Barometer. het vrouwelijk. ondernemerschap. voor. in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Transcriptie

1 Barometer voor het vrouwelijk ondernemerschap in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

2 TEWERKSTELLING Vergelijking van de tewerkstellingsgraad voor vrouwen met de andere gewesten De tewerkstellingsgraad voor vrouwen in het Brussels hoofdstedelijk Gewest (50,3%) blijft lager dan in de andere gewesten: 2,6 procentpunten minder dan in het Waals Gewest, en 12,2 procentpunten minder dan in het Vlaams Gewest. Vrouwen op de arbeidsmarkt in Brussel 50,3 % 52,9 % 62,5 % 1 werkt Brusselse vrouw op 2 tussen 15 en 64 jaar oud Evolutie van de tewerkstellingsgraad van vrouwen Op 5 jaar is de tewerkstellingsgraad van vrouwen 1,7 procentpunten gestegen dankzij de daling van het aantal inactieve vrouwen. Terwijl het aandeel inactieve vrouwen met 3,2 procentpunten gedaald is (26,3% in 2016), vertoonde het aandeel studenten (13,8%) en werkloze vrouwen (9,6%) een lichte stijging (van 0,7 naar 0,8 procentpunten) in de periode van 2011 tot Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waals Gewest Vlaams Gewest Tewerkstellingsgraad van vrouwen volgens gewest, 2016 (%) Bron: Algemene Directie Statistiek, EAK Vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt in Brussel De tewerkstellingsgraad voor vrouwen is 10 procentpunten lager dan de tewerkstellingsgraad voor mannen. Er zijn dubbel zoveel vrouwen dan mannen met een inactief statuut (26,3% tegenover 13,3%). Het aandeel werkloze vrouwen is daarentegen iets lager dan voor mannen (9,6% tegenover 12,8%). 48,6 % 48,6 % 48,5 % 49,8 % 49,2 % 50,3 % 50,3 % van de vrouwen zijn aan het werk 60,3 % van de mannen zijn aan het werk Tewerkstellingsgraad van vrouwen en mannen, BHG, 2016 (%) Bron: Algemene Directie Statistiek, EAK Tewerkstellingsgraad van vrouwen, BHG, 2011 tot 2016 (%) Bron: Algemene Directie Statistiek, EAK BHG : Brussels Hoofdstedelijk Gewest VG : Vlaams Gewest WG : Waals Gewest

3 ZELFSTANDIGEN 9 % Vrouwen en het zelfstandigenstatuut Zelfstandigen volgens de enquête naar de arbeidskrachten (EAK) van de Brusselse vrouwen die een beroep uitoefenen zijn zelfstandig in hoofdberoep Aandeel zelfstandigen in hoofdberoep (mannen en vrouwen) in de werkende bevolking Het aandeel zelfstandige vrouwen in hoofdberoep binnen de werkende vrouwelijke bevolking is iets hoger in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (8,9%) dan in het Waals Gewest (8,4%), maar lager dan in het Vlaams Gewest (9,6%). Ten opzichte van 2011 blijft het percentage min of meer stabiel in het BHG (-0,5%) en WG (+0,3%), maar stijgt het in het VG (+1,1%). Er zijn 2,6 meer Brusselse mannen dan vrouwen actief als zelfstandige in hoofdberoep. Hierbij dient opgemerkt te worden dat het probleem van schijnzelfstandigheid groter is in Brussel dan in de andere gewesten. Brussels Hoofdstedelijk Gewest 22,9 % Waals Gewest 16,4 % 8,9 % 8,4 % 9,6 % Vlaams Gewest 16,8 % Vrouwen Mannen Aandeel van de Brusselse vrouwelijk zelfstandigen in hoofdberoep binnen de Belgische vrouwelijke zelfstandigen Vrouwelijke zelfstandigen zijn minder goed vertegenwoordigd in Brussel: 9,3% van de vrouwelijke zelfstandigen in hoofdberoep zijn van Brussel, terwijl de Brusselse vrouwen 11% uitmaken van de vrouwelijke bevolking van jaar in België. In 2011 was het aandeel Brusselse vrouwelijke zelfstandigen onder de Belgische vrouwelijke zelfstandigen iets hoger : 10,2%. 