: Valpreventie bij patiënten met een verhoogd valrisico

Transcriptie

1 Projectvoorstel voor mededinging VVH VUmc verpleegkundeprijs 2014 Naam project Zorgeenheid Naam/namen indiener(s) Hoofd zorgeenheid Mailadres contactpersoon : Valpreventie bij patiënten met een verhoogd valrisico : VMPU/INW/Ouderengeneeskunde : Edith de Vast en Astrid Verburg : Theo Brouwer/Bart Valkema : astrid.verburg@vumc.nl Aanleiding project In het VUMC worden gegevens bijgehouden over patiënten die mogelijk een risico hebben op vallen. Mocht een patiënt de afgelopen zes maanden voor opname zijn gevallen of tijdens de ziekenhuisopname een val hebben doorgemaakt, dan is het van belang om de risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis in kaart te brengen. Zo wordt er een inschatting gemaakt of de patiënt een verhoogd risico op herhaaldelijk vallen heeft. Risicofactoren voor vallen in het Ziekenhuis: Eerder gevallen Mobiliteitsstoornissen Lange opnameduur (> 20 dagen) Ziekten van het hartvaatstelsel (inclusief orthostatische hypotensie) Verwardheid (op basis van delirium of dementie) Gebruik van psychofarmaca, cardiovasculaire medicatie of anti-parkinson medicatie Cognitieve stoornissen Visusstoornissen Gehoorstoornissen Ziekte van Parkinson Frequent toiletbezoek De meeste valincidenten doen zich voor bij ouderen. De helft van de geïnstitutionaliseerde ouderen valt tenminste 1x per jaar. Voor ouderen is vallen een groot probleem, vaak met een potentieel slechte uitkomst. Behalve de hoge incidentie van valpartijen is ook de incidentie van val gerelateerde letsels zorgwekkend. Valincidenten kunnen aanzienlijke fysieke gevolgen hebben zoals een wond, een (heup)fractuur, een hoofdtrauma en andere ernstige letsels.

2 Naast fysieke gevolgen kunnen er ook psychische en sociale gevolgen van vallen optreden, bijvoorbeeld angst om te vallen en sociaal isolement. Volgens de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO) zijn letsels ten gevolge van een valpartij de derde belangrijkste oorzaak van ongezonde levensjaren bij ouderen. In Nederland komen ouderen/jaar op de SEH na een val. Vallen is de belangrijkste oorzaak van overlijden door een ongeval bij ouderen boven de 65 jaar. Er zijn daarom extra maatregelen nodig om het vallen te voorkomen. Deze maatregelen verschillen per patiënt. Om vast te stellen welke maatregelen noodzakelijk zijn wordt hierbij aandacht gegeven in het opnamegesprek. Daarbij wordt gedacht aan afspraken over het gebruik van goed schoeisel, het licht, de bediening van het bed, het gebruik van het alarm, het gebruik van het meubilair, het voorkomen van natte vloeren en het omgaan met een eventueel infuus, drain of katheterzak. Achtergrond projectvoorstel Is het project eerder toegepast in VUmc? Zo ja, waar? NEE Op dit moment is de opti-scan het enige instrument in het VUMC die vallen/lopen signaleert. Nadeel van dit instrument is dat de patiënt al is opgestaan uit stoel of bed. Is het project in een andere zorginstelling (binnen- of buitenland) geïmplementeerd? ja Maar nieuw voor VUmc? Zo ja waar? In Philadelphia, Verenigde Staten. (zie bron) Is het voorstel een verbetering op een bestaande aanpak? Licht svp toe JA Het protocol valpreventie (zie bronvermelding) benoemt de interventies om vallen te voorkomen. De beweegmat is een goed technisch hulpmiddel voor iedere verpleegafdeling in het VUMC. Doel van het project en gewenst resultaat Het voorkomen van vallen bij patiënten met een verhoogd valrisico in het ziekenhuis. Een hulpmiddel om vallen te voorkomen is een beweegmat, deze signaleert beweging bij de patiënt, d.m.v. een alarm. De verpleegkundige is op tijd bij de patiënt om deze te ondersteunen bij mobiliseren. Beschrijf de inhoud van het project Tijdens dit project wordt onderzocht of beweegmatten kunnen voorkomen dat patiënten uit bed/rolstoel vallen. De beweegmat wordt getest in het VUMC op verschillende afdelingen, als deze positief wordt beoordeeld kan deze worden opgenomen in het protocol valpreventie.

