De grote vervuiler: hoe de luchtvaart wil blijven groeien
|
|
- Rosalia Devos
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 van :39 nrc.nl De grote vervuiler: hoe de luchtvaart wil blijven groeien Mark Duursma 14 oktober minuten De sprekers stonden naast drie felgroene olievaten met daarop de tekst sustainable aviation fuel (duurzame luchtvaartbrandstof). Er was kraanwater in karaffen, in plaats van bronwater in plastic flesjes. Een van de sponsors compenseerde de CO 2 -uitstoot van de vluchten van alle deelnemers. Bijna 400 vertegenwoordigers van de luchtvaartindustrie kwamen begin oktober bijeen in Genève voor een tweedaagse conferentie van ATAG (Air Transport Action Group). Dit is de club binnen de sector vliegtuigfabrikanten, luchtvaartmaatschappijen, luchthavens, beleidsmakers die de wereldwijde luchtvaart probeert te verduurzamen. Op de tiende verjaardag van ATAG was er veel tevredenheid over wat er de afgelopen jaren is bereikt, maar ook het besef dat het echte werk nog moet beginnen. De luchtvaart ligt onder vuur. Ja, de economische voordelen zijn groot miljoenen banen, vrachtvervoer. Ja, we vliegen graag vorig jaar werden 4,1 miljard passagiers vervoerd. Van alle toeristen stapt 57 procent in een vliegtuig. Maar we worden wel steeds kritischer over vliegen: klimaatverandering door broeikasgassen, gezondheidsrisico s door fijnstof, geluidshinder. Budgetmaatschappijen die hun personeel uitbuiten.
2 e grote vervuiler: hoe de luchtvaart wil blijven groeien 2 van :39 Toeristensteden die de drukte niet aankunnen. Is het milieubewuster om met de trein te reizen? Lees ook: Iedereen heeft het ineens over reizen per trein Reislustige middenklasse Het echte probleem is de verwachte groei. De luchtvaart groeit met 5 procent per jaar. In 2036 vliegen naar schatting van de verenigde luchtvaartmaatschappijen 7,8 miljard mensen, bijna een verdubbeling van het aantal van De groei vindt vooral plaats in Azië. Met de welvaart groeit de reislust van de middenklasse van China en India. Nu draagt luchtvaart ruim 2 procent bij aan de wereldwijde uitstoot van CO 2. Zonder maatregelen ligt dat aandeel in 2050 naar verwachting rond de 20 procent. Terwijl andere sectoren hun emissies terugdringen, groeit luchtvaart door. Luchtvaart wordt de grote vervuiler. Er moet dus iets gebeuren. Eigen initiatieven zijn noodzakelijk om maatschappelijk draagvlak te houden, weet de branche. Dus ging het in Genève over alternatieve brandstoffen, elektrisch vliegen, compenseren van CO 2, minder plastic aan boord, meer vrouwelijke piloten (ook een gelijke man-vrouwverdeling valt
3 3 van :39 onder duurzaamheid). De grote vraag: is het genoeg? Jeff Poole, voorman van de luchtverkeersleiders, in zijn slotwoord: Ik hoop dat de kinderen van nu over twintig jaar tegen ons zeggen: jullie hebben het goed gedaan. Lord Adair Turner, voorzitter van de denktank Energy Transition Commission, hield de sector voor dat het wel wat ambitieuzer mag. Hij pleitte voor zero emission (CO 2 -uitstoot naar 0) in Met flinke extra kosten voor de consument is dat een haalbaar doel, volgens Turner. Hij kreeg weinig bijval. Luchtvaart kreeg geen eigen doelen in het klimaatakkoord van Parijs uit Wel zijn er drie zelf opgelegde doelen uit 2009: jaarlijks 1,5 procent brandstofbesparing tot 2020, CO 2 -neutrale groei vanaf 2020 en halveren van de omvang van CO 2 emissie uit 2005 in Doel 1 is gehaald, doel 2 staat in de steigers (zie oplossing 1), doel 3 wordt het moeilijkst. Kenmerk van alle initiatieven van de luchtvaartsector, bleek ook in Genève, is dat de groei door kan gaan. Van minder vliegen is geen sprake, alleen van anders vliegen. Brandstof is een grote kostenpost voor luchtvaartmaatschappijen, dus zuiniger vliegen is goed voor de planeet én voor de portemonnee. Inzet voor het algemeen welzijn gaat naadloos samen met financieel eigenbelang. Roep om meer actie Buiten de sector groeit de roep om meer actie. Milieuorganisaties, bewonersgroepen rond vliegvelden, politieke partijen; ze nemen geen genoegen met zuiniger vliegen, ze willen minder vliegen. De klimaatdoelen kunnen volgens hen alleen worden gehaald als de groei van de luchtvaart wordt afgeremd of
