Leden van Provinciale Staten

Transcriptie

1 Leden van Provinciale Staten Postadres Provincie Overijssel Postbus GB Zwolle Telefoon Telefax Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum RWB/2005/ Bijlagen Doorkiesnummer Inlichtingen bij Mw..N. Vedelaar Onderwerp Zwolle Kampen Netwerkstadvisie Bijlagen: - Netwerkstadvisie Zwolle Kampen 2030 en de oplegnotitie behorende bij de visie (te raadplegen via het Stateninformatiesysteem SIS kenmerk PS/2005/1091). Bijlagen zijn op te vragen via statenstukken@prv-overijssel.nl (ook indien deze niet beschikbaar zijn via het SIS) Met deze brief bieden wij u, namens de Stuurgroep Zwolle Kampen Netwerkstad, de Netwerkstadvisie 2030 aan. De Netwerkstadvisie 2030 is in opdracht van de Raden van Zwolle en Kampen binnen de vastgestelde kaders uitgewerkt tot het voorliggende document: Een strategische visie op het gebied én de samenwerking binnen Zwolle Kampen Netwerkstad. De visie bevat tevens een programma met boegbeeldprojecten, de projecten waar Zwolle Kampen Netwerkstad in de toekomst aan gaat werken en de schijnwerpers op wil zetten. De visie zal richting gaan geven aan de samenwerking binnen Zwolle Kampen Netwerkstad. De Netwerkstadvisie 2030 is in nauwe afstemming met het Structuurplan Zwolle, het Ruimtelijk Strategisch Document Kampen 2030 en de Strategische Visie Kampen 2030 opgesteld. Omgekeerd zal de Netwerkstadvisie als regionale visie ook een meerwaarde betekenen voor de lokale strategische plannen en hierin meegenomen worden. Bij correspondentie graag ons kenmerk vermelden. RABO Zwolle Tijdens de renovatie van het provinciehuis is een deel van de organisatie gehuisvest op kantoorlocatie Rechterland 1 te Zwolle. Zie voor meer informatie Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle Rechterland 1 Zwolle

2 2 Sinds de start van Zwolle Kampen Netwerkstad in 2000 werken de gemeenten Zwolle, Kampen en provincie samen aan projecten. Om een goed afwegingskader te hebben voor het uitvoeringsprogramma van de netwerkstad is door de partners afgesproken een strategische visie voor de lange termijn op te stellen. Nadat de bouwstenen waren verzameld, te weten inventarisatie van bestaand beleid en de uitkomsten ven de stads- en netwerkstaddebatten, is in maart 2004 de start gemaakt met het opstellen van de visie. De kaders voor de visie zijn door beide raden in het najaar van 2004 vastgesteld. Parallel met het opstellen van de visie zijn eind 2004 en begin 2005 gesprekken gevoerd met maatschappelijke organisaties, waarvoor u als raads- en statenleden ook bent uitgenodigd. Deze gesprekken en de kansen en initiatieven die maatschappelijke organisaties zagen, zijn input geweest voor de visie en de boegbeelden. Op 1 februari 2005 zijn raden en staten in een gecombineerde informele Raads- en Statenbijeenkomst geïnformeerd over de stand van zaken en is met u gesproken over de gemeenschappelijke thema s die van belang zijn voor Zwolle Kampen Netwerkstad. Hierover is door de drie colleges van Zwolle Kampen en provincie verder gesproken en is de strategische agenda van Zwolle Kampen Netwerkstad opgesteld van waaruit de visie verder is uitgewerkt. De Netwerkstadvisie wordt ter bespreking aan u voorgelegd. Bij de visie is namens de Stuurgroep Zwolle Kampen een oplegnotitie gevoegd, waarin u in een kort en compact overzicht de ambities van de visie, de status van de visie en het proces tot verdere uitwerking van de visie gepresenteerd krijgt. U wordt gevraagd een reactie te geven op de ambities, zoals de partners van de Netwerkstad die hebben benoemd en uitgewerkt. Gelijktijdig wordt de visie aan de adviescommissies SEF, SEACO en PCFL voorgelegd. Na verwerking van de reacties wordt de Netwerkstadvisie ter besluitvorming aan de Raden van Zwolle en Kampen aangeboden. Provinciale Staten zal in dat stadium de visie aangeboden krijgen en gevraagd worden om de visie en de onderliggende boegbeelden te benoemen tot waardevolle bouwsteen voor de samenwerking in Zwolle Kampen Netwerkstad en het provinciaal Streekplan. Alvorens u in uw staten over de visie zult spreken, bent u reeds uitgenodigd voor een informele Raads- en Statenledenconferentie op 18 oktober a.s. U wordt gevraagd om daar met bestuurders en raadsleden van Zwolle en Kampen in gesprek te gaan over de gezamenlijke ambities en opgaven voor de toekomst. Gedeputeerde Staten van Overijssel, Voorzitter, Secretaris.

3 ZWOLLE KAMPEN NETWERKSTAD Concept Netwerkstadvisie 2030

4 Colofon Uitgave Programmabureau Zwolle Kampen Netwerkstad Kaarten Geo-informatie Provincie Overijssel, BVR Aan de kaarten kunnen geen rechten worden ontleend Redactie Herman Wiersema Vormgeving meindertsma reclame

5 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Voorwoord 3 Samenvatting 5 1 Inleiding en leeswijzer 9 2 Basiskwaliteiten Netwerkstad Mensen Identiteit en cultuur Voorzieningen Wonen Werken Toerisme en Recreatie Landschap en Natuur Water Infrastructuur 31 3 Zwolle Kampen Netwerkstad in het nationale en regionale krachtenveld 37 4 Het programma van Zwolle Kampen Netwerkstad Identiteit en Cultuur: binding en onderscheid Voorzieningen: compleetheid in perspectief Wonen: gezamenlijk antwoorden op de vraag Werken: ruimte voor ontwikkeling Toerisme en Recreatie: aantrekkelijk voor iedereen Landschap en Natuur: behouden en versterken Infrastructuur: bereikbare knooppunten 66 5 Boegbeelden - de meerwaarde van Zwolle Kampen Netwerkstad Het IJsselnet: kwaliteitsimpuls voor openbaar vervoer De stationsomgevingen Hanzestations Zwolle en Kampen A28-zone: de etalage van Zwolle Kampen Netwerkstad Vernieuwing economie: kennis, innovatie en concurrentiekracht Bypass Kampen: vele kansen vervullen Nationaal Landschap IJsseldelta: behoud door ontwikkeling Stadsranden handhaven, noordelijke stadsrand bij IJsseldelta houden Zorgen voor de toekomst Ontdek de IJsseldelta: Deltasteden langs de IJssel Meerdaags verblijfstoerisme 83 6 Op koers naar ontwikkelingsstrategie Ontwikkelingsstrategie Fasering boegbeelden Uitwerking boegbeelden in uitvoeringsprogramma Relatie met lokale plannen 88 Bijlagen Bestuurlijke kaders (najaar 2004) Strategische agenda (maart 2005) Literatuurlijst 99 Verantwoording 101 zwolle kampen netwerkstadvisie

