Het betreft: Rijksmonumentnummer 38207, Grebbedijk 6, 6702 DG Wageningen.

Transcriptie

1 De minister van Onderwijs, besluit, gelet op artikel 3.4 in samenhang met artikel 3.1 en 3.2 van de Erfgoedwet, het onderstaande monument te schrappen uit. Het betreft: Rijksmonumentnummer, Grebbedijk 6, 6702 DG Wageningen. Pagina 1 van 6

2 Rijksmonumentnummer Adres Grebbedijk 6 Gemeente Wageningen Kadastrale aanduiding 6702 DG WAGENINGEN Provincie Gelderland Kadastrale gemeente Sectie Kad. object App. Grondperc. WAGENINGEN I 3405 Naam van het rijksmonument - Omschrijving Grotendeels in schoon metselwerk opgetrokken, tegen de dijk aan gelegen pand (XIX A) met verdieping onder met blauwe Hollandse pannen gedekt, afgeknot omlopend schilddak, dat aan de noordzijde iets verder doorloopt; in de gepleisterde noordgevel twee getoogde 4-ruits schuifvensters met luiken, deur, cordonlijsten en zes vensternissen op de verdieping; aan de oostzijde tegen deze gevel een dichtgezet, gepleisterd poortje; in de oostgevel drie 4-ruits (schuif) vensters, een luikopening en erboven een dakkapel met 6-ruits venster; in de zuidgevel vier 6-ruits schuifvensters en in het midden een deur met gedeeld bovenlicht en erboven een dakkapel met 4-ruits raam; in de westgevel vier 6- ruits schuifvensters, deur met gedeeld bovenlicht, vernieuwde deur met ernaast en erboven vernieuwd venster, vijf ronde 4-ruits vensters en een luikopening. Pagina 2 van 6

3 Motivering Aanleiding Het rijksmonument met nummer is op 10 januari 1984 ingeschreven in het rijksmonumentenregister. De gemeente Wageningen heeft voorgesteld om dit rijksmonument te schrappen uit. Ik heb geconstateerd dat van het rijksmonument onvoldoende monumentale waarden resteren. Grondslag Vanaf 1 juli 2016 geldt de Beleidsregel aanwijzing rijksmonumenten en wijziging rijksmonumentenregister Erfgoedwet, beleidsregel van de Minister van OCW van 25 juni 2016, Staatscourant 30 juni 2016, nr (hierna: Beleidsregel). Op grond van artikel 3.4, eerste lid, van de Erfgoedwet kan ik wijzigingen aanbrengen in. Dit geldt ook als het wijzigen ziet op het schrappen van een rijksmonument uit. Op het schrappen van rijksmonumenten uit, waarbij het rijksmonument als zodanig is tenietgegaan, is artikel 3.4, eerste en tweede lid van de Erfgoedwet van toepassing. Bij het schrappen van een rijksmonument uit neem ik de waarderingscriteria voor de beoordeling van de monumentale waarde van monumenten als uitgangspunt. Dit is bepaald in artikel 5 van de beleidsregel. Deze waarderingscriteria zijn gepubliceerd op de website van de RCE en vormen een actuele uitwerking van de wettelijke criteria schoonheid, betekenis voor de wetenschap en cultuurhistorische waarde in artikel 3.1, eerste lid, van de Erfgoedwet. Ook de overwegingen die oorspronkelijk ten grondslag lagen aan de aanwijzing als rijksmonument en de mate waarin deze op dit moment nog van toepassing zijn op het rijksmonument worden bij dit besluit betrokken. Overwegingen Met de inwerkingtreding van de Erfgoedwet en de Beleidsregel op 1 juli 2016 zet ik actief in op verbeteracties ten aanzien van het monumentenregister. In dit kader schrap ik monumenten uit het register die hun status als rijksmonument niet langer waarmaken. Het gaat met name om rijksmonumenten die door verschillende oorzaken niet meer voldoende monumentale waarden vertegenwoordigen om de status van rijksmonument te kunnen behouden. Hierbij vormt de actuele waardestelling de basis voor de afweging. Het monument betreft een laat 18 e eeuws/vroeg 19 e eeuws pand dat aanvankelijk in gebruik was als schuur behorende bij een zeepziederij en de woning van een zeepzieder. Na 1833 ontwikkelde het zich tot onderkomen voor een bouwmaterialenhandel. Eind 19 e eeuw werd het verbouwd tot dubbele woning. In 1930 vond er een ingrijpende verbouwing plaats, waarbij zowel in- als extern wijzigingen zijn aangebracht. Begin 21 e eeuw was het in gebruik als studentenhuis. Het rijksmonument verkeert momenteel in een zeer slechte technische staat. Sinds 1997 is er geen onderhoud meer gepleegd. Ook heeft er in 2002 op zolder een brand gewoed. Er groeit een boom door het pand en het dak ligt grotendeels open. Weersinvloeden hebben hierdoor vrij spel. In de achtergevel bevindt zich Pagina 3 van 6