4 4 van :39 zelfs stopgezet. Ook in Nederland, waar de uitbreiding van Lelystad Airport en de groei van Schiphol ter discussie staan, speelt deze tegenstelling. Tegelijk met de ATAG-conferentie presenteerden twintig Nederlandse partijen, aangevoerd door KLM en Schiphol, een actieplan met klimaatmaatregelen. Lees ook: EasyJet: Schiphol stimuleert schoner vliegen onvoldoende Hun claim dat hierdoor in procent minder CO 2 wordt uitgestoten werd meteen onderuitgehaald. De 35 procent geldt ten opzichte van verwachte groei in 2030 en is dus geen absolute reductie. Met het plan zijn de emissies van 2030 gelijk aan die van 2007: 11,3 miljoen ton. Veel maatregelen zijn al ingezet of gepland. De verdienste van het plan is vooral dat alles nu op een rijtje staat. KLM-topman Pieter Elbers maakte bij de presentatie duidelijk dat een rem op de groei voor hem niet aan de orde is. We gaan niet terug naar het stenen tijdperk, zei hij volgens De Telegraaf. In de Volkskrant was het de tijd van de paardentram. Stilstand is taboe in luchtvaartland. De tot 2021 geldende limiet op het aantal
5 5 van :39 vluchten op Schiphol is KLM een gruwel. Voorlopig is van stilstand geen sprake. In september steeg het aantal passagiers dat via Schiphol reisde met 2,2 procent ten opzichte van vorig jaar, naar 6,4 miljoen passagiers. Er waren minder vluchten; de vliegtuigen worden groter. Vijf oplossingen voor groener vliegen: 1. Compensatie van CO2 De trots van de luchtvaartsector heet CORSIA: Carbon Offset and Reduction Scheme for International Aviation. Twee jaar geleden spraken 191 landen, verenigd in VN-organisatie ICAO, af dat de groei van CO 2 -uitstoot door de internationale luchtvaart vanaf 2020 wordt gecompenseerd. De eerste stap van dit plan voor carbon neutral growth begint op 1 januari: vanaf 2019 moeten alle luchtvaartmaatschappijen hun brandstofverbruik en CO 2 -uitstoot registreren en melden. Luchtvaartmaatschappijen gaan hun emissies compenseren door te investeren in milieuprojecten die duurzame energie bevorderen of uitstoot van CO 2 beperken. Denk aan projecten voor energiebesparing, alternatieve energie, bosbouw of natuurbescherming, meestal in ontwikkelingslanden. In de eerste fase, van 2021 tot en met 2026, doen landen vrijwillig mee. Pas vanaf 2027 is deelname aan CORSIA verplicht. Milieu-organisaties zijn kritisch over het plan. De proeffase duurt te lang, de kwaliteit van de compensatieprojecten is onzeker, er kan gesjoemeld worden door de reductie twee keer te tellen. De Europese Unie heeft een eigen klimaatmaatregel voor de luchtvaart. Bij EU ETS, tijdelijk buiten werking voor vluchten van en naar de EU, gaat het om handel in CO 2 -emissies in plaats van
6 6 van :39 compensatie. Vooralsnog blijven beide systemen naast elkaar bestaan. 2. Duurzame brandstof Wetenschappers zijn hard op zoek naar een milieuvriendelijk alternatief voor kerosine op basis van aardolie. Met een potentiële reductie van 80 procent is duurzame brandstof, biologisch of synthetisch, het effectiefste middel om CO 2 -uitstoot van de luchtvaart te verminderen. Wel zijn er nog twee grote barrières: het is twee à drie keer zo duur als fossiele brandstof, en er is te weinig van beschikbaar. Overheidsmaatregelen zijn noodzakelijk om de schaal omhoog en de prijs omlaag te brengen. Duurzame biobrandstof gaat niet ten koste van landbouw- of bosgrond, maar wordt gemaakt uit frituurvet of residuen uit bosen landbouw, zoals houtsnippers. Promovendus Sierk de Jong berekende dat voor 10 miljard euro alle vluchten binnen de Europese Unie op 8 procent biobrandstof kunnen vliegen. Mogelijk kansrijker is synthetische kerosine. Zoals Power-to- Liquid brandstof, waarbij CO 2 en waterstof als grondstoffen worden gebruikt. Voorwaarde is dat de elektriciteit voor dit proces uit duurzame bronnen komt. Waterstof heeft als nadeel dat de opslag veel ruimte kost. De ambities zijn groot. De luchtvaartmaatschappijen willen in 2025 een miljard passagiers op duurzame brandstof laten vliegen. De Nederlandse luchtvaart wil duurzame brandstof produceren in Nederlandse fabrieken. 3. Nieuwe vliegtuigen Elk nieuw vliegtuigtype is 15 tot 20 procent zuiniger en stiller dan
