EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB- AANGIFTEN INGEDIEND TOT EN MET 31/12/2017

Transcriptie

1 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB- AANGIFTEN INGEDIEND TOT EN MET 31/12/ februari

2 INHOUD 1 PROCEDURES AANTAL INGEDIENDE STARTVERKLARINGEN AANTAL INGEDIENDE EPB AANGIFTEN AANTAL AFGELEVERDE ENERGIEPRESTATIECERTIFICATEN VERSLAGGEVERS RESULTATEN EENGEZINSWONINGEN Evolutie spreiding E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt APPARTEMENTEN Evolutie spreiding E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt E-peil van alle woongebouwen per provincie INGRIJPENDE ENERGETISCHE RENOVATIES KANTOREN Evolutie spreiding E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt KARAKTERISTIEKEN WOONGEBOUWEN WOONGEBOUWEN met uitgevoerde luchtdichtheidstest WOONGEBOUWEN met warmtepomp WOONGEBOUWEN met zonneboiler WOONGEBOUWEN met PV-panelen ALGEMEEN: toepassen van hernieuwbare energie pagina 2 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

3 SAMENVATTING Binnen 4 jaar gaan we voor BEN (bijna-energieneutrale gebouwen). Dat betekent maximaal E30 voor nieuwe woongebouwen. Meer dan de helft van de ingediende aangiften van aanvraagjaar 2016 voldoet al aan BEN. De energieprestatiedatabank toont dat de Vlaming vooruitziend is en dat de bouwsector voorloopt op de Europese doelstelling vanaf 2021 om enkel BEN te bouwen. De ingediende aangiften voor vergunningsaanvragen van nieuwe eengezinswoningen behalen vandaag immers al gemiddeld E30. Antwerpen is de beste leerling met gemiddeld E23 voor alle woongebouwen; West-Vlaanderen is de slechtste leerling met een gemiddelde van E38. Meer dan de helft van de ingediende aangiften van aanvraagjaar 2016 voldoet al aan BEN. Nog niet alle aangiften van aanvraagjaar 2016 zijn binnen, maar de trend is duidelijk. Bijna 11% van de verslaggevers zorgt voor twee derde van het totaal aantal ingediende aangiften. Sinds de invoering van een verplicht aandeel hernieuwbare energie in 2014, is de toepassing van hernieuwbare energietechnieken fors toegenomen. 87% van de bouwheren kiest bij woningbouw voor hernieuwbare energie en niet voor het alternatief met de 10% strengere E-peileis. Meer dan 60% van wie hernieuwbare energie toepast doet dat louter met PV-panelen. 19% kiest voor een combinatie van warmtepomp en PV-panelen en 4 % kiest ervoor om enkel een warmtepomp in te zetten. De andere combinaties van hernieuwbare energietechnieken komen weinig voor. Het aandeel aangiften waarbij enkel een zonneboiler is toegepast daalt voor het eerst, van 12% voor aanvragen in 2015 naar 2% voor aanvragen in PV is dus de meest populaire hernieuwbare energietechniek: in 85% van alle nieuwe woongebouwen plaatst men zonnepanelen. Luchtdichtheidstesten blijven in stijgende lijn gaan: voor aangiften met aanvraagjaar 2016 werd in 87% van de eengezinswoningen de luchtdichtheid gemeten en in 80% van de appartementen EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 3 van 26

4 1 PROCEDURES 1.1 AANTAL INGEDIENDE STARTVERKLARINGEN Tabel 1 toont het totale aantal ingediende startverklaringen vanaf 2006 tot en met Daarnaast zijn de aantallen ook uitgesplitst per provincie. Het aantal ingediende startverklaringen was gestabiliseerd in de periode Tussen 2012 en 2014 steeg het aantal startverklaringen licht om terug te stabiliseren op een hoger niveau. In de periode is er terug een lichte daling in het aantal startverklaringen. Indienjaar Antwerpen Limburg Oost- Vlaams- West- Totaal per jaar Vlaanderen Brabant Vlaanderen Totaal per provincie Tabel 1 aantal ingediende startverklaringen 1.2 AANTAL INGEDIENDE EPB AANGIFTEN Voor een appartementsgebouw, dus voor alle appartementen samen, wordt één startverklaring ingediend. Een EPB-aangifte wordt per appartement ingediend. Het aantal in te dienen EPB-aangiften ligt daarom hoger dan het aantal in te dienen startverklaringen. Tabel 2 toont het aantal ingediende EPB-aangiften van 2007 tot en met 2017, geteld volgens het jaar waarin ze werden ingediend. In 2015 daalde het aantal ingediende EPB-aangiften voor het eerst sinds In 2016 en 2017 steeg het aantal ingediende aangiftes terug. Het totale aantal ingediende EPB-aangiften in 2017 ligt wel nog steeds iets lager dan het aantal in pagina 4 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

