STARTNOTITIE MILIEUEFFECTRAPPORTAGE C.GEN ELECTRICITEITSCENTRALE SLOEHAVEN-VLISSINGEN

Transcriptie

1 Inspraakreacties op STARTNOTITIE MILIEUEFFECTRAPPORTAGE C.GEN ELECTRICITEITSCENTRALE SLOEHAVEN-VLISSINGEN Inspraakpunt Bureau Energieprojecten Postbus AE VOORSCHOTEN

2 INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF. 1 KENNISGEVING 2 MONDELINGE, SCHRIFTELIJKE EN DIGITALE REACTIES:. 3 NUMERIEK OVERZICHT.. 3 ALFABETISCH OVERZICHT ORGANISATIES. 4 INSPRAAKREACTIES NUMMERS 1 TOT EN MET 30 5 Maart 2010

3 WOORD VOORAF Algemeen Van 15 januari tot en met 25 februari 2010 heeft de Startnotitie voor een besluit- en planm.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen ter inzage gelegen. Op grond van de Wet milieubeheer is een ieder in deze periode in de gelegenheid gesteld zijn of haar zienswijze op de inhoud van de startnotitie schriftelijk en/of mondeling kenbaar te maken. Op de Startnotitie voor een besluit- en plan-m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven- Vlissingen zijn in totaal 31 inspraakreacties binnengekomen. Hiervan zijn 30 reacties uniek en in deze bundel opgenomen. U kunt de bundel downloaden van kies daarvoor onder Energiecentrales C.GEN Sloehaven. Registratie en verwerking De ontvangen reacties zijn geregistreerd en aan de insprekers is een ontvangstbevestiging toegezonden. Verder heeft Bureau Energieprojecten de initiatiefnemer en degenen die bij het besluitvormingsproces zijn betrokken, tussentijds op de hoogte gebracht van de ontvangen inspraakreacties. Dit zijn de betrokken beleidsambtenaren bij het ministeries van Economische Zaken en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, provincie Zeeland en Rijkswaterstaat en de Commissie voor de milieueffectrapportage, die de ministers en gedeputeerde adviseert over de inhoud van het Milieueffectrapport (MER). Op deze manier zijn zij in een zo vroeg mogelijk stadium geïnformeerd over de inhoud van de inspraakreacties. De inspraakreacties zijn integraal in deze bundel opgenomen. Verdere procedure Mede op basis van dit advies en de inspraakreacties stellen de Minister van EZ samen met de Minister van VROM, provincie Zeeland en Rijkswaterstaat de richtlijnen vast voor het MER. In deze richtlijnen wordt vastgelegd welke informatie in het MER opgenomen dient te worden. Wanneer de Minister van EZ en de Minister van VROM en C.GEN het MER hebben opgesteld, zal dit samen met de ontwerpbesluiten waarop het betrekking heeft, ter inzage worden gelegd en kan eenieder daarop zijn zienswijze geven. Hiervan wordt kennisgeving gedaan in de Staatscourant, regionale en huis-aan-huisbladen. Tevens worden eerdere insprekers hiervan per brief op de hoogte gesteld.

4 Kennisgeving Inspraak startnotitie m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen Met ingang van vrijdag 15 januari tot en met donderdag 25 februari 2010 ligt de startnotitie voor een besluit- en plan-m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen ter inzage. Op grond van de Wet milieubeheer doorloopt deze startnotitie een inspraakprocedure. Achtergrond De onafhankelijke investeerder in elektriciteitscentrales C.GEN N.V. uit Antwerpen België (hierna: C.GEN) wil een centrale bouwen in het haven- en industriegebied (Sloehaven) in Vlissingen en Borsele. Deze centrale zal een vermogen hebben van maximaal 800 MW. C.GEN doet dit om in de groeiende vraag naar elektriciteit te kunnen voorzien en om een deel van de verouderde Nederlandse elektriciteitscentrales te vervangen. De Ministers van Economische Zaken (hierna: EZ) en van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (hierna: VROM) zullen samen besluiten over de locatie van de nieuwe centrale. De centrale wordt gebouwd en geëxploiteerd door C.GEN. Borssele/Vlissingen (haven- en industriegebied) is in het Derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV III) opgenomen als locatie voor een elektriciteitscentrale. N254 N254 N i e u w d o r p Q u a r l e s h a v e n N62 Waar kunt u de startnotitie inzien? De startnotitie m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen kunt u met ingang van vrijdag 15 januari tot en met donderdag 25 februari 2010 tijdens reguliere openingstijden inzien op de volgende locaties: - Ministerie van Economische Zaken, Informatiecentrum, Bezuidenhoutseweg 30 te Den Haag, telefoon ; - Gemeente Vlissingen, Gemeentehuis, Paul Krugerstraat 1, Vlissingen, telefoon ; - Gemeente Middelburg, Stadskantoor, Kanaalweg 3, Middelburg, telefoon ; - Gemeente Borsele, Gemeentehuis, Stenevate 10, Heinkenszand, telefoon De startnotitie is ook op het internet beschikbaar: Informatiebijeenkomsten De Ministers van EZ en van VROM organiseren in samenwerking met C.GEN een inloopavond over de nieuwe elektriciteitscentrale, de inhoud van de startnotitie en de verdere procedure. U bent van harte welkom om op deze avond vragen te stellen en informatie te krijgen, zodat u, als u dat wenst, goed geïnformeerd uw mondelinge of schriftelijke inspraakreactie kan geven. Deze inloopavond wordt gehouden op donderdag 11 februari 2010 in Hotel Arneville, de Joriszaal, Buitenruststraat 22 te Middelburg. Van uur tot uur is de zaal open en is het mogelijk de informatiemarkt te bezoeken. S l o e h a v e n K r a a i j e r t h a v e n v a n C i tt e r s - h a v e n S c a l d i a h a v e n N62 Hoe kunt u uw zienswijze kenbaar maken? De Ministers van EZ en VROM nodigen eenieder uit mondeling of schriftelijk te reageren op de startnotitie. Tot en met 25 februari 2010 kunt u aangeven wat volgens u in het MER onderzocht moet worden. Milieueffectrapportage en besluitvorming Voor dit project is de rijkscoördinatieregeling van toepassing. Dit houdt onder meer in dat de ruimtelijke besluitvorming plaatsvindt door middel van een zogeheten rijksinpassingsplan. Dit plan wordt vastgesteld door de Ministers van VROM en van EZ samen. In het rijksinpassingsplan wordt de locatie van de nieuwe elektriciteitscentrale met eventueel een nieuwe verbinding op het hoogspanningsnet vastgelegd. Tevens zijn onder andere een milieuvergunning, die afgegeven zal worden door Gedeputeerde Staten van Zeeland (hierna: provincie Zeeland), en een waterwetvergunning voor lozingen op het oppervlaktewater, die afgegeven zal worden door de Minister van Verkeer en Waterstaat (hierna: Rijkswaterstaat), nodig voor deze elektriciteitscentrale. Ter voorbereiding van het rijksinpassingsplan, de milieuvergunning en de lozingenvergunning oppervlaktewater zal de Minister van EZ samen met de Minister van VROM een plan-mer en zal C.GEN een besluit-mer (milieueffectrapportage) uitvoeren. Een milieueffectrapport wordt opgesteld om (mogelijke) milieueffecten in brede zin, bijvoorbeeld op leefomgevingskwaliteit (mens), gezondheid, landschap, natuur, bodem en water zo goed mogelijk in beeld te brengen en daarmee te waarborgen dat deze effecten een volwaardige rol kunnen spelen bij de besluitvorming. Het ontwerp-rijksinpassingsplan, de ontwerpvergunningen en de MER s worden verwacht in de periode 2010 tot Daarnaast worden in de rijkscoördinatieregeling ook de overige vergunningen gecoördineerd voorbereid. De Minister van EZ zal deze coördinatie op zich nemen. Startnotitie Onderdeel van de milieueffectrapportage (m.e.r.-)procedure is het uitbrengen van een startnotitie door de Ministers van EZ en van VROM en C.GEN. In deze startnotitie komen de volgende onderwerpen aan bod: - de achtergronden van de nieuwe elektriciteitscentrale; - welke locatiealternatieven in het MER onderzocht zullen worden; - welke milieuaspecten voor deze locatiealternatieven in het MER in beeld gebracht zullen worden. Uw schriftelijke zienswijze kunt u sturen aan: Inspraakpunt C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen Bureau Energieprojecten Postbus AC DEN HAAG Wij verzoeken u ook in uw brief duidelijk te vermelden dat u inspreekt op de startnotitie m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen. U kunt ook uw zienswijze geven via de website Mondeling kunt u uw zienswijze inbrengen door te bellen met Bureau Energieprojecten, telefoon Wat gebeurt er met uw reactie? Het Inspraakpunt bundelt alle reacties en stuurt deze naar de Ministers van EZ en van VROM, provincie Zeeland, Rijkswaterstaat, C.GEN en de Commissie voor de milieueffectrapportage. Deze Commissie adviseert de Ministers van EZ en van VROM, provincie Zeeland en Rijkswaterstaat over het geven van de richtlijnen voor het MER. Mede op basis van dit advies en de inspraakreacties stellen de Minister van EZ samen met de Minister van VROM, provincie Zeeland en Rijkswaterstaat de richtlijnen vast voor het MER. In deze richtlijnen wordt vastgelegd welke informatie in het MER opgenomen dient te worden. Wanneer de Minister van EZ en de Minister van VROM en C.GEN het MER hebben opgesteld, zal dit samen met de ontwerpbesluiten waarop het betrekking heeft, ter inzage worden gelegd en kan eenieder daarop zijn zienswijze geven. Nadere informatie Voor het verkrijgen van de startnotitie of voor informatie over de inspraakprocedure kunt u contact opnemen met het Bureau Energieprojecten, telefoon ,