6 Voorwoord Zwolle en Kampen zijn succesvolle steden. Gemeenten waarin het prettig wonen, werken en leven is. Steden met een rijke historie, in een regio met unieke landschappelijke kwaliteiten. Zwolle en Kampen zijn ambitieuze steden. De regio heeft volop potentie voor kwalitatieve groei in de komende decennia. Kansen die gegrepen moeten worden om de kwaliteiten van de regio te behouden en te versterken, en om de vraag die op de regio afkomt door haar veranderende positie te kunnen regisseren. Zwolle en Kampen willen samenwerken om tot kwalitatieve groei te komen. De handen ineenslaan in Zwolle Kampen Netwerkstad leidt tot extra kracht en extra mogelijkheden. Die synergie is bij een aantal vraagstukken onmisbaar met het oog op de omvang van de landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen die zich voordoen. In deze Netwerkstadvisie beschrijven we de basiskwaliteiten, het nationale en regionale krachtenveld waarin het gebied ligt, de gemeenschappelijke opgaven op korte en lange termijn en de ambities die wij daarin als Zwolle Kampen Netwerkstad zien. Het document is een uitwerking van de kaders die beide raden ons hebben meegegeven. Het document geldt als een leidraad voor de samenwerking in de komende decennia en voor de afstemming tussen lokaal en regionaal beleid. De Netwerkstadvisie is uitvoeringsgericht. Daarom bevat deze visie een aantal boegbeeldprojecten op sociaal, economisch en fysiek terrein. Het zijn de belangrijkste projecten waar de samenwerking de schijnwerpers op gaat richten, het gezicht van de Netwerkstad, beeldbepalend. De drie partners, de gemeenten Zwolle, Kampen en provincie Overijssel werken sinds 2000 samen aan projecten. We gaan met kracht verder met de boegbeeldprojecten. Maar niet als overheden alleen. Bij de ontwikkeling van Zwolle Kampen Netwerkstad is het van groot belang verder te verkennen hoe maatschappelijke organisaties en overheid, ieder vanuit hun eigen rol, elkaars initiatieven kunnen stimuleren en versterken ten gunste van de kwaliteiten van de regio. Deze ingezette lijn zal worden doorgezet. Met vriendelijke groet, namens de Stuurgroep Zwolle Kampen Netwerkstad, Eric Dannenberg, wethouder Zwolle en portefeuillehouder Netwerkstadvisie 2030 zwolle kampen netwerkstadvisie

7 Samenvatting Zwolle Kampen Netwerkstad is een bijzonder en vitaal gebied met een dynamiek die door haar ligging en potenties de komende jaren zal toenemen. De gemeenten Zwolle en Kampen en de provincie Overijssel slaan de handen ineen om de kwaliteiten te versterken en gezamenlijke kansen voor de ontwikkeling van de regio optimaal te benutten. De samenwerking leidt tot extra kracht en mogelijkheden, een synergie die de komende jaren bij het oplossen van de vraagstukken die op de regio afkomen, onmisbaar is. Zwolle en Kampen zijn succesvolle steden. Gemeenten waarin het prettig wonen, werken en leven is. Steden met een rijke historie in een regio met unieke landschappelijke kwaliteiten. Ruim mensen wonen met veel plezier in Zwolle Kampen Netwerkstad. Ze maken gebruik van de goede voorzieningen, vinden hun werk bij de vele bedrijven in het gebied en genieten van de buitengewone omgeving en de rijke cultuur. Het aantal inwoners neemt de komende decennia toe. De ambitie is dat Zwolle Kampen Netwerkstad in 2030 zo n mensen herbergt. De identiteit en cultuur van de twee steden verschilt, maar kent ook vele overeenkomsten. Zwolle Kampen Netwerkstad heeft een divers woningaanbod en het gebied kent volop kansen voor nieuwe, innovatieve woonmilieus. De natuurlijke landschappen op een steenworp afstand vormen een unieke toegevoegde waarde van de steden. Veel voorzieningen in Zwolle Kampen Netwerkstad concentreren zich in toenemende mate in Zwolle, maar Kampen is verzekerd van behoud van basisvoorzieningen. Het brede aanbod van zorg- en onderwijsinstellingen geeft Zwolle Kampen Netwerkstad een belangrijke regionale functie. Op het gebied van sport en cultuur kent het gebied instellingen van hoog niveau. Dankzij de goede weg-, water- en spoorverbindingen en de beschikbare ruimte biedt Zwolle Kampen Netwerkstad volop perspectief voor ontwikkeling op het gebied van bedrijventerreinen, kantoren, detailhandel en landbouw. En van grote meerwaarde is de combinatie met onderwijsinstellingen. De vele kwaliteiten van het gebied zijn essentieel voor de toeristische en recreatieve mogelijkheden van Zwolle Kampen Netwerkstad. Niet alleen het landschap en het water bevatten een aantrekkingskracht, ook de culturele en historische aspecten wekken interesse van buitenaf. Zwolle en Kampen zijn ambitieuze steden. De regio heeft volop potentie voor kwalitatieve groei in de komende decennia. Kansen die gegrepen moeten worden om de kwaliteiten van de regio te behouden en te versterken, en om de vraag die op de regio afkomt te kunnen regisseren. Anno 2005 maakt Zwolle Kampen Netwerkstad deel uit van een dynamisch regionaal en landelijk krachtenveld. De grote waarde die de landelijke overheid aan de regio toekent (onder meer in de Nota Ruimte), de komst van nieuwe infrastructuur die de relatieve afstand tot andere regio s verkleint en voor ontwikkelingskansen zorgt, en landelijke bewegingen op het gebied van natuur- en landschapsontwikkeling en waterberging bevestigen de roep om bovenlokale en integrale keuzes en toekomstplannen. De Netwerkstadvisie legt de basis voor deze ambitie. De boegbeeldprojecten zetten de schijnwerpers op de belangrijkste opgaven. zwolle kampen netwerkstadvisie

8 Het programma van Zwolle Kampen Netwerkstad begint bij de basis: het benoemen en ontwikkelen van de gezamenlijke identiteit en cultuur. Cultuur bindt en profileert de regio. Samenwerking en afstemming wordt gestimuleerd en zowel gezamenlijke thema s als verschillen zijn benoemd. Het boegbeeld Ontdek de IJsseldelta: Deltasteden langs de IJssel zet in op de dragende kracht van de cultuur van Zwolle Kampen Netwerkstad. De ontwikkelingen op het gebied van wonen lenen zich bij uitstek voor afstemming binnen Zwolle Kampen Netwerkstad. De verschillende gebieden en woonbehoeften vragen om gedifferentieerde en vernieuwende woonmilieus. Zwolle Kampen Netwerkstad zet in op de gezamenlijke zorg voor een kwalitatief en kwantitatief goed en hoogwaardig woningaanbod. Voor Zwolle Kampen Netwerkstad is het centrumstedelijke woonmilieu met daarbij het stedelijke leefklimaat wat Zwolle biedt, een belangrijk nog verder te ontwikkelen- woonmilieu. Zwolle Kampen Netwerkstad kiest ervoor zich gezamenlijk sterk te maken voor het boegbeeld Bypass Kampen. Dit is een integrale opgave, waardoor een belangrijk nieuw waterrijk woonmilieu met nieuwe vormen van waterrecreatie wordt toegevoegd. Daarbij is het project tevens van grote betekenis voor de economische structuurversterking voor Zwolle Kampen Netwerkstad en geeft een extra impuls aan het voorzieningenniveau. De balans van de aanwezige voorzieningen in Zwolle Kampen Netwerkstad is gezocht. De ambitie om instellingen op het gebied van zorg, onderwijs en cultuur toegankelijk en van hoog niveau te houden leidt tot keuzes. Er ligt een uitdaging voor samenwerking en creatieve dwarsverbanden tussen onderwijs, zorgsector, de cultuursector, overheid en bedrijfsleven. Het boegbeeld Zorgen voor de Toekomst concentreert zich hierop. Het belang van innovatie is groot, de mogelijkheden hiervoor in Zwolle Kampen Netwerkstad zijn veelbelovend. Met het boegbeeld Vernieuwing economie: kennis, innovatie en concurrentiekracht wordt hierop hoog ingezet. Diverse ontwikkellocaties bieden kansen voor kwalitatieve en kwantitatieve groei van bedrijvigheid in Zwolle Kampen Netwerkstad. De infrastructuur en uitbreiding hiervan leidt tot tal van nieuwe mogelijkheden. Met het boegbeeld Stationsomgevingen Hanzestations Zwolle en Kampen en het boegbeeld A28-zone: de etalage van Zwolle Kampen Netwerkstad wordt in samenhang hieraan gewerkt. Op het gebied van toerisme en recreatie heeft Zwolle Kampen Netwerkstad met het boegbeeld Meerdaags Toerisme een inhaalslag voor ogen. 6 zwolle kampen netwerkstadvisie 2030

