WERKBLAD 1: WAAR OF NIET WAAR? ANTWOORDEN

Transcriptie

1 WERKBLAD 1: WAAR OF NIET WAAR? ANTWOORDEN Instructie: Vul in WAAR of NIET WAAR 1. Duurzame energie is energie die niet opraakt. WAAR 2. Duurzame energie betekent dure energie. NIET WAAR 3. Duurzame energie is beter voor het milieu. WAAR 4. De zon schijnt niet altijd. Zonne-energie is dus niet duurzaam. NIET WAAR 5. Steenkool, aardgas en aardolie raken een keer op. De stroom die je daarmee maakt is dus niet duurzaam. WAAR 6. Groene stroom is duurzame energie. WAAR 7. Voor het maken van groene stroom moet je bruinkool verbranden. NIET WAAR 8. Voor groene stroom heb je een apart stopcontact nodig. NIET WAAR 9. Windenergie is duurzame energie. WAAR 10. Apparaten werken beter op groene stroom. NIET WAAR 11. Duurzaam energiegebruik is goed voor mensen. WAAR

2 WERKBLAD 1.1: LET OP DE LAMPEN Instructie: Dit is een gesprek tussen twee mensen. Lees de tekst hardop met z n tweeën. Licht aan betekent luchtvervuiling. Dus licht uit als je de deur uitgaat! Toch is het belangrijk. Ook voor de mensen die over 100 jaar hier op aarde wonen. Om stroom te maken wordt olie, gas en steenkool verbrand. Die voorraad olie, gas en steenkool raakt op. Zitten die mensen straks in het donker! Bij jou blijft het niet bij 1 lampje! En wat als 15 miljoen mensen zo denken? Gebruik liever energiezuinige lampen. Een spaarlamp bijvoorbeeld gebruikt voor dezelfde hoeveelheid licht 4x minder stroom! Jij kunt niet rekenen! Even kijken: we gaan uit van 6 jaar. Een gewone gloeilamp kost 1,00. Is na 2 jaar kapot. Je hebt er dus 3 nodig is 3,00. Lekker goedkoop. Maar dan! Per jaar betaal je voor een gloeilamp 14,84 aan elektriciteit x6 is 89,04. Samen: 92,04. En nu: de spaarlamp. Die kost Doe je 6 jaar mee! Per jaar ben je 3.70 kwijt aan elektriciteit x 6 is 22,20 Samen: Spaarlampen duur? Voor een gloeilamp ben je ruim 3x zoveel kwijt! Dus: overal energiezuinige lampen! Welnee! Je hebt tegenwoordig hele mooie. Doen dus! Dat is me te lastig hoor. Ik kan niet de hele tijd aan die lampen denken! Wat maakt 1 zo n lampje nou uit! Over besparen gesproken: spaarlampen, die zijn pas duur! Zoweinig????? Ja maar, dat ziet er niet uit! Spaarlampen zijn lelijk!

3 WERKBLAD 1.1: LET OP DE LAMPEN Waarom zou ik? Instructie: Je hebt het gesprek gelezen, beantwoord nu de vragen. Waarom moet je letten op de lampen? Lampen kosten stroom. Om stroom te maken zijn er fossiele brandstoffen nodig. De fossiele brandstoffen raken op, waardoor de mensen in de toekomst dan geen stroom meer kunnen maken. De verbranding van de fossiele brandstoffen veroorzaakt schade aan het milieu Hoe kun je letten op de lampen? Door de lampen uit te doen. Door gloeilampen te vervangen door energiezuinige lampen (bijv spaarlampen en ledlampen) Zoek in de school welke lampen voor niks branden. Doe ze uit. Hoeveel hebben jullie er gevonden? Licht aan betekent luchtvervuiling. Hoe zit dat? Bekijk het plaatje Zet de nummers op de goede plaats in de tekening. 1. De lamp brandt. Hij gebruikt stroom. 2. Stroom gaat door kabels onder de grond. 3. Stroom gaat door kabels boven de grond. 4. Stroom wordt gemaakt in een elektriciteitscentrale (een stroomfabriek) 5. Om stroom te maken wordt steenkool, aardgas of aardolie verbrand. Daarbij komen schadelijke gassen in de lucht.