5 MONDELINGE, SCHRIFTELIJKE EN DIGITALE REACTIES NUMERIEK OVERZICHT 1 Dorpscomité Ritthem, RITTHEM Dorpscomité Ritthem,, RITTHEM 2, 3 Nwea,, UTRECHT 4 Remie Fiscaal Juridisch Adviesbureau,, Uden, namens EPZ,, VLISSINGEN 8 Covra N.V.,, VLISSINGEN Gemeente Borsele, B&W, HEINKENSZAND 15 Energy Resources,, s-hertogenbosch 16 PvdA, afdeling Borsele, 17 Greenpeace,, AMSTERDAM 18 Prodelta Management B.V.,, ROTTERDAM 19 Stichting Dorpsraad Nieuwdorp,, NIEUWDORP 20 ZMF,, GOES 21 Staatsbosbeheer,, TILBURG Gemeente Vlissingen, B&W, VLISSINGEN 24 Verbrugge Zeeland Terminals B.V., Ritthem, via Dijkstra Voermans Advocatuur & Notariaat,, AMSTERDAM 25 Delta N.V.,, MIDDELBURG Sloecentrale,, VLISSINGEN 28 Provincie Zeeland, GS, MIDDELBURG Waterschap Zeeuwse Eilanden, DB, MIDDELBURG

6 MONDELINGE, SCHRIFTELIJKE EN DIGITALE REACTIES ALFABETISCH OVERZICHT ORGANISATIES 8 COVRA N.V.,, VLISSINGEN 25 Delta N.V., MIDDELBURG 1 Dorpscomité Ritthem, RITTHEM Dorpscomité Ritthem, RITTHEM 15 Energy Resources, s-hertogenbosch 7 EPZ, VLISSINGEN 14 Gemeente Borsele, B&W, HEINKENSZAND 23 Gemeente Vlissingen, B&W, VLISSINGEN 17 Greenpeace, AMSTERDAM 3 NWEA, UTRECHT 18 ProDelta management B.V., ROTTERDAM 28 Provincie Zeeland, GS, MIDDELBURG 16 PvdA afdeling Borsele, NISSE 27 Sloecentrale, VLISSINGEN 21 Staatsbosbeheer, TILBURG 19 Stichting Dorpsraad Nieuwdorp, NIEUWDORP 24 Verbrugge Zeeland Terminals B.V., RITTHEM, Advocatuur & Notariaat, AMSTERDAM 30 Waterschap Zeeuwse Eilanden, DB, MIDDELBURG 20 ZMF, GOES

7 100 1 Inspraakpunt C.GEN electriciteitscentrale Bureau Energieprojecten Postbus AC Den Haag Sloehaven- Vlissingen Ritthem, 29 januari Geachte meneer/mevrouw, Betr.: Zienswijze startnotie m.e.r. C.GEN electriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen Onderstaand vindt u een opsomming van opmerkingen en aanbevelingen onderwerp. m.b.t. bovengenoemd 1. T.a.v. de technische installatie verwijzen wij naar: Advies voor richtlijnen voor het milieueffectrapport t.b.v. waterstofelectriciteitscentrale MWe Europoort-Rotterdam d.d. 4 december 2008/rapportnurnmer De C.GEN waterstofcentrale is ons inziens in hoge mate vergelijkbaar aan de NUON multifuel electriciteitscentrale in de Eemshaven. De plan-mer en besluit-mer moet leiden tot een oprichtingsvergunning, waarin alle aspecten genoemd en beschreven zijn in: Oprichtingsvergunning, wet milieubeheer, verleend aan Nuon Power Projects 1 B.V., Groningen 20 april 2009, Zaaknr , Procedurenr iet alleen de ruimtelijke belangen van de initiatiefnemer (C.GEN) dienen gewogen te worden. 3.1 Onderzoek de gevolgen in al zijn aspecten, van het bedrijfsvoeren met de genoemde installatie voor de direct omwonenden, t.w.: Ritthem, Nieuw- en St. Joosland, Oudedorp, Nieuwdorp en Borssele t.a.v. lucht/emissie, geluid, trillingen, bodem, veiligheid, verkeer en vervoer, opslag van grond- en afvalstoffen, voor de voorkeurslocatie. 3.2 Onderzoek de gevolgen, in al zijn aspecten, voor de direct aan de voorkeurslocatie grenzende voor natuurcompensatie bestemde gebieden, t.w.: Rammekensschor, Schorerpolder, Welzinge, Ritthemse bos (Karnemelkshoek) en de noordelijk gelegen cultuurlandschappen. 3.3 Onderzoek de gevolgen genoemd in punt 3.1 en 3.2 ook t.a.v. de zoekgebieden 1,2 en 3.

