Vorming HBO-docenten CVO Elishout. Deel 1: introductie op taalontwikkelend lesgeven

Transcriptie

1 Vorming HBO-docenten CVO Elishout Deel 1: introductie op taalontwikkelend lesgeven

2 Doelstelling Een introductie op de basisprincipes van taalontwikkelend lesgeven/taalgericht vakonderwijs. Wat kan een docent doen om taaldrempels aan te pakken en om taalleerkansen te bieden? Sensibiliserend, tip van de sluier CVO Elishout 2

3 Opbouw Inleiding Taal in de HBO: discussie a.d.h.v. stellingen Korte situering taalontwikkelend lesgeven in taalbeleid Taalontwikkelend lesgeven Taalleerkansen tijdens vaklessen optimaliseren - Spreken - Schrijven 1 principe van taalontwikkelend lesgeven Taaldrempels opsporen en verlagen 2 principe van taalontwikkelend lesgeven 3 principe van taalontwikkelend lesgeven Suggesties en tips voor de lessen CVO Elishout 3

4 Kennismaking CVO Elishout 4

5 2. Taal in de HBO-opleidingen

6 Discussie a.d.h.v. stellingen Opdracht 1: bespreek deze stellingen met een collega 1.Niet enkel anderstaligen hebben problemen met Nederlands. 2.Als vakdocent ben ik niet geplaatst om aan de taal van de studenten te werken. 3.Taalonderwijs is uiteindelijk vooral het instuderen van woorden en het kennen van grammaticale regels. 4.Ik heb soms het gevoel dat een deel van de studenten me maar half begrijpt als ik les geef. 5.Spreekopdrachten zijn voor mijn studenten moeilijk. 6.Als ik schrijfopdrachten verbeter, ben ik steeds verbaasd over de hoeveelheid fouten die studenten maken. 7. Als ik mijn cursus aanpas aan minder taalvaardige of anderstalige cursisten, daalt het niveau van de opleiding CVO Elishout 6

7 3. Korte situering taalontwikkelend lesgeven in taalbeleid

8 Taalbeleidskader CVO Elishout 8

9 4. Taalontwikkelend lesgeven A. Taalleerkansen creëren tijdens de vaklessen B. Taaldrempels opsporen en aanpakken

10 A. Taalleerkansen creëren tijdens vaklessen SPREKEN Opleidingen bieden vaak weinig productieve en beroepsgerichte taaloefenkansen (spreken, schrijven). Nadruk ligt doorgaans op receptieve vaardigheden (luisteren, lezen). Als studenten spreken/schrijven is criteria duidelijk maken en feedback geven belangrijk voor hun evolutie. Opdracht 2: beoordeel deze 3 studenten met een spreekwijzer Kenny Kim Calik Opdracht 3: maak een spreekwijzer voor de studenten in jouw vak CVO Elishout 10

11 A. Taalleerkansen tijdens vaklessen SCHRIJVEN CVO Elishout 11

12 A. Taalleerkansen tijdens vaklessen SCHRIJVEN CVO Elishout 12

13 A. Taalleerkansen creëren tijdens vaklessen Taalontwikkelend lesgeven brengt de taalgebruikssituaties van de werkvloer aan bod in de vaklessen. Taalontwikkelend lesgeven daagt studenten uit met relevante taaloefenkansen. Taalontwikkelend lesgeven biedt hierbij TAALSTEUN voor studenten (1 ste principe) CVO Elishout 13

14 B. Taaldrempels opsporen en aanpakken Opdracht 4: welke taaldrempels zitten er in het lesfragment Netwerkbeheer? Lesfragment Netwerkbeheer Opdracht 5: lees een vaktekstje uit een cursus Automechanica over de tandwielpomp Tandwielpompen zijn kleine, maar essentiële onderdelen in een wagen. Het is dan ook belangrijk dat autotechnici goed weten waarvoor ze dienen, inzicht krijgen in mogelijke problemen, oplossingen, reparaties, CVO Elishout 14

15 B. Taaldrempels opsporen en aanpakken Opgave Waarvoor kan je een tandwielpomp gebruiken? Maak een tekening van een tandwielpomp en geef met pijlen aan hoe de vloeistof er doorheen stroomt. Leg uit waarom een vloeistof in een tandwielpomp niet kan terugvloeien naar de toevoer. Verklaar met je eigen woorden: - zuigzijde - perszijde - persleiding Tekst 1 Tekst CVO Elishout 15

16 B. Taaldrempels opsporen en aanpakken Verbetering Waarvoor kan je een tandwielpomp gebruiken? - om vloeistof gelijkmatig op te pompen. Nodig voor de transmissie van auto of scooter. Maak een tekening van een tandwielpomp en geef met pijlen aan hoe de vloeistof er doorheen stroomt CVO Elishout 16

17 B. Taaldrempels opsporen en aanpakken Leg uit waarom een vloeistof in een tandwielpomp niet kan terugvloeien naar de toevoer. - De tandwielen draaien in elkaar naar mekaar toe. Ze laten geen opening waardoor de vloeistof zou kunnen terugstromen. Verklaar met je eigen woorden: - zuigzijde: het deel van de tandwielpomp waar de vloeistof wordt aangezogen en weggevoerd door de tandwielen die uit elkaar draaien. Vloeistof wordt aangezogen door de onderdruk die hier ontstaat. - Perszijde: het deel van de tandwielpomp waar de vloeistof wordt samengeperst door de constante aanvoer van nieuwe vloeistof. - Persleiding: het kanaal waarin de vloeistof die van de perszijde komt, wordt in- en doorgeduwd CVO Elishout 17

18 B. Taaldrempels opsporen en aanpakken Studenten slagen er beter in met tekst 2 dan met tekst 1 de opdracht op te lossen Tekst 2 biedt meer CONTEXT dan tekst 1. - Functie, nut is aangegeven - Foto - Verbanden worden expliciet gemaakt, werking stap voor stap - Frequentere woorden, minder schrijftaal - Minder abstracte woordkeuze (bv. vloeistof, buitenomtrek, weerstand, cavitatie) t.o.v. concrete, meer alledaagse begrippen (bv. olie) - Puntsgewijze structuur Omdat bij de oplossing INTERACTIE toegelaten was CVO Elishout 18

19 B. Taaldrempels opsporen en aanpakken 2 manieren om leerstof af te stemmen op minder taalvaardige cursisten CONTEXT VEREENVOUDIGEN (bv. tekst 1): VALKUIL - Risico dat verbanden verloren gaan, inhoudelijke verschraling - Minder aanknopingspunten - Negatieve spiraal: niveau van de opleiding in gevaar - Minder taalleerkansen CONTEXT RIJKER MAKEN (bv. tekst 2) - vakteksten niet zomaar versimpelen, eerder context toevoegen - verbanden expliciteren - nut, functie, gebruik aangeven - aansluiting bij hun voorkennis/alledaagse realiteit - rijk woordveld: aanknopingspunten - visualiseren CVO Elishout 19

20 B. Taaldrempels opsporen en aanpakken Kwadrant van Cummins CVO Elishout 20

21 B. Taaldrempels opsporen en aanpakken Taalontwikkelend lesgeven zorgt voor een rijke context voor de studenten (2 principe van taalontwikkelend lesgeven). Taalontwikkelend lesgeven zorgt voor een rijke interactie (3 principe van taalontwikkelend lesgeven) CVO Elishout 21

22 5. Suggesties en tips voor de lessen A. Hoe bied ik studenten taalsteun? B. Hoe verzeker ik een rijke context? C. Hoe zorg ik voor voldoende interactie? Tips & suggesties Lesopzet Spijsvertering