11 % van de Belgische vrouwen van jaar zijn van Brussel van de vrouwelijke zefstandigen in hoofberoep zijn 9,3% van Brussel Bron: Algemene Directie Statistiek, EAK, 2011 en 2016 Vrouwelijke zelfstandigen volgens het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) Het aantal Brusselse vrouwelijke zelfstandigen is met 16 % gestegen op 5 jaar Evolutie van het aantal vrouwelijke zelfstandigen De bevolking van de vrouwelijke zelfstandigen ofwel de vrouwen die onderworpen zijn aan de sociale zekerheid voor zelfstandigen - met uitzondering van helpers -, is op 5 jaar tijd 16% gestegen in Brussel. Dit percentage leunt aan bij de cijfers in de twee andere gewesten (16% in het WG en 15% in het VG)*. Het aantal Brusselse zelfstandigen is 15%, gestegen, een cijfer dat aanzienlijk hoger is dan in de twee andere gewesten (6% in het VG en 3% in het WG). 4 Aandeel zelfstandigen in hoofdberoep binnen de werkende bevolking van 15 tot 64 jaar, volgens gewest, 2016 (%). Zelfstandigen met uitzondering van helpers. Bron: Algemene Directie Statistiek, EAK *De geografische verdeling van de zelfstandigen gebeurt op basis van het officieel adres (domicilie) of het adres dat opgegeven is door de bijdrageplichtige, en dat niet noodzakelijkerwijze overeenstemt met de plaats waar de activiteit uitgeoefend wordt.

4 Het groeipercentage voor vrouwelijke zelfstandigen is bijgevolg enigszins hoger dan voor mannen in Brussel (1% stijging op 5 jaar)! Vrouwen +16 % Mannen +15 % Aantal zelfstandigen tot 65 jaar die onderworpen zijn aan de sociale zekerheid voor zelfstandigen, volgens geslacht en gewest, en groeipercentage, Zelfstandigen met uitzondering van helpers % meer dan mannen! Aandeel vrouwelijke zelfstandigen binnen de bevolking van zelfstandigen Vrouwen vertegenwoordigen 28% van de zelfstandigen in Brussel. Het aandeel vrouwen binnen de groep zelfstandigen in Brussel is de laatste 5 jaar weinig geëvolueerd vergeleken met de andere gewesten, door een merkbaar hoger groeipercentage van het aantal zelfstandigen in het BHG ten opzichte van de percentages in het VG en het WG. Brussels Hoofdstedelijk Gewest 35,1 % 32,4 % 33% 28 % 28,3 % Waals Gewest Aantal vrouwen in de groep zelfstandigen tot 65 jaar die onderworpen zijn aan de sociale zekerheid voor zelfstandigen, volgens gewest, (%). Zelfstandigen met uitzondering van helpers. Vlaams Gewest 34,8 % Vrouwelijke zelfstandigen in hoofdberoep en in bijberoep 76% van de Brusselse vrouwelijke zelfstandigen tot 65 jaar oefenen hun activiteit uit in hoofdberoep, 24% zijn zelfstandige in bijberoep, en enkele tienden van een procent zijn actief na hun pensioen. Het aantal vrouwelijke zelfstandigen in bijberoep is de laatste 5 jaar sterker gestegen dan het aantal vrouwelijke zelfstandigen in hoofdberoep (19% tegenover 12%). Bijberoep % +19 % Hoofdberoep Aantal vrouwelijke zelfstandigen tot 65 jaar die onderworpen zijn aan de sociale zekerheid voor zelfstandigen, volgens de aard van de activiteit, in het BHG, en groeipercentage, Zelfstandigen met uitzondering van helpers.