8 4. Ruimtelijke inpassing 4.1 Voorkeurslocatie --ro 001 Als voorkeurslocatie geldt het westelijk deel van het huidige Cobelfretterrein, aangevuld met een deel buitendijks gebied. Het Bestemmingsplan "Industrieterrein Vlissingen-Oost" kent naast de onder genoemde nog een beperking, zie hiervoor Bestemmingsplan Vlissingen-Oost, 3 e plan herziening, hoofdstuk 2.2 (blz. 2) n.l.: Het toekomstig gebruik van het westelijk deel van het plangebied is nog onzeker. Er zal evenwel geen handelshaven worden toegestaan, doch een industriële bestemming waarbij rekening wordt gehouden met: - de in het geldende bestemmingsplan opgenomen milieuzonering; - een zone ter breedte van 300 m. langs het meest westelijke deel waarin beperkingen in bedrijfsactiviteiten zullen worden aangebracht als gevolg van en ten behoeve van het voorkomen van negatieve effecten op het beoogde natuurcompensatiegebied aan de westzijde van de Koedijk. 4.2 Onderzoek de effecten van het bouwen, bedrijf voeren, transport, kade- en overslagfaciliteiten van C.GEN t.a.v. deze natuurcompensatiegebieden. Zie ook Startnotie milieueffectrapportage Westersehelde Container Terminal juli Beoordeel in het kader van punt 4.1 en 4.2 de zoekgebieden 1, 2 en Het Rijksinpassingsplan en de Rijkscoördinatieregeling heeft niet ten doel de kwaliteit van woon- en natuurgebieden aan te tasten. Immers de genoemde bedrijfsactiviteit is dominant t.a.v. de voorkeurslocatie. Onderzoek de voor- en nadelen van bovengenoemde m.b.t. de zoekgebieden 1, 2 en 3 in relatie tot het Rijksinpassingsplan en de Rijkscoördinatieregeling. 5. Veiligheid 5.1 Beoordeel de in- en externe veiligheidsrisico's van de totale installatie, inclusief de zich in de installatie bevindende brandstoffen en gassen, en de op het terrein opgeslagen brandstoffen en afvalstoffen, in relatie tot het munitiedepot en overige bedrijfsactiviteiten in de omgeving (domino-effect), voor alle locaties (voorkeurslocatie en de locaties 1,2 en 3) 5.2 Beoordeel het veiligheidsrisico van het munitiedepot (veiligheidszones A = 400 m., B = 600 m. en C = 1200 m.) m.b.t. continue aanwezige personeel, gebouwconstructies, de zich in de installatie bevindende gevaarlijke stoffen, brandstofopslag, overslagfaciliteiten e.d., voor de voorkeurslocatie. 6. Milieuzonering 6.1 Beoordeel de totale bedrijfsactiviteit conform de standaard bedrijfsindeling (SBI) en de categorie indeling van de Staat van Inrichtingen overeenkomstig de basiszoneringslijst van de VNG, m.b.t. het landelijk gebied t.a.v. woningen en kernen, voor de voorkeurslocatie en de locaties 1,2 en 3. Wij stellen het op prijs een ontvangstbevestiging van deze zienswijze van u te mogen ontvangen en op de hoogte gehouden te worden van verdere acties of publicaties. Met vriendelijke groeten, namens het Dorpscomité Ritthem,

9 0021 Inspraakpunt C.GEN electriciteitscentrale Sloehaven- Vlissingen Bureau Energieprojecten Postbus AC Den Haag I I I 2 F d.d. Betr.: Zienswijze startnotie m.e.r. C.GEN electriciteitscentrale Sloeha\'en- lissingen Ritthern, 22 februari 2010 Geachte rneneer-rnevröuv. Onderstaand indt u een opsomming van opmerkingen en aanbe elingen rn.b.t. bo engenoemd onderwerp. Gelieve ondergenoemde punten in te brengen, ten behoe e an het opstellen an richtlijnen voor het milieueffectrapport in deze zaak. I. T.a. v. de technische installatie verwijzen wij naai: Advies voor richtlijnen voor het milieueffectrapport t.b.v. waterstofelectriciteitscentrale MWe Europoort-Rotterdam d.d. 4 december 2008/rapportnummer Zie ook startnotitie hoofdstuk I, 4 en 6. Sloe. 2. De C.GEN waterstofcentrale is ons inziens in hoge mate vergelijkbaar aan de I 0 multi-fuel electriciteitscentrale in de Eemshaven. De plan-mer en besluit-mer moet leiden tot een oprichtingsvergunning. waarin alle aspecten genoemd en beschreven zijn in: Oprichtingsvergunning wet milieubeheer, verleend aan Nuon Power Projects 1 B.V., Groningen 20 april 2009, Zaaknr , Procedurenr, Zie ook startnotitie hoofdstuk I t/m 6, Sloe. 3. Niet alleen de ruimtelijke belangen van de initiatiefnemer (C.GEN) dienen gewogen te worden. Onderzoek de gevolgen in al zijn aspecten,incl. cumulatie effecten van het bedrijfsvoeren met de genoemde installatie voor de direct omwonenden, t.w.: Ritthern, Nieuw- en St. Joosland Oudedorp, Nieuwdorp en Borssele t.a.v. luchtiemissie,lichtvervuiling, geluid, trillingen, bodem, veiligheid, verkeer en vervoer, opslag van grond- en afvalstoffen, voor de voorkeurslocatie. Zie ook startnotitie hoofdstuk 4, Sloe. Onderzoek de gevolgen, in al zijn aspecten, waaronder lichtvervuiling, voor de direct aan de voorkeurslocatie grenzende voor natuurcompensatie bestemde gebieden, t.w.: Rammekensschor, Schorerpolder, Welzinge, Ritthemse bos (Karnemelkshoek) en de noordelijk gelegen cultuurlandschappen. Zie ook startnotitie hoofdstuk 4, Sloe. Onderzoek de gevolgen genoemd in punt 3.1 en 3.2 ook t.a.v. de zoekgebieden 1 2 en Ruimtelijke inpassing 4.1 Voorkeurslocatie Als voorkeurslocatie geldt het westelijk deel van het huidige Cobelfretterrein. aangevuld met een deel buitendijks gebied.

10 Het Bestemmingsplan "Industrieterrein Vlissingen-Oost" kent naast de onder genoemde nog een beperking, zie hiervoor Bestemmingsplan Vlissingen-Oost, 3 e plan herziening, hoofdstuk 2.2 (blz. 2) n.i.: Het toekomstig gebruik van het westelijk deel van het plangebied is nog onzeker. Er zal evenwel geen handelshaven worden toegestaan, doch een industriële bestemming waarbij rekening wordt gehouden met: - de in het geldende bestemmingsplan opgenomen milieuzonering; - een zone ter breedte van 300 m. langs het meest westelijke deel waarin beperkingen in bedrijfsactiviteiten zullen worden aangebracht als gevolg van en ten behoeve van het voorkomen van negatieve effecten op het beoogde natuurcompensatiegebied aan de westzijde van de Koedijk. Zie ook startnotitie punt 3.1.2, hoofdstuk 4, Sloe. 4.2 Onderzoek de effecten van het bouwen, bedrijf voeren, transport, kade- en overslagfaciliteiten van C.GEN t.a.v. deze natuurcompensatiegebieden. Zie ook Startnotie milieueffectrapportage Westersehelde Container Terminal juli Zie ook startnotitie punt 3.1.2, hoofdstuk 4, Sloe. 4.3 Beoordeel in het kader van punt 4.1 en 4.2 de zoekgebieden 1,2 en 3. Zie ook startnotitie punt 3.1.2, hoofdstuk 4, Sloe. 4.4 Het Rijksinpassingsplan en de Rijkscoördinatieregeling heeft niet ten doel de kwaliteit van woon- en natuurgebieden aan te tasten. Immers de genoemde bedrijfsactiviteit is dominant t.a.v. de voorkeurslocatie. Onderzoek de voor- en nadelen van bovengenoemde m.b.t. de zoekgebieden I, 2 en 3 in relatie tot het Rijksinpassingsplan en de Rijkscoördinatieregeling. Zie ook startnotitie hoofdstuk 4 en 6 Sloe. 5. Eerdere publicaties in o.a. de Provinciale Zeeuwse Courant van spreken van een eventuele uitbreiding van het op te stellen vermogen tot 1600 MW. (dus 2 maal het te installeren vermogen zoals genoemd in de onderhavige Startnotitie). Ook de benodigde ruimte 70 ha., wijst hierop. Onderzoek de in deze zienswijze genoemde aspecten onder de punten 3 t/m 6 t.a.v. de bovengenoemde uitbreiding van het te installeren vermogen tot 1600 MW. In de M.E.R. dient rekening te worden gehouden met deze 1600 MW. 6. Veiligheid Beoordeel de in- en externe veiligheidsrisico's van de totale installatie, inclusief de zich in de installatie bevindende brandstoffen en gassen, en de op het terrein opgeslagen brandstoffen en afvalstoffen, in relatie tot het munitiedepot en overige bedrijfsactiviteiten in de omgeving (domino-effect), voor alle locaties (voorkeurslocatie en de locaties I. 2 en 3) Beoordeel het veiligheidsrisico van het munitiedepot (veiligheidszones A = 400 m., B = 600 m. en C = 1200 m.) m.b.t. continue aanwezige personeel, gebouwconstructies, de zich in de installatie bevindende gevaarlijke stoffen, brandstofopslag, overslagfaciliteiten e.d., voor de voorkeurslocatie. Zie ook startnotitie punt 4.7, Sloe. 7. Milieuzonering Beoordeel de totale bedrijfsacti iteit conform de standaard bedrijfsindeling (SBI) en de categorie indeling van de Staat van Inrichtingen overeenkomstig de basiszoneringslijst van de VNG, m.b.t. het landelijk gebied t.a.v woningen en kernen, voor de voorkeurslocatie en de locaties 1,2 en Emissieplafond Beoordeel de voorgenomen activiteit t.a.v. 800 MW. En eventueel toekomstig naar 1600 MW. m.b.t. het vastgestelde emissieplafond in Nederland. Houd hierbij rekening met de diverse productievariabelen, zoals: STEG, STEG en vergasser excl. C02-afvang, STEG en vergasser incl. C02- afvang. Zie ook startnotitie hoofdstuk 5 en 6, Sloe. Wij stellen het op prijs een ontvangstbevestiging van deze zienswijze van u te mogen ontvangen en op de hoogte gehouden te worden van verdere acties of publicaties.