5 Indienjaar Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Totaal per jaar Totaal per provincie Tabel 2 aantal ingediende EPB-aangiften volgens indienjaar De gemiddelde doorlooptijd tussen vergunning en EPB-aangifte bedraagt 2 jaar. Er worden nog heel wat EPBaangiften ingediend voor vergunningen van een paar jaar geleden. Dit is duidelijk te zien in Indienjaar Totaal per aanvraagjaar Totaal per indienjaar Tabel 3 waar het aantal EPB-aangiften per aanvraagjaar en indienjaar ten opzichte van elkaar worden uitgezet. Indienjaar Totaal per aanvraagjaar Totaal per indienjaar EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 5 van 26

6 Tabel 3 - aantal ingediende EPB-aangiften volgens aanvraagjaar en indienjaar Grafiek 1 geeft een verdeling van de ingediende EPB-aangiften volgens de aard van werkzaamheden. In die grafiek is te zien dat het aantal EPB-aangiften voor nieuwbouw 76% inneemt, gevolgd door renovatie (23%). Het aandeel van de functiewijzigingen is zeer beperkt (0,34%). Sinds 1 januari 2015 is er een nieuw type aard van de werken : de ingrijpende energetische renovatie. Tot eind 2017 werden nog maar 552 aangiften ingediend voor een ingrijpende energetische renovatie.. In absolute cijfers is het aandeel aangiften voor ingrijpende energetische renovaties wel al sterk gestegen: tot eind 2016 werden slechts 107 aangiften voor een ingrijpende energetische renovatie ingediend. 23,10% A. Nieuwbouw (of hiermee gelijkgesteld) 0,34% 0,17% B. Renovatie C. Functiewijziging D. Ingrijpende energetische renovatie 76,39% Grafiek 1 - verdeling EPB-aangiften volgens aard van werkzaamheden Het aantal EPB-aangiften voor zowel nieuwbouw, herbouw als renovatie blijft in de vergunningsaanvraagjaren 2007 tot 2013 nagenoeg stabiel (zie tabel 4). Sinds 2007 daalt het aantal aangiften voor nieuwbouw licht en in 2009 en 2011 is een stijging van het aantal aangiften voor renovaties te zien. Deze stijging heeft zich niet verder doorgezet. Voor aanvraagjaren 2014 tot nu moeten nog veel aangiften worden ingediend. De komende jaren zal blijken of de verhouding van nieuwbouw tegenover renovatie dezelfde blijft. Nieuwbouw (zonder herbouw) Herbouw na sloop Renovatie Functiewijziging Ingrijpende energetische renovatie Tabel 4 - aantal ingediende EPB-aangiften volgens aanvraagjaar en aard van de werken pagina 6 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

7 De EPB-aangiften voor nieuwbouw kunnen verder worden opgedeeld volgens de bestemming van het project: wonen (woningen of appartementen), kantoor, school, andere specifieke bestemming (ASB) en industrie. Het grootste aandeel van de ingediende EPB-aangiften voor nieuwbouw & herbouw, namelijk 95%, zijn EPBaangiften voor woongebouwen. Het aantal EPB-aangiften voor nieuwe of herbouwde kantoren of scholen, gebouwen met een andere specifieke bestemming of industriegebouwen, is beperkt in verhouding tot het aantal van de woongebouwen. 95% 0,32% 1,13% 0,86% 2,36% wonen school kantoor industrie ASB Grafiek 2 - verdeling EPB-aangiften volgens bestemming Tot eind 2016 wordt voor de nieuwbouw van niet-residentiele gebouwen alleen een energieprestatie-certificaat bouw afgeleverd voor de bestemmingen kantoor en school. Vanaf 2017 werd de EPN-methode ingevoerd en geldt ook een E-peileis voor gebouwen die tot eind 2016 onder andere specifieke bestemming vielen. 1.3 AANTAL AFGELEVERDE ENERGIEPRESTATIECERTIFICATEN Een energieprestatiecertificaat bouw wordt afgeleverd bij de EPB-aangifte van projecten die voldoen aan de volgende voorwaarden: de aard van de werkzaamheden is nieuwbouw of daarmee gelijkgesteld (nieuwbouw, volledige herbouw, ontmanteling, grote uitbreidingen of grote herbouw); de bestemming van het gebouw is wonen, kantoor of school (= waarvoor de E-peileis geldt). Tot eind 2017 werden EPC s bouw afgeleverd. Veel aangiften voor aanvraagjaren moeten nog worden ingediend. Aantal EPC-bouw EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 7 van 26