5 Aandeel vrouwelijke zelfstandigen binnen de vrouwelijke bevolking, volgens gemeente De gemeente Molenbeek heeft met 3,5% het kleinste aantal vrouwelijke zelfstandigen tot 65 jaar, en hinkt ver achterop ten opzichte van het gemiddelde van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (6,8%). In Ukkel, Watermaal-Bosvoorde en Sint-Pieters- Woluwe liggen de percentages hoger en bedragen ze tussen de 10 en 12%. UKKeL 12,4 % Watermaal-Bosvoorde 10,6 % Sint-Pieters-Woluwe 10,2 % Inkomen van de vrouwelijke zelfstandigen Op basis van de gegevens betreffende de inkomens van 2013, hebben de Brusselse vrouwelijke zelfstandigen een hoger gemiddeld inkomen dan de vrouwelijke zelfstandigen van de andere gewesten (16 tot 19% hoger), maar lager dan dat van de Brusselse mannelijke zelfstandigen. Het inkomen van de Brusselse vrouwelijk zelfstandigen bedroeg gemiddeld , ofwel 28% minder dan dat van de Brusselse mannelijke zelfstandigen. Dit verschil is echter heel wat minder groot dan in de andere gewesten: respectievelijk 42% en 47% in het Waals en het Vlaams Gewest. Het gemiddelde inkomen van Brusselse vrouwelijke zelfstandigen is sinds 2008 met 5% gestegen, terwijl het inkomen van Brusselse mannelijke zelfstandigen met 2% gedaald is. In vergelijking met hun mannelijke tegenhangers hebben de vrouwelijke zelfstandigen in 2009 en 2010 een lichte daling gekend (-5% in totaal tegenover -10% voor mannen), waardoor ze sneller weer het niveau van 2008 bereikten of zelfs overschreden. elsene 8,8 % Oudergem 8,7 % Brussels Hoofdstedelijk Gewest vorst 7,6 % Sint-Lambrechts-Woluwe 7,5 % etterbeek 7,2 % Waals Gewest sint-gillis 7,1 % Brussels Hoofdstedelijk Gewest 6,8 % ganshoren 6,5 % sint-agatha-berchem 6,2 % Vlaams Gewest Gemiddeld inkomen van zelfstandigen volgens geslacht en gewest ( ). Referentiejaar voor de inkomens: Er werd alleen rekening gehouden met bijdrageplichtigen met een gekend inkomen., 2016 schaarbeek 5,9 % 8 jette 5,7 % Stad brussel 5,7 % koekelberg 5,3 % Sint-Joost-ten-Noode 5,1 % evere 4,47 % anderlecht 4,4 % Sint-Jans-Molenbeek 3,5 % Aandeel vrouwelijke zelfstandigen van 18 tot 64 jaar binnen de vrouwelijke bevolking van 18 tot 64 jaar, volgens gemeente, BHG, Vrouwelijke zelfstandigen met uitzondering van helpsters. Bronnen: RSVZ, 2016; Algemene Directie Statistiek, 01/01/2017 Profiel van de vrouwelijke zelfstandigen Studieniveau Het zelfstandigenstatuut betreft steeds vaker vrouwen met een hoger onderwijsniveau. Het aandeel vrouwelijke zelfstandigen met een diploma van het hoger onderwijs is in 5 jaar met 8 procentpunten gestegen. Er is geen sprake van een dergelijke stijging bij de mannelijke zelfstandigen (+0,8%). Een meerderheid van de vrouwelijke zelfstandigen is houdster van een diploma van het hoger onderwijs 57 % 42 % Vrouwen Mannen Aandeel zelfstandigen, met uitzondering van helpers, houders van een diploma van het hoger onderwijs, volgens geslacht, België, Q Zefstandigen tussen 15 en 64 jaar oud. Bron: Eurostat