7 e grote vervuiler: hoe de luchtvaart wil blijven groeien 7 van :39 zijn voorganger. Vliegtuigbouwers Boeing en Airbus steken miljarden in de ontwikkeling van efficiëntere motoren, lichtere materialen en betere aerodynamica. Zowel voor de middellange als de lange afstand hebben beide fabrikanten nu modellen op de markt die de komende jaren veel oudere vliegtuigen zullen vervangen. Dat is meteen ook een probleem: omdat de orderboeken van Boeing en Airbus vol zitten voor de komende zeven jaar, is er weinig prikkel om radicale innovatie na te streven. Een vliegtuig gaat tientallen jaren mee. Het klassieke vliegtuigtype van een buis met vleugels voldoet nog steeds. De ontwikkeling van een zuiniger model, bijvoorbeeld één grote vleugel, laat op zich wachten. Elektrisch vliegen spreekt het meest tot de verbeelding. Vanwege de omvangrijke batterij die nodig is gaat het vooralsnog om kleine vliegtuigjes, bijvoorbeeld van het Sloveense bedrijf Pipistrel (die ook neer kunnen storten, bleek dit weekend in Groningen). Op de ATAG-conferentie wekte de chef elektrificatie van Airbus verbazing met zijn voorspelling dat er al tussen 2030 en 2040 een elektrisch vliegtuig voor honderd passagiers kan worden gebruikt. Concurrent Boeing noemt geen jaartal, maar alom verwacht men elektrisch vliegen op commerciële schaal pas na Slimmer vliegen De luchtvaart kan veel brandstof, en dus CO 2, besparen door meer efficiëntie, zowel in de lucht als op de grond. Vliegtuigen volgen steeds nauwkeuriger de zuinigste route, met de minste weerstand. Geleidelijk in plaats van stapsgewijs klimmen en dalen bespaart veel brandstof en maakt minder herrie. Op vliegvelden zijn veel verbeteringen mogelijk, bijvoorbeeld door
8 8 van :39 elektrisch taxiën. De grootste winst kan worden geboekt door meer internationale samenwerking van luchtverkeersleidingen. Politieke en nationale belangen staan hier echter in de weg. Europa streeft al lange tijd vergeefs naar één Europees luchtruim, de Single European Sky (SES). Volgens de Europese Commissie kost het huidige zigzagvliegen door Europa jaarlijks 5 miljard euro en tot 50 miljoen ton CO 2 -uitstoot. De trein op afstanden tot 500 kilometer is ook een vorm van slimmer vliegen, die zelfs door KLM wordt bepleit. Echter: de reistijd is lang, aanleg van de infrastructuur is duur, een vliegticket is goedkoper. 5. Duurdere tickets Dit is de oplossing die binnen de luchtvaartsector taboe is en daarbuiten het meest wordt gepropageerd. Maak vliegen duurder, zodat mensen niet voor een weekend naar Barcelona of een week naar Mexico vliegen. Of naar Canada om te skiën, omdat er in de Alpen geen sneeuw meer ligt. Dat de prijzen eigenlijk te laag zijn, blijkt ook uit de geringe marges: de gemiddelde winst op een ticket, wereldwijd, is minder dan 10 dollar. Tegenstanders van luchtvaartgroei pleiten voor invoering van accijns op kerosine en btw op tickets. Maatschappijen verweren zich daartegen door te wijzen op heffingen en voorzieningen op luchthavens die ze al moeten betalen. Het kabinet wil per 2021 een vliegtaks invoeren: 3,80 euro voor Europese vluchten, 22 euro voor intercontinentale vluchten. De geschatte opbrengst is 200 miljoen euro per jaar. De milieuwinst is gering, blijkt uit onderzoek, maar voor het kabinet is dat wel het
9 9 van :39 argument voor invoering. Het is heel vreemd om de meest vervuilende vorm van vervoer niet te belasten, zei staatssecretaris Menno Snel (Financiën, D66) in NRC.
Laat uw stem horen! Maak nu bezwaar tegen de vliegtaks!
Laat uw stem horen! Maak nu bezwaar tegen de vliegtaks! In het regeerakkoord staat het voornemen om per 2021 opnieuw een vliegtaks in te voeren. Het is onvoorstelbaar dat de overheid zich twee keer aan
Nadere informatieKlimaatverandering & Eindhoven Airport. Cas van Kleef Campagneleider Luchtvaart
Klimaatverandering & Eindhoven Airport Cas van Kleef Campagneleider Luchtvaart cas.van.kleef@greenpeace.org 3x probleem 1. Rap groeiende CO2-uitstoot & klimaat non-co2-emissies (2-5x) 2. Groeiende geluidsoverlast
Nadere informatieKLM-bijdrage aan de Internetconsultatie Belasting op Luchtvaart
KLM-bijdrage aan de Internetconsultatie Belasting op Luchtvaart Vraag 1 Hoe kijkt u aan tegen deze aspecten van een belasting op luchtvaart? Zijn er onderwerpen die u in dit verband onder de aandacht wil
Nadere informatie2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden.
Stelling door T. 1429 woorden 12 juni 2014 7,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Stelling 1: openbaar vervoer moet gratis worden 1: km autorijden levert dan per passagier gemiddeld zeven keer
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieNov 2018 verkiezingen ORS Vertegenwoordiger kan Peter /of vervanger zijn (specialist DR 2.0) Waar sturen we onze vertegenwoordiger mee op pad?