11 10021 VRAGEN INLOOPAVOND STARTNOTITIE G.GEN 1. installatie in 2015 commercieel. Betekent dit dat U dan feitelijk C02 ondergronds opslaat? 2. kunt u enkele locaties noemen waar u C02 ondergronds opslaat? 3. Staat de Ned.wetgeving nu C02 opslag toe? 4. Als u vraag I t/rn. 3 met nee/waarschijnlijk beantwoord hoeveel C02 stoot u dan uit bij 100 % vermogensbedrijfper jaar? Hoeveel C02 stoot uw installatie uit bij maximale benutting C02 afvang? 5. Het Sloegebied is beperkt in omvang en grenst aan kwetsbaar cultuur- en natuurlandschap ( denk aan nationaal landschap /natura 2000 gebieden)en is tevens omringd door dichtbij gelegen dorpen. Bent u bereid, via bijv. convenanten, meer inspanningen te doen ter bescherming van de omgeving, dan wettelijk is vereist? 6. Het bedrijfsvoeren met uw installatie zal de kwaliteit van de leefomgeving niet verbeteren. Wilt u minimaal 5 maatregelen noemen t.b.v. bewoners en natuur om het verlies van kwaliteit te compenseren. 7. Het bedrijfsvoeren met deze centrale vereist gekwalificeerd personeel en management. Hoe gaat u deze kwalificaties borgen? Bent u bereid in Zeeuwse opleidingsinstituten te investeren teneinde bekwaam personeel aan te trekken? 8. Het meest milieuvriendelijke altematiefvoor uw installatie en locatie is het amoveren van de conventionele kolencentrale van EPZ en op deze locatie en naaste omgeving gefaseerd 4 nieuwe eenheden te bouwen. Immers de infrastructuur is, zij het aangepast, grotendeels aanwezig. Tevens is de levensduur van de EPZ kolencentrale beperkt. Deelt u deze visie en bent u bereid samen met EPZ, Provincie en Rijk deze optie te onderzoeken? Ritthem,

12 Met vriendelijke groeten, namens het Dorpscornité Ritthem, Wijkbeheergroep Mortiere Dorpsvereniging Nw. en St. Joosland \0021 Bijlage: vragen inloopavond startnotitie C.GEN.

13 .-rooo a: SenterNoJ(::'I) 0en Haag Aan:Inspraakpunt C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen., r- I_n_g_e~o~~nJ?9~~_d_.d_. -1 Bureau Energieprojecten. _ 9 FEB Postbus I 2509 AC Den Haag. '-:-K-- k (""C.=îiï~,,~;:d--=-' I I enmer: t: u Betreft: Inspraak op de startnotitie m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale; r eet ~singen...--'--~=--=~:pl----j re oord: MWe Waterstofelektriteitscentrale van januari '-_.-.;;...:..;..;;:.;... Kortgene, 7 februari Geachte mevrouw enlof mijnheer, Hierbij ontvangt u mijn op-en aanmerkingen uw voornoemde startnotitie betreffende. Het is beter om de bouw van een grote kernenergiecentrale te bevorderen(zie ook De Bevelandse Bode van pag.6 ), in plaats van nog een centrale te bouwen waarbij fossiele brandstoffen worden gebruikt. Op de Maasvlakte wordt al een centrale gebouwd die fossiele brandstof gebruikt, het is beter hier schaalvergroting toe te passen. In uw startnotitie wordt naar mijn mening te veel gebruik gemaakt van de woorden eventueel en mogelijk, dit geeft weer onduidelijkheden.waarom geeft u niet direct aan, waaraan de installaties de komende 25 jaar dienen te voldoen? Kanttekeningen de notitie betreffende : l.opslag van C02 mag niet opgeslagen worden in de aardbodem onder woongebieden, voedselproductieplaatsen en gebieden(weilanden, visgronden) en niet ter plaatse van natuurgebieden. 2.Zolang er nog geen langdurige ervaring(lo jaar) is opgedaan met een proefproject is de ondergrondse C02-opslag van deze omvang niet aan te bevelen. 3.De producent, beheerder en gebruiker van de C02 is ten alle tijden verantwoordelijk en aansprakelijk voor schade die de mens en zijn milieu bedreigen enlofaantasten. 4.Het bijstoken van schone biomassa dient verplicht gesteld te zijn en niet als een eventuele mogelijkheid gezien te worden. 5.De brandstof overslag, opslag en transport, eveneens de rest-en afvalstoffen betreffende, mag geen overlast van stof en getuid veroorzaken,daarom zijn de volgende 'zaken 'goed te bezien en uit te werken: a.het transport met overstortpunten dient volledig gesloten uitgevoerd te zijn, dus ook aan de onderzijde. b.opslag van stoffen dient gesloten uitgevoerd te zijn, zeer zeker van de rest -en afvalstoffen, alsmede ook de nevenproducten. Indien de kolenopslag open wordt uitgevoerd, dan dient verstoffing tegen gegaan te worden, waarmee en hoe wordt dit probleem opgelost? 6.Bunkers{kolendag-,reststoffen enz.) dienen zodanig groot te zijn dat het transporten slechts 1 keer per dag opgestart hoeft te worden en wel in de daguren. 7.Afval- huis-en vuilwaterstromen hoe worden deze gereinigd, waar gaan deze naar toe? 8.Gedemineraliseerd water is alleen te produceren uit oppervlakte water, tenzij er van overmacht sprake is, hetgeen ten alle tijden vooraf gemeld moet worden aan de bijbehorende overheidsinstantie.indien het gedemineraliseerde water ook gebruikt wordt voor commerciële doeleinden, dan moet dit vermeld te worden. Ik: hoop dat deze op-en aanmerkingen u van goede dienst zijn.hoogachtend en met vriendelijke groet,