4 WERKBLAD 1.2: LETTEN OP STROOMSLURPERS EN SLUIPVERBRUIKERS Instructie: Dit is een gesprek tussen twee mensen. Lees de tekst hardop met z n tweeën. Dat zijn apparaten die veel stroom verbruiken. Een waterbed bijvoorbeeld. Of een wasdroger. Nou, het is goed als je weet welke apparaten veel stroom gebruiken. Dan kun je er zuinig mee omgaan. Om stroom te maken wordt steenkool, olie of gas verbrand. Die voorraad olie, gas en steenkool raakt op. En dan? Dat is wel heel gemakkelijk. Dan zitten de mensen na jou zonder stroom. Zuinig met stroom dus. Dat is een TV, video of een computer op stand-by. Je doet er niets mee, maar tóch gebruiken ze stroom! Helemaal uit doen dus. Juist! Dat is echt onzin. Het is geen probleem voor een computer. Jawel! Het grootste deel van de stroom die jouw video gebruikt (90%) gaat op aan de stand-by. Helemaal uit doen dus. Dat scheelt! Ook in je portemonnee. En wat is daarmee? Dat is toch mijn probleem niet! En wat zijn sluipverbruikers? Moet ik dan mijn computer iedere keer weer opnieuw afsluiten en opstarten? Ja zeg! Dat kost me veel te veel tijd. Bovendien is dat niet goed voor mijn computer. En zo n video, wat scheelt dat nou als ik die uitzet? Dat levert vast niks op!

5 WERKBLAD 1.2: LETTEN OP STROOMSLURPERS EN SLUIPVERBRUIKERS. Waarom zou ik? Instructie: Je hebt het gesprek gelezen, voer de volgende opdrachten uit. De één vindt het goed om zuinig te zijn met stroom. Hij vertelt waarom. Zoek ernaar in de tekst en onderstreep dat met groen. De ander vindt het onzin om zuinig te zijn met stroom. Ook hij vertelt waarom. Zoek ernaar in de tekst en onderstreep dat met rood. Interview 2 volwassenen op school. Vraag hen: Wat is voor u de belangrijkste reden om zuinig te zijn met stroom? Mogelijke redenen om zuinig te zijn met stroom; - Bespaart energie - Bespaart geld - Beter voor het milieu - Beter voor de natuur - Creëert bewustzijn over elektriciteit en elektriciteitsverbruik - Geeft ons meer tijd om alternatieven / oplossingen te vinden - Kunnen langer gebruik maken van de huidige voorraden fossiele brandstoffen

6 WERKBLAD 1.3: WARMTE VASTHOUDEN Dat doet de deur dicht Instructie: Dit is een gesprek tussen twee mensen. Lees de tekst hardop met z n tweeën. Doe dan ook de deur dicht! Ben je mal. Trek maar een trui aan! Verwarmen kost aardgas! Dat raakt een keer op. Dan zitten de mensen in de kou. Mooi. Dan kan de verwarming weer lager. Ho! Ho! We stoken niet voor de vogeltjes! Die hebben er trouwens alleen maar last van: verbranding van gas vervuilt de lucht. DEUR DICHT!!!!!!!!!!! ~BENG!!~ Brrrr ik zet ook de verwarming maar wat hoger! Maar dan kan niemand mijn mooie T-shirt meer zien. Het is allemaal zo n gedoe. Je moet overal op letten. Trui uit, trui aan Deur open, deur dicht... Pffft, ik krijg het er al warm van als ik er aan denk. Verwarming lager? Dan duurt het veel te lang voordat het is afgekoeld. Ik zet wel een raam open. Ik ga wel naar boven. Doei!

7 WERKBLAD 1.3: WARMTE VASTHOUDEN Waarom zou ik? Instructie: Je hebt het gesprek gelezen. Bekijk nu het stripverhaal. Zoek bij elke tekening het goede stukje tekst uit het gesprek. Schrijf dat in de tekstballon. Verwarmen kost aardgas. Ho, Ho! We stoken niet voor de vogeltjes. Dan zitten de mensen in de kou.