9 Met het boegbeeld Nationaal Landschap IJsseldelta kiest Zwolle Kampen Netwerkstad voor behoud door ontwikkeling, een opgave van nationaal formaat. Externe en autonome ontwikkelingen vragen om de ontwikkeling van bestaande en nieuwe landschappen. Landschap, natuur en water zijn leidend bij de ontwikkeling van nieuwe gebieden, ook voor wonen en werken. Met het boegbeeld Stadsranden zet Zwolle Kampen Netwerkstad in om deze integrale opgave op een unieke wijze uit te werken. De infrastructuur van Zwolle Kampen Netwerkstad begint aan een schaalsprong. De waarde van het gebied als knooppunt neemt hiermee toe. Het boegbeeld IJsselnet heeft als doel Zwolle Kampen Netwerkstad optimaal bereikbaar te houden in de toekomst. Met het benoemen van tien boegbeelden is de vertaalslag gemaakt van een visie en een programma naar projecten. De uitwerking van de boegbeelden is gericht op actie en samenwerking. Samenwerking met marktpartijen en maatschappelijke organisaties is onmisbaar om Zwolle Kampen Netwerkstad algemeen en de boegbeelden in het bijzonder tot volle wasdom te laten komen. De boegbeelden zijn: Het IJsselnet: kwaliteitsimpuls OV De stationsomgevingen Hanzestations Zwolle en Kampen A28-zone: de etalage van Zwolle Kampen Netwerkstad Vernieuwing economie: kennis, innovatie en concurrentiekracht Bypass Kampen Nationaal Landschap IJsseldelta Zorgen voor de toekomst Stadsranden Ontdek de IJsseldelta: Deltasteden langs de IJssel Meerdaags verblijfstoerisme zwolle kampen netwerkstadvisie

10 1. Inleiding en leeswijzer Sinds de start van Zwolle Kampen Netwerkstad in 2000 werken de gemeenten Zwolle en Kampen en de provincie Overijssel samen aan projecten. Om een goed afwegingskader te hebben voor deze projecten, is door de partners afgesproken een strategische visie voor de lange termijn op te stellen. Daarbij staat een aantal strategische plannen op gemeentelijk en provinciaal niveau op stapel zoals het Structuurplan Zwolle, de Strategische Visie Kampen 2030, de Ruimtelijke Visie Kampen, de voorbeeldprojecten ontwikkelingsplanologie Bypass Kampen en Nationaal Landschap IJsseldelta. Bovendien brengen ontwikkelingen in en rond Zwolle Kampen Netwerkstad een sterkere nationale positie met zich mee. Met de Netwerkstadvisie en de boegbeelden zorgt Zwolle Kampen Netwerkstad ervoor dat op landelijke ontwikkelingen gezamenlijk pro-actief gereageerd kan worden en dat samen de regie gevoerd wordt, zodat nieuwe ontwikkelingen zo gunstig mogelijk uitpakken voor het gebied. Om tot de Netwerkstadvisie te komen zijn diverse stappen gezet. Begin 2003 zijn in de voorbereidingsfase inventariserende documenten opgesteld, zoals het Lagendocument waarin het beleid per fysiek deelgebied is geïnventariseerd. Bovendien zijn ter voorbereiding op de stadsdebatten in Zwolle en Kampen zogenaamde Dilemmakaarten opgesteld. Vervolgens hebben in beide steden zowel apart als gezamenlijk debatten plaatsgevonden over de toekomst van Zwolle, Kampen en Zwolle Kampen Netwerkstad. De uitkomsten zijn belangrijk voor beide steden in de strategische documenten zoals het Structuurplan Zwolle en de Strategische Visie Kampen 2030, maar ook belangrijk als bouwsteen voor de Netwerkstadvisie. In het najaar 2004 hebben beide gemeenteraden de kaders voor het opstellen van de visie vastgesteld en daarmee richting gegeven aan de samenwerkingsthema s en opgaven die voor Zwolle Kampen Netwerkstad van belang zijn. De kaders zijn in deze uitgave opgenomen in bijlage 1. zwolle kampen netwerkstadvisie

11 Bij het opstellen van deze Netwerkstadvisie is onder meer gebruik gemaakt van: het Ruimtelijk Ontwerp Zwolle Kampen Netwerkstad (2002); het Lagendocument (2003); het Masterplan Toerisme (2002); Bedrijventerreinen Stedelijk Netwerk Zwolle-Kampen (2002); Trendkaarten economische ontwikkeling (2003); de dilemmakaarten die zijn opgesteld voor de stadsdebatten Zwolle en Kampen (2003); de uitkomsten van de stadsdebatten Zwolle en Kampen (2003); de kaderstellende uitspraken, vastgesteld door de raden van Zwolle en Kampen ten behoeve van de visie (bijlage1) (2004); de programmatische onderlegger (2005); de Strategische Agenda (bijlage 2) (2005); de resultaten van de themabijeenkomsten (debatten met het maatschappelijk middenveld (2005) de voortgang van het project IJsseldelta (2005) het ruimtelijk-strategisch document Kampen 2030 (2005) de Bereikbaarheidsvisie Zwolle Kampen Netwerkstad (2005) Een uitgebreidere literatuurlijst is opgenomen als bijlage 3. Doelstellingen De politiek-bestuurlijke kaders en de strategische agenda vormden het uitgangspunt bij het opstellen van de Netwerkstadvisie. Doelstellingen van deze visie zijn: Gezamenlijk uitgangspunt De Netwerkstadvisie is opgesteld op basis van de kwaliteiten en potenties van Zwolle Kampen Netwerkstad en de ontwikkelingen die op ons gebied afkomen. In de Netwerkstadvisie liggen kansen en worden keuzes gemaakt om de regie te voeren op een aantal gemeenschappelijke opgaven. Richting, afstemming en verankering De Netwerkstadvisie moet richting geven aan toekomstige regionale ontwikkelingen en aan de afstemming tussen lokaal en regionaal beleid. Bovendien zal de Netwerkstadvisie dienen als belangrijke bouwsteen voor het Streekplan. Het Structuurplan Zwolle en het Ruimtelijk-Strategische Document Kampen 2030 en de Strategische Visie Kampen 2030 zijn bouwstenen voor de Netwerkstadvisie. Omgekeerd zal de Netwerkstadvisie ook een meerwaarde betekenen voor de lokale plannen en hierin meegenomen worden. De planhorizon van de Netwerkstadvisie ligt op 2030, 10 jaar voorbij de tijdshorizon van het Structuurplan Zwolle. 10 zwolle kampen netwerkstadvisie 2030