14 f-~ I -',..) 1",.",,\ 1 I.:._. ~_.;) Inspraakpunt C.GEN Elektriciteitscentrale Sloehaven- Vlissingen Bureau Energieprojecten Postbus AC Den Haag 1 yy/. _ NWEA Plaats en datum Utrecht, 10 februari 2010 Ons kenmerk Br-secr.218N Uw kenmerk Onderwerp: Zienswijze Startnotitie m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen Geachte heer, mevrouw, Hierbij maken wij graag gebruik van de mogelijkheid onze zienswijze naar aanleiding van de publicatie in de Staatscourant nr. 578 van 14 januari 2010 van de Startnotitie m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven-Vlissingen aan u kenbaar te maken. CO 2 -afvang Volgens de startnotitie (pagina 10, par. 2.2) is het ontwerp van de centrale gericht op een zeer lage uitstoot van fossiel CO 2 dankzij CO 2 -afvang. Maar uit het vervolg van de startnotitie (pagina 19, 2 e alinea) blijkt dat de afscheiding van CO 2 wel in het ontwerp wordt voorzien, maar dat nog niet duidelijk is of de CO 2 wordt afgevangen en zo dit het geval is, op welke wijze de afgevangen CO 2 verwerkt en opgeslagen wordt. Mogelijke procedés worden in het MER beschreven. De startnotitie beschrijft globaal een aantal mogelijke procedés voor de verwerking, afvoer en opslag van de CO 2 Of de CO 2 wordt verwerkt en wordt afgevoerd en opgeslagen is echter nog niet bekend. Zo stelt de startnotitie dat op termijn pijplijninfrastructuur beschikbaar komt, waarmee de CO 2 kan worden afgevoerd, meest waarschijnlijk naar lege aardgasvelden voor de Nederlandse kust. Voor de beoordeling van de milieueffecten van deze kolengestookte centrale is het van groot belang of de schadelijke stoffen, die vrijkomen worden afgevangen en zo dit het geval is op welke wijze deze stoffen worden verwerkt of langjarig worden opgeslagen en wat de milieueffecten hiervan zijn. Beschrijf in het MER de milieueffecten van de centrale zonder CO 2 -afvang en de milieueffecten van de hele keten in geval van afvang, verwerking en langjarige opslag van CO 2 Waterstof-/syngaslevering en warmte-/stoomlevering In de startnotitie worden de mogelijkheden genoemd van de levering van waterstofgas of syngas aan nabijgelegen industrieën en de levering van processtoom of -warmte aan nabijgelegen bedrijven. Deze combinaties zijn energetisch interessant en kunnen het energetisch, milieutechnisch en economisch rendement van deze elektriciteitscentrale positief beïnvloeden. Uit de startnotitie blijkt echter dat deze mogelijkheden wel onderzocht zullen worden, maar dat nog geenszins duidelijk is of, en zo ja, in welke mate hiervan gebruik gemaakt zal gaan worden. Zienswijze NWEA op Startnotitie G.GEN elektriciteitscentrale 1

15 Beschrijf in de basis variant van het MER de situatie waarbij (vrijwel) geen sprake is van levering van waterstofgas of syngas enlof warmte of stoom aan nabijgelegen bedrijven. De kans is namelijk reëel dat in de praktijk de levering van deze gassen enlof warmte kleiner zal zijn dan in de energetisch meest optimale variant. Beschrijf de milieueffecten van alle fasen Bij de vergunning voor elektriciteitscentrales, die gebruik maken van andere energiebronnen, te weten windparken, dienen in het MER ook de milieueffecten als gevolg van onderhoud en ontmanteling en verwijdering te worden beschreven. Uit de startnotitie blijkt niet dat de milieueffecten van deze fasen in dit MER ook beschreven zullen worden. Beschrijf in het MER, net als in MER-en voor andere elektriciteitsproductie-eenheden het geval is, ook de milieueffecten van het onderhoud en de ontmanteling en verwijdering van de C. GEN elektriciteitscentrale. Energiebalans van de elektriciteitscentrale (Life Cycle Analysis) Voor de bouw, de exploitatie, het onderhoud en aan het eind van de levensduur de ontmanteling en de verwijdering of recycling van de restmaterialen is energie nodig. Ook voor de winning van de brandstof, het transport naar de centrale en de afvoer en (langjarige) opslag van het restafval (waaronder eventueel CO 2 ) is energie nodig. Daar tegenover staat dat de C.GEN elektriciteitscentrale gedurende de levensduur elektrische energie produceert. De hoeveelheid (primaire) energie, die nodig is om de elektriciteitscentrale te bouwen, exploiteren, onderhouden, ontmantelen en verwijderen en om de brandstof te winnen aan te voeren en het restafval (waaronder eventueel CO 2 ) af te voeren en op te slaan, wordt vergeleken met de hoeveelheid energie, die gedurende de levensduur met de centrale wordt geproduceerd. Een dergelijke analyse wordt een energiebalans over de levenscyclus of een Life Cycle Analysis (LCA) genoemd. Met behulp van de LCA kan bepaald worden na hoeveel tijd (maanden of jaren) de centrale net zoveel elektriciteit (eveneens uitgedrukt in primaire energie) geproduceerd heeft, als nodig was voor de bouw, exploitatie, onderhoud en ontmanteling en voor de winning en aanvoer van de brandstof en de afvoer en opslag van het restafval. Bereken in het MER de Life Cycle Analysis uitgaande van de hoeveelheid primaire energie, die nodig is voor de bouw, exploitatie, onderhoud, ontmanteling en verwijdering (of recycling) van de centrale inclusief dezelfde analyse voor de winning en het transport van de brandstof en de afvoer en opslag van het restafval. Aanpassing capaciteit elektriciteitsnet Een elektriciteitscentrale is afhankelijk van het hoogspanningsnet voor de afvoer van de geproduceerde elektriciteit. Zonder netaansluiting en voldoende transportcapaciteit is de bouwen bedrijfsvoering van een elektriciteitscentrale zinloos. Een centrale met een vermogen van MW betekent een aanzienlijke vergroting van het huidige elektriciteitsproductievermogen nabij Borssele en in Zeeland. Een centrale met een vermogen van deze omvang bedient een groter gebied dan haar omgeving (Vlissingen, Walcheren of Zeeland). Teneinde de gevolgen voor het milieu als gevolg van de bouwen bedrijfsvoering van de centrale te kunnen beoordelen, dienen ook de gevolgen van de noodzakelijk verzwaringen van het 380 kv elektriciteitsnet in de beoordeling te worden betrokken. Daarbij dient rekening te worden gehouden met cumulatie met andere plannen voor elektriciteitscentrales in deze regio, die eveneens niet gebruik maken van hernieuwbare energiebronnen en/of hoog renderende WKK (in verband met 'voorrang voor duurzaam'). Ook TenneT dringt erop aan dat bij de aanvraag van en besluitvorming over vergunningen voor elektriciteitscentrales de netaansluiting en de noodzakelijke netverzwaring hierbij worden betrokken teneinde te voorkomen dat centrales worden gebouwd op plaatsen waar Zienswijze NWEA op Startnotitie C. GEN elektriciteitscentrale 2