8 Totaal Tabel 5 aantal EPC s bouw per aanvraagjaar van de vergunning 1.4 VERSLAGGEVERS In 2017 waren 899 verslaggevers actief. Actief betekent dat hij of zij in het voorbije jaar één of meerdere startverklaringen of EPB-aangiften heeft ingediend op de energieprestatiedatabank. Een kleine groep van 95 verslaggevers (klasse A + B +C + D uit Tabel 6) is zeer actief en diende in 2017 meer dan 100 EPB-aangiften in. Die verslaggevers vertegenwoordigen bijna 11 % van alle actieve verslaggevers in Zij dienden samen EPB-aangiften in, wat gelijk staat aan bijna 67 % van alle ingediende EPB-aangiften. Klasses (aantal ingediende AG) Aantal VG % t.o.v. totaal aantal VG's Aantal ingediende AG % t.o.v. totaal aantal AG's A. aantal AG > ,1% B. aantal AG > 500 en < ,7% ,8% 95 10,6% C. aantal AG > 250 en < ,3% ,1% D. aantal AG > 100 en < ,5% ,9% E. aantal AG > 50 en < ,6% ,2% F. aantal AG > 5 en < ,4% ,1% G. aantal AG <= ,5% 854 2,2% Totaal Tabel 6 classificatie verslaggevers volgens aantal EPB aangiften ingediend in 2017 Op Grafiek 3 is te zien dat het aandeel verslaggevers die minder dan 5 aangiften per jaar indient, procentueel gezien daalt in 2016 en 2017, maar toch vrij groot blijft: 41% van de actieve verslaggevers in 2017 en 49 % in Zij staan in voor iets meer dan 2% van de aangiften. In absolute aantallen is er een daling in deze groep verslaggevers: 854 in 2017 t.o.v in ,7% 66,5% pagina 8 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

9 Aantal actieve verslaggevers % van de actieve verslaggevers 100% 90% 80% 70% A. - E. aantal AG > 50 60% 50% 40% 30% F. aantal AG > 5 en < 51 G. aantal AG <= 5 20% 10% 0% indienjaar Grafiek 3 evolutie aantal aangiften per actieve verslaggever volgens indienjaar Op Grafiek 4 is een blijvende daling waarneembaar van het totaal aantal actieve verslaggevers in 2016 en In 2017 daalde het aantal verslaggevers met 255 en in 2016 met 198. Dat is merkelijk meer dan de daling van 84 verslaggevers in Een mogelijke verklaring hiervoor is de invoering van de erkenningsregeling voor verslaggevers in 2015, waardoor minder actieve verslaggevers hun activiteiten stopzetten Indienjaar Grafiek 4 evolutie aantal actieve verslaggevers volgens indienjaar EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 9 van 26

10 2 RESULTATEN De onderstaande cijfers zijn resultaten van alle EPB-aangiften, ingediend vanaf 2007 tot en met 31 december De resultaten van de EPB-aangiften zijn geanalyseerd per aanvraagjaar van hun stedenbouwkundige vergunning. Om de resultaten te evalueren zijn de cijfers telkens vermeld bij het jaar waarin de stedenbouwkundige vergunning voor het project werd aangevraagd. Op die manier is het mogelijk om de behaalde resultaten te bekijken in relatie tot de op dat moment geldende eisen. Het aantal ingediende EPB-aangiften van projecten met een vergunningsaanvraag in 2016 en in 2017 is nog zeer laag, respectievelijk en 66. De resultaten van 2016 zijn voorzichtig te interpreteren. De resultaten van aanvraagjaar 2017 zijn verder niet opgenomen. 2.1 EENGEZINSWONINGEN Evolutie spreiding E-peil In Grafiek 5 is te zien dat de nieuwe eengezinswoningen jaar na jaar energiezuiniger worden. De grafiek toont hoeveel procent van alle EPB-aangiften van eengezinswoningen het aangegeven E-peil halen, ingedeeld in categorieën van 10 E-peilpunten. Sinds 2006 zijn 6 kleuren verdwenen op de grafiek, namelijk de 6 E- peilcategoriëen tussen E60 en E>100. De groep E61-E80 -bouwers (categorie D & E) namen sterk toe tot 2010, als gevolg van de eerste verstrenging van de E-peileis (maximum E100 naar E80) voor woongebouwen vanaf De groep van lage-energiewoningen ( E60) neemt fors toe. De groep stijgt van bijna 5% voor aanvraagjaar 2006 naar 33% voor vergunningsaanvragen van Meer dan 66% van de aanvragen van 2014 heeft een E-peil kleiner dan of gelijk aan E50, wat overeenkomt met het eisenniveau vanaf Grafiek 5 en E-peil categorie A.>100 4% 0,31% 0,21% 0,05% 0,06% 0,03% 0,02% 0% 0,02% 0% 0% B % 21% 15% 9% 0,03% 0,07% 0% 0,01% 0% 0% 0,28% C % 34% 31% 24% 0,81% 0,65% 0,06% 0,04% 0% 0% 0% D % 25% 27% 30% 46% 48% 0,78% 0,42% 0,02% 0% 0% E % 11% 12% 14% 21% 20% 46% 44% 0,35% 0,17% 0,28% F % 5% 8% 12% 18% 18% 28% 26% 33% 27% 0,85% G % 2% 3% 5% 6% 5% 12% 13% 20% 26% 30% H ,48% 0,99% 2% 3% 5% 5% 8% 4% 14% 11% 17% I ,26% 0,38% 0,82% 1% 2% 2% 3% 6% 20% 23% 17% J.<=20 0,13% 0,25% 0,94% 1% 2% 2% 3% 5% 13% 14% 35% Tabel 7 tonen duidelijk het effect van het aanscherpen van de E-peileis in 2010, 2012, 2014 en 2016: vanaf 2010 vertoont de grafiek om de twee jaar een sprong in het E-peil. In de jaren waarin de eis wordt aangescherpt, is er een duidelijke verschuiving naar een lager E-peil. Een groot aandeel van de woningen ligt immers in de categorie die nét aan de E-peileis voldoet. In de jaren waarin de E-peileis niet wordt aangescherpt, blijft het aandeel van de verschillende E-peilcategorieën stabiel. pagina 10 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