Nov 2018 verkiezingen ORS Vertegenwoordiger kan Peter /of vervanger zijn (specialist DR 2.0) Waar sturen we onze vertegenwoordiger mee op pad? Wat vinden wij als DR op belangrijke thema s? Moeten we als
Nadere informatieSchiphol, 12 september 2019 Arie Bleijenberg Koios strategy Hoe verder? Hoe duurzaam?
Schiphol, 12 september 2019 Arie Bleijenberg Koios strategy www.ariebleijenberg.nl Hoe verder? Hoe duurzaam? NASA 2018, Met office 2019, LOLA 2019 Trend CO 2 wereldluchtvaart past niet binnen Parijs Peeters
Nadere informatieKnegsel 19 november Presentatie Hans Buurma (WTL)
Knegsel 19 november 2016 Presentatie Hans Buurma (WTL) Schiphol tot 2020 Dertig jaar mainportbeleid o kleine thuismarkt, zeer veel overstappers Aldersakkoord in 2015 gereed o gelijkwaardigheidscriteria:
Nadere informatieMinder en duurzamer vliegen?
Minder en duurzamer vliegen? Over klimaat en luchtvaart Paul Peeters (Breda University of applied sciences) Noordwijk, 15-11-2018 Vliegen is prachtig, maar er is ook dit 95% van de gletschers verdwijnt
Nadere informatieSchiphol, 12 september 2019 Arie Bleijenberg Koios strategy Hoe verder? Hoe duurzaam?
Schiphol, 12 september 2019 Arie Bleijenberg Koios strategy www.ariebleijenberg.nl Hoe verder? Hoe duurzaam? NASA 2018, Met office 2019, LOLA 2019 Trend CO 2 wereldluchtvaart past niet binnen Parijs Peeters
Nadere informatieVraag 1 Kent u het bericht Leading airlines failing to plan for long haul on climate, warns influential investor initiative? 1
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
Nadere informatieGeachte commissarissen, leden van het Europees Parlement, collega s,
Speech door staatssecretaris Dijksma van Milieu op de Klimaatsessie over burgerluchtvaart en zeescheepvaart tijdens de gezamenlijke Informele Transport- en Milieuraad op 15 april 2016. Geachte commissarissen,
Nadere informatieLRN Lunchsessie. Duurzame Luchtvaart. 12 september 2018
LRN Lunchsessie Duurzame Luchtvaart 12 september 2018 12 September 2018 Inhoud 1. Politieke context 2. Nederlandse inzet 3. Organisatie in het Haagsche 4. Vragen 2 Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
Nadere informatie5 mei Onderzoek: Vliegverkeer in Nederland
5 mei 2018 Onderzoek: Vliegverkeer in Nederland Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatieAgendapunt 8. Beraad Vlieghinder moet minder (BVM2) Landelijk Bewonersberaad Luchtvaart (LBBL) BVM2
Agendapunt 8 Beraad Vlieghinder moet minder (BVM2) Landelijk Bewonersberaad Luchtvaart (LBBL) 1 BVM2 Beraad waaraan deelnemen: 10gebodenvoorEA Geen Vluchten na Elven (GVNE) BOW BMF Doel: Gezamenlijk de
Nadere informatieVliegen in de toekomst. Door Thomas Rugers, Sven Bouwmeester, Steijn Strikkers en Jelmer Egberts.
Vliegen in de toekomst Door Thomas Rugers, Sven Bouwmeester, Steijn Strikkers en Jelmer Egberts. 1 Hoofdstuk indeling 1. Inleiding Blz. 3 2. Hoe zien de vliegtuigen er in de toekomst uit? Blz. 4 3. Gaan
Nadere informatieACTUEEL FORUM
ACTUEEL 10 acht ceo s over de klimaattop 2015 Waarom Parijs moet slagen Na de mislukking van de klimaattop in Kopenhagen, is alle hoop gevestigd op die in Parijs. Na 30 november zal blijken of de politiek
Nadere informatieLuchthavens in Nederland
Fact Sheet Luchthavens in Nederland In deze fact sheet worden de belangrijkste feiten, cijfers en ontwikkelingen weergeven die over de Nederlandse luchthavens gaan. Alleen de luchthavens die aangesloten
Nadere informatieSuggesties reactie op internetconsultatie Omgevingsraad Schiphol
Suggesties reactie op internetconsultatie Omgevingsraad Schiphol Vraag 1. Ontwikkeling Schiphol na 2020 Schiphol heeft afgelopen jaren het afgesproken plafond van 500.000 vliegtuigbewegingen (optelsom
Nadere informatieDe rol van brandstof en vliegtuig
Emissieloze luchtvaart in 2050? De rol van brandstof en vliegtuig Paul Peeters, Breda University of Applied Sciences; Utrecht, 24-05-2019 Alternatieve brandstof noodzakelijk Emissieloze vliegtuigen vanaf
Nadere informatieVraag 1. Antwoord ter inspiratie
Vraag 1. Hoe kijkt u aan tegen deze aspecten van een belasting op luchtvaart? Zijn er onderwerpen die u in dit verband onder de aandacht wil brengen en zo ja, kunt u deze Het principe van de vervuiler
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieMiljoenennota in begrijpelijke taal
Samenvatting Miljoenennota in begrijpelijke taal D66 krijgt het voor elkaar 20180920102008_1837.adpro.indd 1 9/20/2018 10:20:25 AM Wat is de Miljoenennota? 2 Elk jaar presenteert de minister van Financiën
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Ontwikkeling Eindhoven Airport. Oerle. 27 november 2017
Informatiebijeenkomst Ontwikkeling Eindhoven Airport Oerle 27 november 2017 1 Beraad Vlieghinder Moet Minder Initiatiefnemers: (BVM2) Belangenvereniging Omwonenden Welschap Brabantse Milieu Federatie 10
Nadere informatieQuick Scan Schiphol na 2020
Quick Scan Schiphol na 2020 Samenvatting en conclusies Het mainportbeleid voor Schiphol is al tientallen jaren op volumegroei gericht. Het kabinet lijkt dit te willen voortzetten. Dit leidt tot een verhoogde
Nadere informatie28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs
28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatie6,2. Spreekbeurt door een scholier 2278 woorden 22 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Schiphol; onbeperkt of zijn er grenzen?