3 Via het Instrumenteel service worden deze hulpmiddelen uitgeleend. Geef een stappenplan in de tijd van het project (in maanden) Mei 2014 Nul-meting (hoeveel patiënten vallen er nu in het VUMC?) Onderzoek naar welke matten er getest kunnen worden (in overleg met inkoop) en op welke verpleegafdelingen deze worden getest. Juni 2014 Uitleg op de betreffende afdelingen d.m.v. klinische lessen. Start onderzoek op de twee verschillende afdelingen Juli 2014 Tussenevaluatie, voldoen de matten aan de verwachtingen? Aug Meting valincidenten Sept Eindevaluatie, testrapport. Advies naar afdeling inkoop Communicatie project: Hoe wordt bekendheid gegeven aan het project? Geef kort uw communicatieplan weer De werkgroep fysieke beperkingen/vallen van het project Senior friendly hospital (SFH) wordt betrokken bij het project. Communicatie via de werkgroep verpleegkundigen/aandachtsvelders van SFH. De aandachtsvelders van iedere verpleegafdeling informeren de verpleegkundige teams over de ontwikkelingen. Hoe ziet de begroting van uw project eruit op het gebied van fte, middelen en financiën Geef een korte omschrijving en vul indien mogelijk aan met getallen in onderstaande tabel Omschrijving Inzet personeel Kosten scholing en opleiding Kosten hulpmiddelen vb. laptop, meubilair Kosten communicatie (materiaal) Kosten aanschaf valmatten (3 stuks) Overig Overig Overig Bedrag (in euro s) 500 euro 500 euro 1200 euro Doelgroep en schatting van het aantal patiënten van het project

4 21% van de patiënten in het VUMC is 70 jaar en ouder. Door middel van de valrisico inventarisatie bij opname wordt duidelijk of een patiënt een valrisico heeft. De beweegmat kan ook worden ingezet bij patiënten met een actief delier (waardoor de patiënt een verhoogd valrisico heeft) Toegevoegde waarde voor de patiënt Hoe wordt de patiënttevredenheid gemeten? Hoe wordt gekeken of het meerwaarde voor de patiënt oplevert? Iedere patiënt en zijn/haar naaste wordt toestemming gevraagd om mee te werken aan het onderzoek. Dit wordt een formulier zoals het toestemmingsformulier voor VBI. Na het onderzoek wordt d.m.v. een evaluatie gevraagd naar de ervaringen van de patiënt en zijn/haar naaste. Op welke manier draagt dit project bij aan de professionalisering (zie ook visie V&V)? Dit project verbetert de patiëntveiligheid. Een bredere kijk op deze patiënten (met een verhoogd valrisico/actief delier) dat zich richt op preventie, vroeg signalering en behandeling van de specifieke problematiek door o.a. het gebruik van de beweegmat. Bronvermelding (indien van toepassing) Valpreventie, verpleegkundige zorg - procedure VUmc - Hoofdmap\Documenten\divisie I\(sub) specialismen\interne geneeskunde\ouderen geneeskunde\procedures ouderen geneeskunde IG - 51% Bron Bed-exit alarm effectiveness E. Capezuti, B.L. Brush, S. Lane, H.U. Rabinowitz and M. Secic. Archives of gerontology and geriatrics, Veilig en vrij slapen dankzij bed-alarm Veilig en vrij slapen dankzij bed-alarm Dankzij een bed-alarm is fixeren niet meer nodig. Dit alarmeringssysteem geeft aan wanneer iemand beweegt of uit bed wil. Amerikaanse onderzoekers hebben het onderzocht en hun conclusie luidt: bed-alarm, doen! Maar kies wél het juiste systeem. Resultaten en conclusies Infraroodstralen en sensor Vooral het systeem met drukmatje, infraroodstralen en sensor is effectief om nachtelijke valpartijen te voorkomen. Het werkt beter dan het alarm dat alleen uit een matje bestaat. En wel hierom: het eerste systeem herkent beter wanneer iemand