6 Nationaliteit van de Brusselse vrouwelijke zelfstandigen Voornaamste buitenlandse nationaliteiten in Brussel Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt 5 keer meer vrouwelijke zelfstandigen van buitenlandse nationaliteit dan de andere gewesten. De twee voornaamste buitenlandse nationaliteiten zijn Fransen en Roemenen, samen goed voor 13% van de vrouwelijke zelfstandigen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Waals Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest De tweede grote sector waarin de Brusselse vrouwelijke zelfstandigen actief zijn, is de gegroepeerde sector voor handel, horeca, amusement, en het bank- en verzekeringswezen. Een kwart van de Brusselse vrouwelijke zelfstandigen oefent een activiteit uit in een van deze sectoren. % 5,6% 5,7% 2,3% Vlaams Gewest 7,9% 8,4% Aandeel zelfstandigen van buitenlandse nationaliteit, tot 65 jaar, volgens gewest, ,9% 25,6% Frankrijk Roemenië Italië Bulgarije Spanje Polen Portugal Duitsland Verenigd Koninkrijk Griekenland Nederland Marokko Brazilië China 4,8% ,3% Aantal vrouwelijke zelfstandigen tot 65 jaar volgens nationaliteit - nationaliteiten met minstens 100 vrouwelijke zelfstandigen - BHG, Meer dan de helft van de Brusselse vrouwelijke zelfstandigen oefent een vrij of intellectueel beroep uit Er zijn heel wat meer Brusselse vrouwelijke zelfstandigen met een vrij of intellectueel beroep dan in Vlaanderen of Wallonië (56% tegenover 38% en 46%) ,8% Activiteitensectoren van de vrouwelijke zelfstandigen Brussels Hoofdstedelijk Gewest 6% 12,2% 46% 10,7% 29,7% 38,1% 13,2% Vrije beroepen Handel Diensten Waals Gewest 31,9% Industrie Andere sectoren Vlaams Gewest Verdeling van de vrouwelijke zelfstandigen tot 65 jaar volgens activiteitensector en gewest, 2016 (%) Industrie: industrie, bouw, ambacht, transport; Handel: handelszaken, horeca, amusement, bank- en verzekeringswezen; Vrije beroepen: vrije en intellectuele beroepen; Diensten: schoonheidsverzorging en diverse manuele beroepen; Andere sectoren: landbouw, visserij en andere beroepen.

7 verantwoordelijkheden Vrouwen in eenmanszaken en bestuursraden Het aandeel vrouwen in eenmanszaken en bestuursraden Op 4 jaar is het aandeel vrouwen in eenmanszaken in Brussel met 5 procentpunten gestegen. Vrouwen vertegenwoordigen nu 36% van de bedrijfsleiders, natuurlijke personen en EBVBA s in Brussel, dat is 1 tot 2% minder dan in het Vlaams en Waals Gewest. Het aandeel vrouwen in bestuursraden van bedrijven in Brussel is daarentegen amper geëvolueerd op 4 jaar: het cijfer is slechts 1% gestegen tot 23% in 2017*. Vrouwen in bestuursraden van Brusselse bedrijven volgens de bedrijfsgrootte Hoe groter het bedrijf, hoe minder vrouwen er in de bestuursraden zetelen. Voor Brusselse bedrijven met 1 tot 99 werknemers zijn gemiddeld ongeveer 20% van de bestuursleden vrouwen, vervolgens daalt dit percentage gestaag tot slechts 12% voor bedrijven met minstens werknemers. Het aandeel mannen in bestuursraden varieert van 64% tot 78% volgens de grootte van het bedrijf. Rechtspersonen vertegenwoordigen 5% tot 16% van de bestuursleden. 