Spreekbeurt door een scholier 2278 woorden 22 januari 2007 6,2 8 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Schiphol; onbeperkt of zijn er grenzen? Inleiding Een paar jaar geleden heeft de overheid de omvang van
Nadere informatieHet economisch belang van luchtvaart. Is stilstand of krimp slecht voor Nederland?
Het economisch belang van luchtvaart Is stilstand of krimp slecht voor Nederland? CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL A8-0258/36. Amendement. Peter Liese namens de PPE-Fractie
8.9.2017 A8-0258/36 36 Artikel 1 alinea 1 punt -1 bis (nieuw) Richtlijn 2003/87/EG Artikel 3 quinquies lid 2 Bestaande tekst 2. Vanaf 1 januari 2013 wordt 15 % van de rechten geveild. Dit percentage kan
Nadere informatieOntwikkelingen Nederlandse luchtvaart. Een beknopt overzicht
Ontwikkelingen Nederlandse luchtvaart Een beknopt overzicht Ontwikkelingen Nederlandse luchtvaart Een beknopt overzicht Dit rapport is geschreven door: Jasper Faber Eric Tol Wilhelmina van Wijlen Delft,
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatieSchoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer
Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer Martine Uyterlinde, ECN Beleidsstudies, 14 mei 2007 www.ecn.nl Coalitieakkoord Onze ambitie is dat Nederland de komende kabinetsperiode grote stappen
Nadere informatieVliegveld Eindhoven en milieu en klimaat in Meerhoven
Vliegveld Eindhoven en milieu en klimaat in Meerhoven Bijeenkomst in De Hangar op 05 juli 2017 Bernard Gerard, secretaris BVM2, Zit in BVM2 namens Milieudefensie. bjmgerard@gmail.com www.bjmgerard.nl Deze
Nadere informatieElektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in
Nadere informatieWerkvel opdracht 16 (Wat hebben politieke partijen met Europa en het klimaat?)
Werkvel opdracht 16 (Wat hebben politieke partijen met Europa en het klimaat?) Toelichting op de opdracht In deze opdracht gaan jullie onderzoeken hoe de Nederlandse politieke partijen over de Europese
Nadere informatieEen nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers
Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2016 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen
Nadere informatieHANS ONKENHOUT MARTIJN VAN DER VEEN AMSTERDAM, MEI 2013
ACHTERBANPEILING De achterban van Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu en de Natuur- en Milieufederaties aan het woord over toekomst van de energievoorziening in Nederland. HANS ONKENHOUT MARTIJN
Nadere informatieDe maatschappelijke kosten en baten van een luchthaven in zee moeten in beeld komen
! Terug naar Krant Bas ter Weel, Carl Koopmans, Rogier Lieshout Opinie 14 uur Tekst Krant " # 5 reacties $ % De maatschappelijke kosten en baten van een luchthaven in zee moeten in beeld komen Opinie Carl
Nadere informatieOnze koning zou op Prinsjesdag een klimaatbegroting moeten voorlezen
1 van 6 09-08-17 07:21 nieuws.achmea.nl Onze koning zou op Prinsjesdag een klimaatbegroting moeten voorlezen 7-9 minuten Leo Meyer is met pensioen, maar ook weer niet. Hij werkte jarenlang in de energiesector
Nadere informatieEuropese Raad WERKBLAD
Europese Raad Jullie vinden het belangrijk dat mensen sneller en goedkoper met de trein kunnen reizen tussen Europese hoofdsteden. Zo hoeft niet iedereen meer in het vliegtuig te stappen voor korte afstanden.
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Ontwikkeling Eindhoven Airport. Veldhoven. 22 Februari 2018
Informatiebijeenkomst Ontwikkeling Eindhoven Airport Veldhoven 22 Februari 2018 1 Beraad Vlieghinder Moet Minder Initiatiefnemers: (BVM2) Belangenvereniging Omwonenden Welschap Brabantse Milieu Federatie
Nadere informatieEen nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers
Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2014 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen
Nadere informatieWat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?
Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de
Nadere informatie11 september 2001; de oorlog in Irak; de SARS epidemie; de fusie tussen Air France en de KLM; de opkomst van de goedkope luchtvaartmaatschappijen.
Kan Schiphol de reizigers nog wel aan in 2020? Eric Kroes Directeur van Significance Hoeveel luchtreizigers zijn er op Schiphol te verwachten in 2020? Kan de luchthaven die aantallen nog wel aan? Levert
Nadere informatiePresentatie regionale PvdA over Eindhoven Airport dd 22 februari 2018
Presentatie regionale PvdA over Eindhoven Airport dd 22 februari 2018 Aspecten geluid, toxische emissies en klimaat en bijbehorende technische overwegingen Focus op twee zinsneden uit het Manifest 3. Bij
Nadere informatieOpdracht Aardrijkskunde Problemen rond Schiphol
Opdracht Aardrijkskunde Problemen rond Schip Opdracht door een scier 2387 woorden 14 mei 2003 6,5 82 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Onderzoek Aardrijkskunde over Schip. Verslag Aardrijkskunde over
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.B. Blokhuizen (GroenLinks) (d.d. 2 september 2012) Nummer 2706
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.B. Blokhuizen (GroenLinks) (d.d. 2 september 2012) Nummer 2706 Onderwerp Tussenlandingen op Rotterdam The Haque Airport. Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting
Nadere informatie'U heeft eventueel recht op compensatie als uw vlucht vertraagd of geannuleerd is
'U heeft eventueel recht op compensatie als uw vlucht vertraagd of geannuleerd is De vakantietijd is weer voorbij en dat is standaard de tijd dat we veel klachten horen van mensen die in vertraagde of
Nadere informatieENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA
ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 4 februari 2011 Inhoud 1 I. Waarom energiebeleid ertoe doet II. Waarom
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 1765 Vragen van de leden
Nadere informatie20 juni Onderzoek: Klimaat en formatie
20 juni 2017 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen
Nadere informatieStand van zaken Actieplan Slim en duurzaam. april 2019
Stand van zaken Actieplan Slim en duurzaam april 2019 2 Stand van zaken Actieplan Slim en duurzaam Opgesteld door de volgende organisaties, Royal Schiphol Group D. Benschop Board of Airline Representatives
Nadere informatieTotal Zero CO 2 -neutrale pakketverzending zonder extra kosten
Total Zero CO 2 -neutrale pakketverzending zonder extra kosten Een vrijwillige en ongekende betrokkenheid. CO 2 -neutrale pakketverzending zonder extra kosten. In 2013 breidt het programma uit en kunnen
Nadere informatiePresentatie regionale PvdA over Eindhoven Airport dd 22 februari 2018
Presentatie regionale PvdA over Eindhoven Airport dd 22 februari 2018 Aspecten geluid, toxische emissies en klimaat en bijbehorende technische overwegingen Focus op twee zinsneden uit het Manifest 3. Bij
Nadere informatieStop de uitbreiding op Schiphol; verspreid de vliegbewegingen. - Respondent Amsterdam
Beste lezer, Het Beste Cora boekje dat voor u ligt is het resultaat van zes focusgroepen over de luchtvaart in juni 2018. Drie focusgroepen rond Schiphol (Krommenie, Amsterdam en Hoofddorp) en drie focusgroepen
Nadere informatieoe kan het dat deze grote vervuiler bij alle internationale klimaatakk...
1 van 5 4-12-2018 07:29 Hoe kan het dat deze grote vervuiler bij alle internationale klimaatakkoorden altijd buiten schot blijft? Vanwege de ambtelijke taal vergt het wat lezen tussen de regels door. Maar
Nadere informatieBiomassa: brood of brandstof?
RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply
Nadere informatieFACTSHEET EMISSIEHANDEL
FACTSHEET EMISSIEHANDEL feiten en standpunten I. FACTS OMTRENT EMISSIEHANDEL Het EU emissiehandelssysteem bestaat uit 12000 installaties uit de volgende sectoren: elektriciteitssector, cement, papier,
Nadere informatieCO2 reductie
CO2 reductie 2015-2020 1 In dit document willen wij onze CO2 uitstoot publiceren over de jaren 2015, 2016 en 2017. Daarbij nemen wij alvast een voorschot op de verwachting voor het jaar 2020 als we de
Nadere informatieCO2 prestatieladder. Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie. Inzicht. Doelstelling CO2-reductie
CO2 prestatieladder Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie Inzicht De CO2-emissie (footprint) van J. van Etten Holding geeft de totale hoeveelheid CO2- productie die vrijkomt onder andere
Nadere informatieEnergietransitie bij Mobiliteit
Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale
Nadere informatieTraject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid
Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Lieven Van Lieshout Econext 8 april 203 Uitdagingen van het energiebeleid Bron: IEA, WEO 202 2 Uitdagingen van het energiebeleid Bron : EC, Impact
Nadere informatieBelastingen en heffingen in de luchtvaart. Sam envatting
Sam envatting Terugkerende discussie Belastingen en heffingen voor vliegverkeer zijn een terugkerend onderwerp van discussie. Voorstanders van belastingen vinden het onrechtvaardig dat de internationale
Nadere informatieJan Schouten. Volvo Truck Nederland
Jan Schouten Quality Safety Environmental care A company driven by strong core values CO 2 -neutrale productie Eerste 100 % CO 2 -neutrale truckfabriek in Gent Windenergie, zonne-energie, biobrandstoffen
Nadere informatie29 januari 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe HET KLIMAATAKKOORD
29 januari 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe HET KLIMAATAKKOORD Samenvatting Samenvatting Steun voor klimaatdoelen brokkelt af Klimaat is kiezers kabinetsval waard, kinderpardon niet De steun voor de doelen
Nadere informatieBezoek Omgevingsraad Schiphol
24 sept 2015 Bezoek Omgevingsraad Schiphol NLR - Amsterdam 24 september 2015 Welkomstwoord directie Marja Eijkman Divisiemanager Aerospace Operations NLR - Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum 7 sept
Nadere informatieWaterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie
Waterstof Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Waterstofbijeenkomst
Nadere informatieInspiratie- en referentieprojecten ontwerpopdracht transporttechniek-ecostad
Inspiratie- en referentieprojecten ontwerpopdracht transporttechniek-ecostad Verplaatsingen in Vlaanderen vandaag (2007) Dagelijks gebruik transportmiddel of enkele keren per week 89% de auto 48% de fiets
Nadere informatie2018:
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
Nadere informatieLatijns-Amerika aarzelt over hernieuwbare energie zaterdag, 15 augustus 2015 12:30
Waterkrachtcentrale's vormen een belangrijke energiebron in Zuid-Amerka, zoals hier bij de Itaipudam, een Braziliaans-Paraguyaanse stuwdam in de rivier de Paraná op de grens van de Braziliaanse staat Paraná
Nadere informatieWereldwijde uitstoot CO2 dit jaar
1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging
Nadere informatieOp weg naar. Doetinchem, 8 maart 2018
Op weg naar Doetinchem, 8 maart 2018 Agenda VDL Pieter Bastiaansen Mogelijkheden en ontwikkelingen batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch Suez Edwin Kramer Batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch
Nadere informatieKLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018
KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 DE OPDRACHT. Meer dan 100 partijen verlagen CO 2 -uitstoot van Nederland met 49% ten opzichte van 1990 via het klimaatakkoord. Maatschappelijke organisaties,
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatiePraktische-opdracht door een scholier 1884 woorden 18 maart keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 1884 woorden 18 maart 2009 6 2 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Wat zijn de prijsverschillen tussen de vliegmaatschappijen? 4
Nadere informatieLusten en lasten eerlijk verdelen
Lusten en lasten eerlijk verdelen Er is breed draagvlak voor een eerlijke verdeling van de lusten en lasten van het klimaatbeleid. Dat is nodig om het draagvlak voor klimaatbeleid te vergroten en daarmee
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES PRIMAIR ONDERWIJS
DE ACTIES PRIMAIR ONDERWIJS ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE REGERING De regering beloont mensen als hun koophuis minder warmte verliest (isoleren). De -meter daalt met 5 punten. Het kost 1500 euro. : -1500
Nadere informatieKlimaatakkoord Rijk en UvW
Klimaatakkoord Rijk en UvW Politieke en beleidsmatige context (klimaatbeleid) Rafaël Lazaroms 25 mei 2010 1 Inhoud presentatie Voorstellen Internationaal en nationaal klimaatbeleid Positie waterschappen
Nadere informatieInternetconsultatie belasting op luchtvaart
Internetconsultatie belasting op luchtvaart Inleiding Afspraak regeerakkoord: drie sporen In het regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst heeft het kabinet afgesproken dat een belasting op luchtvaart zal
Nadere informatieWat wil Greenpeace dat Volkswagen doet?
Wat wil Greenpeace dat Volkswagen doet? Volkswagen (VW) mag niet langer zijn lobbykracht gebruiken om belangrijke klimaatwetten tegen te houden. Het moet ook zijn retoriek omzetten in daden door standaard
Nadere informatieEmissievrije mobiliteit
Emissievrije mobiliteit Geen tijd voor dagdromen Huib van Essen 7 juli 2018 Emissies: What s the problem? Luchtvervuiling Vooral fijnstof en NO x Gezondheid hier en nu Locatie uitstoot cruciaal Aandeel
Nadere informatieMobiliteit. Verdiepende opdracht
2015 Mobiliteit Verdiepende opdracht Inleiding In dit onderdeel kun je meer leren over het onderwerp Mobiliteit. Pagina 1 Inhoud 1. Mobiliteit... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 Pagina 2 1. Mobiliteit
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES HAVO/VWO
DE ACTIES HAVO/VWO ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE OVERHEID De overheid besluit 500 subsidie te verlenen aan 30.000 woningeigenaren die hun woning isoleren. Dit levert in totaal een afname van 5 -units uitstoot
Nadere informatieProfielwerkstuk Aardrijkskunde Schiphol
Profielwerkstuk Aardrijkskunde Schiphol Profielwerkstuk door een scholier 3120 woorden 30 maart 2008 6,3 21 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Wat is de positie van schiphol ten opzichte van andere grote
Nadere informatieEmissiehandel in Europa
Emissiehandel in Europa Emissiehandel (EU ETS) is een marktinstrument waarmee de EU uitstoot van broeikasgassen wil verminderen en zo haar klimaatdoelstelling wil behalen. Er zijn twee emissiehandelssystemen:
Nadere informatieJaaroverzicht Eerste kwartaal. Tweede kwartaal. 28 maart. 21 februari. 1 maart. 16 maart. 25 maart. 1 april. 9 april. 11 april.