16 de netaansluiting en het transport van de geproduceerde elektriciteit (c.q. de noodzakelijke netverzwaring) uit milieuoverwegingen niet aanvaardbaar zijn. Beschrijf in het MER de milieueffecten van de netaansluiting en de eventuele noodzakelijke netverzwaring. Zonder netaansluiting en netverzwaring is een vergunning voor deze centrale immers zinloos. Relatie met (ontwerp) Nationaal Waterplan en SEV-III In het Nationaal Waterplan is voor de kust van Walcheren het windenergiewingebied Borssele aangewezen. Dit gebied is bestemd voor de realisatie van MW productievermogen door middel van offshore windenergie. Zoals in het Nationaal Waterplan en in PKB deel 3a (kabinetstandpunt) van het SEV-III is aangegeven, moet dit offshore windenergie productievermogen bij Borssele worden aangesloten op het landelijk hoogspanningsnet. Beschrijf in het MER wat het Nationaal Waterplan en het kabinetsstandpunt met betrekking tot het SEV-III betekenen voor de realisatie van de G.GEN elektriciteitscentrale. Invloed op de transitie naar een volledig duurzame elektriciteitsvoorziening Een kolengestookte elektriciteitscentrale met een vermogen van MW en een bedrijfstijd van 8000 uur heeft gevolgen voor de balanshandhaving in het Nederlands hoogspanningsnet. Een kolengestookte centrale is slechts beperkt regelbaar. Het is de bedoeling van de exploitant deze centrale als basis Iast eenheid in te zetten en zoveel mogelijk in vollast te bedrijven. Elektriciteitsproductie-eenheden, die gebruik maken van niet regelbare hernieuwbare energiebronnen, zoals zon, wind en water, zijn in het algemeen goed voorspelbaar, maar minder goed tot slecht regelbaar. Bij deze vorm van elektriciteitsproductie is de productie namelijk afhankelijk van de zoninstraling, het windaanbod en het aanbod van water. De energiebron is weliswaar gratis, maar het aanbod fluctueert. In principe wordt ernaar gestreefd dat vraag en aanbod van elektriciteit op elk moment in evenwicht zijn. Dit systeem wordt balanshandhaving genoemd en wordt verzorgd door de TSO (in Nederland door TenneT). De Rijksoverheid wil op langere termijn een duurzame elektriciteitsvoorziening. In de transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening is naast een toenemend aandeel van productie-eenheden, die gebruik maken van niet regelbare duurzame energiebronnen (zon, wind en water), juist behoefte aan goed regelbare productie-eenheden, die gebruik maken van biomassa of van aardgas. Beperkt regelbare basislast eenheden, zoals de voorgenomen elektriciteitscentrale, kunnen een belemmering vormen in de transitie naar een volledig duurzame elektriciteitsvoorziening. Beschrijf in het MER de gevolgen van de voorgenomen kolengestookte centrale op onder meer de balanshandhaving tijdens de transitie naar een volledig duurzame elektriciteitsvoorziening. Wij zijn desgewenst graag bereid onze zienswijze nader mondeling toe te lichten. Met vriendelijke groet, Nederlandse Wind Energie Associatie NWEA Zienswijze NWEA op Startnotitie G.GEN elektriciteitscentrale 3

17 ..--: Bemie I 000 Lf Fiscaal Juridisch Adviesbureau AANTEKENEN MET HANDTEKENING RETOUR Inspraakpunt C.GEN waterstofelektriciteitscentrale Sloehaven Vlissingen Bureau energieprojecten Postbus AC DEN HAAG - "l J referentie behandeld door kenmerk 2555P HvL datum 11 februari 2010 Betreft: reactie startnotitie m.e.r. C.GEN elektriciteitscentrale Sloehaven -Vlissingen Geachte heer/mevrouw, Namens cliënt treft u hierbij een inspraakreactie aan naar aanleiding van de Startnotitie voor de milieueffectrapportage voor een nieuwe elektriciteitscentrale Sloehaven- Vlissingen. Verzocht wordt deze inspraakreactie te betrekken bij de op te stellen richtlijnen voor het op te stellen milieueffectrapport (of de eventueel op te stellen milieueffectrapporten). Cliënt exploiteert een akkerbouwbedrijf gelegen ten zuiden van het Sloegebied. Zijn woning en grond zijn zeer nabij dit gebied en de te bouwen elektriciteitscentrale gelegen. Dit vormt reden voor cliënt om een inspraakreactie in te dienen. De op te stellen richtlijnen voor het MER zullen straks vermelden welke alternatieven en welke milieugevolgen in het MER worden onderzocht en tot welk detailniveau dit moet gebeuren. Cliënt is van mening dat de huidige startnotitie op onderdelen nog onvoldoende gegevens bevat om te komen tot richtlijnen, op basis waarvan alle milieu- en omgevingseffecten in voldoende mate in beeld kunnen worden gebracht. Onduidelijkheden in de startnotitie Allereerst verzoekt cliënt u om duidelijkheid te geven over de initiatiefnemers van de plan- MER en de besluit-mer. In de startnotitie zelf staat dat de initiatiefnemer voor de plan-mer het Ministerie van Economische zaken is. Voor het besluit-mer zou de initiatiefnemer C.GEN NV zijn. In de kennisgeving is echter vermeld dat de startnotitie door de Ministers van EZ en VROM en C.GEN NV wordt uitgebracht. Cliënt verzoekt u duidelijk aan te geven wie de initiatiefnemers zijn. Postbu» 7iY. j-iljlj 11' I dm l.irsscntstraut /'11 1'I/lIIIClJllkl.:('(",,11"I1II1 f2 I dm 1'1'1(/;11111 (J.f IJ.!-I /11 MI FIl,I' (J-IJ j 1 1 /(I ïij' I"'/Ill/i/ 1'I'/IIidïl/@ 1'I'l1Iil',lI/ Hunkrrkrtt ill"iiiii/1/1/i'/' 12,1 'J..ft.;,.!12 Rabohun]: (is" -_._-" Up allr di,'it. i/c'nen t ututrrc) oprll'twhlt'1l zijn fj, uuu,i.' urnturziid«rrrmdür J1t-:fI1lUIt J lloj1caui'i./t'1l nut (I.r!JrI.. \IIIX. dir ~1l1t,1011t'1 1'i1 zijn bi; t/( t;"ull, I'WI d, J'r'{'hthunh ;/1 I ïrn /t".,d", 11irauriu ntulrrmrrr,','11 bt'ptrl.'illj,[,'(lil d«(j(1ii:'ifj/~,lidiill/lf'id i,\ "PI!('1I1'fIl1'1I

18 .----;--- I OOO~ Op pagina 5 van de startnotitie wordt aangegeven dat de besluit-m.e.r-procedure wordt doorlopen, omdat sprake is van een gecombineerde plan- en besluit-mer. Er wordt dus gekozen voor de meest uitgebreide procedure op grond van artikel 14.4b Wet milieubeheer, waarnaar in de starnotitie ook wordt verwezen. Op pagina 30 wordt echter aangegeven dat de plan-mer en het besluit-mer mogelijk tot één MER-document worden gecombineerd. Dit terwijl artikel 14.4b Wm zonder meer uitgaat van één milieueffectrapport. Cliënt verzoekt u om duidelijkheid te geven over de te volgen procedure en het aantal op te stellen milieueffectrapporten. Importcapaciteit elektriciteit Op pagina 8 van de startnotitie wordt zonder nadere uitleg gesteld dat de importcapaciteit van elektriciteit is bereikt. De binnenlandse elektriciteitsvraag zou moeten worden opgevangen met extra opwekkingscapaciteit. Deze stelling is niet nadere onderbouwd. Dit is wel wenselijk in verband met het navolgende. Uit enkele publicaties van 2009 (bijgevoegd) blijkt dat Nederland vanaf oktober 2009 nettoexporteur van elektriciteit is (volgens Tennet en het Centraal Bureau voor de Statistiek). Ook ontstaan er steeds meer innovatieve mogelijkheden voor de opslag van elektriciteit. Volgens pagina 41 van het eindrapport "Opslag en elektriciteit: status en toekomstperspectief voor Nederland', dat door Utrecht Centrum voor energieonderzoek in augustus 2006 is opgesteld, kunnen netgekoppelde opslagsystemen de grootste bijdrage leveren aan een duurzamere energiehuishouding. In het rapport worden nieuwe recent ontwikkelde technieken beschreven. Zo wordt bijvoorbeeld de pompaccumulatiemethode genoemd, waarbij in tijden van lagere vraag, meestal 's nachts, reservecapaciteit wordt gebruikt om water omhoog te pompen naar een reservoir. Tijdens de piekvraag stroomt het water weer naar beneden en wekt daarbij elektriciteit op. Ook worden andere opslagmethoden beschreven, zoals het Compressed Air Energy System en opslag via batterijen. Het gegeven dat Nederland de afgelopen periode netto-exporteur was van elektriciteit in combinatie met het feit dat er steeds meer mogelijkheden ontstaan voor opslag van elektriciteit, maakt dat een nadere onderbouwing nodig is van de stelling dat extra opwekkingscapaciteit in Nederland nodig is. Mogelijk is op termijn juist minder opwekkingscapaciteit nodig. De recente ontwikkelingen op het gebied van export en opslagmogelijkheden moeten in ieder geval worden meegenomen bij de afwegingen die in het MER worden gemaakt. Interessant in dit verband is ook het in 2006 gepubliceerde tweejaarlijkse Kwaliteits- en capaciteitsplan van Tennet voor de periode Dit rapport bevat een analyse van de schaal waarop wind capaciteit een probleem zou gaan vormen voor het Nederlandse net, waarbij een deel van de opgewekte energie niet inpasbaar is en dus "verloren" gaat (als het niet wordt opgeslagen of aan anderen geleverd). Als oorzaak van de vergrote capaciteit worden onder meer de plannen voor nieuwe energiecentrales aangewezen! De mogelijke nieuwbouw van een elektriciteitscentrale in Borssele kan tot slot ook niet los worden gezien van de mogelijke nieuwbouw en exploitatie van een tweede kerncentrale in Borssele. In het najaar van 2009 is hiertoe een startnotitie door DELTA opgesteld. Een tweede kerncentrale maakt een nieuwe elektriciteitscentrale in Borssele mogelijk overbodig. 2

