een andere. Iemand die we ondersteunen in haar contacten met de school komt bijvoorbeeld 1x per week de lokalen poetsen of iemand die onze aanhangwagen gebruikt helpt een ander met de verhuis. We wakkeren de verantwoordelijkheidszin aan, helpen hen zelf het heft in handen te nemen: bijvoorbeeld zelf telefoneren naar een dienst terwijl we erbij zijn, zelf naar de woonwinkel gaan om informatie te vragen. Er is participatie op alle niveaus: alle vaste activiteiten worden begeleid en/of ondersteund door een vrijwilliger zonder armoede-ervaring. Hij/zij tekent een contract met de vereniging waar duidelijke afspraken in staan over de taak, de verantwoordelijkheid, het engagement. Zij zijn van onschatbare waarde binnen onze vereniging. Ze vormen een belangrijke schakel tussen mensen met armoede-ervaring en de maatschappij in het algemeen. in de raad van bestuur zetelen er 3 mensen met armoede-ervaring. Zij kunnen de bekommernissen van de leden uiten tijdens de vergadering, zij kunnen belangrijke beslissingsprocessen mee opvolgen en overbrengen aan de andere leden. Als het mogelijk is worden de voorbereidingen en verslagen van de vergaderingen ook door hen gemaakt. op de werkvergadering wordt de algemene gang van zaken, de toekomstige uitstappen en activiteiten besproken. Er worden werkgroepjes samengesteld voor de uitwerking van deze activiteiten. Meer en meer evolueert de werkvergadering naar een echte denktank waar inhoudelijk wordt nagedacht. De werkvergadering wordt geleid door een vrijwilliger. Iedereen kan aan het woord komen en meestal wordt over belangrijke beslissingen gestemd. Zo zij er werkgroepen voor het Palletje, cultuur, wandelingen, de dag van de armoede, het nieuwjaarsfeest en themagroepen rond onderwijs, lokaal sociaal beleid en gezondheid. Mijn dochter van 13 jaar komt ook zeer graag naar hier op woensdagnamiddag. De vrijwilligster vraagt dan of ze een spelletje wil spelen met de andere kinderen. Mijn dochter komt zeer graag naar hier, ze voelt zich hier op haar gemak. Ook samen op uitstap gaan vind ik belangrijk, zoals naar Walibi, de zee enz., maar het mag niet veel kosten want hier komen veel mensen die in de financiële problemen zitten. Mensen met armoede-ervaring hebben om allerlei redenen dikwijls geen uitgebreid sociaal netwerk waarop ze terug kunnen vallen voor hulp bij een aantal zeer gevarieerde zaken zoals: sporadische kinderopvang, hulp bij het invullen van papieren, hulp bij een verhuis, geld voorschieten, ondersteuning bij emotionele problemen, informatie over voorzieningen, praten over de kinderen. Een doorsnee burger kan voor deze zaken terecht bij familie en vrienden, maar helaas is dit voor vele van onze leden niet het geval. Het is voor iedereen levensnoodzakelijk goede contacten te hebben met familie, vrienden en kennissen. Het wordt door vele wetenschappelijke onderzoeken bevestigd: het is de basis om zich gelukkig te voelen. In het kader van de themagroep rond geestelijke gezondheid werd dit ook door de mensen zo aangeduid: het feit dat wij hier kunnen samen zijn en dingen kunnen doen is voor ons de beste therapie, om depressie te voorkomen of om weer moed te krijgen. Voor mensen die door omstandigheden niet veel sociale kontakten hebben geeft de vereniging zeer veel ontmoetingsmomenten. Door de goede sfeer is menselijk contact mogelijk, niet enkel met lotgenoten maar ook met mensen zonder armoede-ervaring. Sommige mensen verwoorden dat De Vrolijke Kring hun familie is, dat ze voor de eerste keer in hun leven vrienden hebben. Mensen leren mekaar kennen en ondersteunen elkaar. Ook buiten de activiteiten van de vereniging hebben ze elkaar leren ontmoeten. Als groep zijn ze sterker om de stap te zetten naar andere activiteiten buiten de vereniging. Katia l Evecque beklemtoont het belang van sociale ondersteuning en persoonlijke relaties bij vrouwen in armoede met depressieve klachten: Met betrekking tot gevoelens van eenzaamheid blijkt de kans op klachten bij vrouwen in armoede zelfs tweeënhalf keer zo groot te zijn als bij vrouwen die financieel beter af zijn. Deze vaststelling onderstreept nogmaals het belang van sociale ondersteuning en van persoonlijke relaties waarin emotionele intimiteit, vertrouwen en solidariteit worden uitgewisseld. Dergelijke relaties zijn volgens Turner (1999) vooral voor vrouwen met een lage socio-economische status van groot belang, omdat ze een bescherming bieden tegen de ontwikkeling van depressie als reactie op de lage socioeconomische positie Ook in de grote campagne fit in je hoofd, goed in je vel verwijst men naar het belang van sociale kontakten, en voor mensen in kansarmoede is de vereniging daardoor enorm belangrijk. Een lid van de vereniging vertelde dat sinds hij en zijn vrouw deel nemen aan de activiteiten van de vereniging hun leefwereld niet alleen vergroot is maar dat hun relatie sterk verbeterd is: zij hebben een gemeenschappelijke vrijetijdsbesteding, ze hebben elkaar boeiende dingen te vertellen, ze voelen zich beter in hun vel, ze hebben iets te betekenen in de gemeenschap. Ik heb de Schakel (voorloper Vrolijke Kring) leren kennen via X, het bestond toen nog maar één of twee jaar. Ik was een groep gewoon van in de home, maar in de schakel kreeg ik een beetje meer het gevoel van een familie. Ik kreeg respect.