11 % van ingediende AG's 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% J.<=20 I H G F E D C B A.>100 10% 0% aanvraagjaar Grafiek 5 - evolutie E-peil eengezinswoningen volgens aanvraagjaar E-peil categorie A.>100 4% 0,31% 0,21% 0,05% 0,06% 0,03% 0,02% 0% 0,02% 0% 0% B % 21% 15% 9% 0,03% 0,07% 0% 0,01% 0% 0% 0,28% C % 34% 31% 24% 0,81% 0,65% 0,06% 0,04% 0% 0% 0% D % 25% 27% 30% 46% 48% 0,78% 0,42% 0,02% 0% 0% E % 11% 12% 14% 21% 20% 46% 44% 0,35% 0,17% 0,28% F % 5% 8% 12% 18% 18% 28% 26% 33% 27% 0,85% G % 2% 3% 5% 6% 5% 12% 13% 20% 26% 30% H ,48% 0,99% 2% 3% 5% 5% 8% 4% 14% 11% 17% I ,26% 0,38% 0,82% 1% 2% 2% 3% 6% 20% 23% 17% J.<=20 0,13% 0,25% 0,94% 1% 2% 2% 3% 5% 13% 14% 35% Tabel 7 - % van ingediende AG s per E-peilcategorie, per aanvraagjaar. De gearceerde zones duiden de AG s aan die de E-peileis niet halen Evolutie gemiddeld E-peil Nieuwe eengezinswoningen worden jaar na jaar energiezuiniger. In Tabel 8 is te zien dat het gemiddelde E-peil van de nieuwe eengezinswoningen gestaag daalt. De totale daling van aanvraagjaar 2006 naar 2016 bedraagt EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 11 van 26

12 56 E-punten, een daling van 65%. Dit cijfer is een eerste indicatie op basis van een beperkt aantal ingediende EPB-aangiften voor 2016 en is dus nog voorzichtig te interpreteren. Voor het aanvraagjaar 2006 was het gemiddelde E-peil E86. Voor vergunningen van eengezinswoningen aangevraagd in 2010 ligt het gemiddelde E-peil op E65. De sterke daling voor dossiers vanaf aanvraagjaar 2010, 2012, 2014 en 2016 is ongetwijfeld gelinkt met de aanscherping van de maximale E-peileis van E100 naar achtereenvolgens E80, E70, E60 en E50 voor nieuwe woongebouwen. Aanvragen van 2015 haalden gemiddeld E39. Dat is 1 E-peilpunt beter dan E40, het E-peil dat pas vanaf 2018 verplicht is. Voor de EPB-aangiften van aanvraagjaar 2016 die al zijn ingediend, gaat het gemiddelde E-peil in dalende lijn verder naar E30, het BEN-niveau. E gemiddeld Daling gemiddeld E- peil t.o.v Aantal EPBaangiften Wettelijke eis % E % E % E % E % E % E % E % E % E % E % 356 E50 Tabel 8 gemiddeld E-peil voor eengezinswoningen per aanvraagjaar Grafiek 6 toont per aanvraagjaar het gemiddelde E-peil tegenover de E-peileis van dat aanvraagjaar. De gemiddelde E-peilen liggen duidelijk lager dan de wettelijke eisen. Telkens wanneer de eis strenger wordt, neemt ook het gemiddelde E-peil een sprong naar betere waarden. pagina 12 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

13 % van de ingediende AG's E-peil Wettelijke eis Gemiddeld E-peil Grafiek 6 evolutie gemiddeld E-peil eengezinswoningen per aanvraagjaar Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt Het aantal eengezinswoningen dat het E-peil van het BEN-niveau ( E30) haalt, gaat in stijgende lijn. Voor de aanvraagjaren 2010 en 2011 bedraagt het aandeel BEN-woningen ongeveer 4%. Voor aanvraagjaren 2012 en 2013 stijgt dit tot respectievelijk 6% en 12%. Voor aanvraagjaar 2014 neemt het aandeel BEN-woningen sterk toe, tot iets meer dan 32%. Ook voor aanvraagjaren 2015 en 2016 stijgt dit aandeel verder tot respectievelijk 37% en 52% Grafiek 7 - % van ingediende AG s die het E-peil van BEN halen EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 13 van 26