12 Boegbeelden voor de samenwerking De Netwerkstadvisie is uitvoeringsgericht. Daarom bevat de Netwerkstadvisie een aantal Boegbeeldprojecten: dit zijn de belangrijkste projecten waar de samenwerking zich op zal richten. Gelijktijdig met het opstellen van de Netwerkstadvisie inventariseert Zwolle Kampen Netwerkstad projectideeën waarin maatschappelijke organisaties het initiatief nemen. Hiermee wil Zwolle Kampen Netwerkstad de belangstelling en slagkracht vergroten, de uitvoerbaarheid van de Netwerkstadvisie op korte termijn zichtbaar maken, het politiek-bestuurlijke draagvlak vergroten en aantonen op welke wijze de overheid per initiatief een rol kan spelen. Voertuig voor gezamenlijke lobby Met de Netwerkstadvisie heeft Zwolle Kampen Netwerkstad een lobbyinstrument in handen om het gebied te positioneren richting Rijk. Overwegingen Bij het opstellen van de Netwerkstadvisie zijn de volgende overwegingen in het achterhoofd gehouden. Accent op meerwaarde Bij de uitwerking van de politiek-bestuurlijke kaders en de strategische uitgangspunten tot de Netwerkstadvisie is het accent gelegd op de onderbouwing van die punten waar de meerwaarde van de samenwerking ligt. De relevantie van de samenwerking in het project Zwolle Kampen zit in de waarde van de gehele regio, waarbinnen de twee steden een hoofdrol spelen. Zonder dat alles nu voortaan samen moet is het belangrijk een gezamenlijke visie te ontwikkelen. Daarmee wordt het gezamenlijke belang aangestuurd met als resultaat dat gezamenlijke bestuurlijke beïnvloeding op andere bestuurlijke niveaus kan worden bereikt. Als gevolg hiervan kunnen investeringsstromen op gang komen, maar ook invoeging in rijksbeleid. Heldere keuzes Om invulling te kunnen geven aan een duurzame ontwikkeling van het gebied zullen heldere keuzes gemaakt worden. Stedelijke ontwikkeling en uitbreiding van infrastructuur doen een aanslag op de groene ruimte (natuur, landschap, landbouw, cultuurhistorie). De uitdaging is om de juiste balans te vinden tussen de ontwikkeling van stedelijke functies enerzijds en groene en blauwe functies anderzijds. Om nieuwe stedelijke functies te realiseren, maar ook om de wateropgave te kunnen vervullen, zal plaatselijk transformatie van het landschap nodig zijn; stedelijke (rode) landschappen nemen de plaats in van landelijke (groene) landschappen. In deze nieuwe landschappen staat ontwikkeling van identiteit en kwaliteit voorop. zwolle kampen netwerkstadvisie

13 Denken vanuit nationaal en regionaal krachtenveld De Netwerkstadvisie bekijkt Zwolle Kampen Netwerkstad vanuit de basiskwaliteiten en vanuit de toekomstige positionering in het nationale en regionale krachtenveld Daarbij wordt doorgekeken naar de ontwikkelingsmogelijkheden voor de langere termijn (2030). Door vanuit deze regionale samenhang èn vanuit de planhorizon 2030 te redeneren heeft de visie een extra betekenis voor de lokale plannen. Ruimte voor ideeën van maatschappelijke organisaties De Netwerkstadvisie zal voor de punten van deze strategische agenda een analyse, onderbouwing en richting bieden en daarmee tevens een kader bieden voor de boegbeeldprojecten. Gelijktijdig met het opstellen van deze visie inventariseert Zwolle Kampen Netwerkstad projectideeën waarin maatschappelijke organisaties het initiatief nemen. Hiermee wil Netwerkstad de belangstelling en slagkracht vergroten, de uitvoerbaarheid van de Netwerkstadvisie op korte termijn zichtbaar maken, het politiek-bestuurlijke draagvlak vergroten en aantonen op welke wijze de overheid in deze initiatieven een stimulerende rol kan spelen. Ruimte voor eigen beleid en overige samenwerking Het programma bestaat uit een bandbreedte van bedrijventerreinen, soorten woningen (woonmilieus) maar ook vrijetijdsprogramma s en niet in de laatste plaats een visie op natuur, water en landschap, die sluitend en eensluidend is. Deze gezamenlijke ambitie zorgt ervoor dat Zwolle en Kampen voldoende ruimte heeft voor eigen beleid. De voorgenomen groei kan daarmee goed geaccommodeerd worden. Daarmee gaat ook geen tijd verloren. De concurrentiepositie wordt verbeterd en de kansen die de (nieuwe) infrastructuur biedt, kunnen sneller worden opgepakt en beter worden uitgewerkt. Met de Netwerkstadvisie 2030 kan de samenwerking tussen beide gemeenten verder uitgebouwd worden. Dit betekent niet dat er geen andere samenwerkingsverbanden mogelijk zijn. Per opgave kan bekeken worden of het noodzakelijk is om een functionele samenwerking aan te gaan met andere overheden. Fasering In de Netwerkstadvisie worden drie fasen onderscheiden: de periode tot 2010, waarin het bestaande beleid van Zwolle, Kampen en provincie wordt uitgevoerd; van 2010 tot 2020, de tijdshorizon van het structuurplan Zwolle 2020 en de periode waarin reeds vastgesteld beleid verder uitgevoerd zal worden en van 2020 tot 2030, de planhorizon van het ruimtelijk-strategisch document Kampen, de Bereikbaarheidsvisie Zwolle Kampen en de Netwerkstadvisie. 12 zwolle kampen netwerkstadvisie 2030