4 een forse scheur die over zowel de begane grond als de verdieping loopt. De dakkapel aan de voorzijde is ingestort. De kap, de vensters en de goten zijn ernstig aangetast. Dit geldt eveneens voor de plafonds, muurafwerkingen en het binnenwerk. Het cultuurhistorisch en architectuurhistorische belang en de architectuurhistorische waarde van het monument zijn als gevolg van de slechte technische staat gedevalueerd en grotendeels verloren gegaan. Daarnaast is door de huidige staat van het pand en de begroeiing, het voorheen markante en beeldbepalende karakter niet meer te ervaren. De gaafheid beperkt zich tot de verschijningsvorm van de gevels en de aanwezigheid van metselwerk uit verschillende bouwperioden en bouwsporen. Er is sprake van een sterke devaluatie van de monumentale waarden. Er resteren onvoldoende monumentale waarden om handhaving in het register van beschermde monumenten te rechtvaardigen. Uit onderzoek van architectenbureau Van Elteren is in 2015 naar voren gekomen dat de kosten voor eventueel herstel/herbouw en een exploitabele herbestemming van het monument zeer hoog zijn en het financieel gezien onhaalbaar lijkt. Positief toekomstperspectief lijkt ook om die reden een illusie. De eigenaar heeft op 26 september 2017 aangegeven tegen het schrappen van het monument uit te zijn zolang er geen duidelijkheid is over de toekomst van het monument. Dit standpunt is tot op zekere hoogte te billijken. Echter, in dit geval hebben de (voormalige) eigenaren, ondanks handhavingsacties door de gemeente Wageningen, niets gedaan om verder verval van het monument tegen te gaan. Het was, zeker in een vroeg stadium, mogelijk om met eenvoudige maatregelen het monument te beschermen door het wind- en waterdicht te houden. Er is door de slechte technische staat en door de grote kosten die herstel/ herbouw en herbestemming met zich mee brengen, een uitzichtloze situatie ontstaan. Ik zie geen mogelijkheden meer om het tij te doen keren. De gemeente Wageningen heeft in het voorstel van 22 augustus 2016 het volgende aangegeven: De meer dan 15 jaar voortdurende ontbering van onderhoud door de eigenaar heeft ondanks de aansporingen van de gemeente Wageningen later gevolgd door juridische procedures uiteindelijk niet geleid tot (gedwongen) herstel. Het inmiddels zieltogende pand is tot een met groen overwoekerde ruïne vervallen en de eigenaar heeft inmiddels te kennen gegeven geen inzet voor het pand meer te willen plegen. Indien om enige reden toch tot herstel kan worden overgegaan dan zal er grotendeels sprake zijn van nieuwbouw (rapport Gelders Genootschap naar de bouwkundige en monumentale staat). Het toekomstperspectief voor het pand is dan ook slecht. De eigenaar, Stichting Wageningen knapt op, heeft geen kapitaal waarmee herstel is te verwachten. De weg van overheidssubsidies is onderzocht maar loopt dood. Gelet op de ligging van het pand aan de haven moet voor nieuwbouw/woningbouw rekening worden gehouden met een milieuzone die beperkend kan werken bij nieuwe ontwikkelingen. Op 10 juli 2000 is door mij een subsidie van gulden toegekend voor de restauratie van het monument. In 2010 heb ik deze subsidie weer ingetrokken, omdat de toenmalige eigenaresse niet aan de voorwaarden in de subsidiebeschikking heeft voldaan. Een van de voorwaarden was dat het werk voor 1 oktober 2004 voltooid moest zijn. Er is diverse keren door mij uitstel verleend. Desondanks is er niet tijdig gebruik gemaakt van de subsidie. Pagina 4 van 6

5 De Stichting Wageningen Monumentaal (hierna: de Stichting) en de Bond Heemschut heb ik om een reactie gevraagd omdat zij zich hebben ingezet voor het behoud van dit rijksmonument. De Stichting heeft in een gesprek op 14 maart 2017 met de RCE aangegeven in te kunnen stemmen mits de eigenaar hiermee niet wordt beloond. De Stichting vreest dat als nalatig onderhoud door de eigenaren niet bestraft wordt, er een ongewenst precedent geschapen wordt: wie een rijksmonument met opzet ruïneert kan daar mee weg komen. Het al dan niet belonen van de eigenaar is voor mij niet van doorslaggevende betekenis voor de beslissing om wel of niet te schrappen aangezien hiervoor andere procedures zijn. Bij het besluit tot aanwijzen of afvoeren van een rijksmonument gaat het primair om de monumentale waarden van het object. Inmiddels heeft de Stichting aangifte van verwaarlozing van een rijksmonument gedaan. Langs deze weg hoopt de Stichting de (voormalige) eigenaren op hun verantwoordelijkheden te wijzen. De Bond Heemschut heeft 24 februari 2017 aangegeven te kunnen instemmen met schrappen van het rijksmonument uit. Zoals hierboven aangegeven, zie ik aanleiding om het bovengenoemde rijksmonument te schrappen uit. Het object heeft onvoldoende monumentale waarde om bescherming als rijksmonument nog langer te rechtvaardigen. Procedure Op de voorbereiding van een besluit over het schrappen uit het rijksmonumentenregister van een rijksmonument is de uniforme openbare voorbereidingsprocedure uit afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Dit is bepaald in artikel 3.2, eerste lid, en artikel 3.4 van de Erfgoedwet. Deze procedure duurt maximaal zes maanden nadat het ontwerpbesluit ter inzage is gelegd. Advies Over het ontwerpbesluit heb ik tegelijk met de aanbieding van het ontwerpbesluit aan de eigenaar en beperkt gerechtigden van het rijksmonument op grond van artikel 3.1, tweede lid, van de Erfgoedwet advies gevraagd aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Wageningen. In het definitieve besluit wordt onder dit kopje ingegaan op het advies en geef ik aan hoe ik die heb betrokken in mijn overwegingen. Zienswijzen In het definitieve besluit worden onder dit kopje de ingebrachte zienswijzen vermeld en geef ik aan hoe ik die heb betrokken in mijn overwegingen. Conclusie Gelet op het voorgaande concludeer ik dat het schrappen uit het rijksmonumentenregister gerechtvaardigd is. Pagina 5 van 6

6 De minister van Onderwijs,, namens deze, de, Susan Lammers algemeen directeur Pagina 6 van 6