14 Tabel 9 toont het aantal aangiften voor woongebouwen met E-peil 30 per aanvraagjaar. Vanaf 2013 is dit aantal boven aangiftes gestegen. Voor projecten van aanvraagjaar 2016 is het totaal aantal aangiften nog beperkt. Vermoedelijk zal dit aantal nog sterk stijgen in de loop van In totaal zijn al meer dan BENwoningen gebouwd. Aantal BEN aangiftes Tabel 9 aantal aangiftes voor woongebouwen met E-peil APPARTEMENTEN Evolutie spreiding E-peil Hieronder worden de resultaten van de appartementen bekeken. De resultaten voor aanvraagjaar 2016 worden hier niet getoond, want die zijn niet representatief (77 EPB-aangiften voor 2016). In de appartementsbouw wordt vaker dan bij eengezinswoningen, gemikt op het net behalen van de eis. Pas sinds 2010 is er een sterke toename van appartementen die E60 of lager scoren. Voor aanvraagjaar 2012 behalen bijna alle aangiften een E-peil van 70 of lager. Dit heeft te maken met een verstrenging van de E-peileis in 2012 naar maximaal E70. In tegenstelling tot de eengezinswoningen waar bijna 4% van de projecten van 2006 een E-peil hoger dan E100 had, haalde een grotere groep van de appartementen (bijna 10%) van 2006 dat niveau niet. In het overgangsjaar 2006 was dat toegelaten, op voorwaarde dat het K-peil werd gerespecteerd. Vanaf aanvraagjaar 2007 is het aantal overtreders echter quasi nihil. Opvallend is dat het aantal aangiften met E-peil < E50 sterk toeneemt sinds pagina 14 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

15 % van ingediende AG's 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% J. <=20 I H G F E D C B A. > % 0% aanvraagjaar Grafiek 8 evolutie E-peil appartementen volgens aanvraagjaar E-peil categorie A.>100 10% 0,57% 0,50% 0,33% 0,02% 0,01% 0,02% 0,01% 0% 0% B % 20% 16% 11% 0,18% 0,13% 0,07% 0,01% 0,05% 0% C % 40% 37% 31% 2% 1% 0,39% 0,07% 0,20% 0% D % 29% 31% 36% 52% 47% 1% 1% 0,12% 0% E % 7% 9% 14% 28% 33% 61% 51% 1% 2% F % 2% 5% 6% 13% 14% 29% 36% 37% 36% G ,16% 1% 2% 2% 3% 3% 5% 10% 43% 44% H ,04% 0,35% 0,18% 0,28% 1% 0,49% 2% 1% 9% 6% I ,01% 0,02% 0,01% 0,07% 0,30% 0,25% 1% 1% 8% 9% J.<=20 0,01% 0,02% 0,01% 0,19% 0,08% 0,11% 0,21% 0,43% 3% 3% Tabel 10 - % van ingediende AG's appartementen per E-peilcategorie, per aanvraagjaar. De gearceerde zones duiden de AG s aan die de E-peileis niet halen EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 15 van 26

16 E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Ook in de appartementsbouw is er een duidelijke evolutie naar lagere E-peilen. Het gemiddelde E-peil blijft hoger dan bij de eengezinswoningen, maar daalt ook met 44 E-peilpunten van E90 (van aanvraagjaar 2006) naar E46 (van aanvraagjaar 2015). De cijfers voor 2016 zijn niet opgenomen: het aantal aangiften voor dit jaar is nog te laag om conclusies te kunnen trekken. E gemiddeld Daling gemiddeld E- peil t.o.v Aantal EPBaangiften Wettelijke eis % E % E % E % E % E % E % E % E % E % E60 Tabel 11 - gemiddeld E-peil voor appartementen per aanvraagjaar Net zoals bij eengezinswoningen is het gemiddelde E-peil van appartementen per aanvraagjaar merkelijk beter dan de E-peileis voor dat aanvraagjaar. Telkens als de eis strenger wordt, neemt het gemiddelde E-peil ook een sprong naar een beter E-peil Wettelijke eis Gemiddeld E-peil Grafiek 9 - gemiddeld E-peil appartementen per aanvraagjaar Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt Grafiek 10 toont de evolutie van het aandeel appartementen dat het E-peil van het BEN-niveau (<E30) haalt. In tegenstelling tot de eengezinswoningen, stijgt het aandeel appartementen dat het E-peil van BEN haalt niet pagina 16 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

17 % van de ingediende AG's stelselmatig. Voor de ingediende aangiften van aanvraagjaar 2015 kent het aantal BEN-appartementen een stijging richting 13%. In 2013 gaat het om 209 aangiften van BEN-appartementen, voor aanvraagjaar 2014 om 418 en voor aanvraagjaar 2015 om Grafiek 10 - % van ingediende AG s die het E-peil van BEN halen 2.3 E-PEIL VAN ALLE WOONGEBOUWEN PER PROVINCIE Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. toont het gemiddelde E-peil voor alle woongebouwen per aanvraagjaar, p er provincie. Antwerpen scoort het beste met een gemiddeld E-peil van E23; West-Vlaanderen scoort het slechts met een gemiddeld E-peil van E38. Antwerpen Limburg Oost- Vlaanderen Vlaams- Brabant West- Vlaanderen Alle provincies Tabel 12 - evolutie gemiddeld E-peil woongebouwen per aanvraagjaar, per provincie 2.4 INGRIJPENDE ENERGETISCHE RENOVATIES Sinds de invoer van ingrijpende energetische renovatie (IER) op 1 januari 2015, werden al 552 aangiften ingediend voor dit type aard van de werken. Omdat IER nog niet zo lang geleden ingevoerd werd, is het aantal EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 17 van 26