14 Leeswijzer De Netwerkstadvisie is als volgt opgebouwd: Voorwoord Samenvatting Hoofdstuk 1, in deze inleiding wordt teruggeblikt op Zwolle Kampen Netwerkstad en wordt de aanleiding beschreven voor deze Netwerkstadvisie. Hoofdstuk 2, waarin de basiskwaliteiten van Zwolle Kampen Netwerkstad worden beschreven. Hoofdstuk 3, waarin de ontwikkelingen in het nationale en regionale krachtenveld van Zwolle Kampen Netwerkstad staan vermeld. Hoofdstuk 4 betreft het programma van Zwolle Kampen Netwerkstad. Op basis van de kaders en de Strategische Agenda worden de integrale opgaven weergegeven. Vervolgens worden de afspraken benoemd. De afspraken zijn die programma s die vanuit de Netwerkstadvisie een aanvulling vormen op bestaand beleid en lopende projecten. In dit hoofdstuk wordt gebalanceerd tussen een integrale benadering enerzijds en overzichtelijkheid en leesbaarheid anderzijds. Hoofdstuk 5, hierin worden de programma s integraal uitgewerkt tot boegbeelden. Boegbeelden zijn die projecten waar Zwolle Kampen Netwerkstad de schijnwerpers op zet. Het gaat om projecten die een meerwaarde hebben omdat gebruik wordt gemaakt van complementariteit tussen Zwolle en Kampen en omdat door de samenwerking een meerwaarde ontstaat. Het is de bedoeling dat de boegbeeldprojecten een stap vormen naar de uitwerking van de Netwerkstadvisie en dat daar een voorbeeldwerking vanuit gaat voor de inhoud en samenwerkingsverbanden. De boegbeelden vormen een aanvulling op de bestaande plannen. Hoofdstuk 6, onder de titel Op koers naar 2030 wordt de ontwikkelingsstrategie besproken. In dit hoofdstuk zijn de boegbeelden in een fasering gezet zodat een beeld ontstaat over de volgtijdelijkheid en samenhang. zwolle kampen netwerkstadvisie

15 2. Basiskwaliteiten Netwerkstad 2.1 Mensen Mensen wonen graag in Zwolle Kampen Netwerkstad. De ligging, centraal in Nederland en als poort naar Noord- en Oost-Nederland, staat garant voor snelle verbindingen naar alle delen van Nederland. De historische steden ademen een bijzondere sfeer uit. Op nabije afstand bevinden zich bijzondere landschappen, zowel groen als blauw, gebieden die zich bij uitstek lenen voor recreatie. Zwolle en Kampen bieden bovendien volop werkgelegenheid en ruimte voor groei van bedrijvigheid. En er zijn ook tal van voorzieningen, van hoog niveau en prima bereikbaar. In Zwolle Kampen Netwerkstad staat de menselijke maat centraal. Er is rust, ruimte en overzicht. De sociale structuur is veelal hecht, met veel vrijwilligers en een rijk verenigingsleven. Vooral in Kampen is een sterk kerkelijk leven. De veiligheid is groot. In Zwolle Kampen Netwerkstad woonden in januari mensen (Zwolle , Kampen ). De afgelopen dertig jaar is de bevolking in Zwolle Kampen Netwerkstad met gemiddeld 1% per jaar toegenomen (Zwolle 1,2 % en Kampen 0,6%). De schattingen over het aantal inwoners in 2030 lopen uiteen, met als ondergrens en als bovengrens inwoners. Als ambitie van Zwolle Kampen Netwerkstad is gekozen voor een groei tot circa inwoners in Figuren: leeftijdsopbouw van de inwoners van Zwolle Kampen Netwerkstad in de komende decennia en ouder en ouder en ouder Bevolking verdeeld over leeeftijdscategorieën, 2000, 2010 en % 80 % 60 % 85 en ouder 85 en ouder 85 en ouder % % 0 % zwolle kampen netwerkstadvisie

16 Trends De individualisering van de samenleving zet verder door. Dat proces heeft effect op de mobiliteit, de sociale verbanden en de behoefte aan kwaliteit en comfort. De informatisering versterkt deze ontwikkeling. De stijgende participatiegraad van vrouwen in het arbeidsproces heeft, zeker in Zwolle Kampen Netwerkstad waar het huidige aandeel nog onder het nationale aandeel ligt, invloed op de woningmarkt, op de mobiliteit, op de sociale verbanden en op de voorzieningen, zoals kinderdagverblijven. Ook met de vergrijzing moet rekening gehouden worden. Gepensioneerden zijn op zoek naar leefkwaliteit. Op dit moment laten de ontwikkelingen al een trek zien van het westen van Nederland naar de noordelijke provincies. Deze trek zal in de loop van de jaren toenemen. Door de individualisering is er ook een trend dat ouderen langer op zichzelf blijven wonen. Opvallend is dat het aandeel jongeren niet sterk daalt. Voor de vitaliteit van Zwolle Kampen Netwerkstad is dat een te koesteren ontwikkeling. 2.2 Identiteit en Cultuur De menselijke maat staat centraal in Zwolle Kampen Netwerkstad. De inwoners en bezoekers beschouwen de historische en bruisende binnensteden als een belangrijke kwaliteit. Ook de natuurrijke omgeving van de steden dragen in grote mate bij aan de identiteit en de cultuur van Zwolle en Kampen. De binnensteden en het landschap vormen met andere woorden het kapitaal van Zwolle Kampen Netwerkstad. Ze leveren een grote bijdrage aan de economische ontwikkelpotentie. De kleine kernen binnen Zwolle Kampen Netwerkstad kenmerken zich door een grote landschappelijke binding en een sterke eigen identiteit. Zwolle Zwolle wordt door haar bewoners geprezen om de rust, de ruimte, het groen en het water. Van deze oude Hanzestad met haar zakelijkheid en zijn zuinigheid gaat rust en welvaart uit. Het is een overzichtelijke gemeenschap. De bewoners roemen hun binnenstad. Daarnaast beleven de bewoners de directe omgeving als zeer aantrekkelijk. Men roemt de bossen op de Veluwe, de watersportmogelijkheden in de omgeving, Giethoorn, de Weeribben, het oude Sallandse achterland, de schitterende IJssel, de Vecht, het Veluwemeer en vijf attractieparken op een half uur rijden afstand. Zwolle is in de beleving van de mensen een prettige stad, omdat het net geen provinciaal karakter heeft en ook net geen grootstedelijke problematiek kent. Je hebt niet meer het ons-kent-ons van een dorp, maar ook niet het individuele en het langs elkaar heen rennen van de grote steden. Anders gezegd: Zwolle wil erkend worden als stad, maar niet in alle opzichten een stad zijn. 16 zwolle kampen netwerkstadvisie 2030