0 van 1 TOT 4 van 5 TOT 9 van 10 TOT 19 van 20 TOT 49 van 50 TOT 99 van 100 TOT 199 van 200 TOT 499 van 500 TOT en meer Gemiddelde Aandeel vrouwen in bestuursraden, volgens bedrijfsgrootte, BHG, augustus 2017 (%) Bron: Trends Business Information 18,9 % 20,3 % 21,4 % 21,5 % 21,5 % 15,9 % 15,4 % 13,9 % 11,6 % 23,2 % 24,1 % 12 Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest eenmanszaken bestuursraden % % 36 % % % 37 % 35 % 38% 31 % % 24 % % 23 % 23 % % 24% 25% 27% Aandeel vrouwen in eenmanszaken en bestuursraden van bedrijven, volgens gewest, september 2013, augustus 2015, augustus 2017 (%) Bron: Trends Business Information *In het BHG maken mannen 71% van de bestuursraden uit, en rechtspersonen 6%. Vrouwen in bestuursraden van Brusselse bedrijven volgens activiteitensector Naargelang van de activiteitensector vertegenwoordigen vrouwen gemiddeld 12% tot 40% van de bestuursraden van Brusselse bedrijven. Voor mannen ligt dit cijfer tussen 57% en 86%. In geen enkele economische sector van Brussel is een gelijk aandeel mannen en vrouwen. De sectoren met de meeste vrouwen in bestuursraden (gemiddeld 31 tot 40%) zijn actief in de gezondheidszorg en sociale actie, onderwijs, artistieke activiteiten en recreatie, verenigingen en persoonlijke dienstverlening. Q - Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening P Onderwijs R - Kunst, amusement en recreatie S - Overige diensten N - Administratieve en ondersteunende diensten L - Exploitatie van en handel in onroerend goed I - Verschaffen van accommodatie en maaltijden Gemiddelde M - Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten G - Groot- en detailhandel; reparatie van auto s en motorfietsen 19 % C Industrie 19 % K - Financiële activiteiten en verzekeringen 17 % J - Informatie en communicatie 16 % F Bouwnijverheid 12 % H - Vervoer en opslag 12 % Aandeel vrouwen in bestuursraden, volgens activiteitensector, BHG (%). Voornaamste activiteitensectoren. Bron: Trends Business Information, augustus % 23 % 22 % 23 % 23 % 32 % 31 % 37 % 40 %

8 België staat in de TOP 10 van de EU-landen Vrouwen in bestuursraden van beursgenoteerde bedrijven België staat in de top 10 van de EU-landen voor de vertegenwoordiging van vrouwen in beursgenoteerde bedrijven. Het aandeel vrouwen in bestuursraden en toezichthoudende comités van beursgenoteerde bedrijven in België (29% in 2017) is met 7 procentpunten gestegen vergeleken met ,5 % 29,7 27,7 % 27,9 % 28 % 29,4% % 32,3% 32,9% % 30,2 24,6% 22,6% 22,9% 21% 21,5% 19% 19,3% 17,1% 17,3% 15,5% 13,9% 14,1% 7 % 7,4 % 8,4% 9,3% 10,7% % 12,8% 11 42,1 % ONDERNEEMSTER Vrouwen en ondernemersactiviteit De Total Early-stage Entrepreneurial Activity van vrouwen 5 % van de Belgische vrouwen is betrokken bij de start of het beheer van een jonge onderneming Malta Estland Roemenië Griekenland Cyprus Luxemburg Bulgarije Hongarije Litouwen Portugal Tsjechische Rep. Ierland Aandeel vrouwen in bestuursraden of toezichthoudende comités van de grootste beursgenoteerde bedrijven, EU-landen, 2017 (%) Bron: Europese Commissie Polen Oostenrijk Slovenië Spanje Kroatië Slowakije EU (28) VK Letland Denemarken België Duistland Nederland Finland Italië Zweden Frankrijk de TAE van vrouwen in België en in Europa De Total Early-stage Entrepreneurial Activity van vrouwen is met 2 procentpunten gestegen in Deze aanzienlijke stijging