18 aangiften nog zeer beperkt. Ter vergelijking: voor gewone renovaties aangevraagd na 1 januari 2015 werden 3238 aangiftes ingediend tot eind Het aandeel ingrijpende energetische renovaties is dus merkelijk kleiner, maar toch aanzienlijk (ongeveer 17 %) t.o.v. het aantal renovaties waarvoor er een aangifte werd ingediend in dezelfde tijdspanne. Specifiek voor woongebouwen werden 520 aangiften ingediend voor ingrijpende energetische renovaties tot eind 2017Ongeveer 94 % van de aangiftes die voor IER werden ingediend is voor woongebouwen. Van deze 520 aangiften zijn slechts 97 aangiftenvoor aanvraagjaar 2016 en 2 aangiften voor aanvraagjaar Het gemiddelde E-peil voor alle aangiften van IER die werden ingediend tot eind 2016 bedraagt E74. Dit gemiddelde is merkelijk beter dan de E-peileis van E90 voor ingrijpende energetische renovaties aangevraagd in 2015 of Voor 2017 geldt ook een eis van E90 voor woongebouwen. Voor EPN-eenheden geldt een eis afhankelijk van de aanwezige functies. 2.5 KANTOREN Evolutie spreiding E-peil De resultaten voor de kantoorgebouwen zijn berekend op basis van de EPB-aangiften, ingediend tot en met 31 december De resultaten voor aanvraagjaar 2016 worden niet getoond, want die zijn niet representatief: er zijn nog maar 7 EPB-aangiften ingediend. Tot eind 2016 moest alleen een E-peil bepaald worden voor niet-residentiele gebouwen met de bestemming kantoor of school. In dit deel wordt de grootste groep hierin de kantoren besproken. Vanaf 2017 werd de EPN-methode ingevoerd en is er ook een E-peileis zijn voor de functies die vroeger onder ASB (andere specifieke bestemmingen) vielen. De resultaten van de kantoorgebouwen (in Grafiek 11) zijn sterk verschillend van die van de woongebouwen. In het overgangsjaar 2006, waar de bouwheer kon kiezen tussen voldoen aan de E- of aan de K-peileis, is bij de kantoorgebouwen in veel gevallen gekozen voor de K-peileis. Liefst 30% behaalde een E-peil hoger dan E100. De volgende jaren is dat aantal sterk gedaald. Het duurde langer dan bij de woongebouwen, maar nu is de trend naar energiezuinige kantoorgebouwen duidelijk zichtbaar. Voor aanvraagjaar 2006 had minder dan 4% van de EPB-aangiften voor kantoren een E-peil E60 of lager. Deze groep steeg gestaag tot bijna 20% voor projecten aangevraagd in In 2012 en 2013 zet de stijgende trend zich door tot respectievelijk 35% en 42% onder invloed van de nieuwe E70-eis. In 2014 werd de eis voor kantoorgebouwen verder aangescherpt tot E60. Uit Tabel 13 blijkt dat deze verstrenging van de eis goed wordt nageleefd. pagina 18 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

19 % van ingediende AG's 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% J. <=20 I H G F E D C B A. > % 0% aanvraagjaar Grafiek 11 - evolutie E-peil kantoorgebouwen volgens aanvraagjaar E-peil categorie A.>100 30% 2% 3% 2% 2% 2% 0% 0% 0% 0% B % 53% 49% 39% 33% 39% 1,32% 0% 0% 0% C % 21% 19% 19% 20% 21% 0,44% 0% 0% 0% D % 14% 13% 16% 13% 16% 3% 2% 2% 0% E % 5% 8% 11% 13% 12% 61% 56% 2% 2% F % 1% 3% 5% 8% 4% 23% 27% 49% 34% G ,72% 1,99% 1,49% 4% 3% 3% 8% 7% 23% 41% H ,36% 1,49% 0,74% 0,29% 4% 2% 2% 3% 10% 5% I % 0,74% 0,50% 0,59% 2% 0,29% 1,32% 4% 8% 9% J.<=20 0% 0,25% 0,99% 3% 2% 0,87% 0,44% 2% 7% 9% Tabel 13 - % van ingediende AG's kantoren per E-peilcategorie, per aanvraagjaar. De gearceerde zones duiden de AG s aan die de E- peileis niet halen EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 19 van 26

20 E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Voor kantoorgebouwen aangevraagd in 2006 ligt het gemiddelde E-peil iets onder de maximumgrens E100.Jaar na jaar daalt het gemiddelde E-peil. In 2011 is er opnieuw een duidelijke stijging tot E83, gerelateerd aan het verplicht meerekenen van de bouwknopen. De totale daling van aanvraagjaar 2006 naar 2015 bedraagt 57 E- punten, een daling van 57%. E gemiddeld Daling gemiddeld E- peil t.o.v Aantal EPBaangiften Wettelijke eis % 277 E % 403 E % 404 E % 341 E % 331 E % 344 E % 227 E % 192 E % 115 E % 58 E60 Tabel 14 - evolutie gemiddeld E-peil voor kantoorgebouwen per aanvraagjaar Wettelijke eis Gemiddeld E-peil Grafiek 12 - evolutie gemiddeld E-peil kantoorgebouwen per aanvraagjaar pagina 20 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