17 Zwollenaren worden gekarakteriseerd als bescheiden. Zwolle laat niet zien wat het in huis heeft. Zwolle heeft veel potentie, maar Zwolle is niet echt onderscheidend van andere provinciesteden in de buurt. Sommige Zwollenaren vinden het jammer dat Zwolle te groot is voor het servet en te klein voor het tafellaken. Zwolle zou zichzelf meer op de kaart moeten zetten. Enerzijds is er dus een sterke behoefte een lekker rustige stad te blijven, maar anderzijds wil men wel gehoord worden. Menig Zwollenaar zit met de worsteling dat je als stad groter wordt en er steeds meer mensen van buiten komen met andere ideeën, gewoonten, behoeften. De andere kant is dat men trots is dat Zwolle in Nederland een andere naam heeft gekregen. Dat sommigen dat nog niet genoeg vinden ligt aan het ambitieniveau dat wordt nagestreefd. (fragmenten uit Moment, opname voor een stadsfoto, Duyvendak/Van de Wetering, 2003) Kampen Water speelt in Kampen een belangrijke rol. De IJssel en Kampen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De ligging van Hanzestad Kampen aan de monding van de IJssel maakte Kampen in het verleden tot een welvarende handelsstad met kooplieden vol ondernemersgeest. Die ondernemersgeest is er nog steeds. Handel en industrie zijn voorname pijlers onder de plaatselijke economie. Dat geldt ook voor recreatie en toerisme. De IJssel speelt daarbij een belangrijke rol als vaarverbinding tussen Noord en Zuid-Nederland maar ook de aantrekkingskracht van historische binnenstad. Kampen heeft een lange en rijke historie. Achter een magnifiek IJsselfront ligt de oude binnenstad die zich laat lezen als een geschiedenisboek. Het is een aaneenschakeling van historische gevels en monumentale gebouwen. Kampen hecht aan het verleden en koestert zijn cultureel erfgoed, maar maakt ook werk van hedendaagse cultuur. Karakteristiek voor Kampen is ook de plaats die verschillende kerk- en geloofsgemeenschappen innemen. De kerkelijke meelevendheid is groot. Kampen is tegelijk ook een groene stad. De zeven kernen van Kampen kenmerken zich vooral door hun landelijke, rustieke karakter en een sterke agrarische sector. Ook de kernen hebben een rijke cultuurhistorie. De sociale samenhang is hier een groot goed. Dynamisch en bedaard, beide elementen zijn belangrijk. Bij de mensen in de stad en de kernen staat de menselijke maat voorop. Die moet letterlijk maatgevend zijn bij het ontwikkelen van visies en plannen. Anderzijds is er de notie dat Kampen moet bouwen aan zijn toekomst en dat groei en wat daarmee samenhangt noodzakelijk is. Het dilemma tussen bedaard en dynamisch is typerend voor de Kampenaren. Als iets duidelijk naar voren komt, dan is het wel dat mensen in de stad en in de kernen het belangrijk vinden dat zij elkaar kennen. De menselijke maat moet letterlijk maatgevend zijn bij het ontwikkelen van visies en plannen. Opvallend is dat veel zwolle kampen netwerkstadvisie

18 mensen in Kampen de rust koesteren en graag veel bij het oude laten. Het rustieke karakter van de gemeente is immers voor een belangrijk deel dat wat Kampen tot Kampen maakt. Het zit ook een beetje in de aard van de mensen om niet teveel te willen veranderen. Maar dat geldt niet voor iedereen. Als er straks mensen wonen, is het een flinke gemeente, hoor! Dan moet er echt wel wat te doen zijn. Kampen moet dan ook een manier vinden hoe om te gaan met het dilemma tussen bedaard en dynamisch (Fragmenten uit Kampen lonkt naar 2030, Strategische Visie Kampen 2030, een gesprek met de bevolking over de ontwikkeling van de stad, kernen en het landelijk gebied). 2.3 Voorzieningen Zwolle Kampen Netwerkstad is een vitaal en leefbaar gebied. Het aanbod van voorzieningen is op het niveau van Zwolle Kampen Netwerkstad hoogwaardig en redelijk compleet. Onderwijs Zwolle heeft een belangrijke regionale functie op het terrein van onderwijs en zorg. In Zwolle zijn alle soorten onderwijs aanwezig: van voorschool/basisschool en brede school tot en met hoger en universitair onderwijs. De grote regionale trekkers zijn de ROC s, Deltion College en Landstede, de Ambelt (speciaal onderwijs) en VU- Windesheim (HBO en universiteit). Daarnaast zijn de Zwolse locaties van hogeschool voor de kunsten ArtEZ, de Gereformeerde Hogeschool, de Katholieke PABO, de Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool en de Open Universiteit in Zwolle te vinden. De kunstacademie van Kampen is in het schooljaar 2004/2005 volledig naar Zwolle verhuisd. Met de fusie van Windesheim met de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam is Zwolle definitief een complete onderwijsstad geworden. Ruim scholieren en studenten komen van buiten Zwolle, vaak uit de regio. Dankzij de fusie tussen VU en Windesheim komen door studenten en hoogleraren kennis en culturele voorzieningen naar Zwolle en het geeft zo meer stedelijke schwung aan Zwolle. Studenten zullen zich in grotere getale dan tot nu toe gaan huisvesten. Kampen concentreert zich de laatste jaren vooral op het behoud en de versterking van het voorschoolse, basis-, speciaal- en voortgezet onderwijs. Het reformatorische Pieter Zandt College heeft met circa leerlingen een functie voor een zeer brede regio. Beide andere scholen voor voortgezet onderwijs (het Almere College en het Ichthus College) hebben een functie voor een wat kleinere regio. Beide scholen hebben het HAVO- en VWO-onderwijs op eigen locaties gehuisvest, maar verwachten hun VMBO-onderwijs binnen enkele jaren gezamenlijk op een gezamenlijke locatie onder te brengen. Naast de VMBO-richtingen zal ook het VSO en het Leerweg Ondersteunend Onderwijs (LWOO) op deze locatie een plek krijgen. Zowel Zwolle als Kampen hebben een school voor dove en slechthorende kinderen. 18 zwolle kampen netwerkstadvisie 2030

19 Binnen brede scholen werkt het onderwijsveld samen met andere instellingen, zowel op het gebied van welzijn (peuterspeelzaal, kinderopvang, speel-o-theek, bibliotheek e.d.) als op het terrein van zorg (thuiszorg, bureau Jeugdzorg e.d.). In Zwolle concentreren zich sommige instellingen ook fysiek in één gebouw of op één locatie. Omdat dit in Kampen in verband met de beperkte ruimte vaak onmogelijk is, zal dit alleen bij nieuwbouw een optie zijn. Om deze reden krijgt het concept Brede School in Kampen in eerste instantie een invulling via organisatorische samenwerking. Het vertrek van HBO-onderwijs uit Kampen heeft gevolgen voor de sfeer op straat in de binnenstad van Kampen. De twee theologische universiteiten in Kampen zijn betrekkelijk klein en hebben niet de intentie om met nieuwe studierichtingen uit te breiden. Wel zijn tussen de Gereformeerde Hogeschool Zwolle,de Theologische Universiteit Kampen en de Theologische Universiteit Apeldoorn afspraken ten aanzien van pastorale opleidingen. Zwolle ontwikkelt zich steeds meer als studentenstad, zeker nu Windesheim gefuseerd is met de Vrije Universiteit. Wellicht kan Kampen een rol spelen bij de realisatie van studentenhuisvesting. Het MBO-onderwijs in Kampen, dat op een klein gedeelte na ook verdwenen was, lijkt met de komst van het reformatorische Hoornbeeck College weer terug te keren. Deze tot nu toe tijdelijke dependance lijkt binnen afzienbare tijd een meer definitieve vorm te krijgen. Gezondheidszorg Met de Isala klinieken beschikt Zwolle over het grootste niet-academische ziekenhuis van Nederland, tevens het eerste niet-academische ziekenhuis met een Ronald McDonald huis. Er werken zesduizend mensen en het verzorgingsgebied omvat mensen. Dit resultaat van een fusie tussen de ziekenhuizen De Weezenlanden en Sophia krijgt fysiek een gezicht met de bouw van een nieuw ziekenhuis op de locatie Sophia. In de nabijheid van de Isalakliniek is ook de landelijk bekende epilepsiekliniek gevestigd. De komst van het psychiatrisch ziekenhuis 'De Zwolse Poort' naar Zwolle maakt het aanbod van zorg in de stad nog meer compleet. Omdat door de vergrijzing de vraag naar zorg toeneemt, concentreert Zwolle Kampen Netwerkstad samen met zorgaanbieders een deel van deze zorg langs zogenaamde zorgboulevards. Zorgboulevards worden zowel gebruikt voor ouderen en zorgvoorzieningen als voor opvang en behandeling van verslaafden. Naast de Kamper polikliniek wordt een nieuw verpleeghuis in Kampen gerealiseerd. In de directe nabijheid hiervan zullen ouderenwoningen, een huisartsenpraktijk, een apotheek en andere zorgaanbieders (waaronder de Zwolse Poort) gehuisvest worden. Tegelijkertijd moet ook op andere plaatsen in Kampen een beter aanbod van wonen en zorg voor ouderen komen. Dat gebeurt in de vorm van woon-zorgzones, in onder andere de Hanzewijk maar ook bij de ontwikkeling van nieuwe wijken in de toekomst. zwolle kampen netwerkstadvisie