5 daadwerkelijk uit bed wil stappen. Als het gaat om gewone slaapbewegingen, gaat dit alarm minder vaak af. Er is dus minder vaak vals alarm. Systeem op maat Het bepalen van het juiste alarmsysteem is afhankelijk van de patiënt. Er zijn namelijk verschillende manieren waarop mensen uit bed komen. Aan de hand daarvan kun je het juiste systeem bepalen. Om een voorbeeld te noemen: iemand die uit bed rolt, heeft geen baat bij een infraroodsysteem. Deze hangt namelijk dertig centimeter boven het lichaam. Daar zal hij dus onderdoor rollen. Verder is bekend dat een bed-alarm minder goed functioneert bij iemand met een laag gewicht of bij mensen die rusteloos zijn tijdens de slaap. Geen vervanging personeel Domotica als een bed-alarm is niet bedoeld om personeel te vervangen. Het is wel een goede aanvulling. Je kunt er immers mee voorkomen dat mensen vallen en je hoeft ze niet meer te fixeren. Met een bed-alarm kunnen mensen weer zelfstandig slapen, zonder belemmerd te worden in hun vrijheid. Hoe werken de bed-alarmsystemen? Het bed-alarm in dit onderzoek registreerde wanneer iemand uit bed probeerde te komen. Er lag een matje onder het matras dat de druk registreerde. Het andere systeem bestond uit het drukmatje én vijf infraroodstralen, ongeveer dertig centimeter boven het lichaam van de proefpersoon. De infraroodstralen geven een signaal af wanneer zij doorbroken worden. Ook zat er nog een sensor aan de zijkant van het bed. Deze registreerde bijvoorbeeld wanneer iemand met zijn benen over de rand van het bed zat. Als het alarm afging, sprong er een dimlicht aan. Het maakte geen geluid. Hierdoor kunnen bewoners blijven slapen en vermijd je onnodig onrust. Details over het onderzoek Aanpak De onderzoekers keken of het alarm heus bewegingen opvangt die tot vallen kunnen leiden. Ook observeerden zij op welke manieren bewoners uit bed probeerden te komen. Aantal bewegingen Gemiddeld lieten bewoners zeventien bewegingen per nacht zien die niet gericht waren op uit bed stappen. Bewegingen om uit bed te gaan, kwamen gemiddeld twee keer per nacht voor. De volgende manieren zijn geobserveerd: Rechtop zitten, benen over de rand van het bed en opstaan. Romp omhoog drukken met de armen en benen over de rand van het bed schuiven. Leunen of rollen met de romp naar de rand van het bed, de benen over de rand laten glijden, gevolgd door romp, armen en hoofd. Deelnemers Veertien bewoners uit een verpleeghuis in Philadelphia namen deel aan dit onderzoek. Zij waren ernstig cognitief en fysiek beperkt. Ze hadden problemen met lopen of uit bed