21 % van de ingediende AG's Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt Grafiek 13 geeft het aandeel van de kantoren weer dat het E-peil van het BEN-niveau (E< E40) haalt. Voor het aanvraagjaar 2006 waren er quasi geen BEN-kantoren. Voor 2014 zien we een sterke stijging van het aandeel BEN kantoorgebouwen, tot 25%. Dit aandeel lijkt iets terug te vallen tot 22% voor Door het beperkt aantal aangiften voor dit aanvraagjaar zijn deze gegevens nog voorzichtig te interpreteren Grafiek 13 - % van ingediende AG s die het E-peil van BEN halen 3 KARAKTERISTIEKEN WOONGEBOUWEN Hieronder wordt eerst toegespitst op het aantal woongebouwen met een luchtdichtheidstest. Daarna wordt belicht in welke mate hernieuwbare energiemaatregelen namelijk warmtepompen, zonneboiler of fotovoltaïsche panelen worden toegepast in de nieuwe woongebouwen.. De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van meer dan EPB-aangiften van eengezinswoningen en appartementen. De cijfers voor aanvraagjaar 2015 en 2016 zijn gebaseerd op een beperkt aantal aangiften en moeten dus nog voorzichtig worden geïnterpreteerd. 3.1 WOONGEBOUWEN MET UITGEVOERDE LUCHTDICHTHEIDSTEST Luchtdicht bouwen is een efficiënte maatregel om onbewuste ventilatieverliezen in gebouwen door spleten en kieren te beperken. In de E-peilberekening wordt standaard gerekend met een waarde bij ontstentenis voor de luchtdichtheid. In werkelijkheid hebben veel woongebouwen een betere luchtdichtheid dan de waarde bij ontstentenis. Om die betere luchtdichtheid te valideren in het E-peil, moet een luchtdichtheidstest worden uitgevoerd. De investeringskost van het luchtdichter bouwen en het laten uitvoeren van een meting is vrij beperkt. Het inrekenen van de gemeten luchtdichtheid kan een relatief grote impact op het E-peil hebben. Grafiek 14 toont per aanvraagjaar in hoeveel woongebouwen een luchtdichtheidstest is uitgevoerd. Dit wordt getoond voor alle woongebouwen samen en ook uitgesplitst voor eengezinswoningen en appartementen. In de beginperiode van de energieprestatieregelgeving werden vrijwel geen luchtdichtheidstesten uitgevoerd. Slechts 1 op de 40 woongebouwen met aanvraagjaar 2006 liet de luchtdichtheid meten. De maatregel vindt sindsdien meer en meer ingang. De luchtdichtheid werd gemeten in bijna één op drie woongebouwen van aanvraagjaar Voor aanvraagjaar 2012 was dit al in meer dan de helft van de woongebouwen. Bij de reeds EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 21 van 26

22 Gemiddeld lekdebiet test [m³/m²h] % van aantal ingediende AG ingediende aangiften met aanvraagjaar 2016 werd er bij 87% van de woongebouwen de luchtdichtheid gemeten, gebaseerd op het beperkt aantal ingediende EPB-aangiften tot eind Er worden momenteel bijna even veel luchtdichtheidsmetingen uitgevoerd bij appartementen als bij eengezinswoningen. Dat kan een gevolg zijn van de aanscherping van de E-peileis in alle woongebouwen eengezinswoningen appartemen/studio /loft Grafiek 14 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét uitgevoerde luchtdichtheidsmeting, per aanvraagjaar De woongebouwen waarbij een test werd uitgevoerd, blijken heel wat luchtdichter te zijn dan de waarde bij ontstentenis veronderstelt. Het lekdebiet bij de uitgevoerde testen is gemiddeld, over alle aanvraagjaren en woongebouwen heen, 3,61 m³/hm². Dat is tot ruim drie keer beter dan wat standaard wordt verondersteld via de waarde bij ontstentenis 12 m³/hm². Hierbij moet echter worden opgemerkt dat de gemeten luchtdichtheid van de gebouwen vrij stabiel blijft tussen 2006 en 2014, zoals getoond in Grafiek Vrijstaande woningen Halfopen woningen Rijwoningen Appartement/studio /loft Grafiek 15 gemiddeld lekdebiet opgemeten bij luchtdichtheidsmeting, per aanvraagjaar pagina 22 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