20 Sport Het sportklimaat in Zwolle Kampen Netwerkstad is goed. Sportorganisaties zoals FC Zwolle (voetbal), Landstede Volleybal en Landstede Basketbal bedrijven topsport. Kampen heeft net als Zwolle veel sportaccommodaties en is uniek met twee voetbalverenigingen in de hoofdklasse van het amateurvoetbal. Zwolle en Kampen investeren fors in hun sportaccommodaties. Dat geldt ook voor de behoefte aan meer individuele sportbeoefening, al speelt de markt daar ook op in. Amateurverenigingen hebben belang bij voldoende vrijwilligers die de verenigingen in stand houden. Op het niveau van Zwolle Kampen Netwerkstad zijn nog wel inhaalslagen nodig om te komen tot een goede spreiding van sportaccommodaties die van goede kwaliteit zijn. Daardoor worden de mogelijkheden groter en kunnen ook gezamenlijk grootschalige sportevenementen worden georganiseerd. Cultuur Jaarlijks bezoeken mensen de musea, de bioscopen en de theaters. Het merendeel van deze voorzieningen is in Zwolle gevestigd. Kampen beschikt met de Stadsgehoorzaal over een redelijk groot theaterpodium en er is een nieuwe bioscoop in aanbouw. Er zijn in Zwolle ongeveer zestig cafés en meer dan vijftig restaurants. Het driesterrenrestaurant De Librije is het bekendste. Sinds enkele jaren vindt er een inhaalslag plaats op het terrein van de cultuur en uitgaansmogelijkheden. Veel Zwollenaren zijn tevreden met het aanbod van kleine musea, het poppodium, de bioscoop, de schouwburg en de festivals. Anderen missen in het aanbod dat wat steden als Deventer of Groningen zo bijzonder maakt: een parel met toeristische aantrekkingskracht, het neusje van de zalm. Het nieuwe theater De Spiegel op het Noordereiland kan in het wegnemen van dat gemis een rol vervullen. De schouwburg, de bioscoop en de musea zijn culturele voorzieningen die Kampen een zekere stedelijke allure geven. De renovaties en aanpassingen die op dit moment plaatsvinden bij deze instellingen moeten er voor zorgen dat zij ook in de komende jaren een passend cultureel aanbod kunnen verzorgen voor bewoners en bezoekers. Ook wil Kampen haar rijke verenigingsleven en de amateurkunst blijven bevorderen. Het brede opleidingsaanbod van de muziekschool is uniek. De jarenlange aanwezigheid van de kunstacademie heeft het culturele klimaat in Kampen gestimuleerd. Nu deze academie is verhuisd naar Zwolle blijft deze stimulerende factor behouden voor Zwolle Kampen Netwerkstad. De Netwerkstad kent bijvoorbeeld zeer veel zangkoren. In de uitgaanswereld is inmiddels de nodige samenwerking. Zwolle en Kampen beginnen voor jonge kunstenaars steeds interessanter te worden om zich te vestigen of om na hun opleiding te blijven. Het is een ontwikkeling die voor de identiteit van Zwolle Kampen Netwerkstad belangrijk is om te stimuleren. 20 zwolle kampen netwerkstadvisie 2030

21 2.4 Wonen Zwolle Kampen Netwerkstad bezit bijzondere kwaliteiten die innovatieve, bijzondere en hoogwaardige woonmilieus mogelijk maken. Zwolle Kampen Netwerkstad heeft vanaf de ondertekening van het convenant eind 2000 een pro-actieve houding ingenomen om de verstedelijkingsopgave gezamenlijk op te pakken. Hiertoe zijn programmeringafspraken gemaakt. Voor de periode 2005 tot 2010 is grotendeels bekend waar de toekomstige woningbouw zal plaatsvinden. Zwolle Kampen Netwerkstad streeft ernaar ruim woningen toe te voegen. Hierover is een convenant gesloten met het Rijk, de provincie en Zwolle Kampen Netwerkstad, waarbij naast het streefgetal een minimale productie van woningen is afgesproken. Zwolle Zwolle is voor velen een ideale woonstad. De historische binnenstad, de rust en het groen, de hoogwaardige voorzieningen, de goede werkgelegenheid en de centrale ligging in Nederland worden alom gewaardeerd. De stad combineert suburbaan wonen met hoogstedelijke voorzieningen. Het behoud van de vitaliteit van de bestaande wijken verdient aandacht. Zwolle kent een grote differentiatie aan woonmilieus: stedelijke milieus rond de binnenstad in Assendorp en Dieze, dorpse woonmilieu s in Berkum, Westenholte en Ittersum, villa s in de Brinkenbuurt en rond het station, groenstedelijk in Zwolle-Zuid, de Aa-landen en Stadshagen. Tot 2010 wil Zwolle woningen bouwen. In Holtenbroek is ingrijpende herstructurering in uitvoering. De herstructurering in Kamperpoort is in voorbereiding. De volgende herstructureringsopgave ligt in Dieze-Oost. De herstructurering biedt kansen om in de betreffende wijken meer differentiatie aan te brengen in woonmilieus en prijscategorieën. Zwolle vervult een belangrijke opvangfunctie voor de regio. Dit geldt zeker voor de bijzondere doelgroepen, zoals ouderen, gehandicapten, dak- en thuislozen, woonwagenbewoners. Zij horen bij de stad en Zwolle wil ook ruimte bieden aan deze groepen. Speerpunt hierbij is wonen en zorg. Zwolle is in toenemende mate een studentenstad. Dit heeft een stijgende vraag naar studentenhuisvesting tot gevolg. Zwolle werkt aan tijdelijke en structurele studentenhuisvesting. Kampen In Kampen zijn de grote verschillen in landschaptypen, karakteristieken en ligging bepalend voor de identiteit van de woonmilieus. De woningmarkt van Kampen biedt een breed scala aan mogelijkheden. In de historische stad staan enkele honderden monumentale woonhuizen en de buitenwijken kennen zowel voor- als naoorlogse woningbouw in alle vormen. zwolle kampen netwerkstadvisie

