Over de grens bij (on)toerekeningsvatbaarheid, slachtoffer- en daderschap in de forensische psychiatrie. Swanny Kremer

Transcriptie

1 Over de grens bij (on)toerekeningsvatbaarheid, slachtoffer- en daderschap in de forensische psychiatrie Swanny Kremer 24 November 2017

2 Programma 2 Wie is Swanny Kremer? Vooraf Daderschap en slachtofferschap Casuïstiek Wie zie je? Categorieën houdbaar? Vragen

3 Programma 3

4 Wie is Swanny Kremer? 4 Onderzoeker Moreel beraad Filosoof Ethicus Ik werk met daders

5 Wie is Swanny Kremer? 5 circa 250 mannelijke tbs-patiënten, 2 vrouwen delict, 4 jaar psychiatrische- en vaak ook verslavingsproblematiek om te voorkomen dat ze opnieuw de fout in gaan, worden ze behandeld het uiteindelijke doel van de tbs-behandeling is Veilig terugkeren naar de samenleving. september 2017

6 Vooraf 6 Slachtoffer = slachtoffer

7 7

8 Vooraf 8

9 Vooraf 9 Voornamelijk categorie waar ik mee werk, tbs

10 Daderschap en slachtofferschap 10 Slachtoffer: slacht of fer (het; o; meervoud: slachtoffers) 1(historisch) offerdier dat op een altaar werd geslacht 2iem. die buiten zijn schuld lichamelijke, financiële of geestelijke schade lijdt; iem. die het moet ontgelden Dader: da der (de; m,v; meervoud: daders) 1iem. die iets (slechts) gedaan heeft

11 Daderschap en slachtofferschap 11 Slachtoffers: Onschuldig Medeleven Kwetsbaar Recht op hulp september 2017

12 Daderschap en slachtofferschap 12 Daders: Schuldig Afwijzing Kwetsend Alleen hulp ter voorkoming recidive september 2017

13 Daderschap en slachtofferschap tbs 13 Oorzaak en gevolg van daderschap en slachtofferschap lopen veelvuldig door elkaar en de grens tussen beide rollen is vaak diffuus

14 Daderschap en slachtofferschap tbs 14 Samenloop van slachtofferschap en daderschap is tot op zekere hoogte toe te schrijven aan overeenkomstige achtergrondkenmerken Risicovolle levensstijl Vergelijkbaar leefpatroon, Principle of Homophily (McPherson e.a. 2001)

15 Daderschap en slachtofferschap tbs 15 Personen met problemen op het gebied van gezondheid, werk, verslaving én huisvesting zijn vaak dan weer dader en dan weer slachtoffer (Easton e.a., 2009)

16 Casuïstiek, samen nadenken 16

17 Casuïstiek, fiets terugjatten 17

18 Casuïstiek, fiets terugjatten 18 Slachtoffer wordt dader september 2017

19 Wraak, rekening vereffenen 19

20 Wraak, rekening vereffenen 20 Verbroken relatie, ontslag, pesten Dader wordt slachtoffer september 2017

21 Verdachte Moeskroense moordzaak nam wraak 21 MOESKROEN - De 18-jarige Nathan D. is dinsdagavond beschuldigd van moord op Alfred Gadenne, de burgemeester van de Belgische plaats Moeskroen. Dat heeft zijn advocaat gezegd. Volgens de Belgische media was hij uit op wraak omdat hij de burgemeester verantwoordelijk hield voor het ontslag van zijn vader als brandweerman. Deze maakte vorig jaar een eind aan zijn leven

22 Diffuus 22 Slachtoffer en/of dader?

23 Wie is dader of slachtoffer in vechtpartij 23

24 Huilbaby brengt ouders tot wanhoop 24

25 Moeder 'Bijenkorfdrama' krijgt tbs 25 AMSTERDAM - De rechtbank in Amsterdam heeft de 25-jarige J. van T. maandag veroordeeld tot tbs met dwangverpleging. De vrouw kreeg die maatregel omdat zij 22 oktober 2007 in warenhuis de Bijenkorf in Amsterdam haar dochtertje van anderhalf jaar van vier hoog naar beneden gooide. De baby overleed hierdoor. Volgens de rechtbank is Van T. schuldig aan moord, maar staat vast dat ze tijdens het incident een psychose had. De vrouw had al enkele weken waanideeën en dacht dat satanisten haar en haar dochter wilden vermoorden. De straf is gelijk aan de eis van justitie.

26 Moeder 'Bijenkorfdrama' krijgt tbs 26 Is Bijenkorfmoeder dader en / of slachtoffer?

27 27 Is het verschil tussen daders en slachtoffers eigenlijk wel zo strikt?

28 28 Daders vaker slachtoffer dan niet-daders Slachtoffers van geweld zelf ook vaker betrokken bij criminaliteit dan niet-slachtoffers. Rokven, Ruiter, Tolsma, 2015, Reep en Oudhof, 2009

29 Wie zie je? 29 "Aristoteles: ( voj) straf behoort nooit enkel om vergelding te draaien. Straf moet menselijk en billijk zijn. Aan de ene kant dienen de wetten te worden toegepast zoals ze zijn, aan de andere kant dient recht te worden gedaan aan elk particulier geval. Het is aan de rechter om de juiste balans te vinden. Menselijkheid dient daarbij zwaarder te wegen dan vergelding." september 2017

30 Wie zie je? 30 Seneca (± 4 voj-65): vergeving. Wie kwaad met kwaad vergeldt, verliest zijn menselijkheid en gaat zelf op de dader lijken. Seneca kijkt op een narratieve manier naar daders. Volgens hem moet de samenleving oog hebben voor het complex van factoren dat een dader tot dader heeft gemaakt. Als we dat nalaten, creëren we een sfeer van hardheid waarin zaken eerder escaleren dan dat ze tot rust komen." september 2017

31 Wie zie je? 31 Niet om individuele afwegingen van de slachtoffers of nabestaanden tegenover de dader, maar om de houding die de samenleving als geheel heeft tegenover het kwaad. Menselijkheid moet daarbij het uitgangspunt blijven, zelfs in de meest gruwelijke casussen. Juist omdat de samenleving het beter moet doen dan de daders.

32 Wie zie je? 32 Menselijk ben je niet vanzelf

33 Wie zie je? 33

34 Categorieën houdbaar? 34 Uiteraard wel in het strafrecht

35 Categorieën houdbaar? 35 Categorieën dader-slachtoffer Forensische psychiatrie Preciezer: onze patiënten

36 Categorieën houdbaar? 36 Hokjes geen recht aan de werkelijkheid, omdat velen een beetje van alles zijn. september 2017

37 Ik toon u 37 mensen

38 38

39 Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 39

40 40 september 2017

41 Vragen? 41