8 WERKBLAD 1.4: ZELF ENERGIE LEVEREN Watje of Wattje? Instructie: Dit is een gesprek tussen twee mensen. Lees de tekst hardop met z n tweeën. Doortrappen zei ik, anders komen we te laat! Zo n klein stukje! Wat ben jij een watje zeg. Als iederéén met de auto gaat, sta jij mooi in de file. Fiets ik je zo voorbij! Bovendien is fietsen schoner! Geen uitlaatgassen, geen vervuiling. Wel als iedereen zo denkt! Alle kleine beetjes samen is een heleboel. Spierkracht is schoon. En het raakt niet op: duurzaam dus! Het is maar waar je voor kiest. Fietsen is beter voor het milieu. En ook voor jezelf! Kijk naar jezelf; slappe hap, geen conditie. Jij een watje, ik een watt-je. Pfff vermoeiend zeg. Morgen vraag ik of m n vader me met de auto brengt. Hoef ik niet zo vroeg op. Met de auto gaat het veel sneller. Ach, voor zo n klein stukje. Wat maakt dat nou uit? Duurzaam? Langzaam! Hijg, hijg Puf, puf Hoezo dat? Wátte?????

9 WERKBLAD 1.4: ZELF ENERGIE LEVEREN Waarom zou ik? Instructie: Je hebt het gesprek gelezen, beantwoord nu de vragen. Als je fietst, lever je zelf energie. Fietsen heeft voordelen. Welke voordelen staan er in de tekst? Sneller - Voorbij fietsen als de rest in de file staat Schoner geen uitlaatgassen, geen vervuiling (beter voor milieu) Duurzaam spierkracht is schoon en raakt niet op Conditie beter voor jezelf Kun je er zelf nog meer bedenken? Gezond bewegen is goed voor je weerstand en conditie Waarom gaan er toch zoveel kinderen met de auto naar school? Makkelijker voor de ouders die kinderen onderweg naar werk bij school afzetten / geen tijd om lopend of fietsend te gaan ivm werk ouders Kinderen nog te jong / wonen te ver weg / route is te gevaarlijk om zelfstandig te gaan Wat vinden jullie daarvan? Wat zijn jullie zelf? watjes watt-jes

10 WERKBLAD 1.5: WINDENERGIE GEBRUIKEN Laat maar waaien! Instructie: Dit is een gesprek tussen twee mensen. Lees de tekst hardop met z n tweeën. Nou gewoon, windenergie! Dat is de oplossing! Wind genoeg in Nederland. Wel iets duurder. Maar het is schone energie: het geeft geen schade aan het milieu. Het is kiezen: lelijke windmolens of luchtvervuiling. Trouwens, ik vind ze wel mooi. Bovendien is het duurzame energie: het raakt nooit op. Steenkool, aardgas en aardolie wel. Vergis je niet. 1 windmolen levert stroom voor ongeveer 3000 mensen. Ze gaan windmolens ook in zee plaatsen. In grote groepen bij elkaar. Daar hebben weinig mensen er last van. Daarom zetten ze de windmolens ver in zee. Op plekken waar weinig vogels zijn. En bovendien, boven open zee waait het harder dan boven land. Slim bekeken! Mij niet gezien! Windmolens kosten veel geld. Dus windenergie is duur. Maar wel een lelijk gezicht al die windmolens in het landschap. Maar windmolens leveren toch lang niet genoeg stroom! Even rekenen: 1 windmolen voor 3000 mensen. In Nederland wonen 16 miljoen mensen. Voor heel Nederland heb je dan ruim 5000 windmolens nodig. Waar láát je die allemaal! Niemand wil zo n ding in zijn achtertuin. Maar de vogels wel! Vogels vliegen zich dood tegen de wieken. Juist langs de kust vind je veel vogels.

11 WERKBLAD 1.5: WINDENERGIE GEBRUIKEN Waarom zou ik? Instructie: Je hebt het gesprek gelezen. Op het digibord vind je een kaart van (Noordwest) Nederland in kleur. Bekijk de foto s goed. Beantwoord de volgende vragen. Wat zijn goede plekken voor windmolens? En wat niet? Je mag 12 windmolens plaatsen in Noordwest Nederland. Waar ga je die plaatsen? Je mag per locatie maximaal 4 windmolens neerzetten. Teken ze in op de zwart-wit kaart. Hoeveel windmolens plaatsen jullie? in de Waddenzee Waarom? NIET: UNESCO-natuurgebied, veel vogels, veel dieren in de duinen op Texel Waarom? NIET: beschermd natuurgebied, te dicht op de kust, veel vogels in de Wieringermeer Waarom? 4 Open polderlandschap, groot, veel ruimte, veel wind, relatief weinig vogels in het IJsselmeer Waarom? Groot open water, veel wind in de Noordzee Waarom? Ver op zee zijn weinig vogels, veel wind op het Noordzeestrand Waarom? NIET: te dicht op de kust, veel vogels, veel mensen in Hoorn Waarom? 4 4 NIET: dichtbevolkt gebied, te veel mensen, weinig wind door bebouwing / beschutting