Jaaroverzicht 2018 Eerste kwartaal 21 februari Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat maakt bekend dat de opening van Lelystad Airport voor vakantievluchten wordt uitgesteld. De verwachting is
Nadere informatieLuchtkwaliteit Klimaataspecten en daarmee gerelateerde kosten rond vliegveld Eindhoven. Presentatie BVM2 Oerle 27 nov 2017
Luchtkwaliteit Klimaataspecten en daarmee gerelateerde kosten rond vliegveld Eindhoven Presentatie BVM2 Oerle 27 nov 2017 Over mij: - secretaris Milieudefensie Eindhoven - secretaris BVM2 - vrijwilliger
Nadere informatieHet Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten
Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder
Nadere informatieCO 2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018
CO 2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018 Periode: 1 januari t/m 31 december 2018 Datum: 24-06-2019 Versie: 3 Opgesteld door: Will2Sustain Will2Sustain: Adviesbureau in Duurzaam Ondernemen 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieDe luchtvaart in het EU-emissiehandelssysteem. Samenvatting
Samenvatting De luchtvaart valt sinds 1 januari 2012 onder het Europese emissiehandelssysteem (ETS) en moet voor een deel van haar CO 2 - emissies emissierechten kopen. Bij een prijs van 10 euro per emissierecht
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatieToets_Hfdst10_BronnenVanEnergie
Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:10 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,
Nadere informatieKlimaattentoonstelling Milieudefensie
Klimaattentoonstelling Milieudefensie Milieudefensie heeft met steun van het VSB Fonds een tentoonstelling ontwikkeld over klimaatverandering, en wat je daartegen kunt doen. De tentoonstelling laat zien
Nadere informatieInzicht. Doelstelling CO2-reductie
Loonbedrijf J. van Etten BV en Grondbewerkingsbedrijf Blijdorp BV zijn twee bedrijven die bij J van Etten Holding behoren. Loonbedrijf van Etten is één van de grootste tuinbouwloonbedrijven van Nederland,
Nadere informatieOVERZICHT (KETEN)INITIATIEVEN VAN DEN HEUVEL HOLDING B.V.
OVERZICHT (KETEN)INITIATIEVEN VAN DEN HEUVEL HOLDING B.V. Opsteller Versie Status Referentie L. Deerns & B. Ketelaars 1605-CO2-DEF Definitief 1.D.1, 1.D.2, 3.D.1, 3.D.2, 5.C.1 & 5.C.2 Inhoudsopgave Inleiding...2
Nadere informatiede Nederlandse Orde van Belastingadviseurs Commissie Wetsvoorstellen
de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs Commissie Wetsvoorstellen Aan Ministerie van Financiën Ingediend op: https://www.internetconsultatie.nl/luchtvaartbelasting Amsterdam, 4 september 2018 Betreft:
Nadere informatiePresentatie Kennisdag LBBL 06 okt 2018 Klimaat, brandstoffen en techniek. Het hangt ervan af welke vraag je stelt!
Presentatie Kennisdag LBBL 06 okt 2018 Klimaat, brandstoffen en techniek Het hangt ervan af welke vraag je stelt! Bernard Gerard bjmgerard@gmail.com www.bjmgerard.nl en www.bvm2.nl Beraad Vlieghinder Moet
Nadere informatie130 PARTIJEN HEBBEN SAMEN VISIE DUURZAME BRANDSTOFFEN- MIX OPGESTELD
8 ACHTERGROND 35 MEGATON DE VOORSPELDE CO 2-UITSTOOT VAN HET WEGVERKEER IN 2050 130 PARTIJEN HEBBEN SAMEN VISIE DUURZAME BRANDSTOFFEN- MIX OPGESTELD 2035 STREEFJAAR WAARIN ALLE NIEUWE AUTO S CO 2-EMISSIE
Nadere informatieONTWERPADVIES. NL In verscheidenheid verenigd NL. Europees Parlement 2017/0017(COD) van de Commissie vervoer en toerisme
Europees Parlement 2014-2019 Commissie vervoer en toerisme 2017/0017(COD) 11.5.2017 ONTWERPADVIES van de Commissie vervoer en toerisme aan de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid
Nadere informatie