brengt België op de 14e positie, naar Hongarije en Spanje. Een jaar eerder stond België op de laatste positie met een TEA van 3,1, de laagste van de EU. 11,7 % 9,6 % 8,1% 3,1 % 3,3 % 3,3 % 3,4 % 3,5 % 3,79 % 4,3% 4,8% 4,8 % 4,8 % 5 % 5 % 5 % 5,6% 5,6 % 5,7 % % 6 6,5% 6,5% 6,7% 6,7% 7,3% 7,3% 7,5% Duitsland Italië Slovenië Frankrijk Nederland Danemark Bulgarije Griekenland VK Zweden Spanje Hongarije België Kroatië Finland UE Polen Luxemburg Slowakije Portugal Litouwen Cyprus Ierland Roemenië Oostenrijk Letland Estland 14 Total Early-stage Entrepreneurial Activity voor vrouwen, EU-landen 2016: Duitsland, Oostenrijk, Bulgarije, Cyprus, Kroatië, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Luxemburg 2015: België, Spanje, Litouwen, Nederland, Polen, Portugal, Slowakije, Roemenië, VK, Slovenië, Zweden 2014: Denemarken, Litouwen EU: niet-gewogen gemiddelde Bron: Global Entrepreneurship Monitor TEA (%) = aandeel van de personen die zichzelf beschouwen als actief betrokken bij het opstarten van een onderneming, of die eigenaar en beheerder zijn van een onderneming van maximaal 3,5 jaar oud, binnen de bevolking van 18 tot 64 jaar oud.

9 Een zelfstandige activiteit beginnen in Brussel +23 % Evolutie van de vrouwen die een zelfstandige activiteit opstarten De TEA van vrouwen en mannen in België Zowel de TEA van vrouwen als van mannen is toegenomen tussen 2010 en 2015 (+1,7% voor vrouwen en +3,5% voor mannen). Deze groei is duidelijk merkbaar voor mannen (met een TEA tussen 6 en 8% van 2011 tot 2016 ten opzichte van 4% in 2010), maar nog niet echt stabiel voor vrouwen, met sterke variaties van jaar tot jaar. In 2015 bedroeg de index voor ondernemersactiviteit van vrouwen (5%) 2/3 van de TEA voor mannen (7,5%). In 2016 hebben Brusselse vrouwen tot 65 jaar een zelfstandige activiteit opgestart, dat is 23% meer dan in Deze stijging is gelijk aan die van de Brusselse starters. Er zijn de laatste jaren echter 2,5 keer meer mannen dan vrouwen onderworpen aan de sociale zekerheid voor zelfstandigen. In 2016 bedroeg het aandeel Brusselaars die hun zelfstandige activiteit stopzetten ten opzichte van startende Brusselaars 45% voor zowel vrouwelijke als mannelijke zelfstandigen, zodat het aantal Brusselse zelfstandigen gevoelig steeg. Vrouwen +23 % Aantal personen tot 65 jaar die een zelfstandige activiteit beginnen, volgens geslacht, BHG, Mannen Leeftijd van de Brusselse vrouwen die een zelfstandige activiteit opstarten De meerderheid van de Brusselse vrouwen die een zelfstandige activiteit opstarten zijn minder dan 35 jaar oud (58%). 6,9 % 7,7 % 6,4 % 7,7 % 7,5 % 4,5 % 5 % 4 3,3 % % 3,4 % 2,6 % 3,1 % 16,41 % 45,59 % 13,35 % Vrouwen Mannen Total Early-stage Entrepreneurial Activity volgens geslacht in België, Bron: Global Entrepreneurship Monitor 24,64 % < 25 jaar jaar jaar 45 jaar - 64 jaar 16 Verdeling van de vrouwen tot 65 jaar die een zelfstandige activiteit beginnen, volgens leeftijdscategorie, BHG, 2016

10 02/ Charleroisesteenweg Sint-Gillis Ver. UItgever: Johan Basiliades, voorzitter impulse.brussels - impulse.brussels - Charleroisesteenweg Sint-Gillis - Design : Serve Communication bvba