12 WERKBLAD 1.6: ZONNEWARMTE GEBRUIKEN Instructie: Dit is een gesprek tussen twee mensen. Lees de tekst hardop met z n tweeën. Mijn nieuwe super-de-luxe zonnecollector. Gratis warm water dankzij de zon! De zon is een geweldige energiebron. Ze raakt nooit op. Én ze vervuilt niet! Vergis je niet! Als de zon flink schijnt, kan het water wel 90 C worden! En zelfs op een heldere winterdag, wanneer de zon maar een paar uur schijnt, heb je al genoeg warm water voor een hele dag. Nee hoor, het warme water wordt bewaard in een voorraadvat. Daar kan heel wat in. Dat dacht je! De zonnecollector vangt ook zonlicht op als het bewolkt is. En als het water niet warm genoeg is, kun je gas of stroom gebruiken om het na te verwarmen. Ja, als je hem koopt ben je in één keer veel geld kwijt. Maar je gebruikt minder gas of stroom. Een lagere energierekening dus. Elke maand! Uiteindelijk is een zonnecollector dus goedkoper! Welnee hoor: 6 jaar maar!!! Zonnewarmte levert niks op. Hoe vaak schijnt de zon nou in Nederland? Voor een hele dag? Voor 3 minuten zul je bedoelen! Zoveel water past er toch niet in een zonnecollector? Ja, ja, maar op een bewolkte dag sta je onder de koude douche! Hartstikke duur zo n zonnecollector! Dat duurt minstens 100 jaar voordat je je geld terugverdiend hebt!

13 WERKBLAD 1.6: ZONNEWARMTE GEBRUIKEN Waarom zou ik? Instructie: Je hebt het gesprek gelezen. Bekijk het plaatje en voer uit. Een zonneboiler bestaat uit een zonnecollector en een voorraadvat Zo werkt een zonneboiler: 1. Zonlicht valt op de zonnecollector. De zonnecollector bestaat uit een buis vol water met daar bovenop een glasplaat. De zon verwarmt het water in de buis. Als de zon flink schijnt, kan het water wel 90 C worden. 2. Het warme water stroomt naar een voorraadvat. Daar wordt het bewaard. 3. Is het water niet warm genoeg, dan wordt het nog extra verwarmd in een verwarmingsketel. Hiervoor wordt gas verbrand. 4. Als je de kraan opendraait, stroomt het warme water uit de douche. Zet de nummers op de juiste plaats in de tekening. Hieronder vind je een aantal stellingen. Wat is waar? Kruis aan. Mensen met een zonneboiler hebben s avonds koud water. V Zonne-energie is duurzame energie: het raakt nooit op. Je kunt maar 3 minuten douchen. Dan is het warme water op. Je wordt lekker bruin van douchewater dat door de zon is opgewarmd. V Zonne-energie is goed voor het milieu.

14 WERKBLAD 1.7: ZONNESTROOM GEBRUIKEN Van licht naar stroom. Instructie: Dit is een gesprek tussen twee mensen. Lees de tekst hardop met z n tweeën. Mooi toch! Zonnepanelen maken van al dat licht gratis stroom. Dat is het wel waard! De zon is de beste energiebron die we hebben. Ze geeft heel veel energie, ze raakt nooit op, én vervuilt niet! Ook als het bewolkt is, maken zonnepanelen nog wat stroom! Een zonnepaneel werkt op licht. s Avonds gebruik je stroom uit andere bronnen. Bijvoorbeeld windenergie, bio-energie of waterkracht. Het is heus niet zo dat je ineens zonder licht zit. Zonnepanelen worden steeds beter. Met een zonnepaneel kun je mooi 3 uur televisie kijken! Alle schone stroom is welkom. Dat betekent minder schade aan het milieu. Ik vind ze mooi! En wist je dat voor een mobieltje of een horloge maar een paar zonnecellen nodig zijn? Mobiele stroom! Nooit meer wegwerpbatterijen. Handig toch? Dat dacht je. Zonnepanelen zijn vreselijk duur! Hoe vaak schijnt de zon nou in Nederland? En s avonds? Dan zit je mooi in het donker. Een zonnepaneel maakt lang niet genoeg stroom. Maar je hebt wel van die rare dingen op je dak!