19 ---- lood Lf Samenvattend verzoekt cliënt het bevoegd gezag in de richtlijnen voor het op te stellen MER een grondige onderbouwing te vragen, waaruit de benodigde opwekkingscapaciteit in Nederland voor de komende jaren blijkt (nut en noodzaak). Hierbij dienen naar de mening van cliënt de volgende zaken te worden betrokken: bestaande opwekkingscapaciteit binnen Europa; nieuwe, reeds geplande projecten waarmee elektriciteit wordt opgewekt binnen Europa; mogelijkheden van opslag van elektriciteit (in Nederland en binnen Europa). Technische levensduur bestaande elektriciteitscentrales Op pagina 9 van de startnotitie wordt gesteld dat een aanzienlijk deel van het Nederlandse productiepark het einde van haar technische levensduur nadert. Dit zou blijken uit het schema op pagina 8. Cliënt is niet duidelijk op welke wijze dit uit het schema blijkt. Elektriciteitscentrales worden volgens de startnotitie gebouwd voor een levensduur van 30 tot 40 jaar. In het Kwaliteits- en capaciteitsplan van Tennet voor de periode wordt daarentegen uitgegaan van een technische levensduur van 40 tot 50 jaar (bij het uitwerken van een aantal scenario's, ten behoeve van een lange termijn visie op het Nederlandse transportnet, zie hoofdstuk 4 van het rapport). De vraag is met welke technische levensduur rekening dient te worden gehouden bij het opstellen van het MER. Cliënt verzoekt het bevoegd gezag er voor zorg te dragen dat hierover duidelijkheid ontstaat door middel van het stellen van richtlijnen hieromtrent. OpslagC0 2 In de startnotitie wordt uitgegaan van 85% afvang van de geproduceerde CO2 Deze CO2 dient elders te worden opgeslagen, bijvoorbeeld in de lege aardgasvelden op de Noordzee (pagina 9). Duidelijk is dat de opslag van CO 2 in den lande veel discussie oproept en zich bovendien grotendeels nog in een experimenteel stadium bevindt. De vraag is of het reëel is bij het op te stellen milieueffectrapport zonder meer uit te gaan van deze opslagmogelijkheid. Verzocht wordt in de richtlijnen op te nemen dat aangetoond dient te worden dat de opslag van CO 2 ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden. Ook dient te worden aangegeven waar deze opslag gaat plaatsvinden. Indien geen of onvoldoende concrete opslagmogelijkheden voor CO 2 voorhanden zijn, heeft dit belangrijke consequenties voor de milieueffecten van de te bouwen elektriciteitscentrale. Gevaren van opslag CO 2 Bij het opslaan van CO 2 wordt, zoals hiervoor al aangegeven, gedacht aan opslag in lege aardgasvelden onder de Noordzee. Bij opslag onder de zeebodem bestaat echter het risico van verzuring van het water (bron: Wikipedia). Ook bestaan er andere gevaren. Zo is CO2 niet inert. Anders dan aardgas gaat CO 2 wel verbindingen aan met ondergrondse gesteenten, cement en leidingen. Door reactie met CO 2 kan het volume tot circa 70% toenemen met bodemstijging tot gevolg. Of dit een eerdere bodemdaling compenseert is onvoorspelbaar gezien het verschillende karakter (bodemdaling door lagere gasdruk in poreus gesteente versus bodemstijging door chemische omzetting van gesteente). Bij het transport van CO 2 per pijpleiding of per schip en bij de ondergrondse opslag onder landbodem dreigen ook nog andere gevaren. Hoewel koolstofdioxide niet giftig is kan het in hoge concentraties wel verstikkend zijn, doordat het de zuurstof verdringt. Ook het transport 3

20 .---;--- I DOOLt van CO 2 en indien van toepassing, de opslag onder land bodem, zullen in de richtlijnen daarom de nodige aandacht dienen te krij gen. Over de nadelen van CO2-opslag is niets vermeld in de startnotitie. Alternatieve locaties Sloegebied In de startnotitie wordt aangegeven dat, omdat de voorgestelde locatie is aangewezen als vestigingsplaats in het Derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV lil), de afweging omtrent mogelijke locaties zich alleen hoeft toe te spitsen op locaties binnen het Sloegebied en niet daarbuiten. Op zichzelf is dit correct, echter aangenomen mag worden dat, mocht uit het op te stellen MER blijken dat de negatieve milieueffecten aanzienlijk zijn, alsnog wordt gekeken naar de 37 andere mogelijke "vestigingsplaatsen" die eveneens in het SEV III worden genoemd. Cliënt vraagt zich overigens wel af waarom in het SEV III geen rangorde in de vestigingsplaatsen is aangebracht voor wat betreft de geschiktheid voor vestiging van nieuwe elektriciteitscentrales. Logisch zou zijn dat bij projecten met aanzienlijke milieuconsequenties een uiterst zorgvuldige afweging van locaties plaatsvindt en niet enkel een afweging van locaties op hoofdlijnen zoals in het SEV III is gebeurd. Met name in verband met het aspect veiligheid (het betreft hier een BRZO-inrichting) zou diepgaander vergelijkend onderzoek moeten plaatsvinden. Ervan uitgaande dat, ondanks het bovenstaande, toch enkel een MER voor de locatie Sloehaven wordt opgesteld, dient in ieder geval rekening te worden gehouden met het volgende. Structuurvisie Borsele In de door de gemeente Borsele op 16 juli 2009 vastgestelde structuurvisie voor de periode wordt het Sloegebied, waarbinnen de nieuwe elektriciteitscentrale gebouwd zou worden, getypeerd als een zeer grootschalig industriegebied, waarbij het contrast met de omliggende open polders en de Westersehelde erg groot is. Het gebied direct ten zuiden en oosten van het Sloegebied is in de Structuurvisie namelijk aangewezen als "Agrarisch- Nationaal Landschap". Dit gebied maakt onderdeel uit van het Nationaal Landschap Zuid- West Zeeland. De waarde van het landschap, bijna direct aansluitend aan de mogelijke nieuwbouwlocatie hangt volgens de structuurvisie nauw samen met de cultuurhistorische ontstaansgeschiedenis. De percelen in de Borsselsepolder en het dorp Borssele zijn planmatig aangelegd. De gebiedsindeling is gebaseerd op een "renaissancestructuur". De strategie voor dit gebied is om de renaissancestructuur te behouden en daar waar mogelijk te versterken. De vraag is dan ook in hoeverre deze strategie wordt aangetast door het bouwen van een nieuwe elektriciteitscentrale, met alle daarbij behorende verkeersstromen. Bij de keuze voor één van de verschillende alternatieven dient derhalve nadrukkelijk rekening te worden gehouden met de uitgangspunten in de Structuurvisie. Nationaal Landschap Omdat er in de directe omgeving, naast het in de startnotitie genoemde Natura 2000-gebied, sprake is van bovengenoemd Nationaal Landschap Zuid-West Zeeland, dienen de effecten op dit Nationaal Landschap en de hiervan onderdeel uitmakende Borsselse Polder goed in beeld te worden gebracht. 4