22 De woningmarkt van Kampen kent weinig uitschieters. Er worden vooral woningen gebouwd en ontwikkeld voor de middenklasse. In een aantal naoorlogse wijken is - op beperkte schaal- functionele hoogbouw neergezet. Uniek voor Kampen is het hoge aandeel particuliere kavels dat uitgegeven wordt. De kleine kernen kennen een heel eigen structuur. Bij de ontwikkeling van de meest recente wijken wordt door het opstellen van beeldkwaliteitplannen veel aandacht geschonken aan de kwaliteit. Het open polderlandschap is vanuit alle kernen snel bereikt. In de periode 2005 tot en met 2009 zullen er in Kampen 1420 nieuwe woningen gebouwd moeten worden. Daarnaast dienen 500 woningen vervangen te worden. Zo is er in de Hanzewijk een ingrijpende herstructurering aan de orde. Deze herstructureringsoperatie biedt kansen om in bestaand stedelijk gebied aan de kwalitatieve vragen tegemoet te komen. In totaal heeft Kampen een woningbouwopgave van 1920 woningen voor de periode 2005 tot en met Afspraken met de regio Op regionaal niveau draagt Zwolle Kampen Netwerkstad vanuit de gezamenlijke woningbouwopgave ook zorg voor een goede afstemming over de woningbouw. Het overleg tussen Zwolle Kampen Netwerkstad, de buurgemeenten Zwartewaterland, Dalfsen, Raalte en Olst-Wijhe en de provincie heeft inmiddels een structureel karakter gekregen. Dit heeft geresulteerd in een convenant waarin is afgesproken dat de buurgemeenten tot 2009 de bouw van tenminste 465 woningen versnellen, waarvan bijna de helft woningbouw is voor lagere inkomensgroepen. 22 zwolle kampen netwerkstadvisie 2030

23 Wonen en werken 2010 zwolle kampen netwerkstadvisie

24 2.5 Werken Bedrijven vestigen zich graag in Zwolle Kampen Netwerkstad. De ligging van Zwolle Kampen Netwerkstad heeft daar onmiskenbaar een belangrijke rol in. De regio ligt in een strategische verbindingszone tussen het Noorden en de rest van Nederland. De combinatie van een goed stedelijk woon- en werkklimaat met een uitzonderlijke ligging, midden in een aantrekkelijk buitengebied blijkt succesvol. De regio is goed bereikbaar voor zowel de Randstad als soortgelijke grootstedelijke gebieden vlak over de landsgrenzen. Zwolle en Kampen zijn ook aantrekkelijk voor lokaal en regionaal opererende bedrijven en instellingen. Door hun ligging en positie in het landelijk vervoersnetwerk vervullen Zwolle en straks ook Kampen na de realisering van de Hanzelijn een scharnierfunctie tussen West- en Noordoost-Nederland. Grote nationale transportassen kruisen elkaar hier: de IJssel als Noord-Zuid-vaarroute, de A28 en A50, de railverbindingen tussen Randstad, Noord-Nederland en het noorden van Duitsland, waaronder de nieuwe Hanzelijn, en tussen Zuid en Noord Nederland. Daarnaast heeft Zwolle Kampen Netwerkstad een centrumfunctie voor de wijdere regio, verspreid over vijf provincies. De rollen van de Isala klinieken (het grootste niet-academische ziekenhuis van Nederland), VU-Windesheim (draagt bij aan een snel groeiende ICT- en kennisinfrastructuur) en de komst van de Zuiderzeehaven zijn belangrijk voor Zwolle Kampen Netwerkstad. Zwolle Kampen Netwerkstad heeft omvangrijke bedrijventerreinen met nog volop groeikansen voor de komende jaren. Het onderscheid tussen nat en droog is daarbij overeengekomen. Kampen specialiseert zich vooral in watergebonden (zeehaven-) bedrijvigheid en glastuinbouw, terwijl Zwolle zich toelegt op transport en distributie, de dienstensector, onderwijs en zorg. Die sectoren zijn tevens de branches waarin Zwolle Kampen Netwerkstad zich op regionaal, nationaal en deels internationaal niveau wil onderscheiden. Het bedrijfsleven is tevreden over de omvang en de aard van het arbeidspotentieel in de regio. Opvallend is dat meer dan de helft van de arbeidsplaatsen in Zwolle wordt ingenomen door werknemers van buiten de gemeente. En de helft van die groep komt van buiten Overijssel. Het onderstreept de bovenregionale positie van Zwolle Kampen Netwerkstad. 24 zwolle kampen netwerkstadvisie 2030

25 Bedrijventerreinen Zwolle Kampen Netwerkstad heeft scenario s laten opstellen voor de groei van bedrijventerreinen in de komende jaren. Zwolle komt uit op een groei van zestien hectare per jaar tot Kampen verwacht een groei van acht tot twaalf hectare per jaar. De voorraad bedrijventerreinen in Zwolle Kampen Netwerkstad bestaat in 2005 uit: 70 hectare segment gemengd bedrijventerreinen, kavels kleiner dan één hectare (bedrijvenpark RW50, Marslanden); 170 hectare segment gemengd grootschalig bedrijventerrein (Hessenpoort en reserve); 50 hectare segment natte bedrijventerreinen (Zuiderzeehaven). Kantoren Zwolle onderscheidt zich binnen Zwolle Kampen Netwerkstad door de regionale en bovenregionale kantoren. Deze positie is voor Zwolle Kampen Netwerkstad en voor Overijssel van bijzondere betekenis en wordt breed erkend. Kampen richt zich op kleinschalige tot middelgrote, lokale kantoren. De positie van Kampen kan zich op termijn wijzigen, bijvoorbeeld wanneer de bovenregionale infrastructuur is aangepast. De nieuwe stationslocatie langs de Hanzelijn is in potentie een goede ontwikkellocatie voor kantoren, gecombineerd met wonen. Detailhandel De detailhandel vormt een belangrijke voorziening voor de inwoners en de bezoekers van Zwolle Kampen Netwerkstad. Voor Zwolle geldt dit vooral voor de bovenlokale consument. Het aanbod is zowel in Kampen als in Zwolle voldoende. In de binnensteden heeft de detailhandel ook een toeristisch-recreatieve functie. Zwolle beschikt in de binnenstad en op een aantal perifere locaties over een aanbod met bovenlokale functie. Op buurt- en wijkniveau heeft Zwolle een netwerk van eerstelijnsvoorzieningen. In tegenstelling tot veel andere steden heeft Kampen in verhouding veel kleine detaillisten. Door de grote ketens dreigen deze echter weggedrukt te worden. Om onderscheidend te zijn, is het van belang ruimte te bieden aan kleinschalige detailhandel die mogelijk gecombineerd kan worden met creatieve ontwerpers en andere nieuwe kleine zelfstandigen. Landbouw De grondgebonden landbouw is voor de economische structuur van Zwolle Kampen Netwerkstad van minder groot belang dan andere sectoren. Voor Kampen vormt de landbouw een belangrijk onderdeel van de economie (20% van de arbeidsplaatsen, voor Zwolle 5%). De verwachting is dat het werkgelegenheidsaandeel de komende decennia verder zal dalen: schaalvergroting en bedrijfsbeëindiging zijn daarvan de belangrijkste oorzaken. Over het algemeen geldt dat de vitaliteit van de landbouw in de gemeente Zwolle niet sterk is en dat de vitaalste bedrijven van Zwolle Kampen Netwerkstad in de polder Mastenbroek liggen, met een concentratie van glastuinbouwbedrijven in Polder de Koekoek. Glastuinbouwgebied Koekoekspolder neemt een bijzondere plaats in. De locatie is zwolle kampen netwerkstadvisie