6 komen en liepen een groot risico om te vallen. Ook waren er veel gedragsproblemen. Alle proefpersonen kregen s avonds medicatie. Wie kreeg welk systeem? Vier proefpersonen kregen het alarm met alleen een drukmatje. Zeven proefpersonen hadden het systeem met drukmatje, infraroodstralen en sensoren aan de zijkant van het bed. Drie proefpersonen hadden beide alarmsystemen op verschillende nachten. Metingen Uit de medische rapporten zijn demografische gegevens en informatie over vallen verkregen. Met de Psychogriatric Dependency Rating Scale is het functioneren en de mobiliteit van de proefpersonen bepaald. De Morse Fall Scale is gebruikt om het valrisico vast te stellen. Dit aan de hand van het aantal keer dat een bewoner in het afgelopen jaar ( s nachts) gevallen was. De cognitieve status is met de Mini Mental State Examination gemeten. Tenslotte zijn gedragssymptomen in kaart gebracht met behulp van de Nursing Home Behaviour Problem Scale. Verdere gegevens Het aantal nachten dat er per proefpersoon werd geobserveerd lag tussen de 4 en 83 keer. Dit grote verschil ontstond doordat het nachtritme bij de ene bewoner snel duidelijk was en er bij andere bewoners meer informatie nodig was. Observatie vond plaats aan het bed van de proefpersonen. Getrainde observatoren zijn in totaal 256 avonden langs geweest. Zij observeerden van ongeveer 10 uur s avonds tot 5 uur s ochtends. Daarbij werd een video-opname gemaakt. De observator was ook aanwezig om ernstige verwondingen te voorkomen. Het bed stond in de laagste positie en er lag een matje op de grond. Alle proefpersonen stapten rechts in en uit hun bed. Aan de linkerkant van het bed was het bedhek omhoog. Elke nacht hield de observator een gedetailleerd dagboek bij. Het ging hierbij om tijd, het type alarm, of de bewoner sliep of wakker was, bewegen van de benen, veranderingen in lichaamspositie, andere lichaamsbewegingen en pogingen om uit bed te stappen. Als extra controle bekeken twee andere onderzoekers ook de videoopnames. Bij de videotapes werd met name gelet op pogingen uit bed te stappen, het aantal keer dat iemand uit bed wilde gaan en de juistheid van het alarm. VMS kwetsbare ouderen (

7 Toelichting op projectvoorstel VVH VUmc verpleegkundeprijs 2014 VU medisch centrum wil met het indienen van een projectvoorstel voor de verpleegkundeprijs, verpleegkundigen stimuleren een idee ter verbetering van de patiëntenzorg te realiseren. 12 mei 2014 wordt de VVH VUmc verpleegkundeprijs weer uitgereikt. Deze gebeurtenis is dé gelegenheid om te pronken met uw project dat gericht is op zorgvernieuwing van de verpleegkundige naar de patiënt. De verpleegkundeprijs 2014 zal u naast de eer ook helpen om uw project te starten of te realiseren. De prijs bestaat uit een bedrag van 2500 euro en 0,1 fte gedurende een heel jaar. Dit kunt u besteden binnen de doelstelling van uw project. Elk projectvoorstel bevat de volgende onderdelen: De doelstelling van het project gericht op verpleegkundige zorg en gekoppeld aan patiëntgericht denken en handelen Het project loopt al of kan gestart worden binnen twee maanden Het project neemt maximaal 12 maanden in beslag Het project wordt in samenwerking met het werkplekmanagement ingediend Het project is overdraagbaar aan (een aantal) andere zorgeenheden in zorg of inhoud Er is een communicatieplan Er is een begroting Er is een tijdsplanning Voorstel meten toegevoegde waarde voor de patiënt Bij de beoordeling van de verpleegkundeprijs wordt gelet op de volgende criteria: 1- Toegevoegde waarde voor professionalisering van verpleegkunde 2- Toegevoegde waarde voor patiënt 3- Innovatiewaarde Omdat het een innovatieprijs betreft wordt het puntenaantal voor de innovatiewaarde twee maal geteld. De projecten worden in een jurybijeenkomst in de laatste week van april beoordeeld door: Twee verpleegkundigen Eén lid van de CRAZ (cliëntenraad) Eén vertegenwoordiger van Vrouwen VU Hulp Eén stafadviseur zorg De zorgmanager fungeert als voorzitter en zal niet deelnemen aan de jurering.