23 % van aantal ingediende AG 3.2 WOONGEBOUWEN MET WARMTEPOMP Grafiek 16 toont in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen met centrale of gemeenschappelijke verwarming per aanvraagjaar een warmtepomp is toegepast. De percentages worden gegeven voor alle woongebouwen samen en ook uitgesplitst voor de eengezinswoningen en voor de appartementen. Van 2006 naar 2010 is een geleidelijke groei vast te stellen voor alle woongebouwen samen, van 2% naar bijna 6%. Voor aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel aangiften met een warmtepomp sterk tot meer dan 17% voor alle woongebouwen. Nadien stellen we een stabilisatie vast. De sterke stijging in de toepassing van warmtepompen in 2014 is een gevolg van het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie vanaf 1 januari Zoals te verwachten, worden warmtepompen minder vaak toegepast bij appartementen dan bij eengezinswoningen alle woongebouwen samen eengezinswoningen appartement/studio/ loft Grafiek 16 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét warmtepomp, per aanvraagjaar 3.3 WOONGEBOUWEN MET ZONNEBOILER Grafiek 17 toont per aanvraagjaar in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen een zonneboiler voor warmwaterbereiding is toegepast. Van 2006 naar 2012 is een geleidelijke groei vast te stellen voor alle woongebouwen samen, van bijna 2% naar meer dan 7%. Voor aanvraagjaar 2014 gaat het aandeel zonneboilers voor woongebouwen in stijgende lijn richting 20%, waarschijnlijk door het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie vanaf aanvraagjaar Voor aanvraagjaar 2015 lijkt het aandeel aangiften met een zonneboiler iets te dalen. De cijfers voor 2016 zijn nog te beperkt om na te gaan of deze trend zich verder zet. Zonneboilers worden het meest toegepast bij eengezinswoningen en het minst bij appartementen EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 23 van 26

24 % van aantal ingediende AG % van aantal ingediende AG alle woongebouwen samen eengezinswoningen appartement/studio/loft Grafiek 17 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét zonneboiler, per aanvraagjaar 3.4 WOONGEBOUWEN MET PV-PANELEN Grafiek 18 toont per aanvraagjaar in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen fotovoltaïsche panelen zijn geplaatst, voor alle woongebouwen samen en uitgesplitst voor de eengezinswoningen en voor de appartementen. Voor alle woongebouwen samen is een geleidelijke toename vast te stellen. Ongeveer 1% van de woongebouwen van aanvraagjaar 2006 heeft PV-panelen. Voor aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel woongebouwen met PV-panelen sterk, naar bijna 44%. In appartementsgebouwen werden quasi geen PVpanelen toegepast tot aanvraagjaar Vanaf dan vindt die maatregel ook bij de appartementen haar ingang. In aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel appartementen met PV-panelen sterk naar ongeveer 25%. Voor aanvraagjaar 2015 stijgt het aandeel aangiften met toepassing van PV verder naar 65% voor eengezinswoningen. Voor appartementen stabiliseert dit aandeel. Voor aanvraagjaar 2016 stijgt het aandeel aangiften met PVpanelen tot 89 % voor eengezinswoningen en 57% voor appartementen. Ook hier kan de sterke stijging in 2014 verklaard worden door de invoer van een verplicht aandeel hernieuwbare energie vanaf alle woongebouwen samen eengezinswoningen appartement/studio /loft Grafiek 18 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét PV-panelen, per aanvraagjaar pagina 24 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

25 % van ingediende AG 3.5 ALGEMEEN: TOEPASSEN VAN HERNIEUWBARE ENERGIE Grafiek 19 toont het percentage woongebouwen dat ofwel een zonneboiler (ZB), ofwel een warmtepomp (WP), ofwel fotovoltaïsche panelen (PV), ofwel combinaties van twee of drie van de toepassingen heeft geplaatst. De grafiek toont dat de trend naar het toepassen van hernieuwbare energie duidelijk gezet is. In 2006 werd slechts in 3% van de woongebouwen één of meerdere hernieuwbare energietoepassingen geplaatst. In 2012 paste bijna 17% van de nieuwe woongebouwen minstens ofwel een zonneboiler, ofwel een warmtepomp, ofwel fotovoltaïsche panelen, ofwel combinaties ervan, toe. In 2014 stijgt dit aandeel naar bijna 2 op de 3 woningen en appartementen. De sterke stijging in het aandeel hernieuwbare energie in 2014 is een gevolg van het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie vanaf 1 januari Dit stijgt verder, tot bijna 9 op de 10 woningen en appartementen in Grafiek 19 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét warmtepomp, zonneboiler of PV-panelen of combinaties, per aanvraagjaar In Grafiek 20 is de toepassing van hernieuwbare energie meer in detail bekeken. De meeste woongebouwen passen één maatregel toe. In bijna 18 % van de woongebouwen met aanvraag in 2016 wordt een combinatie van 2 hernieuwbare energiemaatregelen geplaatst EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2017 pagina 25 van 26

26 % van ingediende AG Enkel PV Enkel WP Enkel ZB PV + WP PV + ZB WP + ZB WP + ZB + PV Grafiek 20 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét enkel warmtepomp, enkel zonneboiler, enkel PV-panelen of combinaties van 2 of 3 van de maatregelen, per aanvraagjaar pagina 26 van 26 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/