15 WERKBLAD 1.7: ZONNESTROOM GEBRUIKEN Waarom zou ik? Instructie: Je hebt het gesprek gelezen. Bekijk het stripverhaal. Zoek bij elke tekening het goed stukje tekst uit het gesprek. Schrijf dat in de tekstballon. Zonnepanelen zijn vreselijk duur! Zonnepanelen maken van al dat licht gratis stroom., ze raakt nooit op én vervuilt niet! En s avonds? Dan zit je mooi in het donker. s Avonds gebruik je stroom uit andere bronnen, windenergie bijv. Met zonnepanelen kun je mooi 3 uur televisie kijken! Mobiele stroom!

16 WERKBLAD 1.8: BIO-ENERGIE GEBRUIKEN Instructie: Dit is een gesprek tussen twee mensen. Lees de tekst hardop met z n tweeën. Dat is energie uit afval van planten en dieren. Bijvoorbeeld hout dat je krijgt als je bomen in tuinen en parken snoeit. Dat kun je verbranden om elektriciteit te maken. Dat is waar. Maar ook meer luchtvervuiling! Verbranden van plantenafval is beter. Als je tegelijkertijd voldoende nieuwe bomen aanplant, krijg je geen extra luchtvervuiling. Het wordt niet méér: de verbrandingsgassen die in de lucht komen bij het verbranden van plantenafval, worden door de nieuwe bomen weer opgenomen om te groeien. Hout verbranden kan ook. Maar dan wel meteen nieuwe bomen aanplanten! En niet méér kappen dan dat je aanplant. Dan is bio-energie duurzaam: het raakt niet op. En er is meer Ook van mest kun je gas maken. Waarom niet gewoon olie, aardgas of kolen verbranden? Dat levert veel meer energie op. Hoe bedoel je, geen extra luchtvervuiling? Maar we hebben zóveel energie nodig. Verbranden van plantenafval is nooit genoeg. Dat zal lekker ruiken! Nee joh, gewoon gas waarop je kunt koken of wat je kunt gebruiken voor de verwarming. Je kan zelfs autobrandstof maken van planten. Dat is allemaal bio-energie!

17 WERKBLAD 1.8: BIO-ENERGIE GEBRUIKEN Waarom zou ik? Instructie: Je hebt het gesprek gelezen. Ga voor jezelf na wat bio-energie is. In de tekst probeert de één uit te leggen wat bio-energie is. Denk je dat de ander het begrepen heeft? Hij kan zich er nog niet goed een voorstelling van maken. Hieronder vind je nog drie teksten over bio-energie. Lees de teksten. Welke uitleg vinden jullie het duidelijkst? (samen overleggen) Uitleg 1 Bio-energie is energie uit planten en mest. De bladeren van planten (ook bomen) lijken een beetje op zonnepanelen. Ze vangen de energie uit het zonlicht op. Bomen gebruiken die energie om hout te maken. Hout is een brandstof. Bij verbranding komt de energie weer vrij. Die kun je gebruiken om op te koken, om mee te verwarmen, maar ook om stroom mee te maken. In mest (poep) van koeien, kippen en andere dieren zitten veel plantenresten. Dus ook in poep zit energie. Planten en mest zijn dus energiebronnen. Uitleg 2 Een plant kun je vergelijken met een elektrische batterij. Een batterij slaat elektrische energie op. Een plant slaat zonne-energie op. Als je planten of plantenafval verbrandt, komt die energie vrij. Dit kun je gebruiken, om te verwarmen of om stroom te maken. Bij verbranding komen verbrandingsgassen in de lucht: luchtvervuiling. Je moet er daarom wel voor zorgen dat je tegelijkertijd weer nieuwe planten en bomen laat groeien. Deze nieuwe planten en bomen nemen de verbrandingsgassen op. Die gebruiken ze om te groeien. Alleen dan is bio-energie ook duurzame energie. Uitleg 3 In plaats van olie, aardgas of steenkool te verbranden, kun je bio-brandstoffen gebruiken. Voorbeelden van bio-brandstoffen zijn; hout, stro, zaagsel, gedroogde dierenmest. Bij verbranding van deze stoffen komt energie vrij: bio-energie. Bio-energie is duurzame energie als je er voor zorgt dat de bio-brandstoffen niet opraken. Dus als je hout verbrandt moet je tegelijkertijd voldoende nieuwe bomen aanplanten.