21 Duurzame inrichting Verder houdt de strategie voor het Sloegebied (beoogde bouwlocatie) volgens de hiervoor genoemde structuurvisie in dat bij verdere ontwikkeling van het Sloegebied de mogelijkheden in kaart worden gebracht om op duurzame wijze het terrein in te richten. Hierbij wordt gezocht naar mogelijkheden om zuinig om te gaan met het gebruik van grondstoffen water en energie. Ook een duurzame inrichting van het terrein vormt dus nadrukkelijk punt van nader onderzoek, waarop bij het opstellen van richtlijnen voor het MER uitvoerig dient te worden ingegaan. Waardedaling bedrijf en woning cliënt De realisatie van een nieuwe elektriciteitscentrale heeft een nadelig effect op de waarde van de percelen landbouwgrond, de (bedrijfs)opstallen en de woning van cliënt. Gedacht moet onder meer worden aan aanzienlijke risico's op het gebied van veiligheid, verslechtering van de luchtkwaliteit, horizonvervuiling, geluidsoverlast en verkeersoverlast. Ook hierop dient bij het opstellen van richtlijnen voor het MER uitvoering te worden ingegaan. Verzocht wordt deze. akreactie te betrekken bij de op te stellen richtlijnen voor het in verband met de ele riciteitsc trale op te stellen MER. Hoogachtend, 5

22 Alle Nederland sinds oktober 2009 netto-exporteur van elektriciteit.j c Page 1 of2 Persberichten per bedrijf Registreer J..Q9.i.n DI AIlePersberichten Home Rs Feed" 0\',,, Ons Contact SItemap!:i2!:tl.S\ BUltenlaol! Nederland sinds oktober 2009 netto-exporteur van elektriciteit Zoeken Nederland sinds oktober 2009 netto-exporteur van elekbiciteit DcOr no.a.u G.publicetud GI t ren Buitenland Fors minder betalen LageEnergiepriJzen.Vergelijk en stap over naar NederlandEnergie! Nederland is sinds oktober 2009 netto-exporteur elektriciteit Lagere energlerekenlng7 Bespaarvele euro's perjaar. Bekijk direct uw voordeeil Ad, doorcoogle van constateren het Centraal Bureau voor de Statistiek en landelijke elektriciteitstransporteur TenneT. De laatste drie maanden van het jaar Is de export van elektriciteit naar de omliggende landen groter dan de import. elektriciteitsprijs Een van de oorzaken Is de lagere in Nederland ten opzichte van de TENNET prijzen in de omliggende landen. Over heel 2009 gezien is Nederland echter nog steeds een Importeur van elektriciteit. Nederland heeft In december 1,3 miljoen MWh aan elektriciteit geëxporteerd. Bekijk alle persberichten van Tenne naar België, Duitsland en Noorwegen Daartegenover staat een Import van 1,1 miljoen MWh.ln het vierde kwartaal van 2009 zijn de prijzen voor elektriciteit in Nederland lager geweest dan In omringende landen voornamelijk door een afnemend verbruik als gevolg van de economische crisis en door de sterke daling van gasprijzen. Omdat het Nederlandse productiepark voornamelijk centrales heeft dit een sterker effect op de elektriciteitsprijzen bestaat uit gasgestookte dan in Duitsland. Daar bestaat het productiepark grotendeels uit kolencentrales. Hierdoor Is er meer naar Duitsland geëxporteerd. België heeft vanaf oktober veel elektridtelt uit Nederland geïmporteerd omdat frankrijk een verminderde productiecapaciteit heeft vanwege grootschalig onderhoud aan centrales. Samen met de altijd stijgende vraag naar elektriciteit elektriciteitsprijzen In Frankrijk. In de herfst en winter zorgt dit voor hogere Pensbericht opties En" ~JIdit per'5t'er dot ljtllit ~~Jst:~nct-t 'J(!efJ oe (1~n f \I' neten ~neq T",r~ i'i'n Jcc-q te!f':!\,;o' Persbericht versturen? Persberichten verstuurt u eenvoudig en effectief vla AliePersberlchten.nl. Een persbericht versturen kost bij ons eenmalig 49 euro Inclusief BTW. Lo in Pensberich1Bn ontvangen? Pensberichten via V'",,-,0' ~ I u Icjevar te p(;i5bejtchtf!. orl ~ oen? :l!:rr..) I Pensberic P~'~" n vla Rss De extra uitgevoerde elektriciteit Is In Nederland vooral geproduceerd In aardgascentrales. In oktober 2009 Is meer dan 1 miljard m3 aardgas Ingezet voor productie van elektriciteit. Het Is nog niet eerder voorgekomen dat in één maand zoveel aardgas Is ingezet. Er zijn vooral enkele gascentrales met hoog rendement die hoge productie hebben gedraald. Door het hoge rendement en de relatief lagere aardgasprijs liggen deze centrales zeer gunstig in de markt. Pe!sberichlen vinden CBS Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft tot taak het verzamelen en bewerken van gegevens met als doel het publiceren van statistieken ten behoeve van praktijk. wetenschap. Naast de verantwoordelijkheid belast met de productie van Europese (communautaire) TenneT TSO B.V. Als exploitant van het transportnet beleid en voor de nationale (officiële) statistieken Is het CBS ook statistieken. en beheerder van het nationale hoogspanningsnet is TenneT verantwoordelijk voor de 'snelwegen' van het Nederlandse elektriciteitsnet (met een totale lengte van 9000 kilometer), beheer van het landelijk transportnet Nederlandse elektriciteitsvoorziening. dat alle regionale netten en het Europese net met elkaar verbindt. Naast het bewaakt TenneT de betrouwbaarheid en de continuïteit van de Om de import en export te faciliteren Investeert TenneT de komende jaren in een aantal nieuwe interconnecties bijvoorbeeld een vierde interconnectie met Duitsland (Doetlnchem-Wesel), en kabels naar Groot Brittannlê (BrltNed) en Denemarken (COBRA). Hierdoor zullen de energieprijzen In Europa nog meer naar elkaar toe groeien en zal de consument de Juiste prijs betalen voor elektriciteit. I n Categorieên -. CaIegor1eên A ~tt,n e 1 F\,r'rl..)n!"'jl~. (v JI ; li.t.:. h rcc'lil <c Day Ahead genomlneelde lrnport en exportvolumes BUitenland 2009 (pdf 588,54 Kb) Day Ahead genomideerde Import en exportvolumes NorNed 2009 (pdf 588,60 Kb) Day Ahead genomineerde import en exportvolume. Beigi" 2009 (pdf 588,8B Kb) Day Ahead genomineerde Import en exportvolumes Duitsland 2009 (pdf 589,22 Kb) Populaire bedrtven -C! 1-.r.. '. C "'I)